Voorwoord. Na de mooie, warme nazomer zijn we nu dan toch in de herfst beland.

Transcriptie

1 1 Voorwoord Na de mooie, warme nazomer zijn we nu dan toch in de herfst beland. Als je in de supermarkten kijkt lijken de feestdagen al dichtbij,de pepernoten liggen in de schappen in alle mogelijke soorten en maten en ook kerstartikelen zijn weer te koop. Gelukkig gaat de economie wat groeien en hopen we dat iedereen daar van mee kan profiteren. Jammer en akelig is het dat in grote delen van de wereld nog zo veel mensen in nare toestanden van oorlog, ziekte en hongersnood moeten leven. Dat zet je weer eens aan het denken over de grote verschillen in de wereld. In deze Bornkrant vindt u weer diverse en lezens-waardige artikelen onder andere over gebruiken in andere landen, cursusaanbod Vrijwilligerscentrale, het Gregoriaans Getijdenkoor, het Platform Maatschappelijke ondersteuning. Tentoonstelling na de bombardementen en nog veel meer. De redactie wenst u veel plezierige leesuurtjes. Klaar voor de winter

2 2 Sociaal wijkteam Waterkwartier Beste lezers, Graag willen wij ons aan u voorstellen. Wij zijn het sociale wijkteam in de wijk Waterkwartier en bevinden ons in het hart van deze mooie wijk. In winkelcentrum de Vijver zitten wij tussen de Jumbo en de Action in, herkenbaar door het terras voor de deur: Waterkracht. Misschien komen de namen van onze sociaal werkers u bekend voor: Michael van Dijke (wijkcoach), Henk Bieze, Salim Sahin, Kees Mekers, Ingrid Stroband en Nicole Frentz. Wij zijn van maandag tot en met vrijdag bereikbaar voor alle inwoners uit het Waterkwartier die tijdelijk ondersteuning nodig hebben. Dit kan voor allerlei vragen: van eenzaamheid tot schulden, van opvoedvragen tot burenruzies. Onze aanpak is erop gericht dat klanten zo snel mogelijk op eigen kracht verder kunnen. Wij werken ernaar toe dat de klant weer de regie over zijn/haar eigen leven kan voeren en hierbij steun heeft aan de mensen om hem/haar heen. Ik wil u graag vertellen hoe een dag van een sociaal werker in het Waterkwartier eruit ziet. Dag in het Waterkwartier Wanneer ik s ochtends vroeg door Zutphen richting Waterkracht fiets, blijf ik mij verbazen over de prachtige oude pandjes in en rondom het centrum. Hoe vaak ik het stuk van het station naar mijn werk ook fiets, het gaat nooit vervelen. Ik fiets het plein op waar twee jaar terug centrum Waterkracht geopend is. In alle vroegte is het er al gezellig druk: mensen doen boodschappen of komen uit de Action gelopen. Het terras bij Waterkracht staat klaar voor buurtbewoners die van de zon willen genieten en een kop koffie komen drinken met elkaar. Ik loop het gebouw binnen en de sfeer is meteen goed. Ik word begroet door de vrijwilligers in het gebouw en na een kort praatje loop ik door naar de ruimte waar de sociaal werkers zitten. Mijn collega s zijn stuk voor stuk professionele mensen met het hart op de goede plek. Naast het feit dat ze harde werkers zijn, blijft de humor niet achterwege binnen ons team. We drinken een kop koffie om de dag te beginnen en vervolgens ga ik bij bewoners uit de wijk op bezoek, die zich bij ons aangemeld hebben omdat ze ergens ondersteuning bij willen. Ik vind het prachtig om te zien als mensen de regie over hun leven terug weten te krijgen en zich gesteund weten door bijvoorbeeld hun familie en vrienden. s Middags heb ik afgesproken met een aantal enthousiaste ouderen uit de wijk. Zij willen zelf activiteiten organiseren voor andere bewoners uit de wijk, een mooi initiatief waar Perspectief graag bij ondersteunt. Ze bedenken en organiseren alles zelf, zo nodig met ondersteuning van het sociaal werk en de vrijwilligers. Het doel: bewoners uit Zutphen met elkaar in contact laten komen in Waterkracht en ze ongedwongen een gezellige zondagmiddag bezorgen. De aanmeldingen voor de activiteiten stromen binnen. Wanneer ik in en uit het gebouw loop, word ik blij van alle buurtbewoners die een bezoek brengen aan onze lounge. Iets eten en drinken, een potje biljarten of aan een activiteit deelnemen, het is allemaal mogelijk. Er hangt een positieve sfeer. Na een drukke dag ga ik met een voldaan gevoel naar huis. Het Platform Maatschappelijke Ondersteuning (P.M.O.) Bestaat uit (belangen)organisaties uit de gemeente Zutphen die zich samen inzetten voor een goed beleid om iedereen de kans te geven op een normale manier te participeren in de maatschappij. Samen brengen wij in kaart op welke gebieden de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning(Wmo) verbeterd kan en moet worden. Elke aangesloten (belangen) organisatie doet dit vanuit het oogpunt van de cliënt, vanuit cliëntenperspectief. Adviseert de gemeente over het Wmo, Participatie en jeugdbeleid. Aangesloten bij het P.M.O. zijn: Zozijn, SiZa,cr-SiZa, Humanitas DMH, SPGCZ, Wijkteam Noordveen, Sensire, cr-mee, MEE, cr-tactus, Tactus, Trajectum, Ixtanoa, R.P.V. Zutphen e.o., ANBO, Familieraad GGNet, cr-ggnet, Longfonds, s Heerenloo. Het P.M.O. vergadert minimaal 5 keer per jaar. Contactgegevens van P.M.O.: Postadres: P.M.O., Lammerhof 102, 7232AX Warnsveld Bezoekadres: Warnshuus, Dreiumme 43, 7232CN Warnsveld T: E: platformmo@gmail.com W: platformgcz.com/p.m.o. Wij zijn aanwezig op ons kantoor: Woensdag en donderdag tussen en uur Vrijdag tussen en uur Mocht u vragen hebben over Wmo, scootmobiel enz. bent u van harte welkom.

