Honderd maal honoris causa

Transcriptie

1 16 WETENSCHAP & ONDERZOEK Delftse eredoctoraten tussen 1906 en 2006 Hoewel de Technische Universiteit Delft officieel is opgericht in 1842, is ze nog maar net een eeuw een échte universiteit. Pas sinds 1906 immers heeft ze promotierecht. Sjaak Priester Precies honderd jaar geleden werd de Polytechnische School omgedoopt tot Technische Hoogeschool Delft en kon de instelling voor het eerst de doctorsbul verstrekken. Sinds 1906 zijn er nu ruim vierduizend mensen in Delft gepromoveerd. Maar behalve gewone doctores levert een beetje universiteit natuurlijk ook eredoctores af. Een proefschrift hoeft een eredoctor niet te schrijven: hij of zij krijgt de doctorstitel op grond van bewezen verdiensten. Een eredoctoraat is een onderscheiding. Daarnaast is het wel degelijk een echte academische graad. Er zijn dezelfde rechten aan verbonden als aan de gewone doctorstitel, en er hoort een diploma bij. Of het puur toeval is, dan wel te danken is aan het kundig sturen van de loop der dingen door het College voor Promoties, behoort tot het Geheim van de Mekelweg. Maar feit is dat de TU Delft onlangs precies haar honderdste eredoctoraat verleende. Honderd eredoctores in honderd jaar, dat is een uitgelezen gelegenheid om ze eens allemaal onder elkaar te zetten. Want niet iedereen zal weten dat de baas van het Britse kernwapenprogramma erbij zit, maar de ontdekker van LSD al evenzeer. Honderd maal honoris causa 1907 Abraham Kuyper Technische verdiensten had de in Leiden gepromoveerde theoloog niet, maar het kabinet-kuyper ( ) had ervoor gezorgd dat Delft promotierecht kreeg. Kuyper had al een eredoctoraat uit Princeton (1898) en zou er in 1909 ook een uit Leuven krijgen. Johannes Bosscha Bosscha was van 1878 tot 1885 directeur van de Polytechnische School, de voorloper van de Technische Hogeschool Delft. Hij had als natuurkundige in Leiden gestudeerd en was daar in 1854 gepromoveerd. Hij adviseerde Thorbecke over het middelbaar onderwijs. Hij was ook betrokken bij de vervaardiging van de Nederlandse standaardmeter. Gerrit van Diesen Bouwer van de spoorbrug bij Culemborg, die toen hij in 1868 in gebruik werd genomen verreweg de grootste ter wereld was. Hij werkte onder andere ook aan de aanleg van de Rijkstelegraaflijnen. Vanaf 1881 viel het beheer over de Nederlandse rivieren onder hem. Cornelis Lely Nederlands grootste waterbouwkundige Eigen kweek, eredoctor die is afgestudeerd aan de Technische Universiteit Delft of een van haar voorgangers. studeerde in 1875 af als civiel ingenieur aan de Polytechnische School. Hij werd al op 36-jarige leeftijd minister van waterstaat, handel en nijverheid ( ) en opnieuw in 1897 en Lely was van 1927 tot ook president-curator van de Technische Hogeschool. Jakob Kraus De laatste directeur van de Polytechnische School en de eerste rector van de Technische Hogeschool. Kraus was van voor de liberale unie ook minister van waterstaat. Petrus Cuypers De architect van onder meer het Rijksmuseum (1876) en het Centraal Station (1881) in Amsterdam had in 1886 al een eredoctoraat van de Utrechtse universiteit gekregen. Jacobus van t Hoff De eerste ontvanger van de Nobelprijs voor scheikunde (1901). De uitvinder van de ruimtelijke structuurformule studeerde van 1869 tot 1871 technologie (scheikunde) in Delft, en daarna ook in Leiden en Utrecht, waar hij in 1874 promoveerde. Hij werd in 1878 hoogleraar scheikunde aan de Universiteit van Amsterdam, en in 1896 in Berlijn Rogier Verbeek Geoloog en hoofdingenieur van het mijnwezen in Nederlands-Indië Jan Lorié Grondlegger van het geologisch onderzoek van Nederland Jacobus L. Cluysenaer Spoorwegingenieur en bouwer van onder meer de Moerdijkbrug. Vanaf 1890 was hij directeur van Staatsspoor, in de tijd dat de NS werd