P l a n t g o e d K e u r i n g - A a n p l a n t e n. Wa t z i e n w e v a n d a a g?

Transcriptie

1 P l a n t g o e d K e u r i n g - A a n p l a n t e n Wa t z i e n w e v a n d a a g? Types plantgoed (TVB p ) Kwaliteit en keuring van plantgoed (TVB p ) Transport en behandeling van plantgoed (TVB p ) Maken van de plantput (TVB p ) Aanplant en verankering van bomen (TVB p ) 1

2 Ty p e s p l a n t g o e d Het type plantgoed dat je kiest is afhankelijk van de standplaats, de boomsoort, het eindbeeld en het budget voor aanplanting en nazorg Bosgoed/haagplantsoen Spil Veer Hoogstam Solitair Meerstammige boom Onder-, bovenveredeld, op eigen wortel Aantal keer verplant Kluit/container/naakte wortel Maat Takvrije/bemantelde stam B o s g o e d / h a a g p l a n t s o e n Jonge planten (één tot enkele jaren oud) Voor massale aanplanting (bos/hagen/houtkanten) of om grote bomen uit te kweken Één tot enkele keren verplant (vb. 1+1) Meestal naakte wortel, maar ook in pot/plug (vb. P9) + : goedkoop en slaat goed aan - : kwetsbaar, dus heeft bescherming nodig 2

3 B o s g o e d / h a a g p l a n t s o e n S p i l Één forse scheut met weinig of geen zijtakken en zonder kroon Basismateriaal voor hoogstammen, moet dus recht zijn Meestal getypeerd door hun hoogte (vb ) 3

4 Ve e r Dominante stam met zijtakken tot tegen de grond (<60cm), maar geen echte kroon, de sterkste zijtakken zitten onderaan Getypeerd door breedte en hoogte in cm Soorten die gevoelig zijn voor zonnebrand of voor snoeivormen - : moeilijk op te kronen Ve e r 4

5 Ve e r H o o g s t a m Rechte takvrije stam, kroon met doorgaande harttak Getypeerd door omtrekklassen (vb. 8/10, 20/25) Uitzondering: lei-, bol- en treurvormen hebben geen doorgaande harttak Laanbomen: geschikt om grote takvrije stamlengte te bekomen Niet te verwarren met hoogstam fruitbomen 5

6 H o o g s t a m S o l i t a i r Opgekweekt op grote tussenafstanden, dus zware kroon en typerende kroonvorm Om te planten als alleenstaande boom 6

7 M e e r s t a m m i g e b o m e n Meerdere stammen, niet hoger dan 50 cm ontstaan Aangeplant als alleenstaande boom Niet door meerdere bomen in 1 plantgat te stoppen! O n d e r v e r e d e l d b o v e n v e r e d e l d o p e i g e n w o r t e l Vegetatief vermeerderd op onderstam van zelfde of andere soort (enten, oculeren, ) Onderveredeld: entplaats net boven het maaiveld Bovenveredeld: entplaats hoger (bol- of treurvormen) Opletten voor bereikbare takvrije stamlengte! Als bomen niet geënt of geoculeerd zijn, staan ze op eigen wortel 7

8 O n d e r v e r e d e l d b o v e n v e r e d e l d o p e i g e n w o r t e l O n d e r v e r e d e l d b o v e n v e r e d e l d o p e i g e n w o r t e l 8

9 O n d e r v e r e d e l d b o v e n v e r e d e l d o p e i g e n w o r t e l O n d e r v e r e d e l d b o v e n v e r e d e l d o p e i g e n w o r t e l 9

10 O n d e r v e r e d e l d b o v e n v e r e d e l d o p e i g e n w o r t e l O n d e r v e r e d e l d b o v e n v e r e d e l d o p e i g e n w o r t e l 10

11 A a n t a l k e e r v e r p l a n t Bomen in een kwekerij worden regelmatig verplant om een fijn wortelgestel te kweken Minimum elke 3 jaar Getypeerd door # keer xv (vb. 3xv) A a n t a l k e e r v e r p l a n t 11

