ZOUTLEEUW. Cultuur en natuur langs de Gete

Transcriptie

1 ZOUTLEEUW Cultuur en natuur langs de Gete Zoutleeuw is een stadje met een bijzonder verleden. De gunstige ligging aan de handelsweg Brugge-Keulen en de bevaarbare Gete brachten hier welvaart. De plotse ineenschrompeling tot een klein regionaal centrum heeft de omgeving voor verdere menselijke ingrepen behoed. Dat heeft ervoor gezorgd dat je tegenwoordig op een boogscheut van imposante bouwwerken prachtig kunt wandelen in de vallei van de Grote Gete, de Kleine Gete, de Vloedgracht en de s-hertogengracht. Je vergeet ook niet het Provinciaal Domein Het Vinne, dat in de toekomst opnieuw een meer zal worden. AFSTAND 13,8 km, alternatief 18,2 km. VERTREKPLAATS De Markt van Zoutleeuw bereik je door de E40 te verlaten bij afrit 25-Tienen en de N3 richting Sint-Truiden te volgen. Aan de verkeerslichten van Dormaal rijd je links naar Zoutleeuw. Op de E313 neem je afrit 27-Hasselt-West voor de N2 naar Diest. In Herk-de-Stad ga je links de N716 op richting Sint-Truiden tot Nieuwerkerken, waar je rechts naar Zoutleeuw rijdt. PARKEREN Grote Markt van Zoutleeuw. AARD VAN DE WEG Aardewegen en -paden, grind- en betonwegen, graswegen in Het Vinne. TOEGANKELIJKHEID Onmogelijk voor buggy s en rolstoelen. INFORMATIE Stedelijke dienst voor Toerisme: Lakenhalle, Grote Markt, 3440 Zoutleeuw, tel , fax , toerisme@zoutleeuw.be, Toeristisch Streekcentrum Hageland: Lakenhalle, Grote Markt, 3440 Zoutleeuw, tel , fax , hageland@toerismevlaanderen.be, Provinciedomein Het Vinne : Ossenwegstraat 70, 3440 Zoutleeuw, tel , fax , hetvinne. ETEN & DRINKEN Grand café-restaurant -tearoom De Pintelier: Grote Markt 20, 3440 Zoutleeuw, tel , depintelier@skynet.be, geopend dag. vanaf u, ma. namiddag en di. gesloten. Taverne Hertog Jan: Grote Markt 24, 3440 Zoutleeuw, tel , hertog.jan@wanadoo.be, ma. gesloten. Restaurant Het Pannenhuis: Grote Markt 25, 3440 Zoutleeuw, tel , fax , pannenhuis@skynet.be, ma. avond en wo. gesloten. Taverne Leonardus: Grote Markt 26, 3440 Zoutleeuw, tel , do. gesloten. De Leeuwenaar: Ridderstraat 16, 3440 Zoutleeuw, tel , wo. gesloten. Brasserie De Lakenhalle: Grote Markt 11, 3440 Zoutleeuw, tel , ma. gesloten. Tearoom en IJssalon De Cleyne Taefel: Prins Leopoldplaats 4, 3440 Zoutleeuw, tel , ma. gesloten. Café Iris: Klipstraat 12, 3440 Zoutleeuw-Budingen, dag. vanaf u. Cafetaria Provinciedomein Het Vinne: geopend wo., za.-zo. en feestdagen u, zelfbediening. Eetcafé De Lakenhalle: Grote Markt 11, 3440 Zoutleeuw, tel , open vanaf u, ma. gesloten Laatste herziening: April 2006