gevormd. Vanaf 1893 was hij betrokken bij de Oranje- Nassaumijn in Limburg. Cluysenaer zou van 1914 tot 1921 president-curator van de TH Delft worden Alphonse C.Ch.G. van Hemert In 1900 de oprichter van de Hollandsche Maatschappij tot het maken van Werken in Gewapend Beton. Hij was daarmee de eerste die met het bouwmateriaal overweg kon. Van Hemert bouwde onder meer in 1906 de Middensluis in IJmuiden. George W. van Heukelom Ontwierp de stations van onder meer Hengelo, Breda, Roosendaal, Eindhoven en Weert. Zijn interessantste station is dat van Maastricht (1915). Ook het miljoenenlijntje Schaesberg-Kerkrade-Simpelveld is van zijn hand (1925-). Zijn belangrijkste gebouw zou hij na zijn erepromotie bouwen: het hoofdkantoor

2 Honderd maal honoris causa WETENSCHAP & ONDERZOEK 17 van links naar rechts: Blom, Roederer, Stassen, Calatrava, Ligthart, Jansen, Eigler, Piano, Tapely. Ziegler, Crouwel, Lorentz, Heukelom, Deterding, Kraus, Blocq van Kuffeler, Berlage, Tegelen Le Pair, Rutan, Agema, Van Andel, Wormmeester, Sassen knipsel CGB, Rinia, Hollander van de spoorwegen in Utrecht (1921). Gerard L.F. Philips De eerste onderneming, Philips & Co, werd opgericht in Toen hij het eredoctoraat kreeg, was de NV Philips Gloeilampenfabrieken al een groot bedrijf met meer dan vijfduizend werknemers. Gerard zou tot aan 1922 de technische leiding van Philips houden Hendrik Antoon Lorentz Een van de grootste Nederlandse natuurkundigen. Hij was vanaf 1878 hoogleraar theoretische natuurkunde in Leiden. In 1902 kreeg Lorentz samen met Pieter Zeeman de Nobelprijs. De TH Delft lauwerde hem vooral voor zijn bijdragen aan de theoretische elektriciteitsleer Jan Schroeder van der Kolk Theoreticus en experimentator op het gebied van bruggenbouw Heike Kamerlingh Onnes De gentleman du zéro absolu woonde, studeerde en werkte in Leiden, maar had ook een Delftse connectie. Van 1878 tot 1881 was hij de assistent van J. Bosscha, de directeur van de toenmalige Polytechnische School. Kamerlingh Onnes kreeg in 1913 de Nobelprijs. Hij was ook eredoctor in Berlijn Constantijn P. Holst Gilliszoon Hoogleraar mechanica in Delft, befaamd om zijn didactische gaven Hendrik P. Berlage De architect van de Beurs (1898) in Amsterdam, en nog veel meer, studeerde van 1875 tot 1878 bouwkunde aan de ETH in Zúrich. In 1914 had de universiteit in Groningen hem ook al een eredoctoraat gegeven. François G. Waller President-directeur van de Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek NV te Delft. Waller was vanaf ook curator van de Technische Hogeschool. Nicolaas Wing Easton Mijnbouwkundige, vooral werkzaam op Borneo. Hij was de eerste die het mineraal billitoniet onderzocht, een steensoort die alleen op Billiton voorkomt (1922). Coenraad F. Stork De directeur van de door zijn vader opgerichte machinefabriek in Hengelo studeerde van 1885 tot 1888 werktuigbouwkunde. Sir Henri W.A. Deterding De directeur van de Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en de grote man achter de samenvoeging met Shell (1907). De opstelling die de Napoleon van de olie later innam tegenover het nazi-regime zou niet onomstreden zijn Frederik K.Th. van Iterson Van 1913 tot 1941 directeur van de Staatsmijnen. Hij legde met het stikstofbindingsbedrijf de basis voor de chemische tak die later DSM zou worden. Pieter Joosting Ontwerper van de beroemde Hef van Rotterdam (1927). Johannes A. Ringers Studeerde van 1902 tot 1906 weg- en waterbouw in Delft. Ringers ontwierp verschillende sluizen, onder meer de Noordersluis in IJmuiden. In de Tweede Wereldoorlog ging Ringers in het verzet en werd hij gevangen genomen. Direct na de oorlog werd hij als partijloos liberaal minister van openbare werken en wederopbouw. Hij kon