12 A a n t a l k e e r v e r p l a n t A a n t a l k e e r v e r p l a n t 12

13 K l u i t b o o m Verplant, gerooid en verkocht met een aardekluit (pas op voor valse kluiten!) Omwikkeld met kluitlappen en eventueel een draadkorf C o n t a i n e r b o o m Verkocht in een container met potgrond, maar opgekweekt als kluitbomen in volle grond (het volledige laatste groeiseizoen in container of anders duidelijk aangegeven) Container kan vanalles zijn: kunststof pot, zak,, getypeerd door inhoud van container (vb. C50) 13

14 N a a k t e w o r t e l Wortelgestel opgegraven, verkocht en geplant zonder grond Zeer gevoelig voor uitdroging M a a t Voor bomen aangegeven door de omtrek in cm (in klassen): 6/8, 8/10, 10/12,, 18/20, 20/25, De diameter vind je ruwweg door te delen door 3 8/10 heeft 3 cm diameter De maat bij aanplanting heeft GEEN invloed op de vereiste doorwortelbare ruimte of de standplaatsvereisten! Hoe groter de maat, hoe delicater de standplaatsvoorbereiding en de aanplanting 14

15 We l k e m a a t k i e z e n? Grote maten: + : onmiddellijk effect - : duurder moeilijker handelbaar (vervoer, aanplanting, ) slaan moeilijker aan Kleinere maten: + : goedkoop slaan makkelijker aan - : meer tijd nodig voor eindbeeld bereikt (?) kwetsbaar We l k e m a a t k i e z e n? 15

16 N a a k t e w o r t e l, k l u i t o f c o n t a i n e r? Afhankelijk van maat, tijdstip van aanplanten, mogelijkheden voor nazorg en boomsoort N a a k t e w o r t e l, k l u i t o f c o n t a i n e r? Naakte wortel + : goedkoop en gemakkelijk handelbaar - : grote plantschok groot risico op uitdroging Groot wortelverlies Bij voorkeur planten in het najaar Voorzichtig bij transport 16

17 N a a k t e w o r t e l, k l u i t o f c o n t a i n e r? Kluit + : kleinere plantschok minder risico op uitdroging minder nazorg langere plantperiode - : duur moeilijk handelbaar Vooral voor grotere maten (zeker vanaf 20/25), bomen met fijne of vlezige wortels N a a k t e w o r t e l, k l u i t o f c o n t a i n e r? 17

18 N a a k t e w o r t e l, k l u i t o f c o n t a i n e r? Container + : slaan zeer goed aan - : zeer duur draaiwortels Vooral voor aanplantingen buiten het groeiseizoen (bomen in blad), bomen met een kwetsbaar wortelgestel Ta k v r i j e s t a m o f b e m a n t e l d e s t a m? Als je in het eindbeeld een takvrije stam wil, kan je al plantgoed met een takvrije stam aanplanten Een hoogstamboom kan een bemantelde stam hebben: kleine twijgjes die voor schaduw zorgen Van belang bij bomen met een dunne schors, die gevoelig zijn voor zonnebrand (beuk, haagbeuk, esdoorn, ) Niet te verwarren met een veer, deze bomen hebben wel degelijk een kroon Bemantelingssnoei is vereist tijdens begeleidingssnoei 18

19 19

20 K w a l i t e i t p l a n t g o e d Afhankelijk van gewenste eindbeeld (bv. solitair of meerstammige boom) Beschrijf het gewenste plantgoed en de kwaliteitseisen duidelijk (in het bestek of de bestelling), zonder te vertrouwen op geijkte begrippen Keuring gebeurt altijd bij levering, eventueel na selectie in de kwekerij Gestandaardiseerd keuringsformulier Het staat de opdrachtgever vrij om een steekproef te nemen of een zekere marge te hanteren op bepaalde eisen Echtheid en conditie worden gekeurd op het einde van het groeiseizoen Volgens SB250 is de waarborgtermijn 3 jaar 20

