Grip op ongrijpbare virussen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Grip op ongrijpbare virussen"

Transcriptie

1

2 Grip op ongrijpbare virussen Annelien Roenhorst FES Virus consortium

3 Vraag Wie heeft wel eens last gehad van een virus? Wie heeft wel eens een virus gezien?

4 Virussen Tobamovirus Nepovirus

5 Afmetingen Virus Voetbal Aardbol Ø 30 nm Ø 30 cm Ø12000 km 10 miljoen

6 Virussen: niet zichtbaar wel waarneembaar

7 Detectie en identificatie Electronenmicroscopie Symptomen op toetsplanten R-PAGE Serologie (ELISA)

8 Moleculaire biologische methoden Conventionele PCR Real-time PCR (TaqMAN) Sequencing Sequentie-analyse

9 Detectie en identificatie van virussen Gebaseerd op indirecte aanwijzingen (hoog abstractieniveau) Combinatie van toetsen / technieken Positieve controles / referentiemateriaal Negatieve controles Hoge eisen aan betrouwbaarheid toetsen (validatie)

10 FES virusconsortium Virussen Viroïden Fytoplasma s Nucleïnezuur: RNA/DNA Eiwitmantel Circulair RNA-molecuul Eéncellig organisme Celmembraan Niet kweekbaar

11 Aandachtsgebieden (Q-organismen) Virussen Genus Nepovirus Genus Potexvirus Genus Potyvirus Genus Tospovirus Genera Begomovirus, Crinivirus, Torradovirus (WP3 insecten) Viroïden Genus Pospiviroid (WP2 + WP3) Phytoplasma s Appel, peer (WP2) Aardbei, perzik (WP3) Bemisia tabaci

12 FES Versterking infrastructuur plantgezondheid Wat heeft FES opgeleverd? Drie concrete praktijkvoorbeelden Infrastructuur Wat zijn de uitdagingen?

13 Arabis mosaic virus in bloembollen Probleem IIAII-status in EU Detectie in lelie door China (Q-status) Dreiging handelsbarrière ArMV in tulp Verdienste FES Beschikbaarheid van meerdere gekarakteriseerde isolaten ArMV Snelle ontwikkeling, validatie en implementatie RT-PCR (BKD) Export niet in gevaar dankzij garanties door toetsing leliebollen

14 Strawberry witches broom phytoplasma Probleem IAI-status in EU Toets: niet specifieke biologische toets Behoefte aan snelle specifieke toets (nvwa-plant, Naktuinbouw) Onderzoek FES (PRI) Identiteit gebaseerd op symptoombeschrijving Geen eenduidige genetische kenmerken Minimaal zes fytoplasma s in aardbei die mogelijk heksenbezem veroorzaken welke is witches broom?

15 Strawberry witches broom phytoplasma Verdienste FES Generieke detectiemethode voor phytoplasma s (PRI, PPO) Identificatie door sequentie-analyse Potentiële verdienste FES Publicatie resultaten Bespreking in werkgroep PFC (EU) Aanpassing fytorichtlijn Mogelijk verenging maatregelen Kostenbesparing op toetsing in certificeringsprogramma s

16 Pospiviroïden in tomaat Probleem Potato spindle tuber viroid: IAI-status in EU Pospiviroïde-vondsten in tomaat vanaf 1989 Geen methode om identiteit vast te stellen Herkomst niet te achterhalen Onderzoek (Divisie Plant nvwa ) Ontwikkeling RT-PCR toets voor detectie en identificatie Survey in bloemisterijgewassen Grootschalige besmetting in 2006 Analyse verkregen data

17 Pospiviroïden in tomaat Medeverdienste FES Verzamelen en karakteriseren van andere isolaten Fylogenetische analyse Bloemisterijgewassen infectiebron voor tomaat Identificatie nieuwe pathway voor introductie en verspreiding Epidemiologische kennis voor PRA Behoud en toegang kennis Solanum tuberosum Solanum jasminoides Brugmansia spp Physalis peruviana

18 Verdienste Infrastructuur Plantenvirologie Nationale referentiecollectie (Q-) virussen, viroïden, fytoplasma s Systematische beschrijving Betrouwbare data Toegankelijk via Q-bank Isolaten fysiek beschikbaar

19 Verdienste Infrastructuur Plantenvirologie Referentiecollectie Kennis en isolaten bewaard en toegankelijk Snelle ontwikkeling, implementatie en validatie van toetsen Slagvaardig door operationele expertise Samenwerking tussen virologen bevorderd Internationaal gezaghebbend en interessant als partner Voorwaarde voor NRL en ISO accreditatie

20 FES Virus consortium De uitdaging! Bloembollenkeuringsdienst NAK Naktuinbouw Divisie Plant nvwa Praktijkonderzoek Plant en Omgeving Plant Research International Wageningen Universiteit Voetbal Elftal Elftal in actie Succes!

PSTVd (aardappelspindelknolviroïde) in Dahlia

PSTVd (aardappelspindelknolviroïde) in Dahlia PSTVd (aardappelspindelknolviroïde) in Dahlia Deskstudie P.J. van Leeuwen Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Bloembollen, boomkwekerij en fruit PPO nr. 32 341021

Nadere informatie

Wordt nerfstrepenziekte in tulpen door een virusbesmetting veroorzaakt?

