Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs II ontwikkelingen in de zorg en de gevolgen daarvan voor zorgverleners en de zorgopleidingen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs II ontwikkelingen in de zorg en de gevolgen daarvan voor zorgverleners en de zorgopleidingen"

Transcriptie

1 Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs II ontwikkelingen in de zorg en de gevolgen daarvan voor zorgverleners en de zorgopleidingen Sectoraal adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad 1. De opleidingen in het hoger gezondheidszorgonderwijs (hgzo) zijn een belangrijke leverancier van gekwalificeerde beroepskrachten voor de zorgsector. Gezien de ontwikkelingen in de zorg en de samenleving is het de vraag welke inspanningen de komende jaren nodig zijn om de aansluiting met de zorgarbeidsmarkt te bewaren: wat vraagt de zorgarbeidsmarkt van de opleidingen en hoe kunnen de opleidingen daarop inspelen? In een serie van vier artikelen wordt deze vraag vanuit verschillende invalshoeken aan de orde gesteld. In het eerste artikel is aangegeven hoe het hgzo momenteel inspeelt op de vragen vanuit haar omgeving en is geattendeerd op de complexe wisselwerking tussen vraag en aanbod. Dit tweede artikel concentreert zich op de ontwikkelingen in de zorg zoals vanuit het werkveld gezien en de gevolgen daarvan voor de beroepskrachten die de zorg moeten leveren en voor de zorgopleidingen. Basis voor dit artikel vormden interviews met een aantal deskundigen uit het zorgveld, aangevuld met literatuurstudie. Duidelijk zal worden dat vanuit deze bronnen de vraag naar de gevolgen van ontwikkelingen voor zorgprofessionals en zorgopleidingen lastig te beantwoorden is. Ontwikkelingen In het eerste artikel is beschreven hoe de zorgopleidingen momenteel de vragen vanuit de zorgarbeidsmarkt beantwoorden, i.c. hoe zorgopleidingen hun verbinding met het werkveld realiseren. Dat gebeurt langs twee hoofdwegen: via het opleiden naar gesignaleerde behoefte van gekwalificeerde beroepskrachten en door te werken aan verbetering en vernieuwing van de beroepspraktijk. Vanuit dit perspectief kan een aantal ontwikkelingen in de zorg worden beschreven, die gevolgen kunnen hebben voor de manier waarop de zorgopleidingen de komende jaren moeten omgaan met hun relatie met het werkveld. Zorgvraag neemt niet af De verwachting met betrekking tot de zorgvraag is dat deze de komende jaren zal toenemen. Hoogstwaarschijnlijk is deze stijging zo sterk dat over enkele jaren niet de zorg beschikbaar zal zijn die nodig is. Bovendien lijkt de zorg bij ongewijzigd beleid onbetaalbaar te worden. Zo bere 1 Het Sectoraal adviescollege bestaat uit vertegenwoordigers van de gezondheidszorgopleidingen op directieniveau. Zij adviseren het bestuur van de HBO-raad over ontwikkelingen en belangen in de sector. Het artikel is tot stand gekomen in samenwerking met het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt (KBA) Frank Peters. Sectoraal Adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad. mei

2 kenden Eggink, Oudijk en Woittiez (2010) dat in de periode in de verpleging en verzorging de personeelsvraag stijgt van tot fte. En Eggink, Oudijk en Sadiraj (2012) verwachten dat de collectieve uitgaven voor publiek gefinancierde verpleging en verzorging toenemen van bijna 11 miljard in 2009 tot bijna 25 miljard euro in Daarmee nemen de uitgaven aan deze branches een steeds groter deel van de publieke middelen in beslag. Hoewel de prognoses over de groei uiteenlopen, staat in elk geval vast dat er op termijn waarschijnlijk te weinig personeel is om de gevraagde zorg te leveren. Het Zorginnovatieplatform (2009) wijst in dit verband op drie majeure trends. Op de eerste plaats is dat de toenemende zorgvraag die wordt veroorzaakt door het groeiende aandeel ouderen in Nederland, maar ook door ontwikkelingen in de medische technologie waardoor steeds meer ziekten kunnen worden behandeld. De tweede trend (volgens het Zorginnovatieplatform de bottleneck ) is het schaarser wordende arbeidsaanbod door de beperkt groeiende beroepsbevolking. De derde trend ten slotte, is de steeds grotere variëteit in het arbeidsaanbod. Om ook in de toekomst de benodigde zorg te kunnen leveren, is het onder andere zaak het arbeidsaanbod op peil te houden, de productiecapaciteit te verhogen en de zorgvraag terug te dringen (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2011). Van ziekte naar gezondheid Een gezonde leefstijl kan een bijdrage leveren aan de afname van het aantal mensen dat ziek wordt en daarmee het zorggebruik. De Raad voor de Volksgezondheid & Zorg (RVZ) pleit er daarom voor in de zorg een nieuwe weg in te slaan: niet meer kiezen voor ziekte en zorg, maar voor gedrag en gezondheid. De aandacht moet komen te liggen op het voorkomen van ziekten en aandoeningen, het vroegtijdig opsporen ervan en het beperken van de gevolgen van (chronische) ziekten (Raad voor de Volksgezondheid & Zorg, 2010). Voor zorgverleners houdt dit volgens de RVZ in dat ze eerder dienen in te grijpen en de patiënt moeten kunnen coachen en adviseren om zelf diens gezondheid, ziekte en behandeling te managen. Dat zorgverleners daarvoor het initiatief nemen, is van belang gezien het feit dat Nederlanders minder geïnteresseerd lijken te zijn in gezondheidskwesties dan de meeste andere Europeanen. Vergeleken met de inwoners van landen om ons heen, vinden Nederlanders het minder belangrijk om informatie te krijgen over gezondheid, doen ze minder om ziektes te voorkomen en werken ze minder samen met de arts om hun gezondheid te verbeteren (Westerbeek en Andriessen, 2010). De oriëntatie op gedrag en gezondheid betekent volgens de RVZ ook dat de plaats waar de zorg wordt verleend verandert: dat gebeurt thuis, in de wijk of digitaal. Het leveren van zorg aan huis wordt steeds belangrijker. Westerbeek en Andriessen (2010) wijzen in dit verband op het verschuiven van zorg naar de eerste lijn (bredere eerste lijn), het ontstaan van gezondheidscentra en het mogelijk verdwijnen van de traditionele (solistische) huisarts. Voor het traditionele ziekenhuis komen hoog gespecialiseerde ziekenhuizen in de plaats. Volgens de auteurs is de gezondheidszorg in Nederland op weg...om niet meer een aaneenschakeling van afzonderlijke compartimenten te zijn, maar om, één groot zorgnetwerk gestalte te geven, waarin de patiënt de spin in het web is (p. 80). Ook volgens Van Roon, Wullink en Jansen (2010 is de tijd van de algemene ziekenhuizen, die voor hun eigen regio een zo breed als mogelijk pakket aan diensten leverden, voorbij. Volgens de auteurs ontvangt de burger in de toekomst zorg thuis, dicht bij huis of anders in gespecialiseerde centra. Sectoraal Adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad. mei

