Kerninstrument Omgevingsvergunning en Informatievoorziening

Transcriptie

1 Kerninstrument Omgevingsvergunning en Informatievoorziening Notitie Omgevingsvergunning

2 Inleiding De Omgevingswet introduceert een vijftal kerninstrumenten voor gemeenten. De invoering en het gebruik van de kerninstrumenten heeft ook gevolgen voor de informatievoorziening. In enkele notities, bedoeld voor medewerkers van gemeenten die met Informatievoorziening en ICT bezig zijn, worden de consequenties toegelicht. Deze notitie gaat over het kerninstrument omgevingsvergunning. Zaken die in deze notitie aan de orde komen zijn: - De Omgevingsvergunning: wat moet ik erover weten? - Informatievoorziening (in relatie tot de omgevingsvergunning): wat moet ik erover weten? - Informatievoorziening: wat moet ik kunnen? - Wat kan ik nu al doen? - Overgangsrecht - Samenvatting verplichtingen Omgevingsvergunning VNG Realisatie, Den Haag, april

3 Inhoudsopgave Inleiding... 1 Inhoudsopgave De omgevingsvergunning De omgevingsvergunning: wat moet ik erover weten? Informatievoorziening: wat moet ik weten? Informatievoorziening: wat moet ik kunnen? Wat kan ik (nu al) doen? Overgangsrecht Samenvatting verplichten Omgevingsvergunning... 8 Meer informatie

4 1. De Omgevingsvergunning 1.1 De Omgevingsvergunning: wat moet ik erover weten? Met een Omgevingsvergunning kan de overheid toestemming verlenen om één of meer activiteiten in de fysieke leefomgeving uit te voeren NB: In deze notie wordt met Omgevingsvergunning het instrument bedoeld zoals dat in Hoofdstuk 5 van de Omgevingswet is opgenomen (in werking per 1 januari 2021). Dit ter onderscheid van de bestaande bevoegdheid uit de Wabo; deze heet ook omgevingsvergunning. Éen van de uitgangspunten van de Omgevingswet is om zoveel mogelijk activiteiten te regelen met algemene regels. In sommige gevallen moet een initiatiefnemer (burger, bedrijf of overheid) een melding doen, voordat de activiteit mag worden uitgevoerd. Een beperkt aantal activiteiten is vergunningplichtig. In die gevallen moet de initiatiefnemer een Omgevingsvergunning aanvragen. De Omgevingsvergunning geldt voor degene die de activiteit verricht. In het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) zullen door het Rijk de vergunningplichtige activiteiten aangewezen 1. Daarnaast kan de gemeente vergunningplichtige activiteiten aanwijzen in een omgevingsplan.. Het kunnen activiteiten zijn waarvan de gemeente vindt dat deze niet zonder vergunning kunnen worden uitgevoerd. Oftewel de gedecentraliseerde onderwerpen. In principe is het college van burgemeester en wethouders het bevoegd gezag voor het verlenen van de Omgevingsvergunning (artikel 5.8 Omgevingswet). In afdeling 3.1 van het Omgevingsbesluit worden de uitzonderingen op deze hoofdregel aangegeven, in uitzonderingsgevallen zijn waterschap, de provincie of het Rijk bevoegd gezag. Bestuursorganen kunnen met wederzijds goedvinden bevoegdheden ten aanzien van aanvragen of vergunningen aan elkaar overdragen. Dit geldt zowel voor individuele aanvragen en vergunningen als voor een samenhangend geheel van aanvragen of vergunningen, zoals een bepaald project of een industrieterrein. Hierdoor ontstaat ruimte voor lokaal maatwerk om tot de beste bevoegdheidsverdeling te komen. De rechtsgrondslag voor deze regeling staat in artikel 5.16 van de Omgevingswet en artikel 3.13 van het Omgevingsbesluit. Een aanvrager kan een Omgevingsvergunning voor één of meer activiteiten aanvragen. Uitgangspunt is dat de aanvrager kan volstaan met één aanvraag bij één loket en dat hij van één bevoegd gezag toestemming krijgt. Op het bovenstaande is een uitzondering van toepassing. De Omgevingsvergunning voor de wateractiviteiten moet altijd los van de Omgevingsvergunning voor niet-wateractiviteiten worden aangevraagd (artikel 8.19 Omgevingsbesluit). Een aanvrager is wel verplicht om de aanvragen voor wateractiviteiten en niet-wateractiviteiten gelijktijdig in te dienen als het gaat om een vergunning voor een milieubelastende activiteit en een wateractiviteit in één IPPC-installatie. 1 Deze AMvB s zijn nog niet definitief vastgesteld. 4

