Op bezoek bij Meneer de Pauw
|
|
- Jelle Maas
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Op bezoek bij Meneer de Pauw Docentenhandleiding Kinderboerderijbezoek Groep 1-2
2 Colofon Bij het samenstellen van deze handleiding is gebruik gemaakt van materiaal van: Meneer de Pauw Hoe staan je ogen nou? van Milieucentrum Nooter Hof, Zwolle; Handleiding excursie Mini-dierenpark van Het Groene Wiel, Wageningen. Adressen Kinderboerderijen Nijmegen Kinderboerderij t Boerke Contactpersoon: Johan Albers Oostkanaaldijk ST Nijmegen Tel boerkeneerbosch@hotmail.com website : Kinderboerderij De Goffert Contactpersoon: Adrie Ruiter Steinweglaan AE Nijmegen Tel kbdegoffert@driestroom.nl website: Dierenweide Kobus Contactpersoon: Henk Riep en Mary Roos Floraweg KB Nijmegen Tel Kinderboerderij Lindenholt Contactpersoon: Peter Mackaay Hegdambroek VJ Nijmegen Tel
3 Inhoudsopgave 1. INLEIDING DE VOORBEREIDING OP SCHOOL HET BEZOEK AAN DE KINDERBOERDERIJ Op de kinderboerderij Opdrachten DE VERWERKINGSLES Kringgesprek Het vervolgverhaal van Meneer de Pauw Verwerkingsles Bijlage 1 Uitleg voor de begeleiders Bijlage 2 Taalontwikkeling Bijlage 3 Foto's, vertelpantonime, versjes, knutrselwerk, spelletjes, kleurplaat
4 1 Inleiding Deze activiteit is bedoeld voor groep 1 en 2. Doel: De kinderen leren de dieren van de kinderboerderij kennen. Ze kijken hierbij naar de uiterlijke kenmerken, eetgewoontes en (voort)beweging van de dieren. De kinderen raken vertrouwd met dieren door ze goed te bekijken, te aaien, te knuffelen en te voeren. Ook leren ze hoe je met de dieren moet omgaan. Kinderen hebben over het algemeen van nature een spontane belangstelling voor dieren. Vooral de jonge en kleine dieren spreken hen erg aan. Grote dieren kunnen bij kinderen soms angst oproepen. Het leren waarderen en / of liefhebben van dieren en de verantwoordelijkheden die daarbij horen is een essentiële stap in de opvoeding tot natuurbewustzijn. Het is dus belangrijk de kinderen in contact te brengen met dieren. Eén van de mogelijkheden daartoe is een bezoek aan de kinderboerderij. Het bezoek aan de kinderboerderij bestaat uit: 1. Voorbereiding op school Het bezoek wordt op school voorbereid door een kringgesprek en het verhaal van Meneer de Pauw. 2. Bezoek aan de kinderboerderij Op de kinderboerderij ontdekken de kinderen met behulp van opdrachtkaarten allerlei bijzonderheden aan de dieren. Het bezoek begint met een instructie door een medewerker van de kinderboerderij. 3. Verwerking op school De ervaringen van het bezoek worden besproken. In de bijlage zijn diverse verwerkingsmogelijkheden opgenomen. 4
5 2 De voorbereiding op school 2.1 Kringgesprek Doel: Introductie van woorden en begrippen die bij de dieren horen en die mogelijk nieuw zijn voor de kinderen. Ontdekken en bespreken van mogelijke gevoelens van angst en onzekerheid ten opzichte van de dieren. U kunt afbeeldingen ophangen van een aantal dieren die ook op de kinderboerderij rondlopen. Zie bijlage 3. Vragen: Wie weet wat een kinderboerderij is? Wie is daar wel eens geweest? Kennen de kinderen alle dieren van de afbeeldingen? Waaraan herkennen ze de dieren? (wat is het verschil tussen schaap en geit, tussen kip en pauw, konijn en cavia) Welke dieren vinden ze lief. Welke zouden ze wel willen aaien? Welke dieren vinden ze eng? Waarom? Welke zouden ze niet aaien? Waarom niet? Vervolgens leest u het verhaal van Meneer de Pauw voor. In dit verhaal worden allerlei woorden geïntroduceerd. Sta even stil bij woorden waarvan u vermoedt dat ze voor een aantal kinderen nieuw zijn (vet gedrukt). Ook wordt beschreven hoe de dieren kunnen reageren als ze bang zijn, bijvoorbeeld als ze niet meer weg kunnen. Tussen de verhaaltekst staan suggesties voor vragen aan de kinderen. In bijlage 2 is een overzicht van de nieuwe woorden opgenomen. Napraten over het verhaal Hierbij bespreekt u hoe de dieren kunnen reageren als ze bang zijn of heel graag iets willen hebben (eten). Doe dit over de dieren waarvan u vermoedt dat sommige kinderen er bang voor zijn: Wat zal een kip kunnen doen? (pikken, krabben) Wat doe jij dan? (niet oppakken); Wat zal een konijn kunnen doen? (bijten, krabben) Wat doe jij dan? (alleen aaien en niet oppakken, het konijn weg laten lopen als het dat wil); Wat zal een geit kunnen doen? (tegen je opspringen omdat hij graag eten wil) Wat doe je? (geen voer meenemen en ook geen plastic zakjes); Wanneer kunnen dieren bang van je worden? (als je hard achter ze aan gaat rennen, als je ze pijn doet, als je ze verkeerd beetpakt); Hoe pak je ze goed vast? Wie weet daar iets over? 5
6 2.2 Het verhaal van Meneer de Pauw De vetgedrukte woorden zijn vermoedelijk nieuw voor de kinderen. U kunt hier extra aandacht aan besteden. De vragen (cursief gedrukt) kunt u samen met de kinderen beantwoorden. Dit verhaal gaat over een deftige meneer, Meneer de Pauw. Meneer de Pauw woont al jaren op de kinderboerderij. Alle dieren van de kinderboerderij kennen hem. Ook de kinderen in de buurt kennen hem heel goed. Elke morgen maakt Hans, de dierenverzorger, de hokken open. Waar slapen dieren eigenlijk? Ook in een bed net als jij? De dieren van de kinderboerderij slapen in een hok op het stro. Als de dieren dan naar buiten komen, gaan ze eerst even langs bij Meneer de Pauw en vragen hem: "Meneer de Pauw, hoe staan je pauwenogen nou?". Dan zegt hij deftig: "Prima, prima" en hij knikt met zijn kop. Hij zet zijn staartveren omhoog tot een grote boog en laat alle dieren zijn mooie staart zien. Hij draait langzaam in het rond zodat iedereen hem van alle kanten goed kan bekijken. De dieren roepen allemaal in koor: Meneer de Pauw, wat ben je weer mooi vandaag! Meneer de Pauw vindt het fijn om dat te horen en geniet ervan. Wist je dat een pauw heel veel ogen heeft? Twee echte in zijn kop om mee te kijken en een heleboel prachtig gekleurde stippen op zijn staartveren. Die noemen we ook ogen, maar daar kan hij niet mee kijken. De pauw heeft mooie veren, welke dieren hebben nog meer veren? De kinderen in de buurt kennen Meneer de Pauw ook heel goed. Ze komen vaak na schooltijd even langs om te kijken hoe het met hem gaat. Dan vragen ze: "Meneer de Pauw, hoe staan je pauwenogen nou?" Meneer de Pauw draait heel trots rond met al zijn veren en laat ze aan alle kinderen zien. Dan klappen ze in hun handen van plezier en roepen: Meneer de Pauw, wat ben je weer mooi vandaag! Meneer de Pauw doet dan nog meer zijn best en dan lijkt zijn pauwenkleed nóg mooier. Kunnen dieren ook in de handen klappen? Nee, want ze hebben twee poten en twee vleugels, of ze lopen op vier poten en bovendien hebben ze geen handen, maar wel... Soms als Hans hem zo ziet staan, schudt hij glimlachend zijn hoofd en zegt zachtjes tegen zichzelf: Oh, wat is hij trots, die Meneer de Pauw. Maar vandaag heeft hij geen tijd om te kijken en loopt hij met boze stappen rond. "Wat een rommel," moppert hij en hij raapt allemaal snoeppapiertjes, plastic zakjes en lege chipszakjes op. Overal liggen ze, tussen de struiken en op het 6
