Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs II ontwikkelingen in de zorg en de gevolgen daarvan voor zorgverleners en de zorgopleidingen
|
|
- Magdalena Aerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs II ontwikkelingen in de zorg en de gevolgen daarvan voor zorgverleners en de zorgopleidingen Sectoraal adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad 1. De opleidingen in het hoger gezondheidszorgonderwijs (hgzo) zijn een belangrijke leverancier van gekwalificeerde beroepskrachten voor de zorgsector. Gezien de ontwikkelingen in de zorg en de samenleving is het de vraag welke inspanningen de komende jaren nodig zijn om de aansluiting met de zorgarbeidsmarkt te bewaren: wat vraagt de zorgarbeidsmarkt van de opleidingen en hoe kunnen de opleidingen daarop inspelen? In een serie van vier artikelen wordt deze vraag vanuit verschillende invalshoeken aan de orde gesteld. In het eerste artikel is aangegeven hoe het hgzo momenteel inspeelt op de vragen vanuit haar omgeving en is geattendeerd op de complexe wisselwerking tussen vraag en aanbod. Dit tweede artikel concentreert zich op de ontwikkelingen in de zorg zoals vanuit het werkveld gezien en de gevolgen daarvan voor de beroepskrachten die de zorg moeten leveren en voor de zorgopleidingen. Basis voor dit artikel vormden interviews met een aantal deskundigen uit het zorgveld, aangevuld met literatuurstudie. Duidelijk zal worden dat vanuit deze bronnen de vraag naar de gevolgen van ontwikkelingen voor zorgprofessionals en zorgopleidingen lastig te beantwoorden is. Ontwikkelingen In het eerste artikel is beschreven hoe de zorgopleidingen momenteel de vragen vanuit de zorgarbeidsmarkt beantwoorden, i.c. hoe zorgopleidingen hun verbinding met het werkveld realiseren. Dat gebeurt langs twee hoofdwegen: via het opleiden naar gesignaleerde behoefte van gekwalificeerde beroepskrachten en door te werken aan verbetering en vernieuwing van de beroepspraktijk. Vanuit dit perspectief kan een aantal ontwikkelingen in de zorg worden beschreven, die gevolgen kunnen hebben voor de manier waarop de zorgopleidingen de komende jaren moeten omgaan met hun relatie met het werkveld. Zorgvraag neemt niet af De verwachting met betrekking tot de zorgvraag is dat deze de komende jaren zal toenemen. Hoogstwaarschijnlijk is deze stijging zo sterk dat over enkele jaren niet de zorg beschikbaar zal zijn die nodig is. Bovendien lijkt de zorg bij ongewijzigd beleid onbetaalbaar te worden. Zo bere 1 Het Sectoraal adviescollege bestaat uit vertegenwoordigers van de gezondheidszorgopleidingen op directieniveau. Zij adviseren het bestuur van de HBO-raad over ontwikkelingen en belangen in de sector. Het artikel is tot stand gekomen in samenwerking met het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt (KBA) Frank Peters. Sectoraal Adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad. mei
2 kenden Eggink, Oudijk en Woittiez (2010) dat in de periode in de verpleging en verzorging de personeelsvraag stijgt van tot fte. En Eggink, Oudijk en Sadiraj (2012) verwachten dat de collectieve uitgaven voor publiek gefinancierde verpleging en verzorging toenemen van bijna 11 miljard in 2009 tot bijna 25 miljard euro in Daarmee nemen de uitgaven aan deze branches een steeds groter deel van de publieke middelen in beslag. Hoewel de prognoses over de groei uiteenlopen, staat in elk geval vast dat er op termijn waarschijnlijk te weinig personeel is om de gevraagde zorg te leveren. Het Zorginnovatieplatform (2009) wijst in dit verband op drie majeure trends. Op de eerste plaats is dat de toenemende zorgvraag die wordt veroorzaakt door het groeiende aandeel ouderen in Nederland, maar ook door ontwikkelingen in de medische technologie waardoor steeds meer ziekten kunnen worden behandeld. De tweede trend (volgens het Zorginnovatieplatform de bottleneck ) is het schaarser wordende arbeidsaanbod door de beperkt groeiende beroepsbevolking. De derde trend ten slotte, is de steeds grotere variëteit in het arbeidsaanbod. Om ook in de toekomst de benodigde zorg te kunnen leveren, is het onder andere zaak het arbeidsaanbod op peil te houden, de productiecapaciteit te verhogen en de zorgvraag terug te dringen (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2011). Van ziekte naar gezondheid Een gezonde leefstijl kan een bijdrage leveren aan de afname van het aantal mensen dat ziek wordt en daarmee het zorggebruik. De Raad voor de Volksgezondheid & Zorg (RVZ) pleit er daarom voor in de zorg een nieuwe weg in te slaan: niet meer kiezen voor ziekte en zorg, maar voor gedrag en gezondheid. De aandacht moet komen te liggen op het voorkomen van ziekten en aandoeningen, het vroegtijdig opsporen ervan en het beperken van de gevolgen van (chronische) ziekten (Raad voor de Volksgezondheid & Zorg, 2010). Voor zorgverleners houdt dit volgens de RVZ in dat ze eerder dienen in te grijpen en de patiënt moeten kunnen coachen en adviseren om zelf diens gezondheid, ziekte en behandeling te managen. Dat zorgverleners daarvoor het initiatief nemen, is van belang gezien het feit dat Nederlanders minder geïnteresseerd lijken te zijn in gezondheidskwesties dan de meeste andere Europeanen. Vergeleken met de inwoners van landen om ons heen, vinden Nederlanders het minder belangrijk om informatie te krijgen over gezondheid, doen ze minder om ziektes te voorkomen en werken ze minder samen met de arts om hun gezondheid te verbeteren (Westerbeek en Andriessen, 2010). De oriëntatie op gedrag en gezondheid betekent volgens de RVZ ook dat de plaats waar de zorg wordt verleend verandert: dat gebeurt thuis, in de wijk of digitaal. Het leveren van zorg aan huis wordt steeds belangrijker. Westerbeek en Andriessen (2010) wijzen in dit verband op het verschuiven van zorg naar de eerste lijn (bredere eerste lijn), het ontstaan van gezondheidscentra en het mogelijk verdwijnen van de traditionele (solistische) huisarts. Voor het traditionele ziekenhuis komen hoog gespecialiseerde ziekenhuizen in de plaats. Volgens de auteurs is de gezondheidszorg in Nederland op weg...om niet meer een aaneenschakeling van afzonderlijke compartimenten te zijn, maar om, één groot zorgnetwerk gestalte te geven, waarin de patiënt de spin in het web is (p. 80). Ook volgens Van Roon, Wullink en Jansen (2010 is de tijd van de algemene ziekenhuizen, die voor hun eigen regio een zo breed als mogelijk pakket aan diensten leverden, voorbij. Volgens de auteurs ontvangt de burger in de toekomst zorg thuis, dicht bij huis of anders in gespecialiseerde centra. Sectoraal Adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad. mei