3 Rol patiënt verandert Uit de interviews en literatuur wordt duidelijk dat de patiënt of cliënt een prominentere rol in het in het zorgproces gaat spelen. Sleutelwoorden die de toekomstige zorgvrager beschrijven, zijn: mondig, kritisch, beter geïnformeerd, kiest zelf en actief op zoek naar kwaliteit van leven. Bovendien krijgen zorgvragers een veel grotere verantwoordelijkheid voor hun eigen gezondheid. Zorgverleners zullen in de toekomst te maken hebben met mensen die zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen en hun eigen zorg gaan organiseren, zo nodig met de hulp van mantelzorgers en professionals. Dit heeft twee gevolgen: ten eerste zal het feit dat mensen langer zelfstandig willen blijven, van invloed zijn op de manier waarop zorg wordt aangeboden. Dat gebeurt minder face-to-face en meer op afstand. De patiënt voert daarbij ook zelf taken uit en wordt medeproducent van de zorg. Ten tweede verandert de relatie tussen zorgaanbieder en zorgconsument. Beide actoren nemen samen besluiten over de behandeling en de patiënt (als meebeslisser) voert zoals beschreven daarbij ook zelf handelingen uit. De zorgverlener staat ten dienste van de zorgvrager en moet echt met de cliënt samenwerken. Meer samenwerking Hiervoor is al aangegeven dat in Nederland de zorg zich steeds meer als een netwerk organiseert. Een andere aanduiding hiervoor is ketenzorg, waarbij de zorgaanbieders de schakels zijn die er samen voor zorgen dat de vraag van de patiënt wordt beantwoord. Uiteraard is samenwerking tussen aanbieders van verschillende soorten zorg hiervoor een vereiste. De afgelopen jaren heeft die samenwerking tal van vormen aangenomen, zowel binnen branches, brancheoverstijgend als tussen sectoren (wonen, welzijn, zorg en techniek). In de enorme variëteit aan samenwerkingsvormen binnen de eerstelijnsgezondheidszorg onderscheiden Hopman, Batenburg en De Bakker (2009) drie hoofdvormen: samenwerkingsvormen op wijkniveau (zoals gezondheidscentra), aandoeningsgerichte samenwerkingsvormen (bijvoorbeeld voor diabetes of COPD) en vormen van samenwerking die zich richten op het management van groepen (bijvoorbeeld ketens van apotheken). Hierbij is vaak sprake van samenwerking van huisartsen met diëtisten, fysiotherapeuten, podotherapeuten, apotheken en de diabetesverpleegkundige (Hansen, Greuningen en Batenburg, 2010). Toenemend gebruik van technologie Technologie omvat alle producten of werkwijzen die worden toegepast voor het vernieuwen en verbeteren van (a) het aanbod van zorg (zorg als product), (b) de communicatie tussen zorgverlener en cliënt of patiënt en (c) concrete werkprocessen (Peters en Frietman, 2011). In de zorg is hiervoor veel aandacht in de vorm van experimenten en projecten, maar wordt er momenteel nog nauwelijks structureel en op grote schaal van technologie gebruikgemaakt. Verwacht wordt dat dit binnen afzienbare tijd verandert omdat technologie kan worden ingezet om het zelfmanagement van cliënten te ondersteunen, op afstand zorg te kunnen verlenen, complexe zorgprocessen te ondersteunen en om efficiënter te kunnen handelen. Achterliggende redenen van deze behoefte aan technologie is het realiseren van betere zorg, arbeidsbesparing en inspelen op de groeiende en veranderende zorgvraag. Naar verwachting krijgt elke zorgverlener met technologie te maken. Zorgverleners zullen daarom in staat gesteld moeten worden én bereid zijn technologie een plek te geven in hun werkzaamheden. Sectoraal Adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad. mei

4 Verdergaande taakherschikking In het eerste artikel is al gewezen op het ontstaan van nieuwe beroepen in de zorg, zoals de tandprotheticus, optometrist, nurse practitioner en physician assistant. Deze beroepen zijn tot stand gekomen als gevolg van verdergaande specialisatie en herschikking van taken van artsen en medisch specialisten, mede door initiatieven vanuit het hgzo zelf. Aanleidingen daarvoor wa ren het vergroten van het zorgaanbod en het leveren van goede of betere zorg. Hoewel door de overheid en de zorgsector sterk wordt ingezet op taakherschikking, wordt breed geconstateerd dat taakherschikking in de zorg - en dan wordt met name de cure bedoeld - te langzaam gaat (Westerbeek en Andriessen, 2010, p. 162). Oorzaken hiervan zijn de onzekerheid over de acceptatie door patiënten, het domeindenken en psychologische barrières bij beroepsgroepen. Daarnaast spelen de onzekerheid over de effecten, juridische obstakels en financiële barrières een rol (Raad voor de Volksgezondheid & Zorg, 2003). Tegelijkertijd is er wel degelijk sprake van ontwikkelingen die de komende jaren kunnen leiden tot een verschuiving van taken. Om te beginnen betreft dat de eerder genoemde toenemende aandacht voor gedrag en gezondheid, waardoor preventietaken bij verschillende functies worden belegd. Ook een toenemend gebruik van technologie en de noodzaak om slimmer te werken kunnen aanleiding zijn taken structureel te herverdelen (Westerbeek en Andriessen, 2010). Ten slotte zijn juist hbo-zorgverleners nodig om de komende jaren in de zorg vernieuwingen te realiseren die de bestaande complexe zorgproducten en -diensten eenvoudiger maken en beter betaalbaar. Taakherschikking is een van de mogelijkheden om dit te realiseren. Internationalisering Zorginstellingen in Nederland werken in toenemende mate samen met zorginstellingen in het buitenland (Westerbeek en Andriessen, 2010, p. 169). Die samenwerking heeft niet alleen betrekking op wet- en regelgeving, maar ook op gedeelde vraagstukken over betaalbaarheid, omgaan met vergrijzing en dementie. Zorgaanbieders leren van de ervaringen die op die gebieden in het buitenland zijn opgedaan. Een voorbeeld daarvan is de intrede van het internationale zorgmodel Planetree (waarin de nadruk wordt gelegd op mensgerichte zorg) in de gehandicaptenzorg. Andere aspecten van internationalisering zijn het uitwisselen en werven van personeel in het buitenland, het overnemen van zorginnovaties en het gegeven dat patiënten voor hun zorg steeds meer naar het buitenland gaan. Gevolgen voor de zorgverlener De ontwikkelingen in de zorg hebben gevolgen voor de zorgverlener, maar het is lastig om die op basis van de interviews of de beschikbare literatuur, goed te duiden. Duidelijk is in elk geval dat de zorgverlener in de kern een deskundige moet blijven op zijn of haar vakgebied. Maar daarnaast zijn met name competenties nodig om de beoogde gedragsverandering en het zelfmanagement bij zorgconsumenten te realiseren, zorg op afstand te kunnen verlenen en samen te werken met andere (meer of minder formele) zorgverleners en cliënten. Dit is voor elke zorgprofessional van belang. Elke zorgverlener moet in staat zijn de vraag van de cliënt boven tafel te krijgen, daarop kunnen inspelen en de eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van de cliënt als uitgangspunt te nemen en die kunnen stimuleren. Volgens het College voor de Beroepen en Opleiding in de Gezondheidszorg (CBOG) moeten zorgverleners een andere attitude ten opzichte van zorgvragers ontwikkelen en eigen maken: focussen op de zorgvraag, op zijn welbevinden en niet alleen op zijn ziekte(n) (Butterman en Vlaskamp, 2010, p. 3). Uit de interviews blijkt dat het in dit verband gaat om zaken als proactief denken, luisteren, goede informa- Sectoraal Adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad. mei

