'mi^- In opdracht van: HYPERCUBE BUSINESS INNOVATION

Transcriptie

1 -5T -^s^^^^^d^^^^^^^mmm^^^i^i^ ' - VA # - 'mi^- In opdracht van: HYPERCUBE BUSINESS INNOVATION Utrecht, September 2010

2 Management Summary Dlt strategisch businessplan heeft tot doel mzicht te geven in de bedrijfseconomische effecten van capaciteitsuitbreiding van het Goffertstadion voor de betaald voetbal organisatie (BVO) NEC en in de mate waann een gedegen beleidsvoenng kan bijdragen aan het optimaliseren van deze effecten Alvorens hierop in te gaan, wordt eerst de context geschetst waarin de performances van N E C op sportief en financieel gebied bezien moeten worden NEC presteert naar mate van wat op basis van hun uitgaven aan lonen, salarissen en sociale lasten van contractspelers en technische staf verwacht mag worden De club uit Nijmegen wordt gemiddeld over de afgelopen tien seizoenen jaarlijks lie in de Eredivisie De club doet met gemiddeld 42 wedstrijdpunten per seizoen (gemeten over de afgelopen tien seizoenen) met veel onder voor de ovenge vier clubs uit de peer group De huidige stadioncapaciteit is een beperkende factor voor NEC om deze sportieve prestaties optimaal te kapitaliseren De operationele baten en daarmee de bestedingsruimte van de ovenge vier clubs uit de peer group zijn de afgelopen jaren sterker gegroeid dan die van NEC Hierdoor zijn FC Groningen, FC Utrecht, NAC Breda en Vitesse, in tegenstelling tot NEC, wel in staat een groter deel van de baten aan te wenden voor verbetering van sportieve prestaties van hun club NEC blijft daarmee achter en het sportieve gevaar van clubs uit de aan de aan de onderkant grenzende peer group dreigt Een groter stadion biedt N E C de mogelijkheid aan te haken bij de sportieve ontwikkelingen van haar sportieve concurrenten veel belangrijkere, zakelijke gedeelte Het is om reden van afhankelijkheid van sportieve prestaties dat m dit businessplan een viertal scenano's is gedefinieerd Deze scenario's worden onderscheiden door de sportieve prestaties van N E C in het seizoen waarop de club het uitgebreide Goffertstadion gaat bespelen De scenario's sportief verval en sportieve achteruitgang gaan uit van de situatie waarin de clubleiding van NEC genoodzaakt is in de aanloopfase cumulatief 6,6IVI bezuinigen (i e jaarhjks 2,2M) In de scenano's hebben deze bezuinigingen in verschillende mate negatieve impact op de sportieve prestaties van de club wat ook tot uiting komt in de stadionbezettingsgraad en de daarmee samenhangende operationele baten De scenario's sportieve stabiliteit en sportieve ambitie gaan uit van de situatie waarin de clubleiding van NEC m de aanloopfase externe financiering, bijvoorbeeld via investeringsbijdragen, tot haar beschikkmg heeft In de scenario's wordt de externe financienng aangewend om in de aanloopfase respectievelijk continuering en verbetenng van huidige sportieve resultaten te realiseren Dit komt tot uiting in de stadionbezettingsgraad en de daarmee samenhangende operationele baten Per scenario is inzichteiijk gemaakt met welk beleid structureel richtmg optimale stadionbezettingsgraad gegroeid kan worden teneinde het batenpotentieel van de uitgebreide stadioncapaciteit te benutten Indien NEC zoals beoogd in in een groter stadion gaat spelen, dient het te voeren beleid gericht te zijn op het optimaliseren van de bezettingsgraad van de stadioncapaciteit Dit geldt zowel voor de capaciteit bestemd voor consumentenmarkt ( zitplaatsen) als voor capaciteit bestemd voor de zakelijke markt (3 000 zitplaatsen) De mate van realiseerbaarheid van deze beleidsdoelstelling is sterk afhankelijk van de sportieve prestaties van N E C m zowel de aanloopfase als de exploitatiefase Sportieve prestaties bepalen in grote mate de bezettingsgraden van de consumententribunes Deze zijn op hun beurt randvoorwaardelijk voor de realisatie van een optimale bezettingsgraad van de capaciteit die beschikbaar is voor, het economisch

3 Gezien de huidige financiele situatie van de bedrijfstak betaald voetbal en die van N.E.C. in het bijzonder is het scenario sportieve achteruitgang op dit moment het meest realistisch. In dit scenario leiden de bezuinigingsmaatregelen van N.E.C. tot een minimaal verlies aan sportief terrein en speelt de club het eerste jaar van de exploitatiefase aan de onderkant van de Eredivisie. Onderstaand is de bedrijfseconomische impact van dit scenario inzichteiijk gemaakt voorde eerste vijf jaar van de exploitatiefase. Impact bedrijfseconomische impact scenario sportieve achteruitgang Sportieve prestatie Consumenten Bezettingsgraad consumenten Zakelijk Bezettingsgraad zakelijk Totaal Bezettingsgraad totaal Operationele baten Operationele lasten Operationeel resultaat ,125 73% 1,812 60% 14,937 71% 16,004 13,466 2,538 w.-. ^ ,639 76% 1,938 65% 15,577 74% 17,534 15,292 2, ,961 83% 2,260 75% 17,221 82% 19,611 17,593 2,018 ^ ,405 91% 2,612 87% 19,018 91% 21,886 19,784 2,102 f ,711 98% ^' 2,930 98% 20,640 98% 23,941 22,051 1,889 / ;> % ^ # :^:^3»4/

4 Inhoud Management Summary 2 Inhoud 4 1. Achtergrond 6 2. Doelstelling 6 3. Inleiding 7 Voetbal als business 7 Het verband tussen sportieve prestaties en financien 7 De omvang van het verzorglngsgebied 8 Operationele baten en operationele lasten 8 4. Benchmarking 9 Peer group Cl 9 Aangrenzende peergroups 9 5. Sportieve prestaties ll Ontwikkeling sportieve prestaties van N.E.C 11 Ontwikkeling sportieve prestaties peergroups Financieel 13 Operationeel resultaat vs. Netto resultaat 13 Operationele baten N.E.C. seizoenen '04/'05 - '08/'09 13 Operationele baten peer groups '04/'05 - '08/' Aannames en rekengrondslagen 30 Aannames 30 Rekengrondslagen Beleidscenario's 33 Huidige financiele situatie 33 Maatregelen 33 Relatieve sportieve terugval 33 Scenario's met sportieve terugval 34 Scenario's met sportieve contlnutteit en verbetering Effecten scenario's 36 Effecten operationele baten 36 Effecten operationele lasten 39 Effecten operationeel resultaat Batenpotentieel Conclusie 43 Sportief Verval 43 Sportieve Achteruitgang 43 Sportieve Bestendiging 44 Sportieve Ambitie 44 Operationele lasten N.E.C. seizoenen '04/'05 - '08/'09 21 Operationele lasten peer groups'04/'05 -'08/'09 22 Operationeel resultaat N.E.C. seizoenen '04/'05 -'08/'09 26 Operationeel resultaat peer groups'04/'05-'08/'09 26 Netto resultaat peer groups'04/'05-'08/' Toekomstige ontwikkelingen bedrijfstak Conclusie Toelcomstig beleid 30

