Diagnostiek en therapie bij aandoeningen aan de cervicale wervelkolom. Doel

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "2-11-2012. Diagnostiek en therapie bij aandoeningen aan de cervicale wervelkolom. Doel"

Transcriptie

1 Diagnostiek en therapie bij aandoeningen aan de cervicale wervelkolom Dr. Jan Pool epidemioloog/manueel therapeut Master fysiotherapie specialisatie OMT Senior researcher Lectoraat Leefstijl en Gezondheid Doel Kort overzicht van de te gebruiken klinimetrie Voldoende kennis aanreiken met betrekking tot interventies 2 andy miller 1

2 Een casus Er komt een patiënt bij de therapeut, Leeftijd 45 jaar, heeft pijnklachten, nu 6 weken bestaand Gekregen na het plotseling opkijken, zag piano aankomen! Had al eerder klachten. Voelt zich beperkt bij het omdraaien in de auto, cabrio. Heeft hoofdpijn gekregen is soms wat duizelig. Ervaart prikkelingen distaal van de elleboog. Heeft episodes van lage rugklachten gehad. Heeft wat relatie problemen, is soms wat neerslachtig. Wil zo snel mogelijk van zijn klachten af Epidemiologie van nek pijn, waar hebben we het over? Punt prevalentie in de algemene populatie varieert van 9% to 22% 33% van alle volwassenen heeft weleens nek pijn in een periode van 1 jaar 5-10% ontwikkeld chronische nek pijn 44% daarvan gaat weleens naar de huisarts Geen bewijs voor specifieke pathologie - Borghouts et al, Picavet & Schouten, Croft et al, Bogduk & Barnsley,

3 Hoe vaak komt het voor? Prevalentie van verschillende pijnregio s naar leeftijd Picavet en Schouten, Musculoskeletal pain in the Netherlands, the DMC3 study.pain 102 (2003) Consumptie van patienten met nek, schouder en hoge rugklachten In periode van een jaar 1. Huisarts 40,8 % 2. Specialist 29,9 % 3. Fysiotherapeut 32,8 % 4. Medicijnen 27,4 % 9 3

4 HOAC II (Rothstein et al Phys Ther 2003;83(5)) 10 Wat wil je weten????? Functionele status in relatie tot algemene gezondheid Risico factoren en prognostische factoren Indicatie fysiotherapie en manuele therapie, 11 P/E Characteristics of the individual Biological and physiological variable Perceived symptoms Functional status General health perceptions Overall quality of life Characteristics of the environment Wilson & Cleary JAMA

5 Uitgangspunt ICF model Ziekte/ aandoening Aspecifieke LRP Disease/ disorder functies / anatomische eigenschappen (stoornissen) activiteiten (beperkingen) participatie (participatie - problemen) 13 persoonlijke factoren externe factoren ICF P/E Aanleiding om te meten??? Van Roy VUB 5

6 We weten dat naast allerlei anatomische variaties. Neck Pain Task Force Spine Testen, meten en analyseren Bij het bepalen van zijn fysiotherapeutische diagnose en het behandelplan en bij het evalueren van de behandeldoelen maakt de fysiotherapeut zo veel mogelijk gebruik van ontwikkelde en gevalideerde meetinstrumenten. Deze meetinstrumenten passen bij de gevonden ziekte/aandoening en zijn geschikt om de gevolgen van het fysiotherapeutisch handelen te evalueren. BCP fysiotherapie Klinimetrie objectiveert de tekens & symptomen Ondersteunt uw klinisch redeneren Helpt bij het opstellen van doelen Laat uw goede resultaten zien 6

7 19 Clinimetrics/ psychometrics 1. Reproducibility 2. Validity 3. Responsiveness 4. Interpretability 5. Feasibility Reliability Internal Consistency Reliability (test retest, Inter rater, Intra rater) Measurement error (test retest, Inter rater, Intra rater) Quality of a measurement instrument Criterion validity (concurrent validity, predictive validity) Content validity face validity Validity Structural validity Construct validity Hypotheses testing Responsiveness Cross cultural validity Responsiveness Interpretability What is the evidence?? The Measurers Flemish school The Story of Measurement 21 7

8 Meetinstrumenten Goniometer CROM EDI-320 Mmmmoa. Ongeveer x graden Eindgevoel Segmentale mobiliteit inter-rater reproducibility Tested Movement Flexionextension Rater A-B mean SD 95% BI ,6.43 Lateral-flexion ,3.66 Rotation ,3.21 Hoving,Pool et al BMC 2005 Tested movements LoA (%) within ICC Flexion-extension -13.7, Lateral-flexion -16.5, Rotation -25.9, LoA=Limits of agreement ICC= Intra-class Correlation Coefficient Whitcroft et al Spine

9 Algemene mobiliteit Pool et al JMPT 2003 Review intervertebral motion cervicaal 9 studies included 2 studies satisfied internal and external validity Only C1-C2 and C2-C3 fair reliability Overall reliability was poor Poor methodology Only 4 studies on patients Van Trijffel Pool et al JMPT Doel van MT Op zoek naar structuur diagnose Op zoek naar stoornissen Dus : facet/ discus/ligamentaire structuur/ zenuw etc 27 9

10 Testen cervicaal Tractie-distractie test Sharp purser ( lig transversum) anterior shear Lig alaria Lig tectorium Hoog cervicale flexie test ( apicis dentis) Flexie rotatie test 28 * Lig Transversum 29 1) The transverse ligament arches around the dens its function is a stabilizer as well as a guidance for axilar rotation 2) A posterior inclination of the alar ligaments may induce a coupled extension in combination with a lateral bending during rotation. Catrijsse et al. Clinical Anatomy 20: (2007) 30 10

11 Take Home Messages Geen enkele test cervicaal bij patienten met nek pijn is valide en de betrouwbaarheid is laag Niets is erger voor de vooruitgang dan een vast geloof in oude waarde (van der Bijl DO) hypermobiliteit Maar Neck Pain Task Force Spine

12 En George??? Flex/ ext = 60/60 Ext ++ Rotation = 60/40 re rot ++ Lat flex = 30/20 re lat ++ total= 270 Total norm is +/- 325 MT C2-C3, C6-C7 re 34 Hoofdpijn en duizeligheid Stabilizer : kan niet een keer 20 mg HG 10 sec vasthouden 35 Onderzoek CCFT Jull et al Manther

13 Cranio Cervical Flexion test Reliability Validity Falla Jull 37 Een model... Preventing movement in this direction Muscle hyperexcitability and / or hypertonicity Muscle wasting / weakness Tissue damage Lederman 2005 Both in sagittal as transversal their was a significant difference. Mean diff sag =-0,83 mm p<0,00 Mean diff trans =-1,43mm p<0,00 Pool et al pilot

