HANDLEIDING FSC-HOUT TOEPASSING VAN FSC-HOUT DOOR PARTIJEN UIT DE BOUWBRANCHE. Deze cover is gedrukt op 215 grams Chro-

Transcriptie

1 HANDLEIDING FSC-HOUT TOEPASSING VAN FSC-HOUT DOOR PARTIJEN UIT DE BOUWBRANCHE Deze cover is gedrukt op 215 grams Chro-

2

3 HANDLEIDING FSC-HOUT TOEPASSING VAN FSC-HOUT DOOR PARTIJEN UIT DE BOUWBRANCHE inhoud Voorwoord Wat is FSC? Certificering FSC in projecten pagina 3

4 Deze brochure is geschreven voor bedrijven die werkzaam zijn in de bouwbranche en die FSC-gecertificeerd hout willen toepassen in bouwwerken. Voor deze bedrijven is praktische informatie gebundeld over het hoe, wat en waarom van het realiseren van projecten met FSC-hout. fotoverantwoording FSC Nederland Cover, 5, 10, 11, 13, 15,18 Shutterstock Cover, 4 De Groot Vroomshoop BV 6,13,15, 8,12,13,14, Architectuurfotografen/ Fedde de Weert 7 Diergaarde Blijdorp/ Rob Doolaard 9 Petra Appelhoff fotografie 16/17 Groot Lemmer BV 17 Mulder Obdam 19

5 Hout is één van de belangrijkste bouwmaterialen die er bestaan. Hout is warm, licht, sterk, gemakkelijk op maat te maken, bijna eindeloos her te gebruiken en hernieuwbaar! Dat laatste gaat natuurlijk alleen op als we goed voor onze bossen zorgen, waar ook ter wereld. Maatschappelijk verantwoorde bouwers werken met FSC-gecertificeerd hout, zodat ze zeker weten dat bossen in stand blijven en er ook voor nieuwe generaties hout beschikbaar komt. Het FSC-keurmerk biedt je als bouwer en als klant zekerheid dat het hout afkomstig is uit duurzaam beheerd bos. Steeds meer van onze klanten kiezen expliciet voor FSC-hout, zoals gemeenten, waterschappen, corporaties en natuurlijk het rijk (duurzaam inkopen), maar ook bedrijven en particulieren die hun houtje willen bijdragen aan een duurzame samenleving. Moderne bouwers doen er daarom goed aan om expliciet kenbaar te maken aan klanten dat er alleen met duurzaam geproduceerd hout wordt gewerkt. Kort na de oprichting in 2005 heeft Bouwend Nederland, de vereniging van bouw- en infrabedrijven samen met een aantal koploperbedrijven gekozen voor FSC-hout. Mede hierdoor is de toepassing van FSC-hout in de professionele bouw flink gestegen. De afgelopen jaren zien we ook dat hout steeds beter wordt toegepast in bouwwerken, waardoor er een ruimere keuze is in houtsoorten. Van inmetselkozijnen, die in weer en wind veel te verduren krijgen, gaan we naar compleet beglaasde en afgelakte montagekozijnen die pas in de afbouwfase worden geplaatst, desgewenst met onderhoud en verzorging voor 15 jaar. Ook dat is werken aan duurzaamheid. Nu staan we voor de uitdaging om van duurzaam geproduceerd hout de norm te maken voor de hele bouwsector. Deze brochure laat zien dat de markt er klaar voor is, wij bouwers weten dat het kan, in elke toepassing. Laten we het samen doen, want samen geven wij het bos (en de bouw) toekomst! Peter Fraanje, FSC ambassadeur en senior beleidsmedewerker Duurzaamheid bij Bouwend Nederland pagina 5