5 tie geven, adviseren, gelijkwaardig zijn, oog hebben voor wat mantelzorgers kunnen bieden, samen bepalen wat de cliënt zelf kan en daarover afspraken maken. Maar het vraagt ook van zorgverleners dat ze kunnen omgaan met patiënten die dit niet willen of kunnen. Vanwege de groeiende aandacht voor leefstijl, zullen zorgverleners zich steeds meer expliciet moeten richten op preventie. Daarnaast kan worden verwacht dat vooral functies als diëtist of obesitas-deskundige prominenter naar voren komen. Voor alle cliëntgebonden functies blijft waakzaamheid en vroegsignalering inzake ondervoeding, decubitus, valpreventie et cetera aan de orde (Westerbeek en Andriessen, 2010, p. 90). In het verlengde daarvan is nadrukkelijk aan de orde, het kunnen samenwerken binnen de eigen werkorganisatie en met organisaties in de keten. In de toekomst zal dit veel zwaarder wegen dan in het verleden het geval was. Enerzijds komt dit omdat de complexiteit van de zorg samenwerking nodig maakt, maar ook omdat wordt verwacht dat steeds meer zorgverleners in loondienst zullen gaan werken. Dat geldt ook voor degenen die dat van oudsher niet deden zoals fysiotherapeuten en verloskundigen. Voor aankomende zorgverleners zijn de volgende competenties extra belangrijk: het inbrengen van de deskundigheid in een groep, anderen in de zorgverlening kunnen betrekken, met elkaars verwachtingen kunnen omgaan, netwerken, verantwoordelijkheid dragen en kennis hebben van organisaties. Zorgverleners moeten bereid en in staat zijn te investeren in overleg en voor onderlinge samenwerking hun werkwijzen aan elkaar aan te passen (Hansen, Van Greuningen en Batenburg, 2010). Ten slotte kan worden verwacht dat er steeds meer zorgverleners op hbo-niveau taken gaan overnemen van artsen en medisch specialisten. Taakherschikking in de zorg heeft als consequentie dat de kwaliteit van personeel moet toenemen, omdat beroepskrachten geëquipeerd moeten zijn om taken over te kunnen nemen. Hierdoor ontstaat behoefte aan hoger geschoold personeel (Panteia, 2011). Ook vormen zich nieuwe beroepen of vernieuwen beroepen zich als gevolg van het toenemend belang van het ondersteunen en begeleiden van de cliënt en het gebruik van technologie. Voorbeelden daarvan zijn de cliëntencoördinator, patiëntencoach, regieverpleegkundige en zorgtechnoloog. Gevolgen voor de zorgopleidingen Op de eerste plaats is het zaak van het gezondheidszorgonderwijs het aantal gediplomeerde zorgverleners op peil te houden. Op de tweede plaats wordt aangegeven dat zorgopleidingen meer aandacht dienen te besteden aan preventie, coachen en begeleiden van de cliënt, aandacht voor risico s, het omgaan met technologie en samenwerken. Volgens het CBOG vraagt dit om een cultuurverandering bij de opleidingen, waarbij onder andere wordt gewezen op het belang van multi-, interdisciplinair en intersectoraal (leren) samenwerken (Butterman en Vlaskamp, 2010, p. 16). Ook wordt gewezen op de vraag naar meer generalisten, om zo het versnippering van zorgtaken te verminderen of voorkomen. Tegelijkertijd blijkt uit de interviews dat er bij anderen juist behoefte is aan (meer) opleidingsvoorzieningen voor nieuwe beroepen die in de zorg zullen ontstaan. Kernvraag hierbij is in hoeverre en op welke wijze het hoger gezondheidszorgonderwijs daarop inspeelt, zelf initiërend is ten aanzien van de wijze waarop het werkveld georganiseerd wordt, en initiële (basis- of specialistische) opleidingen aanbiedt dan wel postinitiële opties aanspreekt. Sectoraal Adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad. mei

6 Bronnen Butterman, Olivia & Lidy Vlaskamp (2010). Nieuwe uitdagingen voor zorgverleners in de eerstelijn. Eerstelijnszorg in CBOG-perspectief. Utrecht: CBOG. Eggink, Evelien, Debbie Oudijk &, Isolde Woittiez (2010). Zorgen voor Zorg. Ramingen van de vraag naar personeel in verpleging en verzorging tot Den Haag: SCP. Eggink, Evelien, Debbie Oudijk & Klarita Sadiraj (2012). VeVeRa-IV. Actualisatie en aanpassing ramingsmodel verpleging en verzorging Den Haag: SCP. Hansen, J., M. van Greuningen & R.S. Batenburg (2010). Monitor multidisciplinaire samenwerking binnen de eerste lijn Achtergronden en resultaten van een trend- en verdiepingsstudie. Utrecht: NIVEL. Hopman, E.P.C., R.S Batenburg & D.H. de Bakker (2009). Organisatorische samenwerkingsverbanden binnen de eerste lijn - een verkenning. Utrecht: NIVEL. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Arbeidsmarktbrief Den Haag: VWS. Panteia (2011). Arbeid in Zorg en Welzijn Stand van zaken en vooruitblik voor de sector Zorg en de sector Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening, Jeugdzorg en Kinderopvang. Zoetermeer: Panteia. Peters, Frank & Jos Frietman (2011). Gevolgen van technologie in zorg en welzijn voor hboprofessionals. Nijmegen: KBA. Raad voor de Volksgezondheid & Zorg (2003). Taakherschikking in de gezondheidszorg. Den Haag: RVZ. Raad voor de Volksgezondheid & Zorg (2010). Zorg voor je gezondheid! Gedrag en gezondheid: de nieuwe ordening. Den Haag: RVZ. Roon, Jeroen van, Gerhard Wullink & Remco Jansen (2010). Van instituten naar netwerken. Een verkenning van de next generation curatieve zorg. Amsterdam: Boer & Croon. Westerbeek, Astrid & Peter Andriessen (2010). FWG trendrapport Zicht op zorg en functies. Utrecht: FWG. Zorginnovatieplatform (2009). Zorg voor mensen, mensen voor zorg. Het arbeidsmarktbeleid voor de zorg richting Den Haag: VWS. Sectoraal Adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad. mei

Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs IV de kernopgaven van het hoger gezondheidszorgonderwijs

Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs IV de kernopgaven van het hoger gezondheidszorgonderwijs Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs IV de kernopgaven van het hoger gezondheidszorgonderwijs Sectoraal adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad 1. De opleidingen in het

Nadere informatie

Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs I de betekenis van de zorgopleidingen voor de zorgarbeidsmarkt

Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs I de betekenis van de zorgopleidingen voor de zorgarbeidsmarkt Naar een agenda voor het hoger gezondheidszorgonderwijs I de betekenis van de zorgopleidingen voor de zorgarbeidsmarkt Sectoraal adviescollege hoger gezondheidszorgonderwijs HBO-raad 1. De opleidingen

Nadere informatie

Visiedocument Franciscus Ziekenhuis Boerhaavelaan AE Roosendaal (0165)

Visiedocument Franciscus Ziekenhuis Boerhaavelaan AE Roosendaal (0165) 1968 2003 2010 Visiedocument 2020 Franciscus Ziekenhuis Boerhaavelaan 25 4708 AE Roosendaal (0165) 58 80 00 www.franciscusziekenhuis.nl Inhoudsopgave Voorwoord 3 1 Trends en ontwikkelingen 4 2 Missie Franciscus

Nadere informatie

Zorgacademie Midden Brabant: Toekomst bestendig zorgonderwijs

Zorgacademie Midden Brabant: Toekomst bestendig zorgonderwijs Zorgacademie Midden Brabant: Toekomst bestendig zorgonderwijs Uitdagingen zorg Sterke vergrijzing Toename zorgvraag: chronisch zieken Arbeidsmarkt: zorgvraag overtreft aanbod Veranderende sociale en culturele

Nadere informatie

Gezondheidszorg in 2020

Gezondheidszorg in 2020 Gezondheidszorg in 2020 Een transitieproces Ida Spelt huisarts in Wassenaar kwaliteitsfunctionaris bij ELZHA Leerdoelen Inzicht in de zorgkosten tussen nu en 2020 Inzicht in organisatie van zorg in het

Nadere informatie

- kiezen voor het gebruik van goede digitale informatiesystemen in de zorgpraktijk.