14 En de extensoren dan??? McPartland 1997 In pain there is less activity of multifidus/semispinalis cervicis bilateral on levels C7 to T1 level (P=0.045) Cagnie et al Clin J Pain En verder had hij ook uitstraling.. radiculopathie Upper Limb Tension test Shoulder Abduction test Spurling s test Distraction test Foramen compressie test Vasalva 14

15 Validiteit?? Geen test met hoge specificiteit en sensitiviteit Spurling +, traction/distraction + Vasalva + Shoulder abduction test + radiculopathy? ULTT - geen radiculopathy? Review Diagnostic Accuracy. Rubinstein,Pool et al. Eur Spine J 2006 En verder George??? ULTT = - geen provocatie en of herkenbare pijn!! En verder George??? Leeftijd 45 jaar, heeft pijnklachten, nu 6 weken bestaand Gekregen na het plotseling opkijken, zag piano aankomen! Had al eerder klachten. Voelt zich beperkt bij het omdraaien in de auto, cabrio. Heeft hoofdpijn gekregen is soms wat duizelig en vermoeid. Ervaart prikkelingen distaal van de elleboog. Heeft episodes van lage rugklachten gehad. Heeft wat relatie problemen, is soms wat neerslachtig. Wil zo snel mogelijk van zijn klachten af 15

16 Characteristics of the individual NDI Biological and physiological variable Perceived symptoms Functional status General health perceptions Overall quality of life NRS Characteristics of the environment Wilson & Cleary, JAMA 1995; Responsiviteit Range MDC ROC Se Sp ŧ cut-off* NDI , NRS , Pool et al Spine 2007 Andere voorbeelden maak maar eens een keuze???? Neck Pain Task Force

17 Characteristics of the individual Biological and physiological variable Perceived symptoms Functional status General health perceptions Overall quality of life Characteristics of the environment Wilson & Cleary, JAMA 1995; Individuele factoren Angst Beweginfsangst Depressie Coping Cognitie Distress Pijn controle Somatisatie Catastroferen Etc Klinimetrische eigenschappen zijn meestal bekend Tampa scale of kinesiophobia (TSK) Pain Coping and Cognition List ( PCCL) Maar patienten begrepen er niets van. Vlaeyen,Linton Pain 2000 Stomp, Vlaeyen; Maastricht

18 Kwalitatief research Three Step test Interview ( TSTI) Lange en gecompliceerde items Samengestelde items Irrelevant items Geen referentie Moeilijke woorden Woorden worden verkeerd geïnterpreteerd Pool et al. Quality & Quantity Conclusie In validiteit studies zijn ook kwalitatieve methodes belangrijk!!! Mix methods worden aanbevolen 53 Practische konsekwenties Ga uit van een construct Kies je strategie Gebruik lichamelijk onderzoek maar wees kritisch Gebruik vragenlijsten zoals de NDI en de NRS ( of VAS) Gebruik het klinisch redeneer proces Re-evaluate 18

19 Voorbeeld.. NRS=7 NDI= 15 ( 0-50) Tampa = 36 Distress= Titel van uw bijdragen RPS formulier George - Pijn nek - Paresthesieen - hoofdpijn en vermoeid - Rotatie beperking - Omkijken - Autorijden - Werk NRS pijn 8 max, 7 nu, 4 min Stabiliteits test, stabilizer Mobiliteittest Lichamelijk onderzoek: aantonen/uitsluiten radiculopathie PSK draaien nek 8, zitten 7 NDI = 15 CROM zie eerder ULTT - / Spurling-/ tractie;distractie -/ Relatieproblemen, neerslachtig -Drukke baan 4 DKL pos op distress NVMT congres 2009 Spinal Management 19

20 Next item in the HOAC Prognostische factoren 58 Extra individuele factoren voor nek pijn Fysieke factoren vibratie flexie van de nek slechte zit positie zwaar tillen Ariens et al Epidemiology of Pain Prognostische factoren Eerder nekpijn gehad Hoge pijnintensiteit Range of motion Leeftijd Geslacht Hoving et al Pain 2004, Hendriks et al Pain 2005, Sterling et al Pain

21 Psychological factors for neck pain Fear of movement Distress Depressie Somatisatie Coping Cognitions Gedrag Illness perceptions Linton Spine 2000, Gatschel 1996, de Raaij Model psychologische en sociale factoren Kan het verloop van pijnklachten beinvloeden en spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van chronische musculoskeletale klachten, Onderhouden en verergeren nek pijn Zijn verantwoordelijk voor de transitien van acute naar chronische pijn Linton Spine 2000, Gatschel 1996, Vlaeyen Pain Baseline characteristics 63 21

22 Baseline characteristics JP-Course Setubal Outcomes NRS = Numerical Rating Scale for pain (0-10) NDI = Neck Disability Index (0-50) JP-Course Setubal Resultaat na multivariate analyse 66 Pool et al

23 Hush JM. Et al. Prognosis of acute idiopathic neck pain is poor: a systematic review and meta-analysis Neck Pain Task Force 2008 The review provides Level I evidence that the prognosis of acute idiopathic neck pain is worse than currently recognized 67 Neck Pain Task Force 2008? 68 De toekomst prediction rules 69 23

24 Prediction rule Aim : select a homogeneous population which react positively on therapy Increase succes rate Improve clinical reasoning Tseng et al 2006 JP-Course Setubal Outcome manipulative therapy Baseline NDI score < Bilateral involvement pattern Not performing sedentary work > 5 days Feeling better while moving the neck Without feeling worse while extending the neck Diagnosis spondylolysis without radiculopathy JP-Course Setubal Outcome manipulative therapy >= 4 factors kans op succes met een manipulatieve therapie 89 % Sensitiviteit 0.40 Specificiteit 0.90 JP-Course Setubal

25 Predictors of poor outcome Lage patient verwachtingen Catastroferen Uitkomst: GPE / Northwick Park Q N=346 Hill et al Predictors from RCTs Hoving, Pool and Vonk Schellingerhout et al Clinical prediction rule N=80 Childs et al

26 Therapie thoracale thrust manipulation 76 Fysiotherapeutische werk diagnose?? Patient met lang bestaande nekpijn, bewegingsbeperking, instabiliteit en uitstraling, op basis van een functiestoring in de cervicale wervelkolom en gepaard gaande met een veranderd motorprogramma van de hoog cervicale flectoren. Hierdoor ontstaat een beperking van zijn activiteiten nivo met name het draaien van de nek. Tevens is er sprake van distress. Behandelbare grootheden?? 26

