september Mededelingenblad 07 jaargang 45 heemkundige kring 'De Oude Vrijheid'

Transcriptie

1 september Mededelingenblad 07 jaargang 45 heemkundige kring 'De Oude Vrijheid' Sint-Oedenrode Uitnodiging voor: zondag 09 september: heem-natuur woensdag 19 september: heem Vooruitblik voor: zondag 14 oktober: heem-natuur woensdag 17 oktober: heem

2 De heem-natuurgroep wandelt... Op zondag 09 september wandelt de heem-natuurgroep door de Mortelen. Dit kleinschalige door ruilverkaveling onbedorven coulissenlandschap met kleine weilandjes en akkertjes, is de moeite waard om te bezoeken. Men waant er zich in een verleden tijd. De laatste jaren zijn er veel braamstruwelen aangeplant en laagten en poelen gegraven ten behoeve van de boomkikker, die zo n 25 jaar geleden pas uit dit gebied verdween en nu is terug gebracht. Behalve veel reeën, hazen, vossen en vogels maken nu ook deze boomkikkers gebruik van het gebied. Als het weer een beetje meewerkt dan zitten er zeker enkele van deze bijzondere beestjes op de braambladeren. Mortel betekent natte weke grond. Dus bij regenweer zijn laarzen of stevige stappers geen overbodige luxe. De samenkomst voor de wandeling is om uur op de Markt. Iedereen kan zich daar aansluiten om carpoolend naar de Mortelen af te reizen. Deelname is gratis. 2

3 Heem-natuurgroep Sint-Oedenrode-PROGRAMMA ZONDAG 9 SEPTEMBER Natuurwandeling in de Mortelen. Vertrek om uur vanaf de Markt, Sint-Oedenrode ZONDAG 14 OKTOBER Paddenstoelenwandeling op landgoed 'De Baest'. Vertrek om uur vanaf de Markt, Sint-Oedenrode MAANDAG 5 NOVEMBER Lezing: 'Symboliek van de uil' door Thijs Caspers Aanvang uur in 'd n einder', Sluitappel 17a, Sint-Oedenrode ZONDAG 16 DECEMBER Winterwandeling Vossenholen Gemonde. Vertrek om uur vanaf de Markt, Sint-Oedenrode. DINSDAG 15 JANUARI Natuurfilms: 'Blik onder water', i.s.m. IVN Rooi en Natuurwerkgroep Liempde. Aanvang uur in 'Cultureel Centrum Mariendael', Laan van Henkenshage 2, Sint-Oedenrode MAANDAG 4 FEBRUARI Lezing: Natuurbelevenissen door heem-natuurgroep. Aanvang uur in d n einder Sluitappel 17a, Sint-Oedenrode MAANDAG 11 MAART Lezing: de Bever door Marcel Cox. Aanvang uur in d n Einder Sluitappel 17a, Sint-Oedenrode MAANDAG 1 APRIL Lezing: de Das in Brabant door Ton Popelier. Aanvang uur in d n einder Sluitappel 17a, Sint-Oedenrode ZONDAG 5 MEI Vroege vogelwandeling 'Hoefje' Olland. Vertrek uur vanaf de Markt, Sint-Oedenrode ZONDAG 2 JUNI Natuurwandeling in 't Leenderbos. Vertrek om uur vanaf de Markt, Sint-Oedenrode WOENSDAG 3 JULI Avondwandeling Duits lijntje-liempds viswater. Vertrek om uur vanaf de Markt, Sint-Oedenrode Inlichtingen: Bert Vervoort tel of Jeanne Soetens tel of

