RAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN

Transcriptie

1 RAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN U I T S P R A A K Nr. i n d e k l a c h t nr (038.07) ingediend door: hierna te noemen 'klaagster', tegen: hierna te noemen verzekeraar. De Raad van Toezicht Verzekeringen heeft kennis genomen van de schriftelijke klacht, alsmede van het daartegen door verzekeraar gevoerde schriftelijke verweer. De Raad heeft aanleiding gevonden, alvorens uitspraak te doen, verzekeraar in een zitting van de Raad te horen. Voor zover voor de beoordeling van de klacht van belang, is het navolgende gebleken. Inleiding Klaagster heeft op 11 juli 2002 via een tussenpersoon een zogenaamde gouden handdruk polis gesloten bij verzekeraar. Op 13 juni 2005 heeft verzekeraar klaagsters tussenpersoon geattendeerd op de op handen zijnde expiratie per 1 september Enige dagen daarna heeft klaagsters tussenpersoon verzekeraar om een tweetal offertes verzocht. Verzekeraar heeft klaagsters tussenpersoon op 14 september 2005 een offerte voor verlenging van de verzekering met één jaar verstrekt en op 8 november 2005 een offerte voor een tienjarige direct ingaande lijfrente. Bij brief van 17 maart 2006 heeft klaagsters tussenpersoon verzekeraar verzocht de verzekering van klaagster één jaar te verlengen. De Belastingdienst heeft klaagster bij brief van 27 oktober 2006 medegedeeld dat zij niet binnen een redelijke termijn aan haar fiscale verplichting had voldaan om het tot uitkering gekomen bedrag op een correcte wijze aan te wenden. Als gevolg hiervan moest er in één keer fiscaal worden afgerekend over het expiratiekapitaal. Verzekeraar heeft in januari 2007 de uitkering van het expiratiekapitaal onder inhouding van loonbelasting en een bedrag in verband met de reservering voor een mogelijke aansprakelijkstelling door de Belastingdienst voor de door klaagster verschuldigde revisierente, aan klaagster overgemaakt. De klacht Verzekeraar heeft de aanvraag tot verlenging van de verzekeringspolis van klaagster dermate laks behandeld dat deze is komen te vervallen, de waarde al anderhalf jaar niet is belegd en klaagster onvoorzien een enorme bijtelling in de inkomstenbelasting heeft gekregen. In juni 2005 heeft klaagster bij verzekeraar twee offertes opgevraagd in verband met de expiratie van haar polis in september Er werd klaagster medegedeeld dat zij veel te vroeg informeerde, maar dat verzekeraar het in werking zou stellen. Na veelvuldige verzoeken ontving klaagster op 15 september de eerste offerte. De tweede offerte ontving klaagster op 9 november 2005,

2 -2- waarna pas een keuze gemaakt kon worden. Klaagster veronderstelde dat er nog een derde voorstel zou komen. In verband met het piekseizoen van haar werk had klaagster niet de tijd om een weloverwogen keuze te maken uit de twee toegezonden offertes. Aangezien klaagster de tweede offerte pas tweeënhalve maand na de expiratiedatum had ontvangen, veronderstelde zij bovendien dat zij zich niet behoefde te haasten om een beslissing te nemen. Er was overigens ook geen deadline doorgegeven of contact met klaagster dan wel haar tussenpersoon opgenomen ter herinnering aan het tijdig insturen van een ondertekende offerte. Het op 17 maart 2006 door klaagster ondertekende voorstel heeft verzekeraar, ondanks het feit dat hierover veel contact is geweest, niet afgewikkeld omdat het pas in maart 2006 werd geretourneerd terwijl het van september 2005 dateerde. Het dossier bleek afgelegd te zijn zonder dat dit aan klaagster, dan wel haar tussenpersoon was doorgegeven. Op 21 juli 2006 heeft verzekeraar klaagster vervolgens een nieuw voorstel gedaan. Naar aanleiding van dit voorstel heeft een bespreking met verzekeraar plaatsgevonden. Uit dit gesprek kwam naar voren