Jaarverslag over het boekjaar 2012

Transcriptie

1 Jaarverslag over het boekjaar 2012 Naam toegelaten instelling : R&B Wonen Gemeente waar instelling is gevestigd : Gemeente Borsele Statutair werkgebied : De Bevelanden Primair werkgebied : Gemeenten Reimerswaal en Borsele Adres : Van der Biltplein AE Heinkenszand Postbus AA Heinkenszand Telefoonnummer : Faxnummer : Internet : adres : info@renbwonen.nl Datum en nummer koninklijk besluit waarbij de stichting is toegelaten : 19 juni 1976, nr. 115 Datum en nummer van inschrijving in het handelsregister : 5 oktober 1916, nr Instellingsnummer VROM : L 0543

2 Inhoudsopgave Voorwoord Kengetallen over de afgelopen 5 jaar Ondernemingsplan Passende huisvesting Leefbare kernen Duurzame woonontwikkeling Bieden van dienstverlening op maat Presteren naar vermogen Participatie en maatschappelijk bestuur R&B opereert ondernemend, professioneel en betrouwbaar Bestuur en toezicht

3 Voorwoord Terugblik op 2012 R&B Wonen heeft een bijzonder jaar afgerond. We mochten ons gouden KWH label behouden. Daarin bevestigt een onafhankelijk instituut dat de kwaliteit van onze dienstverlening onverminderd goed is. Ook hebben we met goed gevolg een visitatieonderzoek doorlopen. Lokaal is sprake van een goede samenwerking tussen corporaties en belanghouders zoals gemeenten, zorginstellingen en huurdersvereniging. De uitvoering van ons ondernemingsplan ligt op koers. Ook de prestatieafspraken met de gemeenten Borsele en Reimerswaal worden volgens plan uitgevoerd. Klantgericht samenwerken was ons centrale thema in We organiseerden rondom dat thema veel activiteiten. Met verschillende acties brachten we duurzaamheid onder de aandacht van onze huurders. Dankzij onze maatregelen om de duurzaamheid van onze woningen te verbeteren ging het gemiddelde van ons totale bezit van EPA-label D naar C. De samenwerking tussen Zeeuwse corporaties kreeg steeds vastere vorm. Op verschillende onderdelen, zoals automatisering, inkoop, personeelszaken en verzekeringen bereikten we aanzienlijke voordelen door gezamenlijk op te trekken. Helaas beperkt het recente regeringsbeleid onze investeringscapaciteit en bedreigt dat beleid de kwaliteit van onze woningvoorraad. Onze huurders worden geconfronteerd met hogere jaarlijkse huurverhogingen. R&B Wonen blijft zich als actieve corporatie inzetten voor woningzoekenden die zijn aangewezen op de huurmarkt. Wij doen er alles aan om onze huurders zo min mogelijk de dupe te laten worden, maar ontkomen er ook niet aan om de wettelijk toegestane huurverhogingen door te voeren. Resultaten 2012 Door verplichte veranderingen bij het berekenen van de bedrijfswaarde van onze woningbezit is het resultaat over ,85 miljoen positief. Het niet langer dan één jaar mogen inrekenen van groot onderhoud verklaart hoofdzakelijk die enorme waardesprong. De verhuurdersheffing mogen we alleen voor het jaar 2013 meerekenen. Volgens het regeringsbeleid wordt het een jaarlijkse heffing die de komende jaren explosief stijgt. Als de heffing vanaf 2014 in wetgeving wordt verankerd, daalt de bedrijfswaarde vervolgens weer met een veel hoger bedrag dan het huidige positieve saldo. Deze forse fluctuaties, die voortvloeien uit het wijzigen van boekhoudvoorschriften en geen enkele materiële betekenis hebben, zijn maatschappelijk nauwelijks uit te leggen, maar een direct gevolg van het waarderen op bedrijfswaarde. In 2012 leverde R&B Wonen 60 nieuwbouwwoningen op en werden zestien bestaande woningen en vier nieuwbouwappartementen verkocht. Vooruitblik De komende jaren gaat er voor woningcorporaties veel veranderen. Inmiddels houden we al rekening met de invoering van een nieuwe verhuurdersheffing. Woningcorporaties moeten fors meebetalen om de rijksbegroting sluitend te krijgen. Voor R&B Wonen betekent dit een jaarlijkse last met ingang van 2013 die gefaseerd oploopt tot bijna 3 miljoen in Het Centraal Fonds Volkshuisvesting gaat ons daarnaast een jaarlijkse saneringsheffing opleggen die in 2013 is begroot op 0,75 miljoen. Dat geld wordt gebruikt om collega s die in financiële nood verkeren de helpende hand te bieden. Deze aanslagen beperken onze investeringscapaciteit drastisch. In 2013 gaan we werken aan een nieuw ondernemingsplan voor de periode 2014 tot en met In dat plan maken we nieuwe afwegingen, maar duidelijk is dat we de tering naar de nering zullen moeten zetten

4 Als de plannen van het regeerakkoord doorgaan vervalt het huidige woningwaarderingssysteem en wordt voortaan de maximumhuur bepaald aan de hand van een mix die bestaat uit de WOZ-waarde van de woning en een sterk vereenvoudigd woningwaarderingssysteem. De jaarlijkse huurverhogingen worden, afhankelijk van de hoogte van het inkomen van de huurder, gedifferentieerd. Vanaf 2014 mogen verhuurders een huursombenadering toepassen. Bij de huursombenadering krijgt niet iedere woning dezelfde huurverhoging. Woningen die de corporatie goedkoop vindt krijgen een hogere huurverhoging dan woningen die nu al een goede prijs hebben. Via de maximale huursomstijging reguleert de overheid de totale stijging van de huren van de corporatie (de huursom). Ons nieuwe jaarthema in 2013 is risicomanagement. Onze medewerkers zijn al weer met veel inzet en enthousiasme doende om ook dat thema tot een succes te maken. We danken onze medewerkers, onze belanghouders en onze zakelijke relaties voor hun grote betrokkenheid en samenwerking. We ervaren die als steun en stimulans om in deze bijzondere en onzekere tijd onze volkshuisvestelijke ambitie hoog te houden. Peter Bevers directeur-bestuurder - 4 -

5 - 5 -

6 1. Kengetallen over de afgelopen 5 jaar De kengetallen in de kolom 2010 hebben betrekking op de jaarrekening 2010 voor de stelselwijziging. Kengetallen over de afgelopen 5 jaar Gegevens woningbezit Aantal verhuureenheden in exploitatie - Woning/woongebouwen Woongroepen Onroerende zaken niet zijnde woningen: Supermarkten Winkels Garages Parkeerkeerplaatsen Studio's Thuiszorggebouwen Dagbestedingen zorginstellingen Zorginfrastructuur Mortuartium Recreatieruimte Kantoren zorginstellingen Gezondheidscentra Grandcafé Voorzieningen kinderopvang Totaal Gemiddelde grondslag onroerende zaakbelasting per woning Mutaties in het woningbezit - Aantal nieuw opgeleverd Tijdelijke verhuur van koopwoningen Aantal aangekocht Terug in exploitatie, herzien beleid Aantal verkocht Aantal gesloopt Aantal uit exploitatie genomen Omzetting van woning naar sociaal vastgoed Aantal woningen naar huurprijsklasse - Laag (2011: < 361,11 per maand) - Overig

