Mary Main en Erik Hesse: van gedrag naar representatie en AAI. Peter Fonagy en Mary Target. Reflexieve functie en verbinding met moderne psychoanalyse
|
|
- Casper Abbink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1
2 John Bowlby Brits psychoanalyticus. Attachment, Separation en Loss Mary Ainsworth ( ) Strange Situation Mary Main en Erik Hesse: van gedrag naar representatie en AAI Peter Fonagy en Mary Target. Reflexieve functie en verbinding met moderne psychoanalyse Karlen Lyons-Ruth, Judith Solomon: Desorganisatie Bartholomew
3 Dient de voorziening van emotionele veiligheid en bescherming tegen stress, Is een biologisch systeem Blijft gedurende het hele leven actief in de vorm van representaties of te wel impliciete en procedurele herinneringsporen hoe te zijn met de ander (innerlijke wekmodellen)
4 Focus op beloning Opwinding, vitaliteit, willen spelen, ontdekken Focus op Affiliatie: Tevreden, veilig verbonden, getroost Angst, walging Schaamte Focus op bedreiging Bescherming, veiligheid zoeken Activatie &remming
5 Het doel van hechting is het tot stand brengen van emotionele veiligheid en bescherming tegen stress.
6
7 Sensitieve ouders Ouders die de signalen van hun kinderen adequaat, maar niet perfect oppakken Gissen, missen en repareren Mind mindedness
8 STRANGE SITUATION
9 A. vermijdend-gereserveerd: kinderen reageren niet op vertrek en terugkomst van de moeder. 20% B. veilig gehecht: zoeken naar M, huilen, laten zich troosten als ze er weer is. 70% C. afwerend-ambivalent gehecht: ontroostbaar bij vertrek,klampen zich vast, maar blijven ontroostbaar bij terugkeer M. 10% D. gedesorganiseerd/gedesoriënteerd: verward, kruipen wel op M af, maar wenden zich weer af, staren, bevriezen, schommelen:gevangen tussen toenadering en vermijding. 20% in normale populatie.
10 De gehechtheidstijl van de ouders wordt die van de kinderen: 80% concordantie) Verschil heeft o.a te maken met mate van onverwerkt verlies van ouders, ziekte scheiding.
11 Op basis van de ervaringen met de ouders bouwt een kind een innerlijk werkmodel op (Bowlby). Dit wordt een mentale representatie, in het impliciete geheugen. Deze mentale representatie is te ontlokken door het Gehechtheidsbiografisch interview (GBI) : (Adult Attachment Interview (AAI). Mary Main en Erik Hesse
12 15 of 18 vragen naar vroege ervaringen. Naar ervaringen met scheiding afwijzing,verlies, mishandeling en misbruik en huidige reflectie op die ervaringen Verbatim uitgeschreven Vervolgens gecodeerd, volgens model van Main, gebaseerd op de taalfilosoof Grice
13 Maja vertelt over haar moeder Ze was zorgzaam, ja, eh, ze was lief, eh eh, ze zorgde altijd voor het eten. Ja, we kwamen niets te kort. Verder weet ik het niet. Gevraagd naar onderbouwing van het eerste predikaat zorgzaam, door de vraag: heb je een voorbeeld? zegt ze: nou ja eh, eh, ze zorgde goed voor ons. Welke wet van Grice overtreedt Maja hier?
14 Anna (depressief) gevraagd naar haar relatie met haar moeder als kind: Ze was een echte borderliner, na ja. Altijd alleen maar met zichzelf bezig. Laatst ook weer, komt ze met haar hond. Ze weet dat Johnny (kind) niet tegen honden kan. Mens, begrijp je nou nog niet wat ik steeds tegen je zeg!!. Het kan je zeker niets schelen dat ik steeds met een benauwd kind zit.
15 Op basis van coherentie, de samenhang in het verhaal: de onderbouwing bv van predicaten Op basis van de overtredingen van de wetten van Grice: onduidelijk, passief, teveel, te weinig, tegenspraak, stoplappen, verlies van de context, kindertaal Op basis van vermogen tot metacognitie ( denken over het denken)=reflectieve functie=vermogen te mentaliseren Op basis van tekenen van verstoringen in het spreken over traumatische ervaringen en verlies, die aangeven of iets al of niet verwerkt of geïntegreerd is. Wat gecodeerd wordt is de huidige mentale staat omtrent eigen herinneringen en gehechtheidervaringen Dus niet op de inhoud!!!
16 AAI/GBI: duur en ingewikkeld, maar wel meest betrouwbaar Experiences in Close Relationships-Revised Questioniaire(ECR-R) (Hazan &Shaver; Fraley & Shaver) Relationship Questionaire RQ (Batholomew) Attachment Prototype Questionaire APQ(Westen, D., Nakash, O., Thomas, C. & Bradley, R. (2006). Clinical assessment of attachment patterns and personality disorder in adolescents and adults. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 74, ) Ned Vert. Klaassens en Kooiman )
17
18 Veilig: Free of F: vrij in spreken over hechtingservaringen, coherente autobiografie, gebalanceerd over perspectief ander en zelf, kan vrijuit spreken ook als er moeilijkheden waren, in staat tot missen., vergeeft ouders Gereserveerd: Dismissive of Ds. Deactivatie hechtingservaringen, stiff upperlip, geen herinneringen; perspectief ander verkleind of verkleinend. Of gevoelens rond hechtingservaringen bagatelliserend, vermijdend, ontkennend. Gepreoccupeerd: Entangled of E Hyperactivatie herinneringen,zich verliezend in details, (bozig of passief), overwegen perspectief ander. Daarnaast: Onverwerkt voor trauma en verlies (Unresolved of U)
19 Karim is opgegroeid in een migrantengezin, waar de nadruk lag op hard werken. Veel tijd was er niet voor de kinderen. Al jong zorgde hij voor de winkel en zijn broers en zusje. Hij ging alleen op scholing af. Ouders waren er niet bij uitvoeringen en examens. Gevraagd naar de effecten van het gedrag van de ouders,op zijn ontwikkeling zegt hij: Geen enkele invloed. Ze speelden geen rol in mijn leven. Ik heb altijd mezelf moeten redden.