dat klaagster bij wijze van formaliteit een verzoek moest indienen bij de Belastingdienst om de expiratiewaarde alsnog te mogen aanwenden voor aankoop van de nieuwe verzekering. Op 27 oktober 2006 heeft de Belastingdienst dit door klaagster gedane verzoek afgewezen omdat de redelijke termijn van zes maanden na expiratie van de polis ruim was overschreden en er geen sprake was van bijzondere omstandigheden die verdere overschrijding rechtvaardigden. De verdere overschrijding is te wijten aan verzekeraar aangezien de waarde van de verzekering, zonder dat klaagster dat wist, sinds 1 september 2005 niet belegd is geweest. Verzekeraar is aansprakelijk voor de belastingheffing die zich nu voordoet omdat hij klaagster niet heeft medegedeeld dat zij binnen een redelijke termijn aan haar fiscale verplichtingen moest voldoen. Het standpunt van verzekeraar Omdat de polis een beleggingsverzekering betrof was het in juni 2005 nog niet mogelijk klaagster de door haar opgevraagde offertes te verstrekken. Het expiratiekapitaal was immers nog niet bekend. De polis is geëxpireerd op 1 september 2005 en het expiratiekapitaal bedroeg ,81. Op 14 september 2005 heeft verzekeraar de offerte voor een verlenging van één jaar verstrekt en op 8 november 2005 de offerte voor de tienjarige direct ingaande lijfrente. Omdat laatstgenoemde offerte meer dan één maand na de expiratie werd verstrekt, heeft verzekeraar het expiratiekapitaal opgerent. Op 20 maart 2006 heeft verzekeraar de geaccepteerde offerte voor een verlenging van één jaar ontvangen. Dat de Belastingdienst heeft geoordeeld dat de redelijke termijn is verstreken, valt verzekeraar niet te verwijten. Helaas heeft verzekeraar na ontvangst van de brief van klaagsters tussenpersoon van 17 maart 2006 niet direct medegedeeld dat de fiscale termijn was verstreken en dat zonder fiscale goedkeuring geen gehoor kon worden gegeven aan het gedane verlengingsverzoek. Pas in de zomer van 2006 kwam de communicatie op gang en toen bleek dat verzekeraar eerst fiscale goedkeuring nodig had om het expiratiekapitaal correct

3 -3- aan te wenden. Dat de communicatie toen slordig is verlopen, is niet relevant voor het overschrijden van de redelijke termijn. Die was immers al op 20 maart 2006 verlopen. Verzekeraar heeft klaagster excuses aangeboden voor de slordige communicatie. Uit die communicatie is geen ander nadeel gevloeid dan het renteloos uitstaan van het expiratiekapitaal. Verzekeraar heeft klaagster daarvoor gecompenseerd door de wettelijke rente te vergoeden over de uitkering. Primair Verzekeraar is niet toerekenbaar tekortgeschoten in de nakoming van zijn verplichtingen voortvloeiende uit de met klaagster gesloten overeenkomst. Het ontstane geschil tussen verzekeraar en klaagster is een fiscaal geschil en vindt zijn ontstaansgrond in de relatie tussen klaagster en de Belastingdienst omdat klaagster haar verplichtingen tegenover de Belastingdienst niet is nagekomen. Verzekeraar staat volledig buiten de relatie Belastingdienst - klaagster. De nakoming van een verplichting van één van beide contractspartijen tegenover een derde is geen te regelen onderwerp in een overeenkomst waar de wederzijdse rechten en verplichtingen van de beide contractspartijen jegens elkaar centraal staan. De norm in Nederland is dat iedere belastingplichtige zijn fiscale verplichtingen nakomt. Er is dus geen sprake van een leemte in de verzekeringsovereenkomst. Subsidiair Als de afhandeling van de uitkering evenwel wél had moeten worden vastgelegd in de verzekeringsovereenkomst - quod non - en bij gebreke daarvan als een leemte wordt gezien, dan geldt het volgende. De overeenkomst tussen klaagster en verzekeraar heeft als kenmerk dat er voor klaagster verplichtingen ten opzichte van de Belastingdienst