Een beetje privacy graag

Transcriptie

1 Een beetje privacy graag Hoe Nederlanders omgaan met hun privacy, vier maanden na de invoering van de Algemene verordening gegevensbescherming. Cyber & Privacy KPMG Advisory N.V. kpmg.nl

2 Een beetje privacy graag Hoe gaan Nederlanders om met hun privacy, vier maanden na de invoering van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG)? En wat betekent dit voor organisaties? Sinds 25 mei 2018 is er een nieuwe wet binnen de EU van kracht: de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Vóór de invoering van deze wet hebben wij een onderzoek uitgevoerd naar de kennis en behoeften van burgers op het gebied van de bescherming van hun privacy. 82% van de Nederlanders was niet op de hoogte van de nieuwe privacywetgeving, maar als mensen eenmaal op de hoogte waren van de nieuwe wet gaf 50% van hen aan zeker gebruik te willen maken van de nieuwe privacyrechten. Nu, vier maanden na de invoering van de wet hebben wij opnieuw onderzoek gedaan. Hieruit blijkt dat in totaal 98% van de Nederlanders wel eens gehoord heeft van de AVG. Maar hoe zit het met de kennis van de Nederlanders over de wet? En maken burgers inderdaad massaal gebruik van hun nieuwe privacyrechten? Heeft iedereen netjes alle gewijzigde privacyverklaringen gelezen die organisaties via stuurden? Gaat de bescherming van onze persoonsgegevens voor alles? En worden er consequenties verbonden aan ons gedrag, als we menen dat onze privacy in het gedrang komt? In dit rapport vindt u de belangrijkste bevindingen van ons onderzoek, aangevuld met onze visie hierop. Koos Wolters, Partner Cyber & Privacy 02 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

3 Inhoudsopgave De opmerkelijkste cijfers Privacy is een groot goed Hoe graag willen we dat organisaties goed omgaan met onze persoonsgegevens? Not in my backyard Wat doen we zelf? Welk type organisatie vertrouwt u het meest met uw persoonsgegevens? Welk type organisatie vertrouwt u het minst met uw persoonsgegevens? Wat het Facebook schandaal ons leert Wat kunnen we met deze cijfers? Ons advies aan organisaties Over ons onderzoek Over KPMG PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

4 De opmerkelijkste cijfers 46% vertrouwt sociale media het minst met persoonsgegevens. 98% van de Nederlanders heeft gehoord van de AVG. Slechts 10% zegt alle gewijzigde privacyverklaringen te hebben gelezen. 32% vertrouwt de overheid het meest met persoonsgegevens. 66% heeft nog nooit een app verwijderd omdat zij het niet eens waren met de privacyverklaring. 69% vindt privacy een groot goed. 83% wil dat organisaties toestemming vragen voor het verwerken van persoonsgegevens. 53% vindt het gemak van slimme apparaten minder belangrijk dan de privacyrisico's die ermee gemoeid zijn. 50% zegt naar een andere supermarkt te gaan als ze bij hun eigen supermarkt privacyrisico's ervaren. Slechts 5% heeft Facebook verwijderd naar aanleiding van het Facebookschandaal. 06 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

