Voorwoord. Wouter Kolk

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voorwoord. Wouter Kolk"

Transcriptie

1 Voorwoord Er zijn wel eens betere tijden geweest voor beleggers. Economische neergang, terroristische aanslagen en boekhoudkundige malversaties maken het leven van een belegger er niet zonniger op. Maar om met een groot Nederlands voetballer te spreken, ieder nadeel heeft zijn voordeel. Er gebeurt erg veel in de financiële wereld en dat maakt het er voor een student wel interessanter op. De accountancy is volop in beweging (zie ook Fiducie 3), het toezicht op de beurs wordt verscherpt en de grote zakenbanken liggen zwaar onder vuur. Wouter Kolk Zoals gezegd erg interessant voor een student met financiële interesse. Dit is dan ook één van de redenen voor de FSA geweest om te starten met de Amsterdamse Beleggingscompetitie. Komend collegejaar wordt een begin gemaakt met een beleggingscompetitie waar iedere student gratis aan kan deelnemen. Naast het beheren van een fictieve portefeuille is het mogelijk om research te doen, deel te nemen aan seminars, lezingen en andere inhoudelijke activiteiten. De nadruk van deze competitie ligt op het leereffect en dus onmisbaar voor iedereen die meer wil weten van de financiële wereld. Houdt in de gaten voor de laatste ontwikkelingen en schrijf je via deze site in! De competitie start op 1 oktober. Deze Fiducie is gevuld met diverse artikelen op beleggingsgebied. Paul Koster van Autoriteit Financiële Markten geeft zijn visie het afnemend vertrouwen in de financiële wereld. Ben Jacobsen beschrijft het sterk in opkomst zijnde indexbeleggen. Matthijs van der Horst van NIB Capital beschrijft aan de hand van een case study de werking van securitisatie. Rob van Hemmen en Laurens Kreuze van KPMG geven een antwoord op de vraag in hoeverre hedge funds daadwerkelijk aan hedgen doen. Manon ten Voorde en Saskia Goedhart van ING beargumenteren het nut van risk management en tot slot wordt de rol van de analist nader toegelicht door Mike Kranenburg van ABN AMRO Bank. Fiducie 1

2 Amsterdamse Beleggingscompetitie 2 Fiducie

3 Fiducie 3

4 Amsterdamse Beleggingscompetitie COLOFON Fiducie is het vakspecialistisch magazine van de Financiële Studievereniging Amsterdam (FSA). De FSA is de studievereniging voor studenten die verbonden zjin aan de economische faculteit aan de Vrije Universiteit van Amsterdam of de Universiteit van Amsterdam. De artikelen in Fiducie hebben betrekking op de vakgebieden Financiering, Accountancy, Controlling, Treasury en Beleggingsleer. Redactie & Lay-out Wouter Kolk Debbie Sonai Redactieraad prof. dr. A.W.A. Boot prof. dr. J.M.G. Frijns prof. dr. T.L.C.M. Groot prof. dr. M.N. Hoogendoorn RA Bestuur FSA Lisette Bosma Thomas Koelemeijer Wouter Kolk Beril Kutluer Debbie Sonai Abonnementen en advertenties Fiducie verschijnt vier keer per jaar. De abonnementsprijs bedraagt EURO 15,- (exclusief 6% BTW) per jaar. Betalingen op gironummer t.a.v. Financiële Studievereniging Amsterdam. Voor advertenties kan contact worden opgenomen met het bestuur van de FSA FSA Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd kan voor de aanwezigheid van eventuele (druk)fouten en andersoortige onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever in deze geen aansprakelijkheid. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotocopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever INHOUD De erosie van het vertrouwen P. Koster RA Kapitaalmarkten zijn informatiemarkten. Informatie waar beleggers op af gaan bij het nemen van beslissingen. In ruimere zin brengt informatie het financiële rad aan het draaien. En daar begint meteen het probleem. Op welke informatie kan de belegger tegenwoordig vertrouwen? Het is eigenlijk wel merkwaardig dat vandaag de dag niet alleen de toekomst onzeker is, zoals iedereen weet, maar zelfs bij het verleden een vraagteken gezet wordt. Indexbeleggen: de nieuwste trend dr. B. Jacobsen Wie de financiële pagina s openslaat, komt het woord keer op keer tegen: Indexbeleggen. In de professionele beleggingswereld lijkt er sprake van een heuse trend. In 1993 belegden de Nederlandse institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen slechts 6.5 miljard euro in de index, in 2000 liep dat bedrag op tot 147 miljard euro. Als de vooruitzichten niet bedriegen slaan ook de Nederlandse particulieren in navolging van consumenten in de Verenigde Staten massaal aan het Indexbeleggen. Hoog tijd om stil te staan bij deze nieuwe trend. Wat is indexbeleggen? Waar komt het vandaan? Waarom is het zo populair? En belangrijker nog hoe doe je er je voordeel mee? Securitisatie van winkelpanden M. van der Horst In de dynamische wereld van haute-finance zijn banken en andere financiële instellingen continu op zoek naar nieuwe manieren om hun klanten beter van dienst te zijn. Wanneer bedrijven moeilijk extra vreemd vermogen kunnen aantrekken, kan securitisatie een uitkomst bieden. Securitisatie kan gezien worden als een alternatieve manier om geld aan te trekken. In de meest eenvoudige vorm is securitisatie de overdracht/verkoop van een bepaalde portefeuille activa aan een speciaal daartoe opgerichte Special Purpose Vehicle (SPV) in de vorm van een besloten vennootschap. Om de aankoop van de activa te financieren geeft de SPV diverse klassen obligaties uit. De rente en aflossing op de obligaties worden voldaan uit de kasstromen die voortkomen uit de portefeuille activa. De obligatie-klassen hebben elk een risicoprofiel wat tot uitdrukking komt in de ratings die aan de verschillende obligatie-klassen worden toegekend. Ter illustratie bevat dit artikel een case study van de securitisatie van winkelpanden van een retailketen. 4 Fiducie