3 Rol patiënt verandert Uit de interviews en literatuur wordt duidelijk dat de patiënt of cliënt een prominentere rol in het in het zorgproces gaat spelen. Sleutelwoorden die de toekomstige zorgvrager beschrijven, zijn: mondig, kritisch, beter geïnformeerd, kiest zelf en actief op zoek naar kwaliteit van leven. Bovendien krijgen zorgvragers een veel grotere verantwoordelijkheid voor hun eigen gezondheid. Zorgverleners zullen in de toekomst te maken hebben met mensen die zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen en hun eigen zorg gaan organiseren, zo nodig met de hulp van mantelzorgers en professionals. Dit heeft twee gevolgen: ten eerste zal het feit dat mensen langer zelfstandig willen blijven, van invloed zijn op de manier waarop zorg wordt aangeboden. Dat gebeurt minder face-to-face en meer op afstand. De patiënt voert daarbij ook zelf taken uit en wordt medeproducent van de zorg. Ten tweede verandert de relatie tussen zorgaanbieder en zorgconsument. Beide actoren nemen samen besluiten over de behandeling en de patiënt (als meebeslisser) voert zoals beschreven daarbij ook zelf handelingen uit. De zorgverlener staat ten dienste van de zorgvrager en moet echt met de cliënt samenwerken. Meer samenwerking Hiervoor is al aangegeven dat in Nederland de zorg zich steeds meer als een netwerk organiseert. Een andere aanduiding hiervoor is ketenzorg, waarbij de zorgaanbieders de schakels zijn die er samen voor zorgen dat de vraag van de patiënt wordt beantwoord. Uiteraard is samenwerking tussen aanbieders van verschillende soorten zorg hiervoor een vereiste. De afgelopen jaren heeft die samenwerking tal van vormen aangenomen, zowel binnen branches, brancheoverstijgend als tussen sectoren (wonen, welzijn, zorg en techniek). In de enorme variëteit aan samenwerkingsvormen binnen de eerstelijnsgezondheidszorg onderscheiden Hopman, Batenburg en De Bakker (2009) drie hoofdvormen: samenwerkingsvormen op wijkniveau (zoals gezondheidscentra), aandoeningsgerichte samenwerkingsvormen (bijvoorbeeld voor diabetes of COPD) en vormen van samenwerking die zich richten op het management van groepen (bijvoorbeeld ketens van apotheken). Hierbij is vaak sprake van samenwerking van huisartsen met diëtisten, fysiotherapeuten, podotherapeuten, apotheken en de diabetesverpleegkundige (Hansen, Greuningen en Batenburg, 2010). Toenemend gebruik van technologie Technologie omvat alle producten of werkwijzen die worden toegepast voor het vernieuwen en verbeteren van (a) het aanbod van zorg (zorg als product), (b) de communicatie tussen zorgverlener en cliënt of patiënt en (c) concrete werkprocessen (Peters en Frietman, 2011). In de zorg is hiervoor veel aandacht in de vorm van experimenten en projecten, maar wordt er momenteel nog nauwelijks structureel en op grote schaal van technologie gebruikgemaakt. Verwacht wordt dat dit binnen afzienbare tijd verandert omdat technologie kan worden ingezet om het zelfmanagement van cliënten te ondersteunen, op afstand zorg te kunnen verlenen, complexe zorgprocessen te ondersteunen en om efficiënter te kunnen handelen. Achterliggende redenen van deze behoefte aan technologie is het realiseren van betere zorg, arbeidsbesparing en inspelen op de groeiende en veranderende zorgvraag. Naar verwachting krijgt elke zorgverlener met technologie te maken. Zorgverleners zullen daarom in staat gesteld moeten worden én bereid zijn technologie een plek te geven in hun werkzaamheden. Sectoraal Adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad. mei
4 Verdergaande taakherschikking In het eerste artikel is al gewezen op het ontstaan van nieuwe beroepen in de zorg, zoals de tandprotheticus, optometrist, nurse practitioner en physician assistant. Deze beroepen zijn tot stand gekomen als gevolg van verdergaande specialisatie en herschikking van taken van artsen en medisch specialisten, mede door initiatieven vanuit het hgzo zelf. Aanleidingen daarvoor wa ren het vergroten van het zorgaanbod en het leveren van goede of betere zorg. Hoewel door de overheid en de zorgsector sterk wordt ingezet op taakherschikking, wordt breed geconstateerd dat taakherschikking in de zorg - en dan wordt met name de cure bedoeld - te langzaam gaat (Westerbeek en Andriessen, 2010, p. 162). Oorzaken hiervan zijn de onzekerheid over de acceptatie door patiënten, het domeindenken en psychologische barrières bij beroepsgroepen. Daarnaast spelen de onzekerheid over de effecten, juridische obstakels en financiële barrières een rol (Raad voor de Volksgezondheid & Zorg, 2003). Tegelijkertijd is er wel degelijk sprake van ontwikkelingen die de komende jaren kunnen leiden tot een verschuiving van taken. Om te beginnen betreft dat de eerder genoemde toenemende aandacht voor gedrag en gezondheid, waardoor preventietaken bij verschillende functies worden belegd. Ook een toenemend gebruik van technologie en de noodzaak om slimmer te werken kunnen aanleiding zijn taken structureel te herverdelen (Westerbeek en Andriessen, 2010). Ten slotte zijn juist hbo-zorgverleners nodig om de komende jaren in de zorg vernieuwingen te realiseren die de bestaande complexe zorgproducten en -diensten eenvoudiger maken en beter betaalbaar. Taakherschikking is een van de mogelijkheden om dit te realiseren. Internationalisering Zorginstellingen in Nederland werken in toenemende mate samen met zorginstellingen in het buitenland (Westerbeek en Andriessen, 2010, p. 169). Die samenwerking heeft niet alleen betrekking op wet- en regelgeving, maar ook op gedeelde vraagstukken over betaalbaarheid, omgaan met vergrijzing en dementie. Zorgaanbieders leren van de ervaringen die op die gebieden in het buitenland zijn opgedaan. Een voorbeeld daarvan is de intrede van het internationale zorgmodel Planetree (waarin de nadruk wordt gelegd op mensgerichte zorg) in de gehandicaptenzorg. Andere aspecten van internationalisering zijn het uitwisselen en werven van personeel in het buitenland, het overnemen van zorginnovaties en het gegeven dat patiënten voor hun zorg steeds meer naar het buitenland gaan. Gevolgen voor de zorgverlener De ontwikkelingen in de zorg hebben gevolgen voor de zorgverlener, maar het is lastig om die op basis van de interviews of de beschikbare literatuur, goed te duiden. Duidelijk is in elk geval dat de zorgverlener in de kern een deskundige moet blijven op zijn of haar vakgebied. Maar daarnaast zijn met name competenties nodig om de beoogde gedragsverandering en het zelfmanagement bij zorgconsumenten te realiseren, zorg op afstand te kunnen verlenen en samen te werken met andere (meer of minder formele) zorgverleners en cliënten. Dit is voor elke zorgprofessional van belang. Elke zorgverlener moet in staat zijn de vraag van de cliënt boven tafel te krijgen, daarop kunnen inspelen en de eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van de cliënt als uitgangspunt te nemen en die kunnen stimuleren. Volgens het College voor de Beroepen en Opleiding in de Gezondheidszorg (CBOG) moeten zorgverleners een andere attitude ten opzichte van zorgvragers ontwikkelen en eigen maken: focussen op de zorgvraag, op zijn welbevinden en niet alleen op zijn ziekte(n) (Butterman en Vlaskamp, 2010, p. 3). Uit de interviews blijkt dat het in dit verband gaat om zaken als proactief denken, luisteren, goede informa- Sectoraal Adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad. mei