5 De aanvrager bepaalt voor welke activiteiten een vergunning wordt aangevraagd. De aanvrager kan één aanvraag indienen voor verschillende vergunningplichtige activiteiten tegelijk, maar de aanvrager kan er ook voor kiezen om de aanvragen los van elkaar over een langere periode in te dienen. Hierbij geldt het principe dat de aanvrager geen vergunningplichtige activiteit mag ontplooien zonder Omgevingsvergunning. In de onderstaande tabel staat aangegeven welke activiteiten omgevingsvergunningplichtig zijn (artikel 5.1 Omgevingswet). De Omgevingswet stelt een vergunningverplicht voor een: Bouwactiviteit Lozingsactiviteit op oppervlaktewater of zuiveringtechnisch werk Afwijkactiviteit Wateronttrekkingsactiviteit Rijksmonumentenactiviteit Mijnbouwactiviteit Ontgrondingsactiviteit Beperkingen gebiedsactiviteit Stortingsactiviteit op zee Natura 2000 activiteit Brandveilig gebruiksactiviteit Flora- en fauna activiteit Milieubelastende activiteit Wijzigingen ten opzichte van bestaande regelgeving Nieuw ten opzichte van de huidige regelgeving is dat in de concept Invoeringswet een knip bij bouwvergunningen is opgenomen. Een vergunning voor een bouwwerk is opgesplitst in een landelijk ingestelde technische vergunning (conform het Bbl 2 ) en een in het gemeentelijk omgevingsplan ingestelde ruimtelijke vergunning ( omgevingsplanactiviteit ). In de praktijk kan het zijn dat voor een bouwactiviteit één vergunning nodig is, géén vergunning of zowel een vergunning voor de technische bouwactiviteit en de omgevingsplanactiviteit. De beschreven wijzigingen zijn nog afhankelijk van de definitieve versies van de invoeringsregelgeving, dit moet nog worden behandeld door het parlement. De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de vigerende wetgeving in o.a. de Wabo: Onlosmakelijke samenhang wordt losgelaten Lex silencio positivo (vergunning van rechtswege) afgeschaft Begrip inrichting verdwijnt, Omgevingswet gaat uit van activiteit Zoveel mogelijke wordt uitgegaan van de reguliere procedure (8 weken) Revisievergunning kan ook ambtshalve 2 In het Bbl, artikel 2.3, zal een lijst worden opgenomen met bouwwerken waarvoor een technische omgevingsvergunning is vereist voor de activiteit bouwen. 5

6 Weigeringsgrond gezondheidsrisico s (5.32) toegevoegd Op aanvrager rust verplichting tot participatie Één bestuursorgaan procesverantwoordelijk Vergunning voor bouwwerken opgesplitst in een landelijk ingestelde technische vergunning (BBL) en een in het omgevingsplan ingestelde ruimtelijke vergunning Voor complexe bedrijven (RIE en Seveso inrichtingen) geldt het volgende: Eens bevoegd gezag, altijd bevoegd gezag 1 bevoegd gezag verantwoordelijk voor alle activiteiten: vergunningen en algemene regels Werkt door in de tijd Altijd met hetzelfde bestuursorgaan te maken Overgrote meerderheid van de situaties is dat de provincie GS ook bevoegd voor alle andere activiteiten (vergunningplicht en algemene regels) binnen de omgrenzing van de activiteit 1.2 Informatievoorziening: wat moet ik weten? De Omgevingsvergunning is op grond van de Omgevingswet (Artikel 16.2 Ow en Ow) een omgevingsdocument. De Taskforce complexiteitsreductie heeft aangegeven vooralsnog de Omgevingsvergunning nog niet als zodanig mee te nemen in de landelijke voorziening op het moment van inwerkingtreding. In de huidige situatie zijn er verschillende loketten, zoals ruimtelijkeplannen.nl om op kaart plannen in uw buurt te bekijken, het Omgevingsloket Online (OLO) om een vergunning aan te vragen en de Activiteitenbesluit Internetmodule (AIM) voor het melden van bepaalde bedrijfsactiviteiten. Deze loketten worden samengevoegd tot één Omgevingsloket. Dit is een ander loket dan het bestaande OLO. Het is dan mogelijk om op een digitale kaart de geldende regels voor de fysieke leefomgeving in te zien. Daarnaast kan via het omgevingsloket een aanvraag voor vergunning worden gedaan of meldingen worden ingediend (artikel 16.4 Omgevingswet). In de landelijke voorziening worden de bij de aanvraag of melding verstrekte gegevens en bescheiden opgenomen. Het bevoegd gezag maakt gebruik van de digitale voorziening en is verantwoordelijk voor het beheer van de gegevens en bescheiden. 1.3 Informatievoorziening: wat moet ik kunnen? Om het digitale stelsel te laten werken moeten informatiemanagers bij de gemeente samen met de planmakers het volgende op pakken: De data over de fysieke leefomgeving op orde brengen. De lokale voorzieningen en systemen op het digitale stelsel aansluiten. De data aan het digitale stelsel voor de Omgevingswet aanleveren. Routeplanner digitalisering bevoegde gezagen Het doel van de Omgevingswet op het gebied van vergunningverlening is dat de bevoegde gezagen werken met het kerninstrument Omgevingsvergunning. Hierin worden de bevoegde gezagen digitaal ondersteund in het proces van oriënteren naar vergunning. Het doel van het Omgevingsloket is dat de aanvragen worden behandeld, besluiten worden opgesteld en beschikbaar worden gesteld. 6