Wordt nerfstrepenziekte in tulpen door een virusbesmetting veroorzaakt? Wordt nerfstrepenziekte in tulpen door een virusbesmetting veroorzaakt? Voortgezet diagnostisch onderzoek 2011 Peter Vink, Khanh Pham en Miriam Lemmers Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Praktijkonderzoek

Nadere informatie

CSI ook in de Plantenwereld

CSI ook in de Plantenwereld artikel ] CSI ook in de Plantenwereld Peter Bonants en Theo van der Lee Plant Research International, Wageningen UR Inleiding Wie kent de serie Crime Scene Investigation (CSI) niet van de televisie? Forensisch

Nadere informatie

Hygiëneprotocol Dahlia PSTVd. P.J. van Leeuwen

Hygiëneprotocol Dahlia PSTVd. P.J. van Leeuwen Hygiëneprotocol Dahlia PSTVd P.J. van Leeuwen Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Bloembollen, boomkwekerij en fruit PPO nr. 32 361815 00/PT nr. 14760.02 oktober

Nadere informatie

December 2014. Tariefaanpassingen BKD. Begroting en. Begroting en tarieven 2015 (vervolg) P2. ELISA-campagne laboratorium.

December 2014. Tariefaanpassingen BKD. Begroting en. Begroting en tarieven 2015 (vervolg) P2. ELISA-campagne laboratorium. Deze nieuwsbrief is een uitgave van BKD Bloembollenkeuringsdienst December 2014 Begroting en tarieven 2015 P1 Begroting en tarieven 2015 (vervolg) P2 ELISA-campagne laboratorium Column AM Ketenregister

Nadere informatie

Virusziekten bij het gewas Eucomis

Virusziekten bij het gewas Eucomis Virusziekten bij het gewas Eucomis Voortgezet diagnostisch onderzoek 2011 Peter Vink, Paul van Leeuwen en Khanh Pham Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit Januari 2013

Nadere informatie

Vaste planten waardplant voor PlAMV?

Vaste planten waardplant voor PlAMV? Vaste planten waardplant voor PlAMV? Consultancy onderzoek Casper Slootweg, Miriam Lemmers en Maarten de Kock Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Bloembollen,

Nadere informatie

Zaadoverdracht van het Strawberry latent ringspot virus in lelie

Zaadoverdracht van het Strawberry latent ringspot virus in lelie Zaadoverdracht van het Strawberry latent ringspot virus in lelie Eindrapportage onderdeel zaadoverdracht van het onderzoek naar verspreidingsroutes van SLRSV in lelie Martin Verbeek, Ineke Stijger, Miriam

Nadere informatie

Nieuwe technieken die oude overbodig maken?

Nieuwe technieken die oude overbodig maken? Nieuwe technieken die oude overbodig maken? FES Fyto Symposium 22 juni 21 Dr. Piet M. Boonekamp Plant Research International Voor welke organismen Identificatie/Detectie? Diagnostiek is weten waar het

Nadere informatie

Graszodensurvey, bron van verspreiding van schadelijke nematoden? Loes den Nijs, Nationaal Referentie Centrum

Graszodensurvey, bron van verspreiding van schadelijke nematoden? Loes den Nijs, Nationaal Referentie Centrum Graszodensurvey, bron van verspreiding van schadelijke nematoden? Loes den Nijs, Nationaal Referentie Centrum NVWA, sinds 2012 Integratie van: De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) Algemene inspectie Dienst

Nadere informatie

Factsheet Schadebeeld bladnecrose in Lelie

Factsheet Schadebeeld bladnecrose in Lelie Factsheet Schadebeeld bladnecrose in Lelie De afgelopen jaren wordt er een nieuw schadebeeld geconstateerd bij de broei van Lelie. Het schadebeeld bestaat uit kleine necrotische vlekjes, soms op maar één

Nadere informatie

Eis 6.3.2 Schadelijke organismen en ziekten niveau 1

Eis 6.3.2 Schadelijke organismen en ziekten niveau 1 Eis 6.3.2 Schadelijke organismen en ziekten niveau 1 Indien tijdens de teelt schadelijke quarantaine organismen en ziekten met betrekking tot de gezondheid van mens, dier en plant werden vastgesteld dienen

Nadere informatie

Uitvoeringsrichtlijn Overige Bolgewassen

Uitvoeringsrichtlijn Overige Bolgewassen Het bestuur van de Stichting Bloembollenkeuringsdienst, gelet op richtlijn 98/56/EG, artikel 9 van het Landbouwkwaliteitsbesluit 2007 en de toelichting behorende bij de Landbouwkwaliteitsregeling 2007,

Nadere informatie

Hygiëne-check in de teelt Van kuipplanten van de Solanaceae familie

Hygiëne-check in de teelt Van kuipplanten van de Solanaceae familie Hygiëne-check in de teelt Van kuipplanten van de Solanaceae familie DLV Plant Postbus 7001 6700 CA Wageningen Agro Business Park 65 6708 PV Wageningen T 0317 49 15 78 F 0317 46 04 00 In opdracht van Landelijke

Nadere informatie

RIKILT Institute of Food Safety

RIKILT Institute of Food Safety RIKILT Institute of Food Safety In het kort Referentie instituut Metingen & Advies Onderzoek RIKILT Institute of Food Safety RIKILT Institute of Food Safety is onderdeel van de internationale kennisorganisatie

Nadere informatie

Mei 2014 Het toezichtsbezoek, wat de BKD uitvoert voor de NVWA, heet vanaf 2014

Mei 2014 Het toezichtsbezoek, wat de BKD uitvoert voor de NVWA, heet vanaf 2014 Deze nieuwsbrief is een uitgave van BKD Bloembollenkeuringsdienst Mei 2014 Financieel nieuws Pilot Ketenregister AM Column Virusdiagnostiek 2.0 p2 p2 p3 p3 p4 p5 Risicogebaseerd keuren/ bedrijfsklassering