27 De evidentie Klinische manifestatie Patiënt voorkeur Wetenschappelijk bewijs Haynes et al Exercises for mechanical neck disorders Kay, Gross, Goldsmith, Rutherford, Voth, Hoving, Brønfort, Santaguida Cochrane Database of Systematic Reviews 2012, Issue 8. Twenty-one trials were used to assess if exercise could help reduce neck pain; improve function, patient satisfaction and/or quality of life Low to moderate quality evidence supports the use of specific cervical and scapular stretching and strengthening exercise for chronic neck pain immediately post treatment and intermediate term, and cervicogenic headaches in the long term. Low to moderate evidence suggests no benefit for some upper extremity stretching and strengthening exercises or a general exercise program. Patient education for neck pain Gross, Forget,St George,Fraser, Graham,Perry,Burnie,Goldsmith,HainesBrunarski Cochrane Database of Systematic Reviews 2012, Issue 3 Advice and education are commonly given during the treatment of neck pain. The most common educational approaches are advice (focused on activation, pain and stress-coping skills, workplace ergonomics, self-care strategies), neck school, or education concurrent with other treatments. Fifteen randomised controlled trials (1660 participants) looking at the effectiveness of patient education strategies for neck disorders were included In summary, the authors concluded that there is no strong evidence for the effectiveness of educational interventions in various neck disorders. 27

28 Massage for mechanical neck disorders Patel,Gross,Graham, Goldsmith,Ezzo, Morien,Peloso Cochrane Database of Systematic Reviews trials were included in this review that assessed whether massage could help reduce neck pain and improve function. Results showed that massage is safe, and any side effects were temporary and benign. However, massage did not show a significant advantage over other comparison groups. Massage was compared with no treatment, hot packs, active range-of-movement exercises, acupuncture, exercises, sham laser, manual traction, mobilization, and education. Manipulation or Mobilisation for Neck Pain Gross, Miller,D'Sylva, Burnie, Goldsmith, Graham, Haines, Brønfort, Hoving Cochrane Database of Systematic Reviews 2010 Cervical Manipulation for subacute/chronic neck pain : Moderate quality evidence suggested manipulation and mobilisation produced similar effects on pain, function and patient satisfaction at intermediate-term follow-up. Low quality evidence showed manipulation alone compared to a control may provide short- term relief following one to four sessions. Mobilisation for subacute/chronic neck pain: low quality evidence for subacute and chronic neck pain indicated that 1) a combination of Maitland mobilisation techniques was similar to acupuncture for immediate pain relief and increased function; 2) there was no difference between mobilisation and acupuncture as additional treatments for immediate pain relief and improved function; 3) neural dynamic mobilisations may produce clinically important reduction of pain immediately post-treatment. Certain mobilisation techniques were superior. Manipulation or Mobilisation for Neck Pain Gross, Miller,D'Sylva, Burnie, Goldsmith, Graham, Haines, Brønfort, Hoving Cochrane Database of Systematic Reviews 2010 Thoracic Manipulation for acute/chronic neck pain : Low quality evidence supported thoracic manipulation as an additional therapy for pain reduction and increased function in acute pain and favoured a single session of thoracic manipulation for immediate pain reduction compared to placebo for chronic neck pain 28

29 Manipulation or Mobilisation for Neck Pain Gross, Miller,D'Sylva, Burnie, Goldsmith, Graham, Haines, Brønfort, Hoving Cochrane Database of Systematic Reviews 2004 Manipulatie alleen of een combinatie van alleen manipulaties en/of mobilisaties geven geen significant beter resultaat in pijn vermindering indien dat vergeleken wordt met placebo, andere controle groepen of behandelingen bij acute subacute en chronische nekklachten Sterk bewijs voor manipulatie en of mobilisatie in combinatie met oefentherapie vergeleken met WLC voor pijnreductie, functie en ervaren herstel bij sub-acute en chronische nekklachten 85 Conclusie uit de Cochrane reviews Beperkt aantal trials van hoge kwaliteit (veel kleine trials) Effectiviteit van de meeste behandelingen is niet duidelijk Kleine effecten, als ze er zijn vs. geen behandeling Manipulatie of mobilisatie gecombineerd met oefentherapie is meest veelbelovend. 86 Conclusion Bronfort review

30 Manipulatie vs Mobilisatie Patienten (N=182) met a-specifieke nekpijn <3 maanden bestaand Physio, Chiro, Osteo Gp1-4 x mobilisatie 2 weken Gp2-4 x HVT- 2 weken Resultaat geen verschil in uitkomst tussen de twee groepen. Het gebruik van HVT technieken kan niet gerechtvaardigd worden vanwege het superieure effect Leaver et al Arch Phys Med Rehabil 2010;91: Economische evaluatie Manuele therapie is meest kosteneffectief vergeleken met fysiotherapie en huisartsen zorg Bos et al BMJ 2003, Geen verschil in kosteneffectiviteit tussen manuele therapie en een gedragsmatige interventie bij subacute nekklachten Bosmans,Pool et al Spine RESULTATEN voorbeeld 1 % recovered measurements at 3, 7, 13, 26 and 52 weeks Gemiddelde pijn afgelopen week Innovatie Measurements van zorgverlening at 0, 3, 7, 13, 26 and 52 weeks Manual therapy Physical therapy Continued care GP Manual therapy Physical therapy Continued care GP NDI Manual therapy 25 Physical therapy 20 Continued care GP Measurements at 0, 3, 7, 13, 26 and 52 weeks Hoving et al Annals 2003, 30

31 % recovered Pain meanscore NDI mean score base weeks weeks weeks weeks GPE BGA program GPE Manual therapy BGA program Manual therapy 0 base 6 weeks 13 weeks 26 weeks 52 weeks base weeks weeks week weeks Pain BGA program Pain Manual therapy Pool et al Spine 2010 Richtlijn????? Pijnlijk verhaal In de maak Voor zolang; APTA richtlijn goed alternatief Childs et al JOSPT 2008 Voor George. Mobiliserende technieken en.. 31

32 Van Ettekoven et al 2006 Motorprogramma trainen, ook de extensoren! Stabiliserende technieken JP_Setubal_2012 Kristjansson

33 JP_Setubal_2012 Kristjansson 2009 JP_Setubal_2012 Kristjansson 2009 Laser pointer 33

34 Viel het mee?????, Dank voor uw aandacht

Nekklachten in de eerste lijn; hoe zit dat met predictie modellen? Arianne Verhagen Afd Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam

Nekklachten in de eerste lijn; hoe zit dat met predictie modellen? Arianne Verhagen Afd Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam Nekklachten in de eerste lijn; hoe zit dat met predictie modellen? Arianne Verhagen Afd Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam Opzet presentatie Inleiding / epidemiologie Diagnostiek Behandeling Predictie

Nadere informatie

Welke vragenlijst voor mijn onderzoek?

