De ontwikkeling van Sectorale examenprofielen (esb&i)

Transcriptie

1 De ontwikkeling van Sectorale examenprofielen (esb&i) Toelichting 30 maart 2009 In het schooljaar is een landelijk project gestart om te komen tot sectorale examenprofielen. Examenprofielen bevatten gezamenlijke afspraken over randvoorwaarden voor goede examinering. Daarin zijn 3 niveaus benoemd. 1. Een landelijk niveau met een landelijk format examenprofiel waarin 3 thema s opgenomen zijn waarover sociale partners en het onderwijs in een sector afspraken maken: a. Betrokkenheid georganiseerd bedrijfsleven b. Dekking van inhoud en niveau van de examinering c. toetstechnische kwaliteit van de examinering 2. Een sectoraal niveau, waarin de uitwerking van die thema s per kwalificatiedossier (opleiding) of groep van kwalificatiedossiers. 3. Een niveau per onderwijsinstelling met de betreffende examenregelingen. Vanuit de Bedrijfstakgroep Economie,Secretarieel, Beveiliging & ICT (BTG ESB&I) van de MBO Raad heeft een werkgroep de opdracht gekregen om, in een pilot en binnen de landelijke kaders, op het sectorale niveau examenprofielen te ontwikkelen voor de volgende kwalificatiedossiers: Secretaresse (niveau 3) Commercieel medewerker bank- en verzekeringswezen (niveau 4) ICT-beheerder (niveau 4) Beveiliger (niveau 2) Gezien de wettelijke eisen vanuit het ministerie van Justitie bestaat het examenprofiel voor Beveiliger alleen uit een verwijzing naar de door de Examencommissie SVPB vastgestelde exameneisen. De werkgroep bestaat uit inhoudelijke deskundigen van roc s, een vertegenwoordiger uit het particuliere onderwijs en een vertegenwoordiger van Ecabo. De werkgroepleider is Jos van Odijk. Het beroepenveld is in 2007 en 2008 betrokken geweest bij het opstellen van sectorale examenstandaarden, die de werkgroep als basis voor het examenprofiel heeft genomen. Het beroepenveld wordt ook geconsulteerd met betrekking tot de huidige versie. De werkgroep heeft enkele onderwerpen benoemd die de agenda bepalen voor het gesprek van de school met het regionale beroepenveld over de inbreng van het beroepenveld bij de examinering. De onderwerpen van de gespreksagenda onderwijs-beroepenveld voor het examenprofiel. 1. Maak afspraken over de mate van betrokkenheid van het bedrijfsleven bij ontwikkeling, vaststelling, afname, beoordeling en evaluatie van examinering van het beroepsmatig handelen 2. Maak afspraken over de inhoud van examinering, rekening houdend met dekking van inhoud en niveau én de toetstechnische kwaliteit, inclusief: Eisen t.a.v. separate examinering van relevante en cruciale vakkennis en vaardigheden Eisen t.a.v. uit te voeren kritieke (beroeps)situaties Eisen t.a.v. uitvoering van werkprocessen in samenhang (in erkend leerbedrijf of gesimuleerde context) Advies m.b.t. de volgtijdelijkheid Deze gespreksagenda geeft tevens de meerwaarde van een examenprofiel ten opzichte van het kwalificatiedossier. Aansluitend heeft de werkgroep deze gespreksagenda nader uitgewerkt, waarbij het resultaat te vinden is op de volgende bladzijden. Let op! Deze versie heeft geen enkele formele status! Als werkdocumenten worden ze besproken in bijeenkomsten in het land. De resultaten daarvan worden verwerkt. Daarna zal het uiteindelijke document als advies, na bespreking in de kerngroep en de paritaire commissie, aangeboden worden aan de landelijke projectgroep. 1

