Klimaatopwarming. niet langer een ver-van-onsbedshow! Peter Norro

Transcriptie

1 Klimaatopwarming niet langer een ver-van-onsbedshow! Peter Norro

2 Ligt u soms wakker van de klimaatverandering?

3 Ligt u soms wakker van de klimaatverandering?

4 Klimaatverandering op wereldniveau: de harde bewijzen: Part I. Temperatuur

5 Klimaatverandering op wereldniveau: de harde bewijzen: Part II. Afsmeltend ijs

6

7

8 De mens warmt het klimaat op

9 Klimaateffectschetsboek Oost- en West-Vlaanderen

10 Klimaateffectschetsboek Oost- en West-Vlaanderen Bron: De Morgen 2050? Doelstelling: het besef bijbrengen van de gevolgen van klimaatverandering in onze gebieden

11 PRIMAIRE EFFECTEN TEMPERATUUR De gem. temperatuur : * winter: 0,9 C 2,3 C * zomer: 0,9 C 2,8 C De temperatuurextremen kunnen sneller stijgen dan de gemiddelde temperatuur

12 PRIMAIRE EFFECTEN Aantal zomerse en tropische dagen (>25 C) : x2 tot zelfs x3 (zeker in G+,W+)

13 hittestress (>30 C)

14 PRIMAIRE EFFECTEN Voorbeelden van wat dit kan betekenen: zomer 2003 rond 2050 (2018) vrij normaal Gras maaien (mits voldoende water) Verwarmingskosten woningen behoefte aan koeling

15 PRIMAIRE EFFECTEN Gem. aantal ijs- en vorstdagen per jaar x1/3

16 Waterminnende (schadelijke) dier- en plantensoorten (muggen, exoten )

17 Warmteminnende exoten (bedwantsen, )

18 PRIMAIRE EFFECTEN NEERSLAG Gem. neerslag winter Gem. neerslag zomer en in alle KNMI 06 scenario s extreme neerslag aantal hevige neerslagdagen Veel meer oppervlakkige afstroming

19

20 PRIMAIRE EFFECTEN NEERSLAGTEKORT

21 PRIMAIRE EFFECTEN NEERSLAGTEKORT Potentiële verdamping in alle klimaatscenario s Neerslagtekort zwak tot Gem. potentiële verdamping kust > landinwaarts Droge Zomer 1976 rond x om de 10 jaar

22

23

24 PRIMAIRE EFFECTEN Voorbeelden van wat dit kan betekenen: Kans op uitgedroogde tuin Regenwaterputten vaak leeg Grondwater veel minder aangevuld. Water in sloten en vijvers staat in de zomer lager

25 PRIMAIRE EFFECTEN Geen gevolgen ZONNESCHIJN (G+, W+ wel meer zomerzonneschijn) Geen gevolgen (G+,W+: +2% windsterkte per C) WIND

26

27 PRIMAIRE EFFECTEN ZEESPIEGEL Zeespiegel 14 tot 93 cm tegen 2100 (eventueel zelfs 2m) Door trage reactie van oceanen (uitzetting) en ijskappen (afsmelting) zeespiegelstijging nog eeuwen doorzetten absolute zeespiegelstijging Belgische kust overal gelijk

28

29 PRIMAIRE EFFECTEN Verhoogd overstromingsrisico Als het zeeniveau 1m, kan in Vlaanderen ± ha overstromen. Bij 5m Brugge, Antwerpen, Mechelen en Dendermonde = kuststeden. In WVL woont 33% in laaggelegen poldergebieden = gevoelig

30 SECUNDAIRE EFFECTEN LANDBOUW Verstoring plant/zaaiseizoen en groei- en oogstseizoen door wateroverlast (winter) extreme buien in de zomer Meer wateroverlast in de winter/zomer >erosie hellende gebieden= ellendegebieden CO² + t = hogere opbrengst (niet voor aardappelen), mits voldoende water <>Verdroging >>Waterconflicten