6 Aandacht voor ecologische, sociale en economische aspecten Waarom FSC?

7 1. Wat is FSC? FSC is een internationaal netwerk ter bevordering van verantwoord bosbeheer. De afkorting staat voor Forest Stewardship Council (letterlijk: Raad voor Goed Bosbeheer). FSC beheert een wereldwijde standaard voor goed bosbeheer, met daaraan gekoppeld een keurmerk. Dit keurmerk geeft zekerheid dat de grondstoffen voor hout- en papierproducten afkomstig zijn uit verantwoord beheerde bossen waar aandacht is voor ecologische, sociale en economische aspecten. Dit bosbeheer wordt aan de FSC-standaard getoetst door onafhankelijke certificeringsinstanties. FSC is een belangrijk en praktisch instrument in de strijd tegen ontbossing. Ook partijen in de handelsketen (van handelaar tot aannemer en drukkerij) dienen te worden gecertificeerd volgens de FSC-standaard. Hout en houtproducten kunnen zo worden gevolgd in de hele handelsketen ( Chain of Custody = CoC). Hiermee bestaat zekerheid over de herkomst van de producten tot aan hun uiteindelijke verwerking. Waarom kiezen voor FSC? Het gebruik van FSC-producten in de bouw is een logische en belangrijke stap bij duurzaam bouwen. Er zijn veel goede redenen om voor FSC te kiezen: 1. FSC maakt verschil: FSC-certificering leidt concreet tot behoud van bossen wereldwijd en tot milieuvriendelijk en economisch verantwoord beheer van die bossen met alle aandacht voor de mensen die van het bos afhankelijk zijn. 2. FSC wordt wereldwijd beschouwd als de hoogste standaard voor goed bosbeheer. FSC-certificering gebeurt door onafhankelijke certificeerders volgens strikte wereldwijd geldende richtlijnen. 3. Niet voor niets is FSC het enige houtkeurmerk dat wereldwijd gesteund wordt door boseigenaren, bedrijven én alle grote milieuorganisaties, zoals Greenpeace, het Wereld Natuur Fonds en andere maatschappelijke organisaties. 4. Ook voldoet het FSC-keurmerk aan de inkoopcriteria van de rijksoverheid voor Duurzaam Inkopen. 5. Er zijn FSC-houtproducten verkrijgbaar voor alle toepassingen in de bouw, van over de hele wereld. Dus uit tropische bossen, maar ook uit gematigd en noordelijk (Europees) bos. 6. FSC staat voor daadwerkelijk verantwoord ondernemen vanwege een integrale ecologische én sociale visie op verantwoord bosbeheer. Kiezen voor FSC past zonder meer in duurzaamheidsbeleid en sluit aan op MVO-uitgangspunten. 7. FSC is een sterk merk met een grote naamsbekendheid. Word partner van FSC Nederland! FSC Nederland is een platform voor overheden, bedrijven en organisaties in Nederland die de FSC-doelstellingen onderschrijven en helpen realiseren. Partijen die zich als partner bij FSC Nederland aansluiten, laten expliciet zien dat ze staan voor verantwoord bosbeheer en zich willen inzetten voor het vergroten van het marktaandeel van FSC-producten in Nederland door zo veel mogelijk FSC-gecertificeerde houten papierproducten in te kopen en toe te passen. Partner worden van FSC Nederland heeft veel voordelen. Zo kunnen bouwbedrijven rekenen op begeleiding bij FSC-projecten en bij communicatie over FSC met haar doelgroepen. Partners hebben toegang tot een netwerk van ruim 250 bedrijven en organisaties die allemaal dagelijks met FSC bezig zijn. Partners staan uiteraard vermeld op de website. FSC Nederland behartigt bovendien de belangen van haar partners, bijvoorbeeld als het gaat om de juridische aspecten van aanbesteding. Let op: partnerschap met FSC Nederland is niet hetzelfde als certificering! Zie daarover deel 2 van deze brochure. Meer weten over partnerschap met FSC Nederland? Zie pagina 7