5

6 1. Achtergrond In het voorjaar van 2009 liet N.E.C. een analyse uitvoeren naar het toeschouwers- en sponsorpotentieel binnen het verzorglngsgebied van de club, de economische mogelijkheden en de ambitie van N.E.C. om structureel een positie aan de bovenkant van de middenmoot in de Eredivisie te bezetten. De conclusie van dit onderzoek luidde als volgt: "N.E.C. wordt de laatste jaren in ernstige mate beperkt in verdere groei in toeschouwersaantallen en sponsormkomsten, en daarmee in sportieve prestaties; de club kan de goede sportieve prestaties niet kapitaliseren. Oorzaak hiervan is de te gennge stadioncapaciteit van het Goffertstadion. Uitbreiding van de huidige stadioncapaciteit is daarom noodzakelijk. Zeker met het oog op de sportieve ambities die de club op (middel)lange termijn heeft, namelijk het structureel deel uitmaken van de subtop van de Eredivisie en hierdoor regelmatig deelnemen aan de Europese club competities. Het verzorglngsgebied van N.E.C. is voldoende groot, zowel in populatie als bedrijvigheid, om deze ambities te realiseren." N.E.C. heeft de uitkomsten van dit onderzoek gebruikt om aan te tonen dat een uitbreiding van het Goffertstadion noodzakelijk is om aan te haken bij de sportieve groei van haar concurrenten. Deze uitbreiding hangt echter nauw samen met de beslissing van de gemeentelijke politiek ten aanzien van de komst van het Topsport en Innovatiepark (TIP). Ondertussen hebben de partijen GroenUnks, PvdA en D66 hun coalitieakkoord {Werken aan een duurzame toekomst, geldend voor de periode ) gepubliceerd. Hierin geven de partijen aan achter de plannen van het Topsport en Innovatiepark te staan. Tegelijkertijd geven de partijen aan dat de coalitie nog wei verdeeld is over de locatie ervan. Hierover wordt het volgende geschreven: "De Goffert en de Nieuwe Dukenburgseweg zijn de voorliggende opties, die beide heel verschillende voor- en nadelen hebben. De verbinding met NEC en met de tweede ring op het stadion vormen voor de samenwerkende partners inhoudelijke pluspunten van de Goffert. Het behoud van het groene karakter van het stadspark en het beperken van de parkeerdruk voor de omgeving staan daartegenover als zware tegenargumenten. De Nieuwe Dukenburgseweg biedt meer ruimte en minder aantasting van groen. De verbinding met het stadion en met NEC is daar echter nauwelijks aanwezig. Zowel financieel als inhoudelijk levert dat minder synergie op, wat mogelijk een bedreiging vormt voor de levensvatbaarheid van het TIP." Voordat de coalitie eind 2010 een beslissing neemt over de realisatie van het Topsport en Innovatiepark en over de locatie wordt aanvullend onderzoek gedaan naar de randvoorwaarden op basis waarvan de beslissing genomen gaat worden: De exploitatie van het TIP doorstaat de toets der kritiek van een onafhankelijke accountant, Het parkeren gaat niet ten koste van het groen en van de woonwijken, N.E.C. lean voor minstens vijf jaar de huur garanderen en = Er gaat geen extra gemeentelijk geld bij. 2. Doelstelling N.E.C. heeft Hypercube de opdracht verstrekt om de club te ondersteunen bij het opstellen van een strategisch businessplan. Dit businessplan heeft tot doelstelling inzicht te verschaffen in het vraagstuk welk bedrijfseconomisch beleid N.E.C. het beste kan voeren in zowel de aanloopfase naar (seizoen tot en met ) als ook in de exploitatiefase in het Goffertstadion met uitgebreide capaciteit (vanaf seizoen en in het bereik van dit rapport tot en met ) ten einde er een gezonde financiele huishouding op na te houden. Het businessplan geeft niet alleen de club zelf hierin inzicht. Ook andere belanghebbenden, zoals de gemeente Nijmegen, verkrijgen met dit plan inzicht in de impact van de capaciteitsuitbreiding op de mate van financiele stabiliteit van N.E.C. en daarmee in het realiteitsgehalte van financieel-economische verstandhouding en afspral<en tussen deze belanghebbenden en de club voor de toekomst. Een gezonde financiele huishouding is de beste huurgarantie die N.E.C. kan geven.

7 3. Inleiding Dlt Strategisch businessplan leunt op de sporteconomische theone, het causale verband tussen sportieve prestaties en fmancien Het vormt de rode draad m dit plan Om die reden wordt in dit hoofdstuk deze theorie beknopt toegelicht meer wedstnjdbaten en commerciele baten, uiteindelijk tot verdere investenngen in voetbaltechnische tak van een BVO Figuur 3 IHet verband tussen sportieve prestaties en fmanuen Voelbai als business Het businessmodel van een Betaald Voetbal Orgamsatie (BVO) is gebaseerd op het verband tussen sportieve prestaties en baten en lasten De bedrijfsvoenng is er in eerste instantie op gencht om met behulp van sportieve prestaties baten te maximaliseren Indien het resultaat, gegenereerde baten na aftrek van lasten, toereikend genoeg zijn, wordt geinvesteerd in de technische tak van de BVO tenemde de sportieve prestaties te van de club te verbeteren De doelstelling van de bedrijfsvoenng van een BVO is het maximaliseren van sportieve prestaties, met het behalen van financiele winst De samenhang tussen sportief presteren en fmancien is weergegeven in Figuur 3 1 Meer investcrinesruimt evoorvoetbil technische Uk etere sportieve prcttaties He verband tussen sportieve prestaties en financien De sportieve prestaties van een club vormen de sterkste drijfveer voor consumenten om wedstrijden in het stadion te bezoeken Sportieve prestaties werken als een magneet op stadionpubliek Hoe beter de prestaties van de club zijn, des te groter de aantrekkingskracht Verhoeincv«n inkomsten (Wedstnjdbiten Sponsoren) Ondernemers die vanuit zakelijk oogpunt overwegen hospitality en exposure mogelijkheden (e g business seats, loges, boarding etc ) van een BVO af te nemen, beschouwen naast de sportieve prestaties ook de toeschouwersaantallen (en voornamelijk de bezettingsgraad van het stadion) als drijfveer om deze stap te maken De stadionbezetting bepaalt in grote mate de sfeer waarin de zakelijke bezoekers van een hun eigen zakelijke relaties meenemen Een goed gevuld stadion oogt nu eenmaal gezelliger dan een stadion dat slechts voor de helft gevuld is Met betrekking tot de zakelijke markt die overweegt exposure ruimte afte nemen, geldt dat bij een groter aantal toeschouwers de kans op waarneming voor reclame uitingen toeneemt In het geval de sportieve prestaties tegenvallen, is deze 'spiraalwerkmg' negatief Consumententoeschouwersaantallen nemen af en als gevolg daarvan nemen ook het aantal zakelijke klanten af Dit leidt tot een afname aan wedstnjdbaten en commerciele baten en zorgt ervoor dat de bestedingsruimte van de BVO afneemt of er zelfs bezuinigd moet worden Er is in dit geval minder (of geen) geld beschikbaar om te investeren m de voetbaltechnische tak van de BVO De club m kwestie wordt hierdoor beperkt m groei van sportieve prestaties, waardoor ook baten met verder stijgen De toename m consumenten en zakelijke toeschouwersaantallen vertaalt zich in een verhoging van wedstnjdbaten en commerciele baten Hierdoor biijft er meer geld over dat geinvesteerd kan worden in de voetbaltechnische tak van een BVO Deze investenng moet leiden tot betere sportieve prestaties en vervolgens via meer toeschouwers en sponsoring.

