Leervragen* klas 4 Economie.

Transcriptie

1 Leervragen* klas 4 Economie. *Werk deze apart uit. In het algemeen is het theorie. Let op: Rekenopgaven apart in groene kaders en achterin het boek. De antwoorden van de leervragen vind je in je boek of op internet. In het kader staan de leerdoelen/vragen.. die moet je weten; vetgedrukt staan oude examenvragen die moet je ook weten. *CONSUMPTIE* Hoofdstuk 1 : Inleiding op geld en inkomen. 1.1 Welke behoeften heb je? Wat betekent schaarste voor de economie? Hoe word je beïnvloed door de keuzes die je maakt? Hoe kan de burger iets beïnvloeden? (bijv. plofkip) 2. Waarom zijn jongeren een interessante doelgroep? 3. Wat betekent het als een product schaars is? 4. Op welk soort uitgaven (D,V,I) kun je het moeilijkste bezuinigen op korte termijn? Leg uit. 5. Waarom is de koopkracht van Poolse werknemers in Nederland kleiner dan in Polen? 6. Van welk soort producten ben je minder afhankelijk als je koopkracht daalt? Leg uit. 7. Hoeveel invloed heeft het op je koopkracht als de BTW in % daalt? 8. Welke oplossing hebben consumenten als een primair product steeds in prijs stijgt? Wat is verschil tussen welvaart/welzijn? Hoe kan welvaart toenemen? Hoe lees ik een Inkomensverdeling (Lorenz-curve)? 1.3 Wat is inflatie? Hoe word je koopkracht groter/kleiner? Welke oorzaken zijn er voor inflatie? 1. Wat is het verschil tussen een nominale en reële loonstijging en geef een voorbeeld met bedragen en een voorbeeld met procenten (NB. Anders?). 2. Wanneer is er pas sprake van koopkrachtstijging? 3. Waarom leidden supermarkten niet onder de economische crisis? 1

2 1.4 Hoe kan het CBS de inflatie vaststellen? Wat is het cpi en hoe bereken je het? 1. Maak zelf een voorbeeld van de berekening van het CPI. Meestal (!) :100 Hoofdstuk 2 : Geld, lenen en beleggen. 2.1 Wat zijn de functies van geld? Hoe kun je betalen? Welke rol hebben de banken? Leg de rol van de banken uit in de NL-economie. 2. Hoe worden banken rijker? (m.u.v. een crisis en verkeerde beleggingen) 3. Waarom moet de overheid geld uitgeven stimuleren? Waarom sparen consumenten? Hoe bereken je rente? Wat is het voor/nadeel van beleggen? Wat gebeurt er economisch als mensen sparen en niet lenen? 2. Wat is het gevolg van een groot aanbod van geld bij de banken? *NB. Gebruik het begrip schaarste (komt in eco-examen-antwoorden veel voor!!!) Waarom lenen consumenten? Wat kost lenen? Welke soorten leningen zijn er? 1. Hoe bereken je de rente? ALTIJD eerst per. 2. Waaruit bestaat een doorlopend krediet? 3. Waaruit bestaat een termijn? 4. Maak een rekensom, bereken eerst de rente, de rest van de termijn is aflossing. Bepaal daarna de schuld na 1 maand. 2

3 5. Afschrijven is sparen. Wat zijn de variabelen die de afschrijving bepalen en vergelijk deze met sparen Waarom maak je een begroting? Welke soorten uitgaven zijn er? Hoe bereken je een maandelijkse reservering? 1. Welke toeslagen zijn er en waarom? 2. Waarom moet je als burger soms budgetteren? 3. Wat is het voordeel van chartaal geld boven giraal geld en omgekeerd? 4. Waarom hebben supermarkten minder last van de crisis? 5. Waarom moet je prioriteiten stellen? (You re not Bill Gates) 6. Waarom is het verstandig als ouders kostgeld vragen aan hun kinderen? 7. Wat (en voor wie) is schuldsanering een goede zaak? Hoofdstuk 3: Het bedrijf- de markt-resultaten verbeteren Welke kosten heb je als bedrijf? Wat zijn variabele en vaste (=constante) kosten? Geef een rekenvoorbeeld van de verkoopprijs exclusief BTW en de consumentenprijs. 1. Geef een voorbeeld van een netto-winst berekening. 2. Noem 5 verschillende kostensoorten naast afschrijvingskosten, rentekosten, loonkosten, en reclamekosten) 3. Wat is de formule voor de consumentenprijs en maak zelf een rekenvoorbeeld. 4. Wat is de bruto-winst-marge? Geef een eigen rekenvoorbeeld. 5. Wat is afschrijving- de afschrijvingsformule en geef een eigen rekenvoorbeeld. 6. Waarom is de economische levensduur interessanter voor een bedrijf dan de technische levensduur? 7. Wat zijn maatschappelijke kosten en wie moet die betalen? ~~bijv. CO2/afvaldumpen 8. Waarom is de binnenvaart goedkoper voor de NL_economie? 9. Wat gebeurt er met de te verrekenen BTW? 10. Waarom moet een bedrijf ALTIJD kosten besparen? 11. Geef een voorbeeld van constante en variabele kosten. 12. Bedenk een opgave over een kostprijsberekening met constante en variabele kosten. Geef de kostprijsformule. 3