20 E1: Passief, verward, kinderlijk taalgebruik: en toen liepte ze, of M zei blah, blah, blah en zoiets, maakt zinnen niet af E2: Verward, boos en in conflict, lange verhalen over vermeend onrecht door ouders aangedaan, zich verliezend in citaten. Veel jargon en Mindreading E3: Angstig, gepreoccupeerd met traumatische herinneringen
21 Plotseling ander taalgebruik met sensorische elementen. Onverwacht plechtstatig of formeel taalgebruik Desoriëntatie in tijd (data die niet kloppen) Verwarring tussen zelf en de overledene (of dader) Lange stiltes Denken dat de dode er nog is, door gebruik tegenwoordige tijd Denken dat dader nog in je zit Denken schuldig te zijn aan dood of trauma
22 Ouders met een score op onverwerkt verlies en trauma plus een onveilige gehechtheid krijgen kinderen met een gedesorganiseerde gehechtheidstijl Kinderen met angstige en hulpeloze ouders KOPP-Kinderen Mishandelde kinderen ( 80%)
23
24 Hechten is een proces dat het hele leven doorgaat Speelt een belangrijke rol in partnerrelaties (onafhankelijk van seksualiteit) en in vriendschappen. Verlies leidt tot separatieangst, protest en wanhoop
25 Onveilige gehechtheidstijl levert meer risico op voor pathologie. Er is een duidelijk verband tussen persoonlijkheidstoornissen, depressie, en de ambivalent gepreoccupeerde en de gedesorganiseerde gehechtheidstijl ( Haga et al, 2002;Reis & Grenyer, 2004;Cyranowski,et al, 2002
26 APS gecorreleerd met Ds 2 Gedragstoornissen met Ds BPS gecorreleerd met U/E3 (Fonagy e.a., 1996) Depressie met E en gedesorganiseerd (angstigvermijdend Recidiverende depressies met Unresolved tav trauma of verlies Angststoornissen met Ds en E Eetstoornissen: A.N met Ds; B.N met E. Dissociatieve stoornissen met gedesorganiseerde hechting Narcisme met Ds.
27 Psychopathologie ontstaat door de frustratie van gehechtheidsbehoeften, of maladaptieve uitingsvormen van die behoeften, in omstandigheden waarin het gehechtheidsysteem geactiveerd is ( na een verlies, afwijzing, trauma)
28 Afkoelers Gericht op ontkennen behoeftes en gevoelens. Perfectionistisch Onderliggende strategie: ik ben pas geliefd als ik niets laat merken Hyperactiveerders Overstelpt door emoties Gericht op regulatie door de ander Verstoken van zelftroost Onderliggende strategie: ik ben pas geliefd, als ik altijd bij je ben
29 Er zijn aanwijzingen dat veel therapie de gehechtheidstijl niet verandert Veranderingen van gehechtheidstijl beschermen tegen terugval ( geldt bv voor MBT) Focus op onderliggende emotieregulatie heeft meer effect dan focus op symptomen
30 Er is verband tussen positieve behandeleffecten en werkrelatie: deze is afhankelijk van hechtingstijl van patiënt én behandelaar. Veiligheid Transparantie Erkennen en valideren gehechtheidsbehoeften
31 Gereserveerd-vermijdende patiënten krijgen vaak te weinig therapie om de onderliggende onveiligheid aan te pakken Gepreoccupeerd-gehechte patiënten hebben baat bij een duidelijk behandelplan, een duidelijk doel en een duidelijke structuur. Veilig-gehechte patiënten krijgen vaak te lange behandeling. Onveilig-gehechte behandelaars verergeren ongewild vaak de klachten van hun patiënten,met name de onveilig gehechte.
32
33 De hechtingstheorie is een empirisch onderbouwde theorie over de regulatie van emoties, het vermogen coherent te denken, en het geheugen De theorie verbindt psychologie met neurobiologie:emotie- en stressregulatie De theorie geeft handvatten voor de behandeling van patiënten.
34
Disclosure. Wie doorbreekt de cirkel van mishandeling? Kindermishandeling. Comorbiditeit. Prevalentie in Nederland. Prevalentie in Nederland
Disclosure Wie doorbreekt de cirkel van? Prof.dr. Lenneke Alink Kinder Kinder is elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die
Nadere informatieBoek Slapende honden? Wakker maken!
