ADVOCAAT MOET BIJ POLITIEVERHOOR ZIJN nu ook als iphone app!

Transcriptie

1 ,50 49 TRANSFER: CLAUDIA BRUINS NAAR DETERINK 72 KRUISPUNT: FRANK PETERS (SPIGTHOFF) 81 DEALMAKER: WILLEM DE NIJS BIK (HOUTHOFF BURUMA) JAARGANG 8 NIEUWE AANPAK BESTUURSRECHT ZEEVERVOERSRECHT TOP 50 ADVOCATEN- KANTOREN HERZIENING TEN NADELE Jean-Paul Costa (oud-ehrm): ADVOCAAT MOET BIJ POLITIEVERHOOR ZIJN nu ook als iphone app!

2 Maartje Paumen Aanvoerster Nederlands hockeyelftal PLAY TO WIN BANNING werkt met ruim 85 advocaten op vestigingen in s-hertogenbosch en Rotterdam.

3 nr Oud-president EHRM Jean-Paul Costa Interview met de onlangs afgezwaaide president van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens Jean-Paul Costa, die het zeer wenselijk vindt dat advocaten actief kunnen optreden tijdens het politieverhoor Als ik... strafrecht Prominente juristen laten hun licht schijnen over de vraag wat zij zouden willen veranderen op strafrechtgebied. Wat zouden zij aanpakken, instellen en/of afschaffen als zij minister van Veiligheid en Justitie waren? Gratis advies voor Ivo Opstelten. Top 50 advocatuur Net als voorgaande jaren komt Mr. ook dit jaar in het januarinummer weer met het overzicht van de 50 grootste advocatenkantoren in Nederland. Een aantal dalers en stijgers geeft een toelichting. 63 Katern bedrijfsjuristen Vanaf dit nummer iedere maand in Mr.: het katern bedrijfsjuristen. Met daarin onder meer de rubriek Ik en mijn bedrijfsjurist, een column van Harm Cammel en NGB-nieuws Kruispunt In de nieuwe rubriek Kruispunt vertelt een jurist over keuzes die hij heeft gemaakt in zijn loopbaan. Deze keer Frank Peters, managing partner van Spigthoff, die altijd heeft gekozen voor inspirerende mensen om bij te werken. Bestuursrecht In 2012 zal in alle rechtbanken de nieuwe zaaksbehandeling in het bestuursrecht worden geïntroduceerd. Zaken komen sneller ter zitting en de bestuursrechter gaat al in een vroeg stadium in gesprek met partijen Herziening ten nadele Minister en Tweede Kamer willen in sommige gevallen het ne bis in idem beginsel loslaten: herziening ten nadele moet mogelijk worden. De rechtspraktijk reageert zeer verdeeld. Zeevervoersrecht In de maritieme wereld voert Engels recht de boventoon. Ook Nederlanders laten hun geschillen vaak beslechten in het Londen. Lobby voor een Nederlands zeevervoersrecht. De Open Juridische Hogeschool De Open Universiteit en Juridische Hogeschool Avans-Fontys zijn een nieuwe opleiding hbo-rechten begonnen: de Open Juridische Hogeschool. nr

4

5 nr Colofon Mr. is hét onafhankelijk magazine voor juristen. Het bericht, belicht en becommentarieert actuele zaken in de juridische wereld. Mr. bereikt ruim actieve juristen in Nederland. De uitgever wordt door een Raad van Advies geadviseerd over het te voeren beleid. Informatie over abonnementen zie onderaan dit colofon. Redactieadres Van Kleef Media Kennemerplein 13, 2011 MH Haarlem Tel , fax , mail: redactie@mr-magazine.nl Redactie Michiel van Kleef (hoofdredacteur), mr. Karen Rijlaarsdam (eindredacteur), mr. Annelieke Fenstra, Myrna van Lente Medewerkers mr. Lex van Almelo, mr. Jurjen Boorsma (Arrest van de maand), drs. Andrea Bosman, mr. Alieke Bruins, Laura Burgers (Bijgewoond), mr. Marianne van der Hoek (Jonge-Baliepagina), mr. drs. Michel Knapen, mr. Peter Louwerse, mr. Noortje Ogg (Jonge-Baliepagina), drs. Michiel Rohlof (Dealmakers), mr. drs. Miek Smilde, mr. Henriette van Wermeskerken Columnisten Harm Cammel, prof. mr. Rieme-Jan Tjittes Fotografie Chantal Ariëns, Chris van Houts, Geert Snoeijer Illustraties Josje van Koppen, Mirèn van Alphen Website Webmeester Bart Pronk (webmeester@mr-online.nl) Raad van Advies Baker & McKenzie: Chantal Rademaker de Ridder, Boekel De Nerée: Marjorie Claushuis, Brunel: Lennart van den Belt, Houthoff Buruma: Jaap Bosman, Legal People: Friso van Deursen, USG Juristen: Eelco Stuut, Voxius: Ruud Harinck Uitgeverij Kluwer Juridische Uitgevers Postbus 23, 7400 GA Deventer Tel Uitgever mr. David Jonckheer Media advies Maarten Schuttél Advertentiedeelname Capital Media Services B.V. Staringstraat 11, 6521 AE Nijmegen Tel , mail@capitalmediaservices.nl Vormgeving COLORSCAN BV, Voorhout - Druk Senefelder Misset, Doetinchem Abonnementen en adreswijzigingen Abonnementsprijs 110,00 per jaar. Losse nummers 11,50, te bestellen via of Alle prijzen zijn inclusief verzendkosten en BTW. Juristen die als zodanig werkzaam zijn ontvangen Mr. kosteloos. Bij wijziging tenaamstelling en/of adres verzoeken wij u de huidige en de gewijzigde gegevens op te sturen naar Kluwer Klantenservice, Postbus 23, 7400 GA Deventer. Tel , fax , Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvuldigd. ISSN Copyright Kluwer NIEUWS 6 Met onder meer: Debiteurenrisico wordt advocaten te groot, mensenrechten in Nederland kunnen beter, alternatief wetsvoorstel Advocatenwet en weblogs COLUMN 17 Rieme Jan Tjittes Nederland versus Engeland RUBRIEKEN 26 Locus Het leeglopende zwembad 78 Financieel 81 Dealmakers De belangrijkste deals van de afgelopen tijd 105 Arrest van de maand Tussen de ballen en oude voetbalschoenen 117 Muraal Het goedbeveiligde pand van het Nederlands Forensisch Instituut 121 Groeten uit Cees Maris (UvA) is gasthoogleraar in Kaap de Goede Hoop SUBSIDIAIR 124 Nachtkastje Wat leest Tobias Cohen Jehoram (De Brauw Blackstone Westbroek)? 127 Lezen Frank Kuitenbrouwer recenseert De Hoge Raad en de Tweede Wereldoorlog 129 Rijden Chrisje Bosman (Jonge Balie) in de Jaguar XF 2.2D 130 Netwerken Insolad viert zijn twintigjarig bestaan in Antwerpen Beter werk 41 Het vaste katern over jurist en arbeidsmarkt 42 Nieuws NRGD-registratieplicht, Loyens & Loeff opent kantoor in Hong Kong, M&A Awards uitgereikt en natuurlijk personalia 51 Van spanning naar ontspanning... Column Caroline Bun 51 De arbeidsthermometer Diederik Gelauff (DPA Legal) over de juridische arbeidsmarkt 76 Jonge-Baliepagina s De Baliebink van de maand, Dagboek van een stagiaire en Jonge-Baliefoto s nr