- kiezen voor het gebruik van goede digitale informatiesystemen in de zorgpraktijk. SAMENVATTING Het aantal mensen met een chronische aandoening neemt toe. Chronische aandoeningen leiden tot (ervaren) ongezondheid, tot beperkingen en vermindering van participatie in arbeid en in andere

Nadere informatie

Betaalbaarheid van toekomstige ouderenzorg. Symposium Ietje de Rooij

Betaalbaarheid van toekomstige ouderenzorg. Symposium Ietje de Rooij Betaalbaarheid van toekomstige ouderenzorg Symposium Ietje de Rooij 28 september 2012 Inhoudsopgave Wat komt er op ons af? Wat doet de huidige situatie voor zorgvrager en zorgaanbieder? Hoe kunnen de we

Nadere informatie

De veranderde rol van de zorgprofessional Workshop 3.8 Kennismarkt 2015

De veranderde rol van de zorgprofessional Workshop 3.8 Kennismarkt 2015 De veranderde rol van de zorgprofessional Workshop 3.8 Kennismarkt 2015 Peter Andriessen & Marieke Horjus Onderzoekers FWG Doelen van de workshop Kennis delen met betrekking tot veranderingen in het zorglandschap

Nadere informatie

ehealth, levensloopbestendig wonen en jezelf blijven John Kauffeld VNO-NCW Drenthe Raad van Bestuur van Espria

ehealth, levensloopbestendig wonen en jezelf blijven John Kauffeld VNO-NCW Drenthe Raad van Bestuur van Espria ehealth, levensloopbestendig wonen en jezelf blijven John Kauffeld VNO-NCW Drenthe Raad van Bestuur van Espria Toegevoegde waarde ehealth in de zorg? Spanningsveld koude ICT en warme zorg Maar.inhoudelijk

Nadere informatie

NIVEL Panels. Gezondheidszorgonderzoek. vanuit het perspectief van. de Nederlander. Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg

NIVEL Panels. Gezondheidszorgonderzoek. vanuit het perspectief van. de Nederlander. Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg NIVEL Panels Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg Gezondheidszorgonderzoek vanuit het perspectief van de Nederlander nivel panels Het Nivel onderzoekt met behulp van een aantal panels

Nadere informatie

DO NOT COPY. Chronische ziekten. Inhoud. De maatschappelijke opgave. Wat is er aan de hand? Wat doen we er aan? Rol overheid. Preventie in de zorg

DO NOT COPY. Chronische ziekten. Inhoud. De maatschappelijke opgave. Wat is er aan de hand? Wat doen we er aan? Rol overheid. Preventie in de zorg Chronische ziekten De maatschappelijke opgave Inhoud Wat is er aan de hand? Wat doen we er aan? Rol overheid Preventie in de zorg Aanpak diabetes 25 oktober 2007 Eric Koster Toename chronische aandoeningen

Nadere informatie

100% 90% 80% 70% 60% 50% 58% 59% 50% 43% 45% 38% 40% 30% 20% 10% 0%

100% 90% 80% 70% 60% 50% 58% 59% 50% 43% 45% 38% 40% 30% 20% 10% 0% Multidisciplinaire samenwerking tussen de huisarts en andere eerstelijns zorgverleners: ontwikkelingen door de tijd 1 Johan Hansen, Raymond Kenens, Dinny de Bakker, Ronald Batenburg Inleiding Samenwerking

Nadere informatie

De Zorgmeetlat. Wat belooft het kabinet aan verpleegkundigen en verzorgenden in 2012? De Rijksbegroting VWS 2012 langs de meetlat van V&VN

De Zorgmeetlat. Wat belooft het kabinet aan verpleegkundigen en verzorgenden in 2012? De Rijksbegroting VWS 2012 langs de meetlat van V&VN De Zorgmeetlat Wat belooft het kabinet aan 300.000 verpleegkundigen en verzorgenden in 2012? De Rijksbegroting VWS 2012 langs de meetlat van V&VN 19 september 2011 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoe is de

Nadere informatie

Zorggebruikers zien patiëntenorganisatie als belangrijke bron voor lotgenotencontact Anne Brabers, Wouter van der Schors en Judith de Jong

Zorggebruikers zien patiëntenorganisatie als belangrijke bron voor lotgenotencontact Anne Brabers, Wouter van der Schors en Judith de Jong Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Anne Brabers, Wouter van der Schors en Judith de Jong. Zorggebruikers zien patiëntenorganisatie als belangrijke bron voor

Nadere informatie

De Zorgmeetlat. Wat belooft de regering aan verpleegkundigen en verzorgenden in 2015? De Rijksbegroting VWS 2015 langs de meetlat van V&VN

De Zorgmeetlat. Wat belooft de regering aan verpleegkundigen en verzorgenden in 2015? De Rijksbegroting VWS 2015 langs de meetlat van V&VN De Zorgmeetlat Wat belooft de regering aan 300.000 verpleegkundigen en verzorgenden in 2015? De Rijksbegroting VWS 2015 langs de meetlat van V&VN 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoe is de Zorgmeetlat opgebouwd?

Nadere informatie

Ruth Mangroe,MSc 20 maart 2013

Ruth Mangroe,MSc 20 maart 2013 Ruth Mangroe,MSc 20 maart 2013 Ontwikkelingen binnen de gezondheidszorg hebben direct invloed op de wijze waarop men verwacht dat de praktische dienstverlening zal worden uitgevoerd of geboden. Dat de

Nadere informatie

Samenwerkingsverband van de gezondheidscentra Overbos, Floriande & Drie Meren. Beleidsplan Samen voor aandacht, kennis & zorg

Samenwerkingsverband van de gezondheidscentra Overbos, Floriande & Drie Meren. Beleidsplan Samen voor aandacht, kennis & zorg Samenwerkingsverband van de gezondheidscentra Overbos, Floriande & Drie Meren Beleidsplan 2013-2016 Samen voor aandacht, kennis & zorg 1 Inhoud 5 Inleiding 7 Missie en Visie 9 Waar zijn we goed in? 10

Nadere informatie

Indicatiestelling bij de wijkverpleegkundige

Indicatiestelling bij de wijkverpleegkundige Indicatiestelling bij de wijkverpleegkundige Marja de Leeuwerk en Mariska de Bont (V&VN) 26 maart 2010 Inhoud workshop Kennismaking Bewegingen rond verpleging in de eerste lijn (presentatie) Discussie

Nadere informatie

IN BEELD Een initiatief van het Slingeland Ziekenhuis en Sensire

IN BEELD Een initiatief van het Slingeland Ziekenhuis en Sensire IN BEELD Een initiatief van het Slingeland Ziekenhuis en Sensire Gespecialiseerd verpleegkundige zorg, onbegrensd en nabij 24 september 2012 1 Doel workshop Doel: Hoe ontstaat een netwerk hartfalen? Wat

Nadere informatie

Zelfmanagement RGF Midden Oost Brabant 19 mei 2011. Hanke Timmermans Consultant CBO, h.timmermans@cbo.nl

Zelfmanagement RGF Midden Oost Brabant 19 mei 2011. Hanke Timmermans Consultant CBO, h.timmermans@cbo.nl Zelfmanagement RGF Midden Oost Brabant 19 mei 2011 Hanke Timmermans Consultant CBO, h.timmermans@cbo.nl Agenda Landelijk Actieprogramma Zelfmanagement Zelfmanagement = Ondersteuning van zelfmanagement

Nadere informatie

2 Anders werken: de patiënt vraagt erom

2 Anders werken: de patiënt vraagt erom 2 Anders werken: de patiënt vraagt erom 2.1 Zijn zorgprofessionals voorbereid op de toekomst? Onvoldoende voorbereid op toename chroniciteit Curatief denken nog dominant Voorbeeld: Chronic Care Model Zijn

Nadere informatie

Uw huisarts uit de regio Berlicum, Rosmalen, Empel en Den Bosch

Uw huisarts uit de regio Berlicum, Rosmalen, Empel en Den Bosch Het aantal patiënten met chronische zorg zoals diabetes, COPD en andere chronische ziektebeelden neemt toe. Dit vraagt om een beter gestructureerde organisatie van de gezondheidszorg. Uw huisarts uit de

Nadere informatie

ONMISBAAR FUNDAMENT VOOR EEN TOEKOMSTBESTENDIGE ZORG VISIE OP LOKALE EN REGIONALE HUISARTSEN- EN EERSTELIJNSORGANISATIES

ONMISBAAR FUNDAMENT VOOR EEN TOEKOMSTBESTENDIGE ZORG VISIE OP LOKALE EN REGIONALE HUISARTSEN- EN EERSTELIJNSORGANISATIES ONMISBAAR FUNDAMENT VOOR EEN TOEKOMSTBESTENDIGE ZORG VISIE OP LOKALE EN REGIONALE HUISARTSEN- EN EERSTELIJNSORGANISATIES InEen mei 2017 De wereld verandert en daarmee de zorg. Het aantal ouderen neemt

Nadere informatie

De Zorgmeetlat. Wat belooft het kabinet aan 300.000 verpleegkundigen en verzorgenden in 2014? De Rijksbegroting VWS 2014 langs de meetlat van V&VN

De Zorgmeetlat. Wat belooft het kabinet aan 300.000 verpleegkundigen en verzorgenden in 2014? De Rijksbegroting VWS 2014 langs de meetlat van V&VN De Zorgmeetlat Wat belooft het kabinet aan 300.000 verpleegkundigen en verzorgenden in 2014? De Rijksbegroting VWS 2014 langs de meetlat van V&VN 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoe is de zorgmeetlat opgebouwd?