5 FIDUCIE To hedge or not to hedge. Hedgen hedge funds wel altijd? R. van Hemmen en L. Kreuze Sinds George Soros in 1992 één miljard dollar verdiende met zijn speculatie tegen het Britse pond, zijn hedge funds en hun strategieën zowel negatief als positief niet meer uit het nieuws geweest. In dit artikel willen wij hedge funds nader belichten. Dit doen wij door middel van het beschrijven van de geschiedenis, de belangrijkste begrippen en enkele strategieën van hedge funds. Aan het einde van het artikel leggen we kort een link met de Amsterdamse Beleg-gingscompetitie. Market Risk Management drs. M. ten Voorde en drs. S. Goedhart RA Risk management is an important supporting activity of financial companies. Because of increasing globalisation, as well as increasingly faster development of new combinations of financial instruments, the risks of financial institutions have become larger and more complex. The necessity of well functioning risk management has become clear after a number of painful examples with great losses, for example the bankruptcy of the Barings Bank (loss GBP 850 million), the losses of Orange County (USD 2 billion), losses of Metallgesellschaft and Allied Irish (which will be detailed below). In this article we give a general overview of the way market risk is managed within ING Bank. First, an overview of the different types of risk in a bank is presented. Then the necessity of managing market risk will be illustrated by some examples. The structure of ING Risk Management will be shown. Policies and control mechanisms will be explained, concentrating on Trading Risk Management. Beleggingsklimaat M. Kranenburg De afgelopen maanden levert geen fraai beeld voor aandelenbeurzen en beleggers, met flinke koersdalingen. Sinds het tweede kwartaal in 2000 staan aandelenmarkten wereldwijd onder druk. Een periode van overmatig optimisme is geheel de andere kant omgeslagen naar overmatig pessimisme en de vraag rijst op: wanneer stopt dit? Wordt het geen tijd op dit soort niveaus in te stappen. Graag wil ik in dit artikel ingaan op de oorzaken en onze verwachtingen voor de aandelenbeurs in de komende tijd. Daarnaast wil ik graag wat specifieker ingaan op de rol van de aandelenanalist, met name vanuit het perspectief van een toekomstige carrière na de studie ADVERTEERDERS ABP Berk Deloitte & Touche Delta Lloyd De Nederlandsche Bank Dexia Ernst & Young IMC KPMG PricewaterhouseCoopers Rabobank Nederland TNT Post Group Fiducie 5

6 Amsterdamse Beleggingscompetitie 6 Fiducie

7 De erosie van het vertrouwen Kapitaalmarkten zijn informatiemarkten. Informatie waar beleggers op af gaan bij het nemen van beslissingen. In ruimere zin brengt informatie het financiële rad aan het draaien. En daar begint meteen het probleem. Op welke informatie kan de belegger tegenwoordig vertrouwen? Het is eigenlijk wel merkwaardig dat vandaag de dag niet alleen de toekomst onzeker is, zoals iedereen weet, maar zelfs bij het verleden een vraagteken gezet wordt. Steeds vaker blijkt dat meer bedrijven hun accountants, CFO s en ja, ook Investor Relations managers de cijfers hebben gemanipuleerd om de winst per aandeel een vooraf bepaalde waarde te laten bereiken. De ineenstorting van Enron heeft beleggers opmerkzaam gemaakt op het cijferspel en beleggers worden steeds huiveriger. De SEC heeft haar onderzoeken geïntensiveerd om vast te stellen of er sprake is van proper accounting. Ondernemingen die van onregelmatigheden worden verdacht, zien hun aandelenkoers razendsnel dalen. Een onderneming kan in een nacht, of zelfs in enkele minuten, 10 tot 20 % aan beurswaarde inleveren. Beleggers willen op de financiële cijfers kunnen vertrouwen en dat kan kennelijk niet meer. Paul Koster RA Paul Koster RA is bestuurslid van de Autoriteit Financiële Markten (voormalige STE).Daarnaast bekleedt hij nevenfuncties bij CESR (Committee of European Securities Regulators) en IOSCO (International Organization of Securities Commissions). Koster publiceerde jarenlang columns in de Financiële Telegraaf en was werkzaam bij ondermeer Amsterdam Stock Exchange (nu Euronext), CBS Records (Sony) en Philips Group. Deze erosie van het vertrouwen is zeer zorgwekkend en ik wil dan ook een aantal ideeën onder de aandacht willen brengen op persoonlijke titel - om het vertrouwen te herstellen, dat zo n kritische factor is in het functioneren en het onderhoud van de financiële markten. Hierbij wil ik ook direct opmerken dat hiervoor een gecoördineerde inspanning nodig is van alle marktpartijen: gebruikers, producenten en toezichthouders, en vooral de ondernemingen zoals de uwe die gebruik maken van de financiële markten. In het huidige kapitalistische systeem is het een goede zaak dat marktpartijen, mede door de tragedie van Enron en World Com, gedwongen worden om zich anders te gedragen. Twijfelachtige ondernemingen, bijvoorbeeld, zien zich afgesloten van de markt voor commercial paper; de rente gaat voor hen omhoog en de koersen van IPO s omlaag, enz. Kortom, het is een kostbare zaak om als een twijfelachtige onderneming gezien te worden. Vanuit concurrentieoogpunt is het natuurlijk ook echt pijnlijk om de koers van je aandeel gehalveerd te zien worden. Met de helft van je aandelenkoers raak je namelijk ook het populairste overname-instrument van het afgelopen decennium kwijt. Door een lage aandelenkoers kan de onderneming ook doelwit worden van een overname. Het is duidelijk dat het de moeite waard is om het vertrouwen te handhaven En door het aanhoudende spervuur van meer slecht nieuws is het niet onwaarschijnlijk dat beleggers zich voor geruime tijd van de markten zullen afkeren. En kost het de onderneming dus meer geld aan de nodige financieringen. Een ander zorgwekkend aspect van de huidige kapitaalmarkten is de snelle ineenstorting van ondernemingen. Een mogelijke verlaging van de rating s door een van de drie grote ratinginstituten, is tegenwoordig een veeg teken. Dit maakte ABB, een zeer eerbiedwaardig Europees bedrijf, mee. De markt voor kortlopend papier werd nagenoeg gesloten en er was een lange onderhandelingsperiode met de geldgevers nodig, om een dreigend liquiditeitstekort af te wenden. Eigenlijk voegt dit nog een element toe aan de erosie van het vertrouwen die op dit moment plaatsvindt. Niet alleen accountants zijn aan zware kritiek onderhevig. Ook de ratinginstituten zijn niet ongeschonden uit het Enron-schandaal tevoorschijn gekomen. En om het allemaal nog erger te maken, worden er ook al vraagtekens gezet bij de betrouwbaarheid van de aanbevelingen van analisten. Dus is de dringende vraag: welke informatie kan de belegger nog wel vertrouwen? En wat kunnen wij, in een gecoördineerde inspanning van alle marktpartijen, doen om het vertrouwen in de markt te herwinnen? U zult het onderwerp Enron inmiddels wel zat zijn, maar laten we toch Enron maar weer als casestudy nemen, vanwege de waarde die dit bedrijf heeft voor de discussie. Daarbij zal Enron de financiele-economische geschiedenisboeken in gaan als Fiducie 7