7 gras. "Dat is nu elke dag zo," zegt hij. "De dieren worden er ziek van als ze die rommel opeten en ik moet het elke dag opruimen". Dieren worden ziek als ze plastic zakjes opeten, maar wat eten dieren dan wel? Hans moppert: "Ik heb er al zó vaak wat van gezegd. Nu ben ik het zat. Weet je wat hij gaat doen? Hij gaat bordjes zagen en schildert er letters op. De bordjes komen aan de hekken van de kinderboerderij, zodat iedereen ze kan lezen. De volgende dag wandelt Meneer de Pauw onrustig langs de hekken van de kinderboerderij. Hij wacht op de kinderen. Waar blijven ze vanmiddag toch? De school is allang uit en nóg zijn ze er niet. Maar de kinderen komen niet, vandaag niet, de volgende dag weer niet en de dag daarna ook niet! Meneer de Pauw wordt er helemaal verdrietig van. Hij kijkt niet uit en trapt een duif op haar tenen. Van schrik pikt de duif Meneer de Pauw in z'n poot. "Au", zegt de pauw. Als dieren schrikken of bang worden kunnen ze pikken, bijten of krabben. Op een morgen duurt het heel lang voor Meneer de Pauw tevoorschijn komt. Als hij eindelijk de wei in komt stappen, schrikken de andere dieren zich een hoedje. Het konijntje, dat even bij Hans op de arm zit, schrikt zó dat het hem op zijn arm krabt. Meneer de Pauw ziet er ziek uit. Eén van de cavia's piept zachtjes: "Meneer de Pauw, hoe staan je pauwenogen nou?". Hoe praten dieren eigenlijk? De cavia piept, het schaap blaat, de hen kakelt, het geitje mekkert, de duif koert, de haan kraait, etc.. Langzaam zet hij zijn veren op. Mevrouw Schaap laat van schrik een hap hooi vallen en blaat: Och gut Meneer de Pauw, waar zijn je mooie pauwenogen nou? De cavia snuffelt voorzichtig aan de veren van Meneer de Pauw. Dan zien de andere dieren het ook. De ogen op de veren van Meneer de Pauw zijn helemaal grijs geworden. Meneer de Pauw kijkt droevig voor zich uit. Eén van de kippen loopt weg om Hans te halen. "Kom es kijken," kakelt ze, "Meneer de Pauw valt bijna van z'n stokje". Hans gaat meteen mee en kijkt Meneer de Pauw eens aan. "Ja, hmmm," zegt hij. Wat zou er met hem zijn? Misschien heeft hij wel een of andere pauwenziekte. Zal hij de dierenarts moeten bellen? Weten jullie wat er aan de hand is", vraagt hij aan de andere dieren. De andere dieren denken ook diep na. Eén van de varkens krabt achter z'n oor. 7
8 Een varken heeft oren, een geit ook, maar een kip? En heeft een kip ook een neus? of een mond? of tanden? Hans loopt heel diep nadenkend in de wei op en neer. "Wat moet ik nu doen?" Dan blijft hij opeens bij een van de bordjes staan die hij pas heeft opgehangen. Hardop leest hij wat hij erop heeft geschilderd: VERBODEN VOOR KINDEREN. Zou Meneer de Pauw ziek zijn van verdriet omdat hij de kinderen niet meer kan zien? Dan weet hij het opeens: die bordjes moeten weg! De dieren van de kinderboerderij snappen er niets van als ze zien dat Hans al die nieuwe bordjes van de hekken haalt. Waarom heeft Hans die bordjes dan opgehangen? Hij had een paar dagen terug weer plastic zakjes gevonden die de kinderen op de grond hadden gegooid. Sommige dieren denken dat je die zakjes kunt eten! Maar het is heel ongezond, ze kunnen er zelfs dood van gaan! Er mag dus geen plastic op de kinderboerderij komen en daarom wilde Hans ook geen kinderen meer op de kinderboerderij! Meneer de Pauw miste de kinderen zo erg dat hij er ziek van is geworden. Hans heeft ineens een veel beter idee: Hij zal de kinderen op bezoek vragen om van alles over de dieren te vertellen en dat ze geen rommel achter mogen laten. Dan kunnen ze samen spelletjes gaan doen! Dat wordt vast gezellig voor de kinderen en voor de dieren. Dus ook voor Meneer de Pauw. Zou hij dan weer beter worden? 8
9 3 Het bezoek aan de kinderboerderij Doel: Kennismaken met de dieren. Eigenschappen en kenmerken van dieren herkennen en benoemen. Reacties van dieren ervaren. Leren hoe je met dieren moet omgaan. 3.1 Op de kinderboerderij Een medewerker/ster van de kinderboerderij ontvangt de groep en vertelt wat de kinderen gaan doen en wat er van ze verwacht wordt. De dieren krijgen voldoende voer van de kinderboerderij. Het is niet toegestaan dat de kinderen de dieren voeren met zelf meegebrachte etenswaren. In bijlage 1 staat een beschrijving van het verloop van het bezoek. 3.2 Opdrachten Een houten Meneer de Pauw staat klaar. Het is de bedoeling dat de kinderen in maximaal 7 groepjes van 3-5 kinderen met een begeleider verschillende opdrachten gaan doen. De opdrachten hebben allemaal een verschillende kleur. Als een opdracht gedaan is, mogen de kinderen een gekleurd oog, dat met de opdracht correspondeert, op Meneer de Pauw hangen. Aan het eind van alle opdrachten zal Meneer de Pauw weer helemaal gevuld zijn met gekleurde ogen. Hij is dan weer helemaal blij. Het gaat er niet om dat de kinderen zo veel mogelijk opdrachten doen. Het gaat om de ervaring. Het is het handigst als de leerkracht zelf standby is. Leg van te voren uit wat er van de begeleiders verwacht wordt, met behulp van bijlage 1. Verzamel wat materialen van de kinderboerderij om mee te nemen naar school (hooi, stro, beetje voer, plukje wol, veer etc)! 9
10 4 De verwerkingsles Docentenhandleiding bezoek kinderboerderij Doel: Ervaringen met de dieren verwoorden Herhalen van de geleerde begrippen (zie bijlage 2) 4.1 Kringgesprek over ervaringen Bespreek in de kring wat de kinderen van de dieren vonden. Ga in op de positieve gevoelens die de kinderen over de dieren hebben. Welke dieren waren erg lief of erg mooi? Hoe vonden ze het om te ontdekken dat je dieren op verschillende manieren kunt benaderen (aanraken, aaien, oppakken, knuffelen). Vraag ook naar gevoelens van angst: Waren de dieren soms bang voor de kinderen en hadden ze een idee waarom? Waren kinderen soms bang voor de dieren, waarom? Wat vond je leuk, niet leuk? Wat heb je allemaal gezien? Welke onderdelen horen bij welk dier? (snuit, snavel, poot, staart, vacht) Hoe bewegen de dieren? Welke geluiden maken de dieren? Wat eten de dieren? Besteed in de kring nog een keer aandacht aan de woorden die ze mogelijk nieuw geleerd hebben (bijlage 2). 4.2 Het vervolgverhaal van Meneer de Pauw U kunt de geleerde begrippen ook nog op een speelse manier evalueren door een (kort) vervolg op het verhaal van Meneer de Pauw voor te lezen. Hierin vertellen de dieren aan een konijntje dat uit logeren is geweest, wat er gebeurd is met Meneer de Pauw. De vetgedrukte woorden kunnen worden weggelaten: Deze kunt u door de kinderen laten invullen. De vragen (cursief gedrukt) kunt u samen met ze beantwoorden. Het is nog vroeg in de morgen, de zon is net opgekomen. Op de kinderboerderij is het nog heel rustig. Noem eens wat dieren die op de kinderboerderij wonen? hert, schaap, geit, pony, paard, varken, konijn, gans, eend, pauw, fazant, kip, duif en parkiet. De dieren beginnen wakker te worden. Waar slapen de dieren van de kinderboerderij eigenlijk? stal, hok, kippenren, duiventil. 10