8 De omvang van het verzorgingsgebied De mate waarin een BVO haar sportieve prestaties, in termen van baten, kan kapitaliseren is sterk afhankelijk van het potentieel in het verzorgingsgebied van een club. Het potentieel in stadiontoeschouwers op de consumentenmarkt wordt bepaald door geografische en demograflsche eigenschappen van de bevolking. Het potentieel in stadiontoeschouwers op de zakelijke markt hangt samen met de bedrijvigheid in het verzorgingsgebied. Zo is het potentieel in een dichtbevolkt verzorgingsgebied met veel bedrijvigheid groter dan in een dunbevoll<t verzorgingsgebied met weinig bedrijvigheid. Later in dit businessplan wordt ingegaan op de verzorgingsgebieden van diverse BVO's en op het verzorgingsgebied van N.E.C. in het bijzonder. Operationele baten en operationele lasten Indien er in dit rapport geschreven wordt over baten en lasten worden hiermee de operationele baten en operationele lasten bedoeld. In de modelstaat verlies - en winstrekening - op basis waarvan iedere club jaarlijks verplicht is de financiele huishouding aan de KNVB te verantwoorden (en op basis waarvan de KNVB jaarlijks licenties verschaft) - worden de volgende operationele baten- en lastenposten onderscheiden: Operationele baten: Wedstnjdbaten, Sponsonng, Media gerelateerde baten. Subsidies & giften, IVIerchandislng & Business to Consumer activiteiten. Food & Beverage, Overige baten. Operationele lasten: Lonen, salarissen en sociale lasten, Verkoopkosten, Huisvestingslasten, Wedstrijd- en trainingskosten, Algemene kosten, Afschrijvingskosten immateriele & materiele vaste activa, Overige bedrijfskosten.

9 4. Benchmarking In dlt hoofdstuk worden de sportieve en fmanciele situatie van NEC. geschetst en worden deze vergeleken met groepen van vergelijkbare clubs. Allereerst wordt toegelicht welke clubs in welk opzicht vergelijkbaar zijn met N.E.C. Deze groepen clubs vormen het referentiekader waar vervolgens de prestaties van N.E.C. op sportief en financieel gebied tegen worden afgezet De performances van N.E C op sportief en financieel gebied worden in dit hoofdstuk vergeleken met de performances van andere betaald voetbal clubs op deze gebieden. Het betreft clubs die dezelfde karaktenstieken kennen als N.E C. Deze vergelijkmgsmethode wordt 'benchmarking' genoemd. Om redenen van vertrouwelijkheid van, voornamelijk fmanciele, gegevens van individuele clubs wordt in sommige gevallen gebruik gemaakt van peer groups, een groep bestaande uit clubs die dezelfde karaktenstieken kennen. Hiervan wordt dan de gemiddelde waarde genomen Karaktenstieken op basis waarvan de peer groups Zljn samengesteld zijn de hoogte van de operationele baten, de sportieve prestatie en de stadioncapaciteit. Al deze factoren hangen nauw met elkaar samen. In dit rapport worden 3 peergroups onderscheiden. Peer group Cl In deze peer group bevinden zich de clubs waarvan de som der operationele baten (i.e. gerealiseerde jaarcijfers seizoen ) tussen 12 M en 25 M bedraagt Deze peer group, waarin ook N E.C zich bevindt, is 'Cl' genaamd en bestaat uit de volgende clubs: Aangrenzende peergroups De aan de bovenkant aangrenzende peer group is peer group B, waann zich de clubs bevmden met een som der operationele baten tussen 25 M en 35 M AZ FC Twente Sc Heerenveen De aan de onderkant aangrenzende peer group is C2. De clubs m deze groep hebben een som der baten operationele baten tussen 8,5 M en 12 M f^, ADO Den Haag Sparta Rotterdam RodaJC Willem II De clubs in iedere peer group bevinden zich, afgezien van uitzonderlijke seizoenen, dicht bij elkaar op de ranglijst van de Eredivisie. Ook met betrekking tot de stadioncapaciteit zijn de clubs in iedere peer group enigszins vergelijkbaar. Op deze variabele is echter meer vanantie binnen de peer group Vitesse heeft vergeleken met de andere clubs in peer group Cl een grote capaciteit, AZ heeft ten opzichte van de overige clubs in peer group B een redelijk lage capaciteit. Voor N.E.C. geldt hetzelfde in de eigen peer group De karaktenstieken van de clubs uit de peer groups zijn in tabel 4.1 opgenomen. FC Groningen FC Utrecht NAC Breda N.E.C Vitesse Wanneer in deze rapportage de performances van N.E.C worden vergeleken met de peer group waann zij behoort (Cl), zal deze peergroup exclusief N.E.C. zijn

10 Tabel 4.1 Peer groups gehanteerd in dii rapport en hun IcarakterisSeken gebaseerd op seizoen '08- '09 FC Twente SC Heerenveen AZ FC Groningen FC Utrecht NAC Breda N.E.C. Vitesse ADO Den Haag-- Sparta Rotterdam RodaJC Willem II - >k l^ '9 Peergroup B B B Cl Cl Cl Cl Cl C2 C2 C2 C2 -' Sportieve prestaties (ranglijst) ^;"3! Som der baten (xl.ooo) 35,780 30,390 28,033 21,553 15,360 16,672 14,572 13,821 10,865 11,227 10,689 10,886 Stadioncapaciteit 24,000 26,800 17, ,329 24,500 ^" 17,064 12,500 ^- 26,600 > 15,000 % 11,026 P 19,979 i^. 14,700 I'J

