Onderwijs en carrièrekansen in de groene sector

Transcriptie

1 1 Onderwijs en carrièrekansen in de groene sector Verslag van de informatiebijeenkomst van woensdag 23 mei 2012 in Wijkcentrum Bouwlust Eekhoornrade 215 Den Haag Rohit Vyas, beleidsmedewerker bij FORUM voor het project Kies Kleur in Groen, heet om uur alle 25 belangstellenden welkom op deze bijeenkomst over groen onderwijs en carrièrekansen in de groene sector. In de zaal zijn naast de ouders zeven jongeren aanwezig. Hij informeert of er behoefte is aan vertalingen. Dat blijkt niet het geval. Hij informeert wie het groen onderwijs kent. De meesten blijken er niet bekend mee te zijn. Het Wellantcollege is een van de scholen die groen onderwijs verzorgen. Vanavond zijn de directeur en enkele docenten van die school aanwezig om daar informatie over te verstrekken. Kies Kleur in Groen is een gemeenschappelijke actieplan van het groene onderwijs en richt zich op de versterking van culturele diversiteit binnen het onderwijs. Het project wordt ondersteund door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. FORUM, Instituut voor Multiculturele Vraagstukken, is samenwerkingspartner binnen dit project. FORUM is gevraagd aan het project mee te doen vanwege zijn specifieke deskundigheid en netwerkontwikkeling op multicultureel gebied. Forum organiseert vaker informatiebijeenkomsten in samenwerking met groene scholen. Daaruit komt naar voren dat voor veel allochtone ouders en hun kinderen het Nederlands onderwijssysteem niet altijd makkelijk te doorgronden is. Het groene onderwijs blijkt in die kringen nauwelijks bekend te zijn, terwijl het een opleiding is met veel toekomstmogelijkheden. Daarnaast krijgen veel migranten bij de groene sector het beeld voor ogen van het ploeteren op het land zoals hun grootouders dat deden in het land van herkomst. Terwijl zij juist naar Nederland gekomen zijn om

2 2 hun kinderen een ander soort toekomst te geven. Door goede voorlichting wil het project Kies Kleur in Groen dat beeld positief bijstellen, zodat meer allochtone leerlingen kiezen voor een loopbaan in deze groeisector waar veel behoefte is aan geschoolde mensen. Hij geeft het woord aan Elly Klinkspoor van het Wellantcollege. Die zegt het spannend gevonden te hebben om deze bijeenkomst te organiseren. De flyers en het verscheidene keren uitgezonden interview op radio Amor hebben kennelijk effect gehad. Het Wellantcollege heeft 27 vestigingen in Utrecht, Noord Holland en Zuid Holland. Wellantcollege biedt zowel vmbo als mbo opleidingen aan, maar er worden alleen groene opleidingen gegeven. De dichtstbijzijnde vestiging staat in Rijswijk, hier worden uitsluitend mbo opleidingen verzorgd. De kracht van de school is de kleinschaligheid. Er zijn 450 leerlingen, maar de meesten lopen veel stage buitenshuis. In de praktijk zijn er dus elke dag nog een stuk minder leerlingen op school. Docenten hebben dan ook veel persoonlijk contact met hun leerlingen en bieden ze veel persoonlijke begeleiding. De school heeft een goede balans tussen theorie en praktijk. De algemene vakken als rekenen, burgerschap en taal horen er voor iedereen bij. Maar voor 50% van de tijd is het praktisch werken op school of op stageplekken. Elly Klinkspoor probeert aan de hand van vier mbo opleidingen een beeld te schetsen van de verscheidenheid aan opleidingen die Rijswijk te bieden heeft. Green Production, richting plant Een introductiefilmpje laat zien dat er altijd behoefte zal zijn aan geschoolde werknemers in verband met de constante vraag naar groente en bloemen. Die groeien in mooie, gezonde en modern bedrijven die de leerlingen tijdens stages leren kennen. In praktijk en theorie leren ze omgaan met de uitdaging om de groene gewassen zo gezond en mooi mogelijk te produceren. Ook technologische aspecten komen daarom in de opleiding aan bod. In Rijswijk wordt deze opleiding op alle niveaus aangeboden in de BBL variant. BBL staat voor de beroepsbegeleidende leerweg. In een BBL werkt de leerling minimaal 20 uur per week bij een erkend leerwerkbedrijf en gaat daarnaast een of twee dagen naar school. Hoe hoger het niveau, hoe meer theorie er wordt aangeleerd. Voor de beroepsopleidende leerweg (BOL variant) kan men bij de vestiging in Gouda terecht. De leerwerkbedrijven telen gewassen of bloemen waar alle aspecten van het vak aan bod komen. Veel leerlingen willen op termijn zelf een bedrijf leiden en daarvoor is niveau 4 de aangewezen opleiding. Desgewenst kunnen ze na niveau 4 doorstromen naar het hbo. Charony Anthony is verbonden aan Aequor, het kenniscentrum dat onder meer de erkenning van leerwerkbedrijven regelt. Zij kent de beroepsmogelijkheden van de verschillende groene diploma s door het verzamelen van informatie over de arbeidsmarkt via onderzoek en enquêtes. Zij weet te vertellen dat veel mensen met het diploma Green Production na verloop van tijd hun eigen bedrijf beginnen of meegaan in de toenemende internationalisering. Het vinden van stageplaatsen vormt in deze opleiding volgens haar geen enkel probleem. Bedrijven in deze sector hebben een groot tekort aan geschoolde werknemers. Leerlingen worden na afloop van hun stageperiode ook vaak gevraagd bij het leerwerkbedrijf t e blijven. Vaak zijn kwekers op zoek naar iemand die op termijn hun bedrijf kan overnemen.