5 Privacy is een groot goed Want hoewel 69% privacy een groot goed vindt, geeft 58% van de Nederlanders die aangeven te weten wat de AVG inhoudt het verkeerde antwoord Maar de kennis over het onderwerp op een kennisvraag over de wet. en de interesse erin is nog laag. Als we namelijk een opsomming We hebben vastgesteld dat bijna heel voorleggen met verschillende Nederland op de hoogte is van de privacyrechten, dan weet 58% niet welke invoering van de nieuwe Europese nieuwe privacyrechten aan burgers zijn privacywet, de Algemene verordening toegekend in de AVG. gegevensbescherming (AVG). En ook: 83% van de Nederlanders zegt Het onderwerp kreeg dan ook ruime het belangrijk te vinden dat organisaties media-aandacht. Van de 98% die van toestemming vragen voor het verwerken de AVG heeft gehoord zegt 74% dat van persoonsgegevens, maar 44% (van ze ermee bekend zijn geraakt door de 98% die van de AVG heeft gehoord) sociale en/of reguliere media. Daarnaast van deze mensen is niet in staat om aan hebben Nederlanders in de laatste te geven welke organisaties überhaupt maanden voor de invoering via hun persoonsgegevens verwerken. 33% heel veel gewijzigde privacyverklaringen heeft geen mening. 79% weet het niet. van organisaties ontvangen. 63% (van de 98% die van de AVG heeft gehoord) Zijn we dan, gezien het feit dat we zegt hierdoor van de nieuwe wet te privacy een groot goed vinden, weten. bovenmatig geïnteresseerd in de gewijzigde privacyverklaringen die Betekent dit nu ook dat de Nederlanders organisaties ons via hebben privacy een belangrijk thema vinden? gestuurd? Nee, ook niet. Slechts 10% En zo ja, weten ze dan nu wat de zegt alle s gelezen te hebben. AVG behelst, hoe ze er gebruik van 40% heeft ze 'vluchtig gescand'. En kunnen maken en wat het voor hen de belangrijkste redenen om deze kan betekenen? Het antwoord is niet verklaringen niet grondig te lezen zijn: eenduidig. "Ik vind de teksten te lang" én "Ik heb daar geen zin in". Hoezo een belangrijk topic? 69% 58% 44% 10% Van de Nederlanders vindt privacy een groot goed. Geeft niet het juiste antwoord op de vraag welke nieuwe privacyrechten aan burgers zijn toegekend in de AVG. Weet niet welke organisaties hun persoonsgegevens verwerken. Heeft alle gewijzigde privacyverklaringen gelezen. Nederlanders zeggen, zo lijkt, privacy wel belangrijk te vinden, maar hebben in het algemeen niet de kennis, noch de interesse in dit onderwerp, en voelen niet de noodzaak zich er echt in te verdiepen. Verandert dat als het dichtbij komt? Als Nederlanders het gevoel hebben dat het hun persoonlijke levenssfeer raakt? Ook dat hebben we gevraagd. 08 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

6 Hoe graag willen we dat organisaties goed omgaan met onze persoonsgegevens? Van welk type bedrijven vindt u het belangrijk om de privacyverklaring te lezen? Banken 77% Verzekeringsmaatschappijen 71% Overheid en gemeenten 71% Zorgaanbieders 64% Sociale media 54% Webshops 49% Retailers 25% Supermarkten 22% De organisaties waarvan Nederlanders het het belangrijkst vinden dat ze goed met onze persoonsgegevens omgaan, zijn de overheid (32%), banken (17%) en politie en justitie (9%). Ook zegt 23% dat het voor alle organisaties even belangrijk is dat ze goed omgaan met onze persoonsgegevens. En 4% heeft geen mening. Van supermarkten (32%), retailers (16%) en sociale media (8%) vinden de Nederlanders het het minst belangrijk dat ze goed met onze persoonsgegevens omgaan. 3% vindt het voor alle organisaties even onbelangrijk en 26% heeft geen mening. Uit ons onderzoek blijkt dat privacyverklaringen nauwelijks worden gelezen. 66% van de Nederlanders heeft nog nooit een app van de telefoon of tablet verwijderd omdat ze het niet eens waren met de privacyverklaring (11% van hen overwoog dit wel, maar deed het niet). Voor websites is dit percentage 56% (waarvan 12% het wel overwoog). 66% Heeft nog nooit een app verwijderd omdat ze het niet eens waren met de privacyverklaring. Van welk type organisatie vindt u het het meest belangrijk dat zij goed met persoonsgegevens omgaan? Overheid 32% Banken 17% Politie en justitie 9% Zorgaanbieders 7% Van welk type organisatie vindt u het het minst belangrijk dat zij goed met persoonsgegevens omgaan? Overheid 1% Banken 1% Politie en justitie 1% Verzekeringsmaatschappijen 1% 56% Heeft nog nooit een website verlaten omdat ze het niet eens waren met de privacyverklaring. Sociale media 3% Verzekeringsmaatschappijen 2% Webshops 1% Supermarkten 1% Retailers (zoals kledingwinkels) 0% Zorgaanbieders 2% Nutsbedrijven 4% Webshops 6% Sociale media 8% Retailers (zoals kledingwinkels) 16% Nutsbedrijven 0% Supermarkten 32% 010 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