Boek Slapende honden? Wakker maken! A.Struik, ontwikkelingspsycholoog/ systeemtherapeut Joany Spierings Drie testen Weinig theorie en veel praktijk CD-Rom/ werkbladen Formulier zes testen Geen protocol
Nadere informatieWat weet u nog over HECHTING
Wat weet u nog over HECHTING John Bowlby 1907-1990 Hechtingstheorie HECHTING BOWLBY : Attachment theory : Hechting : is een duurzame emotionele binding tussen het kind en zijn verzorgers intern schema
Nadere informatieHechtingstoornissen. Karin Hermans, KJP Symposium Pedagogie opvoedingstoolbox Curaçao, 7 december 2012
Hechtingstoornissen Karin Hermans, KJP Symposium Pedagogie opvoedingstoolbox Curaçao, 7 december 2012 Hechting duurzame affectieve relatie tussen een kind en één of meer opvoeders The initial relationship
Nadere informatieComorbiditeit PTSS en Persoonlijkheidsstoornissen Samenspel in diagnostiek en behandeling
Comorbiditeit PTSS en Persoonlijkheidsstoornissen Samenspel in diagnostiek en behandeling Gloria Gribling en Ellen Willemsen Casuïstiek 1 Hoe ontdek je hoeveel en welke koppen de draak heeft? (Diagnostiek)
Nadere informatieTSCYC Ouderversie. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. Jeroen de Groot. ID 256-18 Datum 24.12.2014. Informant:
TSCYC Ouderversie Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen ID 256-18 Datum 24.12.2014 Informant: Mieke de Groot-Aerts moeder TSCYC Inleiding 2 / 10 INLEIDING De TSCYC is een vragenlijst die
Nadere informatieReactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging. Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale representatie
Carlo Schuengel, Orthopedagogiek VU Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging Signaleren verstoord gehechtheidsgedrag Verschillende betekenissen van gehechtheid Band Gedrag Interactie Relatie
Nadere informatieEr wel/niet zijn voor je pleegkind. Symposium Pleegzorg Waar blijft het kind 19 juni 2014 Ede
Er wel/niet zijn voor je pleegkind Symposium Pleegzorg Waar blijft het kind 19 juni 2014 Ede 22-6-2014 de Zeeuw & Brok Inhoud 1. Lawaaiboek 2. Zorg voor het kind: houdt rekening met gevolgen van Verlating
Nadere informatieComplexe rouw. Prof. dr. Jos de Keijser. 8 oktober Zorg Diensten Groep. Symposium Kennis & kunde delen in de postmortale zorg
faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen Datum 23-10-2014 Complexe rouw Prof. dr. Jos de Keijser 8 oktober Zorg Diensten Groep Symposium Kennis & kunde delen in de postmortale zorg Normale rouw
Nadere informatieGehechtheid. Corinne Verheule
Gehechtheid Corinne Verheule 14-6-2018 Gedrag Geschiedenis; zorg; hechting; trauma 2 3 Kijken door een hechtingsbril Waar of Niet waar? Hoe een kind gehecht is, wordt bepaald binnen de eerste 5 levensjaren.
Nadere informatieDe Basic Trustmethode
De Basic Trustmethode Pleegzorgsymposium 2012 Marijke Kellaert-Knol GZ-Pycholoog Kinder- en Jeugdpsycholoog NIP Hulpverlener Basic Trust Basic Trust Hulp aan gezinnen bij opvoeding, hechting en adoptie
Nadere informatieSchokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten
Schokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten Christien de Jong, psychotherapeut / trainer Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie christiendejong@hetnet.nl Koos van der Knaap,
Nadere informatieHechting en psychopathologie: een literatuuroverzicht
overzichtsartikel Hechting en psychopathologie: een literatuuroverzicht n. nicolai achtergrond In het werk van John Bowlby wordt een relatie gepostuleerd tussen hechtingservaringen op jonge leeftijd en
Nadere informatieSchokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten
Schokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten Christien de Jong, psychotherapeut / trainer Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie christiendejong@hetnet.nl Distress rond overgangen
Nadere informatieGENERATIE 2020 E E N BLIK OP DE RESULTATEN
S TELLEN VOOR GENERATIE 2020 E E N BLIK OP DE RESULTATEN EVEN VOORSTELLEN.. M A RIE - L OTTE VA N BEVEREN K L I N I S C H P S YCHOLOOG, D OCTORAATSSTUDENT M A RIELOTTE.VA N B EVEREN@UGENT.BE DE ADOLESCENTIE
Nadere informatieReactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging. Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale representatie
Carlo Schuengel, Orthopedagogiek VU Signaleren verstoord Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging Verschillende betekenissen van gehechtheid Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale
Nadere informatieInhoud. - Hechting - Werkplek - Visie - Video-interactiebegeleiding - Tot slot
Wie Ben ik? Inhoud - Hechting - Werkplek - Visie - Video-interactiebegeleiding - Tot slot Kind en ziekenhuis Ouderparticipatie september 1993 Kind en ziekenhuis kindgericht = gezinsgericht februari 2009
Nadere informatieExecutieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven
Executieve functies en emotieregulatie Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Inhoud 1. Executieve functies en emotieregulatie 2. Rol van opvoeding
Nadere informatieSchokbrekers in de communicatie met de patiënt en hun naasten
Schokbrekers in de communicatie met de patiënt en hun naasten Christien de Jong Psychotherapeut / trainer Eigen praktijk / Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie Christien de Jong, psychotherapeut
Nadere informatieSchokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten
Schokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten Christien de Jong, psychotherapeut / trainer Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie christiendejong@hetnet.nl Koos van der Knaap,
Nadere informatieGroot Perinataal Overleg preventie en cliënten participatie
Groot Perinataal Overleg preventie en cliënten participatie 20-11-2017 MARJA REXWINKEL, KLINISCH PSYCHOLOOG INFANT MENTAL HEALTH SPECIALIST 1001 kritieke dagen groei van het brein, ontstaan van veilige
Nadere informatieInternaliserende stoornissen, sekse en emotieregulatie
Internaliserende stoornissen, sekse en emotieregulatie Dr. Annemiek Karreman Departement Medische en Klinische Psychologie, Tilburg University Deze presentatie Twee experimentele studies naar de rol van
Nadere informatieStorm, het Zelf en de Ander tijdens de Adolescentie. Studiedag NVPP, 4 november 2016 Lidewij Gerits
Storm, het Zelf en de Ander tijdens de Adolescentie Studiedag NVPP, 4 november 2016 Lidewij Gerits Casus (1) Tracy, 13 jaar Ouders gescheiden, woont met moeder en oudere broer. Moeder is een alleenstaande
Nadere informatieOnderhuids. Workshop Zelfverwonding en Eetstoornissen. 9 december 2005
Onderhuids Workshop Zelfverwonding en Eetstoornissen 9 december 005 Voorstellen ZieZo Eetstoornissen Ervaringsverhaal Vragenlijst zelfbeschadiging en Eetstoornissen Vragen José Geertsema Ellen Spanjers
Nadere informatieinleiding 1 concordantievan gehechtheid
inleiding 1 concordantievan gehechtheid Deze dissertatie onderzoekt, of de emotionele band die eenadoptiemoeder ontwikkeld heeft met haar eigen ouders zich weerspiegelt in de kwaliteit van de emotionele
Nadere informatieRealiteit versus beleving
Realiteit versus beleving hoe houdt men de balans? de praktijk Primaire (dissociatieve) symptomen - Amnesie - Depersonalisatie - Derealisatie - Identiteitsverwarring - Identiteitswijziging Dissociatieve
Nadere informatieProf. Dr. Geert Jan Stams
Prof. Dr. Geert Jan Stams Definitie van gehechtheid (Bowlby, 1988) Elke vorm van gedrag die tot gevolg heeft dat een persoon de nabijheid zoekt of bewaart van een specifiek persoon die ervaren wordt als
Nadere informatieAls stemmen niet gehoord worden.. Communiceren de palliatieve fase
Als stemmen niet gehoord worden.. Communiceren de palliatieve fase Christien de Jong psychotherapeut / trainer Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie christiendejong@hetnet.nl Casus 1 Mevrouw
Nadere informatieInterpersoonlijke Relaties Het behouden van een relatie
Interpersoonlijke Relaties Het behouden van een relatie College 3 C.J.Wiekens@pl.hanze.nl Vorige hoorcolleges Het aangaan van een relatie Nonverbaal gedrag Liefde: Emotie en Cognitie Het meten van attachment
Nadere informatieHoofdlijnen van de gehechtheidstheorie
Hoofdlijnen van de gehechtheidstheorie Henk Stulp Inleiding De gehechtheidstheorie is binnen de psychologie een centrale rol gaan spelen in het beschrijven en verklaren van de meest uiteenlopende gedragingen
Nadere informatieCultuur, psychiatrie en migratie. Forugh Karimi, psychiater
Cultuur, psychiatrie en migratie Forugh Karimi, psychiater Dee I: bewustwording; cultuur, migratie en acculturatie Deel II: psychiatrie; trauma en PTSS Waarom cultuur? De behoefte van de mens voor de verifieerbare
Nadere informatieTrauma, Hechting en Familieopstellingen
Trauma, Hechting en Familieopstellingen Therapeutisch werk op basis van een Meergenerationele Systemische Psychotraumatologie (MSP) www.franz-ruppert.de Uitgangspunt van therapeutisch werken met relationele
Nadere informatie4.4 Hechting en scheiding
4.4 Hechting en scheiding 155 In het leven van elk kind komt er een moment waarop ze zich los moeten maken van hun eerste verzorger. Voor sommige kinderen gebeurt dat al heel vroeg doordat ouders bijvoorbeeld
Nadere informatieHaïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010
Haïti Anneke Vinke, 19 januari 2010 Opzet Korte introductie Feiten en verder Morgen... PAUZE --> daarna vragen/discussie 2 Situatie: RAMP in Haïti TV beelden & leed: zien van pijn van kinderen niet te
Nadere informatieOuder-kindbehandeling
Ouder-kindbehandeling (Gehechtheid en het vermogen tot mentaliseren ) Sandra Kleine, GZ-psycholoog/ IMH-specialist OCRN infantteam Groningen OCRN symposium 20 november 2018 Disclosure belangen spreker
Nadere informatieInfant Mental Health. de ontwikkeling van het jonge kind in relatie met de ouder. Visie en werkwijze binnen de GGZ
Infant Mental Health de ontwikkeling van het jonge kind in relatie met de ouder Visie en werkwijze binnen de GGZ Daniëlle Span Psycholoog/psychotherapeut IMH-specialist d.span@ggz-nhn.nl Ingrid Floris
Nadere informatieHelen Dowling Instituut psychologische zorg bij kanker. Landelijke Contactdag Nier- en blaaskanker Amersfoort 5 april 2014
Helen Dowling Instituut psychologische zorg bij kanker Landelijke Contactdag Nier- en blaaskanker Amersfoort 5 april 2014 Inhoud Rondleiding Over het HDI (missie, visie en aanbod) Kanker: feiten en cijfers
Nadere informatieOpvang en nazorg van nabestaanden van suicides van jongeren. RINO 15 december Ad Kerkhof
Opvang en nazorg van nabestaanden van suicides van jongeren RINO 15 december 2016 Ad Kerkhof Opvang en nazorg van nabestaanden van suicides van jongeren Rouw en gecompliceerde rouw Eerste opvang Tweede
Nadere informatieDoel workshop. Signaleren van verstoord gehechtheidsgedrag. Best practice: wat is dat? Wat is gehechtheid?