11 5. Sportieve prestaties Ontwikkeling sportieve prestaties van M.E.C. NEC speelt smds het seizoen , 15 jaar onafgebroken in de Eredivisie Hoewel m de sportieve doelstellingen van de club terug te lezen valt dat N E C met het eerste elftal jaarlijks in het Imkerrijtje van de Eredivisie wil eindigen, is dat meer uitzondenng dan regel gebleken In de afgelopen 15 jaar is deze doelstelling slechts vier maal gerealiseerd In het seizoen eindigde N E C als achtste In het seizoen werd NEC negende Het daaropvolgende seizoen werd de club zelfs vijfde Pas veel later, in het seizoen , lukte het N E C wederom om haar sportieve doelstelling te realiseren Figuur 5 1 toont de ontwikkelingen van de sportieve prestaties van NEC uitgedrukt in zowel positie in de Eredivisie waarop de club aan het emde van het seizoen geeindigd is (groene punten) als het aantal behaalde wedstrijdpunten waarmee NEC die positie wist te bemachtigen (rode stippen) De zwart gestippelde lijn geeft de sportieve doelstelling van de club weer, het Imkerrijtje Figuur 5 1 Sportieve prestaties van I^ E C ^ cs"' t.<sl',»-' (i^ (.* ~<i a<^ tsl" ;Sf././ y././ / / / y./ In de afgelopen 10 seizoenen behaalde NEC gemiddeld 42 wedstrijdpunten per seizoen (de rood gestippelde lijn) Daarmee werd NEC over diezelfde periode gemiddeld lie in de Eredivisie (de groen gestippelde lijn) Ontwikkeling sportieve prestaties peer grojps De krachtsverhouding tussen clubs in het Nederlands betaald voetbal is in de loop van de afgelopen jaren sterk gewijzigd Tot ongeveer vijf seizoenen geleden was het bijna vanzelfsprekend dat een van de dne (traditionele) topclubs - PSV, Ajax en Feyenoord - de titel in de Eredivisie binnensleepte Daar is op dit moment geen sprake meer van In de afgelopen jaren hebben de clubs uit de subtop zich, mede door de mvoermg van de playoffs - waarvan in financieel opzicht in het bijzonder de subtop clubs profiteerden -, sterk geprofessionallseerd De effecten daarvan zijn inmiddels steeds meer zichtbaar in de resultaten op het veld en op de ranglijst Peer Group B De clubs Ult peer group B (i e AZ, FC Twente en SC Heerenveen) zijn in de afgelopen seizoenen in sportief opzicht steeds grotere concurrenten geworden van de traditionele top 3 (PSV, Ajax en Feyenoord) Peer Group Cl De sportieve prestaties van de overige clubs uit peer group Cl (i e FC Groningen, FC Utrecht, NAC Breda en Vitesse) zijn stabiel en bewegen zich, uitgedrukt in wedstrijdpunten, rond de 45 wedstrijdpunten per seizoen Al seizoenen lang vormen zij geen structurele bedreiging meer voor clubs uit peer group B Peer Group Cl De sportieve prestaties van clubs uit peer group C2 (i e ADO Den Haag, Roda JC, Sparta Rotterdam en Willem 11) zijn net als de clubs uit peer group Cl al seizoenen lang stabiel Deze groep beweegt rond de 35 wedstrijdpunten per jaar Het verschil tussen de peer groups C2 en Cl is echter aanzienlijk kleiner dan het verschil tussen peer groups Cl en B -»-POSltlG 0 Wedstrijdpunten gemiddelde postie gemiddelde vyedstnjdounten sportieve doelstelling

12 Figuur 5.2 Sportieve prestaties N.E.C afgezet tegen aangrenzende peer groups Tabel S.l Sportieve prestaties clubs peer groups B, Cl en C2 so Seizoenen '04-'05 t/m '08-'09 FC Twente SC Heerenveen AZ FC Groningen FC Utrecht - :* ^ 1 W m Gemiddeld aantal wedstrijdpunten Gemiddeld plek opde ranglijst _W f^^ 20,#,#,.-^' ^-^ ^c?- 1? I?* 1>',:^ :^ ^cf ^^ J" ^J' NAC Breda N.E.C. Vitesse ADO Den Haag Sparta Rotterdam Roda JC Willem II.a m d B Cl D C2->t-NEC Figuur 5.2 toont de boven beschreven ontwikkelingen. In tabel 5 1 is voor de clubs uit de dne benchmarks de gemiddelde sportieve prestatie over de afgelopen 10 seizoenen, uitgedrukt in zowel wedstrijdpunten als plek op de ranglijst, in overzicht gezet.

13 6. Flnancieel Sportieve prestaties hangen nauw samen met het geld dat geinvesteerd wordt in de technische tak van het voetbalbednjf Later in dit rapport wordt hier dieper op ingegaan De mate waann dergelijke investenngen mogelijk zijn, is afhankelijk van de baten die gegenereerd worden mede door de sportieve prestaties In het volgende hoofdstuk worden de fmancien van N E C en van de (clubs uit) aangrenzende peer groups onder de loep genomen Operadoneel resultaat vs. Netto resultaat Bij het schetsen van de financiele context van NEC en de (clubs uit) aangrenzende peer groups IS het van belang onderscheid te maken tussen operationeel resultaat en netto resultaat Beide type resultaten worden beknopt toegelicht Operationeel resultaat Het operationeel resultaat van een BVO is het resultaat van de operationele baten minus de operationele lasten Het betreft baten en lasten behorende tot de 'gewone', en structureel van aard zijnde, bedrijfsvoenng van een club in de modelstaat verlies - en winstrekening - op basis waarvan iedere club jaarlijks verplicht is de financiele huishouding aan de KNVB te verantwoorden (en op basis waarvan de KNVB jaarlijks licenties verschaft) - worden de volgende operationele baten- en lastenposten onderscheiden^ Operationele baten Wedstnjdbaten, Sponsonng, Media gerelateerde baten. Subsidies & giften. Merchandising & Business to Consumer activiteiten. Food & Beverage, Ovenge baten " Operationele lasten Lonen, salarissen en sociale lasten, Verkoopkosten, Huisvestingslasten, Wedstrijd- en trainingskosten, Algernene kosten, Afschrijvingskosten immateriele & matenele vaste activa, Ovenge bednjfskosten Netto resultaat Het netto resultaat bevat naast het operationele resultaat ook de zogenoemde afschnjvingen en resultaten uit vergoedingssommen, ofwel de baten van en lasten van transfers Vanwege het feit dat deze baten en lasten onregelmatige posten zijn waarvan de bedrijfsvoenng met afhankelijk mag zijn, worden zij met aan het operationeel resultaat toegerekend Rapport gebaseerd op operationeel resultaat Om een beeld te knjgen van ontwikkeling in de fmanciele huishouding van het betaalde voetbal in het algemeen en van die van N E C in het bijzonder wordt in dit hoofdstuk ingegaan op de huidige operationele baten en lasten en die uit het recente verleden Operadonele baten M.E.C. seizoenen '04/'05 - '08/'09 De baten die NEC de afgelopen 5 seizoenen uit operationele bedrijfsactiviteiten genereerde, is gestegen van 9,7M in het seizoen '04/'05 naar 14,6M in het seizoen '08/'09 Figuur 6 1 toont de opbouw van totale operationele baten van NEC in de afgelopen 5 seizoenen Opvallend is dat in het seizoen '08/'09 de som der operationele baten ruim boven die van de jaren daarvoor liggen De oorzaak hiervan is de succesvolle deelname aan het UEFA Cup toernooi De toename in baten wordt in dat seizoen voornamelljk veroorzaakt door de toegenomen wedstnjdbaten (i e recettes) en baten uit sponsonng Ook de post ovenge baten kent in dit seizoen een toename Indien deze post nader wordt bekeken, blijkt dat de overige baten uit de deelname aan de UEFA Cup zijn ondergebracht in ovenge baten Afgezien van dit seizoen zijn zowel de totale baten als de verhouding tussen de batenposten voor het grootste gedeelte stabiel Hierbij valt een opmerking te plaatsen aangaande de mediagerelateerde baten Deze zijn in de seizoenen '05/'06, '06/'07 en '07/'08 veel hoger dan m de voorgaande en daaropvolgende seizoenen In het seizoen '0S/'09 zag N E C de baten uit verkoop van mediarechten - met 850K - afnemen ten opzichte van de dne voorgaande seizoenen Er is ten opzichte van de periode '05/'05 t/m '07-'08 veel minder mediageld te verdelen Zie begrippenlijst voor gedetailleerdere definitie van individuele operationele baten- en lastenposten