5 tie geven, adviseren, gelijkwaardig zijn, oog hebben voor wat mantelzorgers kunnen bieden, samen bepalen wat de cliënt zelf kan en daarover afspraken maken. Maar het vraagt ook van zorgverleners dat ze kunnen omgaan met patiënten die dit niet willen of kunnen. Vanwege de groeiende aandacht voor leefstijl, zullen zorgverleners zich steeds meer expliciet moeten richten op preventie. Daarnaast kan worden verwacht dat vooral functies als diëtist of obesitas-deskundige prominenter naar voren komen. Voor alle cliëntgebonden functies blijft waakzaamheid en vroegsignalering inzake ondervoeding, decubitus, valpreventie et cetera aan de orde (Westerbeek en Andriessen, 2010, p. 90). In het verlengde daarvan is nadrukkelijk aan de orde, het kunnen samenwerken binnen de eigen werkorganisatie en met organisaties in de keten. In de toekomst zal dit veel zwaarder wegen dan in het verleden het geval was. Enerzijds komt dit omdat de complexiteit van de zorg samenwerking nodig maakt, maar ook omdat wordt verwacht dat steeds meer zorgverleners in loondienst zullen gaan werken. Dat geldt ook voor degenen die dat van oudsher niet deden zoals fysiotherapeuten en verloskundigen. Voor aankomende zorgverleners zijn de volgende competenties extra belangrijk: het inbrengen van de deskundigheid in een groep, anderen in de zorgverlening kunnen betrekken, met elkaars verwachtingen kunnen omgaan, netwerken, verantwoordelijkheid dragen en kennis hebben van organisaties. Zorgverleners moeten bereid en in staat zijn te investeren in overleg en voor onderlinge samenwerking hun werkwijzen aan elkaar aan te passen (Hansen, Van Greuningen en Batenburg, 2010). Ten slotte kan worden verwacht dat er steeds meer zorgverleners op hbo-niveau taken gaan overnemen van artsen en medisch specialisten. Taakherschikking in de zorg heeft als consequentie dat de kwaliteit van personeel moet toenemen, omdat beroepskrachten geëquipeerd moeten zijn om taken over te kunnen nemen. Hierdoor ontstaat behoefte aan hoger geschoold personeel (Panteia, 2011). Ook vormen zich nieuwe beroepen of vernieuwen beroepen zich als gevolg van het toenemend belang van het ondersteunen en begeleiden van de cliënt en het gebruik van technologie. Voorbeelden daarvan zijn de cliëntencoördinator, patiëntencoach, regieverpleegkundige en zorgtechnoloog. Gevolgen voor de zorgopleidingen Op de eerste plaats is het zaak van het gezondheidszorgonderwijs het aantal gediplomeerde zorgverleners op peil te houden. Op de tweede plaats wordt aangegeven dat zorgopleidingen meer aandacht dienen te besteden aan preventie, coachen en begeleiden van de cliënt, aandacht voor risico s, het omgaan met technologie en samenwerken. Volgens het CBOG vraagt dit om een cultuurverandering bij de opleidingen, waarbij onder andere wordt gewezen op het belang van multi-, interdisciplinair en intersectoraal (leren) samenwerken (Butterman en Vlaskamp, 2010, p. 16). Ook wordt gewezen op de vraag naar meer generalisten, om zo het versnippering van zorgtaken te verminderen of voorkomen. Tegelijkertijd blijkt uit de interviews dat er bij anderen juist behoefte is aan (meer) opleidingsvoorzieningen voor nieuwe beroepen die in de zorg zullen ontstaan. Kernvraag hierbij is in hoeverre en op welke wijze het hoger gezondheidszorgonderwijs daarop inspeelt, zelf initiërend is ten aanzien van de wijze waarop het werkveld georganiseerd wordt, en initiële (basis- of specialistische) opleidingen aanbiedt dan wel postinitiële opties aanspreekt. Sectoraal Adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad. mei
6 Bronnen Butterman, Olivia & Lidy Vlaskamp (2010). Nieuwe uitdagingen voor zorgverleners in de eerstelijn. Eerstelijnszorg in CBOG-perspectief. Utrecht: CBOG. Eggink, Evelien, Debbie Oudijk &, Isolde Woittiez (2010). Zorgen voor Zorg. Ramingen van de vraag naar personeel in verpleging en verzorging tot Den Haag: SCP. Eggink, Evelien, Debbie Oudijk & Klarita Sadiraj (2012). VeVeRa-IV. Actualisatie en aanpassing ramingsmodel verpleging en verzorging Den Haag: SCP. Hansen, J., M. van Greuningen & R.S. Batenburg (2010). Monitor multidisciplinaire samenwerking binnen de eerste lijn Achtergronden en resultaten van een trend- en verdiepingsstudie. Utrecht: NIVEL. Hopman, E.P.C., R.S Batenburg & D.H. de Bakker (2009). Organisatorische samenwerkingsverbanden binnen de eerste lijn - een verkenning. Utrecht: NIVEL. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Arbeidsmarktbrief Den Haag: VWS. Panteia (2011). Arbeid in Zorg en Welzijn Stand van zaken en vooruitblik voor de sector Zorg en de sector Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening, Jeugdzorg en Kinderopvang. Zoetermeer: Panteia. Peters, Frank & Jos Frietman (2011). Gevolgen van technologie in zorg en welzijn voor hboprofessionals. Nijmegen: KBA. Raad voor de Volksgezondheid & Zorg (2003). Taakherschikking in de gezondheidszorg. Den Haag: RVZ. Raad voor de Volksgezondheid & Zorg (2010). Zorg voor je gezondheid! Gedrag en gezondheid: de nieuwe ordening. Den Haag: RVZ. Roon, Jeroen van, Gerhard Wullink & Remco Jansen (2010). Van instituten naar netwerken. Een verkenning van de next generation curatieve zorg. Amsterdam: Boer & Croon. Westerbeek, Astrid & Peter Andriessen (2010). FWG trendrapport Zicht op zorg en functies. Utrecht: FWG. Zorginnovatieplatform (2009). Zorg voor mensen, mensen voor zorg. Het arbeidsmarktbeleid voor de zorg richting Den Haag: VWS. Sectoraal Adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad. mei
Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs IV de kernopgaven van het hoger gezondheidszorgonderwijs
Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs IV de kernopgaven van het hoger gezondheidszorgonderwijs Sectoraal adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad 1. De opleidingen in het
Nadere informatieNaar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs I de betekenis van de zorgopleidingen voor de zorgarbeidsmarkt
Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs I de betekenis van de zorgopleidingen voor de zorgarbeidsmarkt Sectoraal adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad 1. De opleidingen
Nadere informatieVisiedocument Franciscus Ziekenhuis Boerhaavelaan AE Roosendaal (0165)
1968 2003 2010 Visiedocument 2020 Franciscus Ziekenhuis Boerhaavelaan 25 4708 AE Roosendaal (0165) 58 80 00 www.franciscusziekenhuis.nl Inhoudsopgave Voorwoord 3 1 Trends en ontwikkelingen 4 2 Missie Franciscus
Nadere informatieZorgacademie Midden Brabant: Toekomst bestendig zorgonderwijs
Zorgacademie Midden Brabant: Toekomst bestendig zorgonderwijs Uitdagingen zorg Sterke vergrijzing Toename zorgvraag: chronisch zieken Arbeidsmarkt: zorgvraag overtreft aanbod Veranderende sociale en culturele
Nadere informatieGezondheidszorg in 2020
Gezondheidszorg in 2020 Een transitieproces Ida Spelt huisarts in Wassenaar kwaliteitsfunctionaris bij ELZHA Leerdoelen Inzicht in de zorgkosten tussen nu en 2020 Inzicht in organisatie van zorg in het
Nadere informatie- kiezen voor het gebruik van goede digitale informatiesystemen in de zorgpraktijk.