8 Amsterdamse Beleggingscompetitie het markeringspunt van een nieuw tijdperk. Een nieuw tijdperk, waarin het bedrijfsleven en de financiele industrie de belegger, professioneel of particulier, helder verantwoording zullen afleggen voor het gevoerde financiele beleid en de prestaties. Enron is een zeer duidelijk voorbeeld van een algehele en schandalige stroomonderbreking/afsluiting om zo te zeggen, waarbij niet een van de in het systeem ingebouwde veiligheidskleppen bleek te helpen om het bedrog, mismanagement en misbruik van gelden van aandeelhouders en pensioenhouders te stoppen. Het schokkende is dat het bestuur, de commissarissen, accountants, audit committee, banken, analisten, ratinginstituten en de toezichthouder kennelijk allemaal hebben nagelaten om corrigerende maatregelen te nemen, hetgeen uiteindelijk tot de ondergang van Enron heeft geleid. Er is al genoeg gezegd over de externe accountant en de onafhankelijkheidskwestie, papiervernietiging, enz., dus laten we ons richten op andere waarborgen die ter discussie staan. Allereerst de Audit Committee. In de Verenigde Staten is een jaar of drie, vier geleden een uitermate nuttig rapport verschenen waarin de rol van audit committees centraal staat, het Blue Ribbon-rapport. In Nederland hadden wij de Commissie Peters, die zich bezighield met corporate governance-kwesties. Deze en andere rapporten, verschaffen nuttige referentiepunten om te bepalen hoeveel voortgang beursgenoteerde ondernemingen op dit gebied boeken. Maar ik denk dat door alle incidenten en wantoestanden in de toekomst een nog grotere rol is weggelegd voor AC s dan in het Blue Ribbon-rapport is geschetst. De Audit Committee behoort de interne accountant te benoemen en het laatste woord te hebben bij de benoeming van de CFO. De Interne Accountant behoort door de Audit Committee over actuele kwesties te worden ondervraagd, zonder dat het bestuur daarbij aanwezig is, om een vrije uitwisseling van informatie mogelijk te maken. De Audit Committee behoort de Internal Accountant te betrekken bij de beoordeling van nieuwe administratieve grondslagen, om inzicht te krijgen in wat deze betekenen voor het nettoresultaat en met betrekking tot bonus-/optieregelingen. Computer Associates, bijvoorbeeld, is een droevig voorbeeld van het aanpassen van de administratieve grondslagen. Er moesten bepaalde doelen bereiken worden, waardoor het management grote beloningen kon opstrijken in de vorm van opties. Een andere aanbeveling uit het Blue Ribbon-rapport, is dat de Audit Committee ten minste een, en liefst twee, leden met ervaring in financiën en verslaglegging moet tellen. Naast deze aanbevelingen uit het Blue Ribbon rapport, zie ik ook een andere noodzakelijke maatregel met betrekking tot het accountant committee. In het jaarverslag dient een alinea te worden opgenomen waarin de rol en verantwoordelijkheden van de External Accountant en Internal Accountant duidelijk worden beschreven. Aan de hand daarvan kan de belegger de controleomgeving en de bijdrage van de interne/externe accountant aan de kwaliteit van de financiële informatie beter inschatten, die, zoals u weet, betrouwbaar moet zijn, wil de beleggers weer gaan investeren. Deze veranderingen in de rol van de Audit Committee zijn substantieel en leggen beslist een zware last op de leden. Maar het is, naar mijn bescheiden mening, een noodzakelijke verandering. Tot besluit van het onderwerp Audit Committee, zou ik durven stellen dat leden van de AC niet in aanmerking behoren te komen voor opties, maar een vaste beloning moeten krijgen om nieuwe twijfel over hun objectiviteit en onafhankelijkheid uit te sluiten. De ontwikkeling van het vak accountancy moet ook een drastische wijziging ondergaan. Ik beperk me tot twee aspecten. Allereerst is het proces van uitgeven van standaarden voor de jaarverslaggeving aan een totale revisie toe. De huidige vertrouwensdeuk maakt duidelijk dat de financieel-technische vooruitgang in het bedrijfsleven zo snel verloopt, dat de organisaties die accountancy-standaarden bepalen deze veranderingen niet bij kunnen houden. Het ontbreekt bepaald niet aan voorbeelden op dit gebied. Zo voeren we hier al jarenlang de discussie over het openbaar maken van de salarissen van bestuurders, inclusief de optieregelingen die tegenwoordig de bron kunnen zijn van financiele schade door publiciteit. En moeten deze optieregelening wel of niet in de Winst & Verliesrekening worden opgenomen? Dat deze erbuiten blijven, heeft tot dusverre tot resultaat gehad dat de koers/winst-verhouding 40% hoger is dan de koerst/winst-verhouding waarbij de winst is gecorrigeerd voor de kosten van opties. De belegger wordt in het ongewisse gelaten: van welk winstcijfer moet hij nu uitgaan? Zelfs de Amerikaanse president waagde het zich in de discussie te mengen. Daaruit blijkt de hoe gevoelig deze kwestie inmiddels is komen te liggen. De organisaties die standaarden uitgeven moeten daarom in een governancestructuur (d.w.z. niet betaald door de bedrijfstak), oplossingen bedenken, het proces van toepassing versnellen en tijdig antwoorden vinden op nieuwe verschijnselen in het bedrijfsleven die in de jaarrekening opgenomen moeten worden. Een ander element is het voorkomen van de kostbare en vaak problematische dubbele verslaglegging, volgens US GAAP en volgens de plaatselijke algemeen aanvaarde grondslagen (met ingang van 2005 International Accountant Standards). Als lid van de post- Enron commissie van IOSCO, heb ik voorgesteld om vijf of zes kernstandaarden voor de jaarverslaggeving vast te stellen waarbij werkelijk sprake is van verschillende behandeling volgens US GAAP en IAS. 1.Consolidation 2.Off-balance sheet financing schemes 3.Revenue recognition 4.Financial instruments 5.Share based payments 6.Leasing Zouden wij het eens kunnen worden over het uitgeven van uniforme standaarden? Waardoor ondernemingen de jaarrekening volgens één stel standaar- 8 Fiducie