7 Kwaliteit - Aantal reparatieverzoeken - Aantal gevallen mutatieonderhoud - Aantal woningen groot onderhoud en woningverbetering - Kosten niet-planmatig onderhoud per woning - Kosten planmatig onderhoud per woning - Kosten groot onderhoud en woningverbetering per woning - Totaalkosten onderhoud per woning Prijs-kwaliteitverhouding - Gemiddeld aantal punten WWS - Gemiddelde nettohuurprijs per woning Het verhuren van woningen - Mutatiegraad % - Huurachterstand in % van de jaarhuur - Huurderving in % van de jaarhuur 10,1 9,1 10,6 8,76 10,80 1,57 1,38 1,7 1,56 1,68 1,29 2,41 2,32 0,99 1,37 Financiële continuïteit - Solvabiliteit - Liquiditeit - Rentabiliteit eigen vermogen - Rentabiliteit vreemd vermogen - Rentabiliteit totaal vermogen - Renteresultaat in % eigen vermogen - Interne financiering per woning - Cashflow per woning 36,79 33,20 39,00 37,42 43,38 1,55 1,65 0,66 0,82 0,51 22,92-8,55 8,87-1,65-5,09 3,89 3,88 3,81 4,00 4,52 10,98-0,28 5,66 1,78-2,21 6,20- -7,08 0,77 2,44 2, Balans en winst- en verliesrekening - Eigen vermogen per woning - Voorzieningen nieuwbouw per woning - Totaal opbrengsten per woning - Overige bedrijfslasten per woning - Renteresultaat per woning - Saldo buitengewone baten en lasten per woning - Jaarresultaat per woning Personeelsbezetting Aantal formatieplaatsen per woningengesplitst naar activiteiten - Directie - Wonen - Financiën & Control - Vastgoedontwikkeling en -beheer - Beleids- en bestuursondersteuning - Totaal formatieplaatsen per woningen - Werkelijk aantal personeelsleden per woningen 0,24 0,23 0,23 0,59 0,58 4,04 3,80 4,03 3,27 3,47 1,42 1,17 1,17 1,86 0,95 2,85 1,43 1,43 1,20 1,39 1,46 1,35 1,06 1,67 1,40 10,00 9,36 9,28 8,59 7,79 10,44 10,08 9,83 8,85 8,04-7 -

8 2. Ondernemingsplan 2.1 Kiezen voor kernen R&B Wonen is een actieve en betrokken corporatie die zich inzet voor de kwaliteit van het wonen in de kernen van Reimerswaal en Borsele. Het ondernemingsplan kwam tot stand dankzij de actieve inbreng van veel belanghouders, zoals de huurdersvereniging, het woonplatform, de gemeenten, de zorgaanbieders, de dorpsraden en de ondernemingsraad. In ons ondernemingsplan staan de strategische koers, doelen en keuzen beschreven. Het plan is de routekaart voor de periode De rode draad in ons ondernemingsplan is dat wij een bindende factor willen zijn in de kwaliteit van wonen en leven in de kernen. Daarom draagt ons ondernemingsplan de titel: Kiezen voor kernen. De ondertitel van ons ondernemingsplan is: Bouwen voor de krimp. Het woord voor heeft in dit geval een dubbele woordbetekenis: nu nog bouwen omdat er nog behoefte is voordat de krimp toeslaat, maar bij die bouw rekening houden met een andere bevolkingssamenstelling in de toekomst. De nadruk ligt daarom sterk op transformatie en omkeerbaar bouwen. In dit hoofdstuk staan missie, visie en kernwaarden beschreven. Deze vormen een belangrijk uitgangspunt voor onze strategische opgaven, ambities en doelen. Jaarlijks toetsen wij het ondernemingsplan op zijn actualiteit en houden we de SWOT-analyse opnieuw tegen het licht. We definiëren onze missie als volgt: KIEZEN VOOR KERNEN. Dat wil zeggen dat we in ons werkgebied staan voor: Passende huisvesting van onze primaire doelgroep in kwalitatieve en duurzame woningen. De kwaliteit van wonen en leven in de kernen. Een hoogwaardige dienstverlening aan huurders, overige klanten en de samenleving. Daarbij staan wij garant voor de huisvesting van mensen die daar moeilijk of niet zelfstandig in kunnen voorzien, zoals mensen met een smalle beurs en mensen die buiten de vangnetten vallen. Onze geografische focus ligt op de 22 kernen in de gemeenten Reimerswaal en Borsele. Hier ligt onze primaire taak. Wij nemen bij planvorming en bij samenwerking een groter gebied in acht om te komen tot een samenhangend beleid en volkshuisvestelijk presteren op maat. Op het niveau van de Bevelanden zoeken we naar afstemming in beleid. Secundaire beleidsafstemming vindt plaats op het niveau van Zeeland en West-Brabant

9 2.2 Onze visie: hier gaan we voor In onderstaande punten staat onze visie beschreven. Deze visie geeft de hoofdrichting van onze doelen weer. 1. We zijn een woonbedrijf met een focus op het verhuren van woningen. We zijn solidair aan de regio waarin we werken. We streven naar een robuuste voorraad woningen passend bij de doelgroep. 2. We zijn een maatschappelijk ontwikkelaar. Dat betekent dat commerciële activiteiten dienstbaar zijn aan onze sociale activiteiten. 3. We zijn een regiebedrijf met een solide basis van kennis en kunde. Hierdoor zijn we in staat om een opdrachtgevende rol te spelen. Er is een basis van activiteiten die we zelf doen, wat ons een boeiende werkgever maakt. 4. We kiezen voor de kernen met een primaire focus op Reimerswaal en Borsele. Samen met die gemeenten maken we ons sterk voor de vitaliteit van de kernen. Onze inspanningen zijn gericht op het behoud van een veilige en prettige leefomgeving, het behoud van basisvoorzieningen en het faciliteren van gelegenheid tot ontmoeting. Op welzijnsgebied pakken wij een signalerende rol en soms de rol van wegwijzer. Onze inspanningen zijn gericht op onze eigen huurders. De woonvisie van de gemeente is het uitgangspunt van onze inzet in en aanbod op de kernen. De regie ligt bij de gemeente, maar we willen bij de start van ontwikkelingen betrokken zijn. 5. Duurzaamheid van het wonen is een belangrijk thema bij het ontwikkelen, beheren en exploiteren van onze woningen. We zijn ondernemend in het toepassen van quick wins op het gebied van duurzaamheid. In de innovatie van duurzaamheid zijn we meer volgend dan verkennend. Mogelijk dat we een pilot starten met partners. 6. Arbeidsmigranten uit Midden en Oost-Europa zijn een opkomende aandachtsgroep in het werkgebied. Samen met de gemeente kijken we hoe we hiermee omgaan