3 1 Cursusaanbod Vrijwilligerscentrale Zutphen november 1. Van burgerinitiatief tot stichting of vereniging, noodzaak? De avond staat in het teken van initiatieven van burgers, buurten en wijkbewoners. De vraag daarbij is: Hoe noodzakelijk is het deze initiatieven om te zetten naar een rechtsvorm, zoals een stichting of vereniging. De avond start met een inleiding waarna er aandacht is voor voorbeelden vanuit de praktijk. De avond is bedoeld voor wijkteams, buurt- en bewonersinitiatieven en vrijwilligersorganisaties en wordt verzorgd door notaris R. de Wilde (DWR notarissen). Datum: dinsdag 11 november Tijd: uur. Locatie: De Born, Oude Bornhof 47A, Zutphen. Opgeven voor vrijdag 7 november Introductie Vrijwilligerscentrale Deze cursus is bedoeld voor vrijwilligers die staan ingeschreven bij de Vrijwilligerscentrale, maar ook voor mensen die overwegen vrijwilligerswerk te gaan doen. Je wordt voorbereid op vrijwilligerswerk en krijgt praktische informatie over o.a. verzekeringen en afspraken die je kan maken met organisaties. De middag is in handen van de Vrijwilligerscentrale Zutphen. Datum: dinsdag 25 november Tijd: uur. Locatie: De Born, Oude Bornhof 47A, Zutphen. Opgeven voor vrijdag 21 november Omgaan met stress Voel je je vaak opgejaagd? Komje regelmatig tijd tekort? Denk je altijd aan meer dan tien dingen tegelijk? Dan kan het zijn dat je te maken hebt met stress. Deze workshop geeft je handvatten om dit succesvol te lijf te gaan. De avond is in handen van Ingrid ten Hove van Banyan Coaching Datum: 27 november Tijd: uur Locatie: MFC Waterkracht, Roys de Beerenbrouckstraat 106, Zutphen. Opgeven voor dinsdag 25 november 2014 Deelname is kosteloos voor vrijwilligers die ingeschreven staan bij de Vrijwilligerscentrale Zutphen. Aan overige deelnemers vragen we een bijdrage van5,-. per keer. Vrijwilligersorganisaties betalen 5,-. advertentie voor een training of cursus. Commerciële organisaties betalen 10,-. per keer. Let op: Als u zich aanmeldt, verwachten wij ook dat u aanwezig bent. Onze trainers steken veel tijd in de (voorbereiding van de) bijeenkomst en vinden het prettig hun programma af te stemmen op het aantal aanmeldingen. Aanmelden U kunt zich aanmelden via cursus@perspectiefzutphen.nl of telefonisch op: bereikbaar van maandag tot en met donderdagochtend van uur. Indien u toch niet aanwezig kunt zijn, wilt u zich dan zo spoedig mogelijk bij ons afmelden? Voor alle cursussen geldt: vol = vol advertentie

4 24 Handig Zelfstandig Aflevering 3: Hulpmiddelen bij het wassen en douchen In de vorige HANDIG ZELFSTANDIG las u over de helping hand, handige grijper. Dit keer gaat het over twee handige hulpmiddelen die het wassen of douchen vergemakkelijken. De spons op lange steel is het zachtere zusje van de lange houten badborstel die u misschien wel kent. Door de spons op steel nat te maken en in te zepen kunt u prima bij de moeilijke plekjes op de rug. Ook kunt u de spons prima gebruiken voor het wassen van uw onderbenen en voeten, als u moeite heeft met het bukken. Denk er wel aan om de spons wat uit te knijpen, anders bent niet alleen u nat, maar is de omgeving dat ook. Heeft u ook zo n moeite om die glibberige zeep niet uit de handen te laten vallen? Wat dacht u van een zeep aan een koord. Je hangt de zeep met het touw om de kraan of om de nek. Misschien kent u het nog van vroeger, maar het is nog steeds te koop! Zowel de zeep aan het koord als de spons op steel zijn verkrijgbaar bij bv. de drogist voor enkele euro s. De spons op steel is zelfs bij de Action te koop voor ongeveer één euro. Deze is ook via de ergotherapie te koop, wij hebben een bescheiden voorraadje aangeschaft, voor mensen die niet gemakkelijk naar een winkel kunnen. Heeft u problemen met het wassen of douchen, dan kunt u eventueel een beroep doen op Ergotherapie Thuis van Sutfene. Ergotherapie wordt vergoed vanuit uw basisverzekering. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met het volgende telefoonnummer: Mantelzorg: u zorgt voor iemand, maar wie zorgt er voor u? Cursus Zorg de baas In november verzorgt VIT, hulp bij mantelzorg, voor mantelzorgers in de gemeente Zutphen de cursus de zorg de baas. In deze cursus leert u om bewust te kijken naar de omstandigheden en de mogelijkheden om de zorg vol te houden. Mantelzorgers wikken en wegen doorgaans langdurig voor ze zich aanmelden voor deze cursus. Soms hebben ze het gevoel dat ze falen omdat ze ondersteuning wensen. De praktijk heeft echter uitgewezen dat mantelzorgers na het volgen van deze cursus beter in staat zijn hun, vaak zware, zorgtaak aan te kunnen en vol te houden. U kunt kiezen uit 4 ochtenden of 4 avonden. Data voor deze cursus: ochtend: 6, 13, 20 en 27 november van uur, locatie t Nut in Warnsveld. Avond: 12, 19, 26 november en 3 december van uur, locatie Waterkracht in Zutphen. Voor deze cursus vragen wij een eigen bijdrage van 25,-- incl. cursusmateriaal. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Cecile Elissen, coördinator mantelzorgondersteuning.

5 5 Dag van de Mantelzorg Op zaterdagochtend 8 november vieren we de Dag van de mantelzorg, dit jaar is het thema: allemaal verhalen. U kunt weer kiezen uit meerdere workshops en we sluiten af met een lunch. Tevens is er een kleine informatiemarkt over zaken die uw taken kunnen verlichten. Als u als mantelzorger bij ons staat ingeschreven ontvangt u hiervoor binnenkort de uitnodiging. Mocht u vragen hebben over bovenstaande of meer informatie wensen over mantelzorgondersteuning, dan kunt u contact opnemen met Cecile Elissen, tel Zorgt een familielid, buur of vriend belangeloos voor u? Dit is uw kans om hen te verrassen met een Pluim als blijk van waardering voor hun inzet en steun. Aanmelden kan bij Perspectief via: mantelzorg@perspectiefzutphen.nl of Alle aanmeldingen worden verzameld en vanaf 3 december krijgt deze persoon een leuke attentie van Perspectief namens u voor alles wat hij/zij als mantelzorger voor u doet. Aanmelden kan tot 17 november en op basis van beschikbaarheid. Enkele korte berichtjes Tentoonstelling: Na de Bombardementen t/m 30 november in Stedelijk Museum Zutphen Alzheimer café:19 november; thema: vragen rond het levenseinde, Bruin café de Lunette Rijbewijskeuring: Vorden22 november, afspraak maken tel Sutfene, 2e dinsdag van de maand, afspraak maken tel Regelzorg,afspraak maken tel Longpunt Voeding en ergotherapie, datum: 17 december, het Bornhof Hobbemakade, aanvang14.00 uur Filmtheater: Luxor, draait op dinsdagmiddag kwaliteitsfilms. Cinemajestic, derde donderdagmiddag van de maand uur VIP middag De inleverdata van de kopij in 2014 Onderstaand vindt u de laatste inleverdatum van de kopij voor de Bornkrant in 2014: donderdag 6 november U kunt voor die datum de kopij voor de Bornkrant inleveren voor de maand december en januari. De redactie beslist in de redactievergadering of een tekst/foto geplaatst kan worden en of er aanpassingen nodig zijn. Foto apart aanleveren in JPEG bestand De tekst moet worden ingeleverd met naam en adres/ telefoonnummer of adres. Wilt u liever anoniem blijven, dat is mogelijk, uw gegevens blijven dan alleen bekend bij de redactie. De redactie gaat vertrouwelijk met de gegevens om. advertentie

