Een korte cursus behandeling van Crohn en Colitis voor patiënten met ervaring.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Een korte cursus behandeling van Crohn en Colitis voor patiënten met ervaring."

Transcriptie

1 Een korte cursus behandeling van Crohn en Colitis voor patiënten met ervaring. 1. wat is er aan de hand bij uw klachten? 2. wat is uw behandeldoel?

2 Leerdoelen 1. Hoe ontstaat IBD (inflammatory bowel disease) 2. Wat zijn de gevolgen van IBD voor uw darm en uw lichaam 3. Hoe ontstaan klachten bij patiënten met IBD Wat is de oorzaak uw klachten? 4. Wat is het behandeldoel van uw MDL-arts? Hoe pakken we het aan? 5. Wat is uw behandeldoel? Wat hebt u over voor uw behandeldoel? Is uw behandeldoel bereikbaar? Hebt u de regie over uw behandeldoel? pagina 2

3 Hoe ontstaat IBD Titel van de presentatie pagina 3

4 Wat zijn de gevolgen van IBD Ontsteking - klachten van de ontstoken darm: buikpijn, diarree, abces, fistel - vermoeidheid, conditie verlies, bloedarmoede - ontsteking buiten de darm Lange termijn schade - beschadiging van het zenuwstelsel (brein darm as) - Littekenvorming van de darm - Schade door operaties - Hogere kans op darmkanker (geschat 3x-15x hoger) Bijwerkingen en complicaties van medicatie Psychosociale gevolgen - pagina 4

5 pagina 5

6 Titel van de presentatie pagina 6

7 Klachten versus ontsteking Klachten (buikpijn, diarree, moe) Ontsteking Leefstijl Psychosociaal Dieet Roken Medicatie Operatie Etc. Complicatie (Fistel, stenose, operatie, bijwerking van medicatie, etc.) Aanleg Omgeving Roken Medicatie Operatie

8 Hoe ontstaan klachten bij IBD - Klachten veroorzaakt door ontsteking (verhoogd CRP of calprotectine of onsteking bij endoscopie) b.v. - Ontsteking binnen de darm - Ontsteking buiten de darm - Fistel of abces - Bloedarmoede - Vermoeidheid - Klachten veroorzaakt door schade of bijwerkingen (geen verhoogde ontstekingswaarden) b.v. - Stenose - Verlittekende darm, bacteriële overgroei - Prikkelbare darm, bekkenbodemprobleem - vermoeidheid door medicatie - Klachten door leefstijl, dieet of psychosociale factoren (geen verhoogde ontstekingswaarden) - Prikkelbare darm - Dieet of leefstijl - Vermoeidheid pagina 8

9 Wat is het behandeldoel van uw MDL arts Klachten (buikpijn, diarree, moe) Ontsteking Leefstijl Psychosociaal Dieet Roken Medicatie Operatie Etc. Complicatie (Fistel, stenose, operatie, bijwerking van medicatie, etc.) Aanleg Omgeving Roken Medicatie Operatie

10 Wat is het behandeldoel van uw MDL arts - Behandeldoel: klinische remissie - Behandeldoel: mucosale heling, diepe mucosale heling - NV-MDL Crohn: Het klassieke uitgangspunt bij de behandeling van de Ziekte van Crohn is het in (klinische) remissie brengen van de ziekte en deze vervolgens in remissie te houden. Hierbij moet zoveel mogelijk steroïdensparend worden behandeld en daarnaast, waar mogelijk, darmresecties worden voorkomen - Behandeldoel: De IBD patiënt heeft een gelijke levensverwachting én kwaliteit van leven als ieder ander met daarbij een intacte tractus digestivus. -? pagina 10

11 Behandeling van klachten Behandeling van ontsteking: - Roken stoppen - Prednisolon - Lokale behandeling - Mesalazine - Curcumine - Thiopurines (AZA, 6MP, 6TG) - Metotrexaat - Anti TNF - Anti α4β7-integrine - Anti interleukine12/23 - Experimentele biologicals - Etc. - Operatie Behandeling van klachten zonder ontsteking: - Roken stoppen - Dieet - Staaltabletten - Vitamine B12 - Cholestyramine - Antibiotica / probiotica - Loperamide - Paracetamol - Cognitieve gedragstherapie - Sporten (onder begeleiding) - Mindfullnes - Operatie - Fysiotherapie - Complementaire geneeskunde - Etc. pagina 11

12 Wat is uw behandeldoel? Voorbeeld.. - geen klachten van mijn darmen meer - geen nieuwe periode van ontsteking - geen nieuwe operatie - geen pillen en spuiten - geen colitis meer - niet meer moe - mijn werk/hobby kunnen blijven doen Is uw behandeldoel bereikbaar? - Sommige schade is helaas onomkeerbaar - Soms is IBD niet rustig te krijgen - Vermoeidheid blijkt hardnekkig pagina 12