SAMENVATTING Het aantal mensen met een chronische aandoening neemt toe. Chronische aandoeningen leiden tot (ervaren) ongezondheid, tot beperkingen en vermindering van participatie in arbeid en in andere
Nadere informatieBetaalbaarheid van toekomstige ouderenzorg. Symposium Ietje de Rooij
Betaalbaarheid van toekomstige ouderenzorg Symposium Ietje de Rooij 28 september 2012 Inhoudsopgave Wat komt er op ons af? Wat doet de huidige situatie voor zorgvrager en zorgaanbieder? Hoe kunnen de we
Nadere informatieDe veranderde rol van de zorgprofessional Workshop 3.8 Kennismarkt 2015
De veranderde rol van de zorgprofessional Workshop 3.8 Kennismarkt 2015 Peter Andriessen & Marieke Horjus Onderzoekers FWG Doelen van de workshop Kennis delen met betrekking tot veranderingen in het zorglandschap
Nadere informatieehealth, levensloopbestendig wonen en jezelf blijven John Kauffeld VNO-NCW Drenthe Raad van Bestuur van Espria
ehealth, levensloopbestendig wonen en jezelf blijven John Kauffeld VNO-NCW Drenthe Raad van Bestuur van Espria Toegevoegde waarde ehealth in de zorg? Spanningsveld koude ICT en warme zorg Maar.inhoudelijk
Nadere informatieNIVEL Panels. Gezondheidszorgonderzoek. vanuit het perspectief van. de Nederlander. Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg
NIVEL Panels Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg Gezondheidszorgonderzoek vanuit het perspectief van de Nederlander nivel panels Het Nivel onderzoekt met behulp van een aantal panels
Nadere informatieDO NOT COPY. Chronische ziekten. Inhoud. De maatschappelijke opgave. Wat is er aan de hand? Wat doen we er aan? Rol overheid. Preventie in de zorg
Chronische ziekten De maatschappelijke opgave Inhoud Wat is er aan de hand? Wat doen we er aan? Rol overheid Preventie in de zorg Aanpak diabetes 25 oktober 2007 Eric Koster Toename chronische aandoeningen
Nadere informatie100% 90% 80% 70% 60% 50% 58% 59% 50% 43% 45% 38% 40% 30% 20% 10% 0%
Multidisciplinaire samenwerking tussen de huisarts en andere eerstelijns zorgverleners: ontwikkelingen door de tijd 1 Johan Hansen, Raymond Kenens, Dinny de Bakker, Ronald Batenburg Inleiding Samenwerking
Nadere informatieDe Zorgmeetlat. Wat belooft het kabinet aan verpleegkundigen en verzorgenden in 2012? De Rijksbegroting VWS 2012 langs de meetlat van V&VN
De Zorgmeetlat Wat belooft het kabinet aan 300.000 verpleegkundigen en verzorgenden in 2012? De Rijksbegroting VWS 2012 langs de meetlat van V&VN 19 september 2011 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoe is de
Nadere informatieZorggebruikers zien patiëntenorganisatie als belangrijke bron voor lotgenotencontact Anne Brabers, Wouter van der Schors en Judith de Jong
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Anne Brabers, Wouter van der Schors en Judith de Jong. Zorggebruikers zien patiëntenorganisatie als belangrijke bron voor
Nadere informatieDe Zorgmeetlat. Wat belooft de regering aan verpleegkundigen en verzorgenden in 2015? De Rijksbegroting VWS 2015 langs de meetlat van V&VN
De Zorgmeetlat Wat belooft de regering aan 300.000 verpleegkundigen en verzorgenden in 2015? De Rijksbegroting VWS 2015 langs de meetlat van V&VN 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoe is de Zorgmeetlat opgebouwd?