11 Een van de konijntjes krabbelt eens slaperig achter zijn oor. Mevrouw de kip poetst haar veren op. En een geitje neemt een hapje... (gras, groente, bladeren). Weet je ook wat één van de andere dieren van de kinderboerderij eet? hooi, groente, korrels. Ineens horen ze wat gestommel bij het hek. De geit begint te mekkeren. (Hoe klinkt dat?) Het schaap begint te blaten, de haan begint te kraaien, de hen begint te kukelen/kakelen, de cavia begint te piepen, het varken begint te knorren en het duifje begint te koeren. En wie komt daar binnen? Snuffie het konijntje. Ze heeft een tijdje bij haar vriendinnetje gelogeerd en is nu weer teruggekomen. "Hallo, hier ben ik weer," roept ze en vrolijk huppelt ze rond om iedereen te begroeten. Ze zijn allemaal blij haar te zien: het parkietje fladdert met zijn vleugels en het lammetje trappelt met z'n pootjes/hoeven. Weet je ook hoe de jonge dieren van de kinderboerderij genoemd worden? lammetje, geitje, kuiken "En?" vraagt Snuffie, "Is hier nog wat gebeurd toen ik weg was?". "Jazeker," blaat het schaap, "Meneer de Pauw is ziek geweest". "Och gut," zegt Snuffie. "Ja," mekkert het geitje, "hij was al zijn mooie pauwenogen kwijt, die werden helemaal grijs". "Nee toch," zegt Snuffie, "Je bedoelt de ogen op zijn staart/veren?". "Ja," kraaide de haan. "Hoe kwam dat dan?" vraagt Snuffie. Mevrouw de Kip vertelt dan, dat de kinderen van alles hadden laten liggen, zoals snoeppapiertjes, plastic zakjes... Het grasparkietje kwetterde dat Hans de dierenverzorger een bordje had opgehangen. Wat stond daar dan op? "Verboden voor kinderen". En Meneer de Pauw was toen ziek geworden van verdriet. "Ja," koert het duifje, "hij was zo verdrietig, hij keek niet uit en trapte op mijn tenen. En toen heb ik hem van schrik in z'n poot gepikt". Als dieren schrikken of bang worden kunnen ze krabben, pikken of bijten. Wat moet je doen om te zorgen dat het niet gebeurt? 11
12 "Maar nu heeft Hans de bordjes weer weggehaald," knort het varken, "en de kinderen zijn geweest en die hebben allemaal spelletjes gedaan en Meneer de Pauw mooi versierd met gekleurde ogen". "Wat fijn," roept Snuffie, en huppelt naar Meneer de Pauw toe. Ze snuffelt aan hem met haar neus en kietelt hem met haar snorharen en ze vraagt zachtjes: "Meneer de Pauw, hoe staan je pauwenogen nou?" Meneer de Pauw vouwt zijn staart open en laat zijn prachtige ogen zien. Alle dieren zijn blij en roepen : Meneer de Pauw, wat ben je weer mooi vandaag! 4.3 Verwerking Als verwerking kunt u de kinderen werkjes laten doen, versjes aanleren over dieren, spelletjes met ze doen etc. Voor ideeën zie bijlage 3. Hierin staan een vertelpantomime, versjes, knutselwerkjes, spelletjes en kleurplaten. 12
13 Bijlage 1 Docentenhandleiding bezoek kinderboerderij Uitleg voor de begeleiders De klas wordt verdeeld in (max. 7) groepjes van 3-5 kinderen. Elk groepje wordt begeleid door een volwassene. Bij aankomst op de kinderboerderij wordt de klas ontvangen door een medewerker van de kinderboerderij. Meneer de Pauw Op de kinderboerderij staat een houten Meneer de Pauw klaar om spelletjes met de kinderen te gaan doen. Voor Meneer de Pauw liggen opdrachtkaarten in stapeltjes klaar in 8 verschillende kleuren. Bij sommige opdrachtkaarten hoort extra materiaal. Dit staat erbij of is met klittenband op de opdrachtkaart bevestigd. Het is de bedoeling dat het materiaal door de kinderen bekeken en vastgehouden wordt. Fluwelen zakje met ogen Ieder groepje krijgt een fluwelen zakje in een bepaalde kleur. In dit fluwelen zakje zitten acht gekleurde ogen van Meneer de Pauw. De kleuren van de opdrachten komen overeen met de kleuren van die ogen. Als de kinderen een opdracht hebben gedaan, mogen ze Meneer de Pauw een oog geven in de kleur van die opdracht. Elk groepje krijgt een eigen gekleurd stukje van de staart van Meneer de Pauw om de ogen aan op te hangen. Dat stukje staart heeft dezelfde kleur als het fluwelen zakje. De opdrachten Kleur Opdracht Dier Rood 1a Van wie is deze snuit? Varken of hangbuikzwijn Rood 1b Van wie is deze neus? Pony Rood 1c Van wie is deze snavel? Eend (of snuit koe) Rood 1d Van wie is deze snavel? Gans Rood 1e Van wie is deze kop? Kip Rood 1f Van wie zijn deze oren? Konijn Rood 1g Van wie zijn deze oren? Schaap Rood 1h Van wie is deze staart? Duif Rood 1i Van wie is deze staart? Dwerggeit Blauw 2 Van wie zijn deze keutels? Gans / kip / konijn / geit / schaap Geel 3a Van wie is deze jas? Dwerggeit Geel 3b Van wie is deze jas? Kip Geel 3c Van wie is deze jas? Konijn Geel 3d Van wie is deze jas? Hangbuikzwijn (of koe alleen op Goffertboerderij) Geel 3e Van wie is deze jas? Schaap Geel 3f Van wie is deze jas? Pony Geel 3g Van wie is deze jas? Hangbuikzwijn (of varken alleen op Goffertboerderij) Groen 4a Hoe loop ik? Paard Groen 4b Hoe loop ik? Schaap Groen 4c Hoe loop ik? Gans 13
14 Groen 4d Hoe loop ik? Kip Groen 4e Hoe loop ik? Varken of hangbuikzwijn Groen 4f Hoe loop ik? Konijn Paars 5 Ruik maar! - Oranje 6 Voel maar! - Roze 7 Luister maar! duif, schaap, kip haan, geit, gans, zwijn Turkoois 8 Knuffelen! Start Elk groepje komt om de beurt naar voren en kiest uit het grabbelzakje een gekleurde kraal. Deze kraal bepaalt de kleur van de eerste opdrachtkaart inclusief het fluwelen zakje: een gele kraal is dus een gele opdrachtkaart. Dit fluwelen zakje houdt u de rest van de volgende opdrachten bij u. Let op: Er zijn 7 kleuren fluwelen zakjes, maar er zijn 8 kleuren opdrachten. De licht blauwe opdracht in de knuffelhoek heeft wel een kraal, maar geen fluwelen zakje. Zo start elk groepje met een andere kleur opdracht. Op de opdrachtkaart staan bovenaan vragen om aan de kinderen te stellen. Onder de streep staan enkele tips voor de begeleider. Bij sommige opdrachten is een afbeelding van een dier bevestigd met klittenband. Deze kan er af gehaald worden, zodat de kinderen deze vast kunnen houden en bekijken. Als de opdracht klaar is, moet deze afbeelding er weer op bevestigd worden. Opdracht af Als de eerste opdracht gedaan is, gaat u met het groepje terug naar Meneer de Pauw en mogen de kinderen het gekleurde oog op de pauw hangen. Daarna mogen ze een nieuwe kleur grabbelen uit het grabbelzakje. Het is handig om de opdrachten waar maar één kaart van is (blauw, paars, oranje, roze, turkoois) eerst te laten doen als deze vrij is. Als alle 8 de kleuren opdrachten zijn gedaan, is het stukje van de staart van het groepje gevuld. Er kunnen dan weer opdrachtkaarten gepakt worden van kleuren die al gedaan zijn, zonder daarvoor een oog op de pauw te hangen. Met name opdracht 1 (rood) is hier geschikt voor omdat in de rode opdrachten allerlei verschillende aspecten behandeld worden. Tijdsduur Aan de opdrachten is geen minimale of maximale tijd gesteld. Het enthousiasme van de groep bepaalt de tijdsduur. Het gaat er niet om dat de kinderen zo veel mogelijk opdrachten doen. Het gaat om de ervaring. De dieren Wees u er van bewust dat veel kinderen op ooghoogte komen bij de dieren en ze daardoor angstig kunnen zijn. Als kinderen niet dichtbij willen komen of willen aaien, laat ze dan alleen maar toekijken. De dieren krijgen voldoende voer van de kinderboerderij. Het is niet toegestaan dat de kinderen de dieren voeren met zelf meegebrachte etenswaren. 14