aan verbonden zijn. Tegenover het in 2002 verkregen belastinguitstel vanwege het onderbrengen van het bedrag van de gouden handdruk in een levensverzekering staat de plicht om op een later moment alsnog belasting te betalen. Er is geen wettelijke bepaling die verzekeraar voorschrijft zijn cliënten erop te wijzen wat de gevolgen zijn van het niet nakomen van hun fiscale verplichtingen voortvloeiend uit een gouden handdruk polis. Ondanks het feit dat een uitkering van een levensverzekering een haalplicht en geen brengplicht betreft, is het in de verzekeringsbranche gebruikelijk dat een verzekeringsmaatschappij het initiatief neemt om zijn cliënten te wijzen op hun recht de uitkering te innen en in situaties dat er een fiscale verplichting op een polis rust, cliënten desgevraagd een aanbod te doen voor correcte fiscale aanwending van het expiratiekapitaal. Verzekeraar heeft de expiratiedatum onder de aandacht van klaagster gebracht en haar gevraagd of zij offertes wilde ontvangen. Verzekeraar heeft daarbij bewust nagelaten klaagster aan te bieden de uitkering in contanten te verrichten omdat klaagster daarmee niet aan haar fiscale verplichtingen zou voldoen. Verzekeraar heeft dus gehandeld naar hetgeen gebruikelijk is in de verzekeringsbranche. Het is géén verzekeringsbranchebrede gewoonte cliënten erop te wijzen wat de fiscale gevolgen zijn als ze hun verplichtingen tegenover de Belastingdienst niet nakomen. Verzekeraar heeft zich aan de regels van zelfregulering gehouden door klaagster bij haar offerte in 2002 de productleeswijzer te verstrekken. In de productleeswijzer werden de belangrijkste verzekeringstechnische kenmerken van het product vermeld. Fiscale aspecten werden destijds niet aan de orde gesteld. Het is overigens heden ten dage nog steeds geen gebruik om cliënten te wijzen op

4 -4- de gevolgen van het niet-nakomen van hun fiscale verplichtingen. hedendaagse discussie over zorgplicht en transparantie volgt niet dat Ook uit de het tot de zorgplicht van een verzekeraar behoort om zijn cliënten op de hoogte te brengen van de gevolgen van het niet nakomen van fiscale verplichtingen. Na ontvangst van de offertes op 14 september en 8 november 2005 heeft klaagster niets meer van zich laten horen. Evenmin heeft zij bij andere maatschappijen offertes opgevraagd om te bezien of zij een beter aanbod kon krijgen. Klaagster geeft zelf aan dat ze het druk had met haar werk en geen tijd had om zich te buigen over de offertes. Juist omdat het een algemeen aanvaarde norm is dat verplichtingen binnen een redelijke termijn moeten worden nagekomen, had klaagster zich kunnen en moeten realiseren dat ze de offertes niet zomaar terzijde kon schuiven tot het moment dat het haar wel schikte ernaar te kijken. Klaagster heeft op 17 maart 2006 één van de offertes geaccepteerd. Voor verzekeraar is het onbegrijpelijk dat klaagster na ontvangst van de tweede offerte geen tijd heeft kunnen vinden om twee offertes te lezen en deze handeling meer dan vier maanden voor zich uit heeft geschoven. Wie dermate lang wacht met reageren, neemt het risico voor lief dat redelijke termijnen worden overschreden. Het is dan ook niet redelijk dat klaagster de gevolgen van haar eigen nalaten op verzekeraar tracht af te wentelen. Als klaagster van mening is dat zij wél binnen een redelijke termijn heeft gereageerd, dan staat het haar vrij om tegen de belastingaanslag bezwaar aan te tekenen. Voor verzekeraar is het echter een voldongen feit dat de Belastingdienst heeft geoordeeld dat klaagster de redelijke termijn heeft laten verstrijken. Verzekeraar is géén belastingadvieskantoor of financieel adviseur. Klaagster heeft ervoor gekozen zich te laten adviseren door een tussenpersoon. Als er al sprake is van het schenden van een zorgplicht