6 Juridisch nieuws Debiteurenrisico wordt advocaten te groot Steeds meer advocaten zijn bang dat de door hen voorgeschoten griffierechten niet door hun cliënten zullen worden terugbetaald. Reden hiervoor is het wetsvoorstel tot verhoging van de griffierechten waarover de Tweede Kamer zich momenteel buigt. Sommigen zeggen daarom hun rekening-courant bij de gerechten op of dreigen dit te doen, met meer niet-ontvankelijkheidsverklaringen tot gevolg. Dit probleem signaleert Ben Beelaard, advocaat bij Beelaard Breetveld in Den Haag en lid van het College van Afgevaardigden van de Nederlandse Orde van Advocaten. Het me- rendeel van de advocaten heeft een rekening-courant bij een of meerdere rechtbanken. Bij het begin van een procedure schrijft het betreffende gerecht direct de griffierechten daarvoor van deze rekening af. Dat is een efficiënte werkwijze die bovendien niet-ontvankelijkheidsverklaringen voorkomt. Beelaard: De advocaat draagt het volledige risico. Hij betaalt en moet vervolgens dat geld zien terug te krijgen van zijn cliënt. Dat is tot nu toe geen groot probleem geweest, maar dat zal anders worden bij invoering van het kostendekkende griffiestelsel. Vooral bij de kleine tot middelgrote kantoren kan dit tot problemen leiden. Zij zullen een veel groter risico lopen dat ze met ongeïnde gelden blijven zitten. Zeker als het gaat om toevoegingszaken. Advocaten die dat risico niet meer kunnen of willen dragen, zeggen daarom hun rekening-courant op. Hun cliënten moeten dus zelf én op tijd gaan betalen. Ik vrees dat daardoor het aantal beslissingen tot niet-ontvankelijkheid zal toenemen. Forse bedragen Beelaard heeft zelf nog niet overwogen zijn rekening-courant op te zeggen, maar geeft wel aan dat het een mogelijke maatregel is als de risico s te groot worden. Eigen bijdragen schieten wij ook vaak voor. Hiermee zijn forse bedragen gemoeid. Op jaarbasis staat er bij ons kantoor wel een paar ton aan eigen bijdragen open. Sommige cliënten kunnen het gewoon niet betalen. Soms neem je dat voor je eigen rekening, maar als daar ook nog eens griffierechten bijkomen, kan het op een gegeven moment een onhoudbare situatie worden. Overigens heeft de Rechtspraak juist onlangs besloten de inning van griffierechten te centraliseren. Dat zal tot gevolg hebben dat de lokale rekeningcourantovereenkomsten met de gerechten komen te vervallen en dat daarvoor een landelijke rekening-courantovereenkomst in de plaats komt. De invoering zal in de loop van 2012 plaatsvinden. De inning zal worden uitgevoerd door het Landelijk Dienstencentrum Rechtspraak. KNB: weinig buitenlandse notarissen Geertjan Sarneel, voorzitter van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB), denkt niet dat Nederlandse notarissen bang hoeven te zijn voor concurrentie van buitenlandse collega s. Dat zei hij tegen Mr. naar aanleiding van de uitspraak van het Europese Hof van Justitie dat een notaris uit een ander land in Nederland moet kunnen werken. Het Europese Hof van Justitie in Luxemburg heeft op 1 december bepaald dat het nationaliteitsvereiste, dat in de Nederlandse wet voor de toegang tot het beroep van notaris wordt gesteld, discriminerend is. Het hof wil dat Nederland de wet aanpast. Eerder dit jaar bepaalde het gerecht al dat zes andere lidstaten de nationaliteitseis moesten laten vallen. Dit is dus een logisch en onvermijdelijk gevolg van Europese eenwording, aldus Sarneel. Toch zal er maar weinig animo onder buitenlandse notarissen zijn om in Nederland te werken, stelt Sarneel. Vanwege het beperkte werkaanbod in de huidige tijd, maar vooral omdat de tarifering in het buitenland beter geregeld is. De meeste Europese landen kennen nog vastgestelde tarieven. Nederland is een van de weinige landen waar de tarieven zijn vrijgelaten. Veel concurrentie valt er dus niet te verwachten. Dit wordt pas anders als het notariaat op Europees niveau naar het Nederlandse model wordt ingericht. Als notarissen in andere landen (meer) marktconform moeten werken zal dat leiden tot meer evenwicht en pas dan wordt het interessant om over de grenzen heen te kijken. In het verleden zijn er volgens Sarneel slechts twee buitenlandse notarissen (waaronder een Belg) geweest die hebben geïnformeerd naar de mogelijkheden tot het uitoefenen van hun beroep in Nederland. Het animo lijkt dus sowieso niet heel erg groot. Aan de andere kant: misschien moet eerst een weg gecreëerd worden. Pas als een belemmering Geertjan Sarneel (KNB) weggenomen is, zal men zich sneller en meer oriënteren. Maar voordat notarissen uit een ander land daadwerkelijk in Nederland aan de slag kunnen, zijn we vast heel wat jaren verder. Het is natuurlijk geen halszaak. Andere dingen zijn nu belangrijker voor Europa. Op de vraag of er behoefte is aan buitenlandse notarissen antwoordt Sarneel ontkennend. Ik kan me voorstellen dat je als niet-nederlander misschien liever iemand hebt die jouw taal spreekt of cultuur kent. Dat geeft mogelijk een beter gevoel. Maar vooralsnog zie ik niet dat er veel van dat soort potentiële klanten zijn. 6 nr