15 Bijlage 2 Docentenhandleiding bezoek kinderboerderij Taalontwikkeling Belangrijkste woorden en begrippen in het programma: Namen: vogels: pauw fazant kip / haan kuiken gans eend parkiet duif (zoog)dieren: varken paard pony hert schaap / lam geit varken konijn cavia Uiterlijke kenmerken: algemeen: poten, tenen, nagels staart oren ogen bek keutels snuit vogels: veren vleugels snavel (zoog)dieren: haren, vacht, vel wol hoeven neus, snuit snorharen Beweging: algemeen: eten drinken ademen krabben slapen vogels: stappen vliegen, fladderen pikken (zoog)dieren: lopen, huppelen, springen stampen knabbelen / knagen bijten kauwen snuffelen oren spitsen Huisvesting: hok stal wei stro hooi duiventil geitenhok kippenren Gedrag: geluid: kraaien kakelen knorren mekkeren blaten koeren piepen kwetteren eten: voer (korrels/zaden) groenten stro hooi 15
16 Bijlage 3 Docentenhandleiding bezoek kinderboerderij Foto s Meneer de Pauw 16
17 Koe met kalf Biggetje Schaap met lam Geitjes Kip met kuikens Gans 17
18 Pony Pauw Duiven Konijn 18
19 Vertelpantomime Docentenhandleiding bezoek kinderboerderij Doel De kinderen beelden een verhaal uit dat door de leerkracht verteld wordt, met elk hun eigen rol. De kinderen begrijpen het verhaal. Materiaal Geen Inleiding U gaat met de kinderen in de kring of op banken zitten. Vertel dat u een verhaal gaat vertellen over de kinderboerderij. Vraag aan de kinderen welke dieren er op de kinderboerderij wonen, wat voor geluid ze maken, welke bewegingen ze maken. (Eten, slapen, lopen) Spreek met de kinderen af dat alle dieren vandaag op twee poten lopen. Laat enkele kinderen dieren voordoen. Kern Vertel de kinderen dat er in het verhaal een boer, een poes, een varken, een koe, een vogel en een hond voorkomen. Verdeel de rollen. U kunt per dier meerdere kinderen laten spelen. Leg uit dat de kinderen kunnen horen wanneer ze aan de beurt zijn. Als u zegt: Dag Boer!, begint de rol van de boer. Als u afscheid neemt van de boer, gaat het kind dat de boer speelt weer zitten. Ga met de hele groep aan de ene kant van het speelvlak staan en vertel de inleiding van het verhaal. Speel al vertellend zelf mee en stel onderweg vragen aan de kinderen. U kunt het verhaal eventueel een tweede keer spelen, met een nieuwe rolverdeling. Afsluiting Bespreek met de kinderen wat ieder dier deed en wat de boer deed. Eventueel kunt u na afloop nog het versje van kippetje Ukkepuk aanleren. Maak hierbij de bijpassende gebaren. Het verhaal We gaan vandaag naar de kinderboerderij. Je hoeft geen jas aan, want het is mooi weer. De zon schijnt. Eerst moeten we oversteken. Kijk goed naar links, dan naar rechts en nog een keer naar links. Komt er niets aan? Mooi, dan kunnen we naar de overkant. Kijk, we moeten over dat bruggetje. Kom eens kijken, er zwemmen allemaal eendjes onder de brug door. Zullen we ze tellen? Hoeveel zie jij er? En jij? Kom we gaan verder. Zie je daar de kinderboerderij al? Wie doet er even het hek voor ons open? Zo, we zijn er! Ga maar op een bank zitten en luister goed, wie er op de kinderboerderij zijn. 19
20 Dag boer! De boer duwt een kruiwagen met stenen. De kruiwagen is erg zwaar. Daarom moet hij heel hard duwen. De boer wordt moe van het duwen. Hij gaat even op een bank zitten om uit te rusten. Hij is zo moe, dat hij in slaap valt. Slaap lekker boer! Dag poes! De poes is erg lui. Ze slaapt in de zon. Zullen we haar roepen? Poes, poes! De poes knippert met haar ogen. Ze rekt eerst haar voorpoten uit en dan haar achterpoten. Ze gaapt en loopt naar haar schoteltje melk. Ze likt van de melk. Mmm, lekker! Dan gaat ze lekker liggen op een warm plekje in de zon en doet haar ogen dicht. Ze slaapt alweer. Welterusten, luie poes! Dag koe! Terwijl de boer slaapt op de bank en de poes in de zon, loopt de koe in de wei. Ze heeft honger. Ze eet veel gras. Nu heeft de koe geen honger meer, maar er zitten vliegen op haar kop. Dat vindt ze niet leuk. Ze schudt met haar kop om de vliegen weg te jagen. Dan loopt ze naar de bak met water en gaat drinken. Ze drinkt heel veel en kan haast niet meer lopen. Haar buik wordt zo zwaar. Boe, boe, boe, zegt ze. Ze gaat in het gras liggen. Tot ziens, koe. Wij gaan verder kijken. Dag varken! Kijk, daar ligt een varken in de modder. Het varken knort, hoor maar! Ze rolt door de modder, op haar zij, op haar rug, op haar andere zij. Ze vindt het lekker en knort nog eens. Dan doet ze haar ogen dicht en wordt het heel stil. Slaap lekker, varken. Dag vogel! Terwijl de koe in het gras ligt en het varken in de modder slaapt, zit de vogel in een boom. Hij springt van tak naar tak en kijkt rond. Is er iets te eten? Ja, daar ziet de vogel een dikke vette worm. Hij trekt met zijn snavel de worm uit de grond. Hij ziet op de grond een stukje brood. Hij pikt het op. Dat is ook lekker. Nu heeft de vogel genoeg gegeten en vliegt weg. Dag vogel, tot ziens! 20
21 Dag hond! De hond komt uit de schuur. Hij zoekt de boer. Hij ziet dat de boer op de bank slaapt. Hij kwispelt met zijn staart. Zijn staart gaat heen en weer, van links naar rechts. Hij loopt naar de boer en blaft: waf waf! De boer schrikt wakker. Hij aait de hond over zijn kop. De hond blaft nog eens: Waf, waf! De hond heeft honger. Hij heeft trek in hondenbrokken. De boer gaat hondenbrokken zoeken. De hond loopt met hem mee. Dag boer! Dag hond! Tot ziens! 21