13 Wat kost het om uw doel te halen? - Medicatie heeft altijd bijwerkingen en nadelen - Operaties leiden altijd tot schade - Leefstijl veranderen kost veel moeite - Psychologische interventie vraagt soms veel - Preventief darmonderzoek is vervelend pagina 13

14 Ga met uw behandeldoel aan de slag pagina 14

15

16 Patiënt empowerment U hebt de regie over uw ziekte en niemand anders: - Zorg voor kennis - Analyseer uw klachten (ontsteking of geen ontsteking) - Formuleer uw behandeldoel - Communiceer met uw mompelende, ongeïnteresseerde, alleen maar achter zijn computerscherm starende MDL arts over zijn behandeldoel en uw behandeldoel - Er is meer dan uw MDL arts - Weeg de kosten en baten van een behandeling af

17 Samenvatting 1. Hoe ontstaat IBD (inflammatory bowel disease) 2. Wat zijn de gevolgen van IBD voor uw darm en uw lichaam 3. Hoe ontstaan klachten bij patiënten met IBD Wat is de oorzaak uw klachten? 4. Wat is het behandeldoel van uw MDL-arts? Hoe pakken we het aan? 5. Wat is uw behandeldoel? Wat hebt u over voor uw behandeldoel? Is uw behandeldoel bereikbaar? Hebt u de regie over uw behandeldoel? pagina 17

M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling

M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling Dr. D. Leemreis, MDL-arts 8 mei 2019 IBD Inflammatory Bowel Disease (IBD)= Inflammatoire darmziekten= Chronische ontsteking

Nadere informatie

IBD en bijwerkingen: Ziekte of medicatie Wat kan ik doen? Mariëlle Oosterveer Verpleegkundig Specialist MDL Alrijne ziekenhuis.

IBD en bijwerkingen: Ziekte of medicatie Wat kan ik doen? Mariëlle Oosterveer Verpleegkundig Specialist MDL Alrijne ziekenhuis. IBD en bijwerkingen: Ziekte of medicatie Wat kan ik doen? Mariëlle Oosterveer Verpleegkundig Specialist MDL Alrijne ziekenhuis. Bijwerkingen: -van de ziekte -moeheid/psychische klachten -bijwerkingen van

Nadere informatie

Prikkelbare Darm Syndroom

Prikkelbare Darm Syndroom Prikkelbare Darm Syndroom Prikkelbare Darm Syndroom Te behandelen of behelpen? Synoniemen Prikkelbare darm syndroom Irritable bowel syndrome Spastische dikke darm Spastisch colon Definitie Chronische buikpijn

Nadere informatie

Hoe belangrijk is herstel of genezing van het darmslijmvlies (mucosa) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa tijdens de behandeling?

Hoe belangrijk is herstel of genezing van het darmslijmvlies (mucosa) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa tijdens de behandeling? Hoe belangrijk is herstel of genezing van het darmslijmvlies (mucosa) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa tijdens de behandeling? Hoe belangrijk is genezing van het darmslijmvlies voor afname van

Nadere informatie

Medicatie keuzehulp Drs. K. Robbers, MDL-arts

Medicatie keuzehulp Drs. K. Robbers, MDL-arts Medicatie keuzehulp Drs. K. Robbers, MDL-arts IBD-dag CCUVN 24 november 2018 Vraag 1 Wie van u heeft het gevoel voldoende informatie te hebben voor een weloverwogen medicatiekeuze? Vraag 2 Wie van u heeft

Nadere informatie

Buikklachten, altijd een opvlamming? Rinze ter Steege, MDL-arts Martini ziekenhuis Groningen IBD dag 22 september 2018

Buikklachten, altijd een opvlamming? Rinze ter Steege, MDL-arts Martini ziekenhuis Groningen IBD dag 22 september 2018 Buikklachten, altijd een opvlamming? Rinze ter Steege, MDL-arts Martini ziekenhuis Groningen IBD dag 22 september 2018 Korte introductie MDL-arts in Martini ziekenhuis sinds 1 september 2016 Gestudeerd

Nadere informatie

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn Uw behandelend arts en/of verpleegkundige specialist heeft met u gesproken over het gebruik van Methotrexaat (MTX). In deze folder krijgt u informatie over de

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD

Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD Gertrude van den Brink, arts onderzoeker kinder MDL Erasmus MC Sophia Prof. J.C. Escher, kinderarts maag-darm-leverziekten CCUVN Familiedag, 20-10-2018

Nadere informatie

Kinderwens en zwangerschap bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa

Kinderwens en zwangerschap bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa 3 Kinderwens en zwangerschap bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa EDITIE 2018 Eerlijk, betrouwbaar en onafhankelijk 1 Colofon Geen enkel onderdeel van deze brochure, noch de gehele uitgave mag op

Nadere informatie

Kinderwens en zwangerschap en de. ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Kinderwens en zwangerschap en de. ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Kinderwens en zwangerschap en de 3 ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Editie 2011 Colofon Geen enkel deel van deze brochure noch de gehele uitgave mag op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd zonder

Nadere informatie

ZIEKTE VAN CROHN. Sint-Lucas IBD-kliniek

ZIEKTE VAN CROHN. Sint-Lucas IBD-kliniek ZIEKTE VAN CROHN Sint-Lucas IBD-kliniek ZIEKTE VAN CROHN Sint-Lucas IBD-kliniek Wat is de ziekte van Crohn? De ziekte van Crohn is een aanslepende ontstekingsziekte van de darm. De ziekte begint meestal

Nadere informatie

Adalumimab. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa

Adalumimab. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Adalumimab Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Uw maag-, darm- en leverarts heeft u adalumimab (merknaam Humira ) voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa.

Nadere informatie

Nederlandse Vereniging voor Gastro-intestinale Chirurgie (NVGIC) Rachel West Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen (NVMDL)

Nederlandse Vereniging voor Gastro-intestinale Chirurgie (NVGIC) Rachel West Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen (NVMDL) Notulen: Bijeenkomst Zinnige Zorg-project Ziekten van het spijsverteringsstelsel Datum: dinsdag 16 april 2019 Plaats: Aanwezig: Zorginstituut Nederland Willem Hueting Nederlandse Vereniging voor Gastro-intestinale

Nadere informatie

HOOFDSTUK 6. Samenvatting, discussie en toekomstperspectieven

HOOFDSTUK 6. Samenvatting, discussie en toekomstperspectieven HOOFDSTUK 6 Samenvatting, discussie en toekomstperspectieven Samenvatting, discussie en toekomstperspectieven 89 SAMENVATTING INFLAMMATOIRE DARMZIEKTEN De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn beide

Nadere informatie

Colofon. Oplage brochure 2.500, januari 2010, CCUVN. Tekst Schrijf-Schrijf, tekst en meer, Utrecht

Colofon. Oplage brochure 2.500, januari 2010, CCUVN. Tekst Schrijf-Schrijf, tekst en meer, Utrecht Fistels: een pijnlijk probleem 6 Editie 2010 Colofon Deze folder is een uitgave van de CCUVN. Geen enkel deel van deze tekst, noch de gehele uitgave mag op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd zonder

Nadere informatie

Infliximab. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa

Infliximab. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Infliximab Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa 2 Uw maag-, darm-, en leverarts (MDL-arts) heeft u infliximab voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. Infliximab

Nadere informatie

Prednis(ol)on. Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Prednis(ol)on. Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Prednis(ol)on Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Prednis(ol)on. In deze folder krijgt u informatie over de

Nadere informatie

Crohn s disease: Mucosal immunology and immune modulating therapy Peters, Charlotte

Crohn s disease: Mucosal immunology and immune modulating therapy Peters, Charlotte UvA-DARE (Digital Academic Repository) Crohn s disease: Mucosal immunology and immune modulating therapy Peters, Charlotte Link to publication Citation for published version (APA): Peters, C. P. (2014).

Nadere informatie

Methotrexaat. bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar

Methotrexaat. bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar Methotrexaat bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar MTX (Methotrexaat) bij IBD (ziekte van Crohn) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van

Nadere informatie

ONDERZOEK CARROUSEL. IBD patiëntendag november 2018

ONDERZOEK CARROUSEL. IBD patiëntendag november 2018 ONDERZOEK CARROUSEL IBD patiëntendag november 2018 Probiotica studie Vermoeidheid in IBD 80% van IBD patiënten last van invaliderende vermoeidheidsklachten 50% zelfs als de ziekte onder controle is Te

Nadere informatie

Behandeling met Entyvio (vedolizumab)

Behandeling met Entyvio (vedolizumab) Praat met uw arts als u graag meer informatie wilt over de behandeling met. Behandeling met (vedolizumab) Meer informatie Deze brochure is een aanvulling op de bijsluiter. We hopen dat de meeste vragen

Nadere informatie

Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Azathioprine (Imuran ) en 6-Mercaptopurine (6-MP, Puri-Nethol )

Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Azathioprine (Imuran ) en 6-Mercaptopurine (6-MP, Puri-Nethol ) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Azathioprine (Imuran ) en 6-Mercaptopurine (6-MP, Puri-Nethol ) Maag-, Darm- en Leverziekten IJsselland Ziekenhuis Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts)