3 18 WETENSCHAP & ONDERZOEK De titel van dit artikel zich echter niet verenigen met het Indië-beleid en stapte daarom na een jaar op Gilles Holst De oprichter van het befaamde Philips Natuurkundig laboratorium (1914). Eerder was hij assistent van Kamerlingh Onnes in Leiden. Hij studeerde van 1904 tot 1908 aan de ETH in Zúrich in promoveerde daar ook (1914). Van 1946 tot 1956 zou hij (president-)curator van de Technische Hogeschool Delft worden Marinus Damme Van 1925 tot 1941 de directeur-generaal van de PTT. Hij studeerde werktuigbouwkunde. Damme werd in 1939 minister van sociale zaken in het vijfde kabinet-colijn, dat echter na zeventien dagen al viel. Op zijn opstelling in de Tweede Wereldoorlog kwam later veel kritiek. (In de oorlogsjaren verleenden de Nederlandse universiteiten geen eredoctoraten.) 1947 Willem Harmsen De directeur-generaal van Rijkswaterstaat kreeg een eredoctoraat wegens verdiensten ten aanzien van het spoedige herstel van oorlogsschade aan de Waterstaatswerken. Later had Harmsen zitting in de Deltacommissie. Willem Hupkes Toen de president-directeur van de NS Goudriaan in oktober 1940 door de Duitsers werd gearresteerd, werd Hupkes waarnemer. Hij was dus de hoogste man van de spoorwegen in oorlogstijd. Pas in de jaren zestig werd duidelijk dat de oproep tot de spoorwegstaking van het kabinet-gerbrandy vanuit Londen (17 september 1944) geheel buiten Hupkes om tot stand was gekomen. Met de kennis van nu zou dit eredoctoraat dan ook mogelijk niet zijn verleend. Albert Plesman De legendarische oprichter (1919) en eerste directeur van de KLM kreeg zijn eredoctoraat vooral vanwege de voort varendheid waarmee hij Royal Dutch na de oorlog weer in de lucht kreeg. Daniël P. Ross van Lennep Waarnemend algemeen directeur van de Staatsmijnen. Hij weigerde in 1943 namen van stakende mijnwerkers aan de Duitse autoriteiten te leveren. Arthur Stoll Zwitsers biochemicus, hoogleraar in Múnchen. In 1917 richtte hij de farmaceutische tak op van het chemiebedrijf Sandoz in Bazel. Samen met Albert Hofmann synthetiseerde Stoll in 1938 het hallucinogene middel LSD V.J.P. de Blocq van Kuffeler Directeur-Generaal der Zuiderzeewerken. Het grootste gemaal in Nederland, bij Almere, is naar hem genoemd (1967) Pieter Verhagen Stedenbouwkundige en landschapsarchitect. In 1946 werd hij aangesteld als supervisor voor de wederopbouw van alle in de oorlog verwoeste stadsen dorpskernen in Nederland. Jacob C. van Staveren Vanaf 1927 directeur van de Kema in Arnhem. Van Staveren was de man achter de koppeling van de vele provinciale en stedelijke elektriciteitsnetten tot een groter en stabieler geheel. Van 1930 tot 1955 was hij hoogleraar in Utrecht Z.K.H. Prins Bernhard De considerans, de officiële motivering van een eredoctoraat, is meestal een lange en wollige zin, met veel in het bijzonder en alsmede erin. Bernhard kreeg zijn eredoctoraat echter zonder omhaal van woorden wegens zijn uitstekende verdiensten. De prins-gemaal kreeg ook eredoctoraten van de VU en Nijenrode en uit Utrecht, Montreal, British Columbia, Michigan en Bazel Hubert (Hub) J. van Doorne Toen Van Doorne zijn eredoctoraat kreeg, moesten hij en zijn broer Wim het legendarische Dafje nog op de markt brengen (1958) Lambertus Neher Directeur-generaal van de PTT. Opgeklommen van monteur tot ingenieur eerste klasse (1919). Neher was onder de schuilnaam Dijkstra belangrijk in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij was ook korte tijd weinig succesvol minister van wederopbouw en volkshuisvesting voor de PvdA Jacobus Oud De architect van onder andere de Koopmansbeurs in Rotterdam was opgeleid als tekenleraar. In 1910 en 1911 volgde hij als toehoorder een aantal colleges in Delft. Franciscus Q. den Hollander De bekendste president-directeur van de Nederlandse Spoorwegen (van 1947 tot 1958). Tijdens de Tweede