Nadere informatieRuth Mangroe,MSc 20 maart 2013
Ruth Mangroe,MSc 20 maart 2013 Ontwikkelingen binnen de gezondheidszorg hebben direct invloed op de wijze waarop men verwacht dat de praktische dienstverlening zal worden uitgevoerd of geboden. Dat de
Nadere informatieSamenwerkingsverband van de gezondheidscentra Overbos, Floriande & Drie Meren. Beleidsplan Samen voor aandacht, kennis & zorg
Samenwerkingsverband van de gezondheidscentra Overbos, Floriande & Drie Meren Beleidsplan 2013-2016 Samen voor aandacht, kennis & zorg 1 Inhoud 5 Inleiding 7 Missie en Visie 9 Waar zijn we goed in? 10
Nadere informatieIndicatiestelling bij de wijkverpleegkundige
Indicatiestelling bij de wijkverpleegkundige Marja de Leeuwerk en Mariska de Bont (V&VN) 26 maart 2010 Inhoud workshop Kennismaking Bewegingen rond verpleging in de eerste lijn (presentatie) Discussie
Nadere informatieIN BEELD Een initiatief van het Slingeland Ziekenhuis en Sensire
IN BEELD Een initiatief van het Slingeland Ziekenhuis en Sensire Gespecialiseerd verpleegkundige zorg, onbegrensd en nabij 24 september 2012 1 Doel workshop Doel: Hoe ontstaat een netwerk hartfalen? Wat
Nadere informatieZelfmanagement RGF Midden Oost Brabant 19 mei 2011. Hanke Timmermans Consultant CBO, h.timmermans@cbo.nl
Zelfmanagement RGF Midden Oost Brabant 19 mei 2011 Hanke Timmermans Consultant CBO, h.timmermans@cbo.nl Agenda Landelijk Actieprogramma Zelfmanagement Zelfmanagement = Ondersteuning van zelfmanagement
Nadere informatie2 Anders werken: de patiënt vraagt erom
2 Anders werken: de patiënt vraagt erom 2.1 Zijn zorgprofessionals voorbereid op de toekomst? Onvoldoende voorbereid op toename chroniciteit Curatief denken nog dominant Voorbeeld: Chronic Care Model Zijn
Nadere informatieUw huisarts uit de regio Berlicum, Rosmalen, Empel en Den Bosch
Het aantal patiënten met chronische zorg zoals diabetes, COPD en andere chronische ziektebeelden neemt toe. Dit vraagt om een beter gestructureerde organisatie van de gezondheidszorg. Uw huisarts uit de
Nadere informatieONMISBAAR FUNDAMENT VOOR EEN TOEKOMSTBESTENDIGE ZORG VISIE OP LOKALE EN REGIONALE HUISARTSEN- EN EERSTELIJNSORGANISATIES
ONMISBAAR FUNDAMENT VOOR EEN TOEKOMSTBESTENDIGE ZORG VISIE OP LOKALE EN REGIONALE HUISARTSEN- EN EERSTELIJNSORGANISATIES InEen mei 2017 De wereld verandert en daarmee de zorg. Het aantal ouderen neemt
Nadere informatieDe Zorgmeetlat. Wat belooft het kabinet aan 300.000 verpleegkundigen en verzorgenden in 2014? De Rijksbegroting VWS 2014 langs de meetlat van V&VN
De Zorgmeetlat Wat belooft het kabinet aan 300.000 verpleegkundigen en verzorgenden in 2014? De Rijksbegroting VWS 2014 langs de meetlat van V&VN 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoe is de zorgmeetlat opgebouwd?
Nadere informatieSamenvatting bijeenkomst Stip aan de Horizon 14 maart 2016
Samenvatting bijeenkomst Stip aan de Horizon 14 maart 2016 Op 14 maart jl. hebben ROB en Utrechtzorg, in het kader van de aftrap van de Week van Zorg en Welzijn, een thema bijeenkomst georganiseerd over
Nadere informatieSaxion@ 2020. Alice Bomers Coördinator Master Advanced Nursing practice 12 mei 2011. http://www.youtube.co m/watch?v=rqeq7wa4 YBE&feature=related
Saxion@ 2020 R3 Kom verder. Saxion. Alice Bomers Coördinator Master Advanced Nursing practice 12 mei 2011 http://www.youtube.co m/watch?v=rqeq7wa4 YBE&feature=related Dia 1 R3 Leuke titel, maar moer er
Nadere informatieRegioregie. de weg naar Betere en betaalbare zorg. 1. Het huidige zorgstelsel is onhoudbaar
Regioregie de weg naar Betere en betaalbare zorg Regioregie 1. Het huidige zorgstelsel is onhoudbaar De zorg is continu in beweging. Veel gaat goed, maar het kan en moet beter. We zitten met de zorg in
Nadere informatieKerngegevens Arbeidsmarktagenda oktober 2017 MEEST GESTELDE VRAGEN. Aan het werk. voor ouderen!
Kerngegevens Arbeidsmarktagenda 2023 oktober 2017 MEEST GESTELDE VRAGEN Aan het werk voor ouderen! KERNGEGEVENS ARBEIDSMARKTAGENDA 2023 AAN HET WERK VOOR OUDEREN! Interessant voor bestuur beleid uitvoering
Nadere informatiewe zijn in beeld VPTZ-ZU/ Hospice Nieuwegein
we zijn in beeld VPTZ-ZU/ Hospice Nieuwegein Beleid 2012-2013 Inleiding Dit beleidsstuk is geschreven om in beeld te brengen wat onze organisatie doet, waar we voor staan en waar we goed in zijn, hoe we
Nadere informatiekennissessie beeldbellen Bert Mulder DEHA
kennissessie beeldbellen Bert Mulder DEHA programma 13:30 opening inleiding de casus: Philadelphia - Mathilde Corsten thema strategie en financiën thema organisatie en management thema dienstverlening
Nadere informatieVerpleegkundig Specialist binnen de arbeidsgerelateerde zorg. Marijke Roseboom- Coenen, MSc Petra Jonker-Jorna, MSc Mathilde Melis, Drs
Verpleegkundig Specialist binnen de arbeidsgerelateerde zorg Marijke Roseboom- Coenen, MSc Petra Jonker-Jorna, MSc Mathilde Melis, Drs Wie zijn wij? Petra Jonker-Jorna, MSc, jonkerjorna@gmail.com Marijke
Nadere informatieVisie op (HA)zorg. Samenhang in Diversiteit! Yvonne van Kemenade. Deelmarkten curatieve zorg 2005/6. Zorgvrager
Visie op (HA)zorg Samenhang in Diversiteit! Deelmarkten curatieve zorg 2005/6 Zorgvrager (ZVW)-1 (Wet Zorgtoeslag) zorgverleningsmarkt zorgverzekeringsmarkt Zorgaanbieder (WTZi)- 4 (WTG Expres)-3 (HOZ)
Nadere informatieVan wens naar werkelijkheid. Dr. Ada ter Maten-Speksnijder, februari 2018
Van wens naar werkelijkheid Dr. Ada ter Maten-Speksnijder, februari 2018 Is onze wens/droom/ambitie al werkelijkheid? 2 Nieuwe rollen NIEUWE AMBITIES Advanced practitioner Verpleegkundig specialist Master
Nadere informatieTaakherschikking in de Nederlandse gezondheidszorg; De experimenteerfase voorbij
Taakherschikking in de Nederlandse gezondheidszorg; De experimenteerfase voorbij INHOUD 1. Zorg op de juiste plek 2. Hoofdlijnakkoorden 3. Taakherschikking ZORG OP DE JUISTE PLEK Urgentie om te veranderen
Nadere informatieTRANSITIE LANGDURIGE ZORG VERGT INVESTERING IN SAMENWERKING
ZORGVERZEKERAARS NEDERLAND - ZN DIALOOG NR 6-9 OKTOBER 2014 1 TRANSITIE LANGDURIGE ZORG VERGT INVESTERING IN SAMENWERKING Hoe geef je in het licht van de transitie langdurige zorg optimaal vorm aan de
Nadere informatieKiezen of delen? Perspectieven voor ondernemers in de eerstelijnszorg
Kiezen of delen? Perspectieven voor ondernemers in de eerstelijnszorg Geïntegreerde eerstelijnszorg in wijken biedt een zeer kansrijke toekomst. Bent u klaar voor die toekomst? Welke rol wilt u spelen?