2 De volgende vragen, die bij de werkgroepbijeenkomsten een rol speelden, zullen, aangepast aan de doelgroep die bevraagd wordt, ook in de consultatierondes aan de orde komen: Bevorderen de examenprofielen het vertrouwen in het mbo-diploma? o Zijn er voldoende maatregelen opgenomen om te bevorderen dat onderwijsinstellingen de o betrokkenheid van het bedrijfsleven (lokaal) daadwerkelijk vormgeven? Leveren de afspraken m.b.t. de inhoud van de examinering een herkenbaarder diploma (de uitwerking van de werkgroep) op of zijn maatregelen t.b.v. het proces voor het maken van lokale afspraken voldoende (wordt het gesprek onderwijs-beroepenveld daadwerkelijk gevoerd? Is examinering op basis van de profielen haalbaar en uitvoerbaar? In welke mate voegen de examenprofielen iets toe aan de kwalificatiedossiers? INTRODUCTIE BIJ DEZE VERSIE VAN DE EXAMENPROFIELEN De beroepsopleiding wordt afgesloten met het examen: één of meer summatieve beoordelingen waarmee wordt vastgesteld of (1) de kandidaat beschikt over het vereiste vakmanschap van een beginnend beroepsbeoefenaar (zoals vastgelegd in het kwalificatiedossier) en (2) voldoet aan de kwalificatie-eisen op het gebied van burgerschap, leren en loopbaan. Dit sectorale examenprofiel heeft alleen betrekking op de kwalificatie-eisen die ten aanzien van het beroep worden gesteld. Het zwaartepunt bij de examinering van deze kwalificatie-eisen ligt bij het beoordelen en waarderen van het zelfstandig handelen in de beroepssituatie. De kandidaat moet dus aantonen dat de kerntaken van het beroep op het juiste niveau worden uitgevoerd in een realistische context. In het examenprofiel worden allereerst algemene eisen gesteld ten aanzien van de betrokkenheid van het bedrijfsleven en ten aanzien van de examinering van het beroepsmatig handelen. Vervolgens worden per uitstroom specifieke eisen gesteld ten aanzien van de inhoud van de examinering. 1. BETROKKENHEID BEDRIJFSLEVEN Het sectorale examenprofiel is in samenspraak met het bedrijfsleven opgesteld; met andere woorden examinering volgens het profiel wordt gedragen door het bedrijfsleven. Ten aanzien van de betrokkenheid van het bedrijfsleven worden de volgende eisen gesteld: - Het bedrijfsleven is betrokken bij de ontwikkeling en/of vaststelling van het examenplan en de exameninstrumenten. - De examinering van het beroepsmatig handelen vindt bij minimaal één examenonderdeel plaats in de beroepspraktijk, waarbij de beoordeling in samenspraak met het bedrijfsleven wordt uitgevoerd. - De onderwijsinstelling evalueert minimaal één maal per jaar de inhoud en de wijze van examinering met het (regionale) bedrijfsleven. Uitkomsten van evaluaties en eventuele verbetermaatregelen worden teruggekoppeld met het betrokken bedrijfsleven. 2. BEROEPSMATIG HANDELEN - Het beoordelen van het beroepsmatig handelen wordt waar mogelijk uitgevoerd bij erkende leerbedrijven en indien noodzakelijk in een gesimuleerde. - Voor het beoordelen van het beroepsmatig handelen wordt een toetsvorm ingezet waarbij de kandidaat de werkprocessen uitvoert in de (gesimuleerde). Alleen dan kan worden vastgesteld of de kandidaat voldoet aan de eisen die gesteld worden aan een beginnend beroepsbeoefenaar, zoals vastgelegd in het kwalificatiedossier. - Procedures en beschrijvingen van taken en verantwoordelijkheden van betrokkenen bij de examinering zijn eenduidig vastgelegd en tijdig gecommuniceerd. - De minimale eisen ten aanzien van de afnamecondities zijn vastgelegd. - De beoordeling van het beroepsmatig handelen vindt plaats op basis van de kwaliteitseisen uit deel C van het kwalificatiedossier (i.c. de prestatie-indicatoren). - Beoordelaars (bij onderwijsinstellingen en leerbedrijven) dienen deskundig te zijn en aantoonbaar te beschikken over een toereikende mate van vakinhoudelijke kennis en beoordelaarscompetenties, gebaseerd op scholing en/of ruime ervaring. - Er zijn toereikende maatregelen genomen voor een betrouwbare beoordeling. - De beoordeling richt zich op twee onderdelen: 1. het gevolgde proces; 2. de gerealiseerde resultaten (beroepsproducten/diensten). Eerdere (bpv-)beoordelingen voor bijvoorbeeld communicatieve vaardigheden of houdingsaspecten kunnen als ondersteunend bewijs dienen. 2