door verzekeraar - quod non - dan kan er hoogstens sprake zijn van aansprakelijkheid van schade die voortvloeit uit progressie- en rentenadelen die zich kunnen voordoen bij een heffing ineens dan wel bij eerdere heffing. De betaling van revisierente zou ook een onderdeel van schade kunnen zijn omdat dat een extra heffing is die vermeden had kunnen worden bij correcte aanwending van het expiratiekapitaal. Nooit kan verzekeraar evenwel aansprakelijk zijn voor de omstandigheid dat een belastingplichtige belasting moet betalen. Klaagster heeft door de gouden handdruk polis immers uitstel van belastingheffing verkregen en géén afstel. Het commentaar van klaagster Na kennisneming van het verweer van verzekeraar heeft klaagster haar klacht gehandhaafd en nog het volgende aangevoerd. Het inhouden van revisierente was niet van toepassing geweest als de polis in eerste instantie op behoorlijke wijze was verlengd of verzekeraar in laatste instantie niet een bedrag ineens had uitgekeerd, maar gespreid over een aantal jaren. Verzekeraar heeft in zijn brief van 8 januari jl. excuses aangeboden voor de slechte communicatie vanaf 17 maart 2006, maar die slechte communicatie bestond reeds sinds 2 juni 2005.

5 -5- Verder verloop van de procedure Ter zitting is de klacht met verzekeraar besproken. Verzekeraar heeft medegedeeld dat hij thans in het kader van service zijn cliënten wel wijst op de door de Belastingsdienst gehanteerde redelijke termijn waarbinnen aan de fiscale verplichting om het tot uitkering gekomen bedrag op een correcte wijze aan te wenden, moet worden voldaan. Het oordeel van de Raad 1. De zorgplicht van een verzekeraar brengt mee dat hij de verzekeringnemer bij de aankondiging van de op handen zijnde expiratie van de verzekering mededeelt dat op de verzekeringnemer de fiscale verplichting rust om binnen een redelijke, door de fiscus thans op zes maanden gestelde, termijn het uit de verzekering tot uitkering komende bedrag op een fiscaal correcte wijze aan te wenden. Deze informatie is immers voor hem van essentieel belang om het voordeel van belastinguitstel te verkrijgen dat mede was beoogd met het aangaan van de verzekering, terwijl het niet-nakomen van deze fiscale verplichting leidt tot het vroegtijdig moeten betalen van belasting en het verschuldigd worden van revisierente. Bovendien is van belang dat het voor de verzekeraar, op wie de wetgever de verplichting heeft gelegd om die belasting en rente in te houden bij nietnakoming van de fiscale verplichting, een kleine moeite is om zijn verzekeringnemer bij de aankondiging van de expiratiedatum te herinneren aan de fiscale verplichting. 2. Verzekeraar heeft erkend dat hij klaagster ten tijde van de expiratie niet heeft gewezen op voornoemde door de Belastingdienst gestelde eis om het uit de verzekering tot uitkering gekomen bedrag binnen de hiervoor genoemde redelijke termijn op een correcte wijze aan te wenden. 3. Door te handelen als voormeld heeft verzekeraar de goede naam van het verzekeringsbedrijf geschaad. De klacht dient derhalve gegrond te worden verklaard. 4. De Raad acht zich evenwel niet in staat om aan de gegrondverklaring van de klacht voor verzekeraar (financiële) consequenties te verbinden, gezien het ontbreken van kennis omtrent de fiscale positie van klaagster, de rol van de tussenpersoon en de mate waarin sprake is geweest van eigen schuld van klaagster. De beslissing De Raad verklaart de klacht gegrond. Aldus is beslist op 11 februari 2008 door mr. E.M. Wesseling-van Gent, voorzitter, mr. J.G.C. Kamphuisen, mr. E.J. Numann, mr. F.R. Salomons en mr. C.W.M. van Ballegooijen, leden van de Raad, in tegenwoordigheid van mr. J.J. Guijt, secretaris. De voorzitter: (mr. E.M. Wesseling-van Gent) De secretaris: (mr. J.J. Guijt)