4 3.2 Bereken brutowinst en resultaat (positief/negatief). Geef de formule. Geef een rekenvoorbeeld van de arbeidsproductiviteit. Wat betekent Productiecapaciteit? (ook als de machines stil staan) Wat is de betekenis van de marketingmix? 2. Op welke 3 manieren probeert reclame jou iets te laten kopen? (v-m-i) 3. Wat is het gevolg van arbeidsverdeling? 4. Waarom is een hoge arbeidsproductiviteit m.n. voor NL belangrijk? 5. Wat is belangrijker: nieuwe klanten werven of de bestaande behouden en vaker langs laten komen/lokken? Vraag-aanbod-prijs : Geef een voorbeeld van deze wederzijdse beïnvloeding. Maak een grafiek van de vraag-aanbodcurve-evenwichtsprijs a.d.h.v. een tabel. Welke rol neemt de overheid in ten aanzien van de beïnvloeding van het consumentengedrag? 3.4 Hoe kan een bedrijf zijn marktaandeel vergroten? Waarom wil een bedrijf zijn marktaandeel vergroten? Welke 4 marktvormen met kenmerken kun je noemen? 1. Waarom proberen bedrijven hun marktaandeel te vergroten? 2. Hoe noem je het bedrijf die 100% van de markt in handen heeft? 3. Wat kan zo n bedrijf zie 2 - doen en wat zijn de risico s? (werk een eigen voorbeeld uit) 4

5 *ARBEID* Hoofdstuk 4 Werk-werken-werkloosheid 4.1. Wat is het verschil tussen werken in loondienst en als ZZP-er? Welke ondernemingsvormen zijn er en welke kenmerken heeft iedere ondernemingsvorm? 1. Waarom krijgt een ZZP-er geen WW? 2. Waarom bestaat gratis niet (echt)? 3. Waarin verschilt een NV met een BV? 4. Waarin verschilt een VOF met een BV? 5. Waarom zijn jongere werknemers beter/slechter dan oudere? 6. Hoe kan de jeugdwerkloosheid het beste worden opgelost? 4.2. Welke beschermende regels neemt de overheid t.a.v. werk? Welke zekerheden biedt een verzorgingsstaat? Wat is de invloed op loonhoogte op de concurrentiepositie van Nederland? 1. Hoe beschermt de overheid de werknemer? (w+org.) 5

6 4.3. Hoe ontwikkelt de werkgelegenheid zich in Nederland sinds 1945? Welke economische sectoren ken jij? Geef bij elke sector een beroep. Hoe ontwikkelt zich de arbeidsmarkt in Nederland? Welke gevolgen heeft automatisering? 2. Wat gebeurt er met de prijzen bij steeds meer automatisering? (Gebruik het begrip aanbod in je antwoord) 3. Wat zijn de nadelen van een krimpgebied? Wat zijn de oorzaken van werkloosheid? Welke 5 soorten werkloosheid zijn er? Hoe kan de overheid de werkloosheid verminderen? 1. Hoe krijgt de overheid meer vrouwen aan het werk, met uitzondering van meer loon geven? 2. Noem de 5 soorten werkloosheid, geef de omschrijving en per soort een voorbeeld. 3. Waarom vinden werkgevers dat het ontslag versoepelt mag worden (m.a.w. dat je werknemers gemakkelijk moet kunnen ontslaan)? 4. Waarom worden elektronische artikelen steeds goedkoper? 6