10 7. We presteren naar vermogen. We zoeken daarbij naar een optimum tussen maatschappelijk investeren en behoud van onze (financiële) continuïteit. De taakomschrijving van het ministerie van Wonen, Wijken en Integratie is daarbij het uitgangspunt. Onze primaire taak is het huisvesten van onze primaire doelgroep door het bouwen, verhuren en verkopen van woningen. Investeringen in woonomgeving, maatschappelijk vastgoed en buurt- en wijkaanpak gebeuren vanuit het principe van wederkerigheid en proportionaliteit met de gemeenten en maatschappelijke partners. 8. We werken volgens de governancecode. Integriteit, goed bestuur en goed toezicht krijgen bijzondere aandacht. 2.3 Kernwaarden: dit is onze stijl Onze kernwaarden die sturing geven aan ons denken en doen zijn: Sociaal betrokken en klantgericht; Duurzaam; Betrouwbaar; Ondernemend en professioneel. Sociaal betrokken en klantgericht Wij zijn sociaal betrokken met de samenleving en willen weten wat er in de samenleving en op de woonmarkt speelt. Wij laten ons drijven door hun behoeften. Wij kennen onze klanten (huurders, kopers en maatschappelijke partijen) want zij zijn ons bestaansrecht. Onze medewerkers vormen de ogen en oren van onze corporatie. Zij zijn onze visitekaartjes. We pakken daarbij ook taken op die anderen laten liggen, omdat dat voor hen commercieel niet interessant genoeg is. Wij bewegen ons, waar passend bij onze missie, ook aan de bovenkant van de markt. Maar niet als commercieel projectontwikkelaar. We zetten het rendement uit dergelijke activiteiten om in nieuwe investeringen met maatschappelijke oogmerken. Duurzaam Wij zorgen ook voor morgen. Wij staan er voor ons bezit duurzaam te beheren en te ontwikkelen. De focus bij de ontwikkeling van al onze (nieuwe) producten en diensten is duurzaamheid. Betrouwbaar Onze doelstellingen en de beoogde maatschappelijke waarde kunnen wij niet realiseren door solitair te opereren. Wij benaderen daarom onze klanten en belanghouders actief, open en integer. Wij willen worden herkend als een partner waar je afspraken mee kunt maken. Wij gaan voor partnergericht samenwerken met een breed scala aan belanghouders. Onze interne basis, die daarvoor als fundament dient, is gebouwd op prestatie- en resultaatgerichtheid, afsprakenvastheid en transparant en integer handelen. We willen niet alles zelf doen en werken graag samen met anderen. Daarvoor is wel nodig dat we over een klein maar robuust werkapparaat beschikken en in staat zijn om als professioneel opdrachtgever regie te voeren. Ondernemend en professioneel Sociaal ondernemen is ons wezenskenmerk. Ondernemen houdt in dat we afstemmen op wat de markt en samenleving wil en daarbij verder kijken dan de dag van vandaag. We zijn bereid en in staat daarin risico s aan te gaan en de nodige vernieuwing en creativiteit aan de dag te leggen

11 Professioneel houdt voor ons onder meer in dat we ons huis op orde hebben. Samenwerking binnen de organisatie en met anderen is vanzelfsprekend en een vaardigheid van alle medewerkers. Wij werken planmatig met meetbare en toetsbare doelstellingen. Wij sluiten de cirkel tussen het voorbereiden van plannen, het uitvoeren, toetsen en evalueren. Om tijdig bij te kunnen sturen en te kunnen uitleggen en verantwoorden. Jaarlijks kiezen we voor een centraal thema. In 2012 was ons centrale thema klantgericht samenwerken. 2.4 Strategische kerndoelen We hebben zeven strategische kerndoelen geformuleerd. Daaruit blijkt waar we ons in de beleidsperiode voor inzetten. Elk kerndoel bestaat uit meerdere subdoelen. 1. Passende huisvesting 1.1 Woningen hebben een goede prijs/kwaliteit verhouding 1.2 Woningen sluiten aan op de woonbehoeften 1.3 Woningen hebben een goede basiskwaliteit 2. Leefbare kernen 2.1 We bevorderen samen met bewoners en gemeente de woonomgeving 2.2 We bevorderen zoveel mogelijk de keuzemogelijkheden van wonen in de kernen 2.3 In samenspraak met derden (zorg) bevorderen we het langer zelfstandig wonen van ouderen in de kernen 3. Duurzame woonontwikkeling 3.1 Duurzame woningen in duurzame kernen 3.2 Duurzaamheid van het wonen is bevorderd 4. Bieden van dienstverlening op maat 4.1 Aanbod van producten en diensten is afgestemd op behoefte en vraag 4.2 Kwaliteit van dienstverlening is van hoog niveau 5. Presteren naar vermogen 5.1 Een gezonde financiële positie 5.2 Een transparant investeringskader 6. Participatie en maatschappelijk bestuur 6.1 Huurders en belanghouders zijn betrokken en hebben een plaats in beleidsvorming en handelen 6.2 Goed ondernemingsbestuur is vanzelfsprekend 7. R&B Wonen opereert ondernemend, professioneel en betrouwbaar 7.1 Organisatie is voldoende toegerust om externe opgaven te behalen 7.2 Organisatie werkt efficiënt 7.3 Medewerkers voelen zich gemotiveerd en betrokken 7.4 Communicatie is een kernkwaliteit In de volgende hoofdstukken staan de uitwerkingen van deze kerndoelen centraal