Nadere informatie

Samenvatting bijeenkomst Stip aan de Horizon 14 maart 2016

Samenvatting bijeenkomst Stip aan de Horizon 14 maart 2016 Samenvatting bijeenkomst Stip aan de Horizon 14 maart 2016 Op 14 maart jl. hebben ROB en Utrechtzorg, in het kader van de aftrap van de Week van Zorg en Welzijn, een thema bijeenkomst georganiseerd over

Nadere informatie

Saxion@ 2020. Alice Bomers Coördinator Master Advanced Nursing practice 12 mei 2011. http://www.youtube.co m/watch?v=rqeq7wa4 YBE&feature=related

Saxion@ 2020. Alice Bomers Coördinator Master Advanced Nursing practice 12 mei 2011. http://www.youtube.co m/watch?v=rqeq7wa4 YBE&feature=related Saxion@ 2020 R3 Kom verder. Saxion. Alice Bomers Coördinator Master Advanced Nursing practice 12 mei 2011 http://www.youtube.co m/watch?v=rqeq7wa4 YBE&feature=related Dia 1 R3 Leuke titel, maar moer er

Nadere informatie

Regioregie. de weg naar Betere en betaalbare zorg. 1. Het huidige zorgstelsel is onhoudbaar

Regioregie. de weg naar Betere en betaalbare zorg. 1. Het huidige zorgstelsel is onhoudbaar Regioregie de weg naar Betere en betaalbare zorg Regioregie 1. Het huidige zorgstelsel is onhoudbaar De zorg is continu in beweging. Veel gaat goed, maar het kan en moet beter. We zitten met de zorg in

Nadere informatie

Kerngegevens Arbeidsmarktagenda oktober 2017 MEEST GESTELDE VRAGEN. Aan het werk. voor ouderen!

Kerngegevens Arbeidsmarktagenda oktober 2017 MEEST GESTELDE VRAGEN. Aan het werk. voor ouderen! Kerngegevens Arbeidsmarktagenda 2023 oktober 2017 MEEST GESTELDE VRAGEN Aan het werk voor ouderen! KERNGEGEVENS ARBEIDSMARKTAGENDA 2023 AAN HET WERK VOOR OUDEREN! Interessant voor bestuur beleid uitvoering

Nadere informatie

we zijn in beeld VPTZ-ZU/ Hospice Nieuwegein

we zijn in beeld VPTZ-ZU/ Hospice Nieuwegein we zijn in beeld VPTZ-ZU/ Hospice Nieuwegein Beleid 2012-2013 Inleiding Dit beleidsstuk is geschreven om in beeld te brengen wat onze organisatie doet, waar we voor staan en waar we goed in zijn, hoe we

Nadere informatie

kennissessie beeldbellen Bert Mulder DEHA

kennissessie beeldbellen Bert Mulder DEHA kennissessie beeldbellen Bert Mulder DEHA programma 13:30 opening inleiding de casus: Philadelphia - Mathilde Corsten thema strategie en financiën thema organisatie en management thema dienstverlening

Nadere informatie

Verpleegkundig Specialist binnen de arbeidsgerelateerde zorg. Marijke Roseboom- Coenen, MSc Petra Jonker-Jorna, MSc Mathilde Melis, Drs

Verpleegkundig Specialist binnen de arbeidsgerelateerde zorg. Marijke Roseboom- Coenen, MSc Petra Jonker-Jorna, MSc Mathilde Melis, Drs Verpleegkundig Specialist binnen de arbeidsgerelateerde zorg Marijke Roseboom- Coenen, MSc Petra Jonker-Jorna, MSc Mathilde Melis, Drs Wie zijn wij? Petra Jonker-Jorna, MSc, jonkerjorna@gmail.com Marijke

Nadere informatie

Visie op (HA)zorg. Samenhang in Diversiteit! Yvonne van Kemenade. Deelmarkten curatieve zorg 2005/6. Zorgvrager

Visie op (HA)zorg. Samenhang in Diversiteit! Yvonne van Kemenade. Deelmarkten curatieve zorg 2005/6. Zorgvrager Visie op (HA)zorg Samenhang in Diversiteit! Deelmarkten curatieve zorg 2005/6 Zorgvrager (ZVW)-1 (Wet Zorgtoeslag) zorgverleningsmarkt zorgverzekeringsmarkt Zorgaanbieder (WTZi)- 4 (WTG Expres)-3 (HOZ)

Nadere informatie

Van wens naar werkelijkheid. Dr. Ada ter Maten-Speksnijder, februari 2018

Van wens naar werkelijkheid. Dr. Ada ter Maten-Speksnijder, februari 2018 Van wens naar werkelijkheid Dr. Ada ter Maten-Speksnijder, februari 2018 Is onze wens/droom/ambitie al werkelijkheid? 2 Nieuwe rollen NIEUWE AMBITIES Advanced practitioner Verpleegkundig specialist Master

Nadere informatie

Taakherschikking in de Nederlandse gezondheidszorg; De experimenteerfase voorbij

Taakherschikking in de Nederlandse gezondheidszorg; De experimenteerfase voorbij Taakherschikking in de Nederlandse gezondheidszorg; De experimenteerfase voorbij INHOUD 1. Zorg op de juiste plek 2. Hoofdlijnakkoorden 3. Taakherschikking ZORG OP DE JUISTE PLEK Urgentie om te veranderen

Nadere informatie

TRANSITIE LANGDURIGE ZORG VERGT INVESTERING IN SAMENWERKING

TRANSITIE LANGDURIGE ZORG VERGT INVESTERING IN SAMENWERKING ZORGVERZEKERAARS NEDERLAND - ZN DIALOOG NR 6-9 OKTOBER 2014 1 TRANSITIE LANGDURIGE ZORG VERGT INVESTERING IN SAMENWERKING Hoe geef je in het licht van de transitie langdurige zorg optimaal vorm aan de

Nadere informatie

Kiezen of delen? Perspectieven voor ondernemers in de eerstelijnszorg

Kiezen of delen? Perspectieven voor ondernemers in de eerstelijnszorg Kiezen of delen? Perspectieven voor ondernemers in de eerstelijnszorg Geïntegreerde eerstelijnszorg in wijken biedt een zeer kansrijke toekomst. Bent u klaar voor die toekomst? Welke rol wilt u spelen?

Nadere informatie

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Inspectie voor de Gezondheidszorg Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport > Retouradres Postbus 2680 3500 GR Utrecht OMS, NVZ St. Jacobsstraat 16 3511 OS Utrecht Postbus 2680 3500 GR Utrecht T

Nadere informatie

Zorg voor innovatie! Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg

Zorg voor innovatie! Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg Zorg voor innovatie! Bijlage Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg Bijlage eindrapportage KPN juni 2006 Dit is een bijlage bij het rapport Zorg voor innovatie! Innovatie en ICT in de curatieve

Nadere informatie

Eerstelijns zorg. Presentatie Masterclass April Your Logo

Eerstelijns zorg. Presentatie Masterclass April Your Logo Eerstelijns zorg Presentatie Masterclass April 2012 Your Logo Dit rapport is bedoeld voor de organisatie van de opdrachtgever. Verspreiding en reproductie van (delen van) dit rapport buiten de organisatie

Nadere informatie

Zorginnovatie bij CZ

Zorginnovatie bij CZ Zorginnovatie bij CZ Het zorglandschap verandert snel, innovatie is nodig CZ groep wil de zorg nu en op lange termijn breed toegankelijk, goed en betaalbaar houden. Wij voelen een grote verantwoordelijkheid

Nadere informatie

We lichten de onderwerpen uit de kwaliteitsagenda hieronder verder toe.

