Praktische aspecten van metingen in mijn bedrijf

Transcriptie

1 Praktische aspecten van metingen in mijn bedrijf De Coninck Dimitri Adviseur-coördinator Laboratorium voor industriële Toxicologie (LIT) Workshop 04/06/2018

2 Voor je start. Meten is weten? Bepaal doelstellingen! Waarom meten? Wat wil ik bereiken?

3 Waarom meten? Reglementaire verplichting: Beoordeling blootstelling door inademing naleving grenswaarden Bepalen van effectiviteit van collectieve maatregelen Opsporen van emissiebronnen en verloop emissie in functie van tijd Opsporen van lekken Om werknemers te sensibiliseren om veilige werkmethoden te hanteren

4 PIMEX PIMEX = Picture Mix Exposure Beeld van werksituatie en blootstelling m.b.v. camera en direct meetinstrument Met en zonder gebruik CBM of PBM Hulpmiddel voor sensibilisatie van werknemers over risico s op blootstelling

5 Eisen metingen Meting = monsterneming + analyse + berekening resultaat Inhoud verslag moet voldoen aan eisen: Gebruikte beproevingsmethode en NBN EN 689 Bijlage I D Altijd metingen of analyses door erkend labo: Bij betwisting of twijfels over betrouwbaarheid Op vraag van inspecteurs AD TWW Wanneer de werkgever geen eigen labo heeft

6 Contacteer uw EDPBW Elke externe dienst heeft arbeidshygiënisten in dienst: Voeren monsterneming uit gestructureerde aanpak volgens EN 689 Maken meetverslag op Voorzie voorbereidend bezoek ter plaatse met arbeidshygiënist: Wat gaan we meten? Waar gaan we meten? Hoe gaan we meten? Hoelang gaan we meten? Waarom gaan we meten?

7 Verzamel informatie Inventaris van aanwezige stoffen en mengsels Maar ook proces gegenereerde chemische agentia: lasrook, houtstof, stof,. Mengsels? Veiligheidsinformatiebladen werkplaatsfactoren: configuratie, werkprocédé; activiteiten werknemers Is het agens aanwezig als gas, damp of deeltjes? Vaste toestand: stof, vezels, rook Vloeibare toestand: mist, aërosol Gasvormige toestand: damp Essentieel voor monsterneming!

8 Wat gaan we meten? Wat wil ik weten? Voorbeelden: opsporen van lekken, bepalen van emissies van machines, effectiviteit collectieve voorzieningen, bepalen van persoonlijke blootstellingen (om ze te vergelijken met grenswaarden) Ben ik geïnteresseerd in kortstondige (momentane) concentraties of gewogen blootstellingen (over een werkdag of een periode representatief voor een werkdag)? Bv: concentratie trichloorethyleen of totale hoeveelheid gechloreerde KWS M.a.w. : hoe specifiek moet de meting zijn Heeft invloed op keuze meetmethode

9 Grenswaarden Grenswaarde voor beroepsmatige blootstelling (GBB): grenswaarde van de tijdgewogen gemiddelde concentratie van een chemisch agens in de lucht in de individuele ademzone van een werknemer in verhouding tot een bepaalde referentieperiode GBB = de maximale concentratie van een agens in de lucht, waaraan men mag worden blootgesteld 3 soorten: 8 u grenswaarde Korte tijds grenswaarde (15 min) Plafondgrenswaarde (notatie M)

10 GW in België Lijst met 700-tal grenswaarden (Bijlage VI.1-1) Bindend: blootstellen van werknemers aan concentraties boven de GBB is inbreuk op de bepalingen inzake Welzijn op het Werk GW zijn onderdeel van hiërarchisch gestructureerde maatregelen Algemeen principe: de concentratie zo laag mogelijk en de GBB niet overschrijden

11 Bijlage I A 11

12 Bijkomende indeling A = product werk verstikkend door de zuurstof in de lucht te verdringen C = stof heeft kankerverwekkende en mutagene eigenschappen D = opname via huid, ogen of slijmvliezen vormt een belangrijk deel van de blootstelling F = blootstelling onder vorm van vezels M = bij blootstelling boven GW treedt irritatie op of gevaar voor acute vergiftiging. Concentratie mag nooit boven GW komen, ook al wordt de gemiddelde GW over 8 uur gerespecteerd Inhaleerbaar / inadembaar

13 Waar meten? Geïnteresseerd in de concentratie waaraan de wn daadwerkelijk wordt blootgesteld Concentratie in ademzone Persoonlijke monsterneming slechts in uitzonderlijke gevallen is het mogelijk de persoonlijke blootstelling te bepalen aan de hand van stationaire monsterneming De concentratie gemeten met persoonlijke monsterneming bedraagt meestal een veelvoud van die gemeten met stationaire monsterneming

14

15 EN 689 : hoe korter de meting, hoe vaker ze moet herhaald worden Hoelang meten?

16 Hoelang meten?

17 Hoe lang meten?

18 Wanneer meten? Blootstellingen zijn zeer variabel in functie van tijd en plaats: productiefactoren, seizoenen, dag en nachtritme (ventilatie) De blootstelling van een werknemer kan sterk variëren in de loop van de dag/ het jaar ( intraworker ) De blootstellingen van werknemers met ogenschijnlijk vergelijkbare activiteiten kunnen sterk verschillen ( inter of between- worker ) Metingen op één dag laten alleen toe een uitspraak te doen voor die bewuste dag Representativiteit van de metingen!