7 Juridisch nieuws Goochelen met cijfers Meer geld voor de rechtspraak leidt niet per se tot een betere kwaliteit daarvan. Dat was een van de conclusies uit het rapport Waar voor ons belastinggeld? De prijs en kwaliteit van publieke diensten dat deze maand door het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) naar buiten werd gebracht. Het SCP onderzocht een aantal sectoren, zoals zorg, onderwijs en rechtspraak en keek daarbij met name naar de vraag in hoeverre de stijging van de uitgaven in deze sectoren ook daadwerkelijk had geleid tot een betere kwaliteit. De conclusies waren, met uitzondering van de intramurale zorg, weinig positief te noemen. Voor de rechtspraak wordt geconcludeerd dat de arbeidsproductiviteit steeg in perioden waarin de instroom van zaken snel groeide en daalde wanneer dit niet het geval was. Kortom, er zit een zekere rek in de capaciteit, aldus het SCP. Opvallend is dat de Raad voor de rechtspraak weliswaar zelf onderdeel uitmaakte van het team van onderzoekers, maar pas een dag na de publicatie met een reactie naar buiten trad: de meetmethode van het SCP deed met name geen recht aan de gestegen kwaliteit van de rechtspraak. Een opvallende bewering, én een dag te laat. Immers, als je als Raad meedoet aan een dergelijk belangrijk onderzoek, en de conclusies vallen negatief uit, dan laat je ofwel een minderheidsstandpunt opnemen in het rapport zelf, of je zorgt voor een persbericht dat samenvalt met de publicatie van het rapport. Die ene dag vertraging is essentieel. Want het kwaad in de beeldvorming is al weer geschied. Stemmingmakers als Pastors, Eerdmans, Teeven en Opstelten lezen selectief. Die trekken over een half jaar dit rapport ineens uit de la: Het kan best wel een beetje minder met de rechtspraak, vindt zelfs het SCP. Zo gaat dat. Waakzaamheid blijft daarom geboden. Michiel van Kleef, Wetsvoorstel adolescentenstrafrecht stuit op bezwaren Onnodig, noemt hoogleraar jeugdrecht Mariëlle Bruning (Universiteit Leiden) het plan om het adolescentenstrafrecht ook van toepassing te laten zijn op zestien- en zeventienjarigen. De noodzaak daartoe is niet duidelijk. Zij heeft meer bezwaren tegen het wetsvoorstel tot invoering van adolescentenstrafrecht. Mariëlle Bruning (Universiteit Leiden) Staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie kwam half december met zijn conceptwetsvoorstel adolescentenstrafrecht. Daarin is een breed pakket aan maatregelen opgenomen om de criminaliteit van risicojongeren beter en effectiever te kunnen aanpakken. Er moet strenger kunnen worden gestraft, vindt het kabinet. Zo wordt de maximale duur van jeugddetentie verhoogd van twee naar vier jaar en kan een zwaar zeden- of geweldsmisdrijf niet meer met alleen een taakstraf worden bestraft. Bruning: Volgens het voorstel wordt het adolescentenstrafrecht niet zoals door velen werd voorgesteld voor jongvolwassenen van 18 tot 23 jaar, maar de groep van 16 en 17 jaar wordt ook meegenomen. Voor deze laatste groep betekent dit een verharding en verzwaring van het jeugdstrafrecht, zonder dat direct duidelijk wordt waarvoor dit voor deze minderjarigen nodig is. Dat is onnodig en de noodzaak hiertoe wordt onvoldoende beargumenteerd. Dat straks voor zeden- of geweldsmisdrijven niet meer alleen taakstraffen kunnen worden opgelegd, noemt Bruning bovendien een te grote beperking van de bevoegdheid van de kinderrechter en een te vergaande wijziging van het jeugdsanctiestelsel. Daarbij vindt zij het onduidelijk wanneer de rechter het adolescentenstrafrecht nu precies moet toepassen. In de toelichting lijkt de nadruk te liggen op de uitgesproken kwetsbare groepen onder de jongvolwassenen met psychische of psychiatrische stoornis of jeugdigen met een ontwikkelingsstoornis, die via het jeugdstrafrecht zouden moeten worden gesanctioneerd. Uit hersenonderzoek blijkt juist dat de hele groep 18- tot 23-jarigen nog in ontwikkeling is, toepassing van het jeugdstrafrecht voor enkel de uiterst kwetsbare groep jongvolwassenen beantwoordt dan ook niet aan deze bevindingen. Maar er zijn ook verbeteringen te noemen. Een jeugdige die zich niet aan de voorwaarden bij verblijf buiten de inrichting houdt, kan alsnog worden vastgezet (eventueel met een time-out). Bruning: Dat is een positieve verbetering om snel en consequent te reageren, wat voor jeugdigen erg belangrijk is. Daarnaast vindt Bruning dat met het conceptvoorstel meer duidelijkheid wordt aangebracht in de afbakening van jeugdsancties. Dat is winst, want het huidige jeugdsanctiestelsel biedt een potpourri aan straffen en maatregelen waarvan soms onduidelijk is wat het doel van een sanctie is en hoe deze zich tot andere sancties verhoudt. nr

8 15 years in legal translations! drs J.M. Steur juridisch vertaa bureau ureau Kijk op juridischebrochure.nl voor meer info Stichting Viadicte - Spoordonkseweg KB Oirschot - tel fax