22 Versjes Een heel klein varkentje Er was een heel klein varkentje, dat was zo érg precies. Hij wou geen modder op zijn buik, want modder vond hij vies. Hij wou niet zo maar wroeten, net als alle andere biggen. Hij wou niet met zijn moeder in de bruine bonen liggen. Hij wou niet in het vieze stro. Hij was niet zo. Dat varkentje z'n leven was gewoon een beetje treurig, omdat hij veel te netjes was, te proper en te keurig. Hij wou niet zo maar wroeten, net als alle andere biggen. En om hem heen was niemand die dat varkentje begreep. Dat lag misschien aan het milieu, maar 't was echt sneu! Vanmorgen zei dat varkentje: Nu ga ik naar de eendjes, daar was ik al mijn voetjes, en daar was ik al mijn teentjes. En ook mijn buik een beetje. En mijn staartje doe ik later. Zo dacht dat kleine varkentje, en ploemp hij viel in 't water. En schreeuwen deed die arme big! Heel akelig! Zijn moeder en zijn zusjes zijn zo vreselijk geschrokken. Ze hebben 't kleine varkentje aan zijn staart eruit getrokken. Hij kreeg een aspirientje en hij kreeg een rubber kruikje. Hij kreeg een wollen broekje en zes dekens op zijn buikje. En toen zei moeder varken: Nou is 't uit met je geflodder, en morgen ga je net als wij, gewoon weer in de modder. Want eendjes horen in de vliet, varkentjes niet. (Uit: Beestenboel, Annie.M.G. Schmidt 1995) KUKULEKU Kukuleku kraaide de geit, knor, knor, knorde de kip, Twiet, twiet, twiet, kwetterde het varken,; allemaal gekkigheid. Mè mè mè mekkerde het konijn, Roekoe, roekoe, koerde de parkiet Piep, piep, piep, piepte het schaap dat ook grappig wou zijn. Bèèèh, bèèèh blaatte de pauw, Tok, tok, tok kakelde de cavia, Aááuw, áááuw, schreeuwde de duif Vergeet dit versje nu maar gauw. Kippetje Ukkepuk Het kippetje Ukkepuk Dat heeft het altijd druk Op maandag moet het dweilen Op dinsdag nageltjes vijlen Op woensdag wormpjes bakken Op donderdag houtjes hakken Op vrijdag kippenpap roeren Op zaterdag kuikentjes voeren Alleen op zondag heeft het vrij, dan legt het een gespikkeld ei 22
23 Knutselwerk Neem een vierkant vouwblad en vouw volgens de tekening in fig. 1. Draai het werk een kwart slag. Neem nu één van de hoeken van het papier tussen duim en wijsvinger, trek de hoek omhoog en vouw hem dan tegen het midden plat neer (1). Doe hetzelfde met de andere drie hoeken en fig. 2 ontstaat. Het werk op de streepjeslijn achterlangs dubbelvouwen (2) en met de twéé vouwkanten naar boven toe neerleggen. Vouw aan weerskanten op de streepjeslijnen de poten om (3). De vouwlijnen voorvouwen (4). Voor de kop wordt de linkerpunt binnenlangs op de gemaakte vouwlijn omhoog gevouwen (keervouw). De staart ontstaat door de rechterpunt eerst helemaal naar binnen te vouwen en daarna op de voorgevouwen lijn weer gedeeltelijk naar buiten te halen (5). 23
24 Spelletjes Dieren uitbeelden Beweging: Huppelen als een konijn, stappen als een kip, je hoofd bewegen als een pauw (naar voren en terug), luieren als een varken, fladderen als een parkiet,... Eten: Knabbelen als een konijn, pikken als een kip, wroeten als een varken, kauwen als een geit. Wat weten de kinderen nog meer te bedenken? Dierengeluiden nadoen Kakelen als een kip, knorren als een varken, mekkeren als een geit, piepen als een cavia, blaten als een schaap, koeren als een duif, kwetteren als een parkiet. Dierengeluidentuin Voor: 15 kinderen of meer Nodig: touwtjes of banden, dierenplaatjes In de ruimte wordt overeenkomstig de grootte van de groep een aantal dierenkooien aangeduid met touwtjes of banden. In elke kooi zitten 4-5 kinderen met een dierenplaatje. Een groep kinderen verlaat de ruimte, zij zijn de bezoekers van de dierentuin. Ze hebben vandaag hun brillen vergeten en kunnen de dieren in de dierentuin slechts aan hun geluiden herkennen. De 'dieren' mogen hun geluiden heel even oefenen. De groepen wisselen van rol en krijgen nieuwe dierenplaatjes. Opmerking: Op de dierenplaatjes moeten slechts dieren staan afgebeeld waarvan de geluiden goed nagebootst kunnen worden (bijvoorbeeld ezels, wolven, papegaaien, olifanten, apen). Ren je rot: dier of vogel Maak een (zoog)dier-plek en een vogelplek in de gymzaal. U maakt een dierengeluid, vertelt iets over een dier of doet een dier na. De kinderen moeten vanuit het midden naar de dier- of vogelplek rennen. Over welk (zoog)dier of welke vogel ging het? 24
25 Kleurplaten Deze zijn te downloaden vanaf 25
26 Aanvullingen leerkracht 26
Op bezoek bij Meneer de Pauw
Op bezoek bij Meneer de Pauw Docentenhandleiding Kinderboerderijbezoek Onderbouw Basisschool 1 Colofon Bij het samenstellen van deze handleiding is gebruik gemaakt van materiaal van: Meneer de Pauw Hoe
Nadere informatieAuditieve oefeningen bij het thema: de kinderboerderij
Auditieve oefeningen bij het thema: de kinderboerderij Boek van de week: 1; Kinderboerderij; Betty Sluyzer 2; Kinderboerderij/kijkdoosserie 3; Het grote voorleesboek van de Kinderboerderij 4; Boeken over
Nadere informatieDoei! œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & # # # # # ## # Œ œ œ œ œ œ œ # # & b œ œ œ Œ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ œ Œ
oktober 2011 vanaf 4 jaar Doei! tekst en muziek: Chris Winsemius Intro & E G A E G A œ Couplet & E G œ Doei roept de boer, A ik ga weg!' E Jam-merjam-mer jam - mer, & A E wat een pech. G C œ Hé roeptde
Nadere informatieStart: Welk dier hoort bij...?
Start: Welk dier hoort bij...? Druk op de deksel van het muziekdoosje. Luister naar het geluid. Welk dier is dit? (Cavia) Zoek ze in de stal. Kijk eens goed, hebben alle cavia s dezelfde jas (vacht) aan?
Nadere informatieDe bedoeling van deze opdracht is om aandacht te besteden op de luchtjes op de boerderij.
RONDNEUZEN De paarse kist met daarin 8 speurneuzen, 4 lege potjes en 1 blinddoek. De bedoeling van deze opdracht is om aandacht te besteden op de luchtjes op de boerderij. De neuzen worden opgedaan (het
Nadere informatieS p e e l t i p s b i j K i n d e r b o e r d e r i j
S p e e l t i p s b i j K i n d e r b o e r d e r i j Idee en tekst: Betty Sluyzer Tekeningen: Esther van Gijn Voorlezen Kinderboerderij is geschikt voor baby's, peuters en kleuters. Je kunt het prentenboek
Nadere informatieBIJLAGE C: DE DIEREN EN DE SPELREGELS
BIJLAGE C: DE DIEREN EN DE SPELREGELS Respect voor dieren staat hierbij centraal! De omgang met de dieren gebeurt altijd onder toezicht van een pedagogisch medewerker. Kinderen leren vanaf kleins af aan
Nadere informatieAuditieve oefeningen. Boek van de week: 1; De boerderij 2; De koe die in het water viel 3; 4;
Auditieve oefeningen Boek van de week: 1; De boerderij 2; De koe die in het water viel 3; 4; Auditieve synthese (Henk Hak en Piet Plak) Lettergrepen samenvoegen tot een woord Letters samenvoegen tot een
Nadere informatieNAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever.
Vos en Waar is Haas het ijs? NAAM Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Wat een raar beest! lacht Uil.
Nadere informatieBewegingsactiviteit : spelles thema Pasen - de kip
Bewegingsactiviteit : spelles thema Pasen - de kip Activiteit 1:bewegingsverhaal: Een dag uit het leven van een kip De kls verzamelen allemaal in het kippenhok. Ik maak afspraken i.v.m. orde, veiligheid
Nadere informatieTik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak.