9 den (Amerikaanse of IAS) kunnen deponeren mits zij zich aan de vijf of zes uniforme standaarden houden, bijvoorbeeld goodwill, hier staat een groot verschil tussen US GAAP en IAS. Dit zou goed nieuws zijn voor de ondernemingen die hun jaarrekening zowel in Amerika als in Europa moeten deponeren tegen flinke kosten en ook goed nieuws voor de beleggers, aangezien zij één resultaatscijfer te zien zouden krijgen en niet verrast kunnen worden, zoals onlangs het geval was met AHOLD, toen de winst in Amerika volgens US GAAP veel lager was, dan in Nederland door het verschil in de bestaande standaarden. Nu de IAS door de Europese Unie zijn aanvaard en verplicht zijn gesteld in 2005, heeft de Nederlandse regering het toezicht op het daadwerkelijk toepassen van de IAS belegd bij ons, de Autoriteit-FM. In deze rol zullen wij vaststellen of de IAS worden nageleefd door de ondernemingen die in Nederland beursgenoteerd zijn. Hoewel de kapitaalmarkten zeer veerkrachtig zijn en absoluut in staat zijn om fout gedrag snel te corrigeren (met alle bijkomende narigheden), ben ik ervan overtuigd dat dit mechanisme van zelfcorrectie ook toezicht behoeft om te kunnen slagen. De invoering van de IAS zal een tijdrovende aangelegenheid zijn maar in het huidige gespannen klimaat kunnen wij het ons niet permitteren om de IAS niet naar behoren of te laat in te voeren. Ik vrees dat wij in een zeer veeleisende tijd leven waarin wij echt moeten samenwerken om te voorkomen dat het vertrouwen in de financiële markten verder blijft afnemen, met de daaraan verbonden risico s. Onder de huidige omstandigheden moet er een krachtige kapitaalmarktcultuur tot stand komen, die de innerlijke waarden en goed marktgedrag bevordert. Het is onze rol en taak, van iedere betrokkene bij de financiële markten, en ook in ons eigen belang, om de signalen van de markt juist in te schatten en te zorgen dat de bronnen van de financiële informatie gezuiverd worden. Dat de cijfers betrouwbaar en duidelijk zijn. Als wij samen voldoende middelen inzetten bij deze gezamenlijke krachtsinspanning, kunnen we er voor zorgen dat het vertrouwen in de financiele markten niet nog verder afneemt en weer zal herstellen. President Kennedy, denk ik, legde zijn vinger op de zere plek toen hij zei: Numbers can come back to haunt you. Enfin, in mijn verhaal is menig geval de revue gepasseerd waarin cijfers de marktpartijen inderdaad achteraf nachtmerries bezorgen. Ik heb het in mijn verhaal gehad over Audit Committees, accountsetters, de IAS en enkele noodzakelijke wijzigingen om de erosie van het vertrouwen van de belegger te stoppen. De bedrijven, de banken, adviseurs, advocaten, toezichthouders, analisten, externe accountants, alle partijen moeten zich bewust zijn van deze nieuwe omgeving. En niet te vergeten de gevolgen die het post-enrom tijdperk ongetwijfeld zal hebben voor het toezicht op financiële verslaglegging. Fiducie 9