3 3. INHOUD VAN DE EXAMINERING Het examen is verdeeld in een aantal examenonderdelen. In elk examenonderdeel wordt de uitvoering van (tenminste) één kerntaak beoordeeld, met: - indien noodzakelijk separate beoordeling van beroepsmatig handelen in kritieke situaties; Een kritieke situatie kan worden beschouwd als een voor het beroep kenmerkende situatie waarin een relatief groot afbreukrisico aanwezig is of door omstandigheden kan ontstaan. Met andere woorden: situaties waarin foutief handelen kan leiden tot relatief grote (bedrijfs)schade. - indien noodzakelijk separate beoordelingen van, voor de uitvoering van de kerntaak/kerntaken, cruciale vakkennis en vaardigheden. In dit sectorale examenprofiel is per uitstroom een overzicht opgenomen van de inhoud van de examinering, zoals gewenst door het bedrijfsleven. In de overzichten is per examenonderdeel de inhoud als volgt aangegeven: - Werkprocessen De aangegeven werkprocessen worden in samenhang uitgevoerd, behalve de werkprocessen die onder een stippellijn staan. Deze kunnen separaat of in samenhang met de overige werkprocessen worden uitgevoerd. Indien een (samenhangend) werkproces niet volledig of niet op het juiste niveau kan worden uitgevoerd, dient de beheersing van het betreffende werkproces in een andere (gesimuleerde) aanvullend te worden getoond. In voorkomende gevallen kan in overleg met het (regionale) bedrijfsleven gekozen worden voor een andere samenhang. - Kritieke situaties Bij de uitvoering van de werkprocessen wordt de kandidaat, behalve met de dagelijks voorkomende werkzaamheden, ook geconfronteerd met de aangegeven kritieke situaties. In voorkomende gevallen wordt het handelen in de kritieke situaties separaat, in gecontroleerde of gesimuleerde omstandigheden gedemonstreerd. - Context De werkprocessen worden uitgevoerd in de aangegeven context; een erkend leerbedrijf en/of een gesimuleerde omgeving. Vakkennis en vaardigheden De aangegeven vakkennis en vaardigheden zijn voor de uitoefening van het beroep essentieel en cruciaal en worden separaat geëxamineerd. De relatie tussen examenonderdelen en vakkennis en vaardigheden is met een raster aangegeven. Indien bepaalde vakkennis of vaardigheden bij verschillende examenonderdelen worden aangegeven, kan worden volstaan met één toets. De inhoud van de taaltoetsen is conform de aangegeven taalniveaus in het kwalificatiedossier en gerelateerd aan de context van het beroep. Volgtijdelijkheid Volgtijdelijkheid betreft een advies met betrekking tot de volgorde van afname van de verschillende examenonderdelen en/of de volgorde van de verschillende toetsen binnen een examenonderdeel. N.B.: De nummering en titels van kerntaken en werkprocessen in de overzichten zijn conform de kwalificatiedossiers

4 Inhoud examinering: Secretaresse (crebo: ) Examenonderdeel 1. Correspondentie 2. Bijeenkomsten 3. Post en archief werkprocessen Werkprocessen dienen in samenhang te worden uitgevoerd. 1.1 Verzamelt informatie ter voorbereiding op het verwerken van teksten 1.2 Formuleert en redigeert teksten en geeft deze vorm 1.3 Maakt teksten gereed voor distributie kritieke situaties - (in)direct mondeling en schriftelijk contact met klanten, leveranciers en/of overige relaties - contact met klanten, leveranciers en/of overige relaties in combinatie met toegang tot vertrouwelijke en/of persoonlijke gegevens van de organisatie en de medewerkers - het stellen van prioriteiten in combinatie met tijdsdruk context Vakkennis en vaardigheden Nederlands Moderne vreemde taal 1 Moderne vreemde taal Stelt een planning, draaiboek of checklist op of past deze aan 2.3 Selecteert, reserveert en controleert locaties en faciliteiten 2.5 Nodigt deelnemers uit en voorziet hun voor, tijdens en na de bijeenkomst van informatie; 2.6 Ontvangt bezoekers 2.8 Stelt een voor- en nacalculatie op - (in)direct mondeling en schriftelijk contact met klanten, leveranciers en/of overige relaties - contact met klanten, leveranciers en/of overige relaties in combinatie met toegang tot vertrouwelijke en/of persoonlijke gegevens van de organisatie en de medewerkers - het stellen van prioriteiten in combinatie met tijdsdruk 3.1 Verzorgt de inkomende post 3.2 Verzorgt de uitgaande post 3.3 Beheert en actualiseert het archief - (in)direct mondeling en schriftelijk contact met klanten, leveranciers en/of overige relaties - contact met klanten, leveranciers en/of overige relaties in combinatie met toegang tot vertrouwelijke en/of persoonlijke gegevens van de organisatie en de medewerkers - het stellen van prioriteiten in combinatie met tijdsdruk Volgtijdelijkheid (advies) - Nederlands - Nederlands - Nederlands Sectoraal examenprofiel (versie 0.2) -4/02/09 4 Inhoud examinering: Secretaresse