Nadere informatie

Studiemiddag Kleinfruit Steenfruit Vlamings BV 1

Studiemiddag Kleinfruit Steenfruit Vlamings BV 1 11 februari 2015 Studiemiddag Klein en Steenfruit Vlamings B.V. Hans Konings Virusziekten in Blauwe Bes, ander houtig kleinfruit en Steenfruit. Inhoud Virussen algemeen Ziektenbeelden in blauwe bessen

Nadere informatie

Ontwikkeling bemonsteringssystematiek voor het toetsen op latente infecties in voortkwekingsmateriaal

Ontwikkeling bemonsteringssystematiek voor het toetsen op latente infecties in voortkwekingsmateriaal Ontwikkeling bemonsteringssystematiek voor het toetsen op latente infecties in voortkwekingsmateriaal Eindrapportage OND/2004/16/03 Dr. J.M. van der Wolf, Dr. P. Kastelein & Prof. dr. T. H. Been Plant

Nadere informatie

PlAMV Update en Onderzoek

PlAMV Update en Onderzoek PlAMV Update en Onderzoek Casper Slootweg Agrifirm 14 november 2014 Update / Informatie uitwisseling Resultaten onderzoek Ontwikkelingen Interactie / discussie Onderwerpen vandaag Hoe staan we ervoor?

Nadere informatie

Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Werkwijze en opzet bemonstering Geslachten Bedrijven (vaste plantenkwekers) Zo

Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Werkwijze en opzet bemonstering Geslachten Bedrijven (vaste plantenkwekers) Zo Inventarisatie virussen in vaste planten december 2007 E.T.M. Meekes () D.H. van Pouderoijen () C.C.M.M. Stijger (PPO Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit) Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2

Nadere informatie

Toetsontwikkeling op virussen in Zantedeschia

Toetsontwikkeling op virussen in Zantedeschia Toetsontwikkeling op virussen in Zantedeschia Maarten de Kock en Khanh Pham Ton van Schadewijk en Roberto Miglino (Praktijkonderzoek Plant en Omgeving) (Bloembollenkeuringsdienst) Praktijkonderzoek Plant

Nadere informatie

Genomics: een doorbraak in de strijd tegen de aardappelziekte?!

Genomics: een doorbraak in de strijd tegen de aardappelziekte?! Genomics: een doorbraak in de strijd tegen de aardappelziekte?! De aardappelziekte De aardappelziekte Wel of geen infectie? Veroorzaakt door Phytophthora infestans Verantwoordelijk voor hongersnood 19e

Nadere informatie

Laboratoriumonderzoek MKZ crisis 2001

Laboratoriumonderzoek MKZ crisis 2001 Laboratoriumonderzoek MKZ crisis 2001 Gecertificeerde technieken: 1. Virus antigeen test (IDAS-ELISA) 2. Virus isolatie (VI) op gevoelige cellen (+ IDAS-ELISA) 3. Virus specifieke antistoftest (virus-neutralisatie

Nadere informatie

Landenoverzicht exporteisen Groenteplanten - Servië

Landenoverzicht exporteisen Groenteplanten - Servië Overzicht van de laatste wijziging(en) versie datum toelichting 1.5 19-4-2017 Link aangepast 1.4 4-5-2016 Div. aanvullingen m.b.t. organismen die niet in NL voorkomen 1.3 13-4-2016 Aanpassing m.b.t. Xylella

Nadere informatie

Validatie van moleculaire methodes in een drinkwaterlaboratorium. Adrie Atsma

Validatie van moleculaire methodes in een drinkwaterlaboratorium. Adrie Atsma Validatie van moleculaire methodes in een drinkwaterlaboratorium Adrie Atsma Drinkwater laboratorium Nederland Controleren drinkwater van bron tot tap Chemisch Fysiologisch Micro-organismen Controleren

Nadere informatie

Xylella fastidiosa: eerste detectie in België

Xylella fastidiosa: eerste detectie in België Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Xylella fastidiosa: eerste detectie in België Raadgevend comité 23/10/2018 Symptomatische olijfbomen Routine inspectie bij een groothandel (5/09/2018)

Nadere informatie

. naturalis. nederlands centrum voor biodiversiteit. leiden. plantpathogenen, onderdeel van biodiversiteit? kennis en innovatie in breed perspectief

. naturalis. nederlands centrum voor biodiversiteit. leiden. plantpathogenen, onderdeel van biodiversiteit? kennis en innovatie in breed perspectief . naturalis nederlands centrum voor biodiversiteit. leiden plantpathogenen, onderdeel van biodiversiteit? kennis en innovatie in breed perspectief . naturalis nederlands centrum voor biodiversiteit. leiden

Nadere informatie

Consultancy: Ontwikkeling van een PCR voor de detectie van CChMVd in chrysant Opdrachtgever: Productschap Tuinbouw Looptijd project: Augustus - novemb

Consultancy: Ontwikkeling van een PCR voor de detectie van CChMVd in chrysant Opdrachtgever: Productschap Tuinbouw Looptijd project: Augustus - novemb Consultancy Ontwikkeling van een PCR voor de detectie van CChMVd in chrysant November 2010 Ellis Meekes, Rien Hooftman Naktuinbouw Consultancy: Ontwikkeling van een PCR voor de detectie van CChMVd in chrysant

Nadere informatie

NVWA -Protocol: PSTVd aardappelkweekmateriaal. Versie: PSTVd Auteurs: Frans Janssen

NVWA -Protocol: PSTVd aardappelkweekmateriaal. Versie: PSTVd Auteurs: Frans Janssen NVWA -Protocol: PSTVd aardappelkweekmateriaal. Versie: PSTVd 2015.1 Auteurs: Frans Janssen Dit document is een bijlage bij de hoofdstukken 5 en 6 van het Uitvoeringsprotocol behorende bij de Meerjarige