4 De Beeldenstorm en Alva s Raad van Beroerten Heemkundige kring 'De Oude Vrijheid' organiseert op woensdag 19 september as. een lezing over de beeldenstorm en de gevolgen daarvan voor Noord-Brabant. De inleiding wordt verzorgd door dhr. Sander Wassing. Hij is freelance historicus en conservator van het Historisch Museum in Hazerswoude. Hij heeft regelmatig lezingen verzorgd voor het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven en de Kring Vrienden van 's-hertogenbosch. Gedurende de zomer van 1566 stegen sociale, religieuze en economische spanningen in de Nederlanden tot een kookpunt. Grote Geus Hendrik van Brederode wierp zich op als spreekbuis van de onvrede en stelde zich aan het hoofd van het Verbond der Edelen. Het beroemd geworden Smeekschrift werd door honderden edelen ondertekend. Ballingen die om geloofsredenen de Nederlanden waren ontvlucht keerden vanaf april 1566 terug. Predikanten voelden zich zeker genoeg om in het openbaar hun anti-roomse ideeën te uiten. Eind juli 1566 vond er nabij het dorp Engelen een hagenpreek plaats waar duizenden Bosschenaren op afkwamen. De schout en het stadsbestuur waren niet bij machte hier iets tegen te doen. Evenmin kon men iets beginnen tegen het fenomeen dat zich vanaf augustus 1566 overal in de Nederlanden voltrok. De Beeldenstorm verspreidde zich razendsnel door het land en het Spaans-Habsburgse bewind in Brussel wankelde op haar grondvesten. Op de dag dat de Beeldenstorm begon, op 10 augustus 1566, werd een hagenprediker s-hertogenbosch binnengebracht onder begeleiding van een gewapend escorte. Het bleek een voorbode van de Beeldenstorm die twaalf dagen later begon in de Sint-Janskathedraal en daags daarna oversloeg naar de kloosters in de omgeving. Een antwoord van koning Filips II op deze oproeren kon niet uitblijven: hij stuurde zijn belangrijkste generaal, de hertog van Alva, met een leger om orde op zaken te stellen. Eenmaal aangekomen in Brussel stelde Alva een speciale rechtbank samen om de beeldenstormers op te sporen en te bestraffen: de Raad van Beroerten. Bekende slachtoffers van deze Raad van Beroerten waren de graven van Egmond en Hoorne. Zij werden op de Grote Markt van Brussel onthoofd. Aanvankelijk had het hertogdom Brabant een tijdlang de politieke leiding van de opstand tegen het Habsburgse gezag, maar steeds meer verschoof het centrum van de opstand naar Holland. Trof Alva s harde hand ook inwoners van Sint-Oedenrode? Tijdens de lezing wordt uitgebreid stilgestaan bij deze en andere mogelijke vragen. Aanvang van de lezing uur in grand café De Gouden Leeuw aan de Markt. 4

5 Mededelingen/nieuws van het bestuur * De barbecue, die voor 18 augustus stond gepland, is vanwege te weinig belangstelling niet doorgegaan. Er hebben zich maar 6 heemleden en enkele bestuursleden hiervoor aangemeld en dat is te weinig. Misschien dat we het volgend jaar nog een poging wagen om een barbecue te organiseren. * Voor het bezoek aan het provinciehuis op 31 augustus, hebben zich 18 personen aangemeld en deze activiteit gaat dus wel door. * In de afgelopen maanden hebben zich als nieuw heemlid aangemeld: * dhr. Hans Heunks, * dhr. en mw. Piet en Mia Leermakers-van Acht. Namens bestuur en leden van harte welkom bij onze kring! * Wij melden u het droevige nieuws dat is overleden ons heemlid: mw. Dinie Kluijtmans-Verhaegh * Sint-Oedenrode, 27 november 1947 Veldhoven, 06 juli 2018 Wij wensen haar echtgenoot Toon en kinderen veel sterkte met het verlies ========================================= Bericht van de 'Heemschild' redactie Sommige heemleden hebben zich wellicht afgevraagd waarom er geen zomereditie van Heemschild is verschenen. De redactie heeft te kennen gegeven dat er te veel kopij hiervoor was en dus werd besloten om de zomer- en herfsteditie van Heemschild in één uitgave te combineren. Wim van Rooij erelid van onze heemkundige kring Het bestuur van heemkundige kring 'De Oude Vrijheid' heeft unaniem besloten Wim van Rooij te benoemen tot erelid. Tijdens de Brabantse Heemdagen op donderdag 02 en vrijdag 03 augustus heeft de voorzitter dit mogen mededelen en gaf daarbij de volgende argumentatie: Wim is op woensdag 16 september 1931 geboren in het ouderlijk huis aan de Markt. Vader P.H. van Rooij was hoofdonderwijzer en ook Wim ging het onderwijs in en gaf les aan de basisschool St. Oda. Sinds de oprichting van onze heemkundige kring is Wim zeer nauw 5