9 Juridisch nieuws Alternatief wetsvoorstel voor nieuwe Advocatenwet De Nederlandse Orde van Advocaten heeft eind vorig jaar een alternatief wetsvoorstel voor een nieuwe Advocatenwet naar staatsecretaris Teeven gestuurd. Het betreft vooral voorstellen op het gebied van het toezicht. Lintje voor scheidend vice-president Hoge Raad De hoop is dat door dit initiatief de vastgelopen discussie tussen departement en Orde kan worden vlotgetrokken. Volgens de Orde is in het eigen voorstel een aantal duidelijke concessies gedaan om dit te bewerkstelligen. Belangrijk voorbeeld is de benoeming per KB van de stelseltoezichthouder. De Orde gaat hier nu toch mee akkoord op voorwaarde dat wel sprake is van een voordracht waarbij een aantal Hoge Colleges van Staat is betrokken. De Orde stelt verder voor dat de minister alleen achteraf bepaalde regelgeving kan vernietigen in plaats van dat deze vooraf ter goedkeuring moet worden voorgelegd. Nadrukkelijk wordt door de Orde gesteld dat het hier gaat om een zogenoemd work in progress, dat wil zeggen dat over een aantal onderdelen van het alternatieve wetsvoorstel de uiteindelijke gedachten nog gevormd moeten worden, mede in overleg met de eigen achterban. De Orde lijkt met deze formulering duidelijk te willen maken dat weliswaar een poging wordt gewaagd de grimmige sfeer tussen de betrokken partijen wat te verbeteren, maar dat ze tegelijkertijd naar zowel ministerie als achterban niet de indruk wil wekken dat dit voorstel de ultieme handreiking is. Eind oktober had de Orde een voorstel gedaan aan Teeven om gedurende een periode van drie jaar te bewijzen dat het door de Orde voorgestane systeem van toezicht, in belangrijke mate gebaseerd op de voorstellen die destijds door de commissie-docters van Leeuwen zijn gedaan, goed zou kunnen werken. Hierop is door Teeven zeer afhoudend gereageerd, hetgeen de sfeer tussen beide partijen zeker geen goed heeft gedaan. De Orde schreef Teeven daarop half november een vrij pittige brief waarin termen als onaanvaardbaar werden gebruikt. Kort samengevat zijn de hoofdbezwaren van de Orde tegen de voorstellen van Teeven de te grote betrokkenheid van de overheid bij de inrichting van het toezicht op de advocatuur en de dreigende ontmanteling van de dekenale functie. Ook de dreigende erosie van het beroepsgeheim en het verschoningsrecht baart de Orde grote zorgen. Gespannen verhoudingen Dat de sfeer tussen beide partijen niet optimaal meer is te noemen bleek ook uit het feit dat bij de meest recente vergadering van het College van Afgevaardigden, eind november, in tegenstelling tot de gegroeide praktijk, geen vertegenwoordigers van het ministerie welkom waren. Overigens mochten het Advocatenblad en Mr. ook niet komen. Hoewel de vergaderingen van het College formeel niet openbaar zijn, was het een gegroeide praktijk dat zowel het ministerie als geselecteerde persvertegenwoordigers werden uitgenodigd. Het is opmerkelijk en illustratief voor de gespannen verhoudingen tussen Orde en ministerie dat het College de deuren sloot voor buitenstaanders, terwijl de nieuwe Advocatenwet juist voorziet in openbaarheid voor een ieder. Scheidend vice-president en voorzitter van de strafkamer van de Hoge Raad Freek Koster is benoemd tot officier in de Orde van Oranje Nassau. Hij kreeg deze koninklijke onderscheiding tijdens zijn afscheid in december uit handen van de Haagse burgemeester Jozias van Aartsen. Koster was twintig jaar raadsheer bij de Hoge Raad, waarvan ruim zeven jaar als vice-president van de strafkamer. Bij de Hoge Raad heeft hij op belangrijke wijze bijgedragen aan een moderne rechtsontwikkeling met oog voor het maatschappelijk haalbare zonder de rechten van de verdachte daarbij uit het oog te verliezen. Koster heeft niet alleen als gezaghebbend rechter en autoriteit op zijn vakgebeid zijn stempel op de Hoge Raad gedrukt, ook heeft hij menig feestelijke bijeenkomst als organist/ pianist muzikaal luister bijgezet. Buiten de Hoge Raad is hij - al zo n 48 jaar - verdienstelijk actief als organist. Jozias van Aartsen (l.) en Freek Koster NIEUWS VOOR JURISTEN nu ook als iphone app! nr

10 Bijgewoond Als drukke jurist kunt u natuurlijk niet overal aanwezig zijn. Mr. brengt u daarom maandelijks verslag uit van de gemiste highlights. door Laura Burgers Afscheid van professor Floris Bannier bij NautaDutilh Datum: 1 december 2011 Aantal aanwezigen: 100 Locatie: NautaDutilh Amsterdam Borrel: Wat is maatschappelijk verantwoorde advocatuur? Het was de vraag die centraal stond op het afscheid van Floris Bannier (hoogleraar Advocatuur aan de UvA) bij zijn kantoor NautaDutilh. Ik pleit voor rolvastheid, zei Taru Spronken, hoogleraar straf(proces)recht aan de Universiteit Maastricht, waarmee ze bedoelde dat zowel de advocaat als het OM duidelijk partijdig mogen zijn. Een grens daaraan wordt bepaald door respect. Ze vond Moszkowicz wat dat betreft tijdens het proces-wilders dan ook uit de bocht gevlogen richting raadsheer Schalken. Dezelfde advocaat was wat Spronken betreft over de schreef gegaan in zijn mediaoptreden. Een advocaat kan zijn toga wel uitdoen, maar hij blijft een advocaat: een symbool voor de advocatuur als zodanig. Bovendien noemde Spronken advocaten te weinig verantwoord op een ander vlak. Ze hebben namelijk vaak geen zin halsoverkop naar het bureau te komen, ook al hebben verdachten sinds het EVRM-arrest Salduz recht op een advocaat vóór hun eerste politieverhoor. Samengevat: De maatschappelijk verantwoorde advocaat is respectvol partijdig, publicitair bescheiden en rechtstatelijk activist! De Amsterdamse deken Germ Kemper was ervoor dat advocaten een grote diversiteit aan cliënten zouden aannemen, zodat ze minder snel met een bepaalde groep geassocieerd worden. Zo konden ze in iedere zaak partijdig zijn, zonder partijganger te worden. Advocaat Joost Italianer haalde een onderzoek van Mr. aan waarin grote kantoren was voorgelegd of ze bijvoorbeeld een fabriek voor clusterbommen wilden bijstaan. Een lunchgenoot van Italianer had meteen natuurlijk! uitgeroepen. Zolang het om een commercieel interessante cliënt gaat, wordt het recht op rechtsbijstand volgens Italianer als een Pavlov-effect opgeworpen. Hij ging verder in op Amerikaanse grote advocatenkantoren, die veel meer pro bono zaken aannemen dan hun Nederlandse collega s. Algemeen deken Jan Loorbach besprak ten slotte de maatschappelijk verantwoorde rol van de Nederlandse Orde van Advocaten: Het is onze taak niet om positie te kiezen in de politieke discussie, tenzij het gaat om supra-politieke waarden zoals de onschuldpresumptie. Erg veel inhoud dus, terwijl de middag eigenlijk draaide om de vertrekkende Floris Bannier! Volgens hemzelf was de maatschappelijk verantwoorde advocaat het middel van de burger om zich te weren tegen machtsmisbruik van de staat. Voor al de mensen die afscheid van de professor waren komen nemen, was het leuk geweest meer te horen over de manier waarop Bannier zélf zijn advocatencarrière had ingevuld. Eerste jaarvergadering Nederlandse Vereniging voor Rechtsvergelijkend en Internationaal Insolventierecht (NVRII) Datum: 8 december 2011 Aantal aanwezigen: 100 Locatie: Symphony Building Zuidas Borrel: Weinig mensen hebben baat bij de economische crisis, maar één rechtsgebied heeft er in ieder geval een flinke impuls door gekregen: het internationale insolventierecht. Dat gaat immers spelen zodra betalingsproblemen en faillissementen in zicht komen. Hoewel de Nederlandse Vereniging voor Rechtsvergelijkend en Internationaal Insolventierecht (NVRII) pas een paar maanden bestaat, telt zij nu al ruim 120 leden, zo vertelde de verheugde voorzitter Bob Wessels de vijftig aanwezigen op de eerste jaarvergadering. Wessels, hoogleraar internationaal insolventierecht in Leiden, betreurde het dat minister Ivo Opstelten begin 2011 een veelbelovende nieuwe Nederlandse insolventieregeling naar de bureaulade heeft verwezen. Op Europees niveau wordt er wel vernieuwd, want de Europese Insolventieverordening wordt binnenkort herzien. De NVRII had twee professoren gevraagd hun preadviezen daarvoor te komen toelichten: Francisco Garciamartín, hoogleraar internationaal privaatrecht aan de Rey Juan Carlos Universiteit te Madrid en Loes Lennarts, hoogleraar ondernemingsrecht in Utrecht en vergelijkend ondernemingsrecht in Groningen. Tijdens de middag werd duidelijk: het ideale insolventierecht is nog geen realiteit. Er is dus nog flink wat werk aan de winkel. Maar het succes van de piepjonge vereniging toont aan dat iedereen bereid is er zijn schouders onder te zetten. Bob Wessels kondigde aan dat de vereniging op 31 mei 2012 een bijeenkomst zal organiseren ter ere van het tienjarig bestaan van de Europese Insolventieverordening. Save the date! Forum Romanum Datum: 13 december 2011 Aantal aanwezigen: een kleine twintig Locatie: Oudemanhuispoort Borrel: Je moet het maar durven, als jonge wetenschapper een lezing over Romeins recht geven voor Forum Romanum. Dat is het gezamenlijk dispuut van UvA en VU voor Romeins recht. Jacob Giltaij deed het. Hij is onlangs aan de Erasmus universiteit gepromoveerd op mensenrechten in het Romeinse recht. Aan de hand van drie begrippen meende Giltaij voorlopers van mensenrechten bij de Romeinen te kunnen ontdekken. Als eerste natura, een basis voor natuurrecht. Hoewel dat ook voor dieren gold, zou het méér zijn dan de vaststelling van biologische feitelijkheden. De Romeinse rechtsgeleerde Brutus vond de door slavinnen gebaarde baby s bijvoorbeeld geen onderwerp van vruchtgebruik. Het tweede begrip dat Giltaij aanhaalde 10 nr