Nadere informatieMinisterie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Inspectie voor de Gezondheidszorg Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport > Retouradres Postbus 2680 3500 GR Utrecht OMS, NVZ St. Jacobsstraat 16 3511 OS Utrecht Postbus 2680 3500 GR Utrecht T
Nadere informatieZorg voor innovatie! Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg
Zorg voor innovatie! Bijlage Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg Bijlage eindrapportage KPN juni 2006 Dit is een bijlage bij het rapport Zorg voor innovatie! Innovatie en ICT in de curatieve
Nadere informatieEerstelijns zorg. Presentatie Masterclass April Your Logo
Eerstelijns zorg Presentatie Masterclass April 2012 Your Logo Dit rapport is bedoeld voor de organisatie van de opdrachtgever. Verspreiding en reproductie van (delen van) dit rapport buiten de organisatie
Nadere informatieZorginnovatie bij CZ
Zorginnovatie bij CZ Het zorglandschap verandert snel, innovatie is nodig CZ groep wil de zorg nu en op lange termijn breed toegankelijk, goed en betaalbaar houden. Wij voelen een grote verantwoordelijkheid
Nadere informatieWe lichten de onderwerpen uit de kwaliteitsagenda hieronder verder toe.
Kwaliteitsagenda Zorg Thuis 2016 Mensen met een kwetsbare gezondheid blijven langer zelfstandig thuis wonen. Dat kan alleen als zorg thuis goed geregeld is. Mensen hebben recht op maatwerk van goede kwaliteit
Nadere informatieFacts & Figures Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn Noord-Holland Noord NOORD-HOLLAND NOORD AMSTERDAM & DIEMEN ZAANSTREEK-WATERLAND TEXEL DEN-HELDER
Facts & Figures 2018 Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn Noord-Holland Noord TEXEL DEN-HELDER NOORD-HOLLAND NOORD HOORN ALKMAAR ZAANSTREEK-WATERLAND AMSTERDAM AMSTERDAM & DIEMEN Inleiding In deze ZWplus Facts
Nadere informatieToekomstbestendige zorg in Noord-Brabant: Voorlopige resultaten. Dung Ngo MSc 15 december 2010
Toekomstbestendige zorg in Noord-Brabant: Voorlopige resultaten Dung Ngo MSc 15 december 2010 Achtergrond van het onderzoek Levensverwachting in NL laatste jaren met >2 jaar toegenomen Echter, vergeleken
Nadere informatieOntwikkelingen in zorg en welzijn
Ontwikkelingen in zorg en welzijn Wat betekent dit voor de arbeidsmarkt? De sector van zorg en welzijn verandert. In de media wordt vaak het accent gelegd op economische motieven, maar de stijgende zorgkosten
Nadere informatieS A M E N V A T T I N G
5 6 Samenvatting Dit advies bevat de reactie van de Sociaal-Economische Raad op de adviesaanvraag over het voorkómen van arbeidsmarktknelpunten in de collectieve sector. Hierover hebben de ministers van
Nadere informatieNaar nieuwe zorg en zorgberoepen: een wenkend perspectief? Erik van Rossum lector zorginnovaties voor kwetsbare ouderen
Naar nieuwe zorg en zorgberoepen: een wenkend perspectief? Erik van Rossum lector zorginnovaties voor kwetsbare ouderen Take home messages Zorgstelsel gaat echt op de schop De beroepenstructuur ook Dit
Nadere informatieVeranderende zorgvraag - de visie van VWS
1 Veranderende zorgvraag - de visie van VWS Congres DiabeteszorgBeter 3 oktober 2008, Zeist Fred Krapels Hoofd Eerstelijns- en Ketenzorg, tvs plv. Directeur Curatieve Zorg Ministerie van VWS Toename chronische
Nadere informatieBeleidsdocument 2012-2016
Beleidsdocument 2012-2016 uw zorg, onze zorg Inhoudsopgave 1. Voorwoord...3 2. Zorggroep de Bevelanden...4 3. Waar staat Zorggroep de Bevelanden voor (Missie, Visie en Doelstellingen)...4 4. Uitwerking:
Nadere informatieJaarverslag 2015 Verantwoording inzet ondersteuningsgelden. Regio Noord-Holland Noord
Jaarverslag 2015 Verantwoording inzet ondersteuningsgelden Regio Noord-Holland Noord Inhoud 1. Inleiding 3 1.1. VGZ Versterking Eerstelijn Noord-Holland Noord 3 1.2. Ondersteuningsgelden 3 1.3. Werkwijze
Nadere informatie1 Samenvatting: een nieuw beroepenhuis V&V
1 Samenvatting: een nieuw beroepenhuis V&V 1.1 V&V 2020 heeft op basis van: de rondetafelgesprekken met vele honderden beroepsbeoefenaren; de achtergrondstudies met een review van wetenschappelijk onderzoek
Nadere informatieDe maatschappelijke waarde van verplegen. Aart Eliens Programmaleider AVVV
De maatschappelijke waarde van verplegen Aart Eliens Programmaleider AVVV De verpleegkunde ontwikkelt zich in hoog tempo Maatschappelijke ontwikkelingen Ontwikkelingen in gezondheidszorg Behoeften cliënten
Nadere informatieNotitie. GGZ Rivierduinen. GGZ Rivierduinen Samen kiezen voor kwaliteit Zorgvisie 2015
Notitie GGZ Rivierduinen GGZ Rivierduinen Zorgvisie 2015 Blad 1 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Missie... 2 3. Visie... 2 3.1. Herstel als leidend principe... 2 3.2. Passende Zorg... 3 3.3 Hoge professionele
Nadere informatieEigen regie in de palliatieve fase
Verwante begrippen Eigen regie in de palliatieve fase zelfmanagement Hanke Timmermans Opdracht film ZM Er volgt zo meteen een korte film van ca. 6 minuten, waarin zes mensen met een chronische ziekte aan
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatieZelfmanagement voor iedereen haalbaar?
Zelfmanagement voor iedereen haalbaar? dr. Monique Heijmans NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg 29 juni academische werkplaats Context Groeiende zorgvraag door toename chronische
Nadere informatieHet verhaal van Careyn Het Dorp
Het verhaal van Careyn Het Dorp Het Dorp staat voor een nieuwe manier van werken. Een werkwijze die de klant en kwaliteit van leven centraal stelt en waarbij onze zorgprofessional aan zet is. Het Dorp
Nadere informatieDe regionale arbeidsmarkt 2016
De regionale arbeidsmarkt MEER INFO? Check onze site www.utrechtzorg.net of bel naar (030) 6340808 De regionale arbeidsmarkt Wat is ONS Werkgebied? Regio Utrecht, Amersfoort, Gooi- en Vechtstreek Gooi-
Nadere informatieVisie Medisch Specialist 2025 Ambitie, vertrouwen, samenwerken
Visie Medisch Specialist 2025 Ambitie, vertrouwen, samenwerken Met de stijgende prevalentie van chronische aandoeningen stijgt ook de prevalentie van multimorbiditeit. De gemiddelde levensverwachting neemt
Nadere informatieDe kunst van elkaar begrijpen
De kunst van elkaar begrijpen Omgaan met beperkte gezondheidsvaardigheden in de dagelijkse praktijk Congres De patiënt aan het roer in de zorg!? Utrecht, 12 april 2019 2 Zorg op maat; beter aansluiten
Nadere informatieTowards an evidence-based Workforce Planning in Health Care?