Welke vragenlijst voor mijn onderzoek? Welke vragenlijst voor mijn onderzoek? NHG wetenschapsdag 2010 Caroline Terwee Kenniscentrum Meetinstrumenten VUmc Afdeling Epidemiologie en Biostatistiek VU medisch centrum Inhoud 1. Presentatie 2. Kritisch

Nadere informatie

25 jaar whiplash in Nederland

25 jaar whiplash in Nederland 25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale

Nadere informatie

Klinimetrie & spinal management van de CWK. Klinisch redeneren. Fysiotherapeut Manueel Therapeut Fysiotherapiewetenschapper. Doel

Klinimetrie & spinal management van de CWK. Klinisch redeneren. Fysiotherapeut Manueel Therapeut Fysiotherapiewetenschapper. Doel Thema Klinimetrie & spinal management van de CWK Klinisch redeneren Drs. Edwin de raaij Drs. François Maissan Fysiotherapeut Manueel Therapeut Fysiotherapiewetenschapper Fysiotherapeut Manueel Therapeut

Nadere informatie

Gebruik van PROMs individueel versus groepsniveau. Riekie de Vet

Gebruik van PROMs individueel versus groepsniveau. Riekie de Vet Gebruik van PROMs individueel versus groepsniveau Riekie de Vet Klinimetrie: meten in de geneeskunde Het meten van symptomen, diagnostiek, uitkomsten van behandelingen, gezondheidsstatus en bijvoorbeeld

Nadere informatie

Kwaliteit van meetinstrumenten

Kwaliteit van meetinstrumenten Kwaliteit van meetinstrumenten EMGO + retraite 2010 Programma bijeenkomst Quality of Care Caroline Terwee 1 Ruth van Nispen 2 1 Kenniscentrum Meetinstrumenten VUmc, afdeling Epidemiologie en Biostatistiek

Nadere informatie

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Vrije Universiteit Brussel UMC St Radboud, Nijmegen NPi, Amersfoort 1 NVMT 4e LUSTRUM VAN HARTE PROFICIAT 2 WAAROM

Nadere informatie

COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT?

COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT? Paramedisch OnderzoekCentrum POC COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT? Prof.dr. Rob Oostendorp Ann Pattyn MSc Dr. Wendy Scholten-Peeters Prof.dr. William Duquet Fysiotherapie

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum Manueeltherapeutische classificaties voor lage-rugpijn: uitdaging voor de toekomst. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Prof.dr. Janusz Bromboszcz Opbouw Relevantie van classificaties voor MT Profielen KNGF-richtlijn

Nadere informatie

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie Is Orthopedische Manuele Therapie nog Orthopedische Manuele Therapie? Zijn de huidige paradigma shifts wenselijk?

Nadere informatie

Patient gegevens. Patiënt gegevens. Bakker, Sanne Adres: Spaarne 153

Patient gegevens. Patiënt gegevens. Bakker, Sanne Adres: Spaarne 153 Patient gegevens Patiënt gegevens Naam: Bakker, Sanne Adres: Spaarne 153 Postcode: 2011CG Haarlem Geboortedatum: 5-6-1996 Leeftijd: 20 Geslacht: V Telefoon: 0616287075 Telefoon mobiel: Telefoon werk: Email:

Nadere informatie

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Global Perceived Effect (GPE)

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Global Perceived Effect (GPE) Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Global Perceived Effect (GPE) 31-03-2014 Review: R.A.H.M. Swinkels Invoer: E. van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende

Nadere informatie

Gebruik van meetinstrumenten bij whiplash: een casestudy

Gebruik van meetinstrumenten bij whiplash: een casestudy Gebruik van meetinstrumenten bij whiplash: een casestudy Wendy Scholten-Peeters Arianne Verhagen Karin Neeleman-vd Steen Rob Oostendorp 1 Doel Inzicht geven in bruikbaarheid vragenlijsten Hoe Wat Waarom

Nadere informatie

Biopsychosociaal model

Biopsychosociaal model Biopsychosociaal model binnen de behandeling van whiplash-patiënten Wendy Peeters, MScMT Dr. Arianne Verhagen Prof. dr. Rob Oostendorp 1 23-03-2001 Doel presentatie State of the art wetenschappelijke evidentie

Nadere informatie

Adherence aan HWO en meer bewegen

Adherence aan HWO en meer bewegen Adherence aan HWO en meer bewegen Een experimenteel onderzoek naar de effecten van het motivationele stadium van patiënten en de adherence aan huiswerkoefeningen (HWO) bij fysiotherapie en het meer bewegen.

Nadere informatie

Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Wat te vewachten? 1. Praktijkervaring en registratie 2. Whiplash-trial 3. Prognostische factoren 1. Patiëntgegevens 1998 2003 Praktijk

Nadere informatie

Richtlijn Nekpijn. Jasper Bier. Inhoud. Waarom deze richtlijn. Diagnosecodes. Doelstellingen. Alle interventies

Richtlijn Nekpijn. Jasper Bier. Inhoud. Waarom deze richtlijn. Diagnosecodes. Doelstellingen. Alle interventies Inhoud Richtlijn Nekpijn Jasper Bier Doelstellingen en uitgangspunten richtlijn De richtlijn Indeling van patiënten, subgroepen en diagnostiek Interventies en behandelprofielen Klinimetrie Stand van zaken

Nadere informatie

Evidence please! 27 juni 2013. Michiel Reneman REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION

Evidence please! 27 juni 2013. Michiel Reneman REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION Evidence please! 27 juni 2013 Michiel Reneman REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION Evidence please! 1. EBP 2. Hulpmiddelen en voorzieningen 3. Aanpassingen 4. Waarom? EBP: Extremely Boring

Nadere informatie

De rol van Psychologische Aspecten bij de Behandeluitkomsten van Manuele Therapie en Fysiotherapie bij Aspecifieke Nekpijn.