7 In het document Routeplanner digitalisering worden de volgende stappen beschreven: 1. Kunnen uitwisselen van gegevens in het vooroverleg 2. Kunnen ontvangen/opvragen van de aanvraag of melding via het digitaal stelsel omgevingswet 3. Kunnen versturen ontvangstbevestiging via MijnOverheid berichtenbox 4. Kunnen ontvangen van aanvullende gegevens aan MijnOverheid berichtenbox 5. Kunnen versturen bericht om aanvullende gegevens via MijnOverheid berichtenbox 6. Kunnen uitwisselen van gegevens in de keten (rol adviseur met instemming, uitvoeringsdienst) 7. Kunnen melden van juridische status aan landelijke voorziening bekendmaken en beschikbaar stellen 8. Kunnen aanleveren van besluit of publicatie aan de landelijke voorziening bekendmaken en beschikbaar. Per stap staat in het document ( aangegeven voor welke minimale eisen het bevoegd gezag moet zorgen. Daarnaast is recent door UIVO CG een procesuitwerking van het vergunningenproces opgeleverd. 1.4 Wat kan ik (nu al) doen? Vanuit de plannenmakers Vanuit Informatiemanager Inventariseer welke vergunningen je als gemeente verleend en wie daarbij betrokken is. Neem daarbij ook de taken van de omgevingsdienst mee Inventariseer welke applicaties gebruikt worden voor het opstellen van vergunningen Analyseer welke competenties nodig zijn om een omgevingsplan op te stellen en of deze in voldoende mate in het team aanwezig zijn. De gespreksstarter veranderprofielen kan hierbij een hulpmiddel zijn. Bepaal met elkaar hoe je integraal werken vorm geeft. Breng de werkprocessen in kaart die geraakt worden door de Omgevingswet en pas deze aan. Breng in beeld welke vergunningplichten en meldingen je momenteel in de eigen regelgeving hebt en bepaal hoe je daarmee in de toekomst om wil gaan. Breng in beeld voor welke activiteiten jouw gemeente algemene regels wilt opnemen en voor welke regels een specifieke vergunningplicht noodzakelijk is. Veranker VTH goed in het projectteam Omgevingswet Zorg dat je regelbeheer op orde is 7

8 Inventariseer op welke wijze jouw gemeente participatie wil organiseren bij verschillende Omgevingsvergunningen onder de Omgevingswet en hoe dit zich verhoudt tot de (wettelijke) procedure. Stem af met de keten, denk aan de omgevingsdienst, veiliugheidsregio, GGD, waterschap, provincie 1.5 Overgangsrecht Het overgangsrecht voor omgevingsvergunningen zal worden geregeld in afdeling 11.1 van de Invoeringswet, deze wet is nog in procedure en daarmee nog niet definitief. Artikel 11.2 stelt dat bij een aanvraag om een besluit die is ingediend voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet het oude recht van toepassing blijft. Dit geldt tot het besluit van kracht wordt of bij besluiten waar tegen beroep openstaat tot het besluit onherroepelijk wordt. Op grond van artikel van de Invoeringswet is het mogelijk om de bevoegdheid om te beslissen op een aanvraag over te dragen aan een ander bevoegd gezag, mits de bevoegdheid door de inwerkingtreding van de Omgevingswet veranderd. Het overdragen van de bevoegdheid is enkel mogelijk als de vergunning nog niet verleend is. Een onherroepelijke vergunning die is verleend voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet geldt na inwerkintreding van de wet als Omgevingsvergunning (artikel 11.8 Invoeringswet). Voor situaties waar conform het huidige recht geen vergunning noodzakelijk is, kan op basis van de Omgevingswet een verbodsbepaling gaan gelden. In dergelijke gevallen mag de activiteit (als de omvang en aard niet wijzigt) plaatsvinden, omdat voor de activiteit een tijdelijke Omgevingsvergunning voor twee jaar gaat gelden (artikel 11.9 Invoeringswet). 1.6 Samenvatting verplichtingen Omgevingsvergunning Met een Omgevingsvergunning kan de overheid aan een initiatiefnemer toestemming verlenen om één of meer activiteiten in de fysieke leefomgeving uit te voeren. De initiatiefnemer (burger, bedrijf of overheid) moet een vergunning aanvragen. De aanvrager kan één of meer activiteiten aanvragen. Het uitgangspunt is dat de aanvrager één aanvraag indient bij één loket bij één bevoegd gezag. Vergunningplichtige activiteiten zullen deels door het Rijk worden aangewezen in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Daarnaast kan de gemeente vergunningplichtige activiteiten aanwijzen in het omgevingsplan. Het college van B&W van de gemeente is in beginsel verantwoordelijk voor het verlenen van de Omgevingsvergunning. In uitzonderingsgevallen is het waterschap, de provincie of het Rijk bevoegd gezag. De Omgevingsvergunning moet via de landelijke voorziening ofwel omgevingsloket worden aangevraagd en ook via het loket door het bevoegd gezag worden behandeld. 8

9 Meer informatie VNG Realisatie Jos Dolstra VNG Realisatie Nassaulaan 12 Den Haag Postbus 30435, 2500 GK Den Haag