Wereldoorlog benoemde de regering in Londen Den Hollander in het College van Vertrouwensmannen dat na de bevrijding het bewind zou waarnemen. Steef (Th.S.G.J.M.) van Schaik Van Schaik was directeur van de Algemene Kunstzijde Unie (later Akzo) in Arnhem en twee jaar minister van Verkeer en Energie in het kabinet- Schermerhorn-Drees ( ). Hendrik A. Hidde Nijland Studeerde in 1908 af als elektrotechnisch ingenieur en werd in 1916 oprichter van de Utrechtse firma Coq, vooraanstaand op het gebied van hoogspanningstechniek. In Delft is nog steeds een stichting naar hem vernoemd. Hendrik Bloemgarten Mijnbouwkundige, werd in 1935 vice-president van Shell Oil in de VS. Van 1948 tot 1956 was hij directeur van de Koninklijke/Shell Groep. Bloemgarten bevorderde fundamenteel onderzoek naar olie-exploratie en zette daartoe in Houston een nieuw laboratorium op. Vanaf 1956 tot 1964 was hij (president-)commissaris van de Koninklijke Theodore von Kármán Hongaarse ingenieur en natuurkundige, pionier in de aërodynamica. Von Ka rma n studeerde in 1902 als ingenieur in Boedapest en promoveerde in 1908 in Göttingen. In 1930 vluchtte hij naar de Verenigde Staten en werd daar hoogleraar aan het California Institute of Technology Sir John Douglas Cockcroft Het lukte Cockcroft samen met Ernest Walton lithium te splitsen in helium. de eerste kunstmatige kernsplijting (1932). Ze kregen daarvoor in 1951 de Nobelprijs. Na de oorlog werd Cockcroft de eerste directeur van het Britse kernwapenprogramma Albert Bouwers Een van de eerste medewerkers van het Philips Natuurkundig Laboratorium. Bouwers geldt als een van de uitvinders van röntgenfotografie. Van 1941 tot 1968 was hij directeur van NV Optische Industrie De Oude Delft en van 1949 tot 1954 buitengewoon hoogleraar in de natuurkundige

4 De titel van dit artikel WETENSCHAP & ONDERZOEK 19 instrumentenbouw aan de TH Delft. Bouwers vond in 1963 ook nog de infraroodkijker uit, en had op het eind van zijn leven 140 patenten Gerrit Th. Rietveld Van alle Delftse eredoctores had de grote man van de Nederlandse vormgeving de meest bescheiden opleiding. Rietveld had immers alleen lagere school Johan Diedrich Fast 1905-? Fast was onderzoeker aan het Philips Natuurkundig Laboratorium. Hij bestudeerde las- en soldeerverbindingen en bezat een patent dat later de grondslag zou zijn voor metaalhydridebatterijen. Van 1955 tot 1961 was hij buitengewoon hoogleraar metaalkunde aan de TH Delft. Hij schreef in 1962 Entropy, dat over de hele wereld beschouwd wordt als standaardwerk. Hij was ook bekend als wetenschapspopularisator en auteur van enkele bestsellers op dat gebied Johannes G. van der Corput Directeur van het Mathematisch Centrum in Amsterdam. Hij studeerde en promoveerde in Leiden (1919). Van der Corput was hoogleraar wiskunde in Freiburg (Zwitserland) en Groningen Jacob (Jaap) P. den Hartog Studeerde van 1919 tot 1924 elektrotechniek in Delft. Onmiddellijk na zijn studie emigreerde hij naar de Verenigde Staten, waar hij zich ontpopte als werktuigbouwkundige en een belangrijke autoriteit werd in het bestrijden van ongewenste trillingen van bijvoorbeeld motoren. Hij werd in 1930 genaturaliseerd tot Amerikaan. In 1932 werd hij hoogleraar aan Harvard, in 1945 aan het MIT. Als vrijwillig militair maakte Den Hartog deel uit van het team dat na de capitulatie Duitse technici en wetenschappers ondervroeg. Hij kreeg ook eredoctoraten van Carnegie, Salford University, Newcastle-Upon-Tyne, en Gent. Gerardus H. Bast Hoofddirecteur telefonie en telegrafie (1954) en directeur-generaal ( ) van de PTT. Van 1948 tot 1957 was hij buitengewoon hoogleraar draaggolftelefonie aan de TU Delft. Er is een kabelschip geweest dat naar hem vernoemd was. Johannes M. Bijvoet Scheikundige en pionier in de kristallografie met behulp