De rol van Psychologische Aspecten bij de Behandeluitkomsten van Manuele Therapie en Fysiotherapie bij Aspecifieke Nekpijn. De rol van Psychologische Aspecten bij de Behandeluitkomsten van Manuele Therapie en Fysiotherapie bij Aspecifieke Nekpijn. The Role of Psychological Aspects in Treatment Outcomes of Manual Therapy and

Nadere informatie

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Shoulder Disability Questionnaire (SDQ) 29 december 2010 Review: 1) Pijn Kennis Centrum Maastricht 2) S Düsedau, R Erkens, B Dijcks 3) S Joeris Invoer: E

Nadere informatie

Fysiotherapie 2008. Klinimetrie. Klinimetrie, klinisch redeneren en verslagleggen. klinisch redeneren met behulp van klinimetrie

Fysiotherapie 2008. Klinimetrie. Klinimetrie, klinisch redeneren en verslagleggen. klinisch redeneren met behulp van klinimetrie klinisch redeneren met behulp van klinimetrie De zin en onzin van het meten, klinisch redeneren en verslagleggen = stelselmatig meten van klinische verschijnselen Dr Harriët Wittink Lector leefstijl en

Nadere informatie

Klinisch redeneren moeilijker dan het lijkt! Em. prof. dr. Rob Oostendorp Drs. Geert Rutten Dr. Janneke Harting Prof. dr. Ria Nijhuis van der Sanden

Klinisch redeneren moeilijker dan het lijkt! Em. prof. dr. Rob Oostendorp Drs. Geert Rutten Dr. Janneke Harting Prof. dr. Ria Nijhuis van der Sanden Klinisch redeneren moeilijker dan het lijkt! Em. prof. dr. Rob Oostendorp Drs. Geert Rutten Dr. Janneke Harting Prof. dr. Ria Nijhuis van der Sanden Wat kunt u verwachten? Spreek- en behandelkamer van

Nadere informatie

Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners

Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners van Somatische en Psychogeriatrische Afdelingen Validation of the Depression List (DL) and the Geriatric

Nadere informatie

Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015

Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Wat is de invloed van tractie op een lumbale

Nadere informatie

De rol en positie van passief segmentaal bewegingsonderzoek binnen het klinisch redeneren

De rol en positie van passief segmentaal bewegingsonderzoek binnen het klinisch redeneren Abstractprogramma vrijdag 13 maart en zaterdag 14 maart 2009 De rol en positie van passief segmentaal bewegingsonderzoek binnen het klinisch redeneren Emiel van Trijffel MSc Afd. Klinische Epidemiologie,

Nadere informatie

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic

Nadere informatie

Onderzoek naar de oorzaak van (chronische) lage rugpijn

Onderzoek naar de oorzaak van (chronische) lage rugpijn Onderzoek naar de oorzaak van (chronische) lage rugpijn In de laatste 13 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de oorzaak van lage rugpijn. Voornamelijk het veelvuldig voorkomen van lage rugpijn en het

Nadere informatie

De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van. Leven

De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van. Leven De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van Leven The Effects of the Kanker Nazorg Wijzer on Psychological Distress and Quality of Life Miranda H. de Haan Eerste

Nadere informatie

INVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren

INVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren Sociale Steun The Effect of Chronic Pain and the Moderating Effect of Gender on Perceived Social Support Studentnummer:

Nadere informatie

Roland Disability Questionnaire

Roland Disability Questionnaire Roland 1983 Nederlandse vertaling G.J. van der Heijden 1991 Naampatiënt...Datum:. Uw rugklachten kunnen u belemmeren bij uw normale dagelijkse bezigheden. Deze vragenlijst bevat een aantal zinnen waarmee

Nadere informatie

Confusion State Evaluation (CSE)

Confusion State Evaluation (CSE) Confusion State Evaluation (CSE) Robertsson B, Karlsson I, Styrud E, Gottfries CG. (1997) Confusional State Evaluation (CSE): an instrument for measuring severity of delirium in the elderly. Meetinstrument

Nadere informatie

FCE in internationaal perspectief

FCE in internationaal perspectief FCE in internationaal perspectief Dr Paul Kuijer, p.p.kuijer@amc.nl Academisch Medisch Centrum (AMC) voor Arbeid en Gezondheid Polikliniek Mens en Arbeid Amsterdam, Nederland Financiële belangen bij FCE?

Nadere informatie

Richtlijn Nekpijn. Jasper Bier

Richtlijn Nekpijn. Jasper Bier Richtlijn Nekpijn Jasper Bier Inhoud Doelstellingen en uitgangspunten richtlijn De richtlijn Indeling van patiënten, subgroepen en diagnostiek Een casus Interventies en behandelprofielen Waarom deze richtlijn

Nadere informatie

Responsiviteit van meetinstrumenten. Prof. dr. ir. Riekie de Vet. EMGO Instituut, Amsterdam

Responsiviteit van meetinstrumenten. Prof. dr. ir. Riekie de Vet. EMGO Instituut, Amsterdam Responsiviteit van meetinstrumenten Prof. dr. ir. Riekie de Vet EMGO Instituut, Amsterdam Meet-eigenschappen Klinimetrische eigenschappen Reproduceerbaarheid Validiteit Responsiviteit Interpretatie Definitie

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Overige, ongespecificeerd

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Overige, ongespecificeerd Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Maastricht Social Participation Profile (MSPP) Augustus 2013 Review: G.M.J. Mars Eveline van Engelen Invoer : Marsha Bokhorst 1 Algemene gegevens Het meetinstrument

Nadere informatie

Zimmerman, Sheeran, & Young. Beoordelen van de aanwezigheid van depressie

Zimmerman, Sheeran, & Young. Beoordelen van de aanwezigheid van depressie DIAGNOSTIC INVENTORY FOR DEPRESSION (DID) Zimmerman, M., Sheeran, T., & Young, D. (2004). The Diagnostic Inventory for Depression: A self-report scale to diagnose DSM-IV Major Depressive Disorder. Journal

Nadere informatie

Migraine met aura. Migraine 31-1-2013. Tension-type headache: 1 jaar prevalentie Tension-Type Headache. flimpje 1. filmpje 2.

Migraine met aura. Migraine 31-1-2013. Tension-type headache: 1 jaar prevalentie Tension-Type Headache. flimpje 1. filmpje 2. Hoofdpijn: classificatie en behandeling Waarom is het kunnen classificeren van hoofdpijn van belang voor de FT/MT februari 2013 René Castien, manueel therapeut, Master SPT, PhD i.o. Regelmatig voorkomend

Nadere informatie

7-9-2011. Wat & hoe te meten aan de lage rug? Doel van de workshop

7-9-2011. Wat & hoe te meten aan de lage rug? Doel van de workshop Wat & hoe te meten aan de lage rug? Drs. Francois Maissan Fysiotherapeut Manueel therapeut Gezondheidswetenschapper Job Bleeker Fysiotherapeut MFT io. afstudeerrichting Orthopedische Manuele Therapie Mw.