We lichten de onderwerpen uit de kwaliteitsagenda hieronder verder toe. Kwaliteitsagenda Zorg Thuis 2016 Mensen met een kwetsbare gezondheid blijven langer zelfstandig thuis wonen. Dat kan alleen als zorg thuis goed geregeld is. Mensen hebben recht op maatwerk van goede kwaliteit

Nadere informatie

Facts & Figures Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn Noord-Holland Noord NOORD-HOLLAND NOORD AMSTERDAM & DIEMEN ZAANSTREEK-WATERLAND TEXEL DEN-HELDER

Facts & Figures Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn Noord-Holland Noord NOORD-HOLLAND NOORD AMSTERDAM & DIEMEN ZAANSTREEK-WATERLAND TEXEL DEN-HELDER Facts & Figures 2018 Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn Noord-Holland Noord TEXEL DEN-HELDER NOORD-HOLLAND NOORD HOORN ALKMAAR ZAANSTREEK-WATERLAND AMSTERDAM AMSTERDAM & DIEMEN Inleiding In deze ZWplus Facts

Nadere informatie

Toekomstbestendige zorg in Noord-Brabant: Voorlopige resultaten. Dung Ngo MSc 15 december 2010

Toekomstbestendige zorg in Noord-Brabant: Voorlopige resultaten. Dung Ngo MSc 15 december 2010 Toekomstbestendige zorg in Noord-Brabant: Voorlopige resultaten Dung Ngo MSc 15 december 2010 Achtergrond van het onderzoek Levensverwachting in NL laatste jaren met >2 jaar toegenomen Echter, vergeleken

Nadere informatie

Ontwikkelingen in zorg en welzijn

Ontwikkelingen in zorg en welzijn Ontwikkelingen in zorg en welzijn Wat betekent dit voor de arbeidsmarkt? De sector van zorg en welzijn verandert. In de media wordt vaak het accent gelegd op economische motieven, maar de stijgende zorgkosten

Nadere informatie

S A M E N V A T T I N G

S A M E N V A T T I N G 5 6 Samenvatting Dit advies bevat de reactie van de Sociaal-Economische Raad op de adviesaanvraag over het voorkómen van arbeidsmarktknelpunten in de collectieve sector. Hierover hebben de ministers van

Nadere informatie

Naar nieuwe zorg en zorgberoepen: een wenkend perspectief? Erik van Rossum lector zorginnovaties voor kwetsbare ouderen

Naar nieuwe zorg en zorgberoepen: een wenkend perspectief? Erik van Rossum lector zorginnovaties voor kwetsbare ouderen Naar nieuwe zorg en zorgberoepen: een wenkend perspectief? Erik van Rossum lector zorginnovaties voor kwetsbare ouderen Take home messages Zorgstelsel gaat echt op de schop De beroepenstructuur ook Dit

Nadere informatie

Veranderende zorgvraag - de visie van VWS

Veranderende zorgvraag - de visie van VWS 1 Veranderende zorgvraag - de visie van VWS Congres DiabeteszorgBeter 3 oktober 2008, Zeist Fred Krapels Hoofd Eerstelijns- en Ketenzorg, tvs plv. Directeur Curatieve Zorg Ministerie van VWS Toename chronische

Nadere informatie

Beleidsdocument 2012-2016

Beleidsdocument 2012-2016 Beleidsdocument 2012-2016 uw zorg, onze zorg Inhoudsopgave 1. Voorwoord...3 2. Zorggroep de Bevelanden...4 3. Waar staat Zorggroep de Bevelanden voor (Missie, Visie en Doelstellingen)...4 4. Uitwerking:

Nadere informatie

Jaarverslag 2015 Verantwoording inzet ondersteuningsgelden. Regio Noord-Holland Noord

Jaarverslag 2015 Verantwoording inzet ondersteuningsgelden. Regio Noord-Holland Noord Jaarverslag 2015 Verantwoording inzet ondersteuningsgelden Regio Noord-Holland Noord Inhoud 1. Inleiding 3 1.1. VGZ Versterking Eerstelijn Noord-Holland Noord 3 1.2. Ondersteuningsgelden 3 1.3. Werkwijze

Nadere informatie

1 Samenvatting: een nieuw beroepenhuis V&V

1 Samenvatting: een nieuw beroepenhuis V&V 1 Samenvatting: een nieuw beroepenhuis V&V 1.1 V&V 2020 heeft op basis van: de rondetafelgesprekken met vele honderden beroepsbeoefenaren; de achtergrondstudies met een review van wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

De maatschappelijke waarde van verplegen. Aart Eliens Programmaleider AVVV

De maatschappelijke waarde van verplegen. Aart Eliens Programmaleider AVVV De maatschappelijke waarde van verplegen Aart Eliens Programmaleider AVVV De verpleegkunde ontwikkelt zich in hoog tempo Maatschappelijke ontwikkelingen Ontwikkelingen in gezondheidszorg Behoeften cliënten

Nadere informatie

Notitie. GGZ Rivierduinen. GGZ Rivierduinen Samen kiezen voor kwaliteit Zorgvisie 2015

Notitie. GGZ Rivierduinen. GGZ Rivierduinen Samen kiezen voor kwaliteit Zorgvisie 2015 Notitie GGZ Rivierduinen GGZ Rivierduinen Zorgvisie 2015 Blad 1 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Missie... 2 3. Visie... 2 3.1. Herstel als leidend principe... 2 3.2. Passende Zorg... 3 3.3 Hoge professionele

Nadere informatie

Eigen regie in de palliatieve fase

Eigen regie in de palliatieve fase Verwante begrippen Eigen regie in de palliatieve fase zelfmanagement Hanke Timmermans Opdracht film ZM Er volgt zo meteen een korte film van ca. 6 minuten, waarin zes mensen met een chronische ziekte aan

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Zelfmanagement voor iedereen haalbaar?

Zelfmanagement voor iedereen haalbaar? Zelfmanagement voor iedereen haalbaar? dr. Monique Heijmans NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg 29 juni academische werkplaats Context Groeiende zorgvraag door toename chronische

Nadere informatie

Het verhaal van Careyn Het Dorp

Het verhaal van Careyn Het Dorp Het verhaal van Careyn Het Dorp Het Dorp staat voor een nieuwe manier van werken. Een werkwijze die de klant en kwaliteit van leven centraal stelt en waarbij onze zorgprofessional aan zet is. Het Dorp

Nadere informatie

De regionale arbeidsmarkt 2016

De regionale arbeidsmarkt 2016 De regionale arbeidsmarkt MEER INFO? Check onze site www.utrechtzorg.net of bel naar (030) 6340808 De regionale arbeidsmarkt Wat is ONS Werkgebied? Regio Utrecht, Amersfoort, Gooi- en Vechtstreek Gooi-

Nadere informatie

Visie Medisch Specialist 2025 Ambitie, vertrouwen, samenwerken

Visie Medisch Specialist 2025 Ambitie, vertrouwen, samenwerken Visie Medisch Specialist 2025 Ambitie, vertrouwen, samenwerken Met de stijgende prevalentie van chronische aandoeningen stijgt ook de prevalentie van multimorbiditeit. De gemiddelde levensverwachting neemt

Nadere informatie

De kunst van elkaar begrijpen

De kunst van elkaar begrijpen De kunst van elkaar begrijpen Omgaan met beperkte gezondheidsvaardigheden in de dagelijkse praktijk Congres De patiënt aan het roer in de zorg!? Utrecht, 12 april 2019 2 Zorg op maat; beter aansluiten

Nadere informatie

Towards an evidence-based Workforce Planning in Health Care?