Doel workshop Signaleren van verstoord gehechtheidsgedrag Kennismarkt 27 mei 2010 Francien Dekker Presentatie Best practice voor het diagnosticeren van gehechtheidsproblemen bij kinderen/jongeren met een
Nadere informatieINFORMATIE KINDEREN IN ROUW 0-3 JAAR STICHTING STERRENKRACHT
INFORMATIE KINDEREN IN ROUW 0-3 JAAR STICHTING STERRENKRACHT Voorwoord Beste ouders/verzorgers, Deze informatie is bedoeld om antwoord te geven op vragen als: Hoe ga ik om met het verdriet, angst of boosheid
Nadere informatieIntieme Relaties Attachment TEST. Vorig hoorcollege. Het aangaan van relaties. Aantrekkelijkheid. Nonverbaal gedrag: Flirtquiz. Dit hoorcollege.
Intieme Relaties Attachment Vorig hoorcollege Het aangaan van relaties Aantrekkelijkheid Nonverbaal gedrag: Flirtquiz College 2 C.J.Wiekens@pl.hanze.nl Dit hoorcollege Test Hechtingstheorie - John Bowlby
Nadere informatiePredictors of infant attachment and responses to crying
PARENTING UNRAVELED Predictors of infant attachment and responses to crying Er wordt de laatste tijd veel aandacht gegeven aan het vroegtijdig signaleren van insensitief en hardhandig ouderschap, zowel
Nadere informatieNASLEEP VAN EEN RUZIE OF EEN BETREURENSWAARDIG
NASLEEP VAN EEN RUZIE OF EEN BETREURENSWAARDIG INCIDENT Toelichting Deze brochure is een vertaling van de handleiding van Gottman (www.gottman.com) voor het verwerken van ruzies uit het verleden en betreurenswaardige
Nadere informatie1 Wat is er met me aan de hand?
1 Wat is er met me aan de hand? Enkele typerende beelden van de kwaal Bert (35) heeft al een tijdlang geen relatie meer. Hij voelt zich daar wel prettig bij. Bert gaat namelijk graag zijn eigen gang en
Nadere informatiePost Traumatische Stress Stoornis bij vluchtelingen kinderen
Post Traumatische Stress Stoornis bij vluchtelingen kinderen Dr. Annemieke Mol Lous Lector Passend Onderwijs/ Inclusive education Thomas More Hogeschool Rotterdam en Hogeschool Leiden April 2016 Aantallen
Nadere informatieTSCYC. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum Ouderversie
TSCYC Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen HTS Report ID 15890-3156 Datum 18.07.2017 Ouderversie Informant: Jeroen de Vries Vader INLEIDING TSCYC 2/8 Inleiding De TSCYC is een vragenlijst
Nadere informatieVechten, Vluchten en Verbinden?
Vechten, Vluchten en Verbinden? Interventies gericht op de emotieregulatie binnen de partner-relatie Parallelsessie van Juud Jonckheer en Ellen Kohnhorst Splitsen & Verzoenen, 15 december 2017 Programma
Nadere informatieDE THERAPEUT ONDER VUUR MENTALIZATION-BASED TREATMENT EN AGRESSIE BIJ ASPS EN BPS. AD GERRITSEN, UTRECHT, 12 november 2010 INHOUD PRESENTATIE
DE THERAPEUT ONDER VUUR MENTALIZATION-BASED TREATMENT EN AGRESSIE BIJ ASPS EN BPS AD GERRITSEN, UTRECHT, 12 november 2010 INHOUD PRESENTATIE MENTALISEREN ONTWIKKELINGSMODEL BPS EN ASPS VORMEN VAN AGRESSIE
Nadere informatieRichtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017)
Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) Hechtingsrelatie Zelfregulatie en interactie tijdens de nacht Onderdeel van de discussie rond sensitief en responsief ouderschap richt zich
Nadere informatieAfscheid van je culturele thuis. Mahnaz Tabesh Oktober 2015 Radboud Universiteit Nijmegen
Afscheid van je culturele thuis Mahnaz Tabesh Oktober 2015 Radboud Universiteit Nijmegen Inleiding Nooit eerder waren er wereldwijd zo veel mensen op de vlucht voor oorlog (60 miljoen; bron UNHCR) Waar
Nadere informatieLange termijn effecten prehospitaal handelen: De kater komt later. Hennie Knoester Kinderarts-intensivist, Intensive Care Kinderen EKZ/AMC
prehospitaal handelen: De kater komt later Hennie Knoester Kinderarts-intensivist, Intensive Care Kinderen EKZ/AMC RS infectie, 10 dagen oud Meningococcen infectie, 1 jaar Asystolie bij cardiomyopathie,
Nadere informatieAfstand ter adoptie. Astrid Werdmuller
Afstand ter adoptie Astrid Werdmuller 1 Disclosure belangen Astrid Werdmuller en Annette van Hulst (Potentiële) belangenverstrengeling: geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven:
Nadere informatieCALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP
CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP WAAROM CALM? Ongeveer 25% van de oncologische patiënten in de palliatieve fase ontwikkelt een depressie of aanpassingsstoornis.
