De Toekomst van Europa. Hovo 2017 College 6 (6 november) Dr. Hein Roelfsema

Transcriptie

1 De Toekomst van Europa Hovo 2017 College 6 (6 november) Dr. Hein Roelfsema

2 Opzet van het college 1. Balans tussen huidige problemen en de theoretische lens. 2. Politieke economie van Europese integratie. 3. Theorie van economische integratie, ook belangrijk voor de positie van de Verenigde Staten. 4. Issues: Brexit, onrust in Centraal Europa, en Catalonië.

3 Politieke benaderingen van Europa 1. Europa als Grand Bargain tussen Frankrijk en Duitsland. 2. Neo Functionalism: a. Externaliteiten van acties en beleid drijven tot hogere samenwerkingsvormen. b. Dit zijn vaak partijen die belang hebben externaliteiten te internaliseren (multinationals, departementen). Low politics drijft de expansie van onder. c. Neo Functionalisme wordt vaak in verband gebracht met de redenen voor een supranationaal Europa. d. Europese instituties zijn een antwoord op beleids-externaliteiten. Kritiek: Europe is te veel high politics, zodat een bottom up verklaring van Europa maar een deel is. e. Moderne varianten leggen de nadruk op elitevorming op het niveau van de EU.

4 Politieke Benaderingen (cont.) 3. Intergouvernementalisme. a. Lidstaten zijn de belangrijkste actor binnen Europa. b. Integratie kan verklaard worden als proces van samenwerking en politiek conflict tussen landen (i.t.t. subnationale actoren). c. Deze landen hebben een stabiele set van preferenties. d. Kernvisie: institutioneel is Europa een samenwerking van landen. 4. Sociaal Constructivisme. a. Integratie meer als proces dan (rationele) keuze. b. Aspecten als Europees burgerschap worden gecreëerd in de tijd, net als macht. c. Normen en identities veranderen de preferenties van lidstaten (de dominotheorie van uitbreiding). 5. Europa en strategische delegatie (Hein s proefschrift).

5 Economische Integratie Balassa Fases: 1. Vrijhandelszone (geen binnentarieven). 2. Douane Unie (gemeenschappelijk buitentarief). 3. Interne markt (vrij verkeer van productiefactoren). 4. Economische Unie (harmonisatie van marktgerelateerd beleid). 5. Economische en Monetaire Unie (een gemeenschappelijke munt). 6. Politieke Unie: Centralisatie van besluitvorming op economisch terrein.

6 Preferentiele Handel Kernelementen van de Wereld Handels Organisatie (WTO): Most Favored Nation Principle. (Iedereen krijgt dezelfde preferenties van het WTO lid). National Treatment. (Als een goed de grens over is, dan heeft het de rechten van een binnenlands product). Multilaterale handelsronden zoals de Doha Ronde. Regionale Integratie. Politieke slagvaardigheid versus, Imperfecte welvaartswinst. Verlies door handelsverschuiving en verplaatsing van productie.

7 Handelsverschuiving Voor eenwording Prijs auto consument Tariefinkomsten Staat Productieprijs Japanse auto Japanse auto Japanse auto Duitse auto Tariefinkomsten Duitse auto Keuze: Japanse auto Broekzak/Vestzak Japanse auto efficient Conclusie: Nederland betaalt netto voor een auto, maar koopt weinig auto s. De auto s die het koopt zijn efficient geproduceerd. Na eenwording Prijs auto consument Tariefinkomsten Staat Productieprijs Japanse auto Japanse auto Japanse auto Duitse auto Tariefinkomsten: 0 Duitse auto Keuze: Duitse auto Verlies van Duitse auto inefficient Conclusie: Consument ziet dalende prijzen en koopt meer van de verkeerde auto. Het is een afweging van vrijere handel (geen tarieven) en mindere allocatie.

8 Economische integratie leidt tot dynamische welvaartswinst.. Door afname van monopoliemacht op lokale markten (KPN) Meer concurrentie leidt tot efficiëntie en innovatie. In de moderne handelstheorie staat de liefde voor variëteit centraal: Stel Duitsland en Griekenland hebben elk 5 variëteiten (bedrijven) en die worden geproduceerd met schaalvoordelen Economische integratie geeft toegang tot 10 variëteiten. Maar EU consumenten hebben liever 8 variëteiten die goedkoper zijn door schaalvoordelen. Als de Duitse markt voor integratie groter is, dan zijn de variëteiten daar goedkoper. De uitkomst is wellicht 5 variëteiten uit Duitsland en 3 uit Griekenland. Conclusie: Griekenland verliest 3 bedrijven. Als bedrijven verschillen in productiviteit winnen wellicht vooral de sterk productieve, grote bedrijven van regionale integratie..

9 Een strategie voor de interne markt 1. Een eerste driver is de theorie van implied powers : diepere integratie heeft een dynamische rationaliteit. Externe samenwerking draagt de noodzaak van interne samenwerking in zich. 2. Tot aan de jaren 80 was de Europese koers en eentje van centrale wetgeving en harmonisatie van nationaal beleid. 3. Sinds de jaren tachtig gaat het meer om mutual recognition en peer pressure. Deze mutual recognition is gerelateerd aan de kern van conflicten als TTIP. 4. Is factor mobiliteit is aan het toenemen? Maar hoe verhoudt het zich tot core-periphery modellen waarin (menselijk) kapitaal naar de core trekt. Zie ook de problemen in Centraal Europa.

10 Monetaire samenwerking: The Long View 1. De tweede wereldoorlog als gevolg van de eerste. 2. Het ineenstorten van Bretton Woods. 3. De Duitse eenwording en het ontstaan van de Euro.

11 Het monetaire beleids-trilemma. Vaste Wisselkoersen Onafhankelijk Monetair Beleid Kapitaalmobiliteit 1: Duitse eenwording en het ontstaan van de Euro. 2: De Euro is het inwisselen van wisselkoersrisico voor faillissementsrisico.

12 Monetaire samenwerking: hoort Griekenland tot het optimale valutagebied. Kosten, opbrengsten Integratie Opbrengsten Kosten Vaste wisselkoersen kunnen alleen als rentevoeten aan elkaar gelijk zijn. Dan maakt sommige landen tot leiders (Duitsland), en andere tot volgers (Frankrijk). Hoe dieper de integratie, hoe meer handel en dus hoe groter de opbrengst van een gemeenschappelijke munt. Hoe dieper de integratie, hoe minder asymmetrische schokken en hoe minder kostbaar een gemeenschappelijk monetair beleid (je wil toch hetzelfde). De theorie van de optimale valutagebieden.

13 Een politiek beleidstrilemma? Cases voor Brexit en Centraal Europa. Democratie Soevereiniteit Economische Integratie 1: Soevereiniteit en democratie heeft verschillen in economische structuur tot gevolg die niet samengaan met economische integratie. 2: Economische integratie en soevereiniteit kan alleen via elitevorming zonder democratie. 3: Democratie en soevereiniteit gaan samen zonder integratie.