10 Amsterdamse Beleggingscompetitie 10 Fiducie

11 Indexbeleggen: de nieuwste trend Wie de financiële pagina s openslaat, komt het woord keer op keer tegen: Indexbeleggen. In de professionele beleggingswereld lijkt er sprake van een heuse trend. In 1993 belegden de Nederlandse institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen slechts 6.5 miljard euro in de index, in 2000 liep dat bedrag op tot 147 miljard euro. Als de vooruitzichten niet bedriegen slaan ook de Nederlandse particulieren in navolging van consumenten in de Verenigde Staten massaal aan het Indexbeleggen. Hoog tijd om stil te staan bij deze nieuwe trend. Wat is indexbeleggen? Waar komt het vandaan? Waarom is het zo populair? En belangrijker nog hoe doe je er je voordeel mee? Indexbeleggen is simpel: je hebt wel de lusten van een standaardbeleggingsfonds maar niet de lasten. De meeste particuliere beleggers stoppen hun geld in een actief beleggingsfonds. Daar lijkt hun geld in goede handen. Immers, de experts van de bank volgen de markt van minuut tot minuut en weten dus waar ze het beste rendement kunnen halen. Ze spelen actief in op kansen, kopen kwaliteitsaandelen en mijden de bedreigingen, althans zo klinken de wervende teksten uit de reclame brochures. De redenering klinkt plausibel, er lijkt geen speld tussen te krijgen. Of toch? De feiten liegen er niet om. Wie de resultaten van actieve beleggingsfondsen vergelijkt met een beursindex niets anders dan een mandje aandelen waar bijna nooit wat in verandert - zoals de AEX-index komt tot schrikbarende conclusies. Jaar in, jaar uit slaagt gemiddeld 75 procent van de actieve beleggingsfondsen er niet in die index bij te benen. Over een termijn van tien jaar doet zelfs negentig procent van de actieve fondsen het slechter dr. B. Jacobsen Ben Jacobsen is verbonden aan de Bedrijfksunde Faculteit van de ErasmusUniversiteit Rotterdam. Hij is auteur van diverse boeken op beleggingsgebied waaronder, Voorspelbaarheid van Beurskoersen (Kluwer), Bewust Beleggen en Belust Beleggen (Prometheus). Hij schrijft een column voor het Algemeen Dagblad. Ben Jacobsen is daarnaast lid van het Management Team van Investment Insight ( dan zo n index. Hoeveel slechter? Te genwoordig houdt het CBS dat bij. Zo lag het gemiddelde rendement van de in Nederland beleggende fondsen in het tweede kwartaal van dit jaar op 15,6 procent terwijl de vergelijkbare CBS index maar met 14,2 procent daalde. Daarnaast presteerden de internationale fondsen ook slecht een daling van 22,1 procent terwijl de MSCI wereld-index met 19,6 procent daalde. Harde cijfers dus. Wie denkt dat zijn of haar beleggingsfonds wel goed presteert, doet er verstandig aan om de rendementen daadwerkelijk te vergelijken met de relevante index. De kans is groot dat je tot de schrikbarende ontdekking komt dat je nu wel rijker bent maar veel rijker had kunnen zijn of sinds de recente dalingen dat je nog veel armer bent dan je had kunnen zijn, aangezien je ten opzichte van de index veel geld bent verloren. De oplossing ligt voor de hand: laat je geld een index volgen. Hoeveel levert dat op? Bovenstaande cijfers zijn redelijk representatief voor langere periode. Want de gemiddelde underperformance van beleggingsfondsen ligt op zo n twee procent per jaar en dat is een conservatieve schatting op basis van Amerikaanse cijfers. Twee procent lijkt niet veel maar het is veel meer dan de vermogensrendementheffing en op de lange termijn scheelt twee procent per jaar aanzienlijk. Een voorbeeld: als de beursindex de komende jaren gemiddeld met 15 procent stijgt en je stopt nu Euro in een actief fonds, dan levert dat na 30 jaar ongeveer Euro op. Dat klinkt goed, wie aan het indexbeleggen slaat, komt uit op zo n euro. Dat klinkt nog beter. Waarom presteert de index zo goed in vergelijking met actieve beleggingsfondsen? Keer op keer merken we dat beurskoersen nauwelijks zijn te voorspellen. Niets anders dan de welbekende efficiënte markthypothese. Hoe goed je de markt ook volgt en er dag in dag uit bovenop zit, het levert geen extra rendement op eerder het tegendeel. De successen die beleggers halen, verdwijnen als sneeuw voor de zon door de kosten van het handelen. Zoals recentelijk andermaal een aantal wetenschappelijke onderzoeken concludeerde: steeds maar aan- en verkopen is slecht voor uw financiële gezondheid, u kunt het beste stil blijven zitten. En dat is precies wat je met indexbeleggen doet. Nu realiseer ik me ook wel dat veel studenten die efficiënte markthypothese en het idee van de onvoorspelbare beurs als vervelend ervaren. Heb je al die tijd gestudeerd blijkt aan het einde van je studie dat je nog niet meer over de beurs te kunnen zeggen dan: het kan vriezen en het kan dooien, terwijl vrienden en familie en de toekomstige werkgever graag zouden horen dat jij een van die beursexperts bent, die hun slapend rijk gaat maken. Niet verwonderlijk dat veel Fiducie 11