Nadere informatie

Uitvoeringsrichtlijn Vernietiging Zieke Bloembollen

Uitvoeringsrichtlijn Vernietiging Zieke Bloembollen Het bestuur van de Stichting Bloembollenkeuringsdienst, gelet op de richtlijn nr. 98/56/EG van de Raad van de Europese Unie van 20 juli 1998 betreffende het in de handel brengen van teeltmateriaal van

Nadere informatie

Ebolavirus. Virologie, epidemiologie en infectiepreventie. Janette Rahamat-Langendoen Arts-microbioloog/viroloog

Ebolavirus. Virologie, epidemiologie en infectiepreventie. Janette Rahamat-Langendoen Arts-microbioloog/viroloog Ebolavirus Virologie, epidemiologie en infectiepreventie Janette Rahamat-Langendoen Arts-microbioloog/viroloog Ebolavirus Virologie Wat is Ebolavirus Symptomatologie Diagnostiek Behandeling? Epidemiologie

Nadere informatie

Primair diagnostisch onderzoek aan een onbekende wortelrot bij de bollenteelt van lelies op dekzandgronden

Primair diagnostisch onderzoek aan een onbekende wortelrot bij de bollenteelt van lelies op dekzandgronden Primair diagnostisch onderzoek aan een onbekende wortelrot bij de bollenteelt van lelies op dekzandgronden Voortgezet diagnostisch onderzoek 2007 Peter Vink en Hans Kok Praktijkonderzoek Plant & Omgeving

Nadere informatie

Wat is voor de leliebroeierij belangrijk te weten over virussen?

Wat is voor de leliebroeierij belangrijk te weten over virussen? Wat is voor de leliebroeierij belangrijk te weten over virussen? Casper Slootweg, Maarten de Kock LTO bijeenkomst 23 sept 2014 Opzet Welke virussen in lelie? En hoe kom je er aan en hoe kom je er af? Welke

Nadere informatie

Thesisonderwerpen 2013 LFVB en FTC

Thesisonderwerpen 2013 LFVB en FTC Thesisonderwerpen 2013 LFVB en FTC - onderwerpen hebben een wetenschappelijke en praktische component en kunnen altijd bijgestuurd worden (interesse, competentie) - major versus motivatie (LB-GP, C&G,

Nadere informatie

DE KEURING VAN POOTAARDAPPELEN

DE KEURING VAN POOTAARDAPPELEN DE KEURING VAN POOTAARDAPPELEN De omstandigheden in Nederland, zoals klimaat en grondsoort, zijn zeer geschikt voor het telen van pootaardappelen. Daarnaast is het vakmanschap van de Nederlandse telers

Nadere informatie

Overleving pepinomozaïekvirus in kleding

Overleving pepinomozaïekvirus in kleding Overleving pepinomozaïekvirus in kleding Ineke Stijger, Roel Hamelink, Daniel Ludeking Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk Juli 2012 Rapport/Nota nummer 2011 Wageningen, Stichting Dienst Landbouwkundig

Nadere informatie

PROJECTVERSLAG 2005 NAAR EEN OPLOSSING VOOR ONBEKEND WORTELROT IN LELIE

PROJECTVERSLAG 2005 NAAR EEN OPLOSSING VOOR ONBEKEND WORTELROT IN LELIE PROJECTVERSLAG 2005 NAAR EEN OPLOSSING VOOR ONBEKEND WORTELROT IN LELIE Naar een oplossing voor onbekend wortelrot in lelie Projectverslag fase 3 Uitgevoerd door: DLV Facet DLV Facet: Peter Graven DLV

Nadere informatie

POOTGOED gezond de wereld rond. Marjan Folkers NVWA Landelijke Pootgoeddag 18 februari 2016

POOTGOED gezond de wereld rond. Marjan Folkers NVWA Landelijke Pootgoeddag 18 februari 2016 POOTGOED gezond de wereld rond Marjan Folkers NVWA Landelijke Pootgoeddag 18 februari 2016 1899: Oprichting PD vanwege export VS 2 1950: Toename handel/import nieuwe risico s 3 International seed potato

Nadere informatie

Potentiële virologische bedreigingen in de (glas)tuinbouw. A.W. (Arjen) Werkman en J.W. (Annelien) Roenhorst

Potentiële virologische bedreigingen in de (glas)tuinbouw. A.W. (Arjen) Werkman en J.W. (Annelien) Roenhorst Potentiële virologische bedreigingen in de (glas)tuinbouw A.W. (Arjen) Werkman en J.W. (Annelien) Roenhorst Plantenziektenkundige Dienst, afdeling Diagnostiek, Virologie, Wageningen, email: a.w.werkman@minlnv.nl

Nadere informatie

Nationale richtlijn voor de validatie van detectie- en identificatiemethoden voor plantpathogenen en plaagorganismen

Nationale richtlijn voor de validatie van detectie- en identificatiemethoden voor plantpathogenen en plaagorganismen Nationale richtlijn voor de validatie van detectie- en identificatiemethoden voor plantpathogenen en plaagorganismen Verkorte naam: nationale validatierichtlijn voor plantpathogenen en plaagorganismen

Nadere informatie

Consultancy: inventarisatie Diaphania perspectalis

Consultancy: inventarisatie Diaphania perspectalis Consultancy: inventarisatie Diaphania perspectalis Aanwezigheid en schade door Diaphania perspectalis in de Nederlandse boomkwekerij Jerre de Blok Praktijkonderzoek Plant en Omgeving Sector bloembollen,