2 DE WANDELING Punt 1 naar 2 (0,8 km) Zoutleeuw (1). Je vertrekt op de Grote Markt bij de Sint-Leonarduskerk van Ooit was Zoutleeuw een welvarend centrum aan de handelsweg van Vlaanderen naar Keulen. Tot hier was de Kleine Gete bevaarbaar. Van de welvaart getuigen de indrukwekkende gebouwen op de Grote Markt. De Sint-Leonarduskerk bevindt zich op de plaats van een kapel uit Toen steeds meer Leeuwenaars zich in Dalhem, de omgeving van de kapel, kwamen vestigen, werd in 1231 begonnen met de bouw van een grote gotische kerk. Tegenover de kerk staat de voormalige lakenhalle uit Door verzanding van de Gete en politieke troebelen geraakte Zoutleeuw in verval. In een helaas ontoereikende poging om de vergane glorie te herstellen werd in nog het mooie stadhuis opgetrokken. Met de rug naar de ingang van de kerk neem je rechts de Vleesstraat. Je steekt de Kleine Gete over naar de Rustoordstraat en waar de weg ophoudt, blijf je het fietspad op deze oever volgen tot aan een ijzeren hangbrug. Je steekt de Kleine Gete over via de Paardenbrug. Hier heb je een mooi zicht op de Zoutleeuwse levensader van weleer. De gevels op de oevers zijn mooi gerestaureerd. Dat geldt onder andere voor die van het vroegere gasthuis en klooster van de Grauwzusters aan de overzijde. Aan de volgende brug bevond zich vroeger een watermolen. Daar voorbij ligt een klepstuw, die ervoor moet zorgen dat het historische centrum niet onder water komt te staan. De ijzeren hangbrug rust op de fundamenten van twee middeleeuwse torens uit de 14de eeuw. Het oorspronkelijke bouwwerk voorkwam dat indringers langs de rivier de stad in konden. Het maakte deel uit van een stuwencomplex om de Grote Gete op te stuwen en een verdediging van water te creëren of om bij wateroverlast het overtollige water uit de stad te weren. Aan de hangbrug sla je rechts de grindweg in en loop je langs de Vloedgracht. Aan de volgende brug tref je op de andere oever de Bethaniakapel (2) aan. De Vloedgracht leidt het overtollige water uit Zoutleeuw weg. Drie kilometer verderop mondt hij weer in de Kleine Gete uit. De Bethaniakapel is het enige overblijfsel van het Bethaniaklooster en dateert van OP ZOEK NAAR DE GROTE GETE Punt 2 naar 3 (0,7 km) Aan de brug neem je rechts een betonweg, die uitkomt op de weg Zoutleeuw-Linter. Je gaat 30 m rechts om links de Leeuwerweg in te slaan. Voorbij de brug over de Vloedgracht houd je rechts de betonweg aan die de Vloedgracht volgt. 150 m verder bereik je een splitsing (3) met links een aardeweg. Je vertoeft in een typisch Hagelands landschap van weiden en hagen, terwijl je geniet van het uitzicht op de kerk van Zoutleeuw. Hoewel de Vloedgracht geen wezenlijke verdedigingsbetekenis had, kon de verovering van de stad voorkomen worden door de toegangsbrug in brand te steken. Dat verklaart de naam Verbrande brug. Punt 3 naar 4 (1,5 km) Bij de splitsing aan de Vloedgracht (3) neem je links de aardeweg tussen de weilanden door. Voorbij het bos beland je op een grazig pad tussen twee heggen. Je stuit uiteindelijk op een grindweg, die je links volgt tot aan een T-sprong. Hier ga je links naar het centrum van het gehucht Bos (4).