Nadere informatie

Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma

Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma Hans Allaart Fysiotherapeut Sport Fysiotherapeut Orthopedische Manueel Th. Dryneedling Hans Allaart Fysiotherapeut Sport Fysiotherapeut Orthopedische Manueel Th. Dryneedling Fysiotherapie na acceleratie

Nadere informatie

KNGF-richtlijnen bij Lage-rugpijn: Fysiotherapie of Manuele therapie? Dr. Erik J.M. Hendriks Prof. Dr. Rob A.B. Oostendorp

KNGF-richtlijnen bij Lage-rugpijn: Fysiotherapie of Manuele therapie? Dr. Erik J.M. Hendriks Prof. Dr. Rob A.B. Oostendorp KNGF-richtlijnen bij Lage-rugpijn: Fysiotherapie of Manuele therapie? Dr. Erik J.M. Hendriks Prof. Dr. Rob A.B. Oostendorp 1 2 Met dank aan de auteurs KNGF-richtlijn Manuele therapie (2003) Heijmans M,

Nadere informatie

HOOFD /HALS / NEKPIJNKLACHTEN STATE OF THE ART

HOOFD /HALS / NEKPIJNKLACHTEN STATE OF THE ART HOOFD /HALS / NEKPIJNKLACHTEN STATE OF THE ART drs. John Bos Literatuur KNGF Richtlijn Nekpijn. KNGF 2016. (red. Bier JD, Scholten Peeters G.G.M., Staal JB et al) Neck Pain: Clinical Practice Guidelines

Nadere informatie

Spitzer quality of life index

Spitzer quality of life index Spitzer Quality of life index Spitzer, W. O., Dobson, A. J., Hall, J., Chesterman, E., Levi, J., Shepherd, R. et al. (1981). Measuring the quality of life of cancer patients: a concise QL index for use

Nadere informatie

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel Behandeleffecten in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel Treatment effects in Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel S. Daamen-Raes Eerste begeleider: Dr. W. Waterink Tweede begeleider:

Nadere informatie

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety

Nadere informatie

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M.

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. (Bert) Vrijhoef Take home messages: Voor toekomstbestendige chronische zorg zijn innovaties

Nadere informatie

Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN

Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN Het Effect van Online Cognitieve Gedragstherapie op Seksuele Disfuncties bij Vrouwen The Effectiveness of Internet-based Cognitive-Behavioural

Nadere informatie

PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN. Klinisch redeneren bij mensen met nekpijn, State of the Art. Brochure

PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN. Klinisch redeneren bij mensen met nekpijn, State of the Art. Brochure 2017 PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN Klinisch redeneren bij mensen met nekpijn, State of the Art Brochure OPLEIDINGSINSTITUUT CIVA B.V. Organisatie cursus Organiserende instelling CIVA B.V. Adresgegevens

Nadere informatie

STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1. Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer

STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1. Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1 Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer Stigmatization of Patients with Lung Cancer: The Role of

Nadere informatie

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50 De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and

Nadere informatie

Verbanden tussen Coping-Strategieën en. Psychologische en Somatische Klachten. binnen de Algemene Bevolking

Verbanden tussen Coping-Strategieën en. Psychologische en Somatische Klachten. binnen de Algemene Bevolking 2015 Verbanden tussen Coping-Strategieën en Psychologische en Somatische Klachten binnen de Algemene Bevolking Master Scriptie Klinische Psychologie Rachel Perez y Menendez Verbanden tussen Coping-Strategieën

Nadere informatie

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Algemeen, overig, ongespecificeerd. Overige (overig, ongespecificeerd)

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Algemeen, overig, ongespecificeerd. Overige (overig, ongespecificeerd) Uitgebreide toelichting van het meetinstrument de Morton Mobility Index (DEMMI) 29 december 2011 review: M.P. Jans invoer: E v. Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende

Nadere informatie

Overige (Overig, ongespecificeerd)

Overige (Overig, ongespecificeerd) Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Voice Related Quality of Life Measure (V-RQOL) 21 oktober 2011 Review 1: T. Dassen, K. v Nes, N. v Wersch Review 2: M. Jungen Invoer: E. Van Engelen 1 Algemene

Nadere informatie

Abstract. Keywords. Foot and Ankle Outcome Score (FAOS), Ankle, PROM, Validity, Reliability, Dutch translation

Abstract. Keywords. Foot and Ankle Outcome Score (FAOS), Ankle, PROM, Validity, Reliability, Dutch translation Validation of the Dutch language version of the Foot and Ankle Outcome Score I. N. Sierevelt, L. Beimers, C. J. A. van Bergen, D. Haverkamp, C. B. Terwee, G. M. M. J. Kerkhoffs Abstract Purpose. The aim

Nadere informatie

Invloed van Bewegen op Depressieve Klachten in de. Fysiotherapie Praktijk. Influence of Movement on Depression in the. Physiotherapy Practice

Invloed van Bewegen op Depressieve Klachten in de. Fysiotherapie Praktijk. Influence of Movement on Depression in the. Physiotherapy Practice Invloed van Bewegen op Depressieve Klachten in de Fysiotherapie Praktijk Influence of Movement on Depression in the Physiotherapy Practice J.A. Michgelsen Eerste begeleider: dr. A. Mudde Tweede begeleider:

Nadere informatie

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual

Nadere informatie

Inleiding Klinimetrie Documenten 01 Inleiding Klinimetrie Nederlands Paraamedisch Instituut 2006 Pag. 2

Inleiding Klinimetrie Documenten 01 Inleiding Klinimetrie Nederlands Paraamedisch Instituut 2006 Pag. 2 Inleiding Klinimetrie 2006 1. Documenten 01 Inleiding Klinimetrie Nederlands Paraamedisch Instituut 2006 Pag. 2 Wanneer bij wie welk meetinstrument? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Inleiding Klinimetrie 2006

Nadere informatie

De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis.