12 3. Passende huisvesting Het verhuren van de woningen 3.1 Verhuurbeleid Algemeen Voor de verdeling van vrijkomende woonruimten hanteren wij het aanbodmodel. Woningzoekenden schrijven zich in en kunnen reageren op het aanbod van vrijkomende woningen dat wij wekelijks publiceren. Gegadigden reageren via het internet of via de woonbon die wekelijks naar die woningzoekenden gaat die geen gebruik kunnen maken van internet. Vanaf 1 oktober 2012 stuurt R&B Wonen niet langer het schriftelijk woningaanbod gratis aan alle woningzoekenden toe. Wel kan de klant zich hierop abonneren. Het tarief hiervoor bedraagt 25,00 per jaar. Deze verandering leidde ertoe dat het aantal wekelijkse toezendingen verminderde van 600 naar 80. Het toewijzingsbeleid De selectie van woningzoekenden aan wie de woning wordt aangeboden gebeurt op basis van de volgende criteria: de woningzoekende schrijft zich in en reageert desgewenst op het aanbod van vrijkomende woningen; de woningzoekende dient te voldoen aan de voorwaarden die de advertentie noemt voor de woning; medisch- of sloopurgente woningzoekenden krijgen voorrang; de kandidaat met het hoogst aantal punten wordt uitgenodigd voor een intakegesprek; als uit de bewijsstukken blijkt dat de kandidaat aan de voorwaarden voldoet, wordt de woning toegewezen; op onze website kan elke woningzoekende het aantal punten zien dat de (anonieme) kandidaat had die de woning kreeg toegewezen. De kandidaat kan nagaan of de toewijzing eerlijk gebeurt. Ook kan hij of zij een inschatting maken van een kans op een volgende toewijzing. In 2012 waren wij verplicht om minstens 90% van onze vrijkomende woningen met een huurprijs lager dan 664,66 toe te wijzen aan gegadigden met een huishoudinkomen lager dan De ruimte van 10% benutten wij om ook woningen aan hogere inkomens toe te wijzen. Voor die hogere inkomens rekenen wij een inkomensafhankelijke toeslag. Voor inkomens hoger dan wordt altijd een huur + toeslag berekend die samen hoger is dan 664,66 per maand. Wij kozen voor dit beleid omdat wij de enige aanbieder van huurwoningen in ons werkgebied zijn en om te voorkomen dat een groep gegadigden tussen de wal en het schip valt. In 2012 verzochten wij het ministerie van BZK ons verhuurbeleid te beoordelen. Het ministerie vindt dat wij met onze aanpak voor inkomensafhankelijke aanvangshuren weliswaar voor de muziek uitlopen, maar verbiedt dat niet. Als de herziene Woningwet in werking treedt zal een Algemene Maatregel van Bestuur in de plaats komen van de tijdelijke staatsteunregeling. Die maatregel zal een wettelijke basis bieden voor gedifferentieerde, inkomensafhankelijke aanvangshuren. De kans bestaat dat een verfijning in de aanvangshuren zoals wij die nu hanteren straks in strijd is met de nieuwe regeling. Het ministerie treedt in afwachting van de nieuwe regeling niet op tegen het door ons in de praktijk gehanteerde systeem. In 2012 hebben we 94% van onze vrijgekomen woningen toegewezen aan gegadigden met een huishoudinkomen lager dan In 2011 voldeden we met 87% niet exact aan de wettelijke norm van 90%. Dit tekort compenseerden we in 2012 ruimschoots

13 3.2 Verkoopbeleid R&B Wonen heeft de verkoop van bestaande- en nieuwbouwwoningen voortgezet. De hiervoor benodigde taxaties worden uitgevoerd door externe taxateurs. De te verkopen woningen voorzien wij van een technische rapportage en een kopersgarantie. De verkoop van woningen uit het bestaande bezit baseren we op het strategisch voorraadbeleid dat wij in 2011 vaststelden. Daarin komen aspecten aan bod zoals nieuwbouw, verkoop, sloop en renovatie. Oftewel: hoe moet de portefeuille er uitzien op basis van de marktsituatie die we in de toekomst verwachten. De huurders van de verkoopbare woningen stellen we in de gelegenheid hun huurwoning te kopen. Als deze huurder niet wenst te kopen, zetten we de woning te koop nadat deze door huuropzegging is vrijgekomen. Alle woningen werden aan particulieren verkocht. Verkopen uit bestaand bezit Voor het jaar 2012 stelden we voor de verkoop uit bestaand bezit een doel van twintig woningen om vervolgens te kunnen rekenen op een verkoopopbrengst van 2,2 miljoen. Door de verkoop van zestien woningen uit het bestaand bezit en veerien verouderde appartementen aan de Maartenbroersweg te Hansweert aan Zorggroep Ter Weel is de tot doel gestelde verkoopopbrengst gerealiseerd. Verkopen uit nieuwbouwontwikkeling Op 1 januari 2012 stonden nog acht onverkochte appartementen in de boeken. Voor 2012 hadden we ons tot doel gesteld om in deze moeilijke markt minimaal drie appartementen uit die voorraad te verkopen. Met de verkoop van vijf appartementen is deze doelstelling ruimschoots gehaald. Het betrof vier appartementen van Theresiahof en één appartement van De Zwake. In 2012 maakten we voor het eerst gebruik van de verkoopstimulerende maatregel ruilkoop. Tegenover de verkoop van een nieuwbouwappartement stond de aankoop van een bestaande woning voor Van het project CO 2 neutrale woningen aan de Kruizemuntstraat te Heinkenszand zijn er in 2012 zes woningen verkocht. De overige woningen zijn verhuurd. De twee kavels grond in deze straat zijn nog te koop. In 2012 startten we met de verkoop van twaalf starterswoningen aan de Schipperstraat te Yerseke. Hiervan zijn er eind 2012 negen verkocht. De verkoop van kavels bouwterrein op de locatie Lancaster te Nieuwdorp stagneert. Naast de eerder uitgegeven kavel voor de bouw van het woonzorgcomplex is in 2012 één kavel grond verkocht en notarieel gepasseerd. We hopen dat wanneer deze koper gaat bouwen er meer kopers zullen volgen. Daarnaast overwegen we deels een andere invulling te geven aan dit bestemmingsplan. Tevens zijn de voorbereidingen gestart voor het realiseren van vijf starterswoningen. Ook hiervoor geldt onze norm om pas met de bouw te beginnen als minstens 75% (in dit geval vier woningen) is verkocht. R&B Wonen participeert voor 50% in een vennootschap onder firma die het project Oostgaarde in s-gravenpolder exploiteert. Dit project kent een gevarieerd aanbod van typen woningen. De eerste tien woningen in het nieuwbouwplan Oostgaarde zijn opgeleverd (acht rijwoningen en twee levensloopbestendige woningen). Hiervan zijn negen woningen verkocht en gepasseerd. De nog niet verkochte levensloopbestendige woning is tijdelijk ingericht als modelwoning. Zolang de belangstelling niet aantrekt, stoppen wij met een actieve acquisitie

14 Naast enkele woningen, hebben we ook nog enkele maatschappelijke en commerciële ruimten die zowel kunnen worden gekocht als gehuurd. In De Zwake te s-gravenpolder wacht nog één (relatief kleine) ruimte in de commerciële plint op een koper of een huurder. Dit is ook zo aan het Moerplein te Yerseke. Hier hebben we nog circa 200 m² (van de 630 m²) aan maatschappelijke ruimte beschikbaar. Samen met externe makelaars zoeken we naar gegadigden voor de resterende ruimten. In de commerciële plint van het nieuwbouwproject aan de Dorpsstraat te Heinkenszand verkochten we de vier in aanbouw zijnde units. 3.3 Nieuwbouw en projectontwikkeling In 2012 zetten wij onze activiteiten voor nieuwbouw en projectontwikkeling onverminderd voort. Met de oplevering van 25 huurappartementen in het complex Lancasterhof in Nieuwdorp, vijftien huurappartementen in het complex NieuwSande in Ovezande nam het aanbod aan seniorenwoningen in deze kernen aanzienlijk toe. Daarnaast realiseerde R&B Wonen tien jongerenhuurappartementen aan de Dorpsstraat in Heinkenszand. Als maatschappelijke ontwikkelaar realiseerden we in de plint van het complex Lancasterhof in Nieuwdorp een ruimte voor SVRZ en voor fysiotherapie. In het complex NieuwSande zijn twee groepswoningen voor SVRZ en ruimten voor een huisarts en een fysiotherapeut gecreëerd. In de plint van de jongerenappartementen in de Dorpsstraat te Heinkenszand realiseerden we vier commerciële ruimten die we verkochten aan twee ondernemers. Verder zijn er in diverse kernen projecten in voorbereiding in zowel de huur- als koopsector. Hier meer over in hoofdstuk 5 Duurzame woonontwikkeling