6 betrokken bij de geschiedenis van Sint-Oedenrode. Hij was medeoprichter en gedurende 18 jaar secretaris. Daarnaast van 1967 tot 1972 penningmeester. Al in 2006 had Wim 50 jaar rondleidingen in Rooi verzorgd. Sinds 1948 is hij deelnemer aan de Brabantse Heemdagen waaraan hij inmiddels 63 keer heeft deelgenomen en heeft daarbij ook in bestuurlijk opzicht zijn steentje bijgedragen, o.a. als voorzitter van de voorbereidingscommissie en dagsluiter. Hij was betrokken bij de oprichting van de VVV Sint-Oedenrode en daarvan voorzitter van 1992 tot Auteur van de volgende boeken en publicaties: 1968 Sint-Oedenrode - Het dorp van mgr. Bekkers 1996 Een halve eeuw school in Boskant Een kwart eeuw Odendael Sint-Oedenrode - Het hart van de Meierij 2011 Wim van Rooij 80 jaar!! 2012 Ammel in t Rois - verhalen, gedichtjes liedjes 2016 Grepen uit de Rooise historie 2017 Sint-Oedenrode, Schijndel en Veghel / Meierijstad Publicaties in Heemschild, Midden Brabant, Mooi Rooi krant, KBO-blad. Wim, van harte gefeliciteerd met deze benoeming en wij hopen dat je nog lang betrokken mag zijn bij het wel en wee van Sint-Oedenrode. 6

7 Heemdagen 2018 Meierijstad groot succes Door de veelzijdigheid van de op 01 januari 2017 gefuseerde dorpen Veghel, Schijndel en Sint-Oedenrode, was het voor de organiserende heemkundige kringen niet moeilijk een gevarieerd en interessant programma samen te stellen. De aftrap op donderdag 02 augustus was in het bestuurscentrum te Sint-Oedenrode. Voorzitter van heemkundige kring 'De Oude Vrijheid' en coördinator van de heemdagen Cor van Laarhoven, verwelkomde de 98 enthousiaste deelnemers, wethouder Eric van den Bogaard, de voorzitter van Stichting Brabants Heem, Henk Hellegers, Wim van Rooij en Frans Teunis resp. voorzitter en vicevoorzitter van de voorbereidingscommissie. Vanwege de coöperatieve organisatie met Veghel, Schijndel en Erp waren ook aanwezig Jan Aalders, secretaris van Hk.k. Schijndel en de voorzitter van Hk.k. Vehchele Bernard Vissers. Na de inleidende woorden van Cor wist Eric van den Bogaard een goed verhaal te houden over het nut van erfgoed en de betekenis van de heemkundige kringen in Meierijstad. Henk Hellegers, in het dagelijks leven burgemeester van Uden, haalde aan dat Meierijstad, in deze constellatie, Veghel Schijndel en Sint- Oedenrode, net zo goed nooit tot stand was gekomen. Veghel en Uden hadden in het verleden al eens geflirt maar dat leidde niet naar een samengaan. Het was aan Wim van Rooij de eer om de proclamatie met de volgende tekst voor te lezen: 'VBC Brabantse Heemdagen, ten deze handelend namens de Stichting Brabants Heem draagt hierbij met alle respect het vaandel over aan de kringen Erthepe, Vehchele, Schijndel en 'De Oude Vrijheid', verenigd in Meierijstad. Daarmee domicilie kiezend in dit deel van Brabant om gedurende de heemdagen van 2018 kond te doen van Woord, Beeld en Geschrift harer gebieden onder het motto 'STROOMOPWAARTS Erfgoed Meierijstad.' Vervolgens was het aan de organisator van de heemdagen 2017 (Cranendonck), om het schild van hun kring aan de schellenboom te bevestigen. Nadat alle officiële plichtplegingen waren verricht konden de deelnemers beginnen aan de vele bezichtigingen in Rooi. Omdat het 30 Celsius kon worden, waren de flesjes water in trek. Naast de koffie en koek had de bode van de gemeente ook gezorgd dat deze heerlijk koel meegenomen konden worden. De 4 groepen, keurig door Frans Teunis voorzien van gekleurde badges, zochten hun groepsbegeleiders op en gingen te voet naar de locaties waar de deskundige gidsen uitleg gaven. De historische plaatsen die bezocht 7