8 Certificering vormt geen belemmering maar versterkt de concurrentiepositie

9 2. Certificering FSC-bedrijfscertificering: waarom? Om er zeker van te zijn dat in het werk toegepast hout afkomstig is uit een FSC-gecertificeerd bos, moet het hout in de hele handelsketen ( Chain of Custody ; CoC) kunnen worden gevolgd. Dat betekent dat alle bedrijven in de keten waaronder de timmerfabriek en aannemer gecertificeerd moeten zijn. Dit wordt ook wel CoC-certificering genoemd. Zonder (eigen) FSC-certificaat kan een bedrijf geen FSC-hout en houtproducten leveren! Selectiecriterium bij aanbesteding Steeds meer opdrachtgevers stellen als eis bij aanbestedingen dat gewerkt wordt met FSC-gecertificeerde producten, maar ook dat bouwbedrijven en toeleveranciers FSC-gecertificeerd zijn. Alleen dan heeft de opdrachtgever zekerheid dat daadwerkelijk wordt geleverd waar hij om heeft gevraagd. Alleen bedrijven die gecertificeerd zijn kunnen inschrijven op werken waarbij FSC-certificering als selectiecriterium wordt gesteld. FSC-bedrijfscertificering is relatief eenvoudig en kan tegen beperkte kosten gebeuren. Certificering kan (meestal) binnen enkele weken tot (soms) enkele maanden worden afgerond, afhankelijk van de complexiteit van het bedrijf. Certificering vormt daarmee geen belemmering voor bouwbedrijven en toeleveranciers. Integendeel, het versterkt hun concurrentiepositie. Wanneer een bedrijf een FSC-certificaat aanvraagt, wordt door een certificeerder beoordeeld of er een goed systeem is om de FSC-producten te volgen en onderscheiden. Is er een procedure opgesteld? Is er een duidelijke werkwijze met een uitgeschreven richtlijn? Wie is waarvoor verantwoordelijk? Een certificeerder let grofweg op de volgende punten: Er is een registratiesysteem (administratie), waarin wordt bijgehouden hoeveel FSC-gecertificeerd hout (en -houtproducten) wordt ingekocht. Op de inkoopdocumenten staat duidelijk omschreven welke producten (volhout, kozijnen, plaatmaterialen, etc) zijn gekocht met FSC-certificaat en in welke hoeveelheid. Er wordt bijgehouden binnen welke projecten FSCgecertificeerd hout wordt toepast, hoeveel wordt toegepast en welke producten het betreft. Het aantal FSC-gecertificeerde aannemers in Nederland neemt snel toe. Medio 2009 waren er 70 FSC-certificaten toegekend aan bouwbedrijven, zomer 2010 waren er dit al meer dan 250. FSC-certificering: zo gaat dat Een bedrijf dat FSC-gecertificeerd is, zorgt voor fysieke scheiding van het FSC-gecertificeerde hout bij ontvangst, opslag en verwerking. Daarmee wordt voorkomen dat het FSC-gecertificeerde hout wordt verwisseld of vermengd met hout zonder FSC-keurmerk. Dit betekent dat FSC-producten als zodanig goed herkenbaar zijn in het magazijn, de werkplaats, op de bouwplaats én in de administratie (zie ook deel 3 van deze brochure). Projecten waarin FSC-gecertificeerd hout wordt toegepast zijn te herkennen aan een speciale code of toevoeging bij het projectnummer. Er is een overzicht van de leveranciers die het FSC-hout(en product) leveren. Van deze leveranciers is een kopie van een geldig FSC-CoC-certificaat aanwezig. Het FSC-hout kan als zodanig in magazijn, opslag, werkplaats en op het werk zelf herkend worden (bijvoorbeeld door een logo, specifieke locatie of kleurmarkering). Op de afleverbon, eindfactuur of eindbeschrijving van het project staat duidelijk beschreven welke en hoeveel producten er zijn geleverd met FSC-certificaat. Bovendien wordt het CoC-nummer van het eigen (gecertificeerde) bedrijf vermeld. Alle medewerkers zijn op de hoogte van de FSC-certificering en de werkwijze die hierbij komt kijken. pagina 9