6 6 Oude Bekenden (59) Een rubriek over schrijvers, zaken en andere mensen die we kennen van vroeger. Deze keer: Carel Beke Carel Beke ( ) werdbekend als de bedenker van Pim Pandoer. Maar Beke had meer in zijn mars. Zo schreef hij nog liedjes, kinderoperettes en een aantal schoolboekjes. BIOGRAFISCHE GEGEVENS Carel Beke werd op 29 september 1913 als zoon van Carolus Adrianus Beke en Elisabeth Suzanne Vloemans geboren in Alkmaar. Zijn vader was steenhouwer met een eigen bedrijf. Carel was vijf jaar toen zijn moeder aan de gevolgen van tuberculose overleed. Dit vroege verlies van zijn moeder heeft zijn verdere leven sterk beïnvloed. Ongetwijfeld heeft ook het feit dat hij tot het tweede huwelijk van zijn vader in 1920, in verschillende pleeggezinnen was opgenomen, hiermee te maken. Zowel de lagere school als de ULO in Alkmaar doorliep hij als een matig leerling. In die tijd openbaarde zich al wel zijn talent voor het schrijven, want zijn opstellen verrasten door originaliteit van inhoud en vorm, bovendien hadden ze een plot. Later heeft hij enkele van die opstellen voor publicatie bewerkt. Het was de bedoeling dat hij zijn vader zou opvolgen als steenhouwer, maar Carel had andere plannen. Hij wilde liever aan de Bisschoppelijke kweekschool in Alkmaar gaan studeren en in het onderwijs gaan werken. Zijn leraar Nederlands op die school bracht hem in contact met de poëzie. Zijn favoriete dichters werden Slauerhoff en J.C. van Schagen. In 1932 slaagt Beke voor zijn LO-akte en start hij zijn loopbaan in het onderwijs aan de Sint- Adelbertusschool in Alkmaar. Een jaar later krijgt hij zijn vaste aanstelling aan de Aloysiusschool in Schagen. In die plaats ontmoette hij op een verjaardag van een collega Mia Brugman. Zij werden op elkaar verliefd en in 1936 trouwden zij. Ze kregen samen zeven kinderen, vijf dochters en twee zonen. In de periode dat hij in Schagen woonde en werkte ( ) nam hij nadrukkelijk deel aan het culturele leven in die plaats. Hij schreef liedjes en verzorgde daarvan zowel demuziek als de tekst. Bovendien schreef hij nog drie kinderoperettes. Intussen haalt hij ook nog zijn hoofdakte en de akten Frans en Duits. Deze periode noemt hij later wel de mooiste van zijn leven. In 1944 verliet hij Schagen, want hij werd aangenomen aan de Bonifatius ULO in Arnhem. Hij verhuisde met zijn gezin in de zomer van dat jaar naar die stad. Aan deze school zou hij dertig jaar lesgeven. Het gezin Beke was nauwelijks twee maanden in Arnhem of het oorlogsgeweld sloeg toe. Op 17 september 1944 begon daar de Slag om Arnhem en 24 september moest de bevolking van die stad evacueren. Zo ook het gezin Beke, dat wilde uitwijken naar Friesland. Carel was inmiddels ziek geworden. Friesland werd niet gehaald want het gezin strandde na vier dagen in Putten op de Veluwe. Carel was inmiddels steeds zieker geworden wat, naar later bleek, een geluk bij een ongeluk was. Want op 2 oktober 1944 vond daar de beruchte razzia plaats waarbij een groot deel van de mannelijke bevolking door Duitse bezetters werd opgepakt en op transport naar Duitsland werd gezet. Carel was te ziek om mee nemen en ontsprong zo de dans. Na de bevrijding heeft het gezin Beke nog enkele maanden in Noord- Hollandgewoond, maar al spoedig ging men weer terug naar Arnhem, waar het gewone leven inmiddels ook weer op gang begon te komen. Schrijven heeft Beke bijna gedurende zijn hele leven gedaan, maar zijn productiefste periode ligt toch wel tussen 1950 en 1970.Na het overlijden van zijn vrouw in 1991 raakte hij steeds meer in zichzelf gekeerd en meed de publiciteit. Hij schreef nog wel, maar alleen voor zichzelf. Carel Beke CAREL BEKE ALS SCHRIJVER Al in zijn jonge jaren was Carel Beke begonnen met schrijven. In een artikel over zijn vader schrijft zijn zoon Jos: Vanaf het moment dat hij de pen kon hanteren, was schrijven voor Carel Beke een levensbehoefte. Hij vermeldt in een dagboek uit 1944 dat het eigenlijk een schande was dat hij petroleum verkwistte door bij dat licht te schrijven. Tijdens en kort na de Tweede Wereldoorlog was het voor Beke moeilijk iets gepubliceerd te krijgen. Enerzijds was daar natuurlijk de papierschaarste de oorzaak van; anderzijds hadden de uitgevers niet zo veel belangstelling voor de door Carel Beke aangeboden manuscripten. Hij ging zich dan ook meer toeleggen op het schrijven van korte verhalen en vervolgverhalen. Hij schreef ze onder andere voor jeugdbladen en kranten als Okki, Taptoe, Alle Hens, De Engelbewaarder en Trouw. Door deze korte verhalen kreeg Beke meer naamsbekendheid, wat er toe leidde dat hij op een gegeven moment het verzoek kreeg om voor het weekblad Donald Duck een