7 *DE OVERHEID* Hoofdstuk 5: De verzorgingsstaat en inkomsten en uitgaven Staat der Nederlanden Hoe is de economie georganiseerd in NL? Hoe wordt geld rondgepompt? Wat is de rol van de overheid en hun adviesorganen? 1. Welke ministeries geven het meeste geld uit. 2. Maak een schema met begrippen en bedragen (afgerond op een miljard) van de Miljoenennota. 3. Waarom gebruikt de overheid accijnzen, ideële reclame, verboden (onder 18 jaar geen alcohol, maar blow je gek) m.b.t. de begroting van NL? 4. Waarom zijn minder files goed? Geef minimaal 2 redenen Hoe komt de overheid aan geld? Waar wordt door overheid geld aan uitgegeven? Wat zijn de gemeentelijke inkomstenbronnen? 1. Hoe komt de gemeente aan zijn geld? Geef 4 manieren. 2. Wanneer betaal je toeristenbelasting? 3. Noem 3 niet-belasting ontvangsten van de overheid. 4. Noem 2 retributies. 5. Welke inkomstenbronnen van de lokale overheid op lokaal niveau zijn NIET voor de gemeentekas? 6. Waar besteedt de gemeente o.a. zijn geld aan bij extra s voor de infrastructuur? (denk aan de veiligheid van vrouwen) 7. Waarom is de overheid bang voor minder economische groei? Wat zijn de gevolgen hiervan? 7

8 5.3. Welke sociale zekerheid heeft iedere Nederlander? Wat betekent de Verzorgingsstaat voor de Nederlandse burger? Waaruit worden de sociale voorzieningen betaald? 2. Wat is de WIA en hoeveel uitkering krijg je? 3. Wat gebeurt er met je inkomen de 5 jaar volgend op je ontslag? Zowel beschrijvend als met een rekenvoorbeeld!) 4. Geef 4 voorbeelden van inactieven. 5. Waarom noemen wij vrouwen die alleen voor hun kinderen zorgen verborgen werkloos? 6. Wat is de omschrijving van beroepsbevolking? Wat zijn de gevolgen van vergrijzing (=ontgroening)? Wat is de bedreiging-betaalbaarheid en wat zijn oplossingen voor de vergrijzing? Hoofdstuk 6 : Belastingen Hoe belangrijk is economische groei? 2. Welke gevolgen heeft economische groei voor overheidsfinanciën en daardoor voor burgers? 1. Wat gebeurt er financieel als een land jaren lang achter elkaar een begrotingstekort heeft? 2. Hoe kan de overheid het gedrag van burgers sturen? 3. Hoe kan de overheid de burgers rijker maken? Noem het instrument. 4. Bedenk/vind op Internet een voorbeeld waarbij de ondernemers geen prijsverlaging hebben doorgevoerd na een Btw-tarief verlaging van 21% naar 6% Hoe bereken je het belastbaar inkomen (zie formule)? Hoe zijn belastingtarieven zijn opgebouwd? Welk verband is er tussen Loonheffing (voorheffing ) vs. Inkomstenbelasting? 8

9 1. Hoe werkt het systeem van belasting betalen? (Gebruik het begrip: voorheffing) 2. Hoe ga je van bruto loon naar belastbare som? 3. Waarom is de belastbare som belangrijk voor de berekening van de te betalen belasting? 4. Wat is het verschil tussen BOX1 en BOX3? 6.3. Wat is de vermogensrendementsheffing (box 3)? Wat is een heffingskorting? Hoe bereken je de Inkomstenbelasting? 6.4. Wat zijn de uitgangspunten voor de belastingen ~~ beginselen? Hoe realiseert de overheid gelijke inkomensverdeling? Wat wil de overheid met (de-) nivelleren bereiken? 1. Wat houdt het solidariteitsbeginsel in? 2. Wat houdt het profijtbeginsel in (?) en geef ook een voorbeeld. 3. Waarop en waarom worden accijnzen geheven? 4. Wat is (de-)nivellering en geef een rekenvoorbeeld met bedragen. 9