Symposium Towards an evidence-based Workforce Planning in Health Care? Sodehotel La Woluwe 25/04, 09u-13u. Symposium - Towards an evidence-based Workforce Planning in Healthcare. Hoe is het dreigende huisartsentekort
Nadere informatieNaar toekomstgericht opleiden in zorg en welzijn. Commissie Innovatie Zorgberoepen & Opleidingen Kete Kervezee December 2015
Naar toekomstgericht opleiden in zorg en welzijn Commissie Innovatie Zorgberoepen & Opleidingen Kete Kervezee December 2015 Voorbeeld actualiteit 2 miljoen Nederlanders kampen met chronische pijn. De oorzaken
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 29 282 Arbeidsmarktbeleid en opleidingen zorgsector Nr. 274 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de
Nadere informatieSymposium Grenzen aan de betaalbaarheid van de zorg 6 september 2013
Symposium Grenzen aan de betaalbaarheid van de zorg 6 september 2013 VERONIQUE ESMAN DIRECTEUR CURATIEVE ZORG MINISTERIE VAN VWS WE MOGEN BEST TROTS ZIJN Commonwealth Fund 2010 In vergelijking met 7 westerse
Nadere informatieZorgvastgoed innovatief en financieel verantwoord. Fred Bisschop
Zorgvastgoed innovatief en financieel verantwoord Fred Bisschop Financiering op basis van de businesscase De businesscase beslaat een lange periode en wordt door verschillende actoren bepaald Financiers
Nadere informatieNHG -V ISIE D OCUME NT. De virtuele overlegtafel voor multidisciplinaire samenwerking binnen de eerste lijn
NHG -V ISIE D OCUME NT De virtuele overlegtafel voor multidisciplinaire samenwerking binnen de eerste lijn NHG-visiedocument De virtuele overlegtafel voor multidisciplinaire samenwerking binnen de eerste
Nadere informatieProgramma. Marinda Koopman
Programma Transitie: ADHD: EPA: Ton Dhondt Marinda Koopman Rene Keet Transitie, transformatie of over de schutting? Transitie, transformatie of over de Schutting? Overzicht kosten Kosten gezondheidszorg
Nadere informatieZelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012
Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012 Programma Inleiding Inleefoefening zelfmanagement met nabespreking Rol patiëntenverenigingen
Nadere informatieFactsheet arbeidsmarkt zorg en wjk Friesland 2017
Factsheet arbeidsmarkt zorg en wjk Friesland 2017 ZorgpleinNoord ZorgpleinNoord is het grootste werkgeversverband voor zorg en welzijn in Noord-Nederland. Tot 1 januari 2017 was het werkgebied Groningen
Nadere informatieBetekenisvol, integraal en effectief samenwerken rond oudere inwoners
Betekenisvol, integraal en effectief samenwerken rond oudere inwoners ROHA werkconferentie 29 november 2018 Edith de la Fuente, senior adviseur Raedelijn / projectleider ouderenzorg Hannie Olthuis, POH-ouderen/kwaliteitsmedewerker
Nadere informatieZorg en welzijn in Amsterdam IN ONTWIKKELING. Saskia Schalkwijk SIGRA 17 april 2014, EZDA Seminar
Zorg en welzijn in Amsterdam IN ONTWIKKELING Saskia Schalkwijk SIGRA 17 april 2014, EZDA Seminar SIGRA IS: Samenwerkingsverband van gezondheidszorgorganisaties in Groot Amsterdam: sinds 1962 Onafhankelijke
Nadere informatieSpecialisten of generalisten? Bachelor of Master?
Presentatie, 9 december 2004 Specialisten of generalisten? Bachelor of Master? Dr. Marieke Schuurmans Zij studeerde Gezondheidswetenschappen, afstudeerrichting erplegingswetenschap, aan de Universiteit
Nadere informatieKantelperiode in de zorg. Slingeland ziekenhuis en Sensire veranderen de zorg.drastisch
Kantelperiode in de zorg Slingeland ziekenhuis en Sensire veranderen de zorg.drastisch Mijn stelling Roltrap Alleen als we zelf in staat zijn uit het bestaande systeem te stappen zijn we in staat onze
Nadere informatieRuimte voor substitutie? Verschuivingen van tweedelijns naar eerstelijnszorg
Ruimte voor substitutie? Verschuivingen van tweedelijns naar eerstelijnszorg CE van Dijk, JC Korevaar, JD de Jong, B Koopmans, M van Dijk, DH de Bakker Presentatie, 20 maart 2014. Dr. JC Korevaar, programmaleider
Nadere informatieDe arbeidsmarkt van oefentherapeuten
De arbeidsmarkt van oefentherapeuten Frank Peters Mariska Roelofs Onderzoek in opdracht van het Instituut voor Bewegingsstudies van de Hogeschool Utrecht en de Amsterdam School of Health Professions van
Nadere informatiekennissessie app strategie Bert Mulder Dick Jan Zijda DEHA
kennissessie app strategie Bert Mulder Dick Jan Zijda DEHA programma 09:00 opening en inleiding > thema strategie en financiën > thema organisatie en management korte pauze > thema dienstverlening en professionals
Nadere informatiePOSITION PAPER. Krachtige partner in de transformatie naar wijk- en populatiegericht werken. Onze route naar 2018 REGIONALE ONDERSTEUNINGS STRUCTUREN
POSITION PAPER REGIONALE ONDERSTEUNINGS STRUCTUREN Krachtige partner in de transformatie naar wijk- en populatiegericht werken Onze route naar 2018 Context en ontwikkelingen De gezondheidszorg staat op
Nadere informatieTaakverdeling tussen zorgberoepen in Nederland. Lud van der Velden Johan Hansen Lammert Hingstman
Taakverdeling tussen zorgberoepen in Nederland Lud van der Velden Johan Hansen Lammert Hingstman Taakverdeling tussen zorgberoepen: overzicht van de presentatie Inleiding Stand van zaken, ontwikkelingen
Nadere informatieBrief van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
29689 Herziening Zorgstelsel 25424 Geestelijke gezondheidszorg Nr. 599 Brief van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Nadere informatieNationaal Programma Ouderenzorg
Betere zorg voor ouderen met complexe hulpvragen Nationaal Programma Ouderenzorg Geen symbolische vertegenwoordiging, maar serieus luisteren naar kwetsbare ouderen. Hannie van Leeuwen (85), lid programmacommissie
Nadere informatieDeze regeling is van toepassing op zorgaanbieders voor zover deze de prestatie Stoppen-met-rokenprogramma leveren.
