Virussen die door Bemisia tabaci worden overgedragen (IAI)

Transcriptie

1 Virussen die door Bemisia tabaci worden overgedragen (IAI) Categorie: Viruses & viroids Naam waaronder gereguleerd: Viruses transmitted by Bemisia tabaci Genn. Synoniemen: niet van toepassing Nederlandse naam: door Bemisia tabaci Genn. overgedragen sen Laatste update februari 2018 Aanwezig in de EU Er zijn honderden sen bekend die door Bemisia tabaci worden overgedragen (verder in dit document aangeduid als sen ), waarvan een aantal aanwezig is in de EU (Tabel 1; EFSA-PLH, 2013). Table 1. Door Bemisia tabaci overgedragen sen die gerapporteerd zijn uit EU-lidstaten. Genus/species Acronym Reference Reported from Begomo Abutilon mosaic AbMV Briddon (2002) Not specified Honeysuckle yellow vein mosaic (and/or Tobacco leaf curl ) Sweet potato leaf curl (syn. Ipomoea yellow vein ) Sweet potato leaf curl Sweet potato leaf curl Lanzarote Tomato leaf curl New Delhi HYVMV Briddon( 2002), MacIntosh et al. (1992) SPLCV Briddon (2002), SPLCSV Briddon ( 2002), SPLCLV Briddon ( 2002), ToLCNDV Juarez et al. (2014); Panno et al. (2016) United Kingdom Greece, Italy, Italy, Tomato yellow leaf curl TYLCV EFSA-PLH (2013) Cyprus, France, Greece, Italy, Malta, Portugal, Tomato yellow leaf curl TYLCSV EFSA-PLH (2013) Greece, Italy, Sardinia Tomato yellow leaf curl TYLCMaV EFSA-PLH (2013) Malaga Tomato yellow leaf curl Axarqia TYLCAxV EFSA-PLH (2013) Crini Bean yellow disorder BnYDV EFSA-PLH (2013) Cucurbit chlorotic yellows CCYV Orfanidou et al. Greece (2014) Cucurbit yellow stunting CYSDV EFSA-PLH (2013) France, Greece, Portugal, disorder Lettuce chlorosis LCV Ruiz et al. (2014) Tomato chlorosis ToCV EFSA-PLH (2013) Cyprus, France, Greece, Italy, Pagina 1 van 5

2 Genus/species Acronym Reference Reported from Hungary, Portugal, Sweet potato chlorotic stunt SPCSV EFSA-PLH (2013) Ipomo Cucumber vein yellowing CVYV EFSA-PLH (2013) Cyprus, France, Portugal, Torrado Tomato torrado ToTV EFSA-PLH (2013) France, Hungary, Italy, Poland, Belangrijkste waardplanten en gewassen Schade door de sen is vooral gerapporteerd in tomaat, komkommerachtigen, Phaseolus boon, Capsicum (paprika en Spaanse peper) en aubergine (EFSA-PLH, 2013), maar er zijn veel meer waardplanten, waaronder sla, maar ook bloemisterijgewassen zoals Euphorbia pulcherrima, Eustoma, Hibiscus, Petunia en Vinca (Al-Shehi et al., 2014; Cheng et al., 2014; Haider et al., 2008; Ma et al., 2004; Wu et al., 2011; Xu & Zhou, 2007). Er zijn ook verschillende onkruidsoorten bekend als waardplant (Navas-Castillo et al., 2011; EPPO Global Database). Belangrijkste pathways: 1 Waardplanten bestemd voor opplant met uitzondering van zaden, al dan niet met dragende vectoren (Bemisia tabaci) 2 Virusbevattende eindproducten van waardplanten met de vector (Bemisia tabaci), met name vruchten met groene delen. Virussen die door Bemisia tabaci worden overgedragen komen wereldwijd voor. Vanwege het grote importvolume van vruchten van Solanaceae uit Zuid-Europa en landen in het Middellandse Zeegebied en vanwege het importverbod van planten bestemd voor opplant van Solanaceae uit de derde landen (m.u.v. Europese landen en landen uit het Middellandse Zeegebied) wordt de kans op introductie van sen die reeds aanwezig zijn in de EU of het Middellandse Zeegebied over het algemeen groter beoordeeld dan van sen die alleen buiten de EU en het Middellandse Zeegebied voorkomen. NB. Er zijn sierplanten bekend als waardplant van sen en sierplanten worden in grote aantallen geïmporteerd uit derde landen. Deze importstroom zou een pathway kunnen zijn. Tot nu toe wordt overdracht via zaad van de sen als niet of weinig relevant gezien. In de EUregelgeving met betrekking tot het Tomato yellow leaf curl (behorende tot de groep van begomosen) zijn bijvoorbeeld zaden van tomaat uitgezonderd (Bijlage IIAII van Richtlijn 2000/29/EC). Inmiddels zijn er echter verschillende publicaties die zaadoverdracht melden van begomosen: Sweet potato leaf curl (SPLCV) in zoete aardappel, Mung bean yellow mosaic (MYMV) in black gram (Vigna mungo), én tomato yellow leaf curl in tomaat en paprika (Kil et al., 2016, 2018; Kim et al., 2015; Kothandaraman et al., 2016). Dit maakt zaadoverdracht nog niet tot een algemeen verschijnsel voor begomosen, maar het geeft wel aan dat zaadoverdracht in potentie een rol kan spelen. Pagina 2 van 5