Nadere informatie

Vedoluzimab. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa

Vedoluzimab. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Vedoluzimab Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa 2 Uw maag-, darm- en leverarts (MDL-arts) heeft u vedoluzimab (merknaam Entyvio ) voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn of colitis

Nadere informatie

Inflammatoire darmziekten bij kinderen

Inflammatoire darmziekten bij kinderen Inflammatoire darmziekten bij kinderen Kindergastro-enterologie, Hepatologie en Nutricie Dr. Virginie Janssens Dr. Ilse Hoffman 89 11 De ziekte van Crohn bij het kind en de adolescent. 11.1. Inleiding

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/38545 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/38545 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38545 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Molendijk, Ilse Title: Mesenchymal stromal cell therapy for Crohn's disease :

Nadere informatie

COLITIS ULCEROSA. Sint-Lucas IBD-kliniek

COLITIS ULCEROSA. Sint-Lucas IBD-kliniek COLITIS ULCEROSA Sint-Lucas IBD-kliniek COLITIS ULCEROSA Sint-Lucas IBD-kliniek Wat is Colitis Ulcerosa? Colitis Ulcerosa is een chronische ontstekingsziekte van de dikke darm (=colon) waarbij zweren (=

Nadere informatie

Ziekte van Crohn & Colitis Ulcerosa

Ziekte van Crohn & Colitis Ulcerosa Ziekte van Crohn & Colitis Ulcerosa Informatie Patiënteninformatie 1175798PR/1-2011 - Ziekte van Crohn & Colitis Ulcerosa 1 Inleiding Bij u is kort geleden geconstateerd dat u mogelijk een chronische darmontsteking

Nadere informatie

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zwangerschap 2 Erfelijkheid 2 Vruchtbaarheid 2 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap

Nadere informatie

Inleiding 1 Zwanger worden 2 Zwanger zijn 4 Bevalling en kind 8 Tot slot 9 Belangrijke telefoonnummers, websites en. 10 adressen.

Inleiding 1 Zwanger worden 2 Zwanger zijn 4 Bevalling en kind 8 Tot slot 9 Belangrijke telefoonnummers, websites en. 10 adressen. Zwanger worden Is het mogelijk zwanger te worden met de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa? Vrouwen Meestal zijn vrouwen met een chronische darmziekte niet verminderd vruchtbaar. Bij sommige vrouwen

Nadere informatie

Frequent gestelde vragen bij inflammatoire darmziekten

Frequent gestelde vragen bij inflammatoire darmziekten Frequent gestelde vragen bij inflammatoire darmziekten Patiënten met inflammatoire darmziekten (in het Engels: Inflammatory Bowel Diseases, IBD) stellen zich dikwijls veel vragen over de aard, het verloop

Nadere informatie

Maag-,darm- en leverziekten. Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa

Maag-,darm- en leverziekten. Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa Afdeling: Onderwerp: Maag-,darm- en leverziekten Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa MTX (Methotrexaat) bij IBD (ziekte van Crohn) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik

Nadere informatie

Prednison voor de behandeling van de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa

Prednison voor de behandeling van de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa Patiënteninformatie Prednison voor de behandeling van de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa rkz.nl Uw MDL-arts (maag-,darm-,leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte

Nadere informatie

Infliximab (Inflectra ) Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa

Infliximab (Inflectra ) Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Infliximab (Inflectra ) Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Infliximab (Inflectra

Nadere informatie

Buikpijn- een opvlamming? Dr. F.H.J. Wolfhagen, MDL-arts

Buikpijn- een opvlamming? Dr. F.H.J. Wolfhagen, MDL-arts Buikpijn- een opvlamming? Dr. F.H.J. Wolfhagen, MDL-arts 24 november 2018 IBD en buikpijn Pijn is belangrijk als waarschuwing voor mogelijk schadelijke invloeden Veel voorkomende klacht bij IBD Bij colitis

Nadere informatie

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Inleiding Zwanger worden als je een chronische ontstekingsziekte van de darm (IBD = inflammatory Bowel disease) hebt zoals de ziekte van Crohn

Nadere informatie

Perspectief vanuit de patiënt

Perspectief vanuit de patiënt Perspectief vanuit de patiënt pa ti ënt [paasjent] de; m,v -en, pa tiën te de; v -s, -n zieke die onder behandeling is; De praktijk: Patiënt is iemand die ziek is en in bed ligt. Verschillende soorten