15 De mutaties in de voorraad huurwoningen in 2012 staan in onderstaand overzicht. Overzicht aantal huurwoningen Totaal Borsele Reimerswaal Aantal huurwoningen aan het begin van het jaar Toename door: - oplevering complex NieuwSande, Ovezande - oplevering complex Lancasterhof, Nieuwdorp - oplevering Co2 neutrale woningen, Heinkenszand - oplevering jongerenwoningen Dorpsstraat, Heinkenszand Totale toename Afname door: - verkopen aan particulieren - omzetting van woning naar sociaal vastgoed - sloop: Wielingenstraat 5 t/m 35, Borssele Prinses Magrietstraat 1 t/m 49, Nieuwdorp Van der Bijlparkstraat 2 t/m 26, Oudelande Nieuweweg 14 en 16, Baarland Maartenbroersweg 24 t/m 42, Hansweert Vliedbergstraat 8 t/m 26, Rilland Inkeloordstraat 2 t/m 6, Rilland Mauritsstraat 2, Waarde Totale afname Aantal huurwoningen aan het eind van het jaar Het verhuren van het woningbezit De woningmarkt De situatie op de woningmarkt kan worden gemeten aan de hand van de mutatiegraad en de reactiegraad van aangeboden woningen. De mutatiegraad nam toe van 9,1% in 2011 naar 10,1% in De vraag naar onze huurwoningen bleef in 2012 hoog. Dit blijkt uit het gemiddeld aantal reacties per advertentie. In de lijst van reacties zien we vooral in de gemeente Reimerswaal dat het aandeel van woningzoekenden onder Oost-Europeanen groot is. Ook de vastzittende koopmarkt en de onduidelijkheid over de aftrek van hypotheekrente waren waarschijnlijk aanleiding voor de toenemende belangstelling voor huurwoningen. De marktsituatie per dorp kent onderling grote verschillen. De vraag naar woningen in de kernen Heinkenszand, s-gravenpolder en Yerseke is traditioneel groter dan in de overige kernen. De verouderde bejaardenwoningen (zoals aan de Maartenbroersweg in Hansweert en de woningen van voorheen Poelwijck/De Kraayert) leveren minder reacties op en worden minder snel geaccepteerd. Bij het bepalen van de streefhuren houden we rekening met de verschillen in belangstelling. In dorpen waarvoor minder belangstelling bestaat hanteren we lagere streefhuren dan in de aantrekkelijkere dorpen. Hiermee proberen we vraag en aanbod zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen

16 De verhuur In 2012 hebben we 417 woning toegewezen. We onderscheiden drie verschillende huurcategorieën. Daarmee sluiten we aan bij het onderscheid dat met ingang van 2011 door de Europamaatregel is gemaakt. In absolute aantallen wezen we in 2012 de woningen als volgt toe: woningen met een maandhuur lager dan 664,66 aan gegadigden met een huishoudinkomen lager dan ; woningen met een maandhuur lager dan 664,66 aan gegadigden met een huishoudinkomen hoger dan maar lager dan ; 3. 8 woningen met een maandhuur hoger dan 664,66 aan gegadigden met een huishoudinkomen hoger dan DAEB woningtoewijzingen Niet-DAEB woningtoewijzingen Eindtotaal Indeling 90% 10% Totaal DAEB Totaal niet-daeb Goedkoop Betaalbaar Duur tot huurtoeslag Duur Eindtotaal Leegstand De totale huurderving was Dit is 1,28% van de totale huursom. In 2011 was dat 2,41%. De huurderving nam toe door de geringe belangstelling voor de Poelwijck/De Kraayertwoningen. Omdat we sommige complexen willen slopen, is het een bewuste keuze om die woningen niet meer toe te wijzen. Mutatiegraad Aantal huuropzeggingen Aantal woningen op 31 december Mutatiegraad 10,1% 9,1% 10,6 8,8% 10,8% Reactiegraad Aantal geadverteerde woningen Aantal reacties Gemiddeld aantal reacties

17 Huuropzeggingen Aantal woningen R&B Wonen eind 2012 Aantal huuropzeggingen in 2012 Mutatiegraad 2012 in % Ter vergelijking: Mutatiegraad 2011 in % Kern Baarland Borssele Driewegen Ellewoutsdijk Hansweert Heinkenszand Hoedekenskerke Krabbendijke Kruiningen Kwadendamme Lewedorp Nieuwdorp Nisse Oostdijk Oudelande Ovezande Rilland 's-gravenpolder s-heer Abtskerke 's-heerenhoek Waarde Yerseke Totaal ,1 9,1 In 2012 werden 426 huurovereenkomsten voor woningen opgezegd. Wij gingen de huurperiode na. Van tot jaar Opzeggingen Van tot jaar Opzeggingen 0 1 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar Jaar 5 Totaal

18 De gemiddelde huurduur van alle 426 huurcontracten die in 2012 werden opgezegd bedroeg zeven jaar en ruim acht maanden. De ontwikkelingen Met het nieuw bouwen van appartementen en kleine woningaanpassingen verbeteren we de kwaliteit van woningen voor senioren en stemmen we ons woningaanbod af op de (toekomstige) woningbehoefte. De nieuwbouw concentreert zich in kernen waarin 24-uurs zorg wordt aangeboden. Die nieuwbouw beperkt de uitstroom van deze doelgroep naar omliggende gemeenten. We volgen de ontwikkelingen op de voet en anticiperen op veranderingen in de woningmarkt. Huurprijsbeleid We streven naar een evenwichtige en gunstige verhouding tussen prijs en kwaliteit binnen ons woningbezit. Het huurprijsbeleid is het belangrijkste instrument om dit te realiseren. a. De jaarlijkse huuraanpassing van 1 juli 2012 In het huurprijsbeleid van 2012 hanteerden we de volgende uitgangspunten: voldoende omvang van de voorraad betaalbare woningen; waarborg van de financiële continuïteit van de organisatie; een evenwichtige verhouding tussen prijs en kwaliteit; geen hogere individuele huurverhogingen dan toegestaan door de overheid. Dit resulteerde in een huurverhoging van 2,3% per 1 juli Enkele complexen kregen in 2012 geen huurverhoging in verband met de verhuurbaarheid en een onevenwichtige prijs/kwaliteitverhouding. De maximaal toegestane verhoging is nimmer overschreden. b. Bij comfortverbeteringen Bij het aanbrengen van comfortverbeteringen streven we naar een harmonisatie tot een streefhuur die past bij woningen met een gelijkwaardig comfortniveau en vergelijkbare marktpositie. De energiebesparende maatregelen die in 2012 zijn getroffen, zijn aan de zittende huurders voor 50% in de huur doorberekend. Als na een huuropzegging de woning opnieuw wordt toegewezen, komt de verbetering van het EPA-label ineens in de huur voor de nieuwe huurder tot uitdrukking. c. Bij mutatie Bij mutatie wordt de huurprijs ineens aangepast naar het prijskwaliteitsniveau van de productgroep waartoe de woning behoort. Hierdoor verminderen eventuele verschillen binnen de productgroep. Als afronding van het strategisch voorraadbeleid dat in 2011 is vastgesteld, actualiseerden we in 2012 het overzicht streefhuren, die we baseerden op een mix van de punten van het woningwaarderingssysteem en de WOZ-waarde van de desbetreffende woning. Huurachterstanden Wij voeren bij huurachterstanden een actief beleid met als doel de achterstand zo laag mogelijk te houden. Door tijdig te signaleren, automatisch te herinneren en voor beide partijen een acceptabele regeling te treffen, proberen we zoveel mogelijk gerechtelijke invorderingen te voorkomen. In de meeste gevallen leidde het ter incasso geven van huurvorderingen tot een procedure bij de kantonrechter, waarna alsnog betaling plaatsvond. In 2012 is 27 keer de ontruiming van een woning aangezegd. In zeven gevallen is de woning daadwerkelijk ontruimd. Vergeleken met 2011 is het aantal aangezegde en daadwerkelijke ontruimingen sterk toegenomen. Die toename berust meer op toeval dan dat er een direct aanwijsbare reden voor te geven is. Huurachterstand was in alle gevallen de reden van de uitgevoerde ontruiming, waarbij in één geval de huurder met de noorderzon was vertrokken. Bij een andere ontruiming was de huurder overleden en ontbraken er erfgenamen om aanspraak te maken op de erfenis