10 Kosten De kosten voor FSC-certificering van een bedrijf (Chain of Custody-certificering) zijn lager dan vaak wordt gedacht. Er zijn vaste kosten voor initiële certificering van een individueel bedrijf (een volledige audit ; die na 5 jaar wordt herhaald) en ook voor jaarlijkse vervolgaudits, waarvan de tarieven per certificeerder worden vastgesteld maar onderling vergelijkbaar zijn. De tarieven voor groepscertificering (voor kleinere bedrijven) zijn aanzienlijk lager. De kosten van projectcertificering zijn van dezelfde orde van grootte als individuele certificering, maar afhankelijk van de complexiteit van het project. Actuele tarieven zijn aan te vragen bij de certificerende instanties, zie Naast de kosten voor audits betalen gecertificeerde bedrijven een vaste bijdrage aan FSC International, de eigenaar van het FSC-keurmerk. Deze bijdrage is afhankelijk van de houtomzet van een bedrijf. Daarnaast dient een bedrijf rekening te houden met interne kosten die samenhangen met bijvoorbeeld kennisverwerving of de benodigde aanpassing van administratie of organisatie. Projectcertificering Soms heeft het bouwbedrijf (nog) geen eigen CoC-certificaat, en wordt voor een project van projectcertificering gebruikgemaakt. In dat geval zorgt de opdrachtgever (of het bouwbedrijf) dat er voor het betreffende project een eigen FSC-controlesysteem komt. Daarin kunnen meerdere bij het project betrokken partijen worden opgenomen, naast het bouwbedrijf bijvoorbeeld ook een toeleverende timmerfabriek. Wel is het uitgangspunt dat minimaal de houtleverancier FSC-gecertificeerd is. Een onafhankelijk certificeerder controleert of aan de eisen van projectcertificering wordt voldaan. Een nadeel van projectcertificering is dat voor ieder project afzonderlijk een certificaat moet worden aangevraagd. Individuele certificering is op de lange termijn aantrekkelijker dan projectcertificering, voor zowel bouwbedrijf (of timmerfabriek) als opdrachtgever. De partijen besparen met individuele (CoC)-certificering tijd en kosten. Voor kleine bedrijven bestaat de mogelijkheid van groepscertificering. Dit werkt kostenbesparend omdat een deel van de controle door een groepsmanager wordt uitgevoerd. Voor groepscertificering komen bedrijven in aanmerking die maximaal 15 werknemers tellen. Een certificeerder controleert de groepsmanager en voert steekproefsgewijs controlebezoeken uit bij aangesloten bedrijven. Voor een overzicht van groepsmanagers zie FSC-certificaatnummer en FSC Keurmerk Licentie Code Een gecertificeerd bedrijf ontvangt twee unieke nummers. Het FSC certificaatnummer dat gebruikt wordt op facturen, pakbonnen en offertes (bijvoorbeeld SGS-COC-88888). De FSC Keurmerk Licentie Code is het nummer dat in het FSC-label op producten vermeld wordt (bijv. FSC-C004060). Op de site zijn alle FSC-gecertificeerdebedrijven aan de hand van één van beide nummers terug te vinden.

11 Stappenplan FSC-certificering Oriëntatie 1 Oriënteer u op de consequenties van FSC-certificering voor uw bedrijf. 2. Stel vast of u eventueel in aanmerking komt voor groepscertificering (een relatief gemakkelijke en goedkope manier van FSC-certificering voor bedrijven met maximaal 15 werknemers) of multi-sitecertificering (voor grote bedrijven met meerdere vestigingen). 3. Neem kennis van de standaard FSC-STD V2-0 voor FSC-certificering. Hierdoor krijgt u een eerste indruk van de eisen die FSC-certificering aan uw bedrijf stelt. De standaard vindt u (vooralsnog alleen in het Engels) op 4. Oriënteer u op het aanbod aan FSC-Certificeerders; vraag offertes aan en ga na of de certificeerder over een checklist beschikt voor FSC-certificering. Op vindt u een lijst met in Nederland actieve certificeerders. 2Opzetten certificeringsysteem 5. Stel vast of uw leverancier(s) FSC-gecertificeerd is (zijn) en of de scope (reikwijdte) van hun certificaat de producten betreft die aan uw bedrijf/ organisatie geleverd worden; dit kan eenvoudig door een kopie van het certificaat van de leverancier(s) op te vragen. 6. Zet een FSC-procedure op papier. 7. Definieer de FSC-Productgroepen die u met FSC-label wilt verkopen. 8. Ga na hoe u in uw bedrijfsvoering kunt aantonen dat vermenging van FSC-gecertificeerd hout (of houtproducten) met niet-gecertificeerd hout voorkomen wordt. De certificeerder heeft hiervoor vaak een checklist. 9. Vermenging kan voorkomen worden door fysieke scheiding van houtstromen (zoals aparte opslag), identificatie van houtstromen (markeringen, labels e.d.), documentatie ( administratief scheiden, zoals met facturen) en voorlichting aan werknemers. Soms zijn hiervoor aanpassingen nodig binnen de organisatie. 3Auditing 10. Certificaten worden verleend na toetsing (auditing) door een onafhankelijke certificeringsinstantie (dus niet door FSC zelf). Neem vroegtijdig contact op met één of meer FSC-certificeerders voor meer informatie en een offerte. pagina 11