Nadere informatie

SMART-IBD Data gestuurde zorg en leren van elkaar. T. Markus en M.J. Pierik

SMART-IBD Data gestuurde zorg en leren van elkaar. T. Markus en M.J. Pierik SMART-IBD Data gestuurde zorg en leren van elkaar T. Markus en M.J. Pierik 21-03-2019 Inflammatoire Darm Ziektes (IBD) Ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa IBD Etiologie? Casus 1 17 jaar Symptomen sinds

Nadere informatie

bowel disease (IBD) neemt onmiskenbaar

bowel disease (IBD) neemt onmiskenbaar Chronische darmontsteking groeiend probleem Veel nieuwe medicatie in onderzoek door Marc de Leeuw - 29-01-2013 Het aantal patiënten met chronische ontstekingsziekten van de darmen neemt hand over hand

Nadere informatie

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Inhoudsopgave Algemeen...4 Werking...4 Gebruik...5 Bijwerkingen...6 Foliumzuur...6 Aanvullende informatie...7 Zwangerschap en borstvoeding...7 Tot slot...8

Nadere informatie

Calprotectine bepaling in feces

Calprotectine bepaling in feces Erasmus MC Calprotectine bepaling in feces Synoniem: IBD test, Bühlmann Afname Afname voorkeur: Afname volume: Afname condities: Opslag condities: Verzend condities: Feces in buis met schepje Minimaal

Nadere informatie

Tumor Necrosis Factor (TNF)

Tumor Necrosis Factor (TNF) Maag- Darm- Leverziekten Tumor Necrosis Factor (TNF) alfa blokkerende behandeling Uw behandelende arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van TNF-alfa blokkers. Deze folder geeft

Nadere informatie

Maag-, darm en leverziekten

Maag-, darm en leverziekten Afdeling: Onderwerp: Maag-, darm en leverziekten Mesalazine bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa 1 Mesalazine bij de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen

Nadere informatie

Methotrexaat bij de ziekte van Crohn

Methotrexaat bij de ziekte van Crohn Methotrexaat bij de ziekte van Crohn 2 Uw maag-, darm- en leverarts (MDL-arts) heeft u Methotrexaat voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn. Om dit medicijn goed te kunnen gebruiken

Nadere informatie

7,7. Werkstuk door een scholier 1769 woorden 9 maart keer beoordeeld

7,7. Werkstuk door een scholier 1769 woorden 9 maart keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1769 woorden 9 maart 2005 7,7 18 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is colitis ulcerosa? Colitis ulcerosa is een chronische ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm. Colitis

Nadere informatie

Do s and Don ts in IBD. Arosa Maart 2016 Nascholing Voor Huisartsen Jilling Bergmann, MDL-arts Lieke de Jong, Huisarts

Do s and Don ts in IBD. Arosa Maart 2016 Nascholing Voor Huisartsen Jilling Bergmann, MDL-arts Lieke de Jong, Huisarts Do s and Don ts in IBD Arosa Maart 2016 Nascholing Voor Huisartsen Jilling Bergmann, MDL-arts Lieke de Jong, Huisarts Disclosure Geen belangenverstrengeling Geen relevante relaties met bedrijven Casus

Nadere informatie

Neemt u trouw uw medicatie in? Josbert Keller, MDL arts Judith Schornagel, ziekenhuisapotheker 21 februari 2012

Neemt u trouw uw medicatie in? Josbert Keller, MDL arts Judith Schornagel, ziekenhuisapotheker 21 februari 2012 Neemt u trouw uw medicatie in? Josbert Keller, MDL arts Judith Schornagel, ziekenhuisapotheker 21 februari 2012 Patient, 26 jaar Sinds 2006 colitis ulcerosa, milde vorm Werkt 6 dagen in de week als heftruckchauffeur

Nadere informatie

Transitie in de geneeskunde 6 Handen op 1 buik. Topzorg 2018

Transitie in de geneeskunde 6 Handen op 1 buik. Topzorg 2018 Transitie in de geneeskunde 6 Handen op 1 buik Groot worden met een chronische darmziekte Topzorg 2018 Dr. Elvira George Kinderarts MDL Noordwest Ziekenhuisgroep Alkmaar IBD bij kinderen Kinderen zijn

Nadere informatie

Themabijeenkomst CCUVN 14 september 2017 Vermoeidheid en pijn bij IBD

Themabijeenkomst CCUVN 14 september 2017 Vermoeidheid en pijn bij IBD Themabijeenkomst CCUVN 14 september 2017 Vermoeidheid en pijn bij IBD Vermoeidheid en pijn bij IBD Behandelmogelijkheden Medische Psychologie Hanneke Robben Klinisch Psycholoog-Psychotherapeut IBD en vermoeidheid/pijn