19 Welke meetmethoden? Wanneer moet ik het resultaat hebben? Voor acuut gevaarlijke agentia: (quasi) ogenblikkelijk. Direct uitleesbare apparatuur om onmiddellijk te kunnen ingrijpen: betreden besloten ruimten, evacuatie, in gang stellen alarm, in gang stellen bijkomende ventilatie. Voor niet acuut inwerkende stoffen is de tijdsdruk minder belangrijk Stationaire of persoonlijke monsterneming?

20 Hoe meten? Methoden met directe aflezing (direct reading) Instrumenteel Buisjes Bemonstering Actieve bemonstering Passieve bemonstering

21 Methoden met directe aflezing Instrumenteel Detectiebuisjes (colorimetrische buisjes)

22 Methoden met directe aflezing Instrumentele technieken: Zeer gevariëerd, gebaseerd op analytische toestellen voor labo, bv: (draagbare) GC s en infraroodspectrofotometers (IR) Elektrochemische detectoren Katalytische verbranding (explosiemeters, CO-meters) Foto-ionisatiedetectoren (PID)

23 Methoden met directe aflezing Instrumentele technieken: Grosso modo 2 categorieën: Polyvalente toestellen (voor meerdere stoffen tegelijkertijd (bv: GC, IR, PID) Specifieke toestellen: een toepassing voor 1 stof of toestellen met verwisselbare stofspecifieke sensoren (bv: explosiemeters, CO, H 2 S, NO x, SO 2, ) Geschikt voor punctuele metingen: Zonebewaking Acuut gevaar voor explosie, verstikking of acute intoxicatie TWA-metingen alleen met data logging

24 Methoden met directe aflezing detectiebuisjes: Kleurreactie in een drager die gecoat is met reagentia die een gekleurd reactieproduct geeft met de stof die men meet De lengte van de verkleuring is een maat voor de concentratie 2 voorwaarden: Er moet een constant of bekend luchtvolume worden aangezogen Uitsluitend pompen fabrikant gebruiken: debiet is van belang omdat de meeste reacties tijdsgebonden zijn Eventueel kunnen interferende stoffen afgevangen worden met een voorlaag Bv: benzeenbuisjes hebben een voorlaag van zuur en aldehyde om interfererende alkylbenzenen tegen te houden

25 Methoden met directe aflezing detectiebuisjes:

26 Methoden met directe aflezing Soorten detectiebuisjes: Puntmetingen korte duur Ruimtemetingen: moeilijk te relateren aan persoonlijke blootstelling Ongeschikt om TWA metingen te bepalen Meest gebruikt bij acute blootstellingen of klachten om snel kwalitatief (kits met buisjes) en kwantitatief de blootstelling te bepalen (bv: brandweer, civiele bescherming) Langeduurmetingen Met pompje of dmv diffusieprincipe

27 Methoden met directe aflezing Detectiebuisjes - nadelen: Beperkte gevoeligheid (detectielimiet in het algemeen boven 1 ppm) Beperkte specificiteit Andere stoffen kunnen interfereren, zeker voor homologe producten De interferentie is dikwijls in de richting van valspositieve resultaten maar kan soms ook de kleurreactie inhiberen Beperkte accuraatheid en precisie Detectiebuisjes - voordelen: Eenvoudig in gebruik Uitslag over kort tijdsbestek

28 Bemonstering Principe actieve bemonstering: Dmv gekalibreerde pomp met gekend debiet een bepaald volume aanzuigen over buisje met adsorbentia (voor dampen) of filter (deeltjes) Nadien analytische bepaling in laboratorium met geschikte analysetechniek Heeft voorkeur bij persoonlijke monsterneming

29 Passieve bemonstering: Bemonstering Voordelen: Eenvoudig in gebruik Geen kostbare pompen Geen ijkingen nodig voor en na monstername Veel meer simultane metingen Minder hinder voor wn Nadelen: Vaak duurder dan adsorptiebuisjes voor actieve monstername Per stof moet de fabrikant een sampling rate en een desorptie-efficientie opgeven anders geen kwantitatieve metingen Niet geschikt voor piekmetingen

30 Hoe meten? (2) Deeltjes (EN 481): Inhaleerbare fractie Inadembare fractie Thoracale fractie

31 Voorbeelden

32 Voorbeelden Samplers IOM sampler Inhaleerbare fractie Cycloon Inadembare fractie Source: SKC

33 Betrek werknemers Raadpleeg en betrek werknemers en CPBW actief bij de organisatie en uitvoering van de monsterneming Toelichten resultaten op CPBW door arbeidsgeneesheer/arbeidshygiënist op begrijpbare manier! Vraag concrete adviezen in meetverslag Contextuele informatie meting! Verslag van de metingen ter beschikking van het CPBW en betrokken werknemers

34 Vragen achteraf? 34

35