11

12 Juridisch nieuws was humanitas, medemenselijkheid. Concreet betekende dat vooral een door keizers verplichte mildheid van handelen, ook ten aanzien van slaven. Als laatste besprak Giltaij saevitia, oftewel wreedheid. Excessief misbruik van slaven werd als wreedheid bestempeld. Het was bijvoorbeeld verboden je eigen slaaf te vermoorden. De eerbiedwaardige leden van het dispuut waren maar weinig overtuigd. Had Giltaij wel naar clementia gekeken? Ja, maar dat was helemaal geen wet. En pietus dan? Ook waarschijnlijk geen juridisch begrip, antwoordde Giltaij. Eric Pool (emeritus hoogleraar Romeins recht in Brussel en docent rechtsgeschiedenis aan de UvA) toonde zich de meest bevlogen opponent. De aangehaalde tekst over het vruchtgebruik moest bijvoorbeeld niet geplaatst worden in een mensenrechtendiscussie, maar in het kader van de vraag of iets vegetatiefs als vruchtgebruik van toepassing kon zijn op levende wezens. Gelukkig nam Laurens Winkel (hoogleraar rechtsgeschiedenis aan de EUR en promotor van Giltaij) nog even de verdediging op zich. Ideeëngeschiedenis is helemaal niet irrelevant voor de rechtswording! Mensenrechten kunnen beter Over het algemeen is het goed gesteld met de mensenrechten in Nederland. Maar volgens mr. Laurien Koster, voorzitter van het nieuw op te richten College van de Rechten van de Mens, valt er ook nog veel te winnen. De Eerste Kamer heeft eind november ingestemd met de oprichting van het College, dat tot doel heeft de mensenrechten in Nederland te beschermen, het bewustzijn van deze rechten te vergroten en erop toe te zien dat ze daadwerkelijk worden gerespecteerd. Al in 2006 heeft Nederland de VN toegezegd een dergelijk instituut op te richten. In de loop van dit jaar zal het instituut zijn deuren openen. Vestigingsplaats wordt Utrecht. Alle taken van de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) waarvan Koster nu voorzitter is gaan bij wet over naar het College voor de Rechten van de Mens. Het nieuwe instituut wordt het centrale aanspreekpunt op het terrein van mensenrechten. Het zal geen individuele klachten behandelen, tenzij het gaat om klachten op het gebied van gelijke behandeling. Opinie: advocaat als consultative seller De website van Mr. ( kent een rubriek Opinie. Op deze plaats signaleren we recent verschenen Opiniebijdragen. Opinie!!!!!! Een advocaat is zeer geschikt als consultative seller (Opinie/Marketing) Jurist Enno van Kersen (verbonden aan de internationale trainingsorganisatie Sandler Training) schreef een bijdrage over acquisitie. Moeten advocaten ook verkopen of is de huidige nadruk op acquisitie een voorbijgaand fenomeen? Als zaken goed gaan is marketing vaak genoeg maar als niet alles meer vanzelf gebeurt kan je je onderscheiden door een acquisitie-proces te hanteren dat het vinden en analyseren van za- kelijke en persoonlijke behoeftes centraal stelt. Dit heet consultative selling en hiermee positioneert een advocaat zich als vertrouwensman en niet als verkoper. Geen schurkenstaat Nederland is geen schurkenstaat, zegt Koster. Het is hier over het algemeen goed gesteld met de mensenrechten, maar het vergt constante aandacht om dit zo te houden en nog verder te verbeteren. Die aandacht kan worden gewaarborgd door een instituut dat het toezicht op de naleving van de mensenrechten als core business heeft. De voorzitter noemt een behoorlijk aantal onderwerpen waarop verbetering in het kader van de mensenrechten in Nederland mogelijk is: ouderenzorg, babysterfte, vreemdelingendetentie, toegang tot de rechter, privacy, kindermishandeling, uitbuiting en family life. Er is nog veel te winnen, aldus Koster. 12 nr

