Bloedluisbestrijding vraagt totaalaanpak

Transcriptie

1 Dierengezondheidszorg Vlaanderen Bloedluisbestrijding vraagt totaalaanpak Studienamiddag leghennenhouderij Geel 10/10/17 Viviane Aerts

2 FOD project DERMANYSSUS Potentiële bestrijdingsmethoden van Dermanyssus Gallinae bij pluimvee in de praktijk FOD - contractueel onderzoek Proefbedrijf Pluimveehouderij vzw DGZ-Vlaanderen vzw 2

3 FOD project DERMANYSSUS DGZ: In welke mate draagt een gestructureerde en planmatige begeleiding door de bedrijfsdierenarts bij tot een effectieve preventie en bestrijding van een rode vogelmijtbesmetting op het pluimveebedrijf 3

4 FOD project DERMANYSSUS 20 professionele leghennenbedrijven 10 bedrijven met bedrijfsbegeleiding Identiek huisvestingssysteem Systeembouwer Type 10 monitoringsbedrijven Verdeling huisvestingssysteem per groep 4 bedrijven met verrijkte kooi systeem 6 bedrijven met volière systeem 4

5 FOD project DERMANYSSUS leghennenbedrijven Opzetdata 2016 nieuwe koppels JANUARI FEBRUARI MAART APRIL MEI JUNI JULI AUGUSTUS SEPTEMBER OKTOBER 5

6 Monitoringsmethoden MMS methode: Mite Monitoring Systeem Visuele controle van het huisvestingssysteem Monitoring met bloedluisvallen Controle met telling van het aantal aanwezige bloedluizen in de val 6

7 Monitoringsmethode MMS Visuele controle van het huisvestingssysteem Tijdens de controle inspecteert men met een zaklamp op verschillende meetpunten in de stal een zone van 1m². Elk meetpunt krijgt een score, voor de scorebepaling gebruikt men volgende criteria: - Score 1: Bloedluizen zichtbaar in spleten en holen - Score 2: Bloedluizen zichtbaar op onbeschermde plaatsen - Score 3: Bloedluizen (groepen groter dan 1cm²) zichtbaar in spleten en holen - Score 4: Bloedluizen (groepen groter dan 1cm²) zichtbaar op onbeschermde plaatsen 7

8 Monitoringsmethoden: MMS In de laatste week voor het vertrek van de vorige ronde Alle bedrijven Doel: Inschatten van de besmettingsstatus van het bedrijf op het einde van de ronde Opdeling zwaar en minder zwaar besmette bedrijven 2 score MMS < 2 score MMS 8

9 Monitoringsmethoden: Bloedluisvallen De bloedluisvallen bestaan uit PVC buisjes van 10 cm lengte waarin een rolletje golfkarton opgerold wordt. Een representatief aantal buisjes wordt op verschillende plaatsen in de stal op het huisvestingssysteem vastgemaakt. De kartonnetjes blijven 1 week in de bloedluisval Telling van bloedluizen dmv automatische telling: geeft een absoluut getal 9

10 Monitoringsmethoden: Bloedluisvallen Bloedluistellingen gebeuren tijdens de productieperiode vanaf 21 weken leeftijd gedurende 10 maanden Bedrijven met bedrijfsbegeleiding: - Telling voorzien elke veertien dagen - Tellingen gebeuren door bedrijfsdierenartsen Doel: zicht hebben op de evolutie van de besmettingsdruk in de stal Monitoringsbedrijven: - Telling voorzien elke vier weken - Tellingen gebeuren door DGZ Doel: zicht hebben op de correlatie tussen productieresultaten en bloedluisbesmetting in de stal 10

11 Succesvolle bloedluisbestrijding Wanneer begin je best met de aanpak van bloedluizen? Curatieve aanpak: bloedluisbehandeling toepassen Preventieve aanpak: plan van aanpak opstellen» Voor opzet van de nieuwe hennen» Leegstand of einde vorige ronde 11

12 Plan van aanpak Oplijsten van de mogelijke gevaren en het bijhorend risico voor insleep en verspreiding van bloedluizen voor de nieuwe opzetronde HACCP schema voor RVM project Preventing introduction and spread of Dermanyssus gallinae in poultry facilities using the HACCP method ; Monique F. Mul - Constantianus J. M. Koenraadt 2009 Dierenarts en pluimveehouder samen invullen - Voor opzet van de nieuwe hennen - Tijdens leegstand 12