10 *INTERNATIONAAL* Hoofdstuk 7 : Nederland internationaal 7.1. Waarom is de export voor NL zeer belangrijk? (NL produceert 16x voor eigen behoefte) Waarom is de import onontbeerlijk en doorvoerhandel/weder-uitvoer ook belangrijk? Wat kan het gevolg zijn van wisselkoersschommelingen? 1. Wat is het BBP en waarom gebruiken wij dat begrip? 2. Wat is doorvoerhandel? Waarom heet het ook wederuitvoer? 3. Waarom is Nederland niet 100% zelfvoorzienend? 4. Hoe belangrijk is Duitsland voor Nederland en omgekeerd? 7.2. Welke afspraken maakt de EU met haar deelnemers en het buitenland? (zie ook Brexit) Welke verschillen zijn er economisch binnen de EU? Welke taken heeft de ECB? Wanneer word je als land toegelaten tot de eurozone? (3 criteria) 2. Welke zaken zou de ECB moeten regelen? 3. Hoe streeft de ECB haar doelen na? Wat zijn handelsbelemmeringen? Waarom zijn in/voor de EU de landbouw (-subsidies) belangrijk? Wat is een boterberg? 1. Wat is het voordeel van NL-boeren als zij exportsubsidies krijgen? 2. Bij een exportverbod daalt het aanbod ( ) en dus (a). de (b)..door (c) 10

11 7.4. Wat zijn de invloeden van Internationale handel ~~ globalisering? Welke gevolgen heeft internationale handel voor de werkgelegenheid? (t.o.v. protectie) Hoe moet NL concurrerend blijven? 1. Hoe zie je dat NL een open economie heeft? 2. Wat is de exportquote-formule? Geef een rekenvoorbeeld. 3. Leg het verband uit tussen loonstijging (zoals de vakbonden dat willen ter compensatie van de inflatie) en de concurrentiepositie van Nederland. 4. Wat kunnen de positieve of negatieve gevolgen zijn voor de economie van Nederland? 5. Bedenk een beroep, dat NIET door laag geschoolde goedkope arbeidskrachten kan worden overgenomen (als gevolg van globalisering) of worden uitbesteed. 6. Wat betekent een sterke/harde euro (hoge koers) voor de export en import? 7. Wat betekent een sterke/harde euro (hoge koers) voor de reizenbranche? Hoofdstuk 8: De 3 e wereld, arme landen 8.1. Wat zijn de kenmerken van een ontwikkelingsland? Wat zijn de gevolgen van het gebrek aan exportinkomsten 3 e wereld voor de economie/welvaart/welzijn? Wat kun je doen met schommelende grondstofprijzen? ~~ buffervoorraden Leg de vicieuze cirkel van armoede uit. 2. Hoe herken je een ontwikkelingsland? 3. Waarom is een investering in de infrastructuur ook in een 3 e wereld land een goed idee? 4. Waarom is gebonden hulp beter dan het geven van geld? Welke oorzaken zijn er van armoede/ontwikkelingslanden? ~~ Waarom zijn arme landen arm? 8.3. Welke maatregelen kunnen genomen om arme landen rijker te maken? Wat is de spanning tussen vrijhandel en afspraken maken? Welke soort hulp kunnen rijke landen aan arme landen geven m.u.v. geld geven? 1. Waarom (2 redenen) zou een 3 e wereld land met een monocultuur buffervoorraden aanleggen? 2. Wat zijn de nadelen van een monocultuur? 11

12 3. Wie hebben het meeste voordeel van fair-trade producten: de boeren in de 3 e wereld of de westerse consument? Leg uit. 4. Geef een voorbeeld van structurele -en noodhulp Wat is de rol van overheid t.a.v. ontwikkelingslanden? ~~gebonden hulp Bedrijven moeten investeren in arme landen, omdat Waarom helpt Fair-trade? 1. Beschrijf de volgende afkortingen (Hoofdstuk 1-8): UNICEF, Het Rode Kruis, NIBUD, CBS, EMU, EU, Rover, VEH (deze moet je in ieder geval kennen) 2. Waarom zijn 3 e wereldlanden het meest gebaat bij de afschaffing van protectiemaatregelen en dus vrijhandel? 3. Wat is het gevolg voor de rijke landen als de protectiemaatregelen worden afgeschaft op de lange termijn? EU~BNP is 18 biljard (+12 nullen= miljard )..schuld Griekenland 240 miljard. 4. Waarom moet Nederland een immigratieland blijven? 5. Wat is een groot nadeel van een monocultuur? Succes met je examen! 12