13 19 DECEMBER Advocaat Jan Henk van der Velden (Wijn & Stael) publiceerde het boek Iedereen liegt, maar ik niet en bedacht de liegladder Bent u als advocaat altijd eerlijk, of liegt u ook wel eens? Iedereen liegt, dus ik ook, maar ik wil wel laag op de liegladder blijven. Ik vind mijzelf straight maar helaas vindt bijna iedereen dat van zichzelf, en dat is nu net het probleem dat ik in mijn boek constateer. Als advocaat moet je heel erg op je qui vive zijn dat je geloofwaardigheid niet wordt aangetast. Ik lieg dus niet namens cliënten. Natuurlijk presenteer ik de waarheid op een zo positief mogelijke wijze voor mijn cliënten. Maar je moet er dan wel voor waken dat je dat te veel overdrijft want dan wordt de grens van het toelaatbare overschreden en wordt het misleiding of liegen. 2 JANUARI Mireille Hildebrandt hield haar oratie als hoogleraar ICT en rechtstaat aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Wat is de centrale stelling van uw oratie De rechtstaat in cyberspace? De algoritmes die cyberspace mogelijk maken bepalen in toenemende mate onze handelingsmogelijkheden. We leven in de overgang van een informatiesamenleving naar informatiegestuurde omgevingen. Die overgang beïnvloedt een aantal vooronderstellingen van het recht en mogelijk ook de bestaansvoorwaarden van de rechtstaat. Dat klinkt nogal heftig en leidt al snel tot hetzij doemdenken of tot het bagatelliseren van de veranderingen die op til zijn. Beide reacties zijn kortzichtig en niet erg nuttig. Meesters van de week 12 DECEMBER Jaap van Rijn van Alkemade (promovendus UL) sprak op het seminar De natuur van de mens? van de Jonge Nederlandse Juristen-Vereniging. Is het nodig, zo n club van jonge juristen? Zeker. Als jonge onderzoeker heb je mensen om je heen nodig die jouw passie delen en die met jou in hetzelfde schuitje zitten. Dan kun je elkaar inspireren en verder helpen. Het is daarom goed dat jonge onderzoekers zich tegenwoordig steeds vaker verenigen in jonge clubs. 27 DECEMBER Willem Boom (hoogleraar burgerlijk recht EUR) bedacht de VBR Publicatieprijs voor de Vereniging voor Burgerlijk Recht. 29 NOVEMBER Tom Eijsbouts hield zijn oratie als hoogleraar Europees recht aan de Universiteit Leiden. 5 DECEMBER Munish Ramlal promoveerde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op de transparantie van het wetgevingsproces. Op uw site zagen we een indrukwekkende lijst publicaties. We nemen aan dat u als bedenker van de prijs niet in aanmerking komt om genomineerd te worden. Vindt u dat jammer? Helaas, bestuursleden van de vereniging zijn uitgesloten van deelname. Maar het feit dat ik nog nooit een prijs heb gewonnen, is wel een aanleiding voor het instellen van de prijs. Dat kan natuurlijk ook aan de dubieuze kwaliteit van mijn werk liggen, maar bij collega-hoogleraren staan er toch ook nauwelijks bokalen in de kast. En als ik tegenwoordig de c.v. s zie van buitenlandse kandidaten voor een baan, valt me vaak op dat die wel allerlei prijzen hebben gewonnen tijdens en na hun studie. Dat moet hier ook kunnen, dacht ik. Zeker in een gebied dat zo breed is als het burgerlijk recht. Kent u ook een potentiële Mr. van de week? Mail ons! info@mr-magazine.nl Onlangs werd u nog in Mr. door collega s bewierookt als een van de dragende motoren op het gebied van het Europees recht. Zelfs voor een bescheiden mens als u moet dat toch een plezierige ervaring zijn. Vooral gegeven de andere twee, Sacha Prechal en Kamiel Mortelmans. Hun honorering geeft de mijne een fumus boni juris. Ik had mezelf nooit in dit gezelschap gedacht. Tevens wordt u omschreven als de Pietje Bell van uw vakgebied. Maar hoe zit dat? Bent u een beetje een laatbloeiende Pietje Bell die tegen zijn 65ste zijn oratie houdt? Ik heb geleerd niet te vroeg te pieken. Daar houd ik me aan. Wat is de leukste stelling in uw proefschrift? Hoezo openbaar bestuur?! Welk wetsartikel vindt u het mooist? Artikel 81 Grondwet: De vaststelling van wetten geschiedt door de regering en de Staten-Generaal gezamenlijk. Ik vind de verhouding parlement en regering buitengewoon interessant en dit artikel roept veel vragen op als het om die verhouding gaat. Het heeft geschiedenis, het heeft eenvoud, het heeft iets magisch. Een selectie van uitspraken die de Mrs. van de Week de afgelopen maand deden op de site van Mr. ( Elke week beantwoordt een jurist die die week om de een of andere reden in het nieuws is een aantal vragen. Wie een wekelijks overzicht wil van alle Mrs. van de week kan zich abonneren op de Mr. nieuwsbrief via nr

14 Link up. Vind je het een spannende uitdaging om hechte relaties op te bouwen met gerenommeerde, internationale cliënten? Wil je de grenzen van je praktijkgebied verleggen naar een breed spectrum van sectoren? Heb je het talent, inzicht én de energie om de meest complexe transacties succesvol af te ronden? Link dan met Linklaters! Wij zijn een wereldwijd, toonaangevend kantoor met advocaten, notarissen en fi scalisten. We zijn altijd op zoek naar jong toptalent. Dus als jij carrière wilt maken in een open en toegankelijke omgeving, waarin pragmatisme en vernieuwend denken centraal staan, bekijk dan onze stagemogelijkheden en vacatures op