Nadere informatie

Adalimumab (Hyrimoz ) bij IBD

Adalimumab (Hyrimoz ) bij IBD Adalimumab (Hyrimoz ) bij IBD Uw behandelende arts en/of IBD verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Hyrimoz ). In deze folder krijgt u informatie over de werking en het

Nadere informatie

Adalimumab (Humira ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Adalimumab (Humira ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Adalimumab (Humira ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira ). In

Nadere informatie

GEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN

GEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN GEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN Publiekslezing door Prof.dr. Ron T. Gansevoort Hoogleraar Interne Geneeskunde, UMC Groningen in het bijzonder preventie van chronische nierschade. Martinikerk Groningen, 14

Nadere informatie

Methotrexaat bij de Ziekte van Crohn

Methotrexaat bij de Ziekte van Crohn Patiënteninformatie Methotrexaat bij de Ziekte van Crohn rkz.nl Uw MDL-arts (maag-,darm-,leverarts) heeft u methotrexaat voorgeschreven voor de behandeling van de Ziekte van Crohn. Om dit medicijn goed

Nadere informatie

Maag-, Darm- en Leverziekten. Thiopurines.

Maag-, Darm- en Leverziekten. Thiopurines. Maag-, Darm- en Leverziekten Thiopurines www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Algemeen... 3 Gebruik... 4 Bijwerkingen... 4 Effect op vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding... 6 Controles... 7 Aanvullende

Nadere informatie

Voedingsadvies bij short bowel

Voedingsadvies bij short bowel Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek De dunne darm is een belangrijk onderdeel van de spijsvertering. Na een maaltijd komt het voedsel via mond, slokdarm en maag in de dunne darm terecht. In de dunne darm wordt

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies

Nadere informatie

Verpleegkundig spreekuur IBD

Verpleegkundig spreekuur IBD MDL Verpleegkundig spreekuur IBD Inleiding U heeft van uw arts te horen gekregen dat u IBD (Inflammatory Bowel Disease) heeft. IBD is de verzamelnaam voor de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa. In deze

Nadere informatie

Management samenvatting IBD Eet je mee?

Management samenvatting IBD Eet je mee? Introductie In maart 2018 is het IBD Eet je mee? programma voor patiënten met de ziekte van Crohn (CD) of Colitis Ulcerosa gestart (UC). Dit is ontwikkeld door stichting Voeding Leeft (VL) en uitgevoerd

Nadere informatie

Remicade. Interne geneeskunde

Remicade. Interne geneeskunde Remicade Interne geneeskunde Uw behandelend arts of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Infliximab (Remicade ). In deze folder krijgt u informatie over de werking en het gebruik

Nadere informatie

Prednison of Prednisolon

Prednison of Prednisolon Prednison of Prednisolon Prednison of Prednisolon Uw maag, darm- en leverarts heeft in overleg met u besloten u te gaan behandelen met Prednison. Dit geneesmiddel dient ter behandeling van de ziekte van

Nadere informatie

*** Jaar Metaanalyse

*** Jaar Metaanalyse 1. Alvleesklierontsteking (Post-ERCP Pancreatitis) Bij een alvleesklierontsteking ontstaat meestal (hevige) pijn boven in de buik die vaak recht doorstraalt naar de rug. Ziekenhuisopname is dan noodzakelijk.

Nadere informatie

Poliklinische behandeling met Infliximab

Poliklinische behandeling met Infliximab Poliklinische behandeling met Infliximab Interne geneeskunde Locatie Hoorn/Enkhuizen Poliklinische behandeling met Infliximab Inleiding: Infliximab gaat de ontsteking in de darm tegen en helpt eventuele

Nadere informatie

Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Informatiefolder. N-ICC folder PRED uitgave november 2014

Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Informatiefolder. N-ICC folder PRED uitgave november 2014 Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder N-ICC folder PRED uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL artsen

Nadere informatie

Thioguanine. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa

Thioguanine. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Thioguanine Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa 2 Uw MDL-arts heeft u 6-Thioguanine (merknaam Thiosix) voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. Om dit medicijn

Nadere informatie

Anti-TNF behandeling bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Anti-TNF behandeling bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Patiënteninformatie Infliximab Anti-TNF behandeling bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa 1234567890-terTER_ Infliximab Anti-TNF behandeling bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. U heeft

Nadere informatie

5-ASA preparaten. Medicatie bij de Ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa. MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis. www.mdlcentrum.nl

5-ASA preparaten. Medicatie bij de Ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa. MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis. www.mdlcentrum.nl 5-ASA preparaten Medicatie bij de Ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Inhoudsopgave 1. Behandeling bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa 3 2.