12 kwaliteitsmanagementsysteem, legt Henk van Essen (FSC- Coördinator/manager Kwaliteit, Arbo en Milieu bij BAM Utiliteitsbouw) uit. Het bedrijf heeft het haar medewerkers gemakkelijk gemaakt door diverse praktische documenten en een duidelijk werkplan op te stellen met praktijkgerichte werkinstructies voor alle voorkomende functies. Zo weet ook de inkoper waar hij op moet letten. BAM Utiliteitsbouw doet vrijwel uitsluitend zaken met leveranciers die zelf ook FSC-gecertificeerd zijn. Als grote speler in de bouw kostte het het bedrijf weinig moeite haar vaste leveranciers te overtuigen van het nut om zich te certificeren. Van Essen: Maar ook voor kleinere bedrijven zie ik daar niet een probleem. Als opdrachtgever bepaal je immers je eigen inkoopvoorwaarden. Wat betreft FSC zie ik het zo: je gaat ook niet naar de bakker om een fiets te kopen. Henk van Essen (BAM Utiliteitsbouw): Je gaat ook niet naar de bakker voor een fiets. Verschillende divisies van BAM Utiliteitsbouw waren al langer FSC-gecertificeerd. Maar sinds december 2009 hebben alle regioafdelingen én het hoofdkantoor een bedrijfscertificaat, middels een zogeheten multisite-certificaat. Dat betekent dat FSC nu bedrijfsbreed standaard is geïntegreerd in ons Is FSC-hout duurder? Dat hangt natuurlijk af van de houtsoort. Tropisch hout is wat duurder. Maar de markt maakt mede de prijs. We hebben inmiddels prima prijsafspraken met onze vaste leveranciers. Een aantal jaren terug was er nog een gemiddeld prijsverschil van 15 tot 20%. Dat is nu mede dankzij onze onderhandelingen nog maar gemiddeld zo n 4%. Ik weet zeker dat onze concullega s ons daar ook dankbaar voor zijn. En wat als een leverancier zegt materialen niet in FSC te kunnen leveren? Dat is vooral te voorkomen door een goede voorbereiding. Door vroeg om de tafel te gaan zitten met onze opdrachtgever kunnen we veel problemen voorkomen. Door kwaliteitsen prestatie-eisen te stellen in plaats van houtsoorten voor te schrijven. We pluizen natuurlijk van te voren het bestek goed uit, zodat we weten wat er gevraagd wordt en of eisen realistisch zijn. Daarna zet je je bestellingen op tijd in gang. De Goedhoutdatabase helpt om naar FSC-alternatieven te zoeken en

13 als convenantpartner kun je ook een beroep doen op bemiddeling van FSC Nederland. Er ligt een duidelijke verantwoordelijkheid bij de leverancier: die zal moeten aantonen dat het gevraagde echt niet met FSC-certificaat kan worden geleverd. Als dat toch het geval is zullen we dit met de opdrachtgever moeten bespreken. Blauwe olifantjes zijn natuurlijk niet te leveren. Maar dat probeer je te voorkomen. Alle partijen willen uiteindelijk tijd, energie en ergernis besparen. Waarom specifiek FSC? We zijn bewust convenantpartner geworden. Als bedrijf ondersteunen we de doelstellingen van FSC. We zijn blij dat FSC wat verder kijkt dan andere keurmerken en bijvoorbeeld ook de arbeidsomstandigheden in tropische bosgebieden waarborgt. Dat FSC als enige keurmerk internationale erkenning heeft, speelt zeker mee. We zien dat FSC de toekomst heeft; marktleider is en zal blijven. Kiezen voor FSC is daardoor ook praktisch vanuit het oogpunt van beheersbaarheid. We gaan niet ingewikkeld doen door ook nog eens andere keurmerken binnen onze bedrijfsvoering op te nemen. En op de bouwplaats vermenging moeten voorkomen met nog meer materiaalstromen. Waarom zouden we? Snapt de opdrachtgever dat? Natuurlijk. We doen daar ook ons best voor. We offreren standaard in twee varianten: volgens de gestelde voorwaarden en (ook als daar niet om is gevraagd) in een duurzame variant volgens onze GreenUp-tool. In die laatste variant zit ook standaard de toepassing van FSC-gecertificeerde producten. We willen daarmee meer bewustwording kweken en op z n minst een gesprek op gang brengen. We zijn ervan overtuigd dat als je de totale Cost of Ownership beschouwt, duurzaam bouwen de meest rendabele keuze is. Dat doen we zelf ook: alles wat we zelf ontwikkelen, doen we duurzaam. Met FSC. pagina 13

14 W.M.J. de Nijs (Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen B.V.): Vanzelfsprekend partner van FSC Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen B.V. is met 260 werknemers een van de grotere bouwbedrijven van Nederland. Het bedrijf houdt zich bezig met uiteenlopende activiteiten als woningen utiliteitsbouw, renovatie- en restauratiewerkzaamheden en gebiedsontwikkeling. M.J. de Nijs en Zonen is vanzelfsprekend convenantpartner van FSC Nederland. Financieel directeur W.M.J. de Nijs: De Nijs bouwt en ontwikkelt veelal in een binnenstedelijke omgeving. Hierdoor zijn wij gewend om te bouwen met respect voor het heden maar met de kennis van het verleden. De dag van vandaag, is morgen verleden. Daarom zijn wij aan de toekomst verplicht, hier in het nu, nieuwe bouwwerken te realiseren. Daarbij is duurzaamheid van dermate maatschappelijk belang, dat wij verplicht zijn ons hiervoor in te zetten. Toepassing van FSC-hout en een partnerschap van FSC Nederland horen daar als vanzelfsprekend bij.