Nadere informatie

Aantasting van Alliumbollen door Fusarium

Aantasting van Alliumbollen door Fusarium Aantasting van Alliumbollen door Fusarium Voortgezet diagnostisch onderzoek 2006/2007 Peter Vink, Trees Hollinger, Paul van Leeuwen en Khanh Pham Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen Augustus

Nadere informatie

Exportdag PSI Zomer 2018

Exportdag PSI Zomer 2018 Dit is een samenvatting. Voor actuele info zie landeneisen NVWA Exportdag PSI Zomer 2018 29 June 2018 Door: Theo Overdevest 1.1 Programma PSI Export voorbereiding Certificeren 1.2 PSI Export voorbereiding

Nadere informatie

Landenoverzicht exporteisen Zaaizaden - Japan

Landenoverzicht exporteisen Zaaizaden - Japan Nederlandse Voedsel- en Warenautiteit Landenoverzicht expteisen Zaaizaden Overzicht van de laatste wijziging(en) versie datum toelichting 2.16 14-10-2015 Aanpassing tekst bijschrijving tomaat 2.15 17-8-2015

Nadere informatie

Microbiologische methoden (E. coli) Gertjan Medema, Leo Heijnen

Microbiologische methoden (E. coli) Gertjan Medema, Leo Heijnen Microbiologische methoden (E. coli) Gertjan Medema, Leo Heijnen Ideale methode Specifiek (geen vals -) Reproduceerbaar Simpel Selectief (geen vals +) 100% recovery Snel Gevoelig Levend/Infectieus Goedkoop

Nadere informatie

Rapport fytosanitaire signaleringen 2012. Datum Augustus 2013

Rapport fytosanitaire signaleringen 2012. Datum Augustus 2013 Rapport fytosanitaire signaleringen 2012 Datum Augustus 2013 COLOFON Colofon Projectnaam: Rapport fytosanitaire signaleringen 2012 Versienummer 1.0 Projectleider dr. W.H. van Eck Contactpersoon Antoon

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst LTO Nederland bomen en vaste planten Cultuurgroep Zomerbloemen. Ron Bleijswijk Hoofd keuringen

Informatiebijeenkomst LTO Nederland bomen en vaste planten Cultuurgroep Zomerbloemen. Ron Bleijswijk Hoofd keuringen Informatiebijeenkomst LTO Nederland bomen en vaste planten Cultuurgroep Zomerbloemen Ron Bleijswijk Hoofd keuringen 19-02-2019 Keuringsdiensten Nederland Bloembollenkeuringsdienst (BKD) Nederlandse Algemene

Nadere informatie

Fytosanitaire wet- en regelgeving; import in EU

Fytosanitaire wet- en regelgeving; import in EU Fytosanitaire wet- en regelgeving; import in EU Huidig wettelijk kader Aanstaande veranderingen Thorwald Geuze Teamleider Toezichtontwikkeling Fytosanitair Divisie Landbouw en Natuur NVWA Wettelijk kader

Nadere informatie

Het lab van de toekomst: een bespiegeling op mensen, middelen en methoden in een commercieel voedingslab. Henk Tolman

Het lab van de toekomst: een bespiegeling op mensen, middelen en methoden in een commercieel voedingslab. Henk Tolman Het lab van de toekomst: een bespiegeling op mensen, middelen en methoden in een commercieel voedingslab Henk Tolman 2 Lab van de toekomst KBBL sinds februari 2014 deel van Eurofins 3 Lab van de toekomst

Nadere informatie

Ebola een harde wake-up call

Ebola een harde wake-up call VHF national reference laboratory VHF WHO collaborating centre Ebola een harde wake-up call Paraatheid van internationale laboratoria Chantal Reusken Viroscience ErasmusMC Paraatheid van internationale

Nadere informatie

Gezond pootgoed @ ILVO 2011. VVP ALV 12 december 2011

Gezond pootgoed @ ILVO 2011. VVP ALV 12 december 2011 Gezond pootgoed @ ILVO 2011 VVP ALV 12 december 2011 Gezond pootgoed @ ILVO 2011 Het aardappelseizoen 2011 Top 5 ziekten in pootgoed Dickeya & Pectobacterium Projecten @ ILVO Survey pootgoed Identificatie

Nadere informatie

Tabaksratelvirus (TRV) in aardappel. Hans Hoek, PPO AGV Lelystad

Tabaksratelvirus (TRV) in aardappel. Hans Hoek, PPO AGV Lelystad Tabaksratelvirus (TRV) in aardappel Hans Hoek, PPO AGV Lelystad Indeling: Tabaksratelvirus (TRV) en kringerigheid Trichodoriden als virusvector Waarom onderzoek? Opzet en uitvoering onderzoek Resultaten

Nadere informatie

Anneke van Dijk LTO Nederland. Xylella preventie

Anneke van Dijk LTO Nederland. Xylella preventie Anneke van Dijk LTO Nederland Xylella preventie Leidraad preventie Xylella Huidige situatie Risicobeoordeling Heb je waardplanten van Xylella op de kwekerij? Raadpleeg hiervoor regelmatig de lijst met

Nadere informatie

Onderzoek naar een onbekende bladafwijking in gladiool

Onderzoek naar een onbekende bladafwijking in gladiool Onderzoek naar een onbekende bladafwijking in gladiool Voortgezet diagnostisch onderzoek uitgevoerd in juli en augustus 2006 Peter Vink, Trees Hollinger en Khanh Pham Praktijkonderzoek Plant & Omgeving

Nadere informatie

Diagnostiek aardappelvirussen in pootgoed

Diagnostiek aardappelvirussen in pootgoed Diagnostiek aardappelvirussen in pootgoed Kris De Jonghe 01/02/201 Algemeen - virusbeheersing in aardappelpootgoed Focus ligt op de beheersing van belangrijke, door bladluis overgedragen virussen Vermeerdering