14 Figuur B.l Opbouw operationele baten N.S.C. In 2008 werd bekend gemaakt dat de samenvattingen van het eredivisie voetbal terugkeerden naar de publieke landelijke omroep. De NOS betaalt circa 21 miljoen euro per jaar voor de voetbalrechten voor radio en televisie inclusief de productiekosten; alleen de tv-rechten zouden 16 miljoen euro perjaar bedragen. De live rechten behielden de clubs zelf ter exploitatie op het eigen (betaalde) TV kanaal genaamd 'Eredivisie Live'. Het verdienmodel van dit kanaal is er op gebaseerd dat zij van de breedbandaanbieders 7 ontvangt voor iedere kijker die zich via de laatstgenoemde aanmeldt voor een abonnement op Eredivisie Live. Door tegenvallende 'digitalisering' van het Nededandse televisielandschap zijn de financiele resultaten lager dan verwacht Z0OS-2C '' Wedstrijdbaten n iviediabaten 11 WierchandisingS Business to Consumer [J Sponsoring rj Subsidies St giften Food & Beverage In figuur 6.2 is de relatieve verhouding tussen de individuele operationele batenposten zichtbaar gemaakt op basis de gemiddelden over de afgelopen 5 seizoenen. Hieruit valt bijvoorbeeld op te maken dat N.E.C. met betrekking tot operationele baten voor het grootste deel afhankelijk is van baten uit sponsoring (43% van de totale operationele baten). Figuur 6.2 Opsplitsing operationele baten N.E.C. - seizoen '04-'05 t/m '0S-'09 Op 22 december 2004 maakte de Eredivisie CV bekend dat Talpa, het TV kanaal van John de Moi, de rechten van de samenvattingen van de eredivisiewedstrijden gekocht had. Talpa betaalde hiervoor 35 M perjaar in de penode t/m De live rechten van de eredivisiewedstrijden voor diezelfde periode werden gekocht door breedband operator Versatel voor i:30,5m per jaar. RTL kocht voor 3,5M per jaar het uitzendrecht voor 27 wedstrijden per seizoen op de vrijdagavond. Daarnaast kocht Sportsplaza het recht om per speelronde 30 seconde clips van alle eredivisiewedstrijden re distribueren via mobiele telefonie. Zij betaalden hiervoor 2,3M perjaar. Hiermee kwam het totaal aan baten uitverkoop van mediarechten op 71,3M perjaar te staan. i^^v k m 1 w w / Wedstrijdbaten tl Sponsoring n Mediabaten n Subsidies & giften Merchandising a Business to Consumer 0 Food a Beverage Dlt bedrag, na aftrek van kosten, werd jaarlijks onder de clubs uit de Eredivisie gedeeld op basis van enerzijds sportief resultaat - een gewogen meting over de afgelopen 3 seizoenen en met het laatste seizoen het zwaarst meegewogen - en anderzijds de score van de club op de zogenoemde Club Positioning Matrix (CPMj. 43% Overig

15 Operationele baten peer groups '04/'05 - '08/'09 Indien de ontwikkeling in de som der operationele baten van N.E.C. vergeleken wordt met die van de aangrenzende peer groups, ontstaat het beeld weergegeven in figuur 6.3. De groei in operationele baten van N.E.C. lijkt te stagneren ten opzichte van het gemiddelde van clubs uit peer group Cl. De som der baten van N.E.C. is vanwege de deelname aan de UEFA Cup in het seizoen '08/'09 incidenteel hoger. Het groeipad van N.E.C. ligt meer in lijn met het gemiddelde van de clubs in de aan de onderkant aangrenzende peer group, C2. De clubs in peer group B lopen zichtbaar hard weg van de overige getoonde groepen. Figuur 6.3 Ontwikkeling som der operationele baten peer groups - seizoen '04-'0S i/m '0S-'09 In de volgende paragrafen wordt dieper ingegaan op de drie belangrijkste operationele batenposten: Wedstrijdbaten Sponsorinkomsten Mediabaten Er wordt per batenpost inzicht gegeven in de reden voor het verschil in performance tussen N.E.C. en (clubs uit) de aangrenzende peer groups. Figuur 5.4 Ontwikkeling operationele batenposten per peer group-seizoen '04-'05 t/m '08-'09 J40M 35 ivi a: SOM Ontwikkeling operationele baten gemiddeld per benchmark jjcamwi C25 M 20M C 15 iv: 10 IVl C5 ivi jnpsebj \4<nm,\ I n S 200S B D Cl D C2 -»-l\!.e.c i Wedstrijdbaten n?;!ediabaten 11.MercliandisingaBusinesstoCoastjiner Overig n Sponsonng P Subsidies S. giften Q Food. Beverage Ook is per peer group de opbouw van de som der operationele baten voor de afgelopen 5 seizoenen inzichteiijk gemaakt. Het seizoen '08-'09 buiten beschouwing gelaten, is duidelijk te zien dat de stagnatie van N.E.C. met name terug te vinden in de batenposten sponsorinkomsten en wedstrijdbaten. Tevens is zichtbaar dat de jaarlijkse groei in som der operationele baten van peer group B te herleiden is aan een groei in alle individuele operationele batenposten.

16 Wedstrijdbaten De post wedstrijdbaten bestaat uit recettes, seizoenkaarten en plaatslngspremles. Het seizoen '08-'09 buiten beschouwing gelaten, ligt het niveau van deze batenpost bij N.E.C. beduidend lager dan het gemiddelde van de andere clubs uit peer group Cl. De wedstrijdbaten van N.E.C. zijn in de seizoenen '04-'05 tot en met het seizoen '07-'08 meer op het niveau van het gemiddelde van clubs uit peer group C2. Inkomsten uit recettes en seizoenskaarten worden gestuurd door de hoogte van toeschouwersaantallen. Het gemiddeld aantal toeschouwers dat per thuiswedstrijd in het Goffertstadion zit is relatief laag vergeleken met de gemiddelden van de clubs uit de aangrenzende peer groups; met name vergeleken met het gemiddelde van de clubs uit peer group Cl. In het seizoen '08/'09 is het gemiddeld aantal stadiontoeschouwers bij thuiswedstrijden van peer group C2 zelfs boven dat van N.E.C. uitgestegen. Figuur S.S Gemiddeld aaniai toeschouwers per wedstrijd N.E.C. vs. peer groups Totaal aantal toeschouwers benchmark Stadioncapaciteit en bezettingsgraad De toeschouwersaantallen van N.E.C. zijn de afgelopen vijf jaar op het niveau van clubs uit peer group C2 terecht gekomen. De club heeft de trend van peer group Cl niet kunnen volgen en is bijgehaald door peer group C2. In peer group Cl verhuisde FC Groningen halverwege het seizoen '05/'06 van het Oosterparkstadion naar de Euroborg en realiseerde daarmee een groei in stadioncapaciteit van naar De stijging in peer group C2 wordt vooral gestuurd door de verhuizing van ADO Den Haag in het seizoen '07/'08 van het Zuiderpark naar het Forepark. Het nieuwe stadion leverde de Haagse club meer zitplaatsen dan de in het oude stadion. Indien niet gekeken wordt naar de absolute toeschouwersaantallen, maar naar bezettingsgraden van de stadions van de clubs uit de peer groups wordt zichtbaar dat N.E.C. in het seizoen '08/'09 de hoogste bezettingsgraad kent. Figuur S.S Stadionbezettingsgraad stadions clubs uit peer groups B, Cl en CZ % 95% 90% 85% Bezettingsgraad stadions clubs uit Benchmarks E, Cl en S5% Gemiddelde Cl I ) OS-07 d 07-OS n Gemiddelde C2 55% 50% -Bezettingsgraad