13 Risicograad Plan van Aanpak - Gevarenanalyse Top 5 gevaren voor insleep RVM Risicogroepen

14 Risicograad Plan van Aanpak - Gevarenanalyse Top 5 gevaren voor verspreiding RVM Risicogroepen

15 Plan van Aanpak Insleep nieuwe opzet Leghennenhouders stellen volgende tips voor om insleep te vermijden: Mest: - Mesttransportbanden zijn moeilijk te behandelen maar toch extra aandacht geven bij behandeling van de stal - Mestschuur leegrijden, reinigen, ontsmetten en behandelen tijdens leegstand Materiaal en uitrusting: - Materiaal ook behandelen wanneer de stal behandeld wordt 15

16 Plan van Aanpak Insleep nieuwe opzet Opfokhennen: - opfokbedrijf bezoeken en ter plaatse visuele controle - bloedluisproblematiek van opfokbedrijf nagaan - Indien opfokhennen besmet zijn, in opfok laten behandelen - Reiniging van containers voor het vervoer van de nieuwe hennen - Attest gereinigd en ontsmet transportmateriaal vragen - Zelf visuele controle van de containers bij aankomst - Containers moeten door wasstraat gereinigd zijn - Opzetploeg bedrijfseigen kledij laten gebruiken en laten douchen - Enkel eigen personeel voor opzet 16

17 Plan van Aanpak Insleep nieuwe opzet Vorige ronde: - Intensieve reiniging en ontsmetting stal in de leegstand - Net voor opzet stal behandelen, 14 dagen na opzet behandelen - Tot op einde van de ronde goede controle blijven houden - Net voor vertrek vorige ronde, controle uitvoeren en nog behandelen indien nodig - Indien meerdere hokken, alle hokken behandelen na reiniging Omgeving: - Geen huisdieren in de bedrijfsgebouwen toelaten - Ongediertebestrijding tijdens leegstand Kadavers: - reiniging en behandeling kadavertonnen en kadaveropslag 17

18 Plan van Aanpak Verspreiding na opzet Leghennenhouders stellen volgende tips voor om verspreiding te vermijden: Mest en mestbeluchting: - Mestbanden zijn moeilijk te behandelen maar toch extra aandacht geven bij behandeling van de stal - Extra tussentijdse behandeling van meest besmette plaatsen en moeilijk te bereiken plaatsen o.a. mestband - Behandelen van mestbeluchting - Mestbandvernevelaar Materiaal en uitrusting: - Ook behandelen indien stal behandeld wordt 18

19 Plan van Aanpak Verspreiding na opzet Kadavers: - Zo frequent mogelijk verwijderen (2x dag) - Kadavers snel uit het hok halen zodat zij geen reservoir kunnen vormen voor bloedluizen en onmiddellijk verwijderen naar de opslagplaats - Aparte handschoenen per stal - Minst besmette stal eerst controleren Pluimveehouder en personeel: - Wisselen van kledij bij overgang verschillende stallen - Apart schoeisel, kledij en hoofddeksel per stal - Omkleden zo gescheiden mogelijk houden - Verzorgend personeel per stal - Spreiding in de stal: beweging in de stal beperken: controle 2 x dag maar wel efficiënte controle 19

20 Plan van Aanpak Verspreiding na opzet Omgeving: - Geen huisdieren in de bedrijfsgebouwen toelaten Voeders: - Voersysteem is moeilijk te behandelen maar extra aandacht bij behandeling van de stal Ventilatie: - Ingangen en uitgangen van luchttunnels mee behandelen 20

21 Gemiddeld aantal bloedluizen Plan van Aanpak Insleep / Verspreiding Insleep via mest -en eierdwarsband MMS-score: Leeftijd leghennen één stal meerdere stallen 21

22 Plan van Aanpak: maatregelen leegstand Eén van de gevaren die te beheersen zijn: insleep van bloedluizen vanuit de vorige productieronde tijdens de leegstand De leegstand is het ideale moment om het aantal bloedluizen dat overgebleven is van de vorige ronde tot een minimum te reduceren het behandelingsmoment tijdens productieronde verlaten of zelfs uitstellen 22

23 Maatregelen leegstand Wanneer kan je de eerste bloedluizen in de valletjes verwachten na de opzet? Reiniging Stalbehandeling* Eerste bloedluizen zichtbaar in de valletjes** Besmetting einde vorige ronde MMS-score 2,0 Besmetting einde vorige ronde MMS-score < 2,0 Droog - nvt 5 weken na opzet Droog + nvt 5 weken na opzet Droog en nat + 11 weken na opzet 11 weken na opzet *met silica **vanaf 100 bloedluizen in een val 23