Nadere informatie

Rapport fytosanitaire signaleringen 2013. Datum 31 juli 2014

Rapport fytosanitaire signaleringen 2013. Datum 31 juli 2014 Rapport fytosanitaire signaleringen 2013 Datum 31 juli 2014 COLOFON Colofon Projectnaam: Rapport fytosanitaire signaleringen 2013 Versienummer 2.0 Projectleider: dr. W.H. van Eck Contactpersoon: Antoon

Nadere informatie

Moleculaire diagnostiek

Moleculaire diagnostiek Moleculaire diagnostiek van infectieziekten Arjan de Jong 8 december 2015 Moleculaire diagnostiek Diagnostiek op basis van moleculair biologische (DNA/RNA) technieken Moleculaire diagnostiek van infecties

Nadere informatie

Real-time RT-PCR voor grootschalige toetsting van aardappel op het. Het aardappelspindelknolviroïde

Real-time RT-PCR voor grootschalige toetsting van aardappel op het. Het aardappelspindelknolviroïde Real-time RT-PCR voor grootschalige toetsting van aardappel op het aardappelspindelknolviroïde J.W. (Annelien) Roenhorst 1, C.C.C. (Claudia) Jansen 1, L.F.F. Kox 1, E.G. (Eisse) de Haan 2, G.W. (Gé) van

Nadere informatie

Ontwikkelen van detectiemethoden voor virussen in bloembolgewassen

Ontwikkelen van detectiemethoden voor virussen in bloembolgewassen Ontwikkelen van detectiemethoden voor virussen in bloembolgewassen Khanh Pham, Miriam Lemmers, Joop van Doorn en Toon Derks Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector bollen mei 2006 PPO nr. 320677

Nadere informatie

Verpakkingshoutinspecties in Nederland (import)

Verpakkingshoutinspecties in Nederland (import) Verpakkingshoutinspecties in Nederland (import) Inleiding Inspectie Programmas Inspectie proces Resultaten Ontwikkelingen Thorwald Geuze Teamleider Toezichtontwikkeling Fytosanitair Divisie Landbouw en

Nadere informatie

Mogelijkheden voor Detectie & Diagnostiek

Mogelijkheden voor Detectie & Diagnostiek Mogelijkheden voor Detectie & Diagnostiek Peter Bonants Wageningen Plant Research, BU Biointeracties & Plantgezondheid 23 Maart 2017 Landbouwkundige producten in gevaar Detectie ziekten en plagen Welke?

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 67728 5 december 2018 Regeling van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 2 december 2018, nr. WJZ/18262959,

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Regeling tarieven Plantenziektenwet wordt als volgt gewijzigd:

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Regeling tarieven Plantenziektenwet wordt als volgt gewijzigd: STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 70314 19 december 2017 Regeling van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 15 december 2017, nr. WJZ/17170428,

Nadere informatie

Nieuwe plantenvirussen en hun vectoren. 21 maart 2019, Ineke Stijger, Martin Verbeek, Rene van der Vlugt

Nieuwe plantenvirussen en hun vectoren. 21 maart 2019, Ineke Stijger, Martin Verbeek, Rene van der Vlugt Nieuwe plantenvirussen en hun vectoren 21 maart 2019, Ineke Stijger, Martin Verbeek, Rene van der Vlugt Programma workshop Wat is een plantenvirus? Nieuwe virussen en hun vector Verspreiding van virus

Nadere informatie

Cherry rasp leaf virus (CRLV) & vectorsoorten van Xiphinema americanum s.l. (IAI)

Cherry rasp leaf virus (CRLV) & vectorsoorten van Xiphinema americanum s.l. (IAI) Cherry rasp leaf virus (CRLV) & vectorsoorten van Xiphinema americanum s.l. (IAI) Categorie: Viruses & viroids (vector: Nematoda) Naam waaronder gereguleerd: - Virussen en virusachtige organismen van Cydonia

Nadere informatie

Studieavond Courgette

Studieavond Courgette Ecologie van courgettevirus in Vlaanderen de weg naar een duurzame geïntegreerde beheersing Studieavond Courgette 28 februari 2014 IWT landbouw: 100893 Mathias De Backer Kris De Jonghe Thijs De Langhe

Nadere informatie

Praktijkgericht (C-) onderzoek aan Erwinia-problemen in bloembolgewassen 2009-2013.

Praktijkgericht (C-) onderzoek aan Erwinia-problemen in bloembolgewassen 2009-2013. Deltaplan Erwinia C Praktijkgericht (C-) onderzoek aan Erwinia-problemen in bloembolgewassen 2009-2013. Auteur(s) Joop van Doorn, Peter Vreeburg, Paul van Leeuwen, Wendy Martin en Robert Dees Praktijkonderzoek

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Draaiboek Xylella fastidiosa

Draaiboek Xylella fastidiosa Draaiboek NVWA Fytosanitair Datum: April 2018 Pagina 1 van 15 Doel draaiboek: Dit draaiboek is samengesteld door de NVWA en treedt in werking als er een verdenking van is. Het doel van dit draaiboek is

Nadere informatie

K.B B.S In werking

K.B B.S In werking K.B. 18.6.2017 B.S. 29.6.2017 In werking 1.8.2017 Wijzigen Invoegen Verwijderen Artikel 24bis - KLINISCHE BIOLOGIE 1. Moleculaire Biologische Onderzoeken op genetisch materiaal van micro-organismen : 556872