Tik-tak - Lees het gedicht tik-tak voor. Doe dit in het strakke ritme van een langzaam tikkende klok: Tik - tak - tik - tak Ik tik - de tijd - op mijn - gemak. Enzovoort. - Laat de kinderen vrij op het
Nadere informatiemei 2012 vanaf 4 jaar tekst: Marian van Gog muziek: Ton Kerkhof Paco de papegaai
mei 2012 vanaf 4 jaar tekst: Marian van Gog muziek: Ton Kerkhof Paco de papegaai Paco de papegaai 1 Ia, ia. t Is een ezel. Ia, ia. tekst: Marian van Gog muziek: Ton Kerkhof Refrein: Koppie krauw, koppie
Nadere informatieTHEMA LENTE Auditieve oefeningen
THEMA LENTE Auditieve oefeningen Auditieve synthese Lettergrepen samenvoegen tot een woord Tulp Gras Wei Letters samenvoegen tot een woord Kalfje Krokus Lente Narcis Zaaien Veulen Groeien Paashaas je Poesje
Nadere informatie7.5 Script en plaatjes post-test
7.5 Script en plaatjes post-test De vorige keer waren we hier om Drakie wat beter te leren praten en Drakie heeft toen een heleboel van jou geleerd. Dat vond ie heel leuk. Vandaag gaan we wat dingen die
Nadere informatieKRUISWOORDRAADSEL 1: WILDE DIEREN
KRUISWOORDRAADSEL 1: WILDE DIEREN KRUISWOORDRAADSEL 1: WILDE DIEREN Vul de benamingen van onderstaande dieren in rooster 1 in. 10 3 6 18 16 12 8 23 21 22 19 5 9 17 4 15 14 20 27 1 7 2 13 26 24 25 11 KRUISWOORDRAADSEL
Nadere informatieSpel 0 Adam woont in het paradijs. God praat elke dag met Adam. Hij mag alle dieren een naam geven. Wij gaan Adam helpen.
Genesis 2:18-20 0 Leeftijd: 4-8 jaar Wat heb je nodig? 0 Lied: Adam geeft de dieren namen 0 Estafette: touw en attributen, bijvoorbeeld: pionnen, emmers, tafel 0 Speel het spel in 2 groepen Spel 0 Adam
Nadere informatieMondeling Nederlands. Cursus 2 Module 4. Dag 1
Mondeling Nederlands Cursus 2 Module 4 Dag 1 het gras het pad het park de boom de poep de vlieg rondkijken wegjagen wrijven dichtbij ver weg moe moe veel weinig iets - niets vallen wij/zij vallen hij/zij
Nadere informatiePapa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.
Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.
Nadere informatieLesbrief Kikker viert de lente. Kikkertiendaagse: 21 t/m 30 maart Thema: Kikker viert de lente Leeftijd: voor kinderen van 3 tot en met 6 jaar
Lesbrief Kikker viert de lente Kikkertiendaagse: 21 t/m 30 maart 2018 Thema: Kikker viert de lente Leeftijd: voor kinderen van 3 tot en met 6 jaar Van 21 t/m 30 maart kleurt heel Nederland groen met het
Nadere informatieVoorjaar op de boerderij. Wat een drukte!
Voorjaar op de boerderij Wat een drukte! Een uitgave van Natuur- en milieueducatie Afdeling Realisatie - Team Stadsruimte Gemeente Leiden, 2012 De boerderij is erg groot. Er zijn stallen met dieren. En
Nadere informatieze terug in de la. Dan haalt ze de pannen van het fornuis en zet ze op de onderzetters. Thomas vouwt zijn handen en doet zijn ogen dicht.
1. Te laat thuis Wanneer gaan we eten, mam? Thomas loopt de keuken in en tilt de deksel van een pan. Mmm! Macaroni! Daar heb ik wel zin in. Mama pakt de deksel uit Thomas hand en doet hem weer op de pan.
Nadere informatieLotte is er erg blij mee. Ik wilde altijd al een huisdier voor mezelf, zegt ze tegen opa. En nu heb ik er opeens een heleboel.
Lotte heeft Luizen Buiten is het koud. Er vallen dikke druppels uit de bomen en de wind blaast hard door de straat. Lotte loopt hand in hand met opa Generaal over het schoolplein. Ze moest eerder van school
Nadere informatieTussendoortjes boerderijklas
Tussendoortjes boerderijklas Beginsituatie 65 leerlingen: mogelijkheid tot verdelen in 2 e (34 lln) en 3 e leerjaar (31 lln) Grasveld/pleintje ter beschikking 1) Muziek: zoek het dierengeluid (10min) Elke
Nadere informatieGroepsbevorderende activiteit. De broek van big (Jonathan Emmett)
Groepsbevorderende activiteit De broek van big (Jonathan Emmett) Beginsituatie - 65 kinderen () - 5 begeleiders - dieren aanwezig op de boerderij: paarden, ezel, konijnen, schapen, geiten, varkens, lama,
Nadere informatieHANDIG SPELEN MET EEN HOND
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG SPELEN MET EEN HOND OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER SPELEN MET EEN HOND. JE
Nadere informatie1 Actief in de natuur. Bodemgespuis en kriebeldiertjes
Bodemgespuis en kriebeldiertjes Overal vind je kriebeldiertjes, als je maar goed kijkt. Zullen we eens samen gaan kijken of er hier ook diertjes zijn? Als je een diertje gevonden hebt, mag je roepen. Dan
Nadere informatiePoekie is verdrietig. Want zijn papa en mama gaan scheiden. Geschreven door. Mariska van der Made. Illustraties van. Dick Rink
Poekie is verdrietig Want zijn papa en mama gaan scheiden Geschreven door Mariska van der Made Illustraties van Dick Rink Poekie is een lief klein monstertje van vijf jaar oud. Hij woont samen met zijn
Nadere informatieHANDIG ALS EEN HOND DREIGT
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, jongens en meisjes,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, jongens en meisjes, Hé Joyce, ga je mee? Emma rent achter Joyce aan als ze van het schoolplein lopen. Joyce, wij gaan vanmiddag op bezoek bij mijn oom,
Nadere informatieAdam geeft de dieren namen
1 Adam geeft de dieren namen Adam geeft de dieren namen, alle dieren groot en klein. Help je mee, heb jij een idee wat al die namen zijn? Spelidee: Zing de raadsels. De kinderen noemen de namen van de
Nadere informatieOnderzoek op de Boerderij 2010 Buitenopdrachten
Onderzoek op de Boerderij 2010 Buitenopdrachten paard sporen stap draf Paarden hebben hoefijzers. Pak eens een hoefijzer uit de emmer en bekijk hem goed. 1 Waar zijn de gaatjes voor? Waar zijn hoefijzers
Nadere informatieJonge dieren. Dieren hebben jongen. Hoe noem je ze? Kies uit: big, lam, kuiken, kalf, puppy, veulen, kuiken
Groep 4 Naam:. Jonge dieren Dieren hebben jongen. Hoe noem je ze? Kies uit: big, lam, kuiken, kalf, puppy, veulen, kuiken Het jong van een paard is een Het jong van een koe is een Het jong van een hond
Nadere informatieAdam geeft de dieren namen
Adam geeft de dieren namen Adam geeft de dieren namen, alle dieren die er zijn. Help je mee, heb jij een idee hoe al die namen zijn? Spelvorm: Zing de raadsels, de laatste zin is een spreektekst. De kinderen
Nadere informatieIntroductie: Brom en Bram
! Activiteit 43 Brom, Bram en Brim Ontwikkelingsaspecten De kleuters doen ervaringen op met het onderscheiden van klanken (auditieve discriminatie). Materiaal kopies van de tekeningen van Brom en Bram
Nadere informatieOp reis naar Bethlehem
Op reis naar Bethlehem Rollen: Verteller Jozef Maria Engel Twee omroepers Kind 1 Kind 2 Kind 3 Receptionist 1 Receptionist 2 Receptionist 3 Kind 4 Kind 5 Herder 1 Herder 2 Herder 3 Herder 4 Drie wijzen
Nadere informatieDe kinderen zochten zelf informatie op over de dieren die ze dagelijks verzorgen.
Dag kinderen, om jullie weer te zien! Deze krant staat volledig in het teken van! De kinderen zochten zelf informatie op over de dieren die ze dagelijks verzorgen. 1 zochten info over Ik heb honger. Weten
Nadere informatieWat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.
Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me
Nadere informatieBINNENSUIS Jehudi van Dijk
BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs
Nadere informatieEen meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?
Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,
Nadere informatieNoach. moest een ark gaan bouwen. 2009 Ans Heij - de Boer / www.bijbelidee.nl
Noach moest een ark gaan bouwen 2009 Ans Heij - de Boer / www.bijbelidee.nl 1 2 De ark van Noach Vouw een ( bruin) vel karton dubbel. Vouw de beide zijkanten 3 cm om. Plak deze plakstroken (A) tegen de
Nadere informatieHerman gaat met zijn dochter Lies naar de dierentuin. Joppie de hond gaat ook mee. Ze gaan gelijk naar de apen, die dicht bij de ingang zijn.