8 werden waren Slot Dommelrode, kasteel Henkenshage, Sint- Paulusgasthuis, Markt e.o., Sint-Martinuskerk en kerkhof. Jammer dat de gidsen niet meer tijd ter beschikking hadden om hun uitgebreide kennis over te brengen. Zeker met zulk aandachtig gehoor. In de Knoptoren werd de voortreffelijk verzorgde lunch genuttigd en ondertussen werd uitleg gegeven over de geschiedenis van deze kerk met de zo markante toren. Na een dag vol indrukken en wijsheden opgedaan te hebben, was het s avonds goed toeven in de Beckart te Nijnsel en genoot men van een goed verzorgd buffet. Ondertussen werden enkele deelnemers in het zonnetje gezet omdat ze 10, 20 of 30 jaar deelnemer waren aan de Brabantse Heemdagen. Wim van Rooij, voor de 63 ste keer deelnemer aan de Brabantse Heemdagen, had besloten het wat rustiger aan te gaan doen. Gezien zijn verdienste voor heemkundige kring 'De Oude Vrijheid, kon de voorzitter van de heemkunde kring hem meedelen dat het bestuur had besloten hem tot erelid te benoemen. Ten teken hiervan overhandigde hij Wim een bronzen medaille. Wim waardeerde dit zeer en was zichtbaar vereerd. Op vrijdag 03 augustus meldden de deelnemers zich alweer vroeg in Veghel aan de Noordkade. Nadat de gehuurde fietsen waren uitgereikt vertrok een deel van de deelnemers naar Zijtaart. Daar werd het herbestemde klooster van de zusters Franciscanessen bezocht. Dit voor Zijtaart belangrijke complex is begin 1900 gebouwd en 01 februari 2006 gesloten. De huidige multifunctionele accommodatie is nu o.a. in gebruik als basisschool, sportzaal en bibliotheek. Ook zijn er woningen en appartementen in ondergebracht. Zuster Germana van Ravenstein gaf uitgebreid uitleg over de geschiedenis van het klooster en haar bewoners. De andere groepen kregen een rondleiding door de voormalige CHV gebouwen aan de Noordkade. De heemleden keken hun ogen uit en waren verrast door de manier waarop dit industrieel erfgoed behouden wordt. Zo is er onder andere Siemei in gevestigd. Een organisatie waar zo n 80 vrijwilligers, met veelal technische kennis die ze in het verleden beroepsmatig ten nutte hebben gemaakt, een ruimte nu gebruiken om oude afgedankte machines en gereedschappen weer aan de praat krijgen. En daar zijn ze met recht trots op. Na de uitgebreide lunch fietsten bijna alle deelnemers richting Schijndel. Enkele kozen er voor om de hitte te vermijden en reden de route met de auto. Zij misten natuurlijk het mooie landschap tussen Veghel en Schijndel. Op gevaarlijke punten stonden vrijwilligers van de EHBO paraat om voor autoverkeer te waarschuwen. Gelukkig zijn incidenten uitgebleven. Aangekomen bij de Schaapskooi werd van het 8

9 terras gretig gebruik gemaakt want fietsen onder deze mooie weersomstandigheden maakt dorstig. Met veel interesse luisterde men naar de uitleg over het ontstaan en voortbestaan van deze instelling die ook weer door vele vrijwilligers wordt gerund. Door het rieten dak van de schaapskooi, waarvan een deel van de spanten van een andere locatie zijn gekomen, was het relatief koel en verslapte de aandacht niet. De vijf rassen schapen hebben er in lammertijd een goed onderkomen. In het Jan Heestershuis in Schijndel waren diverse kunstwerken van bekende en minder bekende schilders tentoongesteld. Ook de tijdelijke tentoonstelling ; Boeren, Burgers en Buitenlui' sprak de bezoekers aan. De oorspronkelijke woning met zijn authentieke inboedel was duidelijk niet opgewassen tegen de hoge buitentemperatuur en daarom werd de rondleiding ingekort. Bij de Glazen Boerderij op de Markt werden veel vragen gesteld omdat dit een bijzonder fotografisch-technisch hoogstandje is. Terug in de 'Afzakkerij' aan de Noordkade in Veghel werd onder het nuttigen van de diverse gerechten een quiz gehouden. Deze bestond uit een 20-tal vragen welke betrekking hadden op hetgeen de gidsen gedurende de 2 dagen hadden verteld. Degene die de meeste antwoorden goed had mag zich een heel jaar lang Bram van Brabant noemen. Ook kreeg hij een mooie trofee met boek aangeboden. Omdat Wim van Rooij ook afscheid nam als voorzitter van de voorbereidingscommissie Brabantse Heemdagen, werd hij door Stichting Brabants Heem bedankt voor zijn inzet gedurende vele jaren. Frans Teunis had lovende woorden en ondersteunde die met een zilveren schaal. Wim kon het niet laten om voor de laatste keer op zijn eigen manier de deelnemers toe te spreken. Tot slot sprak de voorzitter van Brabants Heem zijn waardering uit voor de voortreffelijke organisatie en sprak de hoop uit voor volgend jaar weer een mooie gemeente te kunnen presenteren. De bestuursleden van de organiserende heemkunde kringen bedankten de vele vrijwilligers voor hun inzet, zonder hen is een dergelijk evenement niet te realiseren. Na ook afscheid genomen te hebben van de deelnemers ging iedereen voldaan en met meer kennis van Meierijstad huiswaarts. Namens het bestuur van heemkundige kring 'De Oude Vrijheid', maar zeker ook namens de 98 deelnemers aan de Brabantse Heemdagen wil ik alle vrijwilligers en de gidsen hartelijk danken voor hun enthousiaste inzet. Zonder deze hulp was vooral dag 1 niet zo'n succes geworden. Cor van Laarhoven voorzitter, mede-coördinator Brabantse Heemdagen