Nadere informatie

Identificatie en karakterisatie van MIC

Identificatie en karakterisatie van MIC Identificatie en karakterisatie van MIC Harmien Verstraete Vanda Branco AVECOM NV - Bioproducts & Apps 3/11/2016 1 AVECOM 1) Onderzoeksprojecten zowel tailor-made onderzoek voor industriële partners als

Nadere informatie

Whole genome sequencing op direct materiaal voor virus detectie en typering. Janette Rahamat-Langendoen, arts-microbioloog

Whole genome sequencing op direct materiaal voor virus detectie en typering. Janette Rahamat-Langendoen, arts-microbioloog Whole genome sequencing op direct materiaal voor virus detectie en typering Janette Rahamat-Langendoen, arts-microbioloog Acute luchtweginfecties Belangrijke oorzaak van ziekenhuis opnames bij kinderen

Nadere informatie

Dragen vleermuizen hun virussen over aan katten en mensen in Nederland? Lineke Begeman

Dragen vleermuizen hun virussen over aan katten en mensen in Nederland? Lineke Begeman Dragen vleermuizen hun virussen over aan katten en mensen in Nederland? Lineke Begeman LBDH, Gorinchem, 6 April 2019 Foto Remko de Waal Waarom onderzoeken we het vóórkomen van virussen bij vleermuizen?

Nadere informatie

Informatieblad Herkenning Epitrix soorten

Informatieblad Herkenning Epitrix soorten Informatieblad Herkenning Epitrix soorten Voor aardappel importeurs, verwerkers en telers Systematiek: Epitrix soorten behoren tot de orde van kevers (Coleoptera), familie van de bladhaantjes (Chrysomelidae),

Nadere informatie

Fytosanitaire signalering 2007

Fytosanitaire signalering 2007 Fytosanitaire signalering 2007 Fytosanitaire signalering 2007 Overzicht van vondsten van schadelijke organismen en andere organismegerichte informatie Plantenziektenkundige Dienst Wageningen Fytosanitaire

Nadere informatie

Landenoverzicht exporteisen Plantuien, Sjalotten en Knoflook - Canada

Landenoverzicht exporteisen Plantuien, Sjalotten en Knoflook - Canada Overzicht van de laatste wijziging(en) versie datum toelichting 1.14 13-4-2016 Eisen m.b.t. Sclerotium cepivorum opgenomen 1.13 21-1-2015 Aanpassingen in bijschrijvingen m.b.t. groeimedium 1.12 1-10-2014

Nadere informatie

Van Boktor naar barcode:

Van Boktor naar barcode: Van Boktor naar barcode: hoe een combinatie van morfologische en moleculaire kenmerken onze kennis van plagen kan versterken Antoon Loomans en Roel Potting Divisie Plant, nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit,

Nadere informatie

1. Groot internationaal risicoprofiel. 2. Brussel januari NL aanpak Boskoop 4. Toekomst EU

1. Groot internationaal risicoprofiel. 2. Brussel januari NL aanpak Boskoop 4. Toekomst EU 1. Groot internationaal risicoprofiel. 2. Brussel januari 2010 3. NL aanpak Boskoop 4. Toekomst EU Bufferzone Boskoop Anoplophora chinensis (Oost-Aziatische Boktor) 28 januari 2010 Bram de Hoop Brussel

Nadere informatie

Inventarisatie, voorkoming en bestrijding van fytoplasma en zijn vector in Muscari

Inventarisatie, voorkoming en bestrijding van fytoplasma en zijn vector in Muscari Inventarisatie, voorkoming en bestrijding van fytoplasma en zijn vector in Muscari Voortgezet diagnostisch onderzoek 2010/2011 Peter Vink, Paul van Leeuwen en Khanh Pham Praktijkonderzoek Plant & Omgeving,

Nadere informatie

Naktuinbouw. Versie: Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit

Naktuinbouw. Versie: Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit NVWA-protocol: Inspecties Phytophthora ramorum Naktuinbouw Auteur: Dolf Smid Versie: 2017.01 Dit document is een bijlage bij hoofdstuk 5 van het uitvoeringsprotocol

Nadere informatie

Overdracht van geelziek in Eucomis via zaad

Overdracht van geelziek in Eucomis via zaad Overdracht van geelziek in Eucomis via zaad Voortgezet diagnostisch onderzoek 2008/2009 Peter Vink, Paul van Leeuwen en Robert Dees Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business

Nadere informatie

Genetische basis van PepMV: test voor virusagressiviteit en stabiele zwakke stam

Genetische basis van PepMV: test voor virusagressiviteit en stabiele zwakke stam Genetische basis van PepMV: test voor virusagressiviteit en stabiele zwakke stam Auteur(s): René van der Vlugt 1 Henry van Raaij 1 Petra van Bekkum 1 1 Plant Research International, Wageningen Plant Research

Nadere informatie

Exportdag Verre Oosten Zomer 2015

Exportdag Verre Oosten Zomer 2015 Exportdag Verre Oosten Zomer 2015 26 juni 2015 Door: Theo Overdevest 1 Programma Verre Oosten A. Japan B. China C. Diverse landen D. Behandelingen vak 12-17 E. Permit IVI F. Replacements 2 Certificeren

Nadere informatie

Basisnormen voor aardappelen

Basisnormen voor aardappelen Basisnormen voor aardappelen 1. POOTAARDAPPELEN moeten bij inspectie: a voldoen aan de NAK-normen. b vrij zijn van organismen vermeld in het overzicht Quarantaine organismen v.d. Europese Unie (zie hierna

Nadere informatie

NRC Bordetella pertussis: verslag van het Nationaal Referentiecentrum voor het jaar 2012.