15 Stevelina Overeem (van Zoelen): Ons FSC-certificaat motiveert onze medewerkers. Ze zijn er trots op! Financieel directeur Stevelina Overeem: Aannemersbedrijf van Zoelen bv is al meer dan 90 jaar een begrip in de Utrechtse bouwwereld. Wij doen bijna alles: nieuwbouw, renovatie, verbouw en restauratie, zowel utiliteit als woningen. Kwaliteit, betrouwbaarheid en duurzaamheid staan bij ons centraal. Duurzaamheid leggen wij graag breed uit: wij hebben duurzame relaties met onze opdrachtgevers en medewerkers, én wij lopen voorop wat betreft milieuvriendelijk bouwen. Zo hebben wij in 1996 ons duurzame kantoorpand gebouwd en waren wij in 2005 één van de eerste aannemers die zich als partner aansloot bij FSC Nederland. Het FSC keurmerk is niet alleen voordelig voor de bossen en de mensen die daar werken, maar ook voor onze eigen bedrijfsvoering. Zo wordt er bij selecties van aannemers niet alleen meer naar prijs gekeken. Ook andere zaken worden meegenomen in de keuze. Zoals het voeren van het FSC-keurmerk. Voor opdrachtgevers betekent dit al snel een pluspunt en terecht! Hopelijk wordt het binnen enkele jaren een vaste eis van opdrachtgevers. Tot die tijd doen wij er ons voordeel mee! pagina 15

16 De inhoudelijke eisen van het keurmerk zijn doorslaggevend

17 3. FSC in projecten FSC als eis in aanbesteding Aanbestedende partijen mogen als eis stellen in bestek en voorwaarden dat gewerkt wordt met FSC-hout en FSC-houtproducten en dat de uitvoerende partij (bouwbedrijf) FSC-gecertificeerd dient te zijn. Wel moet in het bestek dan bij het vermelden van het FSC-keurmerk de woorden of gelijkwaardig zijn toegevoegd. Een leverancier die geen producten met het gevraagde keurmerk kan leveren, krijgt daarmee de mogelijkheid aan te tonen dat hij op een andere manier voldoet aan alle eisen die aan het gevraagde FSC-keurmerk ten grondslag liggen. De inhoudelijke eisen die gekoppeld zijn aan het keurmerk zijn dus doorslaggevend, niet het keurmerk zelf. In de praktijk is gelijkwaardigheid lastig aantoonbaar. Uit jurisprudentie blijkt het voorschrijven van FSC-certificering van de aannemer (leverancier) als selectiecriterium zonder meer is toegestaan. De rechter oordeelde dat aan de eis van FSC-certificering van de Chain of Custody betrekkelijk eenvoudig kan worden voldaan. Verkrijgbaarheid van FSC-hout In het algemeen is FSC-gecertificeerd hout voor vrijwel alle houtsoorten goed verkrijgbaar. In sommige gevallen dient het hout tijdig besteld te worden. Het kan voorkomen dat specifieke houtsoorten minder (of niet altijd) met FSC-keurmerk beschikbaar zijn. Vaak zijn er voor een bepaalde toepassing zoals een raamkozijn ook andere houtsoorten verkrijgbaar, die even goed of beter presteren. Het niet in FSC verkrijgbaar zijn van de bewuste houtsoort hoeft dan niet per se een probleem te zijn. FSC Nederland raadt opdrachtgevers aan prestatie-eisen op te nemen in het bestek, in plaats van specifieke houtsoorten voor te schrijven. Daarmee komen ook alternatieve houtsoorten in beeld met dezelfde kwaliteit. Kennis op dit gebied is dus pagina 17