3 3 Flower Design Deze opleiding is vooral een uitdaging voor creatieve mensen die met een bijzondere kijk op de wereld zaken willen vormgeven. Flower Design is veel meer dan het schikken van bloemen in een boeket. Het gaat om het inrichten en aankleden van ruimtes met kleuren, mooie materialen en bloemen. Die opleiding is er in de varianten BOL en BBL op niveau 2, 3 of 4. Het is opvallend dat er in het hele land veel mensen met internationale achtergronden erg succesvol zijn in deze sector. Vooral het opzetten van een eigen onderneming blijkt veel migrantenkinderen aan te spreken. Zij hebben vaak een voorsprong met internationale ervaringen. Een Turkse dame met twee geslaagde bloemenzaken helpt Wellantcollege mee om bij Turkse meiden interesse te wekken voor deze sector. Gaandeweg wordt meer diversiteit zichtbaar in het vak. Volgens Charony Anthony vinden leerlingen Flower Design vrij gemakkelijk een stageplek en een zaterdagbaan tijdens hun studie. Onder bloemisten in de regio is veel vergrijzing. Zij willen hun zaak over afzienbare tijd van de hand doen. Er liggen veel kansen voor jonge ondernemers die in deze multiculturele omgeving nieuwe doelgroepen weten aan te spreken omdat ze hun voorkeuren op bloemengebied kennen. In bijna alle culturen staat een bloem symbool voor schoonheid. Outdoor Design In deze opleiding op niveau 4 wordt geleerd goed te luisteren naar de wensen van de klant en die te vertalen in creatieve ontwerpen. Het is dus echt een opleiding voor mensen met creatieve vaardigheden en een open houding. In de opleiding krijgen leerlingen te maken met echte opdrachtgevers. Ze leren de juiste vragen te stellen, analyses te maken, informatie te verzamelen en te verwerken in een ontwerp dat aansluit bij wat de klant voor ogen heeft. Elke opdracht is verschillend, het is een opleiding vol afwisseling. De opleiding draait om de inrichting van buitenruimtes. Landschapsarchitectuur aan Larenstein is een goede vervolgstudie na dit diploma. De leerlingen leren ontwerpen met computers, net als bij de opleiding Indoor Design. Met het diploma kunnen ze veel kanten op, van het eigen ondernemerschap tot ontwerper bij de Floriade of groenvoorzieningen in nieuwe stadswijken. Zij kunnen met dit diploma niet alleen terecht in de particuliere sector, maar ook bij ministeries, overheidsdiensten, gemeenten, defensie, Dunea en alle instellingen die met het onderhoud van groen of water en natuurbehoud te maken hebben. Het is