3 Waardplanten van de in de EU voorkomende sen Virussen die door Bemisia tabaci worden overgedragen kunnen grote schade aan gewassen veroorzaken (EFSA-PLH, 2013). Er zijn honderden sen bekend die door Bemisia tabaci worden overgedragen. Het is ondoenlijk om voor elk een aparte risicobeoordeling te maken. Omdat de kans op introductie van de sen die reeds aanwezig zijn in de EU over het algemeen groter wordt ingeschat dan van de sen die (nog) niet in de EU voorkomen, wordt alleen de waardplantenreeks van de in de EU aanwezige sen hieronder kort besproken. Van de in de EU aanwezige sen wordt de potentiële impact van het Tomato yellow leaf curl (TYLCV) en het Tomato leaf curl New Delhi (ToLCNDV) het grootst ingeschat en voor deze sen zijn korte risicobeoordelingen gemaakt (zie de website van de NVWA). Dat wil overigens niet zeggen dat de andere sen geen grote impact kunnen hebben. De informatie die hieronder staat is hoofdzakelijk gebaseerd op de EPPO Global database en EFSA-PLH (2013). Er is geen uitgebreid literatuuronderzoek gedaan naar de waardplanten van de verschillende sen. Men moet er ook rekening mee houden dat de sen een bredere waardplantenreeks hebben dan nu bekend is Bean yellow disorder (BYDV) Dit is zeer schadelijk voor Phaseolus boon en oogstverliezen tot 100% zijn gemeld uit Spanje (EFSA-PLH, 2013). Cucumber vein yellowing (CVYV) De belangrijkste waardplant is komkommer (Cucumis sativus); meloen (C. melo), watermeloen (Citrullus lanatus) en courgette (Cucurbita pepo) worden als minor host aangemerkt. Daarnaast staan in de EPPO Global Database enkele wilde planten genoemd als waardplant. Cucurbit chlorotic yellows (CCYV) Alle bekende waardplantgewassen behoren tot de Cucurbitaceae (watermeloen, meloen en komkommer). Daarnaast zijn meerdere wilde planten bekend als waardplant. Cucurbit yellow stunting disorder (CYSDV) De major host plants (o.a. komkommer) behoren allen tot de Cucurbitaceae. Daarnaast worden soorten uit diverse families genoemd als minor of incidental waardplant. Lettuce chlorosis (LCV) Bekende waardplanten zijn biet (Beta vulgaris), sla (Lactuca sativa) en tomaat (Solanum lycopersicum). Recent is het ook gevonden in papaya in de VS (Alabi et al., 2017). Het is in Spanje gerapporteerd in Phaseolus vulgaris; de stam gevonden in Phaseolus boon lijkt echter niet in staat sla te infecteren (Ruiz et al., 2014). Tomato chlorosis (ToCV) Het is vooral bekend in tomaat, maar heeft meer waardplanten waaronder aardappel, aubergine, paprika en sla. Daarnaast zijn een aantal wilde planten bekend als waardplant. Tomato leaf curl New Delhi (ToLCNDV) Zie de korte risicobeoordeling voor dit op de website van de NVWA. Tomato yellow leaf curl (TYLCV) Zie de korte risicobeoordeling voor dit op de website van de NVWA. Tomato yellow leaf curl Sardinia (TYLCSV), Tomato yellow leaf curl Axcarquia (TYLCAV) en Tomato yellow leaf curl Malaga (TYLCMV) TYLCSV, TYLCAV en TYLCMV zijn verwant aan TYLCV. Voor zover bekend is de waardplantreeks van deze sen kleiner dan van TYLCV; tomaat is voor allen de belangrijkste waardplant. Abutilon mosaic (AbMV) De Europese isolaten van AbMV kunnen niet door Bemisia tabaci worden overgedragen, vermoedelijk doordat via vegetatieve vermeerdering van de waardplant mutanten zijn Pagina 3 van 5