19 Aangezegd Uitgevoerd Bijzonderheden 1x noorderzon geval 1x hennep kwekerij Regionale klachtencommissie Wij nemen deel aan een regionale klachtencommissie. Dat doen wij samen met RWS partner in wonen te Goes en de Stichting tot Behoud en Ondersteuning van Monumenten te Goes. Daarmee voldoen we aan de voorwaarde van artikel 16 van het Besluit beheer sociale-huursector. In een reglement is de werkwijze en bezetting van de klachtencommissie geregeld. Er is een folder over de regionale klachtencommissie aanwezig. Ook op onze website zijn de gegevens over de commissie te vinden. In 2012 hoefde de regionale klachtencommissie geen enkele klacht tegen R&B Wonen te behandelen. 3.5 Overige activiteiten Beheer VvE (vereniging van eigenaars) Voor de volgende verenigingen hebben we in 2012 de bestuurlijke taken, de administratie en het technisch beheer uitgevoerd. Dat doen we alleen voor die verenigingen waarin R&B Wonen zelf met woningbezit participeert. Bij de verenigingen zijn (indien van toepassing) bij de voor- en najaarsvergadering resp. de jaarrekening 2011 en de begroting 2013 vastgesteld. - VvE Dijkstede - VvE De Blauwe Reiger - VvE La Bonne Espérance - VvE Bastion - VvE Hof Cruninghe - VvE Gamander - VvE Hoofdstraat - VvE Damstraat / Hoek Zeeburg - VvE De Zwake - VvE Theresiahof - VvE Hof van Reymerswael In 2012 richtten we twee nieuwe verenigingen van eigenaren op: - VvE Dorpsstraat te Heinkenszand - VvE NieuwSande te Ovezande Doel KSF Pi/norm norm Voortgang 1.1 Woningen sluiten aan op de woonbehoeften Jaarlijks Woonbehoefte van de consument is in beeld Voldoende betaalbare woningen Jaarlijks wordt onze kernenvisie zowel intern als extern getoetst. Hieruit volgt een productieschema Wachttijd voor woningtoewijzing Lagere inkomens prioriteit bij toewijzing (90% maximaal ) Gemiddeld maximaal 12 maanden Er is een visie op de kernen en een productieschema vastgesteld Aan deze voorwaarde wordt voldaan Aantal reacties in een periode per aangeboden woning gespecificeerd per kern en doelgroep 25 reacties per aangeboden woning Het afgelopen jaar werd er gemiddeld 28 keer op een aangeboden woning gereageerd

20 Doel KSF Pi/norm norm Voortgang De huurprijs voor onze primaire doelgroep is nooit hoger dan de aftoppingsgrens huurtoeslag Aftoppingsgrens R&B voldoet aan de nu geldende twee aftoppingsgrenzen 524,37 voor 1/2- en 561,98 voor 3 en meer persoonshuishoudens 1.2 Woningen hebben een goede prijs/kwaliteit verhouding Prijs/kwaliteit verhouding Gemiddelde netto huur per VHE/gemiddeld aantal punten per VHE Gedifferentieerd per kern uitgewerkt in de visie op de kernen Dit punt is uitgewerkt in het nieuwe strategisch voorraadbeleid (SVB) dat in het voorjaar van 2011 vastgesteld is Onderhoud op maat Woningen bezitten een goede basiskwaliteit Huur t.o.v. marktwaarde: Huur/gecorrigeerde WOZ waarde Minimalisatie van reparatieverzoeken Woningen voldoen aan de interne programma s van eisen per doelgroep en object Minder dan (gemiddeld) één reparatieverzoek per woning per jaar Programma van eisen gereed en gevolgd In 2012 besloten we om voortaan de streefhuren vast te stellen aan de hand van een mix van de WOZ/waarde van de desbetreffende woning en de uitkomsten van het woningwaarderingssysteem In 2012 zijn er reparaties uitgevoerd Programma van eisen is aanwezig en wordt periodiek bijgesteld 4. Leefbare kernen Leefbaarheid 4.1 Prestatieafspraken gemeenten In 2012 stelden we nieuwe prestatieafspraken op met de gemeenten Borsele en Reimerswaal. Ons ondernemingsplan Kiezen voor kernen diende als onderlegger voor de nieuwe afspraken die gelden voor de periode 2010 tot Daarmee lopen de nieuwe afspraken gelijk met de periode van ons ondernemingsplan en met de zittingsduur van de gemeenteraden en van de colleges van burgemeester en wethouders. In de overeenkomsten zijn onder andere concrete afspraken gemaakt over de nieuwbouw, de herstructurering en de te renoveren woningen in beide gemeenten. 4.2 Jaarlijks budget ter stimulering van lokale initiatieven Samen met bewoners, dorpsraden, verenigingen en commissies willen we ons inzetten voor de kwaliteit van het wonen en de woonomgeving. Daarom ondersteunt R&B Wonen sinds een aantal jaren projecten die de leefbaarheid in de gemeenten Reimerswaal en Borsele bevorderen. In 2012 zijn 65 aanvragen ingediend. Dat is twee minder dan in het voorgaande jaar. Door verwijzingen van de gemeenten Reimerswaal en Borsele, de brochure Samenwerken aan een leefbaar platteland en vermelding op onze website, weten de mensen de weg naar het budget nog altijd goed te vinden. We zijn blij dat we een bijdrage kunnen leveren aan zoveel goede initiatieven. Ook over de resultaten zijn we tevreden. In 2012 hebben we bijvoorbeeld een bijdrage geleverd aan de Dag van de Mantelzorg en aan speeltoestellen voor diverse locaties. We hebben bewonersactiviteiten en voorzieningen gestimuleerd die de leefbaarheid in de omgeving bevorderden. In 2012 hebben we ruim besteed. Van de 66 aanvragen kwamen er 37 uit de gemeente Borsele en 15 uit de gemeente Reimerswaal. Dertien aanvragen waren voor beide gemeenten