15 Weblogs Juridisch heldendom Op de website van Mr. werd afgelopen maand weer druk geblogd. Ook deze keer een greep uit de inhoud. Meer lezen? Kijk op S trafrechtadvocaat Job Knoester is verontwaardigd over de zwaardere straffen voor geweld tegen hulpverleners. Waar slaat dat op? Begrijp me niet verkeerd. Ik wil ook een rustige, gezellige en ja, laat ik het maar gewoon zeggen (het is niet truttig) vredig oud en nieuw. Gewoon omdat ik dat fijn vind. En oké, ook omdat mijn kinderen inmiddels de leeftijd krijgen dat ze zelf oud en nieuw willen vieren. Rechtsfilosoof Hendrik Kaptein heeft al tijden een voorliefde voor stoomtractie en schrijft hierover in zijn laatste blog. Antieke locomotie, met beelden, geluiden, geuren van kolen, smeerolie en stoom beweegt de werktuigbouwkundige belangstelling even sterk als het gemoed van de echte spoorwegliefhebber. Alsof de tijd heeft stilgestaan, bijvoorbeeld in de Harz aan boord van smalsporige rijtuigen op weg naar de Brocken, getrokken door gedrongen stoomlocomotieven sterk genoeg om velen in één keer naar de top te brengen. In behaaglijke warmte opgewekt door dezelfde stoom die de trein rijdt. Elk rijtuig is voorzien van een eenvoudig gemak, bestaand uit niet veel meer dan een afgeschoten gat in de vloer met bijpassende zitting, om de ontlasting in ongestoorde afzondering te kunnen laten gebeuren. Weer is eenvoud kenmerk van het ware, net zo goed als de onderweg achtergelaten fecaliën geen kwaad kunnen en dan ook snel vergaan. Onderzoeker Recht in de multiculturele samenleving Guido Terpstra vindt dat de feestdagen in december niet serieus ter discussie staan. Terwijl er voor een aantal politieke denkers en rechtstheoretici toch iets ongemakkelijks in dit gegeven zit. Want past het een neutrale overheid die de Nederlandse staat wil zijn om officiële feestdagen te laten samenvallen met religieuze, van oorsprong christelijke feestdagen? Dory Reiling inventariseert dit keer de nieuwe IT in de rechtspraak van 2011 en vraagt zich af of de rechter al overbodig wordt: Zelfsturende auto s en zelfreinigende kleding! Twee berichtjes van BBC World op de dag dat ik dit blog schrijf. Google blijkt te experimenteren met auto s die zichzelf kunnen besturen. In China ontwikkelen ze kleding die zichzelf reinigt onder invloed van zonlicht. What ll they think of next? Worden autobestuurders en wasmachines (die de wasvrouw overbodig maakten) al overbodig? De rechtspraak heeft in 2011 goede voortgang gemaakt met de invoering van IT. Burgers, advocaten en rechters hebben daar voordeel bij. Maar of de rechter daarmee overbodig wordt? Door een spambericht, met als spamnaam Avril McDonald, dacht Gerben Kor terug aan deze internationaalrechtelijk juriste, die onder meer bij het Asser instituut werkte. Avril McDonald is dood, al bijna twee jaar. Die spam deed me pijn en deed me denken aan Avril. Zij was een inspiratie. Niemand kon een zin waarin zo vaak het woord fuck klonk zo lief en integer uitspreken als zij. Niemand kon een zelfingenomen bobo van het internationaal recht (en dat zijn er nogal wat) zo scherp op inhoud en stijl fileren as zij. Ik heb enorm veel van Avril geleerd. Op het Asser instituut maar vooral ook tijdens nachtelijke sessies in restaurants die voor haar openbleven. Onlangs besprak Boris Dittrich in een bar in Buenos Aires de kwestie rondom Jorge Zorreguieta. Mijn gesprekspartners vinden me naïef. Denk je werkelijk dat de vader van de toekomstige Koningin van Nederland vervolgd gaat worden in Nederland? Als de officier van justitie daartoe besluit, dan houdt de politiek dat tegen. Je kunt je toch geen kroning voorstellen, terwijl de vader van de Koningin terecht staat? Het is inderdaad moeilijk voorstelbaar, geef ik toe. Ik hoop dat het OM een overtuigende juridische analyse geeft waarom Zorreguieta al dan niet moet worden vervolgd. Het moet geen vaag verhaal worden, waar dingen worden weggemoffeld. Want anders blijft de kwestie in de toekomst opspelen en daar is niemand mee gebaat. Marijn Rooijmans gaat verhuizen met het Netwerk van GALERIE TIGLIO OndernemendeJuristen, maar vraagt zich af: Het concept kantoor zoals we dat kennen, is in sneltrein uit de mode aan het raken en dan ga ik tegen de trend in een nieuw kantoor huren. What am I thinking? Niet dat hij nu een pleidooi houdt voor Het Nieuwe Werken. Daar is namelijk volgens hem niets nieuws aan. We doen nog steeds hetzelfde. Enig verschil is dat je de onzinnige gedachte loslaat dat iedereen op een vast tijdstip en een vaste plek werkt en op een vaste tijd naar huis gaat. Morele leiders en strijders hebben vaak een juridische achtergrond. Mr. Superheld is een historisch en hedendaags archetype, aldus creatief jurist Susanne Hoogwater. Denk aan Gandhi en Nelson Mandela. En dichter bij huis: de advocaten die gelijke rechten voor weduwnaars hebben bereikt, straatverboden voor stalkers hebben bedacht en juristen die het Internationaal Strafhof hebben ingericht. Hoogwater attendeert de lezer op een Amerikaanse training in juridisch heldendom in februari 2012 en geeft creatieve suggesties voor thuisblijvende juristen met heldenaspiraties. Hét adres voor een stijlvol en passend geschenk bij een jubileum of afscheid in de RECHTERLIJKE MACHT of ADVOCATUUR U bent van harte welkom! Mr. Pia Lindeman-Verhaar Verwerstraat HZ s -Hertogenbosch Tel: nr

16 NIETS GAAT VANZELF. GELUKKIG MAAR, DAT ZOU HET LEVEN ERG SAAI MAKEN. Vincent Voogt, Fiscalist, Hogan Lovells Voor mij hoeft het niet altijd makkelijk te gaan, ook niet op het veld. Het mag af en toe best lastig zijn tijdens een wedstrijd, dat maakt me alleen maar sterker en beter. Zo n wedstrijd prikkelt mij om helemaal tot het uiterste te gaan. Dat doe ik ook bij Hogan Lovells, een internationaal advocatenkantoor met een wereldwijd netwerk, voortreffelijke opleidingsmogelijkheden, een collegiale sfeer en uitdagende zaken. Voor mij dé plek om het maximale uit mezelf te halen! Ben jij ook uiterst gedreven en wil je samen tot het uiterste gaan? Kies dan voor Hogan Lovells, aan de Keizersgracht in hartje Amsterdam. UITERST GEDREVEN Hogan Lovells International LLP, advocaten, notarissen en belastingadviseurs