18 Wat kost dat? van belang voor toeleveranciers. Een goede voorbereiding en slimme detaillering dragen bij aan kostenbeheersing. FSC Nederland heeft een instrument ontwikkeld waarmee de juiste houtsoort kan worden gevonden voor tal van toepassingen. Deze HoutScout is te vinden op Kost FSC-hout meer? Ja en nee. Goed bosbeheer brengt kosten met zich mee. Illegale houtkap drukt de houtprijzen op de wereldmarkt. Voor FSC-hout betalen afnemers een eerlijke prijs, waardoor verantwoord bosbeheer rendabel wordt en bosarbeiders een eerlijk loon ontvangen. Daarom is FSC-hout in de regel iets duurder dan hout zonder FSC-keurmerk. Hoeveel duurder is afhankelijk van de houtsoort en de toepassing. Het gebruik van FSC-hout kost niet per se meer. Meerkosten zijn soms bijvoorbeeld te voorkomen door goed te kijken naar de eisen waaraan een toepassing moet voldoen en daarbij te kiezen voor een andere houtsoort of oplossing. Denk hierbij aan het gebruik van sapupira in plaats van meranti voor kozijnen, aan combikozijnen en aan combidamwanden en -palen. Veel houtsoorten met FSC-keurmerk, vooral uit de meer gematigde klimaatzones, zijn bovendien niet of nauwelijks duurder dan hout zonder FSC-keurmerk. De meerkosten van een project waarin FSC-hout is toegepast zijn gering. Ter illustratie: in een gemiddelde nieuwbouwwoning wordt drie à vier kubieke meter hout verwerkt. Eén kubieke meter hiervan is (tropisch) hardhout. De rest is naaldhout dat tegen minimale meerkosten in FSC kan worden geleverd. FSC-hout toepassen is dan ook geen belemmering voor het realiseren van bouwprojecten tegen marktconforme prijzen. Dat neemt niet weg dat bouwbedrijven wordt aangeraden zich tijdig te oriënteren op beschikbaarheid en prijzen, zodat wanneer meerkosten zich voordoen, deze in de offertes kunnen worden verwerkt.

19 FSC-aanbieders en -producten vinden Het complete overzicht van FSC-gecertificeerde aannemers en het meest actuele aanbod aan FSC-gecertificeerd hout is te vinden op In de Goedhoutdatabase staan medio 2010 honderden verschillende FSC-houtproducten en diensten bij ruim honderden bedrijven. Ook alle FSC-gecertificeerde aannemers zijn erin opgenomen. De database is ontwikkeld in samenwerking met diverse partners uit het nationale en internationale FSC-netwerk en wordt beheerd door FSC Nederland. Controle op de bouwplaats Tijdens een bouwproject voorkomt het bouwbedrijf dat FSC-gecertificeerd hout wordt verwisseld of vermengd met hout zonder FSC-keurmerk. Het FSC-hout (of -houtproduct) wordt als er gelijksoortig hout zonder certificaat aanwezig is gescheiden opgeslagen en verwerkt. Zie voor meer informatie ook deel 2 van deze brochure. pagina 19

20 De eindfactuur is het voornaamste bewijsstuk

21 De factuur biedt zekerheid Ook in de administratie moet de stroom FSC-producten goed kunnen worden gevolgd. Bij levering van FSC-hout, FSC-producten en werken waarin FSC-hout(producten) zijn verwerkt, wordt op offertes, pakbonnen en op de (eind)factuur nauwkeurig aangegeven dat het FSC-producten betreft. Tijdens een bouwproject controleert de aannemer onder meer de FSC-certificaatnummers op een aantal momenten. In aangevraagde offertes levert de toeleverancier (houthandel of timmerfabriek) naast productinformatie over FSC-producten ook zijn unieke FSC-certificaatnummer (bijvoorbeeld SGS-COC-88888). Een FSC-gecertificeerd bouwbedrijf dient bij de uiteindelijke bestelling expliciet het FSC-materiaal te specificeren (op de opdrachtbevestiging) en ook de gecertificeerde status van de leverancier goed te controleren (op Bij levering van hout(producten) controleert de eerst verantwoordelijke van het bouwbedrijf op de bouwplaats of het FSC-hout(product) als zodanig herkenbaar is en of de vrachtbrieven de juiste FSC-certificaatnummers vermelden. Bij de specificaties staat dat het gaat om FSC-gecertificeerde producten en wordt opnieuw het FSC-certificaatnummer van de leverancier vermeld. Diezelfde informatie staat ten slotte ook op de factuur van de leverancier en die wordt dan nogmaals door het bouwbedrijf geverifieerd. De (eind)factuur is in ieder project voor leverancier, afnemer en opdrachtgever het belangrijkste bewijsstuk dat FSC-hout en houtproducten zijn geleverd en verwerkt. Het FSC-logo gebruiken Een FSC-gecertificeerd bouwbedrijf kan het FSC-keurmerk afbeelden op het bouwbord of bij oplevering van het product of project. FSC-gecertificeerde (bouw)bedrijven kunnen in overleg met hun certificeerder gebruikmaken van het FSC-logo. Meer informatie over logogebruik is te vinden op logogebruik. pagina 21