Towards an evidence-based Workforce Planning in Health Care? Symposium Towards an evidence-based Workforce Planning in Health Care? Sodehotel La Woluwe 25/04, 09u-13u. Symposium - Towards an evidence-based Workforce Planning in Healthcare. Hoe is het dreigende huisartsentekort

Nadere informatie

Naar toekomstgericht opleiden in zorg en welzijn. Commissie Innovatie Zorgberoepen & Opleidingen Kete Kervezee December 2015

Naar toekomstgericht opleiden in zorg en welzijn. Commissie Innovatie Zorgberoepen & Opleidingen Kete Kervezee December 2015 Naar toekomstgericht opleiden in zorg en welzijn Commissie Innovatie Zorgberoepen & Opleidingen Kete Kervezee December 2015 Voorbeeld actualiteit 2 miljoen Nederlanders kampen met chronische pijn. De oorzaken

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 29 282 Arbeidsmarktbeleid en opleidingen zorgsector Nr. 274 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de

Nadere informatie

Symposium Grenzen aan de betaalbaarheid van de zorg 6 september 2013

Symposium Grenzen aan de betaalbaarheid van de zorg 6 september 2013 Symposium Grenzen aan de betaalbaarheid van de zorg 6 september 2013 VERONIQUE ESMAN DIRECTEUR CURATIEVE ZORG MINISTERIE VAN VWS WE MOGEN BEST TROTS ZIJN Commonwealth Fund 2010 In vergelijking met 7 westerse

Nadere informatie

Zorgvastgoed innovatief en financieel verantwoord. Fred Bisschop

Zorgvastgoed innovatief en financieel verantwoord. Fred Bisschop Zorgvastgoed innovatief en financieel verantwoord Fred Bisschop Financiering op basis van de businesscase De businesscase beslaat een lange periode en wordt door verschillende actoren bepaald Financiers

Nadere informatie

NHG -V ISIE D OCUME NT. De virtuele overlegtafel voor multidisciplinaire samenwerking binnen de eerste lijn

NHG -V ISIE D OCUME NT. De virtuele overlegtafel voor multidisciplinaire samenwerking binnen de eerste lijn NHG -V ISIE D OCUME NT De virtuele overlegtafel voor multidisciplinaire samenwerking binnen de eerste lijn NHG-visiedocument De virtuele overlegtafel voor multidisciplinaire samenwerking binnen de eerste

Nadere informatie

Programma. Marinda Koopman

Programma. Marinda Koopman Programma Transitie: ADHD: EPA: Ton Dhondt Marinda Koopman Rene Keet Transitie, transformatie of over de schutting? Transitie, transformatie of over de Schutting? Overzicht kosten Kosten gezondheidszorg

Nadere informatie

Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012

Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012 Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012 Programma Inleiding Inleefoefening zelfmanagement met nabespreking Rol patiëntenverenigingen

Nadere informatie

Factsheet arbeidsmarkt zorg en wjk Friesland 2017

Factsheet arbeidsmarkt zorg en wjk Friesland 2017 Factsheet arbeidsmarkt zorg en wjk Friesland 2017 ZorgpleinNoord ZorgpleinNoord is het grootste werkgeversverband voor zorg en welzijn in Noord-Nederland. Tot 1 januari 2017 was het werkgebied Groningen

Nadere informatie

Betekenisvol, integraal en effectief samenwerken rond oudere inwoners

Betekenisvol, integraal en effectief samenwerken rond oudere inwoners Betekenisvol, integraal en effectief samenwerken rond oudere inwoners ROHA werkconferentie 29 november 2018 Edith de la Fuente, senior adviseur Raedelijn / projectleider ouderenzorg Hannie Olthuis, POH-ouderen/kwaliteitsmedewerker

Nadere informatie

Zorg en welzijn in Amsterdam IN ONTWIKKELING. Saskia Schalkwijk SIGRA 17 april 2014, EZDA Seminar

Zorg en welzijn in Amsterdam IN ONTWIKKELING. Saskia Schalkwijk SIGRA 17 april 2014, EZDA Seminar Zorg en welzijn in Amsterdam IN ONTWIKKELING Saskia Schalkwijk SIGRA 17 april 2014, EZDA Seminar SIGRA IS: Samenwerkingsverband van gezondheidszorgorganisaties in Groot Amsterdam: sinds 1962 Onafhankelijke

Nadere informatie

Specialisten of generalisten? Bachelor of Master?

Specialisten of generalisten? Bachelor of Master? Presentatie, 9 december 2004 Specialisten of generalisten? Bachelor of Master? Dr. Marieke Schuurmans Zij studeerde Gezondheidswetenschappen, afstudeerrichting erplegingswetenschap, aan de Universiteit

Nadere informatie

Kantelperiode in de zorg. Slingeland ziekenhuis en Sensire veranderen de zorg.drastisch

Kantelperiode in de zorg. Slingeland ziekenhuis en Sensire veranderen de zorg.drastisch Kantelperiode in de zorg Slingeland ziekenhuis en Sensire veranderen de zorg.drastisch Mijn stelling Roltrap Alleen als we zelf in staat zijn uit het bestaande systeem te stappen zijn we in staat onze

Nadere informatie

Ruimte voor substitutie? Verschuivingen van tweedelijns naar eerstelijnszorg

Ruimte voor substitutie? Verschuivingen van tweedelijns naar eerstelijnszorg Ruimte voor substitutie? Verschuivingen van tweedelijns naar eerstelijnszorg CE van Dijk, JC Korevaar, JD de Jong, B Koopmans, M van Dijk, DH de Bakker Presentatie, 20 maart 2014. Dr. JC Korevaar, programmaleider

Nadere informatie

De arbeidsmarkt van oefentherapeuten

De arbeidsmarkt van oefentherapeuten De arbeidsmarkt van oefentherapeuten Frank Peters Mariska Roelofs Onderzoek in opdracht van het Instituut voor Bewegingsstudies van de Hogeschool Utrecht en de Amsterdam School of Health Professions van

Nadere informatie

kennissessie app strategie Bert Mulder Dick Jan Zijda DEHA

kennissessie app strategie Bert Mulder Dick Jan Zijda DEHA kennissessie app strategie Bert Mulder Dick Jan Zijda DEHA programma 09:00 opening en inleiding > thema strategie en financiën > thema organisatie en management korte pauze > thema dienstverlening en professionals

Nadere informatie

POSITION PAPER. Krachtige partner in de transformatie naar wijk- en populatiegericht werken. Onze route naar 2018 REGIONALE ONDERSTEUNINGS STRUCTUREN

POSITION PAPER. Krachtige partner in de transformatie naar wijk- en populatiegericht werken. Onze route naar 2018 REGIONALE ONDERSTEUNINGS STRUCTUREN POSITION PAPER REGIONALE ONDERSTEUNINGS STRUCTUREN Krachtige partner in de transformatie naar wijk- en populatiegericht werken Onze route naar 2018 Context en ontwikkelingen De gezondheidszorg staat op

Nadere informatie

Taakverdeling tussen zorgberoepen in Nederland. Lud van der Velden Johan Hansen Lammert Hingstman

Taakverdeling tussen zorgberoepen in Nederland. Lud van der Velden Johan Hansen Lammert Hingstman Taakverdeling tussen zorgberoepen in Nederland Lud van der Velden Johan Hansen Lammert Hingstman Taakverdeling tussen zorgberoepen: overzicht van de presentatie Inleiding Stand van zaken, ontwikkelingen

Nadere informatie

Brief van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Brief van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 29689 Herziening Zorgstelsel 25424 Geestelijke gezondheidszorg Nr. 599 Brief van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den

Nadere informatie

Nationaal Programma Ouderenzorg

Nationaal Programma Ouderenzorg Betere zorg voor ouderen met complexe hulpvragen Nationaal Programma Ouderenzorg Geen symbolische vertegenwoordiging, maar serieus luisteren naar kwetsbare ouderen. Hannie van Leeuwen (85), lid programmacommissie

Nadere informatie

Deze regeling is van toepassing op zorgaanbieders voor zover deze de prestatie Stoppen-met-rokenprogramma leveren.