21 bestemd en één aanvraag had geen betrekking op het werkgebied van R&B Wonen. In 39 gevallen hebben we een financiële bijdrage verleend, waarvan één aanvraag een structureel karakter heeft. Het gaat hier om de seniorenbus te Borsele, waarvoor in 2009 een contract is getekend voor tien jaar. In 2012 hebben we 27 aanvragen afgewezen, omdat deze niet voldeden aan de voorwaarde om de leefbaarheid te bevorderen. Eind december 2012 waren er geen aanvragen meer in behandeling. Ook in 2013 willen wij de leefbaarheid in onze kernen bevorderen en stellen we weer een bedrag beschikbaar voor initiatieven die hierbij aansluiten. Doel KSF Pi norm Voortgang 2.1 Verbeteren van de kwaliteit van wonen en woonomgeving samen met bewoners gemeenten en andere partijen Betrokkenheid partners en bewoners bij wonen en woonomgeving Er is per kern (en gebied) een gedragen visie en afsprakenkader 2014 gereed voor alle kernen In 2011 zijn diverse gesprekken met belanghouders gevoerd. Hierbij is een goede basis gelegd om te komen tot concrete afspraken Tevredenheid over wonen en woonomgeving Uitkomst onderzoek tevredenheid woonomgeving Gemiddeld voldoende en maximaal 15% onvoldoende Het meten van de tevredenheid wordt in 2013 gerealiseerd 2.2 Langer zelfstandig wonen door zorgbehoevenden in de kernen is bevorderd in samenspraak met derden (zorg) Voldoende specifiek aanbod voor die doelgroep Basiseisen aan zorgverlening Percentage van de jaarhuur ingezet voor leefbaarheid, inclusief dorpsvernieuwing op basis van wederkerigheid Aantal beschikbare passende woningen in relatie tot woonbehoefte (niet normatief) op basis van kernenvisie Overeenkomst sluiten met zorgpartijen over het faciliteren in de vorm van vastgoed Max 1 % van de jaarhuur Gedifferentieerd per kern uitgewerkt in de visie op de kernen Afspraken basiskwaliteit gemaakt in 2010 en gehandhaafd In de begroting van R&B Wonen zijn de zogenaamde 1%-fondsen opgenomen Visie op de kernen is vastgesteld. Die visie speelt in op de veranderende behoefte aan woonruimte Hierover wordt met zorgpartijen overlegd

22 5. Duurzame woonontwikkeling De kwaliteit van het woningbezit 5.1 Grondbank In de grondbank administreren we de grondposities voor onze toekomstige huur- en koopprojecten. Uitgaven die te maken hebben met de aankoop van de grond (eventueel inclusief bestaand pand) tot en met het bouwrijp maken van de grond worden binnen de grondbank verantwoord. Uitname van grond gebeurt tegen de marktwaarde na vaststelling van een businesscase voor een nieuw project. Vanuit de grondbank is aan de projecten Rietzanger, Meerwaarde en de starterswoningen Schipperstraat de benodigde grond geleverd. Aan de grondbank zijn de locaties in Rilland, Nieuwdorp, Borssele en Oudelande toegevoegd. Het betreft grond van uit exploitatie genomen huurpanden. Op 31 december 2012 resteert m² grond. In vergelijking met de situatie op 31 december 2011 betekent dat per saldo een afname van 124m². In 2012 zijn op grond van een overeenkomst die eerder met de gemeente Borsele is gesloten twee kavels grond aan de Kruizemuntstraat te Heinkenszand aangekocht. Het is de bedoeling dat deze twee kavels (kopkavels van het perceel waarop de zestien CO2-neutrale woningen zijn gebouw) als vrije sectorgrond aan particuliere gegadigden worden verkocht. Op de boekwaarde van enkele grondposities is in 2012 geen rente meer bijgeschreven. Daarmee voorkomen we dat de boekwaarde van de grond uitstijgt boven de marktwaarde. 5.2 Nieuwbouwprojecten Onze afdeling vastgoedontwikkeling en -beheer houdt zich ondermeer bezig met het ontwikkelen van nieuwbouwprojecten in de diverse kernen van ons werkgebied. In 2012 hadden wij diverse projecten in portefeuille variërend van projecten in voorbereiding tot projecten in uitvoering. De projecten die in 2012 zijn opgeleverd of in uitvoering zijn, lichten we volledig toe. Van de projecten die in voorbereiding zijn, worden de belangrijkste toegelicht. Opgeleverde projecten In 2012 zijn de volgende projecten opgeleverd: Projectnaam Kern Specificatie Woningen Oostgaarde s-gravenpolder 2 levensloopbestendige woningen De Beukelaar s-gravenpolder 19 studio s voor Stichting Siloah NieuwSande Ovezande 15 huurappartementen voor senioren 2 groepswoningen incl. zorginfrastructuur voor dementerende ouderen voor SVRZ Praktijkruimte voor huisarts Praktijkruimte voor fysiotherapie Co 2 neutrale woningen Heinkenszand 8 starters- en 8 eengezinswoningen Lancasterhof Nieuwdorp 25 huurappartementen voor senioren Praktijkruimte voor fysiotherapie Zorginfrastructuur voor SVRZ Jongerenwoningen Dorpsstraat Heinkenszand 10 jongerenappartementen Commerciële plint met ruimte voor een bakker en een bloemist