4 ontstaan die het vermogen hebben verloren door Bt te worden overgedragen (Briddon, 2002). Katoen (Gossypium), Abutilon en Malvaceae zijn waardplanten (EPPO Global Database). Honeysuckle yellow vein mosaic (HYVMV) HYVMY veroorzaakt nerfmozaïekpatronen bij Lonicera japonica en geeft zo een extra sierwaarde aan deze plant (Briddon, 2002). In combinatie met een satelliet veroorzaakt HYVMY ernstige symptomen bij tomaat in Japan (Ogawa et al., 2008). Sweet potato leaf curl (SPLCV), Sweet potato leaf curl (SPLCSV), Sweet potato leaf curl Lanzarote (SPLCLV) SPLCV (synoniem: Ipomoea yellow vein (IYVV)) en de twee gerelateerde sen SPLCSV en SPLCLV komen voor in Ipomoea spp. (Briddon, 2002; Trenado et al., 2011). Referenties Alabi OJ, Al-Rwahnih M, Jifon JL, Setamou M, Brown JK, Gregg L & Park JW (2017) A mixed infection of Lettuce chlorosis, Papaya ringspot, and Tomato yellow leaf curl -IL detected in a Texas papaya orchard affected by a -like disease outbreak. Plant Disease 101, Al-Shehi AA, Akhtar S, Khan AJ (2014) Identification of Chili leaf curl causing leaf curl disease of Petunia in Oman. Plant Disease 98(4), 572. Briddon RW (2002) Diversity of European begomoes: identification of a new disease complex. EPPO Bulletin 32, 1-5. Cheng YH Deng TC, Chen CC, Chiang CH, Chang CA (2014) First report of Euphorbia leaf curl and Papaya leaf curl Guangdong on passion fruit in Taiwan. Plant Disease 98(12):1746. EFSA-PLH (2013) Scientific Opinion on the risks to plant health posed by Bemisia tabaci species complex and es it transmits for the EU territory. EFSA Journal 2013;11(4):3162. [302 pp.]doi: /j.efsa Available at: (accessed ) EPPO Global Database. [bezocht in februari 2018] Font MI, Martinez-Culebras P, Jorda MC, Louro D, Vaira AM, Accotto GP (2002) First report of Tomato infectious chlorosis in. Plant Disease 86, 696. Haider MS, Tahir M, Saeed A, Ahmed S, Parveen R, Rashid N (2008) First report of a begomo infecting the ornamental plant Vinca minor L. Australian Plant Disease Notes 3, Juárez M, Tovar R, Fiallo-Olivé E, Aranda MA, Gosálvez B, Castillo P, Moriones E, Navas-Castillo J (2014) First detection of Tomato leaf curl New Delhi infecting Zucchini in. Plant Disease 98(6): 857. Kil EJ et al. (2016). Tomato yellow leaf curl (TYLCV-IL): a seed transmissible gemini in tomatoes. Scientific Reports, 6, Kil EJ et al. (2018) Seed transmission of Tomato yellow leaf curl in sweet pepper (Capsicum annuum). European Journal of Plant Pathology 150: Kim J et al. (2015). Seed transmission of Sweet potato leaf curl in sweet potato (Ipomoea batatas). Plant Pathology, 64(6), Kothandaraman SV, Devadason A, Ganesan MV (2016). Seed-borne nature of a begomo, Mung bean yellow mosaic in black gram. Applied Microbiology and Biotechnology, 100(4), Lozano G, Trenado HP, Valverde RA, Navas-Castillo J Novel begomo species of recombinant nature in sweet potato (Ipomoea batatas) and Ipomoea indica: taxonomic and phylogenetic implications. Journal of General Virology 90, Ma XY, Cai JH, Li GX, Qin BX, Zhou XP (2004) Molecular characterization of a distinct Begomo infecting Euphorbia pulcherrima in China. Journal of Phytopathology 152(4): MacIntosh S, Robinson DJ, Harrison BD (1992) Detection of three whitefly-transmitted geminies occurring in Europe by tests with heterologous monoclonal antibodies. Annals of Applied Biology 121(2), Pagina 4 van 5

5 Navas-Castillo J, Sánches-Campos S, Díaz JA (1999) Tomato yellow leaf curl IS causes a novel disease of common bean and severe epidemics in tomato in. Plant Disease 83: Ogawa T, Sharma P, Ikegami M (2008) The begomoes Honeysuckle yellow vein mosaic and Tobacco leaf curl Japan with DNAβ satellites cause yellow dwarf disease of tomato. Virus research 137, Orfanidou CVI, Maliogka, Katis NI (2014). First report of Cucurbit chlorotic yellows in cucumber, melon, and watermelon in Greece. Plant Disease 98(10): Panno S, Iacono G, Davino M, Marchione S, Zappardo V, Bella P, Tomassoli L, Accotto GP, Davino S (2016) First report of Tomato leaf curl New Delhi affecting zucchini squash in an important horticultural area of southern Italy. New Disease Reports 33, 6. Ruiz ML, Simon A, Gracia MC, Janssen D (2014) First report of Lettuce chlorosis infecting bean in. Plant Disease 98(6), 857. Trenado HP, Orilio AF, Marquez-Martin B, Moriones E, Navas-Castillo J (2011) Sweepoes cause disease in sweet potato and related Ipomoea spp.: fulfilling Koch s postulates for a divergent group in the genus Begomo. PLOSone 6(11), 1-6. Wu JB, Zulfiqar, A. Huang CJ (2011) Infectivity of Euphorbia leaf curl and interaction with Tomato yellow leaf curl China betasatellite. Archives of Virology 156(3): Xu YP, Zhou XP (2007) A new begomo associated with leaf curl disease of Euphorbia pulcherrima. Journal of Plant Pathology 89(Suppl.3):S69. Pagina 5 van 5