17 Van alle clubs in het Nederlands betaald voetbal haalden slechts Heracles Almelo en VW Venlo (beide hebben al uitbreidingsplannen) een hogere bezettingsgraad. Het Goffertstadion lijkt dus vol. Noodzaak van uitbreiding van de huidige stadioncapaciteit, is sterk afhankelijk van het potentieel in het verzorgingsgebied van N.E.C. Potentieel in verzorgingsgebied Het potentieel aan toeschouwersaantallen van een club is afhankelijk van de omvang van het verzorgingsgebied en de kritische succesfactoren, oftewel de drijfveren voor stadionbezoek. Het absolute verzorgingsgebied van de meeste BVO's, waaronder ook dat van N.E.C, wordt gedefinieerd als (de inwoners van) het gebied waarin een club 80% van haar seizoenkaarthouders bevindt. Uit een analyse van de postcodes van seizoenskaarthouders van alle Eredivisie clubs blijkt dat, behalve bij Ajax, PSV en Feyenoord, dit het gebied is dat zich binnen een straal van 15 kilometer van de vestigingsplek van het stadion bevindt. Het aantal inwoners dat binnen een straal van respectievelijk 5, 10 en 15 km van het Goffertstadion woont is groot. Van de clubs in peer group Cl telt alleen FC Utrecht meer inwoners per afstandcategorie. Het inwoneraantal van het absolute verzorgingsgebied dient echter gecorrigeerd te worden voor de mate van concurrentle/ interferentie die een club heeft van nabijgelegen clubs. Deze correctie wordt vastgesteld aan de hand van het marktaandeel dat de desbetreffende club heeft onder seizoenkaarthouders in het verzorgingsgebied. N.E.C. kent interferentie; in het bijzonder van Vitesse en in mindere mate van PSV en FC Oss. Op basis van interferentie is de marktverdeling, en daarmee het relatieve potentieel in het verzorgingsgebied van een club, zichtbaar te maken. In figuur 5.7 is weergegeven welke gemeenten in het verzorgingsgebied toegewezen kunnen worden aan welke clubs. label S.l Demografie absoluut verzorgingsgebied N.E.C. cumulatief per afstand FC Twente SC Heerenveen AZ FC Groningen FC Utrecht NAG Breda N.E.C. Vitesse ADO Den Haag Sparta Rotterdam Roda JC Willem 11 6^, t Inwoners <= 5km Inwoners <= 10km Inwoners <= 15km 108,865 37,575 82, , , ,620 S^. 165, ,295 ''- ^ 237, ,455 96, ,740 Wr^. 'WW ,565 72, , , , , , , , , , , , ,295 'f---':--: 1,023, ,320 '"xffti 1,475, ,190 1,021,670 1,037,490 2,646,180 2,747, , ,005 In de groengekleurde gemeenten is het aantal seizoenskaarthouders dat een de seizoenskaart heeft van N.E.C. minstens twee keer zo groot als het aantal seizoenskaarthouders dat een seizoenskaart heeft van elke andere willekeurige club. In concurrentiegebieden tussen twee clubs zijn beide clubs minstens twee keer zo groot als elke andere willekeurige club (bijvoorbeeld Rijnwaarden en Boxmeer). Grijze gebieden geven een meer verdeelde markt aan.

18 Figuur 6.7 Marktverdeling N.B.C Vervolgens is het econometrische model, op basis van deze KSF's, toegepast op de specifieke situatie van het verzorgingsgebied van N.E.C. Op deze wijze is het potentieel aantal stadiontoeschouwers per thuiswedstrijd van N.E.C. gecalculeerd. Het model houdt geen rekening met de stadioncapaciteit als beperkende factor. Het econometrisch model toont aan dat N.E.C, onder huidige omstandigheden, in staat moet zijn om ruim toeschouwers per thuiswedstrijd naar het stadion te trekken. Volgens ditzelfde model had N.E.C. de afgelopen vijf seizoenen gemiddeld 1,874 meer toeschouwers per thuiswedstrijd (i.e. 31,864 op seizoensbasis) kunnen verwachten. Met name in de twee meest recente seizoenen worden grote aantailen toeschouwers misgelopen In tabel 6.2 is per seizoen een overzicht weergegeven van de sportieve prestaties van N.E.C, de door Hypercube gemodelleerde toeschouwersaantallen behorende bij die sportieve prestaties, het werkelijk aantal toeschouwers de stadionbezettingsgraad en het hieruit afgeleide gemist aantal toeschouwers. Tabel 6.2 Gemist aantal toeschouwers '. '04-'0S '05-'06 '06-'07 '07-'08 '08-'09 Benadrukt dient te worden dat deze marlctverdeling dynamisch is. Het is afhankelijk van zowel N.E.C's eigen sportieve prestaties evenals van interfererende clubs. Indien bijvoorbeeld N.E.C. sportief beter gaat presteren en FC Oss degradeert naar de Topklasse, is het aannemelijk dat het verzorgingsgebied van N.E.C. zich uitbreidt richting het Zuidoosten. Tegelijkertijd is het zo dat wanneer VW Venlo sportief beter gaat presteren, Sportieve prestatie Gemodelleerd aantal toeschouwers Werkelijk aantal toeschouwers Bezettingsgraad 13 11,211 11,529 92% 10 12,130 11,885 95% 10 12,409 12,015 96% 8 16,972 12,147 97% 11 16,249 12,341 99% N.E.C. in sterkere mate de interferentie van die club gaat voelen in het Zuiden van het huidige relatieve verzorgingsgebied, wat wellicht leidttot verlies van marlctaandeel. Gemist aantal toeschouwers ,825 3,908 Hypercube heeft door het statistisch analyseren van stadiontoeschouwers per wedstrijd van meerdere seizoenen de kritische succesfactoren (KSF's), de drijfveren van stadiontoeschouwers, getdentificeerd. Belangrijker wellicht is dat ook de mate van invloed iedere KSF op het aantal stadionbezoekers bekend is. KSF's zijn ondermeer: sportieve kwaliteit van het team, het inwonersaantal van het verzorginggebied, de aanwezigheid van natuurlijke grenzen (e.g. rivieren) en land- en provinclegrenzen. Op eenzelfde wijze is het toeschouwerpotentieel berekend voor de clubs uit de peer groups, die in dit rapport beschouwd worden als referentie. Om een goede absolute vergelijking te kunnen maken, zijn de sportieve resultaten van de desbetreffende clubs in dit model gelijkgesteld aan die van N.E.C.