NRC Bordetella pertussis: verslag van het Nationaal Referentiecentrum voor het jaar 2012. NRC Bordetella pertussis: verslag van het Nationaal Referentiecentrum voor het jaar 2012. Inleiding In 2012 bevestigden de twee laboratoria van het Nationaal Referentie Centrum Bordetella pertussis een

Nadere informatie

Nieuw Plantenpaspoort

Nieuw Plantenpaspoort Nieuw Plantenpaspoort Met ingang van 14 december 2019 treedt de nieuwe EU plantgezondheidsverordening in werking. De verordening is gericht op het moderniseren en beter afstemmen van nationale wetten binnen

Nadere informatie

Nieuw Plantenpaspoort

Nieuw Plantenpaspoort Nieuw Plantenpaspoort Met ingang van 14 december 2019 treedt de nieuwe EU plantgezondheidsverordening in werking. De verordening is gericht op het moderniseren en beter afstemmen van nationale wetten binnen

Nadere informatie

2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 3 6 11 1 12 7 1 2 5 4 3 9 10 8 18 20 21 22 23 24 25 26 28

Nadere informatie

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 1 12 7 3 1 6 2 5 4 3 11 9 10 8 18 20 21 22 23 24 26 28 30

Nadere informatie

Voorwoord 5. 1. BKD in het kort 6. 2. Keuringsbeleid en kwaliteit 9 4. ICT 28. 5 Communicatie 31. 7 Bestuur 40. 8 Juridisch 43.

Voorwoord 5. 1. BKD in het kort 6. 2. Keuringsbeleid en kwaliteit 9 4. ICT 28. 5 Communicatie 31. 7 Bestuur 40. 8 Juridisch 43. J A A R V E R S L A G 2 0 1 0 INHOUD Voorwoord 5 1. BKD in het kort 6 2. Keuringsbeleid en kwaliteit 9 3. Laboratorium 24 4. ICT 28 i3 5 Communicatie 31 6 Personeel 33 7 Bestuur 40 8 Juridisch 43 9 Financiën

Nadere informatie

Lelie 2.0 LELIE oktober 2013 versie 0.09 Pagina 1 van 23

Lelie 2.0 LELIE oktober 2013 versie 0.09 Pagina 1 van 23 LELIE 2.0 29 oktober 2013 versie 0.09 Pagina 1 van 23 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Schema 4 3. Schakel 1 en 2 : kandidaatplant en weefselkweek 5 4. Schakel 3 : doortelen weefselkweek 7 5. Schakel 4a

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Regeling tarieven Plantenziektenwet wordt als volgt gewijzigd:

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Regeling tarieven Plantenziektenwet wordt als volgt gewijzigd: STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 27926 15 mei 2017 Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 10 mei 2017, nr. WJZ/17029259, houdende wijziging

Nadere informatie

SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie

SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie 166 Samenvatting SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie Deel I Introductie In de introductie van dit proefschrift (Hoofdstuk

Nadere informatie

Komkommerbontvirus in komkommmer

Komkommerbontvirus in komkommmer Komkommerbontvirus in komkommmer Gewasbeschermingsdag voor adviseurs, 31 maart 2011 Ineke Stijger, Roel Hamelink, Daniel Ludeking, Wageningen UR Glastuinbouw Plantenvirussen algemeen Speciale en nauwe

Nadere informatie

Landenoverzicht exporteisen Bloembollen - Taiwan

Landenoverzicht exporteisen Bloembollen - Taiwan Overzicht van de laatste wijziging(en) versie datum toelichting 1.21 18-01-2017 Bij Tulp is het voldoende om Tulipa sp. te vermelden. 1.20 21-12-2016 Implementatie per 01-01-2017 gewijzigde wetgeving van

Nadere informatie

Virusbeelden Vaste planten

Virusbeelden Vaste planten Virusbeelden Vaste planten Virus Nederlandse naam Manier van virusverspreiding ArMV Arabis-mozaïekvirus Aaltjes (Xiphinema diversicaudatum), vegetatieve vermeerdering, onkruidzaad, mechanisch niet uitgesloten

Nadere informatie

Highlights en ontwikkelingen plantgezondheid in de glastuinbouw

Highlights en ontwikkelingen plantgezondheid in de glastuinbouw Highlights en ontwikkelingen plantgezondheid in de glastuinbouw Plantgezondheidsevent, 23 maart 2017 Caroline van der Salm Ecosysteem management Weerbaar Systeem Biologische bestrijding Weerbare plant

Nadere informatie

Tomato ringspot virus (ToRSV) & vectorsoorten van Xiphinema americanum s.l. (IAI)

Tomato ringspot virus (ToRSV) & vectorsoorten van Xiphinema americanum s.l. (IAI) Tomato ringspot virus (ToRSV) & vectorsoorten van Xiphinema americanum s.l. (IAI) Categorie: Viruses & viroids (vector: Nematoda) Naam waaronder gereguleerd: - Tomato ringspot virus, - Xiphinema americanum

Nadere informatie

Uitvoeringsrichtlijn Hyacint

Uitvoeringsrichtlijn Hyacint Het bestuur van de Stichting Bloembollenkeuringsdienst (BKD), gelet op richtlijn 98/56/EG, artikel 9 van het Landbouwkwaliteitsbesluit 2007 en de toelichting behorende bij de Landbouwkwaliteitsregeling

Nadere informatie

De rol van Phytophthora bij scheut- en stengelrot in pioenroos

De rol van Phytophthora bij scheut- en stengelrot in pioenroos De rol van Phytophthora bij scheut- en stengelrot in pioenroos Casper Slootweg en Peter Vink (PPO) Henk van den Berg (Henk van den Berg Teelt- en bedrijfsadvies) Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Sector

Nadere informatie