Even Voorstellen COPD en longrevalidatie / longreactivatie. Fonny Heijerman Fysiotherapeut, (sport)fysiotherapeut

Transcriptie

1 COPD en longrevalidatie / longreactivatie. Even Voorstellen. Fonny Heijerman Fysiotherapeut, (sport)fysiotherapeut Hoe werkt het in de praktijk - Aanmelding - Intake/nulmeting/baseline meeting - Longrevalidatie doelen stellen - Hoe kun je de gegevens gebruiken om een trainingsprogramma op te stellen - Welk type training kies je - Groepstraining of individueel - Evaluaties/nazorg Aanmelding: - Huisarts - Longarts - DTF Intake/nulmeting/baseline: - Anamnese - Onderzoek b.v. ademhaling, hoesten, mob. WK, ribspreiding, BE/OE - Fietsergometrie - 6MWT - Krachtmeting b.v. microfet, 10RMtest, handknijpkracht - Vragenlijsten b.v. CCQ, SGRQ, MRC, CRQ - Overige Microfetmeting (wordt vanmiddag nog uitgebreid op in gegaan) Normwaarden berekenen via: ex.php?option=com_content&task=vi ew&id=289&itemid=252 1

2 6MWT Betrouwbaar binnen een groot aantal patiëntgroepen Sadaria en Bohannon, 2001 Makkelijk te standaardiseren Functioneel en patiënt kan zelf loopsnelheid kiezen Goede evaluatie van trainingsresultaten en effectiviteit training Uit onderzoek (Belza 2001) bleek er bij COPD patiënten een significante relatie tussen fysieke activiteiten gemeten met een activiteiten monitor en de 6MWT. Validiteit en betrouwbaarheid 6MWT Auteur Pt. Betrouwbaarheid Validiteit Rejeski e.a COPD Test-hertest (R = 0,90) Correlatie met VO 2peak 2000 R = 0,64 Cahalin e.a COPD Test-hertest (ICC= 0,99) Correlatie met VO 2peak 1996 R = 0,73 Meer info en berekening normwaarden: myllne9srcmcekn55gafboglp6mklmh9g1pxf6pityvcdy88xnu4dsxmugg80ds7l83hdfj 5sqg95voaTBLIb8vQOsMf4p4jcl3FOEFht_jn9FuESew0l8- _zgonjr&sig=ahietbszrbbtp9x3nocf1o8jxb-ovw8vdw Vragenlijsten MRC score kortademigheid CCQ alg. gezondheidstoestand van pat. Met luchtwegkl88 (24 uur/week) SGRQ Kwaliteit van leven CRQ Kwaliteit van leven Casus Mevr. T. heeft in voorjaar maand longrev. In ZH gevolgd Meld zich aan voor vervolg in najaar 2009 bij onze praktijk Aanmelding Vragenlijsten baselinemeeting M.b.v. verkregen gegevens en hulpvraag van patiënt behandeldoelen bepalen en een behandelplan opstellen. 2

3 De meest voorkomende behandeldoelstellingen voor fysiotherapeutische interventies bij COPD zijn: 1. verminderen van de kortademigheid; 2. verbeteren van het inspanningsvermogen en de fysieke activiteit; 3. verbeteren van de mucusklaring; 4. verbeteren van de kennis, het zelfmanagement en het vertrouwen om dingen te kunnen uitvoeren. Middelen: - Educatie - Ademhalingsoefeningen - Hoest/huftechnieken - Ontspanningsoefeningen - Kracht oefeningen - UHV oefeningen - Mobiliserende oefeningen/technieken - HOS - Overige Voorwaarden voor inspanningstraining Hoe ziet een trainingsprogramma er uit en hoe stel je dat programma samen? - Soort longprobleem - Welke hulpvraag - Belastbaarheid patiënt - Doelen die je samen stelt - Keuze van oefeningen en type training goede ademhalingstechniek. Individueel bepaald Alle grondmotorische vaardigheden Temporiseren op geleide BORG score, HF of de O2- saturatie Doel: verkrijgen fysiologisch trainingseffect (overload en supercompensatie). Inspanningstraining minimaal 2x per week en soms 3x per week in de praktijk met een minimale duur van 45 minuten tot 1,5 uur Oefenprogramma/advies voor thuis. Verbetering van overleving Verbeteren van inspanningscapaciteit Reductie longsymptomen Verbetering kwaliteit van leven Afname medische consumptie» Gosselink 1990 en