12 Amsterdamse Beleggingscompetitie studenten de neiging hebben om na hun studie zo snel mogelijk het idee van de onvoorspelbare beurs overboord te zetten. Wees daar niet te snel mee. Het prettige nieuws is dat je wanneer je leert dat je juist niet hoeft bezig te houden met wat het aandeel X, Y of Z gaat doen, je tijd kan besteden aan bijvoorbeeld risicomanagement of gewoon kan genieten van je vrije tijd. Immers die onvoorspelbaarheid zorgt ervoor dat je in principe aan het begin van het jaar een goede gediversificeerde portefeuille kan aankopen en daarna rustig op het strand kan gaan liggen en je nergens meer om hoeft te bekommeren. Wie naar een jaartje op bijvoorbeeld de Malediven terugkomt, heeft een kans van zo n 75 procent dat hij of zij het beter heeft gedaan dan iemand die dag in dag uit druk, druk, druk in de weer is geweest met voorspellen. Om die reden noem ik zo n buy and hold strategie graag een Malediven strategie. En als u daar - of op een soortgelijke exotische plek op deze aardbol - bent geweest, zult u onmiddellijk begrijpen waarom er niets mis is met een dergelijke strategie. Indexbeleggen kent dus grote voordelen: het is eenvoudig en daarmee goedkoop. Geen dure managers die proberen te voorspellen, geen ingewikkelde computersystemen. Allerlei kostenposten, die je vaak niet ziet maar wel betaalt, vallen een stuk lager uit. Nog eens twee procent besparing per jaar is dan een conservatieve schatting. Het beleggingsfonds is een Nederlandse uitvinding. Het eerste fonds uit 1774 heette Eendracht maakt Magt en het fonds dat twee jaar later op de markt kwam heette Voordelig en Voorsigtig. Onze voorouders begrepen goed wat de lusten zijn van beleggingsfondsen: Voordelig: door gezamenlijk in te kopen kan dat tegen lage kosten, Voorsigtig: door uw geld te spreiden over veel aandelen vermindert het risico. Die wijze lessen lijken we door de focus op kennis en expertise van de professionele beleggers zoals de financiële instellingen ons willen doen geloven weer vergeten: Het voordeel van risicospreiding ontgaat nog steeds veel particuliere beleggers. Zij maken de beginnersfout om hun geld in aandelen van slechts een of twee verschillende bedrijven te beleggen. Dit in tegenstelling tot wat u leert bij het vak beleggen. Vreemd want Markowitz kreeg voor zijn efficiënte portefeuille theorie niet voor niets de Nobelprijs. De wijsheid stop niet al uw eieren in een mandje geldt bij uitstek op de beurs. Door uw geld te spreiden, vermindert u het risico aanzienlijk zonder dat dit ten koste gaat van het rendement. Ook sommige studenten hebben de neiging om die theorie te zien als uitsluitend theorie en niet meer dan dat. Jammer want die risicovermindering is ook eenvoudig in de praktijk waarneembaar. Sterker nog, die risicovermindering blijkt zo groot dat, als je op de Nederlandse beurs in plaats van in een aandeel in vijfentwintig aandelen belegt, het is alsof je auto van de een op de andere dag van 1 op 10, 1 op 25 gaat rijden zonder dat er verder iets verandert. Internationaal spreiden werkt nog beter. Bij internationale spreiding - zo laat wetenschappelijk onderzoek zien - rijdt die auto nog voordeliger. Stop niet al uw eieren in een landje, blijkt het beste advies. Wie onvoorspelbaarheid combineert met spreiding realiseert zich ook meteen waarom een marktindex zo moeilijk is te verslaan: op de grillige en onvoorspelbare beurs moet een internationale goed gespreid mandje van aandelen waar nauwelijks wat in verandert een optimale beleggingsstrategie zijn. De praktijk laat zien dat dit klopt. De MSCI wereldindex blijkt op de lange termijn nauwelijks te verslaan. De MSCI Wereldindex blijkt op de lange termijn nauwelijks te verslaan. Met (internationaal) indexbeleggen doet je precies dat en niet meer dan dat, waardoor de lasten van gewone beleggingsfondsen je bespaard blijven. Niet verwonderlijk dat in de Verenigde Staten de populariteit van indexbeleggen niet alleen bij professionals maar ook bij consumenten razendsnel toeneemt. Vanguard, de Amerikaanse aanbieder van indexfondsen is met ruim 500 miljard dollar de een na grootste aanbieder van beleggingsfondsen in Amerika met zo n 14 miljoen klanten. In Nederland kunnen we vandaag de dag ook eenvoudig indexbeleggen. Bijvoor- beeld met zogenaamde Indextrackers. Maar er zijn ook gewone beleggingsfondsen die niets anders doen dan voordelig en voorzichtig indexbeleggen. Onder meer Merryl Lynch en Barclays bieden indexfondsen aan en vorig jaar is AEGON via PARQ.nl begonnen op het internet. PARQ.nl heeft als grote voordeel dat je er kunt beleggen in die MSCI wereldmarkt index. Daarmee is je geld goedkoop internationaal en dus met nog minder risico - te spreiden. Is er dan niets mis met indexbeleggen? Jawel, het is een van de saaiste manieren om met beleggen rijk te worden. Voor je appeltje voor de dorst of je pensioen is dat geen bezwaar maar als beleggen je hobby is, doe je er dus verstandig aan om niet alles in indexfondsen te stoppen. Maar ook doe je er verstandig aan de wijsheid die je bij financieel management opdoet niet onmiddellijk bij het verlaten van de universiteit overboord te zetten. Indexbeleggen wordt momenteel zo populair dat de beheerders van actieve beleggingsfondsen de laatste tijd proberen de negatieve kanten van indexbeleggen naar voren te brengen. Als ik me niet vergis is er zelfs een financiële partij in Nederland dat hiervoor een PR bureau in de arm heeft genomen. Waarom? Een financiële instelling verdient minder aan indexbeleggen. Omdat het een relatief simpele strategie is, valt het niet mee om daarvoor hoge kosten in rekening te brengen. Helaas, het valt niet mee om indexbeleggen te ontkrachten. Het enige nieuwe argument dat de laatste tijd naar voren komt is dat als iedereen gaat indexbeleggen het weer loont om wel actief de markt te volgen. In eerste instantie lijkt dit argument hout te snijden. Immers de efficiënte markthypothese stelt dat omdat analisten, professionele fondsbeheerders en andere beleggers informatie analyseren die informatie in de koersen wordt gereflecteerd en de beurskoersen alleen nog veranderen als er nieuwe informatie beschikbaar komt. En die nieuwe informatie is per definitie onvoorspelbaar (anders was ze niet nieuw) en daarmee bewegen die koersen onvoorspelbaar op en neer. Analisten en andere financiële voorspellers hebben, zo willen de voorstanders van actieve beleggen ons doen geloven wel degelijk een rol: zij 12 Fiducie