21 K w a l i t e i tseisen v o o r s t r a a t - e n l a a n b o m e n Stam Recht en stevig, normaal verloop Geen beschadigingen, open stamwonden of kneuzingen (opgepast met jute) Geen verse snoeiwonden, oude wonden maximaal 2-3 cm groot en omgroeid met callus Eén stam en een overjarige topscheut in het verlengde van de stam, geen zuigers of dubbele toppen aanwezig Lengte maximaal 30 x de stamomtrek Verhouding takvrije stam/kroon is max.1/1 <klasse 20 en 1/2 > klasse 20 Rechte wortelhals, zonder verdikking ter hoogte van de entplaats Bemantelingstwijgen zijn niet ouder dan 2 jaar en regelmatig over de stam verdeeld K w a l i t e i tseisen v o o r s t r a a t - e n l a a n b o m e n 21

22 K w a l i t e i tseisen v o o r s t r a a t - e n l a a n b o m e n Vertakking Doorgaande harttak is recht, vormt een normale verlenging van de stam en is voldoende dicht betakt, zonder dikke takken De topscheut is niet beschadigd en bij voorkeur niet ingesnoeid De takken in de kroon zitten regelmatig rond de stam en over de kroon verdeeld Geen dikkere takken boven dunnere Takken op gelijk niveau ongeveer even lang en dik Geen plakoksels of slecht vergroeide takkragen Geen verdikkingen ter hoogte van de entplaats K w a l i t e i tseisen v o o r s t r a a t - e n l a a n b o m e n 22

23 K w a l i t e i tseisen v o o r s t r a a t - e n l a a n b o m e n K w a l i t e i tseisen v o o r s t r a a t - e n l a a n b o m e n Wortels Voldoende vertakt, met regelmatig gespreide, doorlopende hoofdwortels zonder knikken of bochten >90 In goede conditie en niet uitgedroogd Geen draaiwortels Vrij van ziekten en aantastingen (zeker Agrobacterium) Vrij van mechanische beschadigingen Voldoende fijne wortels, dus regelmatig verplant (min. elke 3 jaar, laatste maal 2 jaar voor levering) De afmetingen staan in relatie tot de stamomtrek 23

24 K w a l i t e i tseisen v o o r s t r a a t - e n l a a n b o m e n K w a l i t e i tseisen v o o r s t r a a t - e n l a a n b o m e n Extra voor kluitbomen De kluit zit vast aan de boom, aarde en wortels vormen één geheel De wortelhals is zichtbaar aan de bovenkant van de kluit De grond in de kluit is bij voorkeur van hetzelfde type als de uiteindelijke standplaats Kluitlappen bij voorkeur van organisch materiaal Bij draadkluiten moeten de kluitlappen 100% van organisch materiaal zijn en de draadkorf van niet verzinkt, niet gegalvaniseerd, gegloeid gaas De kluit is onkruidvrij 24

25 K w a l i t e i tseisen v o o r s t r a a t - e n l a a n b o m e n K w a l i t e i tseisen v o o r s t r a a t - e n l a a n b o m e n 25

26 K w a l i t e i tseisen v o o r s t r a a t - e n l a a n b o m e n Extra voor containerbomen Volledige pot is goed doorworteld: minstens één volledig groeiseizoen in de pot, maar maximaal twee groeiseizoenen Vrij van onkruid, mossen en levermossen Geen krimprand: als je de plant opheft, moet de pot meekomen K w a l i t e i tseisen v o o r s t r a a t - e n l a a n b o m e n 26

27 Tr a n s p o r t e n b e h a n d e l i n g v a n p l a n t g o e d De grootste boosdoeners zijn uitdroging en beschadiging van het plantgoed Altijd afgedekt vervoeren, grote maten met een draagbeugel Kluitbomen nooit optillen met een lus rond de stam, altijd aan de kluit (eventueel met een kluithaak) Zo vlug mogelijk planten, anders afdekken, inkuilen of in koelruimte Laat niet meer bomen leveren dan je kunt planten en haal niet meer bomen uit de kuilhoek dan je kunt planten Tr a n s p o r t e n b e h andel i n g v a n p l a n t g o e d 27