van röntgendiffractie. Hij kreeg ook eredoctoraten aan de ETH in Zúrich (1970) en in Bristol (1971). Evert J.W. Verwey Scheikundige, opgeklommen vanaf de mts. Hij studeerde in Amsterdam en promoveerde in Groningen (1934). Na zijn promotie werkte hij op het Philips Natuurkundig Laboratorium aan allerlei kwesties op het gebied van de oppervlaktechemie Theodoor Ph. Tromp Vice-president van Philips (1957 tot 1967). Hij studeerde in 1926 af in de werktuigbouwkunde. Tromp was gedurende drie maanden in 1945 als partijloos liberaal minister van Waterstaat in het laatste oorlogskabinet (Gerbrandy-III) Alexander Drijver 1904-? Drijver kreeg zijn doctoraat honoris causa als ingenieur-ontwerper en als leider van de technische afdeling van een groot bedrijf Klaas Posthumus Niemand minder dan de uitvinder van de magnetronoven (1934). Het magnetron, een speciale radiobuis, was al in 1921 uitgevonden (door A.W. Hull), maar werd pas door Posthumus goed begrepen. Van hem is ook het idee van toepassing voor verhitting. Posthumus vond voor zijn werkgever Philips eerder al het principe van de tegenkoppeling uit (1927, tegelijk met en onafhankelijk van de Amerikaan Harold S. Black). Bernard D.H. Tellegen Nog een belangrijke Philipsuitvinder. Hij werkte van 1924 tot aan zijn pensionering in 1963 aan het Natuurkundig Laboratorium. Daar vond hij onder veel meer de penthode uit, een radiobuis met vijf elektroden (1926). Een andere vondst is de gyrator, een synthetische spoel (1948). Hij had 57 octrooien op zijn naam. Tellegen was van 1947 tot 1968 de eerste (buitengewoon) hoogleraar netwerk- en regeltheorie in Delft. De Wet van Tellegen speelt een voorname rol in de netwerktheorie Dennis Gabor Hongaars-Britse uitvinder van de holografie. Eveneens in 1971 kreeg hij de Nobelprijs voor de natuurkunde. Gabor was ook eredoctor in Southampton (1970). Herre Rinia Van 1968 tot 1971 was Rinia algemeen directeur van het Philips Natuurkundig Laboratorium. In de jaren zestig zette hij al de grote lijnen uit voor de compact disc uit Een troetelkind van hem was de stirlingmotor Wim van Tijen Architect en geëngageerd socialist. Opgeleid aan de TH in Bandoeng, waar hij Soekarno leerde kennen, hielp hij al in 1916 de lokale bevolking van toenmalig Nederlands-Indië met irrigatieprojecten. Hij vond zichzelf een neo-ambachtsman en moest niets hebben van kunstenaars-architecten. Samen met S.J. van Embden ontwierp hij de campus van de TH Twente Jan Jacobus Went Gaf bij Kema leiding aan het onderzoek naar de suspensiekernreactor en was van 1965 tot 1973 directeur van de Arnhemse instellingen (waaronder Kema) voor de elektriciteitsvoorzieningen Hendrik Cornelis (Kees) van Meerten Hoofdconstructeur van de Fokker F27 Friendship, en later lid van de hoofddirectie van Fokker Walter M.J. Soete Hoogleraar aan de Universiteit Gent, specialist op het gebied van lastechniek Lylke Schepers Schepers was van 1968 tot 1978 directeur van de Koninklijke-Shell Groep. Gustav Lorentzen Hoogleraar in de koudetechniek aan de Noorse TH in Trondheim. Hij deed veel voor de verspreiding van kennis naar de derde wereld. Robert Byron Bird 1924 Hoogleraar chemische technologie aan de University of Wisconsin in Madison, vooral bekend van zijn veelgebruikte studieboeken over chemische transportverschijnselen. Bird kreeg in 1999 ook een eredoctoraat van Texas A&M University Jacob Bear Hoogleraar civiele techniek aan Technion, de Israëlische technische universiteit in Haifa. Bear studeerde daar ook, maar promoveerde in Berkeley (1960). Hij is een autoriteit op het gebied van stroming van vloeistoffen door poreuze grond-