De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis. De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis. The influence of resilience on the relationship between pain and psychological symptoms

Nadere informatie

Auteur Bech, Rasmussen, Olsen, Noerholm, & Abildgaard. Meten van de ernst van depressie

Auteur Bech, Rasmussen, Olsen, Noerholm, & Abildgaard. Meten van de ernst van depressie MAJOR DEPRESSION INVENTORY (MDI) Bech, P., Rasmussen, N.A., Olsen, R., Noerholm, V., & Abildgaard, W. (2001). The sensitivity and specificity of the Major Depression Inventory, using the Present State

Nadere informatie

Wat te meten bij lage rugpijn

Wat te meten bij lage rugpijn Wat te meten bij lage rugpijn Drs. François Maissan Drs. Edwin de Raaij Fysiotherapeuten Manueel therapeuten Gezondheidswetenschappers Doel Wat te meten bij lage rugpijn? 1 Master Orthopedische manuele

Nadere informatie

PrOP Tussen Je Oren. gebaseerd op het PrOP-model. the PrOP-model. Mariëtte J.C.P. van der Stappen

PrOP Tussen Je Oren. gebaseerd op het PrOP-model. the PrOP-model. Mariëtte J.C.P. van der Stappen Effectiviteit kortdurende behandeling PrOP model 1 PrOP Tussen Je Oren Effectiviteit van een Kortdurende Psychologische Behandeling bij Kinderen en Jongeren gebaseerd op het PrOP-model Effectiveness of

Nadere informatie

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

Bij- en nawerkingen van manueel therapeutische interventies in de cervicale wervelkolom

Bij- en nawerkingen van manueel therapeutische interventies in de cervicale wervelkolom Bij- en nawerkingen van manueel therapeutische interventies in de cervicale wervelkolom Inleiding Bij en nawerkingen welke geassocieerd zijn met manuele therapie en met name met manipulaties moeten beschouwd

Nadere informatie

MULTIDISCIPLINAIRE VISIE op DIAGNOSTIEK en BEHANDELING van het LUMBOSACRAAL RADICULAIR SYNDROOM

MULTIDISCIPLINAIRE VISIE op DIAGNOSTIEK en BEHANDELING van het LUMBOSACRAAL RADICULAIR SYNDROOM MULTIDISCIPLINAIRE VISIE op DIAGNOSTIEK en BEHANDELING van het LUMBOSACRAAL RADICULAIR SYNDROOM 1 HNP-onderzoek UMC St Radboud Evidence-based handelen bij postoperatief LRS: een uitdaging! Prof.dr. Rob

Nadere informatie

Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag?

Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Prof. dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut Amersfoort UMC St Radboud, Nijmegen Werkgroep Onderzoek Kwaliteit AANDACHTSPUNTEN doel conventionele

Nadere informatie

Jensen D., Wallace S., Kelsay P. (1994). LATCH: a breastfeeding charting system and documentation tool. JOGGN, 23,

Jensen D., Wallace S., Kelsay P. (1994). LATCH: a breastfeeding charting system and documentation tool. JOGGN, 23, LATCH ASSESSMENT TOOL Jensen D., Wallace S., Kelsay P. (1994). LATCH: a breastfeeding charting system and documentation tool. JOGGN, 23, 27-32. Meetinstrument Afkorting LATCH Assessment Tool LATCH Auteur(s)

Nadere informatie

Master thesis. Naam student: S. Friederichs Studentnummer: Afstudeerrichting: Klinische Psychologie

Master thesis. Naam student: S. Friederichs Studentnummer: Afstudeerrichting: Klinische Psychologie Effects of motivational interviewing and self-determination theory in a web-based computer tailored physical activity intervention: a randomized controlled trial Master thesis Naam student: S. Friederichs

Nadere informatie

Effecten Omgevingsinterventie en Fysieke Activiteit 1. Hoofdeffecten en Mediators van een Omgevingsinterventie op Maat ter Bevordering van

Effecten Omgevingsinterventie en Fysieke Activiteit 1. Hoofdeffecten en Mediators van een Omgevingsinterventie op Maat ter Bevordering van Effecten Omgevingsinterventie en Fysieke Activiteit 1 Hoofdeffecten en Mediators van een Omgevingsinterventie op Maat ter Bevordering van Fysieke Activiteit bij Ouderen Main Effects and Mediators of a

Nadere informatie

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere vrouwen: Onderzoek naar de relatie tussen angst, depressieve

Nadere informatie

Kanker en Sport. To Exercise or NOT? Prashant Komdeur, sportarts SMC Papendal, locatie Sint Maartenskliniek Nijmegen SMC Papendal, Arnhem

Kanker en Sport. To Exercise or NOT? Prashant Komdeur, sportarts SMC Papendal, locatie Sint Maartenskliniek Nijmegen SMC Papendal, Arnhem Kanker en Sport To Exercise or NOT? Prashant Komdeur, sportarts SMC Papendal, locatie Sint Maartenskliniek Nijmegen SMC Papendal, Arnhem Kanker en Sport Inleiding Kanker en Sport Effecten van bewegen,

Nadere informatie

Huisarts of hometrainer?

Huisarts of hometrainer? Huisarts of hometrainer? In het literatuuroverzicht werden zes studies opgenomen. Vier studies onderzochten het effect van training op ziekteverzuim, drie daarvan bestudeerden tevens de effecten op klachten

Nadere informatie

Evidence based medicine proof oefentherapie voor lage rugpijn Prof. Dr. Ulrike Van Daele Vakgroep Movant opleiding Revaki

Evidence based medicine proof oefentherapie voor lage rugpijn Prof. Dr. Ulrike Van Daele Vakgroep Movant opleiding Revaki 24 oktober 2015 Evidence based medicine proof oefentherapie voor lage rugpijn Prof. Dr. Ulrike Van Daele Vakgroep Movant opleiding Revaki 2 Lifetime prevalentie LRP: 84% Prevalentie chronische LRP: 23%

Nadere informatie

PROMs en PROMIS. Colloqium NIVEL 27 jan 2014

PROMs en PROMIS. Colloqium NIVEL 27 jan 2014 PROMs en PROMIS Colloqium NIVEL 27 jan 2014 Dr. Caroline Terwee Dutch-Flemish PROMIS group VU University Medical Center Department of Epidemiology and Biostatistics Inhoud 1. PROs 2. PROMs 3. PROMIS 2

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek bij lage rugpijn: wat en hoe moeten we meten?

Wetenschappelijk onderzoek bij lage rugpijn: wat en hoe moeten we meten? Samenvatting 403 Wetenschappelijk onderzoek bij lage rugpijn: wat en hoe moeten we meten? Lage rugpijn (LRP) is wereldwijd de meest voorkomende oorzaak van beperkingen. Dit blijkt uit studies naar ziektelast

Nadere informatie

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A. Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten

Nadere informatie

Het meten van de kwaliteit van leven bij kinderen met JIA

Het meten van de kwaliteit van leven bij kinderen met JIA Het meten van de kwaliteit van leven bij kinderen met JIA Measuring quality of life in children with JIA Masterthese Klinische Psychologie Onderzoeksverslag Marlot Schuurman 1642138 mei 2011 Afdeling Psychologie

Nadere informatie

(SOCIALE) ANGST, GEPEST WORDEN EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1

(SOCIALE) ANGST, GEPEST WORDEN EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 (SOCIALE) ANGST, GEPEST WORDEN EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 Psychologische Inflexibiliteit bij Kinderen: Invloed op de Relatie tussen en de Samenhang met Gepest worden en (Sociale) Angst Psychological

Nadere informatie

Katz index of Independance in Activities of daily living

Katz index of Independance in Activities of daily living Katz index of Independance in Activities of daily living Katz S & al. (1963) Studies of illness in the aged. The Index of the ADL: a standardized measure of biological and psychosocial function. Meetinstrument

Nadere informatie

Dragen de sagittale- en de frontale- en de horizontale bewegingscomponent in de Manuele Therapie ES evenveel bij aan het eindresultaat?