4 4 meer dan alleen tuinaanleg. Als men eenmaal een baan heeft, zijn er meestal ook goede kansen om intern door te groeien. Een vergelijkbare opleiding voor dit soort werk op de niveaus 1, 2 en 3 is Stedelijk Groen en Natuurbeheer. Food Het introductiefilmpje laat zonder commentaar beelden zien van alle aspecten van voedselproductie en voedselbereiding die in deze opleiding aan bod komen. De school in Rijswijk start komend schooljaar met een mbo+ opleiding Food. Het bedrijfsleven zit te springen om mensen die zich op een hoger niveau bezighouden met de processen rond voedsel. Dat loopt van de productie op het land tot de verwerking in producten voor de supermarkt of de bereiding en presentatie van verfijnde schotels voor diverse gelegenheden. De leerlingen raken vertrouwd met de moderne voedseltechnologie en methodes voor kwaliteitsbewaking. De opleiding wordt in Rijswijk aangeboden op niveau 3 en 4, in de toekomst misschien ook op niveau 2. Ook hier zijn leerlingen uit andere culturen welkom, ook al omdat zij kennis van andere eetculturen binnenbrengen. Eigen inbreng en creativiteit worden op het Wellantcollege gestimuleerd en gewaardeerd. Er zijn de komende jaren gediplomeerde mensen nodig om de voedselindustrie op het huidige peil draaiend te houden. Dat betekent niet een leven lang met een masker op aan de lopende band staan. Dat beeld klopt niet met de werkelijkheid van de beroepspraktijk van deze mensen. Zij krijgen te maken met geavanceerde technologie. In de bedrijven zijn veel doorgroeimogelijkheden op het gebied van technologie en productontwikkeling. Bedrijven zijn bereid veel te investeren in opleidingen van hun mensen. Food en glastuinbouw zijn door de overheid aangewezen als topsectoren voor de Nederlandse economie. Een ouder vraagt welke vmbo vooropleiding nodig is voor deze opleidingen. Elk vmbo diploma geeft in beginsel toegang tot een mbo opleiding. Het Wellantcollege heeft zelf twee vmbo scholen in de buurt: Wellantcollege Westvliet in Den Haag en Wellantcollege Madestein in Den Haag. Dat zijn ook kleinschalige opleidingen die vakken bieden als bloemschikken of dierverzorging, maar geen zorg & welzijn. De overstap naar het mbo van Wellantcollege is voor alle leerlingen even groot, een vooropleiding bij Wellantcollege is dus geen vereiste. De school gaat er van uit dat alle leerlingen het vak van de grond af aan moeten leren. Het lesprogramma gaat er van uit dat ze er nog helemaal niets van weten. Er is ook geen toelatingsexamen. De eisen en niveaus zijn vergelijkbaar met ander mbo opleidingen. Het is in die zin een gewone school, maar dan wel een alleen voor groene opleidingen. Omgekeerd kan iemand met een vmbo diploma van het Wellantcollege ook terecht bij andere mbo opleidingen. Een ouder vraagt hoe het precies zit met die verschillende niveaus en de benodigde vooropleiding. Leerlingen zonder diploma kunnen terecht op niveau 1 dat opleidt voor eenvoudige uitvoerende werkzaamheden. Met het vmbo diploma basisberoepsgerichte leerweg kan men naar niveau 2 dat in twee jaar opleidt voor uitvoerende werkzaamheden. Niveau 3 en 4 zijn toegankelijk voor leerlingen met een vmbo diploma kaderberoepsgerichte, theoretische of gemengde leerweg of een havodiploma. Zij leiden op voor de volledige zelfstandige uitvoering van werkzaamheden, niveau 4