7 Not in my backyard De conclusie lijkt gerechtvaardigd dat hoe meer we de dreiging van inbreuk op onze privacy als heel dichtbij ervaren, hoe kordater we daarop lijken te reageren. Wat als het vermeend gevaar van inbreuk op onze privacy dichtbij komt? 50% van de mensen zegt bij een andere supermarkt te gaan winkelen, als bekend zou worden dat het winkelen bij een slimme supermarkt veel privacyrisico s met zich meebrengt. En van het percentage Nederlanders (32%) dat aangeeft dat zij het het minst belangrijk vinden dat supermarkten goed omgaan met hun persoonsgegevens, zal toch 46% de slimme supermarkt ontwijken als het winkelen daar privacyrisico s met zich meebrengt. Hoe zit het met het medisch dossier dat een ziekenhuis van je heeft, als dat zonder reden ingezien zou worden door een onbevoegd persoon? 50% van de Nederlanders zou direct naar een ander ziekenhuis gaan. 50% 50% Gaat naar een andere supermarkt bij vermeende privacyrisico's. Zal overstappen naar een ander ziekenhuis bij vermeende privacyrisico's. En nog dichterbij, letterlijk in ons huis: slimme speakers. 59% zou geen slimme speakers kopen, als het privacyrisico s met zich meebrengt. Tot slot vindt 53% privacy belangrijker dan het gemak van slimme apparaten. 53% Vindt privacy belangrijker dan het gemak van slimme apparaten. 012 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

8 Wat doen we zelf? Bij welk type organisatie zou u een verzoek willen doen om uw persoonsgegevens in te zien? Bij welk type organisatie zou u een verzoek willen doen om uw persoonsgegevens te laten verwijderen? Weet niet/geen behoefte aan 48% Overheid 24% Weet niet/geen behoefte aan 44% Socialemediabedrijf 32% Welke maatregelen nemen mensen zelf om hun privacy te beschermen? Uiteraard zijn wij benieuwd in hoeverre Nederlanders ook daadwerkelijk gebruikmaken van hun verworven rechten. Zorgaanbieder 20% Socialemediabedrijf 19% Politie/justitie 18% Webshop 25% Supermarkt 18% Politie/justitie 7% De wijziging in de AVG dat burgers meer rechten krijgen om hun privacy Uit ons onderzoek blijkt namelijk dat van de 49% van de Nederlanders die Verzekeringsmaatschappij 17% Bank 17% Verzekeringsmaatschappij 7% Zorgaanbieder 5% te beschermen, wordt door de Nederlanders de belangrijkste wijziging uit de AVG gevonden. aangaven dat 'het toekennen van meer rechten aan de burgers' de belangrijkste wijziging is die de AVG met zich meebrengt, 44% geen behoefte voelt om Webshop 8% Supermarkt 6% Anders 1% Overheid 5% Bank 4% Anders 2% In ons vorige onderzoek gaf 49% van een inzageverzoek in te dienen, of niet de mensen aan zeker gebruik te gaan weet bij wie. Dit geldt eveneens voor 44% maken van deze nieuwe privacyrechten. ten aanzien van verwijderverzoeken. Dat socialemedia-organisaties in Nederlanders zeggen het belangrijk te vinden, maar nu ze eenmaal de mogelijkheid hebben om hun recht in te roepen, doen ze het niet. beide gevallen hoog scoren, is niet opmerkelijk: sociale media worden verreweg het minst vertrouwd met persoonsgegevens, geeft 46% van de Nederlanders aan. Maar hoeveel waarde hechten we dan aan de bescherming van onze persoonsgegevens, ook als we daardoor sommige dingen waar we ook waarde aan hechten mislopen? De maatregelen die Nederlanders zelf het meeste nemen om hun eigen privacy te beschermen zijn: het verwijderen van cookies, het aanpassen van privacy-instellingen op sociale media en het regelmatig wijzigen van wachtwoorden. 014 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