5 Inhoud examinering: Commercieel medewerker bank- en verzekeringswezen (crebo: ) Examenonderdeel 1. Front office 2. Offertetrajecten 3. Schadeclaims 4. Financiële producten werkprocessen Werkprocessen dienen in samenhang te worden uitgevoerd, behalve de werkprocessen die onder een stippellijn staan Ontvangt en begeleidt cliënten 1.2. Informeert over en sluit financiële simple-risk producten af 1.3. Handelt vragen en klachten af 1.4. Verzorgt transacties 1.5. Monitort betalingsverkeer 2.1. Controleert volledigheid offerte en dossier 2.2. Vraagt ontbrekende stukken op 2.3. Beoordeelt het dossier aan de hand van standaard acceptatienormen 2.4. Koppelt dossier terug 3.1. Neemt de schadeclaim in ontvangst 3.2. Stelt vast of schade gedekt is 3.3. Beoordeelt een schadeclaim aan de hand van standaardnormen 3.4. Koppelt uitkomst claimbehandeling terug 4.1. Bereid zich voor op een advies- /verkoopgesprek 4.2. Informeert en adviseert de cliënt 4.3. Stelt offertes/aanvragen op 4.4. Verkoopt financiële producten kritieke situaties - contact met een non-coöperatieve/agressieve klant - contact met klanten met verschillende culturele/ financiële/sociale achtergrond - werkzaamheden die zich tegelijkertijd aandienen - een verzoek dat niet binnen de bevoegdheid, procedures of weten regelgeving valt - een te controleren offerte met veel fouten - een klant die een lening aanvraagt met een BKRregistratie of een slechte vermogenspositie - een klant met weinig bewijsmateriaal of een frauderende klant - contact met een noncoöperatieve of agressieve klant - een claim die moet worden afgewezen of waarvan onduidelijk is of er dekking is - een klant die schade heeft geleden in het buitenland - contact met klanten met verschillende culturele/ financiële/sociale achtergrond - een verzoek dat niet binnen de bevoegdheid, procedures of weten regelgeving valt - een klant die afwijkende voorwaarden wil bedingen - een klantverzoek dat niet bij het kantprofiel past context Vakkennis en vaardigheden Nederlands Engels Wft Basismodule Wft Consumptief krediet Wft Schadeverzekeringen Volgtijdelijkheid (advies) - Wft Basismodule - n.v.t. - n.v.t. - Wft Basismodule - Wft Consumptief krediet - Wft Schadeverzekeringen Opmerking: - Afname van de Wft-modules dient plaats te vinden in een door het CDFD erkend exameninstituut. Voor meer informatie met betrekking tot toetstermen en exameninstituten: zie Sectoraal examenprofiel (versie 0.2) -4/02/09 5 Inhoud examinering: Commercieel medewerker bank- en verzekeringswezen

6 Inhoud examinering: ICT-beheerder (crebo: 93191) Examenonderdeel 1. Ontwikkelen 2. Implementeren 3. Beheren 4. Servicedesk werkprocessen Werkprocessen dienen in samenhang te worden uitgevoerd, behalve de werkprocessen die onder een stippellijn staan Vaststellen van de informatiebehoefte 1.2. Opleveren van een ontwerp van (een onderdeel van) een informatiesysteem 1.3. Opstellen van een plan van aanpak 1.4. Realiseren van een testomgeving 2.1. Opstellen van een implementatieplan 2.2. Uitvoeren van een implementatieplan 2.4. Evalueren van een implementatie 2.3. Ondersteuning bieden bij acceptatietests 3.1. Voorkomen van (ver)storingen 3.2. Lokaliseren en verhelpen van (ver)storingen 3.3. Behandelen en afhandelen van incidentmeldingen 3.4. Opstellen en bewaken van procedures 4.1. Bedrijfsklaar maken van een servicedesk 4.2. Aansturen van een servicedesk 4.3. Opstellen van gebruikersinstructies kritieke situaties - noodzaak tot het zelf bedenken van oplossingen - noodzaak tot het zelf kiezen van een methodiek - noodzaak tot het afnemen van een interview om de informatiebehoefte vast te stellen - noodzaak tot het zelf kiezen van een methodiek - kritische deelnemers bij acceptatietest - noodzaak tot het gebruik van een monitoringssysteem; - noodzaak tot het werken volgens een SLA - hoge werkdruk en noodzaak tot prioritering - klachten over afhandeling van incidenten context Vakkennis en vaardigheden Nederlands Engels Niet-reguliere certificeringslijn Volgtijdelijkheid (advies) - n.v.t. - n.v.t. - n.v.t. - n.v.t. Opmerkingen: - Met niet-reguliere certificeringslijnen wordt één van de genoemde certificeringslijnen uit de Blauwdruk bedoeld (zie en - Onderwijsinstellingen wordt geadviseerd om in de opleiding aandacht te besteden aan ITIL. Sectoraal examenprofiel (versie 0.2)-4/02/09 6 Inhoud examinering: ICT-beheerder