Herman gaat met zijn dochter Lies naar de dierentuin. Joppie de hond gaat ook mee. Ze gaan gelijk naar de apen, die dicht bij de ingang zijn. De ondeugendste aap Snoei pakt de hoed van Herman af. Snoei
Nadere informatieinhoud blz. 1. Huisdieren 3 2. De hond 5 3. De kat 6 4. De witte muis 7 5. De goudvis 8 6. Het konijn 9 7. De cavia De tamme rat 11 9.
Huisdieren inhoud blz. 1. Huisdieren 3 2. De hond 5 3. De kat 6 4. De witte muis 7 5. De goudvis 8 6. Het konijn 9 7. De cavia 10 8. De tamme rat 11 9. De papegaai 12 10. De hamster 13 11. De parkiet 14
Nadere informatiemei 2014 vanaf 4 jaar tekst: Judith Nieken muziek: Ton Kerkhof Vogeltje, vogeltje - BVP Hint Music 2014
mei 2014 vanaf 4 jaar Vogeltje, vogeltje tekst: Judith Nieken muziek: Ton Kerkhof - Vogeltje, vogeltje 1 ben je gevallen? Boem, op je snavel, doet t ook pijn? waar is je mama? Waar is je mama? Waar zou
Nadere informatieDe paashaas schildert eieren
april 2015 vanaf 4 jaar De paashaas schildert eieren tekst: Marian van Gog muziek: Ton Kerkhof De paashaas schildert eieren 1 In rood en groen en geel. Wat maakt hij er weer veel. Refrein: Paashaas, paashaas.
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieDe wedstrijd. Nee, nog niet goed. Kun jij hem laten zien...? Als een ballon geel is, is hij wat? (child may be coached)
7.2 Script en plaatjes pre-test De wedstrijd Op dit plaatje zien we drie dieren: een konijntje, een hond, en een kat. Het konijntje en de hond zijn klein, maar de kat is heel groot. Eén van de dieren houdt
Nadere informatieArie Aardvarken. Lesbrief
Arie Aardvarken Lesbrief Arie Aardvarken Lesbrief In Naturalis ontmoet u met uw groep Arie Aardvarken. Hij laat uw leerlingen ontdekken dat dieren heel handig in elkaar zitten. Het museumbezoek bestaat
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieBeschuit met muisjes. Kleuters op kraamvisite op de stadsboerderij. Handleiding voor de leerkracht
Beschuit met muisjes Kleuters op kraamvisite op de stadsboerderij Handleiding voor de leerkracht Inhoudsopgave blz. 1 Inleiding 3 2 Doelstelling 3 3 Voorbereiding op school 4 4 Voorbereidende bijeenkomst
Nadere informatieArie Aardvarken. Lesbrief. Tips
Lesbrief Arie Aardvarken In Naturalis ontmoet u met uw groep Arie Aardvarken. Hij laat uw leerlingen ontdekken dat dieren heel handig in elkaar zitten. Het museumbezoek bestaat uit een interactieve rondleiding
Nadere informatieLesideeën groep 1 en 2
2 Doelstellingen Na het project kunnen de kinderen vertellen hoe een tandarts en een tandheelkundige praktijk eruitzien. Ook kunnen de kinderen vertellen hoe, wanneer en hoe vaak ze tandenpoetsen. Werkwijze
Nadere informatieBezoek aan de Stadsboerderij
Bezoek aan de Stadsboerderij Begeleide activiteit voor groep 1-2 op één van de Stadsboerderijen van Den Haag. Haagse scholen kunnen deze les aanvragen via www.milieueducatiedenhaag.nl Er kan gekozen worden
Nadere informatieGAVE Kerk: werkblad Bijbelklassen en Spoorzoekers
Onze gemeentevisie GAVE Kerk: werkblad Bijbelklassen en Spoorzoekers Wij zijn gemeente van Jezus Christus die hem leren kennen, volgen en verkondigen. G K V - V Thematekst met gebaren: Sleutelvers: God
Nadere informatieRivka voelt tranen in haar ogen. Vader aait over haar wang. Hij zegt: Veel plezier, prinsesje. Vergeet je nooit wie je bent? Dan draait vader zich
1942-1943 1 Rivka! Het is tijd om te gaan!, roept vader. Rivka is blij. Ze gaat logeren. Ze weet niet bij wie. En ze weet ook niet hoe lang. Maar ze heeft er wel zin in. Vader heeft gezegd: Je gaat in
Nadere informatieHANDIG EEN BIJTEND KONIJN
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG EEN BIJTEND KONIJN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER BIJTENDE KONIJNEN. JE KUNT
Nadere informatieDino en het ei. Duur activiteit: 30 minuten Lesdoelen: De kleuters: kunnen een prent linken aan een tekst; kunnen het verhaal navertellen.
Dino en het ei Bibliografie: Demyttenaere, B. (2004). Dino en het ei. Antwerpen: Standaard. Thema: niet alles is steeds wat het lijkt, illusies Korte inhoud: Elke nacht staat er een groot wit ei tussen
Nadere informatieHANDIG BUIKPIJN BIJ KONIJNEN
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG BUIKPIJN BIJ KONIJNEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER BUIKPIJN BIJ KONIJNEN.
Nadere informatieStil blijft Lisa bij de deur staan. Ook de man staat stil. Ze kijken elkaar aan.
Wild Op het laatste moment ziet Lisa de man pas. Ze hangt de was op in de tuin. En ineens komt hij achter de lakens vandaan. Lisa laat het mandje met was in het gras vallen. Ze gilt. De man ziet er slecht
Nadere informatieGedicht over de Loonse en Drunense Duinen (Uit: Bergen Zand met hoedjes op van Elle van Lieshout en Erik van Os)
Keutelgedichten Het konijntje Er was eens een konijntje en hij was echt niet dom hij keek wanneer hij drukken moest steeds even achterom Dan telde hij de keuteltjes die vielen in het gras zo wist hij elke
Nadere informatieDe ezel. Ezels worden gehouden als :... Van ezelinnenmelk maakt men :...
De ezel Dit weet ik over mijn dier Het mannetje: Een kruising tussen een ezelhengst en een paardenmerrie noemt men een. Een kruising tussen een paardenhengst en een ezelin noemt men een Er zijn 3 zichtbare
Nadere informatieToen ze buiten stond, knipperde Sabien met haar ogen. Overal zag ze sneeuw en ijs, zelfs op de vijver en op de heuvel.
Aaoh, gaapte meneer Schildpad. Het wordt winter. Vooruit Sabien, je moet naar bed. Maar ik heb helemaal geen slaap, zei Sabien. Belachelijk! riep meneer Schildpad uit. Alle schildpadden slapen in de winter.
Nadere informatieWelke voorkeur heb jij?
Pedagogische vaardigheden: Welke voorkeur heb jij? Als pedagogisch medewerker maak je in de omgang met de kinderen in jouw groep gebruik van verschillende pedagogische vaardigheden. Wat zijn jouw voorkeursvaardigheden
Nadere informatieMeneer de Pauw. docentenhandleiding
Meneer de Pauw docentenhandleiding Uitgave: Amsterdams NME Centrum Mirte Smeenk, Elena Francissen, Jolanda van der Heijden Bron: NMC, Utrecht Januari 2012 Inhoud Inleiding 5 Aansluiting bij kerndoelen
Nadere informatieDe arme man en zijn parkiet
De arme man en zijn parkiet deel 3/3 Iedereen op straat is blij dat de arme straatmuzikant niet arm meer is. s Avonds brengt hij zijn volle buideltjes met geld naar de bank. Dat is heel veel en thuisgekomen
Nadere informatieHet tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn
Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Oom Remus bron. Z.n., z.p. ca. 1950 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/remu001twee01_01/colofon.php 2010 dbnl / erven J.C. Harries 2 [Het
Nadere informatie1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.
1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.
Nadere informatieKun jij Noor en Roel vinden? En oma en boer Teun?