5 5 bovendien voor leidinggeven en ondernemerschap. Met een diploma op niveau 4 is doorstroming naar het hoger beroepsonderwijs (hbo) in alle sectoren mogelijk. Een ouder vraagt waarom deze voorlichting zo gericht is op het direct naar de arbeidsmarkt gaan en niet meer naar een academische leerroute. Er is een groene lerarenopleiding voor de agrarische sector in Den Bosch waar leerlingen met een diploma op niveau 4 terecht kunnen. Het Wellantcollege levert ook studenten voor Larenstein, Wageningen en InHolland. De school stimuleert de leerlingen het maximale uit zichzelf te halen. Er is ook een mbo+ opleiding voor leerlingen die willen doorstromen en daarbij wat extra steun kunnen gebruiken. Het grote voordeel is dan men elkaar kent in het relatief kleine wereldje van groenopleidingen. Via die relaties kan men de leerlingen naar de best haalbare plek leiden en een doorlopende leerlijn maken. De minister wil de studieduur voor de hogere niveaus weer verkorten tot de drie jaar die er tien jaar geleden ook voor stond. Leerlingen die rechtstreeks van de havo naar het hbo gaan, blijken namelijk vaker hun studie te staken dan leerlingen die (na hun havo) eerst een mbo gevolgd hebben. Door de mbo te bekorten denkt men de doorstroming naar het hbo via die leerroute te bevorderen, ook met het oog op studiejaren en studiefinanciering. Een ouder vraagt of kinderen ook iets aan deze opleiding hebben als ze zich willen vestigen in het land van herkomst van hun ouders, bijvoorbeeld in Suriname waar mensen ook gek zijn op bloemen. Charony Anthony wijst op de groei van snijbloementeelt in verre landen als een ander element van de internationalisering. Er liggen wereldwijd veel kansen voor mensen met passie voor dit vak. Gertrude van den Brink van het Wellant College weet dat er in Suriname zeker vier groenbedrijven zijn van mensen die hier hun opleiding hebben gehad en daar goed geld verdienen met de aanleg van tuinen. Een ouder mist opleidingen op het gebied van milieu.

6 6 Er was in het verleden een hele mooie opleiding op dat gebied, maar die opleiding is opgeheven omdat er te weinig aanmeldingen van leerlingen kwamen, terwijl er genoeg mooi werk voor deze mensen was. Milieuzaken worden wel verwerkt in het lesprogramma, maar voor de aparte opleiding milieuzorg bestond te weinig animo. Vanuit deze school kan men echter doorstromen naar opleidingen voor water en milieumanagement. Dat is het grote voordeel van de groene sector. Iemand kan zijn schoolloopbaan beginnen op vmbo niveau en in een vloeiende beweging doorgroeien naar het topniveau bij de Landbouwuniversiteit in Wageningen. Elly Klinkspoor besluit met de oproep om op 7 juni tussen tien en twaalf uur naar de open dag van het Wellantcollege te komen om ter plekke de schoolpraktijk te proeven. Daar kan men ook dieper op vragen ingaan. Zij nodigt iedereen uit ook andere belangstellenden uit vrienden en kennissenkring mee te nemen. Op die dag zijn er busjes van de school beschikbaar om mensen te halen en weer terug te brengen. Wie daarvoor belangstelling heeft kan zich nu op de gereed liggende formulieren opgeven of naderhand naar school bellen. Zij vraagt iedereen ook naam en e mailadres te noteren. Voor iedereen is ook schriftelijke informatie beschikbaar. Zij hoopt dat de aanwezigen de informatie doorgeven in hun omgeving. Voor vragen zijn zij en haar collega s na afloop van deze bijeenkomst beschikbaar. Een ouder bedankt haar voor alle informatie en adviseert haar samen te werken met de scholen om deze informatie in bredere kring te verspreiden. Rohit Vyas sluit de bijeenkomst om uur en bedankt allen namens FORUM en Wellantcollege. Hij hoopt dat de aanwezigen nu in ieder geval een beter beeld hebben gekregen van de veelzijdigheid en beroepsmogelijkheden van groen onderwijs. Hij roept iedereen op naar de open dag van 7 juni te komen en alle informatie met kennissen en familie te delen.