13 zorgen ervoor dat de markt efficiënt blijft, oftewel dat informatie in de koersen wordt verwerkt. Dat ze daarmee de analisten afdelingen reduceren tot een soort grote sociale werkplaats lijkt ze niet te deren. Indexbeleggers zijn in deze optiek te zien als een free riders die gratis profiteren van de informatie analyse van anderen. En in zijn algemeenheid kan het niet goed gaan als iedereen gaat freeriden. In theorie is dit een volkomen valide argument, in de wetenschap staat dit bekend als de zogenaamde Grossmann Stiglitz paradox. Praktisch gezien is, lijkt het argument vooralsnog volkomen flauwekul. Als er te veel indexbeleggers zouden zijn, zou je verwachten dat actieve beleggingsfondsen door hun informatie analyse in staat zouden zijn de markt te verslaan door de informatievoorsprong die ze in dat geval opdoen. Dat punt van verzadiging lijkt zelfs in de Verenigde Staten nog niet bereikt, laat staan in Nederland. Er kunnen dus nog heel wat nieuwe indexbeleggers bijkomen. De Financiële Studievereniging Amsterdam is altijd op zoek naar actieve studenten die interesse hebben in het organiseren van activiteiten als; - Amsterdamse Beleggingsscompetitie - Beroependagen - New York Accountancy Tour - Accountancy Week - Consultition - Research Project - London Banking Tour - International Banking Cycle etc. Daarnaast zijn wij op zoek naar mensen die het leuk vinden om plaatst te nemen in de redactie van Fiducie en FSA & Beyond Ben je geïnteresseerd? Stuur een naar info@fsa.nl of kijk voor meer informatie op Fiducie 13

14 Amsterdamse Beleggingscompetitie 14 Fiducie

15 Securitisatie van winkelpanden 1. Inleiding In de dynamische wereld van hautefinance zijn banken en andere financiële instellingen continu op zoek naar nieuwe manieren om hun klanten beter van dienst te zijn. Wanneer bedrijven moeilijk extra vreemd vermogen kunnen aantrekken, kan securitisatie een uitkomst bieden. Securitisatie kan gezien worden als een alternatieve manier om geld aan te trekken. In de meest eenvoudige vorm is securitisatie de overdracht/verkoop van een bepaalde portefeuille activa aan een speciaal daartoe opgerichte Special Purpose Vehicle (SPV) in de vorm van een besloten vennootschap. Om de aankoop van de activa te financieren geeft de SPV diverse klassen obligaties uit. De rente en aflossing op de obligaties worden voldaan uit de kasstromen die voortkomen uit de portefeuille activa. De obligatie-klassen hebben elk een risicoprofiel wat tot uitdrukking komt in de ratings die aan de verschillende obligatie-klassen worden toegekend. Activa die zich lenen voor securitisatie zijn bijvoorbeeld woninghypotheken, commercieel vastgoed (leningen), handelsvorderingen, huuropbrengsten, autoleases en creditcards, maar ook royalties of asset backed securities worden gesecuritiseerd. Securitisatie van leningen met als onderpand commercieel vastgoed, wordt Commercial Mortgage Backed Securities (CMBS) genoemd. In figuur 1 is het jaarlijkse volume van CMBS transacties weergegeven, waarbij de explosieve groei in de uitgifte van CMBS-obligaties duidelijk zichtbaar is. Verklaringen voor deze explosieve groei kunnen worden gevonden aan zowel de M. van der Horst Matthijs van der Horst is werkzaam op de afdeling Structured Finance van NIB Capital. In 1999/2000 is hij voorzitter geweest van de FSA. aanbod- als de vraagzijde. Voor beleggers in obligaties is CMBS een alternatieve belegging. Door de mogelijkheid te investeren in een andere asset-klasse komt dit het diversificatieprofiel ten goede. Voor de lancering van securitisatie en de uitgifte van de bijbehorende obligaties, konden beleggers slechts kiezen uit obligaties met als onderliggend risico of een bedrijf (de zogenaamde corporate bonds). Daar komt bij dat men belegt in obligaties waarbij de zekerheden een duidelijk gedefinieerde en afgeschermde activaklasse is, in tegenstelling tot de corporate bonds waarbij wordt belegd in obligaties met de gehele onderneming als onderliggend risico. Hiermee bedoel ik dat bij CMBS de belegger geen exposure heeft op de rest van de onderneming maar alleen op de activa die zijn gesecuri-tiseerd. Aanbieders zien in CMBS de mogelijkheid om activa liquide te maken, en daarnaast de financieringslasten te verlagen. Met andere woorden: securitisatie geeft bedrijven de mogelijkheid om activa die in principe slecht verhandelbaar zijn om te zetten in verhandelbare schuldtitels. Door verlaging van de financieringslasten is het mogelijk om het rendement op het eigen vermogen te verbeteren. 2. Case study Om meer inzicht te geven in de drijfveren van bedrijven die securitisatie als alternatieve financieringsbron gebruiken, en de structuur van een dergelijke transactie, behandelt dit artikel ter illustratie de securitisatie van winkelpanden van een retailketen. Securitisatie kan op velerlei manieren plaatsvinden. De in dit artikel beschreven structuur is als voorbeeld gekozen omdat deze zich goed leent om het securitisatieproces en de motivatie toe te lichten. Het betreft een retailketen met een dominant marktaandeel in dames- en herenkleding. De keten heeft elk seizoen meer moeite om de klanten aan haar te binden. Naast de verminderde loyaliteit van haar klanten heeft de retailketen ook te lijden onder een verhoging van de concurrentiegraad. Om sneller en beter in te kunnen spelen op veranderingen in de markt kondigt de keten een breed herstructureringsplan aan. Onderdeel van dit herstructureringsplan is om een superdividend van EUR 2 mld uit te keren aan haar aandeelhouders. Een gedeelte van de middelen benodigd voor deze buitengewone dividenduitkering moet komen uit het ten gelde maken van de vastgoedportefeuille via securitisatie. Wat er gebeurt is het volgende: Allereerst worden de panden verkocht; transformatie van vaste activa naar vlotte activa. Dit geld wordt niet gebruikt om wederom te investeren in vastgoed, wat gebruikelijk zou zijn bij verkoop van vaste activa, maar om te gebruiken voor de uitkering van het superdividend. Gevolg van deze eenmalige uitkering kan zijn dat het rendement op eigen vermogen toeneemt. De motieven van het bedrijf om voor securitisatie te kiezen naast een verhoging van het rendement op het eigen vermogen zijn: mogelijkheid tot verbetering van de leverage, verbetering liquiditeit van de activa en het aan- Fiducie 15