Kun jij Noor en Roel vinden? En oma en boer Teun? Lees ook van Selma Noort & Tineke van der Stelt Het grote voorleesboek van Sinterklaas Het grote voorleesboek van de winter Het grote voorleesboek van
Nadere informatieStadswerken. Dierverzorgen. Foto: Hans Kraaijkamp. Informatieblad en handleiding. Groep 5 t/m 8. www.utrecht.nl/nmc
Stadswerken Dierverzorgen Foto: Hans Kraaijkamp www.utrecht.nl/nmc Informatieblad en handleiding Groep 5 t/m 8 Dierverzorgen Met je laarzen aan in het stro staan, een konijntje voorzichtig uit zijn hok
Nadere informatieSchaapje Schaap woont op de weide samen met Nina en Osto.
Schaapje Schaap en de Wolkjes Schaapje Schaap woont op de weide samen met Nina en Osto. De schaapjes hebben een mooie stal, met zacht stro om in te slapen. Kom, zegt Nina, we gaan slapen, ik ben moe. Maar
Nadere informatieHet Bazzeroet journaal
Het Bazzeroet journaal juli 2015 Het is alweer zomervakantie en dus is het tijd om ons huidige thema af te gaan sluiten. Wij werken op de boerderij was voor de kinderen weer een leuke manier om de wereld
Nadere informatieHet onderzoek van de burgemeester 5/6
Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder
Nadere informatieWerkboekje 2010. Boerderijles Groep 5/6. Naam..
Werkboekje 2010 Boerderijles Groep 5/6 Naam.. 1 Inhoudsopgave 1 KIPPEN 3 1.1 SOORTEN VEREN. 3 1.2 VERENONDERZOEK. 4 1.3 HET GEDRAG VAN KIPPEN 4 1.4 WAT KIPPEN ETEN. 4 1.5 KAN EEN KIP KNIPOGEN? 4 2 SCHAPEN
Nadere informatie( en in de stallen ) van de kinderboerderij
Ernie op het Erf ( en in de stallen ) van de kinderboerderij Een uitgave van Natuur- en milieueducatie Afdeling Realisatie - Team Stadsruimte Gemeente Leiden, 2011 Het is eind november, vroeg in de morgen
Nadere informatieDe olifant die woord hield
De olifant die woord hield Een voorstelling van verhalenverteller Peter Faber www.peterfaber.eu Inleiding Aan het eind van haar leven las Annie MG Schmidt al haar sprookjes nog eens door. Genadeloos streepte
Nadere informatieHANDIG DE TAAL VAN EEN HOND
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG DE TAAL VAN EEN HOND OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDENTAAL. JE KUNT ER
Nadere informatieAfval Anne en de Sorteerbrigade
Afval Anne en de Sorteerbrigade Verhaal ontwikkeld voor educatieproject Afval groep 3 School en Cultuur Veenendaal 2014 Geschreven door: Sanne Heymann Tekeningen door: Sjoerd Kreijns Dit is Afval Anne.
Nadere informatieMamma vliegt steeds hoger.
MEEUWTJE Meeuwtje is het verhaal van een jonge meeuw die zijn leefwereld verkent. Zijn moeder helpt hem daarbij, vooral door aan het eind van de dag nog eens na te gaan wat er allemaal voor dieren, kleuren
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieKlaar, ik ben bruin en ik ben wit
Bruin &Wit Klaar, ik ben bruin en ik ben wit Mireille de Vries - Numbi A mani zit nog even bij haar papa. Ze hebben net twee geweldige vakantieweken met elkaar doorgebracht. Ze zijn tien dagen naar Afrika
Nadere informatieAuditieve oefeningen bij het thema:
Auditieve oefeningen bij het thema: Boek van de week: 1; Kom uit het ei, kleintje 2; Dottie s eieren 3; Dottie s kuikens 4; Mijn kuiken Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat
Nadere informatieLieke is verliefd Lees ook de andere boeken over Lieke: Lieke in de hoofdrol Lieke redt de dieren met tekeningen van ivan & ilia Uitgeverij Ploegsma Amsterdam Kijk ook op: www.ploegsma.nl www.wijzijnvriendinnen.nl
Nadere informatieWaarom dit boekje? Overal. Dierverzorging. Afwisselend. Allerlei dieren. Toekomst
Waarom dit boekje? Tijdens je opleiding ga je op stage. Je kunt op veel plekken stage lopen. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een stage in de schoonmaak of in een winkel. Of voor een stage in de dierverzorging.
Nadere informatieLiefde in het kippenhok
Liefde in het kippenhok Kippentalk deel 1, groep 3, tekst en illustraties Ingrid Huijbregts 1 Theaterlezen Karakters Pink Hipkip: Pink is een hippe kippenmeid. Titia Tutkip: Titia is een kippendame van
Nadere informatieMiauw! Miauw!
Onderbouw Thema: jaloezie Miauw! Een verhaal over een meisje dat jaloers is op haar babyzusje. Sinds Dian een zusje heeft moet ze de aandacht van moeder delen. Dat vindt Dian soms heel moeilijk. Miauw!
Nadere informatieWeekprogramma: 1 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken en gezichtsuitdrukkingen nadoen
Dit ben ik! Weekprogramma: Week 1; 0 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken. 1 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken en gezichtsuitdrukkingen nadoen 2 jaar Aanwijzen en benoemen delen van het gezicht. 3 jaar
Nadere informatie,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\)
ë' - ::s r,:,- -+ o -+ (\') 0 lo., o_ 0 - n. ==} -==-. < (ih o= (h b,. =g ) Tuinwandeling voor groep 1 / 2 van het primair onderwijs HET LIEVEHEERSBEESTJESPAD Tuin: Landzigt Tijdsduur: cira 1 uur Eigen
Nadere informatieKnabbel en Babbeltijd.
Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte
Nadere informatieNog meer Hotel Hallo - Thema 1 De beestenboel NAAR HET ASIEL
Nog meer Hotel Hallo - Thema 1 De beestenboel opdrachten NAAR HET ASIEL 1 Knip de strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken
Nadere informatieHet verhaal op reis. groep 1-2. melle de muis. Bijlagen Les 1. media. spoor
Het verhaal op reis groep 1-2 melle de muis Bijlagen Les 1 Les 1 - Bijlage 1 - brief kunstenaar 1 Lieve kinderen, Vandaag begint er een bijzonder project: HET VERHAAL OP REIS. Jullie gaan vandaag met elkaar
Nadere informatieHet is herfst in de poppenkast. door Nellie de Kok
Het is herfst in de poppenkast door Nellie de Kok 1 Het is herfst in de poppenkast door Nellie de Kok Samenvatting Jan en Katrijn gaan naar het bos om spullen te zoeken voor de herfsttafel. Als Jan in
Nadere informatieJan Klaassen en Katrijn in Afrika door Nellie de Kok. Samenvatting
Jan Klaassen en Katrijn in Afrika door Nellie de Kok Samenvatting Jan heeft een prijs gewonnen. Het is een voetreis door het oerwoud van Afrika. Ze komen allerlei dieren tegen. De dieren lopen gewoon met
Nadere informatieDie nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.
Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieJan Klaassen en Katrijn in Afrika (groot optreden door kinderen) door Nellie de Kok
Jan Klaassen en Katrijn in Afrika (groot optreden door kinderen) door Nellie de Kok Samenvatting Jan heeft een prijs gewonnen. Het is een voetreis door het oerwoud van Afrika. Ze komen allerlei dieren
Nadere informatieWe spelen in het huis van mijn mama deze keer,
Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen
Nadere informatieLesbrief. groep 1-4. bij de verteltheatervoorstelling. Winnie de Poeh: het verhaal van Kanga en Roe. door Marjo Dames / Sterk-Verhaal
Lesbrief groep 1-4 bij de verteltheatervoorstelling Winnie de Poeh: het verhaal van Kanga en Roe door Marjo Dames / Sterk-Verhaal 1 Voorbereiding Samen met uw groep gaat u naar de Verteltheatervoorstelling
Nadere informatieTijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.
Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatieR O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl
R O S A D E D I E F Arco Struik Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl In de winkel 3 Bart 5 Een lieve dief 7 De telefoon 9 Bij de dokter 11 De blinde vrouw 13 Een baantje 15 Bijna betrapt
Nadere informatie