3 Aan de bosrand moet je beslist achterom een laatste blik werpen op de kerktoren van Zoutleeuw. In Bos bevindt zich de schilderachtige Onze-Lieve-Vrouw van Smartenkerk. Punt 4 naar 5 (4,2 km) Aan de T-sprong in Bos (4) neem je rechts de weg langs de kerk. Waar die een haakse bocht naar links maakt, volg je de grindweg rechts. Je steekt de s- Hertogengracht en de Grote Gete over. De s-hertogengracht is een aftapping van de Grote Gete. Parallel aan de hoofdrivier stroomt ze richting Budingen. Zowel de s-hertogengracht als de Grote Gete meanderen door een moerasbos. Aan huizen bereik je een weg, die je rechts volgt tot aan een splitsing met een kapelletje. Het kaarsrechte fietspad volg je 1 km naar rechts. Bij het eerste kruispuntje verlaat je het fietspad naar rechts. Voorbij de kapel volg je de vroegere trambedding tussen Tienen en Diest. Rechts strekt zich de alluviale vlakte van de Grote Gete met de beekbegeleidende bossen uit. Het vochtige gebied tussen de Grote Gete en de s-hertogengracht wordt opgevuld met populierenaanplant. Na een haakse bocht blijf je de betonweg volgen langs de kapel van St. Job. 150 m verder bij een veldkapelletje neem je de betonweg rechts. Die gaat onmiddellijk over in kasseien en eindigt bij een boerderij waar je links het Rotem wandelpad inslaat. Bij het naderen van de kerk van Budingen (5) krijg je klinkers onder de voeten geschoven en op het einde van de Tweegetenstraat ga je rechts. Budingen ligt aan de samenvloeiing van de Grote en de Kleine Gete, op een plaats waar je de alluviale vallei kon oversteken. De classicistische Sint-Cyriacuskerk dateert van De onderbouw bestaat uit ijzerzandsteen van de Hagelandse Diestiaanheuvels. NAAR HET VINNE Punt 5 naar 6 (3,0 km) Je loopt verder over de betonweg naar Zoutleeuw tot je links de Klipstraat inslaat. Juist voor de café-dancing steek je schuin het parkeerterrein over naar een pad in de richting van de bosrand. Van links komt een holle weg je pad vervoegen en aan een dwarsweg bereik je het hoogste punt. Aan de brug over de Gete monden de Grote en de Kleine Gete in elkaar uit. Het uitzicht is hier heel mooi. Minder aangenaam echter is dat je nu over 500 m de brede betonweg zonder stoep dient te volgen. Boven bij de dwarsweg bevind je je 44 m hoog en 20 m boven de Getevallei. Hier zie je nauwelijks weiden, wel akkers en boomgaarden. Je steekt de dwarsweg over en in open landschap daal je geleidelijk af naar een vijfsprong, waar je de aardeweg schuinrechts neemt. Die duikt verderop in een holle weg naar Het Vinne (6). Wat verderop loop je tussen de appelbomen door, terwijl je rechts de kerktoren van Zoutleeuw in het vizier krijgt. Het Provinciaal Domein Het Vinne ligt lager dan de Kleine Gete. In de Middeleeuwen werd hier turf gestoken en ontstond er een meer van 100 ha. In 1841 werd het meer drooggelegd en als weiland