9 Welk type organisatie vertrouwt u het 1 32% Overheid meest met uw persoonsgegevens? 2 26% Politie en justitie 3 21% Banken 4 10% Zorgaanbieders 016 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

10 1 46% Sociale media 2 21% Webshops Welk type organisatie vertrouwt u het minst met uw persoonsgegevens? 4 6% Overheid 3 7% Retailers 018 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

11 Wat het Facebookschandaal ons leert Hoe belangrijk vinden Nederlanders de bescherming van hun persoonsgegevens? 32% vindt het het belangrijkste dat de overheid goed met persoonsgegevens omgaat. Van supermarkten en retailers vinden we dat het minst belangrijk. Opvallend is dat 28% aangeeft er geen problemen mee te hebben om persoonsgegevens te delen met organisaties als het hun iets oplevert. 41% wil persoonsgegevens delen met organisaties als het hun meer gemak oplevert. Kennelijk levert het gebruik van Facebook zo veel voordeel op dat het de zorg om onze privacy overtreft. Het gedrag van mensen rondom de invoering van de AVG, de omgang met de nieuw verkregen privacyrechten en het Facebookschandaal laten één ding zien: Men zegt privacy een groot goed te vinden. Ons onderzoek toont echter aan dat men zich er niet grondig in verdiept. Wanneer privacy bedreigd wordt, blijven veranderingen in gedrag uit. Het spreekwoord "Geen woorden maar daden" lijkt vooralsnog niet op te gaan. 50% van de Nederlanders maakt zich zorgen over mogelijk misbruik van hun persoonsgegevens door organisaties (22% van de jarigen maakt zich overigens helemaal geen zorgen). Ondanks deze zorgen weet 44% van de Nederlanders niet welke organisaties hun persoonsgegevens in het bezit hebben. Van de jarigen weet zelfs 68% dat niet. Hoe weinig we onze zorgen over misbruik van onze persoonsgegevens omzetten in daden als het werkelijk misgaat, blijkt uit het gedrag rondom het Facebookschandaal. Slechts 5% van de Nederlanders heeft zijn of haar Facebook account verwijderd naar aanleiding van dit schandaal. 020 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

12 Wat kunnen we met deze cijfers? Uit ons onderzoek blijkt dat de overgrote meerderheid van de Nederlanders op de hoogte is van de invoering van de nieuwe Europese privacywet, de AVG. Door de media-aandacht die de ingrijpende nieuwe privacywetgeving met zich mee heeft gebracht is het onderwerp vrijwel niemand ontgaan. Dat de AVG zo veel organisaties en burgers bereikt heeft, kan alleen maar goed nieuws zijn. Een groot aantal organisaties in Nederland is in de aanloop naar de AVG met man en macht bezig geweest om hun organisatie privacycompliant te maken, niet in de laatste plaats te merken aan de enorme stroom van privacyverklaringen die burgers in hun mailbox hebben ontvangen in de maand voor de invoering van de AVG. Maar hoe zit het met deze burger? Uit ons onderzoek komt naar voren dat 98% van de Nederlanders aangeeft op de hoogte te zijn van de nieuwe privacywet. Een klein deel van deze groep (17%) geeft aan wel van de wet gehoord te hebben, maar niet volledig op de hoogte te zijn van de exacte inhoud. Te verwachten valt dat de meeste Nederlanders met veel aandacht de binnengestroomde privacyverklaringen in de mailbox hebben doorgespit, hun toestemming massaal hebben ingetrokken voor al die marketingmails en geregeld verzoeken tot inzage of vergetelheid bij socialemediabedrijven hebben ingediend (bedrijven waar zoveel om te doen is op privacygebied). Die verwachting lijkt niet te kloppen. Van de lange en vol met juridisch jargon gevulde privacyverklaringen is algemeen bekend dat deze niet of nauwelijks gelezen worden. Slechts 10% van de Nederlanders zegt alle privacyverklaringen te hebben gelezen. Maar het gaat nog verder: 24% van de Nederlanders geeft aan niets te verbergen te hebben en is van mening dat het hun niets uitmaakt welke organisatie zijn/haar persoonsgegevens in kan zien. In ons onderzoek komt naar voren dat de AVGwetsartikelen met betrekking tot het geven van meer privacyrechten (denk aan het recht om vergeten te worden) aan de burger als de belangrijkste worden beschouwd. Tegelijkertijd geeft 48% aan geen behoefte te voelen om van dit recht gebruik te maken, of niet te weten bij welke organisatie dit te willen doen. Betekent dit dat alle aandacht voor privacy en de AVG een storm in een glas water is geweest? Is te veel aandacht uitgegaan naar de zware boetebevoegdheid van de Autoriteit Persoonsgegevens en zijn daardoor alleen bedrijven en overheden wakker geschud? Blijkt de interesse van de Nederlanders voor privacy toch minder groot dan gedacht? 022 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