Dragen de sagittale- en de frontale- en de horizontale bewegingscomponent in de Manuele Therapie ES evenveel bij aan het eindresultaat? Dragen de sagittale- en de frontale- en de horizontale bewegingscomponent in de Manuele Therapie ES evenveel bij aan het eindresultaat? Iem Bakker MSc. Informatie over de auteur: Bakker, IC, Ambulante

Nadere informatie

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Bovenste extremiteit

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Bovenste extremiteit Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Shoulder Function Assessment (SFA) maart 2014 Review: Emonts W Invoer: Bokhorst ML 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende

Nadere informatie

Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten

Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Difference in Perception about Parenting between Parents and Adolescents and Alcohol Use of Adolescents

Nadere informatie

Disclosure belangen Dyllis van Dijk

Disclosure belangen Dyllis van Dijk Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding

Nadere informatie

Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het. Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met. een Psychotische Stoornis.

Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het. Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met. een Psychotische Stoornis. Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met een Psychotische Stoornis. The Effect of Assertive Community Treatment (ACT) on

Nadere informatie

Het Effect van Actief Plus op de Kwaliteit van Leven bij 50-plussers en de Mediërende. Invloed van Beweeggedrag

Het Effect van Actief Plus op de Kwaliteit van Leven bij 50-plussers en de Mediërende. Invloed van Beweeggedrag Actief Plus en Kwaliteit van Leven 1 Het Effect van Actief Plus op de Kwaliteit van Leven bij 50-plussers en de Mediërende Invloed van Beweeggedrag The Effect of the Actief Plus Intervention on the Quality

Nadere informatie

Identification of senior at risk (ISAR)

Identification of senior at risk (ISAR) Identification of senior at risk (ISAR) McCusker, J., Bellavance, F., Cardin, S., Trepanier, S., Verdon, J., and Ardman, O. (1999) "Detection of Older People at Increased Risk of Adverse Health Outcomes

Nadere informatie

optimale meetinstrument?

optimale meetinstrument? 1 Klachten in het hoofdhalsgebied: hoe kies ik het optimale meetinstrument? Raymond Swinkels Samenvatting» Klachten in het hoofd-halsgebied hebben in veel gevallen een multidimensionaal karakter waarbij

Nadere informatie

Improvement and care seeking for temporomandibular-pain complaints: The complexity of chronic pain Rollman, A.

Improvement and care seeking for temporomandibular-pain complaints: The complexity of chronic pain Rollman, A. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Improvement and care seeking for temporomandibular-pain complaints: The complexity of chronic pain Rollman, A. Link to publication Citation for published version

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited

Nadere informatie

Deze test werd ontwikkeld en aangewend om het medicatiemanagement en de verschillende aspecten hiervan te evalueren in de ambulante zorg.

Deze test werd ontwikkeld en aangewend om het medicatiemanagement en de verschillende aspecten hiervan te evalueren in de ambulante zorg. Drug Regimen Unassisted Grading Scale (DRUGS) Edelberg HK, Shallenberger E, Wei JY (1999) Medication management capacity in highly functioning community living older adults: detection of early deficits.

Nadere informatie

Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences. Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016

Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences. Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016 Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016 Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences

Nadere informatie

Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten?

Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten? De Modererende rol van Persoonlijkheid op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten 1 Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve

Nadere informatie

Effectiveness of Manual Therapy, what do we know? door Gerard Koel, FT, MSc, SNN

Effectiveness of Manual Therapy, what do we know? door Gerard Koel, FT, MSc, SNN Effectiveness of Manual Therapy, what do we know? door Gerard Koel, FT, MSc, SNN Content 1. What is Manual Therapy? 2. How can we determine the effectiveness of a treatment? 3. What is the over-all conclusion

Nadere informatie

University of Groningen

University of Groningen University of Groningen De ontwikkeling van prikkelverwerking bij mensen met een Autisme Spectrum Stoornis en de invloed van hulp en begeleiding gedurende het leven. Fortuin, Marret; Landsman-Dijkstra,

Nadere informatie

Landelijk Diabetes Congres 2016

Landelijk Diabetes Congres 2016 Landelijk Diabetes Congres 2016 Insuline Pompen, zelfcontrole en sensoren, need to know Thomas van Bemmel, Internist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling zie hieronder

Nadere informatie

De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen

De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen The Association between Daily Hassles, Negative Affect and the Influence of Physical Activity Petra van Straaten Eerste begeleider

Nadere informatie

Mental Alternation Test (MAT)

Mental Alternation Test (MAT) Mental Alternation Test (MAT) Jones, B. N., Teng, E. L., Folstein, M. F., and Harrison, K. S. (1993). "A New Bedside Test of Cognition for Patients With HIV Infection." Meetinstrument Mental Alternation

Nadere informatie

De Deglutition Handicap Index (DHI) is een vragenlijst die de belemmerde slikfunctie bij volwassenen evalueert (Woisard, Andrieux, & Puech, 2006).

De Deglutition Handicap Index (DHI) is een vragenlijst die de belemmerde slikfunctie bij volwassenen evalueert (Woisard, Andrieux, & Puech, 2006). DEGLUTITION HANDICAP INDEX Woisard, V., Andrieux, M.P., & Puech, M. (2006). Validation d un questionnaire d autoévaluation du handicap pour les troubles de la deglutition oropharyngée (Deglutition Handicap

Nadere informatie

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Wervelkolom; overige

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Wervelkolom; overige Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Tampaschaal voor Kinesiofobie (TSK) 18 maart 2009 Review: E. Swinkels-Meewisse Invoer: E. van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking

Nadere informatie

Quality of life Index: Cancer version

Quality of life Index: Cancer version Quality of life index : cancer version Ferrans, C. E. & Powers, M. J. (1985). Quality of life index: development and psychometric properties. ANS Adv Nurs Sci., 8, 15-24. Ferrans, C. E. (1990). Development

Nadere informatie