5 20 WETENSCHAP & ONDERZOEK De titel van dit artikel lagen. Bear is ook eredoctor aan de ETH in Zúrich (1988) Adriaan (Aad) van Wijngaarden De aartsvader van de Nederlandse informatica. Van Wijngaarden bouwde in 1952 de Arra, de Automatische Relais Rekenmachine Amsterdam, die voor een optelling van twee getallen slechts een achtste seconde nodig had. Hij ontwierp ook de computertaal Algol68. Van Wijngaarden had ook een gewone Delftse doctorsbul. Op 12 december 1945 promoveerde hij cum laude. Van 1952 tot 1958 was de van origine werktuigbouwkundige hoogleraar numerieke wiskunde aan de Universiteit van Amsterdam Willem F. Schut 1920 Stedenbouwkundige, voor de ARP minister van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening in het kabinet-de Jong ( ). Hij kwam met de Tweede Nota Ruimtelijke Ordening. Alexandre Sacha Horowitz De uitvinder van de Philishave (1939). Horowitz werd geboren in Antwerpen maar vluchtte met zijn ouders voor de Eerste Wereldoorlog naar Nederland. Behalve de Philishave bedacht hij een grasmaaier volgens hetzelfde principe, maar die werd nooit een succes. Vanaf 1958 was hij hoogleraar productontwerp en constructie in Eindhoven Dirk W. van Krevelen Researchdirecteur bij DSM en Akzo. Onder het pseudoniem Laurens D. Vancreven was hij ook actief als literator Suyono Sosrodarsono 1926 Afgestudeerd en gepromoveerd in civiele techniek aan de technische universiteit in Bandoeng. Hij werd in 1966 directeur-generaal van irrigatie in Indonesië en in 1983 minister van openbare werken en waterbeheer Wisse Dekker 1924 Philips-president van 1982 tot Dekker studeerde economie in Tilburg en werkte vanaf 1948 bij Philips. Herman A. Ferguson Ferguson leidde het dichten van de dijken na de Watersnoodramp in Hij werkte van 1939 tot aan zijn pensionering in 1976 bij Rijkswaterstaat, vanaf 1969 als hoofd van de Deltadienst. Gerrit J. Wormmeester 1932 Pionier van de containeroverslag. Hij zette samen met Frans Swarttouw het Rotterdamse overslagbedrijf ECT op. Van 1992 tot 2000 was hij aan de TU Delft bijzonder hoogleraar grootschalige transportsystemen Aldo E. van Eyck De architect van het Burgerweeshuis in Amsterdam (1960) studeerde aan de ETH in Zúrich. Van 1966 tot 1976 was hij buitengewoon hoogleraar in Delft. Elbert (Burt) L. Rutan 1943 De ontwerper van de Voyager, het prachtige lichtgewichtvliegtuig dat in december 1986 als eerste non-stop en zonder bij te tanken rond de wereld vloog. Opgeleid aan de California Polytechnic University. Rutan staat sinds 1982 aan het hoofd van zijn eigen bedrijf, Scaled Composites. In oktober 2004 zou hij met de SpaceShipOne de X-prijs van tien miljoen dollar voor de eerste geslaagde particuliere ruimtevlucht veroveren Andries Rinse Miedema Vanaf 1972 adjunct-directeur van Philips Natuurkundig Laboratorium. Hij studeerde natuurkunde in Leiden en was hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam (1954). Thomas B. Sheridan Sheridan werd in 1984 hoogleraar ontwerpen en toegepaste psychologie aan het Massachusetts Institute of Technology en in 1993 bovendien in de luchtvaart- en ruimtevaarttechniek Jan F. Agema 1919 Begonnen als timmerman in Hoorn en binnen Rijkswaterstaat opgeklommen tot Mister Deltawerken. Agema haalde pas op zijn vijftigste het diploma civiele techniek in Delft, en was daar van 1979 tot 1984 ook hoogleraar. Hij introduceerde de kansrekening in het beoordelen van de kwaliteit van dijken. Pieter Winsemius 1942 De VVD-minister die in het eerste kabinet- Lubbers zo n goede indruk maakte met zijn inzet voor het milieu. Van hem komt onder meer de milieu-effectrapportage. Tegenwoordig is hij voorzitter van Natuurmonumenten. Renzo Piano 1937 De grote architect (Centre Pompidou, Nemo) kwam niet zelf naar Delft om de kappa en het diploma in ontvangst te nemen maar liet zich vertegenwoordigen door de wetenschappelijk attaché van de Italiaanse ambassade. Johanna (Anneke) M.H. Levelt Sengers De eerste vrouw die in Delft