Nadere informatie

IBD en zwangerschap ziekte van Crohn / colitis ulcerosa folder voor mannen en vrouwen met een kinderwens

IBD en zwangerschap ziekte van Crohn / colitis ulcerosa folder voor mannen en vrouwen met een kinderwens IBD en zwangerschap ziekte van Crohn / colitis ulcerosa folder voor mannen en vrouwen met een kinderwens MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Inhoudsopgave Inleiding 2 Zwanger worden 2 Is

Nadere informatie

Humira (adalimumab) Informatie folder

Humira (adalimumab) Informatie folder Humira (adalimumab) Informatie folder Interne geneeskunde Locatie Hoorn/Enkhuizen Humira (adalimumab) informatiefolder Inleiding Humira gaat de ontsteking in de darm tegen en helpt eventuele lekkage uit

Nadere informatie

Behandeling met infliximab Ter behandeling van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Behandeling met infliximab Ter behandeling van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Behandeling met infliximab Ter behandeling van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Afdeling maag-darm-leverziekten Inleiding Uw arts heeft een behandeling met infliximab voorgesteld. Infliximab is

Nadere informatie

Infliximab (Remicade) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Infliximab (Remicade) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Infliximab (Remicade) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Polikliniek Maag-Darm-Leverziekten Uw behandelend arts of IBD-verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Infliximab (Remicade).

Nadere informatie

Adalimumab (Humira) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Adalimumab (Humira) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Adalimumab (Humira) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira ). In deze folder krijgt u informatie

Nadere informatie

Infliximab (Remicade ) bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Infliximab (Remicade ) bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Infliximab (Remicade ) bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder NNIC folder IFX, kinder Uitgave juni 2015 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende

Nadere informatie

Infliximab (Remicade ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Infliximab (Remicade ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Uw behandelend arts of verpleegkundig consulent heeft met u gesproken over het gebruik van infliximab (Remicade ). In deze brochure krijgt u informatie over de werking en het gebruik van dit medicijn en

Nadere informatie

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar 2 Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira).

Nadere informatie

Azathioprine. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa

Azathioprine. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Azathioprine Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa 2 Uw maag-, darm- en leverarts (MDL-arts) heeft u azathioprine (merknaam Imuran ) voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn of

Nadere informatie

Toedienen van zetpil/klysma. Interne geneeskunde

Toedienen van zetpil/klysma. Interne geneeskunde Toedienen van zetpil/klysma Interne geneeskunde Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van zetpillen/klysma s. In deze folder krijgt u informatie over de werking

Nadere informatie

Welkom. Namen presentatoren

Welkom. Namen presentatoren Welkom Namen presentatoren Programma Behandeling en preventie van chronische nierschade door dr. Andrea Kramer, internist-nefroloog Dialyse als nierfunctievervangende behandeling door dr. Akin Özyilmaz,

Nadere informatie

Zetpil en klysma. Informatiefolder. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. N-ICC folder SUPP/KLYSMA uitgave november 2014

Zetpil en klysma. Informatiefolder. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. N-ICC folder SUPP/KLYSMA uitgave november 2014 Zetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder N-ICC folder SUPP/KLYSMA uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en

Nadere informatie

Studies on inflammatory bowel disease and functional gastrointestinal disorders in children and adults Hoekman, D.R.

Studies on inflammatory bowel disease and functional gastrointestinal disorders in children and adults Hoekman, D.R. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Studies on inflammatory bowel disease and functional gastrointestinal disorders in children and adults Hoekman, D.R. Link to publication Citation for published version

Nadere informatie

Laat de ziekte van Crohn u niet stoppen. Uw gids naar meer controle

Laat de ziekte van Crohn u niet stoppen. Uw gids naar meer controle Laat de ziekte van Crohn u niet stoppen Uw gids naar meer controle De ziekte van Crohn Staat uw leven stil door de ziekte van Crohn? Leven met de ziekte van Crohn kan een emotionele en fysieke uitdaging

Nadere informatie

Infliximab (Remicade )

Infliximab (Remicade ) Infliximab (Remicade ) bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Waarom deze folder? Je dokter heeft met je gesproken over het gebruik van Infliximab (Remicade ). In deze folder

Nadere informatie

Workshop 4. Kinderwens bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Workshop 4. Kinderwens bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Workshop 4 Kinderwens bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa A. Bhalla Maag-Darm-Leverarts Esther van Bergenhenegouwen MDL verpleegkundige Voor de geboorte De zwangerschap De geboorte Na de geboorte

Nadere informatie

Infliximab. (Inflectra /Remicade /Remsima ) Informatiefolder. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. N-ICC folder IFX uitgave november 2014

Infliximab. (Inflectra /Remicade /Remsima ) Informatiefolder. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. N-ICC folder IFX uitgave november 2014 Infliximab (Inflectra /Remicade /Remsima ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder N-ICC folder IFX uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen

Nadere informatie

Infliximab (Remicade )

Infliximab (Remicade ) MDL Infliximab (Remicade ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inhoudsopgave Algemeen...4 Werking...4 Voorzorgsmaatregelen...5 Gebruik...6 Bijwerkingen...7 Interactie met andere geneesmiddelen...8

Nadere informatie

Adalimumab (Humira )

Adalimumab (Humira ) Patiënteninformatie Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa 1234567890-terTER_ Adalimumab (Humira ) Informatie over

Nadere informatie

Prednison bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Prednison bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Prednison bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder NNIC folder prednison- kinder uitgave juni 2015 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen

Nadere informatie

Adalimumab (Humira ) MDL-centrum. Bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa

Adalimumab (Humira ) MDL-centrum. Bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa Adalimumab (Humira ) Bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa Uw behandelend arts en/of IBD verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira ). In deze folder krijgt u informatie

Nadere informatie

IBD en zwangerschap. ziekte van Crohn / colitis ulcerosa. folder voor mannen en vrouwen met een kinderwens

IBD en zwangerschap. ziekte van Crohn / colitis ulcerosa. folder voor mannen en vrouwen met een kinderwens IBD en zwangerschap ziekte van Crohn / colitis ulcerosa folder voor mannen en vrouwen met een kinderwens Maag-, Darm- en Leverziekten IJsselland Ziekenhuis Inhoudsopgave Inleiding 2 Zwanger worden 2 Is

Nadere informatie

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar 2 Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira).

Nadere informatie

Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Patiënteninformatie Adalimumab Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa 1234567890-terTER_ Adalimumab Informatie over de behandeling met het

Nadere informatie

Zetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa

Zetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa Zetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van zetpillen/klysma s. In deze folder krijgt u informatie

Nadere informatie

Darmoperatie bij Diverticulitis. Chirurgie Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis

Darmoperatie bij Diverticulitis. Chirurgie Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Darmoperatie bij Diverticulitis Chirurgie Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Chirurgie Waregem_Versie 1_Feb 2016 Inleiding Deze folder geeft uitleg over een operatie van de dikkedarm bij diverticulitis.

Nadere informatie

Budesonide. atiefolder. Informatiefolder. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Budesonide. atiefolder. Informatiefolder. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Budesonide bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa atiefolder Informatiefolder N-ICC folder budesonide uitgave september 2016 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen

Nadere informatie

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Afdeling: Onderwerp: MDL-centrum (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van (Humira). In deze folder krijgt u informatie

Nadere informatie

Inleiding Wat is een fistel bij de anus? Klachten Oorzaken

Inleiding Wat is een fistel bij de anus? Klachten Oorzaken FISTEL BIJ DE ANUS Inleiding Deze folder geeft u informatie over een fistel bij de anus en de behandeling daarvan. Het is goed u te realiseren dat de situatie voor iedereen anders kan zijn. Deze folder

Nadere informatie

Klysma s en zetpillen bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) Maag-Darm-Levercentrum

Klysma s en zetpillen bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) Maag-Darm-Levercentrum Klysma s en zetpillen bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van zetpillen

Nadere informatie

MDL. Adalimumab (Humira ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

MDL. Adalimumab (Humira ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa MDL Adalimumab (Humira ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inhoudsopgave Algemeen 4 Werking 4 Voorzorgsmaatregelen 5 Gebruik 6 Interacties met andere geneesmiddelen 6 Bijwerkingen 7 Zwangerschap

Nadere informatie

Leven met Inflammatory Bowel Disease

Leven met Inflammatory Bowel Disease Rijksuniversiteit Groningen Wetenschapswinkel Geneeskunde en Volksgezondheid Academisch Ziekenhuis Groningen Afdeling MDL Leven met Inflammatory Bowel Disease De invloed van Colitis ulcerosa en de ziekte

Nadere informatie

gastro-enterologie informatiebrochure Starten met biologische therapie - ziekte van Crohn

gastro-enterologie informatiebrochure Starten met biologische therapie - ziekte van Crohn gastro-enterologie informatiebrochure Starten met biologische therapie - ziekte van Crohn Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is biologische therapie? 4 3. Overzicht biologische therapieën 4 4. Samenvatting

Nadere informatie

Golimumab (Simponi ) Informatiefolder. Bij colitis ulcerosa. NICC Folder Golimumab Uitgave september 2016

Golimumab (Simponi ) Informatiefolder. Bij colitis ulcerosa. NICC Folder Golimumab Uitgave september 2016 Golimumab (Simponi ) Bij colitis ulcerosa Informatiefolder NICC Folder Golimumab Uitgave september 2016 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL artsen binnen respectievelijk

Nadere informatie