Besluitvorming in een interconnected wereld Strategieën voor besluitvorming in netwerken het proces

Transcriptie

1 Inhoud 1 Besluitvorming in een interconnected wereld Een interconnected wereld De structuur van een interconnected wereld: drie kenmerken Eerste kenmerk: interdependenties Tweede kenmerk: ongestructureerde, wicked problemen Derde kenmerk: dynamiek Besluitvorming in een interconnected wereld De dansende tafel Ongestructureerde, non-lineaire besluitvorming in plaats van gestructureerde, lineaire besluitvorming Onregelmatige rondes in de besluitvorming in plaats van regelmatige fasen Strategie bepaalt gedrag, niet alleen de inhoud bepaalt het gedrag Meer arena s, niet één arena en processen hebben geen duidelijk begin- en eindpunt De inhoud van het probleem verschuift, is niet stabiel Prikkels om een problematiek als ongestructureerd te definiëren Meebewegen, geen consistentie Conclusie: besluitvorming verloopt grillig Besluitvorming in een netwerk: barrières en kansen Barrières Kansen Wat niet werkt: command and control, management by expertise en projectmanagement 30 2 Strategieën voor besluitvorming in netwerken het proces Wat niet werkt en wat wel werkt Actoren en actoranalyses Wat zijn de actoren wier support nodig is om tot een besluit te komen en welke opvattingen hebben deze actoren? Welke belangen hebben deze actoren? Wat zijn de machtsbronnen van deze actoren? 34

2 6 Management in netwerken Een actoranalyse is meer dan een analyse Hoe met deze problemen om te gaan? Relaties en relatiemanagement: redundantie Typen relaties Redundante relaties en informatie Redundante relaties en macht Gemeenschappelijke besluitvorming: procesmanagement Openheid Bescherming kernwaarden Incentives voor voortgang Prikkels voor inhoud Het belang van procesafspraken 47 3 Strategieën voor besluitvorming in netwerken de inhoud Multi-issue games Voorbeeld: een verdeelde familie De dynamiek van multi-issue games Het leven is geen paradijs: verliezers in de multi-issue game Verliezers: gedragspatronen Contrastrategieën 64 4 Geen project, maar een proces Probleemformulering: precieze probleemdefinities zijn niet aantrekkelijk De probleemperceptie beïnvloeden dus problemen breed formuleren Oplossingen koppelen aan probleem Wacht op de window of opportunity Doelstellingen: duidelijke doelen zitten je in de weg Brede en vage doelen Randvoorwaarden ontstaan en zijn flexibel Informatie: de juiste informatie bestaat niet De noodzaak van negotiated knowledge Informatievergaring en besluitvorming lopen in elkaar over Het goede proces leidt tot het goede besluit Nice to know informatievergaring Besluitvorming is slechts het aftikken van wat al besloten is Besluitvorming is een ongoing process met nieuwe rondes en nieuwe kansen Open besluitvorming Planningen en deadlines disfunctioneel 80

3 Inhoud De backstage en de frontstage: procesmatig handelen, projectmatig communiceren Intermezzo: de risico s van het Plan Do Check Act-denken Uitvoering: nieuwe ronde, nieuwe kansen Besluit volgt actie. Vermijd formele besluitvorming Uitvoering is een nieuwe ronde, dus zijn er nieuwe kansen Ook uitvoering vergt strategische keuzes. Creëer points of no return Evaluatie: doelbereiking is niet alles Evaluatie is een ongoing process De wet van de afnemende effectiviteit: strategieën zijn beperkt houdbaar Wat betekent de wet van de afnemende effectiviteit voor een besluitvormingsproces? 91 5 Slimme command and control in netwerken Wanneer kan command and control worden toegepast in een netwerk? Dreigen met command and control om bij andere actoren de perceptie van de winst te beïnvloeden The shadow of hierarchy: command and control zou ingezet kunnen worden als het proces niet naar wens verloopt Command and control als incentive voor een proces Command and control nadat samenwerking heeft gefaald Command and control ten aanzien van procedures Spijtminimalisatie: command and control, maar tegelijk ruimte bieden De good guy, maar ook de bad guy met de command and control-houding Command and control als er een kritieke massa aan winnaars is Succes dat op je afstraalt: command and control in de public performance De intelligentie van command and control in een netwerk Principaal en agent: de spanning tussen project- en procesmatige strategieën Verantwoording over de inhoud, maar ook over het proces Neem de principaal mee in het proces van overleg en onderhandeling Dilemma sharing Maak met de actoren in het netwerk procesafspraken over wat te doen wanneer de principaal niet instemt 111

4 8 Management in netwerken Gebruik de positie van de principaal als drukmiddel naar de actoren in het netwerk Maak aan de principaal expliciet wat de schade is van verwerping van het resultaat van de onderhandelingen Naadloze uitvoering van de instructies, schade voor de principaal Activeer de actoren in het netwerk Slikken of stikken Verbreed het vraagstuk Strategisch gedrag in netwerken Wat is strategisch gedrag? Strategisch gedrag in netwerken Strategieën en strategisch gedrag Strategieën voor redundantie kunnen zich tot strategisch gedrag ontwikkelen Procesafspraken kunnen uitmonden in strategisch gedrag Multi-issue strategieën ontwikkelen zich mogelijk tot strategisch gedrag Strategieën voor het tot stand brengen van negotiated knowledge ontwikkelen zich mogelijk tot strategisch gedrag Strategieën gericht op winnaars en verliezers kunnen leiden tot strategische gedragingen Samenvatting strategisch gedrag Wat moeten we vinden van strategisch gedrag? Vertrouwen in netwerken Een gedachte-experiment Spelregels in netwerken Spelregels die betrekking hebben op de positie van actoren in de besluitvorming Spelregels die betrekking hebben op het proces van de besluitvorming Normatieve dilemma s Selecteren Dreigen Ruilen Samenwerken Procesoriëntatie Opportunistische of prudente omgang met de dilemma s Afsluitende opmerkingen 161

5 Inhoud 9 8 Processen en inhoud 163 Literatuur 167