13 Uit ons onderzoek blijkt dat van de Nederlanders die aangaven te weten wat de AVG inhoudt, gemiddeld slechts 58% onze controle AVG-kennisvragen juist heeft beantwoord. Wellicht gedragen de Nederlanders zich niet bewust onbekwaam, maar zíjn zij onbewust onbekwaam. Tot het risico dichtbij komt. Nederlanders vertrouwen bijvoorbeeld sociale media, webshops en retailers het minst wat betreft goed omgaan met hun persoonsgegevens. Maar ze vinden het ook het minst belangrijk dat deze organisaties goed met hun gegevens omgaan. Tot ze in ons onderzoek geconfronteerd worden met de vraag of ze bijvoorbeeld zouden wisselen van supermarkt als ze bij hun eigen supermarkt privacyrisico's ervaren. Dan zeggen veel Nederlanders naar een andere supermarkt te gaan. Onbewust onbekwaam verandert zodoende direct in bewust bekwaam. Zo ook in de zorg: geconfronteerd met de vraag wat mensen zouden doen als ze erachter kwamen dat verplegend personeel zonder gegronde medische reden hun dossier zou inzien, zegt de helft van de Nederlanders direct van ziekenhuis te wisselen. "Een korte, bondig en toegankelijk geschreven privacyverklaring is ons advies." Onze conclusie Een goede reputatie op het gebied van de omgang met persoonsgegevens is belangrijker dan ooit. In eerste instantie lijkt het alsof Nederlanders privacy op papier wel belangrijk vinden, maar er in de praktijk niet naar handelen. Echter, het blijkt ook dat wanneer privacyschendingen dichter bij huis komen en de privacy in het dagelijks leven, zoals in de supermarkt of het ziekenhuis, aangetast wordt, burgers bereid zijn te handelen. En wellicht zelfs rigoureuzer dan dat de wet voorschrijft: namelijk met het niet meer winkelen bij een supermarkt of het wisselen van ziekenhuis als het de privacy van de burger schendt. 024 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

14 Ons advies aan organisaties is dan ook: Wees niet onbewust onbekwaam: weet welke persoonsgegevens uw organisatie verwerkt, voor welke doeleinden en met welke wettelijke grondslag. Voor de verwerkingen waarvoor toestemming niet de wettelijke grondslag is: ga na of deze verwerkingen ook noodzakelijk zijn. Zorg ervoor dat je die informatie paraat hebt om te kunnen acteren op verzoeken van burgers om informatie. Zorg ervoor dat uw organisatie betrokkenen op een laagdrempelige manier voorziet van informatie. Een korte, bondige en vooral transparante privacyverklaring zou dan ook de regel moeten zijn. Wijs burgers op hun rechten en creëer geen onnodige drempels om burgers gebruik te laten maken van deze rechten. Zorg ervoor dat in de privacyverklaring duidelijk verwezen wordt naar de mogelijkheid om een verzoek tot inzage of vergetelheid in te dienen en koppel de resultaten tijdig in een duidelijk en leesbaar document terug. In het geval van een datalek: breng zo snel mogelijk en zo gedegen mogelijk in kaart wat er precies is gebeurd om de impact te kunnen vaststellen en zo nodig de betrokkene en de Autoriteit Persoonsgegevens op de hoogte stellen. Het is een eerste kleine greep uit de maatregelen die genomen dienen te worden om als organisatie in lijn met de AVG te handelen. Transparantie en een goede en adequate informatievoorziening richting burgers staan daarbij voorop. Deze en andere verplichtingen uit de AVG brengen een zware verantwoordingsplicht voor bedrijven en overheden met zich mee. Juist ook op het moment dat burgers zelf nog onbewust onbekwaam zijn. Die onbekwaamheid mag er niet toe leiden dat organisaties andersom daar de dupe van worden. Het vraagt om een zeer bewuste, nadrukkelijke en zodoende bewust bekwame rol van organisaties in de bescherming van de privacy van burgers. 026 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