REGELING Stoppen-met-rokenprogramma Gelet op de artikelen 36 derde lid, 37 eerste lid aanhef onder a, 38 derde en zevende lid van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg), heeft de Nederlandse Zorgautoriteit
Nadere informatieFunctieprofielen Belang en landelijke implementatie. Dewi Stalpers PhD, RN-ICU
Functieprofielen Belang en landelijke implementatie Dewi Stalpers PhD, RN-ICU Wie ben ik? Van 2003-2011: IC-verpleegkundige St. Antonius Ziekenhuis en Gezondheidswetenschappen (ibmg) Van 2011-2016: promotietraject
Nadere informatieZelfmanagement Programma NPCF - CBO 2008-2012
Zelfmanagement Programma NPCF - CBO 2008-2012 Jeroen Havers CBO j.havers@cbo.nl Zelfmanagement Programma NPCF CBO Financiering: VWS Opdrachtgevers: NPCF & patiëntenorganisaties Uitvoering: CBO, looptijd
Nadere informatieAMBULANCEZORG IN 2025:
AMBULANCEZORG IN 2025: Zorgcoördinatie en mobiele zorg Visiedocument Ambulancezorg Nederland AMBULANCEZORG IN 2025: Zorgcoördinatie en mobiele zorg Visiedocument Ambulancezorg Nederland ONTWIKKELINGEN
Nadere informatieReflecties over het aanbod van de eerstelijnsgezondheidszorg in Vlaanderen. Prof. Dr. Paul Van Royen
Reflecties over het aanbod van de eerstelijnsgezondheidszorg in Vlaanderen Prof. Dr. Paul Van Royen Deze voordracht Enkele basiscijfers qua aanbod en gebruik van zorg Vijf uitdagingen voor de toekomst
Nadere informatieHet heft in eigen handen - De implementatie van 16 miljoen netwerken Conferentie Pharos & RVZ, 1 november 2011
Het heft in eigen handen - De implementatie van 16 miljoen netwerken Conferentie Pharos & RVZ, 1 november 2011 Dr. Marjan Faber IQ healthcare, UMC St Radboud, Nijmegen MijnZorgnet, Nijmegen m.faber@iq.umcn.nl
Nadere informatieMeerjarenplan O&O-fonds GGZ
Meerjarenplan O&O-fonds GGZ 2016-2018 Versie 5: 24 mei 2016_definitief Pagina 1 van 8 Inhoud 1. Inleiding... 3 a. Personeel... 3 b. Bestuurlijke en arbeidsmarktontwikkelingen... 4 c. Uitdagingen... 4 d.
Nadere informatieAardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans!
Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans! Eric Koster Clustercoördinator chronische ziekten en screeningen, directie Publieke Gezondheid Lid kernteam Inhoud 1. Aanleiding 2. Aanpak
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 30 november 2015 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatie=> ook/vooral onder niet-westerse migranten ouderen. => we worden steeds ouder, => maar leven ook meer jaren in minder goede gezondheid
NOOM/2017 => toenemende vergrijzing => ook/vooral onder niet-westerse migranten ouderen => we worden steeds ouder, => maar leven ook meer jaren in minder goede gezondheid Participatiesamenleving is een
Nadere informatieDe toekomst van de zorg in een vergrijzende samenleving
De toekomst van de zorg in een vergrijzende samenleving Nieuwe visie op zorg noodzakelijk! Stijgende vraag naar zorg Kostengroei Grote vraag naar zorgpersoneel Verwachtingen burgers Meer eigen regie in
Nadere informatieDe Groningse zorg is van ons allemaal. Statenfractie Provincie Groningen
De Groningse zorg is van ons allemaal Statenfractie De Groningse zorg is van ons allemaal De kosten van de zorg stijgen elk jaar enorm. Als er niet wordt ingegrepen, wordt over een aantal jaren de zorg
Nadere informatieVoorbereiden door krachten te bundelen... 2. Visie op nieuwe taken... 2. Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2
Nieuwsbrief sociaal domein, #1 Vernieuwing welzijn, (jeugd)zorg en werk Inhoud Voorbereiden door krachten te bundelen... 2 Visie op nieuwe taken... 2 Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2
Nadere informatieVoorwoord door staatssecretaris Martin van Rijn van het ministerie van VWS
Inhoud Voorwoord door staatssecretaris Martin van Rijn van het ministerie van VWS DEEL I: Inleiding 1. Een vak met geschiedenis en toekomst 1.1 Begeleiding van ziekte en zorg thuis 1.2 Leren balanceren
Nadere informatieNiels Oerlemans. Functieprofielen Belang en landelijke implementatie
Niels Oerlemans Functieprofielen Belang en landelijke implementatie Nederlands elftal in topvorm Excellent team is de norm Landelijke context Functiedifferentiatie Geen doel op zich, maar een middel 1
Nadere informatieStrategisch beleidsplan 2010-2015. Slingeland Ziekenhuis
Strategisch beleidsplan 2010-2015 Slingeland Ziekenhuis Voorwoord Voor u ligt de verkorte uitgave van het Strategisch Beleidsplan 2010-2015 van ons ziekenhuis. Deze uitgave is speciaal voor u als medewerker
Nadere informatieVerpleegkundige teams bij ZZG zorggroep
Verpleegkundige teams bij ZZG zorggroep Praktijk verhaal Naam presentator Marieke van Haaren gebiedsondersteuner ZZG zorggroep, gebied Wijchen, Maas en Waal Programma Wie is ZZG zorggroep? Ontwikkeling
Nadere informatieAnderhalvelijns zorg Hoe maak je het succesvol?
Anderhalvelijns zorg Hoe maak je het succesvol? Anderhalvelijnszorg Combinatie generieke eerstelijnszorg en specialistische tweedelijnszorg - Generalistische invalshoek : uitbreiding geïntegreerde eerstelijns
Nadere informatieGezondheiden Zorg in Overijssel
Gezondheiden Zorg in Overijssel Ontwikkelingen en Perspectieven Hans Peter Benschop Gemeente Hof van Twente Goor, 1 juni 2016 Hof van Twente Gezond Gemiddelde leeftijd hoger dan Nederlandse gemiddelde
Nadere informatieSamen Beter. Op weg naar 2020
Samen Beter Op weg naar 2020 Ambitie BovenIJ ziekenhuis 2020 Op weg naar 2020 wil het BovenIJ ziekenhuis met en voor alle bewoners van Amsterdam-Noord e.o. bijdragen aan een betere gezondheid en een betere
Nadere informatieMet elkaar in beweging voor een goede toekomst! Koersplan Savant Zorg Samen in beweging
Met elkaar in beweging voor een goede toekomst! Koersplan Savant Zorg 2017-2020 Samen in beweging De wens van cliënten staat voorop in onze zorg. Bij hen ligt de regie. We zijn samen in beweging Als organisatie
Nadere informatie