7 7 25-delig vervolgverhaal te schrijven. Hij kreeg daarvoor een in zijn ogen, buitensporig hoog honorarium. Ongevraagd werd dit honorarium verdubbeld voor nog eens 25 afleveringen. Carel snapte er niets meer van. Intussen was al in 1947 bij uitgeverij De Koepel in Nijmegen zijn eerste boek verschenen, een sprookje voor jongens en meisjes getiteld De avonturen van Niekie Niemand. Het boekje flopte ondanks lovende kritieken in onder andere in het Volksweekblad. Het boekje werd in 1958 opnieuw uitgegeven. Nu bij uitgeverij Kinheim in Heilo. Beke was toen al meer bekend als schrijver van verhalen voor de jeugd. Misschienhad het boekje daardoor deze keer wel succes. PIM PANDOER Begin jaren vijftig had uitgeverij Malmberg al een aardige naam opgebouwd met de Arendsoogboeken van J. en later P. Nowee. Men wilde, naast deze cowboyboeken, ook een spannende serie plaatsen die in Nederland speelde. Men benaderde Carel Beke hiervoor. De boeken moesten aan bepaalde voorwaarden voldoen. Zo mocht er geen bloed vloeien, geen religie en seks in voorkomen en ze moesten geschikt zijn voor alle gezindten. De boeken moest wel spannend zijn. De manuscripten mochten niet handgeschreven zijn, maar moesten in machineschrift worden aangeboden. Dus ging Carel Beke op typeles bij Instituut Schoevers in Arnhem, waar hij zich, gezeten temidden van aankomende typistes, de kunst van het typen eigen maakte. Het eerste deel van wat later de 18-delige Pim Pandoer reeks zou worden verscheen in 1953 en was getiteld Pim Pandoer, de schrik van de Imbosch. Omdat de figuur Pim Pandoer in dat oorspronkelijke eerste deel geen geschikt personage was voor eventuele volgende delen, werd dit deel herschreven. In eerste instantie was Pim Pandoer in dat deel een boef en hadden de tweelingen Koos en Jenny de hoofdrol, maar uiteindelijk kreeg Pim Pandoer een meer heldhaftige rol en werd een sympathieke slimmerd. Pim Pandoer was het alter ego van Fer Donkers,die in de oorlogsjaren door zijn oom, Bas Baanders, uit handen van de Duitsers werd gehouden. Deze oom bedient zich in al de boeken van een voor hem kenmerkende vloek Sammernappels. De eerste delen van de serie spelen in de omgeving van Arnhem, maar later ook op andere plaatsen in Nederland en het buitenland. Pim Pandoer is tijdens zijn avonturen vaak gekleed in zwarte uitrusting en ook beschikt hij over een zelf ontworpen soort amfibievaartuig. De schutters die in de boeken voorkomen behoren niet tot de beste, want als er al in de boeken wordt geschoten, schieten ze altijd mis. Alle achttien delen verschenen later in pocketformaat bij Uitgeverij West-Friesland. In 1975 werd er een film gemaakt Van een Pim Pandoeravontuur, maar Beke vond het maar een draak van een film. Dat leidde er toe dat hij, toen Joop van der Ende van de boeken een tv-serie wilde maken, dit pertinent weigerde. OVERIG WERK Carel Beke werd het meest bekend door zijn Pim Pandoerboeken, maar zelf vond hij het meest voldoening in het schrijven van schoolboekjes. Voor Uitgeverij Stenvert schreef hij, sommige samen met Henri Arnoldus ( Pietje Puk), onder andere de series Veldboeket, Smaragd, Rozet en Tip-top. Ook schreef hij nog een groot aantal andere jeugdboeken. Ze speelden zich vaak af in verre landen. Hij verdiepte zich daarvoor in de cultuur, topografie en bewoners van verschillende landen In dit genre schreef hij onder andere Tussen Taiga en Toendra, De dood van Vuurland en De vis van Maui. Zelf vond hij Toivo, de gestolen zoon zijn meest geslaagde boek. TEN SLOTTE Na 1972 stopte Beke vrij plotseling met zijn werk als schrijver. Hij schreef nog alleen voor zichzelf. Waarom dit allemaal zo abrupt gebeurde, is ook zijn kinderen nooit duidelijk geworden. Hij trok zich steeds meer in zichzelf terug. Hij ontving slechts sporadisch bezoek. Wel bezochten uiteraard zijn kinderen hem regelmatig. Toen in 1991 zijn vrouw Mia was overleden, veranderde zijn gedrag. Nu ging hij ook bij zijn kinderen op bezoek. Wie zichin leven en werk van Carel Beke verdiept kan niet anders dan tot de conclusie komen dat deze wat introverte man een veelzijdig en bescheiden mens was. Niet alleen was hij een uitstekend leraar, hij had ook een grote fantasie en wist die om te zetten in tal van boeken en verhalen. Hij heeft zijn hele leven dagboeken bijgehouden. In zijn laatste jaren schreef hij brieven aan zijn overleden vrouw: Aan Mia. Adres onbekend. Oud worden vond hij maar niets. In 2005 werd hij getroffen door een beroerte.zijn laatste jaren bracht hij door in een verpleeghuis in Velp. Hij was bedlegerig maar toch maakte zijn hand nog schrijfbewegingen. Hij overleed op 27 december Eef Nulden Een van de Pim Pandoerboeken Bronnen: Jos Beke In Arnhemse Schrijvers, Kees Hendrikse in Boekenpost nr. 16, De Gelderlander , idem , Wikipedia Dit artikel stond eerder in t Stokpaardje, het orgaan van de stichting t Oude kinderboek

8 8 Schade alleen door bombardement? Onlangs heb ik u wat minder bekende zaken verteld uit die periode. Dit keer een paar dingen aan de hand van foto s. Deze foto is erg bekend. Hij is genomen vlak na het bombardement en de huizen die tussen nu museum en poortje naar de Dupo ( Rosmolensteeg) staan, zijn zwaar beschadigd. Over die huizen heen zie je het hoge dak van het andere poortje naar de Turfstraat. Ook dat dak is zwaar beschadigd veel dakpannen zijn er af. Maar er ligt ook een groot wit schot op dat dak. Doelloos zo te zien want de gaten er om heen zijn talrijk. Toch vertelt dat schot een verhaal. Ruim veertien dagen voor het bombardement ontplofte op het emplacement bij de Buiten Sociëteit een munitietrein. Veel stukken ijzer vlogen door de lucht. In de stad zijn enige slachtoffers gevallen buiten de stad door rond vliegende granaten ook enkele. Een stuk ijzer vloog naar de Dupo en sloeg daar in dat dak. Bij gebrek aan dakpannen werd er een plaat opgelegd. advertentie advertentie Zorgeloos wonen in Zutphen? Kies dan voor een comfortabel huurappartement in de Polbeek. Wij zijn een leefgemeenschap waar ieder mens ertoe doet. Polbeek Verhuurzaken Telefoon: zie... lach en leef

9 9 Ordonnans in de Eerste Wereld Oorlog De laatste tijd waren er nog al eens documentaires op T.V. over die oorlog van Hoewel Nederland neutraal bleef was er wel een mobilisatie, werden soldaten weer in actieve dienst geroepen. Bij het zoeken naar een bepaalde foto kwam ik in een map een foto tegen van de vader van moeder tijdens die oorlog. Bij het bekijken van die plaat dacht ik opeens aan een verhaal dat hij me verteld heeft. Hij moest in die periode in dienst en liet een zaak bestaande uit een maalderij, een zagerij en een bakkerij achter. Hij was o.a. gelegerd in Doetinchem maar moest als ordonnans op een avond per fiets een bericht overbrengen van s Heerenberg naar Arnhem. Omdat hij het Montferland goed kende en besloot hij door de bossen te gaan. In de schemering zag hij op een gegeven moment een stel mannen lopen met zware pakken. Smokkelaars die, toen ze een uniform zagen, denkend dat het commiezen waren, de pakken lieten vallen en het bos in renden. Hij stapte af en riep: Hé jongens die pakken bunt mien te zwaor. De mannen bleven staan en kwamen langzaam terug. Ondertussen was hij weer op de fiets gestapt en verder gereden. Een poosje later moest hij op een avond de rit nog eens maken en omdat het donker, guur en koud was besloot hij onderweg in een klein café wat warms te gaan drinken. Toen hij met een goedenavond, in zijn uniform binnenstapte zwegen de aanwezigen. Het bleek een smokkelaars café te zijn. Hij bestelde wat te drinken en op eens riep iemand: Alles wat e drinkt is veur mien. Eén van de smokkelaars had hem herkend. Loods met onontplofte munitie Bijgaande foto is lange tijd aangezien voor schade bij de ontploffing van de munitietrein op 28 september 1944 achter de Buitensociëteit op het emplacement. Deze trein onderweg naar Arnhem werd door Geallieerde vliegtuigen in brand geschoten en ontplofte. Onderdelen van spoorrails en munitie kwamen tot ver in de omgeving neer. Het emplacement lag bezaaid met onontplofte munitie. Burgers werden de volgende dag gedwongen die naar een kuil aan de Pollaan te brengen. Geen wonder dat deze foto werd aangezien voor een loods op het emplacement. Maar toen een groep vrijwilligers van het museum, die zich bezig houden met het beschrijven van de foto s er eens goed naar keek, bleek het niet zo te zijn. Op de originele foto is met een vergrootglas goed te zien dat de muren op de achtergrond, de zijmuren zijn van het slachthuis aan de Vijverlaan. Daar zat o.a. het winkeltje waar je het vrijbankvlees kon kopen met rechts het silhouet van de dienstwoning. Het blijkt dus een foto te zijn van een loods van Spieker en Elferink, die als Duits munitiedepot diende en door een Duits Sprengcommando kort voor de bevrijding werd opgeblazen. Ordonnans in de Eerste Wereldoorlog Loods met onontplofte munitie