23 Woningen Oostgaarde, s-gravenpolder De twee levensloopbestendige woningen, waarvan de bouw in 2011 startte, zijn begin 2012 opgeleverd. Eén woning is verkocht, de andere is ingericht als modelwoning. De modelwoning wordt gebruikt voor onze verkoopactiviteiten in Oostgaarde. Woonzorgcomplex De Beukelaar, s-gravenpolder De Beukelaar is begin 2012 opgeleverd. Samen met de eerdere realisatie van De Boog en de reeds bestaande voorziening aan de Jasmijnstraat is een woonzorgzone ontstaan die is afgestemd op de omvang die Siloah in s-gravenpolder wenst. Woonzorgcomplex NieuwSande, Ovezande De realisatie van het woonzorgcomplex NieuwSande voorziet naast vervangende seniorenappartementen ook in de toevoeging van groepswoningen voor dementerende ouderen, zorginfrastructuur voor SVRZ, een huisartsenpraktijk en een ruimte voor fysiotherapie. Samen met de herinrichting van de openbare ruimte in het Masterplan Ovezande vond een flinke verbeterslag plaats. Co 2 neutrale woningen, Heinkenszand De bouw van deze zestien zeer energiezuinige woningen is voorspoedig verlopen. Naast vier eengezinshoekwoningen omvatte het project ook vier eengezinstussenwoningen en acht starterswoningen. Van dit complex zijn zes woningen verkocht en tien verhuurd. Het energieverbruik van de woningen wordt het komende jaar gemonitord. Woonzorgcomplex Lancasterhof, Nieuwdorp Met de bouw van woonzorgcomplex Lancasterhof is de vervangende nieuwbouw voor de inmiddels gesloopte seniorenwoningen aan de Prinses Magrietstraat gerealiseerd. Naast de 25 seniorenappartementen bestaat het complex ook uit een zorginfrasteunpunt van SVRZ en een ruimte voor fysiotherapie. Jongerenappartementen, Heinkenszand De uitvoering van dit dorpsvernieuwingsproject van tien jongerenwoningen en een winkelruimte voor een bloemist en een bakker startte begin 2012 en is begin december opgeleverd. De huidige panden van de bloemist en de bakker kunnen binnenkort gesloopt worden om het project Rietzanger te realiseren. In uitvoering zijnde projecten Projectnaam Kern Specificatie Schipperstraat Yerseke 12 starterswoningen Meerwaarde Waarde 9 huurappartementen voor senioren Supermarkt Dorpshuis Multifunctionele zaal Maria-Oord Hansweert Zorgcomplex Maria-Oord Schipperstraat,Yerseke Aan de Schipperstraat in Yerseke begon in oktober de bouw van twaalf starterswoningen. Dit woningtype hebben we eerder in Krabbendijke en Kwadendamme gerealiseerd

24 Meerwaarde, Waarde Het afgelopen jaar is gebruikt om de plannen van het project Meerwaarde binnen de kaders van de businesscase uit te werken. De sloopwerkzaamheden zijn eind 2012 gestart, nadat hier officieel het startsein voor gegeven is. Begin 2013 volgen hierop de bouwwerkzaamheden. Maria-Oord, Hansweert In opdracht van Zorggroep Ter Weel verzorgt R&B Wonen de projectleiding van de nieuwbouw van het zorgcomplex Maria-Oord. De eerste fase bestaat uit het vervangend nieuw bouwen van 36 zorgappartementen. Bij de tweede fase worden twee groepswoningen voor dementerende ouderen gerealiseerd. Hiermee ontstaat een aanvulling op het zorgaanbod in Hansweert. Projecten in voorbereiding Projectnaam Kern Specificatie Rietzanger Heinkenszand huur- en koopappartementen voor senioren 4 groepswoningen met ondersteunende ruimtes opticien Wozoco Rilland Rilland 3 groepswoningen, seniorenappartementen Markt Kruiningen 12 jongerenappartementen De Uitkijk Kruiningen 12 seniorenappartementen Levensloopwoningen Oudelande 5 levensloopbestendige woningen Levensloopwoningen Borssele 5 levensloopbestendige woningen Rietzanger, Heinkenszand De planologische procedure is half 2012 opgestart. Als de procedure zonder verdere bezwaren verloopt kan medio 2013 gestart worden met de bouw van het woonzorgcomplex. Wozoco Rilland In Rilland wordt in samenwerking met Zorggroep Ter Weel gewerkt aan een nieuw woonzorgcentrum. Bij deze plannen is ook de herontwikkeling van de woningen van voorheen Stichting Huize De Vliedberg begrepen. Als eerste wordt de locatie ten oosten van het complex Oostkilhoek ontwikkeld. De totale ontwikkeling omvat drie groepswoningen voor dementerende ouderen, een ontmoetingsruimte en een nader te bepalen aantal seniorenappartementen. Markt 17-19, Kruiningen Op de kavel aan de Markt in Kruiningen wordt gewerkt aan een jongerencomplex. De realisatie van dit complex wordt het sluitstuk van de herontwikkeling van het centrum van Kruiningen, zoals dat door R&B Wonen in 2005 gestart is met de realisatie van Hof Cruninghe. De Uitkijk, Kruiningen Op de locatie van het voormalige restaurant De Zeeuwse Paerel wordt het nieuwe appartementencomplex De Uitkijk ontwikkeld. De kavel wordt met de gemeente uitgeruild tegen onze locatie aan de Brouwerijstraat. Levensloopwoningen, Oudelande We zijn gestart met de planologische procedure voor het aanpassen van het bestemmingsplan om de realisatie van vijf levensloopwoningen mogelijk te maken. Hiermee wordt een invulling gegeven aan de kavel die vrijkwam na de sloop van de gedateerde seniorenappartementen

25 Levensloopwoningen, Borssele Ook op deze kavel is een deel van de gedateerde seniorenappartementen gesloopt om een herontwikkeling met vijf woningen mogelijk te maken. 5.3 Onderhoud en wijzigingen/ verbeteringen aan woningen Aan onderhoud is in uitgegeven. Hiervan kwam ten laste van de exploitatie en is bijgeschreven op de boekwaarde van de complexen. Die bijschrijving is gerechtvaardigd, omdat de getroffen voorzieningen een verlenging van de levensduur van de verbeterde woningen rechtvaardigen. Overzicht van de begrote en de gerealiseerde bedragen voor de verschillende soorten onderhoud: Soort onderhoud Begroot Gerealiseerd Verschil Complexgewijs groot onderhoud Incidenteel groot onderhoud bij mutatie Transformatie EGW > SVW Duurzaamheid/energiebesparing Laaghangend fruit Planmatig onderhoud Mutatieonderhoud Klachtenonderhoud Serviceonderhoud riolering + goten Serviceonderhoud glasschades Totaal De begrote bedragen zijn inclusief een overheveling van 2011 van voor duurzaamheid/energiebesparing en voor laaghangend fruit. Die overheveling komt voort uit de afspraak dat voor deze twee onderdelen de oorspronkelijk uitgetrokken bedragen als project worden beschouwd met een deels tijdelijk karakter. De investeringen in groot onderhoud zijn grotendeels volgens planning uitgevoerd. Van enkele complexen die in 2012 zijn gerenoveerd moet het schilderwerk nog in 2013 plaatsvinden. De werkzaamheden voor laaghangend fruit en duurzaamheid zijn grotendeels in 2012 uitgevoerd, maar er is nog sprake van een uitloop naar De renovatie van de zogenoemde officierswijk in Rilland is hier een voorbeeld van. Hierdoor is in 2012 sprake van een onderbesteding van Bij het opstellen van de (herziene) begroting 2013 is die onderbesteding toegevoegd aan de onderhoudsbudgetten Bij de uitvoering van werkzaamheden in 2012 was niet in alle gevallen het onderscheid tussen renovatie, laaghangend fruit en energiebesparende maatregelen te maken. Meestal werden de verantwoorde kosten niet uitgesplitst, maar op één kostendrager verantwoord. Zie voor een toelichting het stukje over Laaghangend fruit en energiebesparende maatregelen. Verhuis- en herinrichtingskostenregeling Na een gedwongen verhuizing naar een andere woning en na grondige renovatie van de huurwoning komt een huurder op grond van het sociaal plan in aanmerking voor een bijdrage in de noodzakelijk te maken kosten. R&B Wonen bepaald de hoogte van de vergoeding aan de hand van de ministeriële richtlijnen