31 SECUNDAIRE EFFECTEN risico op ziekten en plagen meer sproeistoffen gebruiken? LANDBOUW Risico uitbreken exotische dierziekten (vb. blauwtongziekte)

32 SECUNDAIRE EFFECTEN STEDELIJK GEBIED Intensiteit extreme buien > wateroverlast + verslechtering waterkwaliteit (zeker bij gemengde rioolstelsels) Temperatuurstijging > afbraakprocessen = zuurstoftekort > vissterfte, ontwikkeling giftige blauwalgen temperaturen + minder infiltratie > grondwaterpeil nefast voor stedelijk groen

33 Hittestress door stijgende temperaturen (steden gem. +5 C tov landelijk gebied bij helder, windstil zomerweer) aantal tropische dagen > periodes met zomersmog (minder wintersmog bij W+scenario)

34 SECUNDAIRE EFFECTEN Zeespiegel : Kustzone 30% kust onvoldoende beveiligd > tijd voor afvoer water naar zee wordt korter (polders & mondingsgebied Schelde) : overstromingsgevaar! Kweldruk +Aanwezige zoetwaterlenzen > verzilting

35

36 SECUNDAIRE EFFECTEN NATUUR Versterkte verdroging > negatief voor grondwaterafhankelijke natuur> droogvallende poelen o.a. kamsalamander bedreigd stootbelastingen vervuild water > negatief voor niet-waterafhankelijke natuurgebieden

37 Voedselschaarste voor insecten/vogels als uitkomen jongen niet meer samenvalt met beschikbaarheid voedselbronnen/ Verstoringen paddentrek

38 Meer voortplanting exoten Verwachting: meer soorten zullen verdwijnen dan er bijkomen

39 SECUNDAIRE EFFECTEN RECREATIE Behoefte aan koeling bij het water echter: meer water walgelijk en algelijk Extreme zomerbuien invloed op zomerevenementen

40 Gevolgen: hevige neerslag (+ verstedelijking) > overstromingen

41 Gevolgen: hittegolven>droogte

42 Gevolgen: Smeltende Polen

43 Gevolgen: Smeltende Gletsjers

44 Ieder nadeel heb zijn voordeel

45 Maar toch vooral nadelen

46 Gevolgen: Hittegolven > Bosbranden

47 Hittegolven: Ieder nadeel heb zijn voordeel

48 Gevolgen: Meer orkanen

49 Gevolgen: Opwarming zee + verzuring zee > koraalriffen sterven af> visbestand vermindert

50 Gevolgen voor fauna en flora

51 Onverwachte effecten: Wijziging vacht dieren

52 Gevolgen Verdwijnende eilanden (zoals Tuvalu) > klimaatvluchtelingen

53 Gevolgen: klimaatvluchtelingen Droogte > mislukte oogsten > klimaatvluchtelingen

54

55 Klimaatopwarming En wat doet uw Provincie?

56 LESSEN VOOR KLIMAATBELEID Regner, c est prévoir (Louis XIV) Maar in het kader van klimaatbeleid: ook Regner, c est prévenir

57 MITIGATIE= VERMINDERING CO2-EMISSIES Stimuleren van energiebesparing in gebouwen (bij alle lagen van de bevolking, maar ook in provincial gebouwen) Adviescentrum voor duurzaam bouwen: ACASUS

58 Verminderen energieverbruik in gebouwen (van fossiele energiebronnen): Vermindering warmwaterverbruik temperatuurscontrole - thermostatische kranen enz. isolatie / duurzaam bouwen Led lampen Condenserende ketels Verminderen sluimerverbruik Vervanging oude toestellen door A +++ label

59 MITIGATIE Stimuleren van hernieuwbare energie (beleidskaders, vergunningenbeleid) Installatie van PV, (windmolens, biomassa) Groepsaankoop groene stroom