19 De resultaten zijn in het diagram weergegeven. De blauwe staven per club geven het gemodelleerde gemiddeld aantal toeschouwers per thuiswedstrijd weer. De zwarte en rode streepjes geven respectievelijk de stadioncapaciteit en het huidige gemiddeld aantailen toeschouwers weer (seizoen '08/'09). Figuur 5.3 Toeschouwerpotentieel clubs uit peer groups B, Cl en C2 bij sportieve prestaties gelijk aan die van N.E.C H Toeschouwerspotentieelijer thuiswedstrijd Commerciele baten De batenpost commerciele baten is opgebouwd uit de posten shirtsponsoring, bordreclame, wedstrijdsponsoring, verhuur ruimtes (i.e. skyboxen, loges en business seats), kleding, naamgeving en overig. Het niveau van de commerciele baten, gemiddeld over de afgelopen vijf seizoenen, van N.E.C. ligt laag vergeleken met dat van de andere clubs uit peer group Cl. De gemiddelde commerciele baten over de afgelopen vijf seizoenen van N.E.C liggen zelfs lager dan die van de meeste clubs uit peer group C2. Figuur S.9 Gemiddelde commerciele baten dubs uit peer groups B, Cl en CZ C16IVI DMM SSWl 4iVI J ^~ Stadioncapaciteit.^^ Huidigetoeschouwersaantallen(nietgenormaliseerdvoorspor6evepre5taties) iiusie wedsiotjdbsaten Het potentieel in het verzorgingsgebied van N.E.C. is voldoende groot om, bij huidige sportieve prestaties, per thuiswedstrijd ruim toeschouwers naar het stadion te trekken. Echter, de geringe stadioncapaciteit is de beperkende factor voor N.E.C. om dit toeschouwerpotentieel te kunnen benutten. Daarmee samenhangend beperkt de huidige stadioncapaciteit de club dit potentieel om te slaan in bijbehorende (wedstrijd)baten. Capaciteit en bezettingsgraad skyboxen, loges en business seats Binnen de commerciele baten is verhuur ruimtes veruit de grootste post. De omvang van deze batenpost is sterk afhankelijk van de afname van de zakelijke capaciteit/ hospitality ruimten in het stadion (i.e. skyboxen, loges en business seats) van de club.

20 N.E.C. heeft vergeleken met de andere clubs in peer group Cl in absoluut aantal een gemiddeld aantal zakelijke afnemers (gemeten in aantal leden businessclub). Tegelijkertijd is N.E.C. de club met de kleinste capaciteit business seats. In dit rapport is gerekend met seats, waarbij de aanname is gedaan dat de 14 skyboxen ieder 12 seats teilen. Diezelfde aanname is voor alle clubs gedaan. Tabel 6.3 Verhuur commerciele ruimten Seizoen '08-'09 FC Twente SC Heerenveen AZ FC Groningen FC Utrecht MAC Breda N.E.C. -l Vitesse ADO Den Haag Sparta Rotterdam Roda JC Willem II Verhuur ruimten (xlooo) 13,494 10,341 8,204 6,202 3,078 4,237 2,735 2,696 4,444 3,078 3,331 2,791 Business seats 4,350 3,600 2,350 2,603 2,000 1,345 1,026 -" 1,109 '~'-:^ Skyboxen ,053 r%'.-li~-^ , , Totaal seats 4,914 4,212 2,674 3,107 2,528 1,561 1,194 1,697 2,538 1,273 1,534 1,712 Leden BusinesscI ub ^ ' ^; Er zijn er geen cijfers beschikbaar aangaande bezettingsgraden van de zakelijke capaciteit. Echter, een goede alternatieve indicatie is de verhouding 'leden businessclub per business seat'. Deze ratio is bij N.E.C. het hoogst van alle clubs in de peer groups in dit rapport gehanteerd (0,44 businessclub lid per business seat, daar waar het gemiddelde van peer group Cl 0,24 businessclub lid per business seat is). Hierbij is er vanuit gegaan dat zakelijke consumenten die business seats afnemen ook lid zijn van de business club Uitgaande van het gegeven dat business seats regulier per 2 stuks verkocht worden, betekent het dat de business seats van N.E.C. dichtbij uitverkocht zijn. Ook met betrekking tot het zakelijke segment geldt dat de vraag of uitbreiding van de huidige capaciteit nodig is, beantwoord wordt door het potentieel in het verzorgingsgebied van N.E.C. soirgiinigsgs Uitgaande van de marktverdeling op basis van toeschouwers is voor alle clubs het aantal ondernemingen met meer dan 2 werkplekken in kaart gebracht. Tabel 6.4 laat zien dat in het verzorgingsgebied van N.E.C. het aantal bedrijven klein is vergeleken met FC Twente, Sc Heerenveen en FC Groningen. Laatste drie genoemde clubs hebben alien een uitgestrekt verzorgingsgebied. Sc Heerenveen en FC Groningen hebben daarnaast nauwelijks interferentie van nabijgelegen clubs. Echter, omdat afstand voor ondernemers een grote beinvloedende factor is om wel dan wel geen sponsor te worden van een club en omdat vanwege de inkapseling van het verzorgingsgebied van N.E.C. de bedrijven zich relatief dicht in de buurt van De Goffert bevinden, werkt dit in het voordeel van N.E.C. Tabel 6.4 Ondernemingen per categorie werknemersaantal in het verzorgingsgebied FC Twente SC Heerenveen AZ FC Groningen FC Utrecht NAC Breda N.E.C. Vitesse ADO Den Haag Sparta Rotterdam RodaJC Willem II i:-j Wi ^ ^ ^^ 1 ^' 5' 0 ^r-:^ m-r totaal 2-9 wp wp wp vanaf 100 wp 23,088 26,099 20,728 24,852 30,026 22,628 13,406 14,788 6,412 11,491 10,284 9,035 19,084 22,342 17,535 21,104 24,096 18,540 11,081 12,042 5,420 9,369 -'^8,722 ^; 7,486 3,509 3,305 2,810 3,187 4,825 3,481 1,996 2, ,759 1,295 1, Ws