Deze regeling is van toepassing op zorgaanbieders voor zover deze de prestatie Stoppen-met-rokenprogramma leveren. REGELING Stoppen-met-rokenprogramma Gelet op de artikelen 36 derde lid, 37 eerste lid aanhef onder a, 38 derde en zevende lid van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg), heeft de Nederlandse Zorgautoriteit

Nadere informatie

Functieprofielen Belang en landelijke implementatie. Dewi Stalpers PhD, RN-ICU

Functieprofielen Belang en landelijke implementatie. Dewi Stalpers PhD, RN-ICU Functieprofielen Belang en landelijke implementatie Dewi Stalpers PhD, RN-ICU Wie ben ik? Van 2003-2011: IC-verpleegkundige St. Antonius Ziekenhuis en Gezondheidswetenschappen (ibmg) Van 2011-2016: promotietraject

Nadere informatie

Zelfmanagement Programma NPCF - CBO 2008-2012

Zelfmanagement Programma NPCF - CBO 2008-2012 Zelfmanagement Programma NPCF - CBO 2008-2012 Jeroen Havers CBO j.havers@cbo.nl Zelfmanagement Programma NPCF CBO Financiering: VWS Opdrachtgevers: NPCF & patiëntenorganisaties Uitvoering: CBO, looptijd

Nadere informatie

AMBULANCEZORG IN 2025:

AMBULANCEZORG IN 2025: AMBULANCEZORG IN 2025: Zorgcoördinatie en mobiele zorg Visiedocument Ambulancezorg Nederland AMBULANCEZORG IN 2025: Zorgcoördinatie en mobiele zorg Visiedocument Ambulancezorg Nederland ONTWIKKELINGEN

Nadere informatie

Reflecties over het aanbod van de eerstelijnsgezondheidszorg in Vlaanderen. Prof. Dr. Paul Van Royen

Reflecties over het aanbod van de eerstelijnsgezondheidszorg in Vlaanderen. Prof. Dr. Paul Van Royen Reflecties over het aanbod van de eerstelijnsgezondheidszorg in Vlaanderen Prof. Dr. Paul Van Royen Deze voordracht Enkele basiscijfers qua aanbod en gebruik van zorg Vijf uitdagingen voor de toekomst

Nadere informatie

Het heft in eigen handen - De implementatie van 16 miljoen netwerken Conferentie Pharos & RVZ, 1 november 2011

Het heft in eigen handen - De implementatie van 16 miljoen netwerken Conferentie Pharos & RVZ, 1 november 2011 Het heft in eigen handen - De implementatie van 16 miljoen netwerken Conferentie Pharos & RVZ, 1 november 2011 Dr. Marjan Faber IQ healthcare, UMC St Radboud, Nijmegen MijnZorgnet, Nijmegen m.faber@iq.umcn.nl

Nadere informatie

Meerjarenplan O&O-fonds GGZ

Meerjarenplan O&O-fonds GGZ Meerjarenplan O&O-fonds GGZ 2016-2018 Versie 5: 24 mei 2016_definitief Pagina 1 van 8 Inhoud 1. Inleiding... 3 a. Personeel... 3 b. Bestuurlijke en arbeidsmarktontwikkelingen... 4 c. Uitdagingen... 4 d.

Nadere informatie

Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans!

Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans! Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans! Eric Koster Clustercoördinator chronische ziekten en screeningen, directie Publieke Gezondheid Lid kernteam Inhoud 1. Aanleiding 2. Aanpak

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 30 november 2015 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 30 november 2015 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

=> ook/vooral onder niet-westerse migranten ouderen. => we worden steeds ouder, => maar leven ook meer jaren in minder goede gezondheid

=> ook/vooral onder niet-westerse migranten ouderen. => we worden steeds ouder, => maar leven ook meer jaren in minder goede gezondheid NOOM/2017 => toenemende vergrijzing => ook/vooral onder niet-westerse migranten ouderen => we worden steeds ouder, => maar leven ook meer jaren in minder goede gezondheid Participatiesamenleving is een

Nadere informatie

De toekomst van de zorg in een vergrijzende samenleving

De toekomst van de zorg in een vergrijzende samenleving De toekomst van de zorg in een vergrijzende samenleving Nieuwe visie op zorg noodzakelijk! Stijgende vraag naar zorg Kostengroei Grote vraag naar zorgpersoneel Verwachtingen burgers Meer eigen regie in

Nadere informatie

De Groningse zorg is van ons allemaal. Statenfractie Provincie Groningen

De Groningse zorg is van ons allemaal. Statenfractie Provincie Groningen De Groningse zorg is van ons allemaal Statenfractie De Groningse zorg is van ons allemaal De kosten van de zorg stijgen elk jaar enorm. Als er niet wordt ingegrepen, wordt over een aantal jaren de zorg

Nadere informatie

Voorbereiden door krachten te bundelen... 2. Visie op nieuwe taken... 2. Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2

Voorbereiden door krachten te bundelen... 2. Visie op nieuwe taken... 2. Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2 Nieuwsbrief sociaal domein, #1 Vernieuwing welzijn, (jeugd)zorg en werk Inhoud Voorbereiden door krachten te bundelen... 2 Visie op nieuwe taken... 2 Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2

Nadere informatie

Voorwoord door staatssecretaris Martin van Rijn van het ministerie van VWS

Voorwoord door staatssecretaris Martin van Rijn van het ministerie van VWS Inhoud Voorwoord door staatssecretaris Martin van Rijn van het ministerie van VWS DEEL I: Inleiding 1. Een vak met geschiedenis en toekomst 1.1 Begeleiding van ziekte en zorg thuis 1.2 Leren balanceren

Nadere informatie

Niels Oerlemans. Functieprofielen Belang en landelijke implementatie

Niels Oerlemans. Functieprofielen Belang en landelijke implementatie Niels Oerlemans Functieprofielen Belang en landelijke implementatie Nederlands elftal in topvorm Excellent team is de norm Landelijke context Functiedifferentiatie Geen doel op zich, maar een middel 1

Nadere informatie

Strategisch beleidsplan 2010-2015. Slingeland Ziekenhuis

Strategisch beleidsplan 2010-2015. Slingeland Ziekenhuis Strategisch beleidsplan 2010-2015 Slingeland Ziekenhuis Voorwoord Voor u ligt de verkorte uitgave van het Strategisch Beleidsplan 2010-2015 van ons ziekenhuis. Deze uitgave is speciaal voor u als medewerker

Nadere informatie

Verpleegkundige teams bij ZZG zorggroep

Verpleegkundige teams bij ZZG zorggroep Verpleegkundige teams bij ZZG zorggroep Praktijk verhaal Naam presentator Marieke van Haaren gebiedsondersteuner ZZG zorggroep, gebied Wijchen, Maas en Waal Programma Wie is ZZG zorggroep? Ontwikkeling

Nadere informatie

Anderhalvelijns zorg Hoe maak je het succesvol?

Anderhalvelijns zorg Hoe maak je het succesvol? Anderhalvelijns zorg Hoe maak je het succesvol? Anderhalvelijnszorg Combinatie generieke eerstelijnszorg en specialistische tweedelijnszorg - Generalistische invalshoek : uitbreiding geïntegreerde eerstelijns

Nadere informatie

Gezondheiden Zorg in Overijssel

Gezondheiden Zorg in Overijssel Gezondheiden Zorg in Overijssel Ontwikkelingen en Perspectieven Hans Peter Benschop Gemeente Hof van Twente Goor, 1 juni 2016 Hof van Twente Gezond Gemiddelde leeftijd hoger dan Nederlandse gemiddelde

Nadere informatie

Samen Beter. Op weg naar 2020

Samen Beter. Op weg naar 2020 Samen Beter Op weg naar 2020 Ambitie BovenIJ ziekenhuis 2020 Op weg naar 2020 wil het BovenIJ ziekenhuis met en voor alle bewoners van Amsterdam-Noord e.o. bijdragen aan een betere gezondheid en een betere

Nadere informatie

Met elkaar in beweging voor een goede toekomst! Koersplan Savant Zorg Samen in beweging

Met elkaar in beweging voor een goede toekomst! Koersplan Savant Zorg Samen in beweging Met elkaar in beweging voor een goede toekomst! Koersplan Savant Zorg 2017-2020 Samen in beweging De wens van cliënten staat voorop in onze zorg. Bij hen ligt de regie. We zijn samen in beweging Als organisatie

Nadere informatie