10 Aan de leden van de heemkundekringen Sint-Oedenrode, Erp, Veghel en Schijndel Beste werkers van de Brabantse Heemdagen 2018: Cor van Laarhoven, Bernard Vissers en Jan Aalders, De Stichting Brabants Heem en de voorbereidingscommissie bedanken u voor de uitstekende organisatie en uitvoering van de Brabantse Heemdagen Deze heemdagen, onder het motto 'STROOMOPWAARTS ERFGOED MEIERIJSTAD' zijn zeer geslaagd. Met voldoening kunt u terugzien op wat u samen hebt neergezet. Realisatie van deze dagen is alleen mogelijk dankzij de inzet van velen, onze dank gaat dan ook niet minder uit naar de werkers die buiten ons gezichtsveld bleven. Het was een prestatie om nagenoeg het gehele programma, ondanks de tropische hitte, als vooropgesteld te laten verlopen. Bijzonder was het geboden alternatief, de autoroute, voor diegenen die de fietstocht onder deze omstandigheden beslist niet konden volbrengen. Deelnemers hebben volop genoten van een evenwichtig programma, waarvan de elementen gesmeerd in elkaar overliepen. In enkele woorden: prachtige, ontspannen en leerzame dagen! Uw omgeving heeft veel te bieden, voor velen een aanmoediging uw heemgebied vaker te bezoeken. 10

11 Nogmaals onze hartelijke dank voor alles wat jullie hebben laten zien, we kijken er met plezier op terug en... naar wij hopen tot ziens op de 71e heemdagen in 2019, waarvan plaats en datum wij u zo spoedig mogelijk laten weten. Namens de voorbereidingscommissie Brabantse Heemdagen, Jan van Heeswijk, secretaris 11

12 Uitnodiging Geacht bestuur en leden van heemkundige kring 'De Oude Vrijheid', In vervolg op de vooraankondiging nodig ik u uit voor het evenement MONUMENTAAL EERDE dat op 9 september 2018 wordt georganiseerd door de werkgroep Eerdelogie van de Dorpsraad. Dit evenement schenkt aandacht aan twee markante personen uit de Eerdse geschiedenis: pastoor Willenborg en Bernard van Dam. De bezoekers worden op verschillende manieren meegenomen door het leven van deze twee mensen. We willen met dit evenement een verbinding leggen tussen verleden, heden en toekomst! De dag begint met de onthulling van de attentietegels die in samenwerking met de heemkundige kring Vehchele en de gemeente Meierijstad zijn gelegd. Burgemeester C. van Rooij zal deze attentietegels onthullen. Aansluitend is er een feestelijke viering in de kerk. Een bijzonder onderdeel hiervan is de lezing die historicus dr. Gerard Rooijakkers geeft over het leven en de werken van Bernard van Dam. De veelzijdige Bernard van Dam heeft vele artikelen gepubliceerd over Brabantse volkskunde. Hij illustreerde die artikelen vaak met eigen tekeningen. Uiteraard wordt ook het leven van pastoor Willenborg belicht. Een bijzondere herder die het verenigingsleven hoog in het vaandel had staan. In oorlogstijd speelde hij een rol in het verzet. Ook de pastoor hanteerde het penseel om dorpsgezichten, portretten en stillevens aan het doek toe te vertrouwen. Na de viering is er gelegenheid om de tentoonstelling over pastoor Willenborg en Bernard van Dam te bezoeken. Wij hopen u op deze dag te mogen begroeten en vragen u om bovengenoemde datum in uw agenda te reserveren (aanvang uur). Het definitieve programma volgt later. Met vriendelijke groet uit het hart van Meierijstad, Frans Zegers, voorzitter Privacywetgeving 2018 Persoonlijke gegevens inzien, aanpassen of verwijderen? Uw verzoek tot inzage, correctie of verwijdering van deze gegevens kunt u sturen naar secretariaat@oudevrijheid.nl of naar postadres Kerkdijk-Noord 4, 5491 AR Sint-Oedenrode. Uiteraard kunt u uw verzoek ook via onze website online indienen, zie daarvoor het formulier bij item CONTACT 12