10 10 Sunterklaos op zolder At Toon Hoefjes Marie van Blekkerks Hent in de veerte zut, stik e zien hand op en zwaait. Op zich zelf is dat niks ongewoons. Daor zunt massa s menschen dee tegen mekare de hand opstekt en zwaait, zonder dat daor un bepaolde bedooling achter zit. Maor met Toon Hoefjes is t geval anders. Veur um is Marie van Blekkerks Hent wat de zon is veur de wereld. Wanneer Marie van Blekkerks Hent um ankik met eur donkere kiekers, vuult Toon Hoefjes um zoo te zeggen, gin grond meer. Dat is al un heele tied zoo. Al lange hef Toon met t vaste veurnemmen rond eloopen, um t eur te zeggen. Meermaolen hef e veur zich den dag bepaold, dat t eur wol zeggen.de maniere waorop e t eur an eur vestand wol brengen, had e pasklaor in de kop zitten. Hi j had zich dat zoo veur esteld: Marie woont an de binnenweg dee de Zonnewiek in geet. s Woensdagaovends kwam Marie altied tegen un uur of zeuven uut t darp van de kniples.toonhef dat allemaol sekuur uut epluusd. Hi j wol dan tegen dee tied bi j Heiminks buschken op de weg gaon staon en net doon of e iets met de fietse te klungelen hadde. At Marie d r langs kwam, zol e eur van de fietse afroopen en um un töwken vraogen. Dan zol e met Marie un praötjen maken oaver t weer. Darnao oaver t vee en de bouweri je. Dan zoo zuutjes an oaver t an de gange kommen en zoo. Dat ging neet gemakkeluk tegeswoordig. Maor hi j had un aardig bouweri jken, waor un good bestaon in zat en hi j dacht t r oaver um nao un flinke deerne uut te zeen. En op t leste zol e zeggen: Marie ik hol van ow, zol i j t neet willen? Zoo umsgeveer had Toon zich de zaak veur esteld. Marie zol hier zeker wat op zeggen. Jao of nee, of iets wat tussen beide in lei. In alle geval wis e dan meer as now. En at Toon eaven good had können praoten as denken, zol t messchien wel zoo egaon hemmen. Maor dat was t um krek. Dat kon Toon Hoefjes neet. Toon Hoefjes stottert. Dit is veural slim, at e tegen iemand praot dee meer is as gewoon. In dat gevalzit e daluk te hakkelen en kan d r gin woord meer uut kriegen. Op un aovend hef Toon eprobeerd um zien plan uut te voeren. Zoo at met de meeste dinge t geval is, leep dit ook heel anders af, dan at e zich veur esteld hadde. Bi jtieds ging e an de rand van Heiminks busschken op post staon. Too e Marie in de veerte an zag kommen, begon e ieverig an zien fietse te prutsen. t Euvelmos arges in de kettingkaste zitten. Marie kwam veurbi j rien. Toon richten zich op um te vraogen um un töwken. Ma... ma... ma... t... t... tut... töwken. Dit was alles wat e met de grootste moeite d r uut kon kriegen. Marie zei: Goeien aovend, en ree wieter. Toon probeeren t nog es. Maor veur at e un gaef woord zeggen kon, was Marie den drei j al umme. Toon bleef un storm kopschuddend op de weg staon met de hande deep in de tesse. Dat was now un ongelukkig wark. Dat e now ook altied mos beginnen te stotteren at t neet te passe kwam. Toon ging nao huus. Daor mos iets anders op evonnen wodden. Met zeggeweurde zol e Marie zien gevuulens veur eur nooit kenbaor können maken. Hoo mos t now? Toon dach daor lange oaver nao maor kon gin oplossing vinnen. Un brief schrieven, daortegen had Toon groote en grondige bezwaoren. Op de eerste plaats zol e neet wetten hoo at e un fatsoonluke liefdesbreef waor de neudige sjoem in zatop mos stellen.en t kon gebeuren, dat Marie niks van um wetten wol, d r umme zol lachen en an elkeene zien breef zol laoten leazen. In dat geval zol de heele streek gauw zienliefdesbreef uut de kop kennen en d r um met begekken. Nee un brief schrieven dat was niks gedaon. Toon bedach nog andere plannen um met Marie te gange te kommen. Hi j stuurn ansichtskaarten met alleen zien veurnaam d r op en onder de postzegel heel kleine liefe schat. t Bleef den witten met de zwatten. Of Marie t neet begrep of neet begriepen wol, Toon wist t neet. Too op un keer. t Was tegen t leste van november, mos e de Zonnewiek in um Harm Geurtjes den slachter te bestellen. t was nao den tied van t jaor mooi zonnig weer. En oaveral stonnen de luu geboagen in de knollen um gruun in t veurn te plukken veur den natten dag. Bi j Blekkerks wazzen Marie en eur mooder te gange op un hook vlak bi j huus. Marie was druk en venom niks, maor eur mooder ston met rechte rugge. Toon stok de hand op en zwaaien. Giete giete an, zie den jonge es zwaaien, heurn Toon vrouw Blekkerks zeggen. Marie zette de rugge es rech en warempel, Marie stok de hand op en zwaaien weerumme. Hallo. Reep ze met un stemme als un zilveren klöksken. Toon was in de wolken. Hi j was gewoon in den zeuvenden hemel. Hi j zag intgeel neet meer waor at e fietsen. Op un haor of hi j had tegen un dikken peppel op ereen. Maor hi j zag t gevaor nog net op tied en kon t stuur umhalen. De beide vrouwluu zaggen t ook en stonnen um lachend nao te zeen. Toon maken gauw dat e bi j den slachter klaor kwam, in de hoppe dat Marie nog an t knollen plukken zol weazen. Dat veel tegen. Too e weerumme d r langs kwam, wazzen ze vot. Onderweggens nao huus raken Toon an t prakkeziern. Daor mos toch un weg bestaon dee um met Marie in anraking kon brengen. Dan kwam e an t denken op Sunterklaos. Met un goeie wekke ha j dat al. Veduld dat was iets. Hi j wol eur un peksken