eredoctor werd. Zij studeerde en promoveerde (1958) in de natuurkunde aan de Universiteit van Amsterdam en werkte van 1963 tot 1995 bij het National Bureau of Standards in de VS. Ze houdt zich bezig met de thermodynamica van vloeistofmengsels rond hun kritieke punten. Jan V. Sengers 1931 De echtgenoot van Anneke Levelt Sengers. Hij werkte als hoogleraar aan de University of Maryland op hetzelfde vakgebied. Ze publiceerden veel samen Wim H. Crouwel Grafisch ontwerper van onder meer de telefoongids en de cijferfrankeerzegels van de PTT. In 1973 werd hij bijzonder, en vanaf 1981 tot 1993 gewoon hoogleraar industriële vormgeving in Delft. Hij was vanaf 1985 tevens hoogleraar kunst- en cultuurwetenschappen aan de Erasmus Universiteit en directeur van Boijmans-Van Beuningen in Rotterdam. John W. Geus 1933 Hoogleraar anorganische scheikunde aan de Utrechtse universiteit, specialist in heterogene katalyse Santiago Calatrava (Valls) 1951 Opgeleid in Valencia als architect en stedenbouwkundige en aan de ETH gepromoveerd als civiel ingenieur (1979). Vooral beroemd vanwege zijn bruggen overal ter wereld. Het verhaal wil dat de ontwerper van de Rotterdamse Erasmusbrug gioed gekeken heeft naar een eerder brugontwerper van zijn meester in Sevilla. De befaamde architect beschikt overigens over nog twaalf andere eredoctoraten. Neville J. Hogan 1949 Hogan is sinds 1989 MIT-hoogleraar in de werktuigbouwkunde en sinds 1990 bovendien in de neuroen cognitieve wetenschappen. Hij is een topper op het gebied van kunstmatige spier- en skeletsystemen in de robotica en revalidatietechniek.

6 De titel van dit artikel WETENSCHAP & ONDERZOEK Byron D. Tapley 1933 Hoogleraar aan de universiteit van Texas in Austin. Hij is bekend om zijn baanberekening van satellieten, zoals voor de Apollo. Gerrit Blom Vanaf 1989 directeur-generaal van Rijkswaterstaat. Hij hield zich onder meer bezig met de bescherming van de waterkwaliteit van de Noordzee Else Kooi Uitvinder van een belangrijke techniek (Locos, 1966) om veel transistors op een chip te krijgen. Kooi studeerde scheikunde in Groningen en werkte vanaf 1956 op het Natuurkundig Laboratorium van Philips. In 1979 verhuisde hij naar Los Altos in Californië om Philips Research Laboratories Sunnyvale op te zetten. Cornelis (Kees) le Pair 1936 Oprichter en directeur van de Stichting voor de Technische Wetenschappen, die onderzoekers van universiteiten en bedrijven bij elkaar brengt. Hij is ook bekend als publicist Floris Takens 1940 Deskundige op het gebied van de chaostheorie. Hij introduceerde in 1971 samen met de Belgische natuurkundige David Ruelle het begrip vreemde aantrekker. Van 1972 tot 1999 was hij hoogleraar in Groningen. Peter A. Ziegler Zwitserse geoloog die van 1958 tot 1988 verbonden was aan Shell. In 1982 publiceerde hij de Geologische Atlas van West- en Centraal Europa. Hij is ook eredoctor in Moskou (1997) Don M. Eigler 1953 De godfather van de nanotechnologie, die in 1989 opzien baarde door met een scanning tunnelmicroscoop individuele xenonatomen op een plaatje nikkel te verplaatsen en zo de letters IBM op te bouwen. Richard de Neufville 1939 De Neufville begon in de jaren zeventig als hoogleraar aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT) met onderwijs in technische bestuurkunde en wordt beschouwd als grondlegger van het vakgebied Saskia Sassen 1949 Hoogleraar urbane planning en sociologie aan de universiteit van Chicago Antoine G. Roederer 1943 Onderzoeker op het gebied van antennes en de toepassing ervan op aarde en in de ruimte, werkzaam bij ESA-Estec in Noordwijk. Honoris causa elders Delft deelt eredoctoraten uit, maar Delft ontvangt ze ook. Aan de TU lopen en liepen verschillende eredoctores rond. Zo is de inmiddels geëmeriteerde werktuigbouwkundige prof.dr.ir. Henk