24 Maatregelen leegstand Hoe bekom je het beste resultaat van je werk tijdens de leegstand? Reinig de stal zowel droog als nat Geef de stal ook een behandeling Reinig en behandel de stal grondig Inventariseer op het einde van de ronde de plaatsen met de meeste bloedluizen en geef extra aandacht aan deze plaatsen bij reiniging. Resterende clusters bloedluizen ontwikkelen zich vrij snel terug Zorg voor een matige besmettingsgraad op het einde van vorige ronde Minder drastische inspanningen nodig om het aantal bloedluizen tot het minimum te reduceren tijdens de leegstand 24

25 Gemiddeld aantal bloedluizen Maatregelen leegstand leegstand ~ productie -Geen behandeling tijdens opzet -Verschillende behandeling stal bij leegstand Leeftijd leghennen MMS score:2,6 MMS score: 3 25

26 Maatregelen leegstand MMS score 3 A B C Voorruimte 26

27 Maatregelen leegstand

28 Curatieve bloedluisbestrijding Wat is de beste bloedluisbehandeling? Succes van een behandeling is afhankelijk van: Tijdstip van behandelen: vroeg, gebeurt meestal te laat Manier van behandelen: grondige aanpak is vereist Langdurig resultaat: Behandeling herhalen 28

29 Gemiddeld aantal bloedluizen Bloedluisbehandeling: vroege aanpak Leeftijd leghennen vroege aanpak late aanpak 29

30 Gemiddeld aantal bloedluizen Bloedluisbehandeling: grondige aanpak MMS-score: 1, Leeftijd hennen Behandeling 30

31 Bloedluisbehandeling: grondige aanpak 31

32 Gemiddeld aantal bloedluizen Bloedluisbehandeling: blijven herhalen 233 MMS-score: 0, Leeftijd hennen 32

33 Bloedluisbestrijding: totaalaanpak Tip 1: Goed begonnen, is half gewonnen In de leegstand eerst grondig reinigen, dan stal behandelen Tip 2: Voorkomen is nog steeds beter dan genezen! Vermijd insleep en voorkom verspreiding van bloedluizen Tip 3: Besteed tijdens de ronde aandacht aan de bedrijfshygiëne 33

34 Bloedluisbestrijding: totaalaanpak Tip 4: Ken je vijand Moet je behandelen, houd dan niet alleen rekening met de levenscyclus van de bloedluis maar ook met zijn gewoontes Bloedluizen zijn lichtschuw, overdag verschuilen ze zich. s Nachts verlaten ze hun schuilplaats op zoek naar hun gastheer behandelen in de donkere periode geeft beter resultaat dan in de lichte periode 34

35 Bloedluisbestrijding: totaalaanpak Tip 5: Meten is weten: monitoring Is essentieel bij bloedluisbestrijding - Hulp om eerste bloedluizen op te sporen - Hulp om het beste moment te bepalen om een behandeling te starten - Inzicht in het resultaat van behandelingen Er bestaan ongeveer 20 monitoringsmethoden Een goede monitoring is: - Goedkoop - Eenvoudig toe te passen - Gebruiksvriendelijk - Gemakkelijk op te nemen in de dagelijkse bedrijfsvoering 35

36 Bloedluisbestrijding: totaalaanpak Tip 6: Denk op termijn Om de kans op resistentievorming tegen te gaan, is het nodig de aanbevelingen van de fabrikant van het gebruikte product nauwkeurig op te volgen - Herhaal de behandeling ook volgens voorschrift of bijsluiter Verander regelmatig van product Combineer verschillende producten 36

37 Bloedluisbestrijding: totaalaanpak Tip 7: waag je niet op glad ijs Gebruik enkel toegelaten producten Toegelaten producten voor bloedluisbehandeling zijn te vinden op de site van de FOD in de lijst van de toegelaten biociden: Raadpleeg je bedrijfsdierenarts voor de geregistreerde diergeneesmiddelen in de bloedluisbestrijding 37

38 Onze missie DGZ is dé betrouwbare partner van de Vlaamse veehouder om met gezonde dieren op duurzame wijze veilig voedsel te produceren. DGZ wil dit realiseren door: hoogkwalitatieve diensten en producten aan te bieden; de brugfunctie te verzorgen tussen de overheid en de veehouder; het partnerschap tussen de veehouder en zijn dierenarts te ondersteunen; blijvend te investeren in medewerkers en innovatie. 38

39 Dierengezondheidszorg Vlaanderen Vragen? Contactgegevens: tel