21 Hypercube heeft door het statistisch analyseren van de eigenschappen van sponsoren van Eredivisieclubs de kritische succesfactoren (KSF's), de drijfveren van sponsoring, geidentificeerd Belangrijker wellicht is dat ook de mate van invloed van iedere KSF op het aantal sponsors bekend is KSF's zijn sportieve kwaliteit van het team, interferentie van andere nabijgelegen dubs, het aantal ondernemingen (per branche), de afstand van die onderneming tot het stadion, de aanwezigheid van natuurlijke grenzen (e g rivieren) en land en provinciegrenzen Vervolgens is het econometrische model, op basis van deze KSF's, toegepast op de specifieke situatie van het verzorgingsgebied van NEC Op deze wijze is het potentieel aan sponsorinkomsten per branche van NEC gecalculeerd Het model houdt geen rekening met de stadioncapaciteit als beperkende factor Het econometrisch model toont aan dat N E C, onder huidige omstandigheden, in staat moet Zljn om op basis van de huidige prestaties bijna 200 businessclubleden meer aan zich te binden Figuur 6.10 Relatie sportieve prestaties en connmeraele baien 20 Wl - C181V1 siswi iaivl 121Vi 101Vi CSWI C6IVI C4IVI 2iVI De omvang van commerciele baten van een club kennen een aantoonbare statistische samenhang met sportieve prestaties van de club Hoe beter de sportieve prestaties van een team, hoe hoger de commerciele baten zijn Figuur 6 10 maakt deze relatie zichtbaar De zwarte lijn geeft de norm aan, de verwachte commerciele baten behorende bij de verschillende niveaus van sportieve prestaties NEC zou op basis van haar huidige sportieve prestaties meer commerciele baten zou moeten genereren dan de club nu doet Op basis van de huidige sportieve prestaties van NEC wordt verwacht dat de club ruim 2,0M meer aan commerciele baten moet kunnen genereren dan de club nu doet Het verzorgingsgebied van NEC biedt de club in voldoende mate de mogelijkheid deze omzet te genereren Ook hier geldt echter weer, dat de huidige capaciteit bestemd voor de zakelljke markt in het Goffertstadion een beperkende factor is om het potentieel te kunnen benutten COM Operationele lasten N.E.C. seizoenen '04/'05 - '08/'09 Tegenover de operationele baten staan de lasten van de operationele bedrijfsactiviteiten van NEC Deze lasten stegen m de afgelopen 5 seizoenen van 11,2M (in het seizoen '04/'05) tot 15,4M (in het seizoen '08/'09) Figuur 6 11 toont de opbouw van de totaie operationele lasten van NEC in de afgelopen 5 seizoenen Ook in het geval van operationele lasten is het seizoen '08/'09 een ultzonderlijk jaar De operationele kosten liggen ver boven die van de jaren daarvoor De oorzaak hiervan is de deelname aan de UEFA Cup De toename in lasten is vooral terug te zien in de toegenomen lonen, salarissen en sociale lasten en wedstrijd- en trainingskosten 21

22 Figuur 6.11 Opbouw operationele lasten N.E.C. IS M 14Wr C12iVl C 10 M CGM r =^ r n In figuur 6.12 is ook de verhouding tussen de gemiddelden van alle andere individuele operationele lastenposten van de afgelopen 5 seizoenen zichtbaar gemaakt. Figuur 6.12 Opsplitsing operationele lasten N.E.C- seizoen '04-'0S t/m '0S-'09 -*-»« %. Lonen, salarissen en sociale lasten ' Verkoopkosten n Huisvestlngs-kosten c^ivi -I 2M 10% n Wedstrijd-en trainingskosten S I Lonen, salaiissen en sociale lasten n Huisvestings-kosten II Algemene kosten Overige bedrijfskosten [1 Verkoopkosten n Wedstrijd- en trainingskosten Afschrijvings-kosten imm. & mat. vaste activa 61% '' Algemene Icosten n Afschrijvings-kosten imm. a mat. vaste activa Overige bedrijfskosten Afgezien van de kleine terugval in het seizoen '05/'06 toont dit staafdiagram aan dat de post lonen, salarissen en sociale lasten bij N.E.C. de afgelopen jaren jaariijks een groei kende. Deze groei bedraagt tussen de seizoenen 04-'05 en '07-'08 (het uitzonderlijke seizoen '08-'09 buiten beschouwing gelaten) gemiddeld 4% per jaar. Het is echter zo dat in de seizoenen '04-'05 tot en met '07-'08 investeerders hebben bijgedragen aan de lonen, salarissen en sociale lasten van contractspelers van N.E.C. Deze bijdragen zijn echter niet opgenomen in de winst en verliesrekeningen die ingeleverd zijn bij de KNVB. De werkelijke hoogte van deze post was hierdoor in die seizoenen hoger, de gemiddelde jaarlijkse stijging juist lager. De grootste lastenpost van N.E.C. is die van lonen, salarissen en sociale lasten. Deze bedraagt 61% van de totaie operationele lasten (gemiddelde van de afgelopen 5 seizoenen). De hiervoor beschreven externe financiering is in dit gemiddelde niet meegenomen en heeft een dempend effect. Operationele lasten peer groups '04/'05 - '08/'09 De groei van N.E.C. stagneert ten opzichte van clubs uit peer group Cl en is meer in lijn komen te liggen met peer group C2. In de vorige paragraaf werd al zichtbaar dat de club minder middelen tot haar beschikking heeft dan de overige clubs uit de peer group. Daarnaast is ook hier de enorme groei in lasten van peer group B duidelijk zichtbaar. De volgende grafiek geeft de groei in lasten van de drie peer groups en N.E.C. weer. Bij deze cijfers moet echter niet uit het oog verloren worden dat investeerderbijdrage in de seizoenen '04/'05, tot en met '07/'08 met zijn opgenomen in deze cijfers. De som der lasten van N.E.C moet in dit perspectief lichtelijk hoger worden geschat. Of andere clubs dergelijke bijdragen hebben ontvangen is onbekend.

23 Figuur 6.13 Ontwikkeling operationele lasten gemiddeld per peer group Figuur 6.14 Ontwikkeling operationele lasten categorieen gemiddeld per peer group C40 M 40 M 35 P/. CSO Wl 35 Wi E30M R C25M e 25 ivi C2G Wl C20 Wl 15 M.; 10 M Z 15 Wl 10 P.l C5M n tj m SSM rgscbml LJL O-^y c> tl <y<,9 & &4- &,< G r^b D Cl D C2 -»-l\i.e.c Loner., salarissen en sociale lasten U Huisvestings-kosten I 1 Algemene kosten Overige bedrijfskosten [1 Verkoopkosten U Wedsrrijd- en trainingskosten Afsciirijvings-kosten imm. &. mat. vaste activa Het achterblijven van de lasten door N.E.C. is voornamelijk terug te vinden in lonen, salarissen &. sociale lasten, verkoopkosten en huisvestingslasten. De toename van peergroup B is in de meeste lasten categorieen terug te vinden; met name lonen, salarissen & sociale lasten, verkoopkosten en huisvestingslasten zijn enorm toegenomen. Figuur 6.14 toont de opbouw van de totaie operationele lasten van de peergroups en N.E.C. in de afgelopen 5 seizoenen. In de grafieken op de volgende pagina wordt gekeken naar de verhouding in lasten bij N.E.C. en de verschillende peer groups. Hierin wordt duidelijk dat er geen opvallend grote verschillen zijn in de verdeling van lasten tussen N.E.C. en de peer groups en de peer groups onderling. Huisvestingslasten van N.E.C. liggen alleen relatief iets lager, waardoor overige posten naar verhouding iets hoger liggen. Dit is te verklaren uit de relatief kleine accommodatie waarin N.E.C. momenteel speelt, waardoor de kosten daaraan ook relatief lager liggen.