G. Stassen sinds 1995 eredoctor aan de universiteit van het Roemeense Craiova, waarmee zijn vakgroep samenwerkt. Emeritus prof.dr.ir. Simon Middelhoek van de vakgroep elektronische instrumentatie werd in 1997 eredoctor van de Eidgenössische Technische Hochschule (ETH) in Zúrich, en de technische universiteit van Moskou lauwerde in 1999 radardeskundige prof.dr.ir. Leo P. Ligthart. In 2002 kreeg emeritus deeltijdhoogleraar duurzaamheid van de TU Delft en oud-tweede- Kamerlid prof.dr. Leo Jansen van de PPR een eredoctoraat van de Open Universiteit in Heerlen. Vorig jaar werd ir. Hans de Ruiter, hoofddocent grondstoffentechnologie, eredoctor aan de TU van Helsinki. De Universiteit van Amsterdam (UvA), die sinds 1897 bijna tweehonderd eredoctoraten verleende, verstrekte er drie waarbij de gedachte moeilijk te onderdrukken valt dat Delft kansen gemist heeft. In 1932 werd de Delftse hoogleraar en grondlegger van de wiskundige mechanica Cor Biezeno eredoctor in Amsterdam, al moet er worden bijgezegd dat de UvA in dat jaar ook maar liefst 38 anderen lauwerde. De Delftse ingenieur Simon van der Meer kreeg in 1984 een Amsterdams eredoctoraat en deelde in hetzelfde jaar met de Italiaan Carlo Rubbia de Nobelprijs voor natuurkunde. En in 2001 volgde de onorthodoxe uitvinder-ingenieur Noor van Andel. Om het lijstje onderscheidingen-van-elders voorlopig compleet te maken: in 2000 kreeg prof.dr. Joop Schoonman een eredoctoraat van de Universiteit van Transsylvanië. Ook zijn collega-scheikundig technoloog prof.dr. Jacob Moulijn ontving nog recent een eredoctoraat Donald (Don) A. Norman 1935 Hoogleraar in de cognitieve psychologie en de informatica aan de Northwestern University in Evanston, Illinois. Norman bestudeert de interactie tussen mens en techniek. In 1995 kreeg hij ook een eredoctoraat van de universiteit in Padua. Matthias Reuss 1941 Hoogleraar en directeur van het Institute of Biochemical Engineering aan de universiteit van Stuttgart. Eén van de meest gelauwerde Delftenaren was ongetwijfeld de vooroorlogse hoogleraar landmeetkunde en naoorlogse sociaal-democratische premier prof.ir. Willem Schermerhorn ( ). Hij was eredoctor van de Rijksuniversiteit Gent (1946), de ETH in Zürich (1963), het Politechnicum in Milaan (1964), de universiteit van Glasgow (1965) en de Technische Hochschule te Hannover (1967). Warner Tjardus Koiter ( ), de alom zeer gerespecteerde hoogleraar technische mechanica van 1949 tot 1979, is vermoedelijk echter de Delftenaar met de meeste eredoctoraten. Koiter was één van de boegbeelden van de technische mechanica wereldwijd in de twintigste eeuw. Hij verrichtte baanbrekend werk op het gebied van de stabiliteit van het elastisch evenwicht, de theorie van de vervorming van schaalconstructies en de leer van de plasticiteit. Zijn wetenschappelijk werk en zijn gezaghebbende persoonlijkheid hebben bovendien sturing gegeven aan de International Union of Theoretical and Applied Mechanics (IUTAM), het meest prestigieuze gezelschap ter wereld op het gebied van de mechanica. Onder andere daarvoor ontving hij eredoctoraten van de University of Leicester (1969), University of Glasgow (1978), Ruhr-Universität Bochum (1978), Rijksuniversiteit Gent (1979) en Université de Liège (1986). Koiter ontving bovendien drie uiterst prestigieuze medailles: de Von Kármán-medaille (1965), de Timoshenko-medaille (1968) en - inderdaad - de Koiter medaille (1996). De American Society of Mechanical Engineers (ASME) heeft haar hoogste onderscheiding zelfs speciaal naar Koiter vernoemd. Door vakkenners worden deze internationale medailles zeer hoog aangeslagen, minimaal gelijkwaardig aan een eredoctoraat van een zeer prestigieuze universiteit. Koiter komt daarmee op vijf plus drie is in total acht eerbetuigingen van topniveau. <<