11 11 1 thuus laoten brengen deur den Sunterklaos van de winkeliersvereeniging. In t darp hadden ze zooiets. Alle pekskes, dee bi j de winkeliers in t darp ekoft wazzen, wieren desgewenscht bi j t opgegeven adres bezörgd deur un Sunterklaos en un zwatten Piet. Disse Sunterklaos en zwatte Piet wazzen natuurluk maor naomaak, maor zi j lekken op den echten as twee dröppels water. Un dag of wat veur zes December ging Toon nao t darp. Hi j kof un deuze zakdeukskes. Echte snoepige zakdeukskes, zei de juffrouw uut de winkel. Hi j koch un fleschken olde klonnie, twee sukkela letters, un T en un H, dat beduun: Toon Hoefjes, en ook nog un hart van borstplaat waorin t wit opston: Ik heb je lief. Kon t mooier? Dat alles zonder taal- of spelfouten en netjes in sierluke letters. Dat hart veural was t geld dubbel en dwars weerd. Toon leet van dat alles un peksken maken en droog t geval wieter op an Sunterklaos. t Adres pronken met groote letters op t pak: Aan de jongejuffr. Marie Blekkerks p.a. H. Blekkerks op t Kolfje, weg naar Zonnewijk. Dat was allemaole veur mekare en now zol e d r wel meer van heurn binnenkort. Toon ging eers nog an t uutvisschen hoo laat dat pak ongeveer ebracht wodden deur Sunterklaos. Jao dat veel neet krek te zeggen. Zeker op den aovend van zes December, maor hoo laat, dat was op gin uur uut te maken. Maor de zegsman dacht van umstreeks un uur of achte. Sunterklaosaovend kwam. t Was un echten Sunterklaosaovend. Un blanke maon ston hoog an de loch te glanzen en duuzenden sterren pinkelden vrooluk in de winterklaorte. Tegen zeuven uur ree Toon Hoefjes de Zonnewiek op an. Bi j Hent Blekkerks stappen Toon van de fietse en schaof dee un endeweagens in de elzen bussche. Daornao trao e de vaarweg oaver en leep in de richting van t huus. Hi j wol wetten hoo Sunterklaos daorbinnen ontvangen wier en wat t r ezegd wodden. Of Marie zol begriepen van wee dat moois allemaole kwam en hoo ze t op zol vatten. Neet dat e zich wol laoten zeen, veur gin geld. Hi j wol alleen luusteren an t venster. Sunterklaos kon e wied genog heurn kommen. Hi j had dan nog tied genog um effen in de karlooze te glippen en te wachten tut at Sunterrklaos binnen was. Dan kon e an t venster gaon en röstig alles afluusteren. At Sunterklaos vot ging, weer gauw nao de karlooze en dan weerumme nao t raam. Toon trean tot kot an t raam um te probeern of e iets heurn kon. Hi j lei zien oor tegen t venster. Daorbinnen wier wel epraot maor Toon kon d r niks Vn verstaon. En at e t now neet verstaon kon, dan kon e t zoodemee ook neet at Sunterklaos d r ewest was. Now probeern Toon um t göttegat te vinnen, maor daor was gin göttegat. Dat e now niks vestaon kon wat ze daorbinnen zeien. t Was jammer. Hi j had eur zoo graag af eluusterd. Toon leep un paar trad van huus af. Hi j zag t daor liggen in de maneschien, leag bi j de grond, half met reet en half met pannen edekt. Net effen op t rieten dak zag e iets wat zien andach trok. t Was un iezeren dakraam, dat un bitjen losston. Verduld, zei Toon. Verduld. Hi j krabben zich naodenkend achter t oor en zei nog es un keer Verduld. t Dak was neet hooge van de grond en in de karlooze ston un zagebok. Met de zagebok was t r gemakkeluk op te kommen. Toon bedach zich neet langer. Hi j halen den zagebok en zetten um tegen de ziedmuur. Hi j klom d r op en begon op de kniene oaver de pannen nao baoven te schoeven. t Duurn neet lange of hi j kon zich an t iezeren dakraam vaste griepen. Zonder moieite klappen e t raam heelemaol op en leet zich deur t gat naor binnen zakken. Hi j kwam met de vuute trechtein un zachte, toegevende massa. Bi j t schiensel van de maone zag e dat t un bedde was waor e in trechte kwam. Dat bedde ston in un kleine, row afgetimmerde slaopkamer. Allichte sleepen hier de beide bruurs van Marie. Veurzichtig dei j e now t smalle deurken los. Now was e op de zolders. Hier wazzen ook appels in de buurte, de zachte geur hiervan kreeg e daluk in de neuze. t Was t r donker. Toon stok un striekszwaevel an. Nog un paar trad dan was e baoven de kökken. Hi jmos weazen waor de olde kinderwagen daor ston. Vuutjen veur vuutjen ging e d r op an. Blikskater, hi j mos oppassen, dee zolder was slech. Hi j vuulen dat de planken onder zien zachten voetdruk deurboagen. Now was e bi j de kinderwagen. Daorumhen leien dikke, geale goldringenetten, man an man. Hier was e boaven de kökken. Hi j kon deur un spleet vlak veur t fenuus kieken. Vrouw Blekkerks zat met de vuute op un staove earpels te schellen. Giete giet, wat zuut de rooie ster earpels kringelig van t jaor. De helfte kö j vot snien. I j mot op dat leage stuk grond maor gin earpels meet potten, Hent, zei ze. Nee, kwam de stemme van Blekkerks arges uut un hook. Toon ging now vlak op de zolder liggen, heel veurzichtig. Now kon e de heele kökken zoowat oaverzeen. Marie ston onder de lamp te breien. Hent Blekkerts zat achter de taofel de krante te leazen. De beide jonges wazzen schienbaor neet in huus. Daor wier neet völle epraot in de kökken.toon kon de klokke heurn tikken. Langzaam ging de tied veurbi j. Sunterklaos schen gin haost te hemmen. Toon nam un goldringenette en begon smakeluk te knoeven. Hi j maken hierbi j un bewaeging waorvan de zolder kraken. t Earpelschelmesken kwam tut stilstand. Heur i j dat Hent? Daor zit ook weer moeze op zolder. Giete giete

12 122 an, dee vieze dinge. I j mot margen de val es weer zetten. t Kan de katte ook weazen, zei Hent. Steet t r nog ni js in de krante? Och nee, neet völle bezunders. Daor zunt zeshonderdduuzend Chineezen vedronken met un oaverstreuming en de Japanders hebt alle autobussen in beslag enommen. Foi toch, Foi toch. Wat narigheid allemaole en de varkes wat doot dee? Daor is un cent af.o foi toch, is dat neet treurig. Alweer un cent t r af. I j zollen zoo sag.... Buuten klonk lawaai. Daor is ook volk, zei Vrouw Blekkerks. Meteen ging de veurdeure los. Effen later kwam Sunterklaos met zwatten Piet de kökken in. Giete giete an, Sunterklaos.Vrouw Blekkerks rees op, de earpels rolden oaver den vloer. Sunterklaos gaf un hand en vroog hoo t ging. O best, Sunterklaos. Maor ik bun bange da j ow vegist. Waor mo j weazen? ik heb hier een pakje voor de jongedochter Marie Blekkerks, zei Sunterklaos. Un peksken veur Marie. Bo now. Giete giete an, wa j zekt Sunterklaos, un peksken veur Marie. Ja. Dat is zeker de jongedame. Jao Sunterklaos da s onze Marie, net zoo j zekt, giete giete an toch. Als je blieft mijn duifje. Sunterklaos reiken t peksken oaver an Marie. Daornao maken e gauw dat e vot kwam. Hi j was nog druk vanaovend, zei Sunterklaos. De kindervriend had nauwluks de deure dicht etrokken of Marie begunni jsgierig t spul uut te pakken. De zakduuke, de olde klonnie, t harte met Ik heb je lief en de letters T. H kwammen te veurschien. Bo now dan. Ik heb je lief. Wat dunkt ow Marie, giete giete an. Ik heb je lief. Marie ston met un rooie kleur ietwat veleagen te giggelen. Waor kan dat spul vandan kommen, Marie? vroog vader. Ik wet neet. Ik wet neet. T.H. Maor ik denke dat t iets van Toon Hoefjes is, zei Marie. Is dat den stotterbaas, dee altied tegen ow zwaait? vroog mooder. Stotterbaas, stotterbaas, zoo slim stottert e neet, grewwelen Marie. O jé. Zi j zit al op de kas. Zekt maor niks meer vader, giete giete. Toon luusteren scharp. Daor ontging um gin woord. Hi j begrep t wel. Sunterklaos had neet veur niks ereen, Hi j kon Marie now gerös schrieven.zoo slim stottert e neet, zei ze. Zi j nam t veur um op. Ha ha. Dat had eur vader en mooder heurn können en dat hadden ze ook wel begreppen, Hi j wis now genog. Now maor weer onheurbaor vot zeen te kommen. Toon Hoefjes richtten zich op. Hi j grep zich vaste an de rand van de kinderwagen um zich op te hijschen. Maor nauwluks ston e op de vuute of krak.... De zolderplank was vermaogd, hi j brok deur en Toon hing met zien beide beenen in de kökken. De kinderwagen veel met un bonks opzied. De appels kwammen in beweaging en hagelden nao onderen. Vrouw Blekkerks mos t r hier heel wat op de kop kriegen, want zi j ston d r vaste onder. Toon heurn eur jammeren. O giete giete an. O giete giete an. t Huus vult in. t Huus vult in. Mien kop, mien kop. zich weer nao boaven warken. Blekkerks kwam de deale op. Now, was t r gin ontkommen meer an. Marie kwam ook. Ik gleuve dat is Toon Hoefjes vader,zei ze. En t was Toon Hoefjes. Hi j kwam now de trappe af, veleagen as un kind., met un opgescheurde boksepiepe, dee um um de beene flokkerde. Too Toon eenmaol in de kökken was en zag dat ze t nog al gemoedeluk opnammen, wier e vri jer. Hi j begon t geval uut de knuppe te doon en proaten op t leste as Brugman, zonder ook maor iets te stotteren. Daor wier flink um elachen. Blekkerks zei: Ik hebbe wel es eheurd dat Sunterklaos deur de schossteen kwam, maor nooit dat e deur de zolder ging. Sunterklaos op zolder, giete giet an, zei mooder. De appels zunt mien op de kop te kwetter evallen. Marie zei niks. Maor later op den aovend ston ze bi j Toon op de stoepe en bedanken Sunterklaos. Sunterklaos van zien kante bedanken eur weerumme op un maniere, waorbi j e neet an t stotteren kon kommen.. Herfstbos De bomen zwijgen en peinzen vaag Van al de twijgen drupt iets omlaag. De zon is henen, geen vogel fluit Zij zijn verdwenen, het lied is uit. Alleen gelaten wacht alles stil. Wacht het gelaten der wereld wil. C.S. Adama van Scheltema Wat hef dat te beduun, wee bi j daor op zolder? reurn Blekkerks. Be bo ddd dat be bun ikke. Tu tu tu Toon Ho Hoe. Sunterklaos, stotteren Toon, dee