Nadere informatieZelfbeschadiging bij leerlingen Een inleiding
Nationaal congres leerlingbegeleiding Zelfbeschadiging bij leerlingen Een inleiding Zeist, 17 maart 1 Destructief gedrag Automutilatie Wat zijn de eerste woorden die bij je boven komen? Wat roept dat bij
Nadere informatieKIND IN CONTEXT. "Successful parenting is a principal key to the mental health of the next generation." John Bowlby
KIND IN CONTEXT "Successful parenting is a principal key to the mental health of the next generation." John Bowlby Feit: Kinderen van ouders met psychiatrische problemen lopen risico zelf ook problemen
Nadere informatieANGST. Dr. Miriam Lommen. Zit het in een klein hoekje? Assistant professor Klinische Psychologie en Experimentele Psychopathologie m.j.j.lommen@rug.
ANGST Zit het in een klein hoekje? Dr. Miriam Lommen Assistant professor Klinische Psychologie en Experimentele Psychopathologie m.j.j.lommen@rug.nl Wie is er NOOIT bang? Heb ik een angststoornis? Volgens
Nadere informatieAIT studiedag Multidisciplinair kijken!
AIT studiedag Multidisciplinair kijken! Lezing Multidisciplinair werken en kijken bij jonge kinderen in gezinnen, verwezen vanwege ontwikkelings- en gedragsproblemen Frederike Scheper, Kinderpsychiater
Nadere informatieAls niet alleen de ziekte zich kwaadaardig toont. Frustraties van de partner. Dr AC Brouwer-Dudok de Wit, klin psycholoog/psychotherapeut
Als niet alleen de ziekte zich kwaadaardig toont. Frustraties van de partner Dr AC Brouwer-Dudok de Wit, klin psycholoog/psychotherapeut De komende 3 kwartier Wie staat er tegenover jullie? Op welke vragen
Nadere informatieMOEILIJKE MENSEN? HTTP://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=GGHL0QQUXVU&FEATURE=REL ATED. Bernard Kloostra en Alie Schenk, Frontlijnteam 19-04-2012
MOEILIJKE MENSEN? HTTP://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=GGHL0QQUXVU&FEATURE=REL ATED Bernard Kloostra en Alie Schenk, Frontlijnteam 19-04-2012 Moeilijke mensen, ze zijn overal. In je huis, in je buurt, op je
Nadere informatiePositief opvoeden: Tussen koesteren en kaderen. Julie Breemersch
Positief opvoeden: Tussen koesteren en kaderen I.V.psychotherapeut Verliescounselor 0478/90.91.98 Onze Maatschappij Veranderingen... Onze Maatschappij Complexere maatschappij: Complexere nesten Nesten
Nadere informatieRouw en Verdriet bij Ouderen. Marie-Christine Adriaensen CGG Brussel - Elder
Rouw en Verdriet bij Ouderen Marie-Christine Adriaensen CGG Brussel - Elder Ouder worden: spontane ongewilde onomkeerbare veranderingen Fysieke veranderingen - Gezondheid - Mobiliteit - Fysieke capaciteiten
Nadere informatieCOMPLEX TRAUMA. Symposium 25 februari 2019 Hand-out Drs. A. Oud
COMPLEX TRAUMA Symposium 25 februari 2019 Hand-out Drs. A. Oud HAND-OUT BIJ PRESENTATIE VAN AD OUD OVER COMPLEX TRAUMA Definitie van CT van Judith Herman (1997): 1. Geschiedenis van onderworpen zijn aan
Nadere informatieJubileumcongres MOC t Kabouterhuis Verstoord gehechtheidsgedrag
Jubileumcongres MOC t Kabouterhuis Verstoord gehechtheidsgedrag F.Y. Scheper, kinder- en jeugdpsychiater MOC t Kabouterhuis, onderzoeker VUmc kinder- en jeugdpsychiatrie f.scheper@kabouterhuis.nl Parallelsessie
Nadere informatieRUZIE MET VRIENDEN, LIEFDESVERDRIET EN DE RELATIE TOT DE OUDERS AAN DE LIJN OF OP HET SCHERM BIJ AWEL.
RUZIE MET VRIENDEN, LIEFDESVERDRIET EN DE RELATIE TOT DE OUDERS AAN DE LIJN OF OP HET SCHERM BIJ AWEL. HALLO Hallo. Ik ben een meisje van 12, mijn ouders zijn gescheiden en mijn moeder heeft nu een nieuwe
Nadere informatieHechting en psychopathologie: een literatuuroverzicht
Hechting en psychopathologie: een literatuuroverzicht N.J. NICOLAI 1 N. J. Nicolai is psychiater-psychoanalyticus en werkzaam in eigen praktijk. ACHTERGROND: In het werk van John Bowlby wordt een relatie
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Pouw, Lucinda Title: Emotion regulation in children with Autism Spectrum Disorder
Nadere informatieNEJA conferentie Integraal werken in de Amsterdamse zorg voor jeugd: Handvat of hype?