4 gebruikt. Later werd het met populieren beplant. Een groots opgezet natuurinrichtingsproject zal in de nabije toekomst van Het Vinne opnieuw een meer maken. Het pompstation aan de grote weg zorgt er nog steeds voor dat Het Vinne niet onder water loopt. UITBREIDING: EEN LUS DOOR HET VINNE Punt 6 naar 6 (4,4 km) Je steekt de betonweg over naar het provinciedomein. Voor de cafetaria houd je links aan. Je neemt er het Halewijnwandelpad dat de contouren van Het Vinne volgt. Na 500 m buigt het pad naar rechts. Voorbij een S-bocht negeer je het wandelbord naar links en je stapt rechtdoor. Aan de daaropvolgende T-sprong sla je rechts in en weldra volgt de eerste passage over vlonderpaden. Aan een kruispunt van paden en een schuilhut vervolg je rechtdoor na eerst even het vlonderpad rechts verkend te hebben tot aan de vogelkijkhut. Enkele jaren geleden ondervond het bosrijke Vinne zware stormschade, waardoor boskap in de centrale zone noodzakelijk was. Zo ontstond het idee het natuurgebied onder water te zetten zoals dat in vorige eeuwen het geval was. Het pad slingert en opent voorbij iedere bocht een ander landschap. Infoborden vertellen over de fauna, de flora en het beheer van het landschap. Aan de vogelkijkhut overschouw je het hele natuurgebied. Het brede pad leidt je langs een fruitteeltbedrijf. Je bent immers in het Hageland. Enkele poelen en een bospassage verder bereik je een afslag bij een schuilhut. Hier ga je rechts voor een lange passage over vlonders. Daar voorbij neem je rechts aan de T-sprong en weldra loop je opnieuw over een plankenpad. Voorbij het einde volg je de aardeweg naar rechts en steven je af op de uitkijktoren en de hoeve van Het Vinne. Onderweg buig je nogmaals naar rechts voor een vlonderpad langs een observatiehut. Voor de hoeve ga je rechts naar de uitkijktoren, je slaat tweemaal links af langs de weide van de neerhofdieren richting cafetaria. Daar keer je naar de hoofdweg terug, volgt die even naar links tot je rechts de Vinnebeekstraat kiest. In het tweede gedeelte van het parcours leiden de vlonderpaden je door de rietvelden. In het stilstaande water hoor je veel kikkers kwaken. Vogels vliegen verschrikt op als je langs hun nestplaats voorbij dendert. Van op de uitkijktoren geniet je een laatste maal van dit unieke waterlandschap. In de omgeving van de hoofdgebouwen worden kleine neerhofdieren gehouden. LANGS DE VLOEDGRACHT TERUG NAAR ZOUTLEEUW Punt 6 naar 3 (2,6 km) Als je Het Vinne (6) niet bezoekt, hoef je zelfs de drukke weg niet over. Wandel opzij van de weg even naar rechts en draai dan, voorbij de afloop van Het Vinne, het betonspoor rechts in (Vinnebeekstraat). Aan de volgende grote weg steek je over naar de nieuwe voetbrug over de Kleine Gete. Het pad volgt eerst even de loop van de rivier om dan langs een bosrand af te buigen naar een brug over de Vloedgracht. Voorbij de brug ga je links en langs de Vloedgracht wandel je verder. Aan je rechterhand word je geflankeerd door weilanden. De Vloedgracht heeft een dubbele bedding. Het verlaagde gedeelte doet dienst als zomerbed, het hoger gelegen deel als winterbed. Zo kan de gracht in haar bedding heel veel water vervoeren. Punt 3 naar 1 (1,0 km) Aan de afslag (3) van de Maneschijn bereik je gekend terrein. Je wandelt verder langs de Vloedgracht. Je steekt die bij de Verbrande brug over en aan de

5 grote weg loop je nu links het centrum van Zoutleeuw in. Enkele haakse bochten en een brug over de Kleine Gete scheiden je nog van de Grote Markt met de kerk van Zoutleeuw (1). De Tiensestraat maakte in de Middeleeuwen deel uit van het tracé van de grote handelsweg Brugge- Keulen. Links zie je de inrijpoort en de stallingen van het Scholierenhof. Het zijn de enige overblijfselen van de hoeve die de paters en broeders van het Scholierendal hier in 1671 bouwden. Aan de Onze-Lieve-Vrouwebrug steek je voor de laatste keer de Kleine Gete over. In het ijzeren kapelletje pronkt het beeld van Stella Maris, Onze-Lieve-Vrouw-Ster-der-Zee, de patrones van de Zoutleeuwse schippers.

6 ROUTE HOOGTE % onverhard m SITUERING GENT E17 Leie Schelde A12 E19 HASSELT Dijle E40 Schelde E40 LEUVEN BRUSSEL Zoutleeuw E411 E429 E313 WAVER Nijvel LUIK m 2000 m 5 Roel Terhagen Grote Gete Budingen Hoogveld Graasbeek Hambos E19 E42 Ourthe BERGEN Sambre FRANKRIJK 13,8 km 18,2 km NAMEN Meuse Grote Gete Terweiden AFSTAND ALTERNATIEF REFERENTIEPUNTEN vertrek 0,8 km 1 2 Kerk van Zoutleeuw Bethaniakapel s-hertogengracht Ossenweg 1,5 km 3 3,0 km 4 7,2 km 5 10,2 km 6 12,8 km 3 Splitsing Vloedgracht Bos Kerk van Budingen Het Vinne Splitsing Vloedgracht 4 Bos 3 Vloedgracht Kleine Gete Leeuwerveld 6 Vinnehoeve Het Vinne Provinciaal Domein Natuurreservaat 10,2 km 14,6 km 17,2 km Uitbreiding Ingang Het Vinne Uitgang Het Vinne Splitsing Vloedgracht ZOUTLEEUW 2 Bethaniakapel 1 Galgenveld Duras Hurbeek