13 131 Gevelstenen in Zutphen, een wandeling boek: Gevelstenen van Hans t Mannetje Lopend en fietsend door Zutphen wilde ik zelf een aantal foto s maken van de gevelstenen. Op de Armenhage de fiets even aan de kant gezet en met mijn fototoestel klaar om een paar opnamen te maken. Een aantal wandelaars, duidelijk toeristen gaan wat opzij staan en kijken geïnteresseerd toe wat ik wil fotograferen. Ik wijs de aanwezigen op de twee gevelstenen. Hoger in de muur te zien en niet direct op ooghoogte. Als je het niet weet loop je er rap aan voorbij. Duidelijk met interesse blijven zij even kijken, waarop ik hun wijs dat er nog meer te zien zijn. Dan vervolgen wij ieder onze weg. Ik denk dat hun belangstelling gewekt is. De gevelstenen er zijn er vele in Zutphen, normaal ga je op weg naar de met een duidelijk doel. Mijn doel was deze keer gevelstenen kijken. De gevelstenen op de Armenhage; het zijn er twee. Armenhage 1, uit het jaar In gehaakte armen IN DE ARMEN. Op de hoek Armenhage Oude Wand 47: een lege nis De KENNIS Ik vervolg mijn weg en fiets de Oude Wand op. Komend vanaf de Oude Wand ga ik de Lombartsteeg in. Waar vind ik de gevelsteen die ik in gedachten heb? Eerst even een boodschap gedaan en teruglopend zie ik omhoog kijkend, dus weer boven ooghoogte aan de linkerkant de gevelsteen: sinaasappels/oranjeappels GROOTE OF ORANJESOCIETEIT, daar sinds Geen wonder dat ik deze steen niet eerder had gezien. Aan de overkant op Oude Wand 27 de gevelsteen: Een boek LETTER OP, sinds 1995 en daaronder de gevelsteen: een mensengroep GEHEUGENS. Op Oude Wand 47 met jaar 199, een lege nis: DE KENNIS. Op nummer 53 aan de Oude Wand: Het klompje, duidelijk zichtbaar. Op nummer 92: vrouw RT. Op huisnummer 94: een oorlogsplaquette: WIE DOOD EN CEL RISKEERT. Herinnering aan de Joodse onderduikers, die daar de oorlog hebben doorgebracht (te lezen in Zutphense onderduikverhalen; Dat doe je gewoon ). Nu lopend richting de Turfstraat, ziet u op Turfstraat 4, uit het jaar 1577 Runentekens bijl en op huisnummer 13: DE ROKENDE MOOR. Loop nu richting De Rosmolensteeg en op huisnummer 5 uit 1845 ziet u DE Nederlandse Leeuw. Nu naar de Spiegelstraat/ hoek Broederenkerkstraat, jaar 1997: notenschrift; DE STRAATROEP VAN MEIJER LIPSCHITS. Nu naar de Houtmarkt Op nr. 13 Daarna richting De Zaadmarkt, daar kunt u op een rustig moment uw blik op de gevels en geveltekens richten. Op nummer 84, ster en Walburgtoren; ALLES HEEFT ZIJN UUR PRED 3.1. Op nummer 88: Ornament Wildeman Bij huisnummer 98 ziet u: Ineengeslagen handen. IN BEIDE HANDEN Zaadmarkt- 101 uit 1723; op de poort: oude man en vrouw, BORRO EN HE. Dit is een replica, de originele staan in het gebouw aan de Hobbemakade, beschermt tegen weer en wind. Loop nu het Ravenstraatje in en op nummer 3 ziet u: Wapen van Zutphen, Assurantie maatschappij tegen BRAND SCHADE ZUTPHEN. Doorlopend naar de rode Torenstraat/ hoek Lange Hofstraat hoog op de gevel: de rode stadstoren, IN DE RON TOREN. In de Lange Hofstraat richting s Gravenhof ziet u op: Huisnummer 2: Boom; De Zoë BOE(M) Huisnummer 8: Engel Huisnummer 10 Gesponsord door Engelkopje Huisnummer 18: Stapeltje munten Bekijkt u de stad op deze manier dan ontdek u wat er allemaal te zien is als je rondkijkt op een rustig moment. Een prettige wandeling. N.L.