NEJA conferentie Integraal werken in de Amsterdamse zorg voor jeugd: Handvat of hype? Workshop Integraal werken aan gehechtheid bij jonge kinderen in gezinnen Frederike Scheper, kinderpsychiater, Infant
Nadere informatieJohn Bowlby ( ) Onderzoeker van gehechtheid en verlies. Frank van der Horst
John Bowlby (1907 1990) Onderzoeker van gehechtheid en verlies Frank van der Horst Tegenwoordig is het volstrekt normaal dat ouders de nacht doorbrengen bij hun in het ziekenhuis opgenomen kinderen. Ook
Nadere informatieSucces: jouw eigen formule Oefeningen Opgedragen aan iedereen die bereid is om te groeien
Succes: jouw eigen formule Oefeningen Opgedragen aan iedereen die bereid is om te groeien Praktijk Sterre Groenendijk Je bent welkom om dit ebook naar anderen te sturen, mits je het in zijn geheel stuurt
Nadere informatiePsychosociale gevolgen van kanker. Wat speelt er bij kanker. 8 november 2011 8 november 2011. K.Rutgers, Centrum Amarant/THHA 1
Psychosociale gevolgen van kanker Karen Rutgers van Wijlen Psycho-oncologisch therapeut Centrum Amarant te Utrecht Toon Hermans Huis Amersfoort Wat speelt er bij kanker Kanker = crisis = ontreddering Kanker
Nadere informatieGehechtheid in de klas
Gehechtheid in de klas Corinne Verheule SAV Kennismiddag Adoptie 4 november 2016 Adoptiekind in de klas Kijken door een hechtingsbril 2 Gehechtheid Een duurzame, emotionele en wederkerige band tussen een
Nadere informatieAngststoornissen. Verzekeringsgeneeskundig protocol
Angststoornissen Verzekeringsgeneeskundig protocol Epidemiologie I De jaarprevalentie voor psychische stoornissen onder de beroepsbevolking in Nederland wordt geschat op: 1. 5-10% 2. 10-15% 15% 3. 15-20%
Nadere informatieVertrouw ik jou? Over hersenletsel en argwaan. Jan Voortman MBA directeur Professionals in NAH, Lochem
Vertrouw ik jou? Over hersenletsel en argwaan Jan Voortman MBA directeur Professionals in NAH, Lochem Inhoud Voorstellen Argwaan, waar hebben we het dan over? Argwaan en ons brein Argwaan na ontstaan van
Nadere informatieIntroductie van het programma; naar een nieuw perspectief na kanker. Sessie 1 Omgaan met kanker; een ander perspectief op leven
1 Voorwoord Introductie van het programma; naar een nieuw perspectief na kanker Sessie 1 Omgaan met kanker; een ander perspectief op leven Sessie 2 Het lichaam als ankerpunt; rusten in jezelf Sessie 3
Nadere informatieSlecht nieuws goed communiceren
Slecht nieuws goed communiceren M A N U K E I R S E F A C U L T E I T G E N E E S K U N D E, K U L E U V E N Waarheid is een van de meest krachtige medicamenten waarover men beschikt, maar men moet nog
Nadere informatieChronisch, herhaald suicidaal gedrag bij borderline-patienten. Bert van Luyn Brugge, Plenaire middagsessie
Chronisch, herhaald suicidaal gedrag bij borderline-patienten Bert van Luyn Brugge, Plenaire middagsessie 1445-1615 Verschillende vormen van (chronisch) suïcidaal gedrag Suicidale Phenotypen 1. reactief,
Nadere informatieOpnameinbloemlezingenenreadersmoedigenwijaan, maarwelgraageerstevenoverleggen. Alerechtenvandeartikelenliggenbij destichtingcognitieenpsychose.
Ukunternatuurlijkuitciteren,graagzelfs,maardanwel metbronvermelding.u magditartikelookruimhartig verspreidenmitshetnietvoorcommerciëledoeleindenis. Indiegevalen pasnaonzeschriftelijketoestemming. Opnameinbloemlezingenenreadersmoedigenwijaan,
Nadere informatieDIABETES EN DEPRESSIE. Marike Lub Klinisch Psycholoog- Psychotherapeut Medisch Centrum Haaglanden
DIABETES EN DEPRESSIE Marike Lub Klinisch Psycholoog- Psychotherapeut Medisch Centrum Haaglanden IEDERS WENS DE IDEALE PATIENT, DE IDEALE DOKTER COMPLEXE PROBLEMEN COMPLEXE AANPAK DETERMINANTEN VAN (ON)GEZONDHEID
Nadere informatiediagnose Curatief E M O T I E S Handout Schokbrekers in de communcatie met patiënt en naasten in de palliatieve fase - 15 november 2018 Borne
chokbrekers in de communicatie met cliënten en hun naasten Distress rond overgangen in het ziekteproces (1) diagnose overlijden Curatief Follow up tumorgericht Palliatief symptoomgericht + +++ symptomen
Nadere informatieOnderlinge verbondenheid. begeleiding en zorg voor mensen met een verstandelijke en/of andere beperkingen
Onderlinge verbondenheid begeleiding en zorg voor mensen met een verstandelijke en/of andere beperkingen Onderlinge verbondenheid Alleen in verbondenheid met de ander kan je mens zijn. Door de ander ontdek
Nadere informatieEmoties, wat is het signaal?