15 Over ons onderzoek Over KPMG In opdracht van KPMG ondervroeg Motivaction International ruim 1000 Nederlanders van 18 jaar en ouder over verschillende thema s op het gebied van privacy en over de AVG. Geslacht Vrouw Man 51% Leeftijd in categorieën 49% 11% 17% 17% 21% 18% 16% 18 t/m t/m t/m 44 Opleiding voltooid 45 t/m t/m t/m 75 25% 52% 23% Hoog Midden Laag (afronding Propedeuse, afronding HBO, afronding WO) (afronding HAVO, afronding VWO, MBO 2, afronding MBO 3, afronding MBO 4) (afronding basisschool, afronding VMBO, afronding MBO 1) KPMG volgt de ontwikkelingen met betrekking tot de nieuwe Europese privacywetgeving op de voet. De vragen zullen regelmatig opnieuw worden voorgelegd aan een dwarsdoorsnede van de bevolking. Zodoende krijgt u naast deze momentopname ook zicht op een trend in de kennis van de Nederlanders over de nieuwe privacywetgeving. KPMG is actief in meer dan 155 landen met een breed professioneel dienstenportfolio. Onze experts maken deel uit van een breed netwerk met rond de professionals. Wij zijn toonaangevend in het geven van advies op het gebied van privacy binnen verschillende sectoren en industrieën. Meer dan 200 (CIPP/E-, CIPM- en CIPT-) privacyprofessionals zijn getraind en gekwalificeerd op het gebied privacy, met diepgaande kennis en ervaring op zowel juridisch, organisatorisch als technisch gebied. Wij zijn hands-on in het implementeren van pragmatische, effectieve en op maat gemaakte privacyprogramma s. Wij helpen uw organisatie om te voldoen aan regelgeving, en het vertrouwen te winnen van cliënten, stakeholders en werknemers. 028 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V KPMG ADVISORY N.V. KPMG.NL PRIVACY RAPPORT

16 Contact Voor meer informatie over ons onderzoek, of voor andere vragen, kunt u contact opnemen met: Koos Wolters Partner +31 (0) wolters.koos@kpmg.nl Chantal Rademaker de Ridder Partner +31 (0) rademakerderidder.chantal@kpmg.nl Kim van Assendelft Consultant Privacy + 31 (0) vanassendelft.kim@kpmg.nl Marijn Bakker Consultant Privacy + 31 (0) bakker.marijn@kpmg.nl De in dit document vervatte informatie is van algemene aard en is niet toegespitst op de specifieke omstandigheden van een bepaalde persoon of entiteit. Wij streven ernaar juiste en tijdige informatie te verstrekken. Wij kunnen echter geen garantie geven dat dergelijke informatie op de datum waarop zij wordt ontvangen nog juist is of in de toekomst blijft. Daarom adviseren wij u op grond van deze informatie geen beslissingen te nemen behoudens op grond van advies van deskundigen na een grondig onderzoek van de desbetreffende situatie KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer , is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative ( KPMG International ), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. De naam KPMG en het logo zijn geregistreerde merken van KPMG International. 030 PRIVACY RAPPORT 2018 KPMG.NL 2018 KPMG ADVISORY N.V.