60 MITIGATIE: MOBILITEIT Electrificatie van de autovloot

61 MITIGATIE: MOBILITEIT Promotie fietsgebruik voor woon-werkverkeer: Fietskaravaan Fietssnelwegen

62

63 MITIGATIE Bebossing (= CO² reservoir) provinciale domeinen (5 ha het voorbije jaar)

64 ADAPTATIE Bouwvergunningenbeleid: Verzekeren van infiltratiecapaciteit (beperking of compenseren voor verharding), grotere hemelwaterputten woningbouw Beperking grondwaterwinningen door restrictief omgevingsvergunningenbeleid

65 ADAPTATIE - Wateroverlast > ruimte voor water (incl. aanduiding afbakening overstromingsgebieden-oeverzones), overstromingsbuffers,

66 Overstromingsrisico Kust en Polders pompen ter aanvulling van gravitaire lozingen (Waterkwaliteit > verderzetting gescheiden rioolstelsels > beluchting stilstaande waters)

67 ADAPTATIE Verdroging > waterbevoorradingsbekkens landbouw > keuze aangepaste teelt- en variëteitenkeuze, teelttechniek, plantenveredeling

68 ADAPTATIE Toenemende plagen > monitoring schadelijke dier- en plantensoorten, parasieten > monitoring volks- en diergezondheid > ontwikkeling milieuvriendelijke bestrijdingstechnieken

69 ADAPTATIE Bij dierlijke productie: isolatie staldak, ventilatie en koeling Aanpassing rantsoensamenstelling Koeling drinkwater KLE voor beschaduwing! Hittetolerante dierrassen

70 ADAPTATIE Erosie > meer groene buffers nodig: graften, houtkanten, grazige bufferstroken

71 ADAPTATIE Biodiversiteit / uitsterven kleine soortenpopulaties: creatie natuurverbindingen Hittestress: > begroening steden (met droogteresistente soorten)

72 ADAPTATIE Versnelde groei biomassa/bermgras > Benutting als hernieuwbare energiebron

73 Kansen voor nieuwe teelten:

74 Doelstellingen: CO 2- neutrale organisatie tegen 2030 Klimaatneutraal en klimaatbestendig grondgebied tegen 2050 In dat laatste verband: * ondersteuning (financieel en met kennis) van lokale klimaatprojecten: > 1,5 mio EUR subsidie in voor oa: WKK zwembad, stookplaatsrenovatie, relighting, zonnepanelen, investeringsfonds landbouwers, energiecoaching handelaars, elektrische bakfiets, deelwagens opgeladen met PV (in coöperatief systeem), renovatie woningen kwetsbare gezinnen, rollend fonds energieopwekking boeren, * zoektocht naar financiering lokale klimaatplannen

75 Kan ik daar wat aan doen? > JA

76 Ethisch probleem: ontwikkelingslanden meer getroffen door klimaatproblemen dan diegene die het probleem veroorzaakt hebben: 98% van de klimaatslachtoffers tussen 2000 en 2014 (vnl. megadelta s)

77 Energieobesitas

78

79 ETHISCH PROBLEEM:

80

81

82 na de klimaatpaus, de weerpaus

83 Nog veel (leer)stof tot nadenken 13u.30 Brecht Tessier AGION - klimaatacties voor het onderwijs en financiering energiezuinige maatregelen scholen 14u.00 Nicolas Van Hauwermeiren, VEB: Aanbod zonnepanelen en begeleiding energieprestatiecontracten 14u.30 Pauze 15u.00 Geert Candeel Sint-Rembert Torhout - case zonnepanelen (nog te bevestigen) 15u.20 Guy Dewulf, Impact Scholengroep - Case Relighting 15u.40 Wannes Meersmans, Acasus - Elien Depelsmaeker, MOS - Stijn Vandamme, Transfo: Aanbod vanuit provincie West-Vlaanderen: 16u.00 Netwerkmoment