4 Intensiteit trainingsprogramma bepalen a.d.h.v.: - HF (b.v. VO2 max., HF max of Karvonen) - 6MWT of fietsergometrie - Subjectieve kenmerken - Saturatiewaardes - Borg score HF Trainingsintensiteit aangeven Hf bij (sub)maximale inspanning Relatie met VO 2 max!! Koppeling aan trainingszones Hiernaast voorbeeld van 5 trainingszones zone % VO2 max (%HRR) % HFmax minimum Rustig Aeroob Matig Aeroob Intensief aeroob Anaëroob Anaëroob Methode van Karvonen: HRR=HFmax-Hfrust HFmax= 220-leeftijd HFminimaal = HFrust +.% x (HFmax Hfrust) - Schema excell - Link overzicht Schema Rekening houden met: - Betablokkers (verlagen HF) - Bepaalde longemedicatie (kunnen HF verhogen m.n. Beta-2 agonisten b.v. serevent of ventolin) - Uitslag 6MWT of fietsergometrie Op grond van de afgelegde afstand kan een schatting worden gemaakt van de maximale zuurstofopname met behulp van de volgende formule (ACSM, 2001): VO2max = (d x 0,0208) VO2max is de geschatte maximale zuurstofopname in ml.kg-1.min-1 d is de tijdens de test in 6 minuten afgelegde afstand in meters Tijdens de fietsergometrie worden wattage en VO2 max bepaald Subjectieve kenmerken Borgscores: Matig fysiek actief = score van 5 / 6, sterk fysiek actief met een score van 7 / 8 op een schaal van 10. Saturatiewaardes In principe > 90% Lager dan 90% dan terug rapporteren aan longarts of contact opnemen 4

5 Intensiteit Tempo Lactaatwaarde Subjectieve beoordeling 1 Rustig Onder de 2 Licht Ademhaling Gemakkelijk praten. 2 Gemiddeld 2 Normaal Nog ongestoord praten, ademhaling is licht versneld Benaming Herstel Extensieve duur. 3 Vlot Tussen de 3-4 Zwaar Praten stokt af en toe door versnelde ademhaling Intensieve duur 4 Snel Tussen de Hard Tussen de 6-12 Zeer zwaar Zwaar Hijgen Extensieve herhalingen Maximaal Zwaar Hijgen Intensieve Herhalingen Duurtraining - Wordt aanbevolen voor COPD patiënten in alle stadia Hernandez et al., en Troosters et al.,2000 Intervaltraining - Alternatief voor duurtraining - 1:2 (Activiteit-rust) - 2:1 (Activiteit-rust) - 2:2 (Activiteit-rust) -Doel totale hoeveelheid duurtraining gelijk aan intervalduur Puhan et al., 2006 Cardiocirculatoire limitatie Training: duurbelasting indien mogelijk Intensiteit: % van de max. HF Tijd: min. Frequentie: 2x/3 x per week Trainingsvorm: fietsen, lopen, traplopen, roeien etc. Bron: Ventilatoire limitatie Training: duurbelasting indien mogelijk Voorwaarde: saturatie >90%, anders intervalbelasting Intensiteit: 60-80% Wmax Tijd: minimaal 20 min. Frequentie: 2x3 x per week Trainingsvorm: fietsen, lopen, traplopen, roeien etc. Ademhalingsspiertraining Minimale intensiteit:30% van de maximale inspiratoire monddruk. Expiratoire spiertraining lijkt niet zinvol Scherer et al., ; Weiner et al., en 2003 Training: dagelijks 2x15 min. Min. 5 dagen per week Intensiteit: min % van PImax, dagboek duur en Borg, hoger dan 5 dan 5% erbij Bron: Zuurstoftransport limitatie Training: Duurtraining of intervalbelasting Intensiteit: gebaseerd op de resultaten van de ergometrietest; daarbij wordt uitgegaan van de belasting waarop de patiënt nog niet desatureert (saturatie > 90%, tenzij anders bepaald door de longarts) Met aanvullende zuurstoftherapie kan worden gestreefd naar een belastingniveau van 60-80% van de maximale belasting Tijd: minimaal 20 min. Frequentie: 2x/3x per week Trainingsvorm:fietsen, lopen, traplopen, roeien etc. Bron: 5

6 Voorbeeldschema s opbouw programma Perifere spierzwakte - Weerstandstraining m.n. bij afgenomen spierkracht - Weerstandtraining ter aanvulling van duur- of intervaltraining wordt aanbevolen bij alle COPD-patiënten. -Combi weerstand en intervaltraining trainingsstrategie bij ernstig beperkte ventilatoire patiënten Uit: Revalidatie bij chronisch obstructieve longziekten (Gosselink en Decramer 2001) - link Training: kracht Intensiteit: 60-80% 1RM Series: 2-3 Rust tussen series: 1½ minuut Ritme: Herhalingen: 8-12 Frequentie: 2x/3x per week Locaties: Grote spiergroepen/ keten/ BE/ OE/ Romp Bepalen startgewicht bij krachttraining middels: 10 rm test IAS/PRT methode Welke spiergroepen? - Atrofie gevolg van inactiviteit maar ook gevolg van langdurig gebruik van coricosteroïden - Grote spieren / ketentraining - Zowel OE/BE als ook romp Evt. ademspiertraining m.b.v. treshold m.n. inspiratie heeft. Expiratoire spiertraining lijkt niet zinvol (Scherer et al., ; Weiner et al., en 2003) Groepstraining of individueel Keuze voor groepstraining of individuele training afhankelijk van vele factoren o.a.: Comorbiditeit Karakter patiënt Hulpvraag Mate van zelfstandigheid Andere redenen Globaal 3 typen patiënten in de praktijk: - Overwinteraars - Chronische patiënten - Opbouwers 6

7 Casus Mevr. T aan de hand van routing de Akker Werken met COPD patiënten is een dynamisch proces COPD, blijf niet stil zitten maar doe er wat mee! Vragen? 7