Emoties, wat is het signaal? Over interpretatie en actieplan dr Frits Winter Functie van Emoties Katalysator, motor achter gedrag Geen emoties, geen betrokkenheid, geen relaties Te veel emoties, te veel
Nadere informatieDE OUDER-KIND RELATIE EEN KWALITATIEVE ANALYSE VAN GESPREKKEN MET AWEL
DE OUDER-KIND RELATIE EEN KWALITATIEVE ANALYSE VAN GESPREKKEN MET AWEL HALLO Hallo. Ik ben een meisje van 12, mijn ouders zijn gescheiden en mijn moeder heeft nu een nieuwe man en ik kan hem niet goed
Nadere informatieOf ik het ff over hechten kon gaan hebben?
Of ik het ff over hechten kon gaan hebben? - Plenair; de normale hechting, de hechting buiten de normaal verdeling en oorzaken van hechtingsproblemen. - En mocht die Limbo u boeien, in de workshop hoe
Nadere informatieKwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan
Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan De zorg en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking moet erop gericht zijn dat de persoon een optimale kwaliteit
Nadere informatieHechting en hechtingsproblemen. Risico- en beschermende factoren
Hechting en hechtingsproblemen Risico- en beschermende factoren September 2017 2017 Nederlands Jeugdinstituut Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk,
Nadere informatieDIS-Q VRAGENLIJST. Voorbeeld In welke mate is de volgende uitspraak op U van toepassing. Ik kan moeilijk een beslissing nemen.
DIS-Q VRAGENLIJST Deze vragenlijst bestaat uit twee delen. Het eerste deel bevat enkele algemene vragen over uw achtergrond. In het tweede deel wordt U gevraagd aan te geven in welke mate de volgende ervaringen
Nadere informatieIntergenerationele overdracht van onverwerkte verlieservaringen: een gehechtheidstheoretische benadering
[t H Intergenerationele overdracht van onverwerkte verlieservaringen: een gehechtheidstheoretische benadering Prof.dr. M.H. van IJzendoorn, Mw.dr. C. de Ruiter en Mw.drs. M.J. Kranenburg l Introductie.
Nadere informatieVoor wie doen we de Meldactie NZa?
Stichting STRAKX Onderzoek en Innovatie Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering Volwassenen (VCT-V) STRAKX is een schakel tussen in de kinderjaren chronisch getraumatiseerde volwassenen, behandelaren,
Nadere informatieGEEN WOORDEN MAAR DADEN OVER HET SCHULDIGE LICHAAM
GEEN WOORDEN MAAR DADEN OVER HET SCHULDIGE LICHAAM N.J. NICOLAI De titel van dit hoofdstuk verwijst naar de betekenis en de uitingsvormen van automutilatie, zoals deze regelmatig voorkomt bij mensen, die
Nadere informatieZE KOMEN WEL, MAAR VERANDEREN NIET
ZE KOMEN WEL, MAAR VERANDEREN NIET SCHEMATHERAPIE (ST) EN DIALECTISCH GEDRAGSTHERAPIE (DGT) IN ACTIE BIJ PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN MET STERKE AFFECT FOBIE SECTIE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN VGCT NAJAARSCONGRES,
Nadere informatieKinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin
Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin Opzet van de lezing Welkom Inleiding Theorie, tips en adviezen over opvoeden
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het
Nadere informatieAANRAKEN als eerste en als laatste taal
AANRAKEN als eerste en als laatste taal Brabantse Kennisdag Dementie 5 november 2015 Drs. Marieke Schoenmakers 1 Voorstellen Marieke Schoenmakers Geestelijk verzorger Afgestudeerd op aanraken Aanraken
Nadere informatieHeeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen?
Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Lonneke I.M. Lenferink Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Utrecht Paul A. Boelen Universiteit Utrecht,
Nadere informatieIk besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:
Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:
Nadere informatieEetstoornissen. Mellisa van der Linden
Eetstoornissen Mellisa van der Linden Inhoud Hoofdstuk 1: Wat houdt een eetstoornis in? Hoofdstuk 2: Welke eetstoornissen zijn er? Hoofdstuk 3: Wat zijn bekende oorzaken voor een eetstoornis? Hoofdstuk
Nadere informatieTrauma behandelen, je kan het niet alleen
Trauma behandelen, je kan het niet alleen TRTC congres, 21 september 2017 Karin Wagenaar Wagenaar Psychotherapie, Utrecht Trauma is violation of human connection, Judith Herman uit mijn aantekeningen...
Nadere informatieINFORMATIE JONGEREN IN ROUW 13-18 JAAR STICHTING STERRENKRACHT
INFORMATIE JONGEREN IN ROUW 13-18 JAAR STICHTING STERRENKRACHT Voorwoord Beste ouders/verzorgers, Deze informatie is bedoeld om antwoord te geven op vragen als: Hoe ga ik om met het verdriet, angst of
Nadere informatie