14 14 Aandacht voor onze overleden dierbaren Traditiegetrouw gaan onze gedachten op de eerste dagen van november uit naar onze overleden dierbaren. Op begraafplaatsen worden de graven verzorgd en van nieuwe bloemen voorzien. Dit is een wereldwijd voorkomend gebeuren, zij het dat de periode waarin de overledenen worden herdacht erg verschillend kan zijn. Ook de wijze waarop dit gebeurt, is verschillend. Ik wil daar graag iets over vertellen. Het was begin april enkele jaren geleden - op het Indonesische eiland Flores waar ons een imponerend en tegelijkertijd kleurrijk gebeuren wachtte. De taferelen die wij te zien kregen staan nog helder op ons netvlies. De herinneringen daaraan zijn nog steeds heel levendig. Wij lagen met een scheepje in het haventje van Larantuka toen wij bij het vallen van de avond talrijke lichtjes gewaar werden, ergens buiten het stadje, aan de voet van de bergen en heuvels op de achtergrond. Het aantal lichtjes groeide gestaag en wij werden nieuwsgierig naar wat daar gaande was. Wij gingen aan wal en liepen zo snel mogelijk in de richting van de heuvels waar wij de lichtjes hadden gezien. Er waren ook anderen uit het stadje, die hun weg omhoog zochten en wij liepen achter hen aan. Zij droegen manden die met fraai gekleurde doeken waren afgedekt. Zo te zien waren de manden duidelijk goed gevuld. De mensen volgend kwamen wij tenslotte in een grote ommuurde ruimte, waar het gonsde van zachte stemmen. Soms klonk er een lach op. In de tropen valt de avond snel en het was dus al aardig donker. Toen onze ogen aan het duister gewend waren en wij wat dichterbij waren gelopen, zagen wij waar wij waren beland: op een grote begraafplaats, een dodenakker Picknicken tussen de zerken ---- Wij konden onze ogen nauwelijks geloven. Rond de zerken, grafheuveltjes en tomben zaten mensen op krukjes, op de rand van een zerk of gewoon op zijn Indisch- op de hurken. Op de graven stonden kaarsjes en olielampjes. Daardoor viel een zachte gloed op de graven en de mensen er om heen waardoor een mooie sfeer ontstond. Overal had men de meegebrachte manden uitgepakt en alle waren op de graven tussen de kaarsjes uitgestald: heerlijke vruchten, taartjes, satéstokjes met vlees en kip. Glazen waren gevuld met kleurige drankjes. Wat was hier aan de hand, waar waren we belandom dit aan de weet te komen liepen wij tussen de graven door en we ontwaarden overal het zelfde beeld van groepjes mensen, jong en oud, die in waardige rust, ernstig maar tegelijkertijd toch óók met een zeker plezier bijeen waren. Er hing een feestelijk sfeer over alles heen Uitgenodigd ---- Wij kregen een uitnodiging om ons aan te sluiten en mee te feesten, want in onze ogen werd hier toch een feest gevierd. Maar wát voor feest? Wij vroegen er maar eens naar. Het is vandaag stille vrijdag, vertelde een wat oudere man. (dat is bij ons bekend als Goede Vrijdag). Wij denken aan de dood van Jezus. Maar niet alleen aan Hém, maar wij denken óók aan álle verwanten en vrienden die ooit gestorven zijn en zelfs aan hen die wij niet kennen. En u bent nu bij het graf van één van hen, vroegen wij. Ja, hier zijn onze geliefden begraven. Wij bezoeken hen en wij eten en drinken hier bij hen en samen met hen: onze ouders en andere familieleden of vrienden, die hier rusten in de schoot van Moeder Aarde. De mensen om het graf knikten instemmend. Zij hadden zich mooi gemaakt voor deze gelegenheid en droegen sieraden, als het ware om te onderstrepen dat er feest was. Zijn uw ouders óók gestorven, vroeg iemand aan ons. Jazeker, antwoordden wij. Nou, schuif aan, eet en drink met ons en met allen die ons zijn voorgegaan, was de reactie en men bood ons een plaats aan tussen hen in. En zo werden wij één van hen. Wij waren erg onder de indruk en zeer geroerd. F.H advertentie advertentie Kiest u voor de Polbeek? Dan kiest u voor een bruisende woonomgeving en hulp bij u aan huis met een van oorsprong humanistische signatuur. Wij zijn een leefgemeenschap waar ieder mens ertoe doet. Onze belofte is: zie lach en leef. Telefoon: zie... lach en leef

15 15 Willempje woont in Zutphen/ Warnsveld e.o. In 1977 zond de N.C.R.V. voor het eerst het radioprogramma Wie weet waar Willem Wever woont uit. Luisteraars konden vragen opsturen en kregen daar dan via de radio een antwoord op. Vanaf 1994 werd Willem Wever een tv-programma. Via dit programma werden opnieuw honderden vragen beantwoord. De redactie van de Bornkrant heeft onlangs besloten een advertentierubriek te starten onder de naam Willem woont in Zutphen, waarin wederom het stellen van een vraag het uitgangspunt is. Hoe werkt het? Zoekt u bijvoorbeeld iemand om eens een partijtje schaak te spelen, of bent u geïnteresseerd in astrofysica en wilt u met een gelijk geïnteresseerde ideeën uitwisselen of wilt u met een gelijkgestemde eens een museum bezoeken, dan biedt de Bornkrant de mogelijkheid om een Willempje te plaatsen. Een Willempje is een beknopte advertentie waarin lezers een oproep of een vraag kunnen stellen. Mogelijk woont de gezochte persoon inderdaad in - of in de omgeving van - Zutphen. Een Willempje is een beknopte advertentie waarin lezers een oproep of een vraag kunnen stellen. Mogelijk woont de gezochte persoon inderdaad in - of in de omgeving van - Zutphen. De redactie denkt dat op deze wijze de Bornkrant een verbindende schakel kan vormen tussen lezers van de krant. Er zijn geen kosten aan verbonden. De spelregels zijn eenvoudig. Een Bornkrant lezer die een gerichte vraag heeft, stuurtdeze per naar: bornkrant@perspectiefzutphen.nl of per brief naar de redactie Bornkrant, Postbus 418, 7200 AK Zutphen; onder vermelding van naam en tel. nummer of adres. De redactie beoordeelt of de vraag binnen de doelstelling van de rubriek past. Zo ja, dan wordt de vraag in de eerstvolgende krant opgenomen. Zo niet, dan stuurt de redactie de gestelde vraag retour. Gildelezingen november en december 2014 Plaats: Woon- en zorgcentrum Huize St. Elisabeth, Geweldigershoek 39 in Zutphen. Tijd: van tot ca uur. De lezingen zijn voor iedereen vrij toegankelijk. U hoeft zich vooraf niet op te geven. Kosten: een vrijwillige bijdrage. Meer informatie vindt u op de website: Datum: 5 november 2014: Thema: Zutphense stadsmuren en torens Spreker: Constant Willems; als architect betrokken bij restauratie oude stadsommuring. Datum: 19 november 2014: Thema: Claude Debussy en Maurice Ravel, vernieuwende Franse componisten Spreker: de heer Jan ten Bokum, musicoloog en pianist Datum: 10 december 2014 Thema: Van Blues tot Mainstream Spreker: De heer Jan Huese,aanvoerder van het combo The Old Chaps De redactie Een Willempje 1. Ik zou graag een kook- en eetgroep vormen. Eenmaal in de 6 weken bijeenkomen en in overleg roulerend. Dank voor een reactie op tel van Marijke Pouw. 2. Samen een plakboek maken van de vele foto s die vaak nog ongeordend rondslingeren lijkt mij erg leuk. Wie heeft daar interesse in? Bel voor een reactie naar Marijke Pouw, tel Ik ben mevrouw Muil en ik woon in de Moesmate. Ik ben slechtziend. Graag wil ik leren taarten bakken en Indisch koken. Mijn vraag is:wie vindt het leuk om dit aan mij te leren. Mijn telefoonnummer is Met plezier en spanning wacht ik op uw reactie.