22 LEVERANCIER NIET FSC-GECERTIFICEERD LEVERANCIER NIET FSC-GECERTIFICEERD LEVERANCIER FSC-GECERTIFICEERD ONDERAANNEMER FSC-GECERTIFICEERD ONDERAANNEMER FSC-GECERTIFICEERD HOOFD AANNEMER FSC-GECERTIFICEERD UITBESTEDEN ONDERAANNEMER NIET FSC-GECERTIFICEERD CONTROLE FACTUUR PAKBON OPDRACHTGEVER Om er zeker van te zijn dat in het werk toegepast hout uit een FSC-gecertificeerd bos komt, moet het hout in de hele keten (Chain of Custody) gevolgd kunnen worden. Daarom moeten alle bedrijven waaronder leverancier, timmerfabriek en aannemer FSC-gecertificeerd zijn. Als één bedrijf in de keten niet gecertificeerd is, dan stopt de FSC-keten en kan er geen FSC-product worden geleverd.

23

24 Wat is FSC FSC staat voor Forest Stewardship Council (letterlijk vertaald: Raad voor Goed Bosbeheer). FSC is een internationaal netwerk ter bevordering van verantwoord bosbeheer. FSC stelde een wereldwijde standaard op, met daaraan gekoppeld een keurmerk. Het internationale, onafhankelijke FSC-keurmerk geeft zekerheid dat de grondstoffen voor hout- en papierproducten met het keurmerk afkomstig zijn uit verantwoord beheerde bossen, waar aandacht is voor ecologische, sociale en economische aspecten. FSC Nederland is een platform van enige honderden bedrijven, opdrachtgevers en milieu- en sociale organisaties. FSC Nederland streeft naar verandering van traditionele markten van hout en houtproducten. Doelstelling van FSC Nederland is dat in 2015 minimaal de helft van alle hout en papierproducten op de Nederlandse markt FSC-gecertificeerd is en de andere helft minimaal uit legale, bekende en niet-controversiële bron afkomstig is. Colofon De Handleiding FSC-Hout - Toepassing door partijen uit de bouwbranche is een uitgave van FSC Nederland Productie en redactie: Arjan Alkema, Juul Zwinkels Tekst: Anne Marij Postel (Postel met Woorden) Ontwerp en realisatie: Linda Bruinenberg (Studio 4) Drukkerij: Zwaan Printmedia, Wormerveer Papier: 150 en 250 grams Lumi Silk, ter beschikking gesteld door Proost en Brandt, Diemen FSC Nederland Cornelis Houtmanstraat LT Utrecht Voor realisatie van deze ambitieuze doelstelling zoekt FSC Nederland samenwerking met zoveel mogelijk partijen die visie, missie en doelstelling van FSC delen. FSC zoekt duurzame partners in de bouw FSC Nederland is ervan overtuigd dat FSC de toekomst is voor de bouwsector. Bouwbedrijven die zich aansluiten als partner van FSC Nederland hebben direct toegang tot het FSC-netwerk van honderden bedrijven en organisaties, waaronder gemeenten, waterschappen, woningcorporaties en projectontwikkelaars, maar ook organisaties zoals Wereld Natuur Fonds, ICCO en FNV Vakcentrale. FSC Nederland biedt haar partners advies en ondersteuning en alle mogelijkheden zich te profileren als FSC partner. Deze uitgave kwam mede tot stand dankzij de financiële steun van het Initiatief Duurzame Handel FSC Nederland. Dit werk is auteursrechtelijk beschermd. Overname van tekst uit deze brochure is toegestaan mits vooraf toestemming is verleend door FSC Nederland. FSC Nederland heeft deze handleiding zorgvuldig en naar beste weten samengesteld, maar kan niet instaan voor de juistheid van de weergegeven informatie. FSC Nederland aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen gebaseerd op de informatie in deze uitgave. Meer weten? Stuur een naar info@fsc.nl. FSC 1996 FSC-SECR-0100