28 Tr a n s p o r t e n b e h a n d e l i n g v a n p l a n t g o e d Tr a n s p o r t e n b e h andel i n g v a n p l a n t g o e d 28

29 Tr a n s p o r t e n b e h a n d e l i n g v a n p l a n t g o e d Tr a n s p o r t e n b e h andel i n g v a n p l a n t g o e d 29

30 Tr a n s p o r t e n b e h a n d e l i n g v a n p l a n t g o e d Tr a n s p o r t e n b e h andel i n g v a n p l a n t g o e d 30

31 Tr a n s p o r t e n b e h a n d e l i n g v a n p l a n t g o e d S t a n d p l a a tsvoorbereiding Heb aandacht voor de bodemkwaliteit op de volledige plantplaats (het benodigde doorwortelbaar volume) Extra aandachtspunt: natuurlijke drainage van de plantplaats Breek storende lagen en werk aan bodemverdichting vóór aanplanting van de bomen Gronduitwisseling? 31

32 S t a n d p l a a tsvoorbereiding Foto s AWV P l a n t p u t Grootte? Alle wortels moeten erin kunnen of 2x kluitgrootte Schuine, ruwe wanden Toplaag apart houden Opgepast voor het bloempoteffect! Drainage / beluchting? 32

33 P l a n t p u t p l a n t p l a a t s P l a n t p u t 33

34 To p l a a g a p a r t h o u d e n Toplaag B l o e m p o teffect 34

35 A a n p l a n t v a n b o m e n Planttijdstip: zie eerder, bij voorkeur najaar Plantdiepte: wortelaanzet net zichtbaar boven de grond Alle synthetische materialen moeten uit de plantput verwijderd worden (container, synthetische kluitlappen, ) Draadkorf en afbreekbare (jute, kokos, ) kluitlappen mogen mee de grond in Opgepast voor draaiwortels! P l a n t d i e p t e 35

36 P l a n t d i e p t e P l a n t d i e p t e 36

37 H o e v u l j e d e p l a n t p u t? Bomen met naakte wortel: Hou de boom iets hoger dan de uiteindelijke plantdiepte Spreid de wortels uit in de plantput Vul de plantput met verkruimelde aarde Schud de boom op en neer, zodat de grond zich goed verspreidt tussen de wortels Druk stevig aan, maar stamp de put niet dicht Bomen met kluit/container D r a a i w o r tels 37

38 D r a a i w o r t e l s Ve r a n k e r i n g Waartoe dient verankering? 38

39 Ve r a n k e r i n g Ve r a n k e r i n g 39

40 Ve r a n k e r i n g Ve r a n k e r i n g Aanbinden aan één paal gebeurt het best met een aanschuifmof 40

41 Ve r a n k e r i n g Ve r a n k e r i n g 41

42 K l u i t v e r a n k e r i n g K l u i t v e r a n k e r i n g 42

43 K l u i t v e r a n k e r i n g D r a i n a g e / b e l u c h t i n g / w a t e r g e e f s y s t e e m 43

44 P l a n t a f s t a n d Houd rekening met de uiteindelijke boomgrootte en het gewenste effect Dunning is mogelijk, maar wel op tijd! Wijkers-blijvers P l a n t a f s t a n d 44

45 W i j k e r s - b l i j v e r s G r o e i p l a a t s i n r i c h t i n g Houd rekening met de vereisten van bomen in hun hele groeiplaats Luchthuishouding Waterhuishouding Verdichting Mineralenkringlopen Op een natuurlijke of kunstmatige manier zie les groeiplaatsconstructies 45

46 G r o e i p l a a t s i n r i c h t i n g 46