17 Column Nederland versus Engeland And the winner is London. Niet alleen de Olympische Spelen 2012 gaan naar Londen, maar ook de titel litigation & arbitration capital of the world. De Engelsen door W.F. Hermans (Het sadistisch universum, 1964) betiteld als inwoners van het perfide Albion; krijtwitte wezens, niet zelden door rood haar gedekt die een halfondergelopen rots in de Noordzee bewonen hebben dat toch maar weer mooi geritseld. Een ondoorgrondelijk en vermolmd systeem van case law, bestierd door even pedante als kostbare advocaten weten ze te verkopen als Gods gift to law. In een brochure We moeten trotser zijn op het evenwichtige Nederlandse contractenrecht dat prima aansluit bij de noden van de commerciële praktijk van The Law Society of England and Wales staat in ronkende taal: Parties (especially commercial parties) can predict, with greater certainty than in many civil law systems, whether a proposed course of action is likely to be lawful or unlawful. En English law is based on the principle of freedom of contract, which is more flexible than many civil law systems, which rely on a more rigid and prescriptive civil code. In het voorwoord van de brochure vat de Engelse minister van justitie de geneugten van het Engelse recht ten opzichte van de civil law, waaronder Nederlands recht, nog eens fijntjes samen: English commercial law provides predictability of outcome, legal certainty and fairness. It is clear and is built upon well-founded principles, such as the ability to require exact performance and the absence of any general duty of good faith. Civil law (waaronder Nederlands recht) is dus zowel rigid, als buigbaar vanwege die vage good faith. Maar common law (zoals Engels recht) is predictable en flexible tegelijk. Hier staat hetzelfde, maar het voelt bepaald anders. Verkopen kunnen Engelsen nu eenmaal beter dan Nederlanders. Nederlanders blijven koopmannen of dominees zonder enige subtiliteit. Nederland is het land dat het WK voetbal in 2012 wilde binnenhalen door Ruud Gullit Sepp Blatter een herenrijwiel te laten aanbieden. Polen en de Oekraïne hebben de pot gekregen. Ik wil niet weten wat zij de FIFA-president hebben aangeboden. We moeten trotser zijn op het evenwichtige Nederlandse contractenrecht dat prima aansluit bij de noden van de commerciële praktijk. De regels staan keurig opgesomd in het BW, de contractsvrijheid maakt het mogelijk daarvan desgewenst af te wijken en de Hoge Raad geeft duidelijkheid bij de toepassing van open normen. In de jaren negentig werd al geoordeeld dat exoneratiebedingen tussen commerciële partijen gewoon geldig zijn en dat het niet spoedig naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is daarop een beroep te doen. De aansprakelijkheid voor het afbreken van onderhandelingen is door de Hoge Raad teruggeduwd in het hok (in het arrest De Ruiterij/MBO en later CBB/JPO). De vrijheid te onderhandelen en onderhandelingen desgewenst af te breken is de regel. Recenter heeft de Hoge Raad het belang onderstreept van een grammaticale uitleg van een commercieel contract (Meyer Europe/Pont- Meyer, 2007). De ketting bij Chatham In het Nederlandse commerciële contractenrecht staat de business certainty niet minder centraal dan in het Engelse recht. Gekoppeld aan een efficiënt en goedkoop arbitrage-instituut als het NAI en een dito rechterlijke macht heeft Nederland alles in zich om een belangrijke rol te spelen in de wereld van de internationale commerciële geschilbeslechting. Handig dat ook veel multinationale holding- en financieringsmaatschappijen in Nederland zijn gevestigd. De ketting moet bij Chatham maar weer eens gebroken worden. Reageren? door Rieme-Jan Tjittes Prof. mr. Rieme-Jan Tjittes is advocaat en partner cassatie bij BarentsKrans. nr

18 JEAN-PAUL COSTA, OUD-PRESIDENT EHRM: We moeten ferm Kort na zijn afscheid als president van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens komt Jean-Paul Costa in Leiden uitleggen hoe het Hof de huidige uitdagingen tegemoet kan treden: niet zwichten voor politieke druk en uitleggen waarom het hoogste nationale gerecht ernaast zat. Costa vindt het zeer wenselijk dat de Nederlandse regering en de Hoge Raad de Salduz -uitspraken zo uitleggen dat de advocaat actief kan optreden tijdens het politieverhoor. door Lex van Almelo foto s Geert Snoeijer Op de Dag van de Mensenrechten 2011 is door de hoge ruiten van de oude collegezaal in het Leidse Kamerlingh Onnesgebouw niets te zien van de donkere wolken boven het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Het hof dreigt onder zijn succes te bezwijken, zowel kwantitatief als kwalitatief. Kwantitatief omdat de werkvoorraad van het hof is opgelopen tot zaken. Het kost tien jaar om die weg te werken. En dan moeten er geen nieuwe zaken bijkomen. Kwalitatief omdat het gemor over de soms ingrijpende uitspraken van het hof toeneemt. Niet alleen in Nederland, waar de Leidse promovendus Thierry Baudet het hof probeert terug te fluiten naar zijns inziens echt fundamentele kwesties. Ook in België, Italië en Engeland wordt het hof steeds meer met Euroscepsis bezien. Kritiek Marc Bossuyt, de voorzitter van het Grondwettelijk Hof in België, schreef onder meer dat de advocaten en belangenbehartigers van asielzoekers juichen over de uitspraken van het hof, terwijl staten zich in stilzwijgen hullen. In Italië, maar ook daarbuiten, was er veel kritiek op de uitspraak van het hof over een kruisbeeld in een openbare school, de zaak-lautsi. De zeven rechters uit de Kamer zagen hierin een schending van de vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst. De Italiaanse regering vroeg daarop de Grote Kamer nader naar de zaak te kijken. En volgens vijftien van de zeventien rechters uit de Grote Kamer is de Conventie hierdoor niet geschonden. Het Verenigd Koninkrijk lijkt niet alleen af te drijven van de Europese Unie, maar ook van de Raad van Europa, de vader van de Europese Conventie voor de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden. In het Britse Lagerhuis werd in het voorjaar van 2011 serieus gedebatteerd over het opzeggen van de Conventie. In 2005 had Europese Hof al gezegd dat het algemene verbod voor gedetineerden om hun stem uit te brengen bij verkiezingen te ver gaat. Toen de Britten erop werden aangesproken dat zij deze uitspraak nog altijd niet naleven, barstte de discussie los. Verder hikken de Britten aan tegen recente uitspraken over verklaringen die zijn voorgelezen aan de jury, zonder dat de verdachten het verklarende slachtoffer of de verklarende getuige konden ondervragen. De Kamer vond dit in 2009 in strijd met artikel 6. Kwaliteitskrant The Guardian adviseerde de zeventien rechters van de Grote Kamer dit oordeel te veranderen. Als zij nu respect tonen voor de beslissingen van de Britse rechters zal de Britse regering in de toekomst wellicht meer respect tonen voor de beslissingen van het Hof. Op 15 december heeft de Grote Kamer onder leiding van de Brit Sir Nicolas Bratza met een uitgebreide motivering een 18 nr

19 Interview en diplomatiek zijn nr

20 Zo betrokken, het zou verboden moeten worden. MR. LUUK JONKER, HOOGST PERSOONLIJK BETROKKEN BIJ AUTODROP. Bij Holla Advocaten nemen we het graag persoonlijk. Dat betekent dat we betrokken zijn bij de zaken die we behandelen. Het houdt ook in dat we regelmatig contact hebben en ons écht in onze klanten verdiepen. We stellen het belang van onze cliënt altijd voorop en hebben oog voor de mens achter de zaak. We zijn een van de 25 grootste advocatenkantoren van Nederland, onze advocaten bieden, naast professionele juridische bijstand, advies op maat vanuit onze vestigingen in Eindhoven, s-hertogenbosch en Tilburg. Op stellen we ons graag persoonlijk aan u voor en vindt u meer informatie over onze aanpak.