16 Amsterdamse Beleggingscompetitie Figuur 1. Historische aanbiedingsvolume van CMBS brengen van meer transparantie wat uiteindelijk zou moeten leiden tot lagere financieringslasten. Alvorens deze argumenten te behandelen en te beschrijven in hoeverre deze naar voren komen in deze transactie, lichten we in de volgende paragraaf eerst de structuur van de transactie toe. 3. Structuur Commercial Mortgage Backed Securities (CMBS) In de gekozen securitisatiestructuur (zie figuur 2) worden de winkelpanden verkocht aan een dochtermaatschappij, die speciaal is opgericht voor de transactie (Leasing SPV). Op deze wijze worden de (te securitiseren) activa duidelijk afgescheiden van de rest van de onderneming. De Leasing SPV verhuurt op haar beurt de winkelpanden terug aan de winkelketen, een zogenaamde sale and leaseback constructie. In dit voorbeeld is gekozen voor een sale and leaseback financiering omdat op deze manier op een relatief eenvoudige wijze de winkelpanden omgezet kunnen worden in een lening die gesecuritiseerd kan worden. De aankoop van de winkelpanden wordt gefinancierd door middel van een onderhandse (hypothecaire) lening die verstrekt wordt door een tweede SPV (Finance SPV, géén dochteronderneming). Rente en aflossing op de hypothecaire lening worden betaald uit de huuropbrengsten en uiteindelijke verkoop van het onroerend goed. Finance SPV financiert zich op haar beurt door CMBS-obligaties uit te geven in de kapitaalmarkt. Op deze manier draagt zij het kredietrisico van de door haar verstrekte hypothecaire lening over aan de CMBS-obligatiehouders. Het kredietrisico wordt getrancheerd door verschilende klassen obligaties uit te geven, waarbij de laagste klasse obligaties als eerste eventuele verliezen moet dragen. Als compensatie voor dit hogere risico ontvangt de lagere klasse een hogere rente. De inkomsten die voortvloeien uit de portefeuille ( pool ) van winkelpanden wordt dusdanig gestructureerd dat wordt voldaan aan de eisen van de investeerders en rating agencies. De pool dient niet alleen om tegemoet te komen aan de rendementseisen (rente en aflossing) van de investeerders, maar dient ook als onderpand voor de hypothecaire lening tussen Leasing SPV en Finance SPV. De hypothecaire lening dient vervolgens als zekerheid voor de investeerders. Naast deze hypothecaire zekerheid zijn er in de securitisatietransactie bepaalde kenmerken opgenomen om de robuustheid van de structuur voor de obligatiehouders verder te verhogen. Ook is er sprake van zogenaamde overcollaterallisation waardoor zelfs in geval van een kleine waardedaling de executieopbrengst van het onderpand voldoende is om alle obligaties af te lossen. Om er voor te zorgen dat de rente op de obligaties altijd tijdig wordt voldaan wordt er gebruik gemaakt van een liquidity facillity. 3.1 Onderpand Net als bij een gewone financiering is het bij een gesecuritiseerde lening van belang om te beoordelen in welke mate de huurder kan voldoen aan zijn verplichtingen. Daarnaast is een analyse van de waarde van het onderpand van belang, mocht de lener niet aan zijn verplichtingen kunnen voldoen dan geeft de waarde van het onderpand de geldgever genoeg zekerheid. Om te bepalen hoeveel zekerheid de onderliggende waarde geeft worden er twee ratio s gebruikt. Deze ratio s geven meer inzicht in de mate waarin de geldlener de rente en aflossing kan betalen, en de waarde van het onderpand in verhouding tot de lening. De zogenaamde Debt Service Coverage Ratio (DSCR), vrij vertaald schuldenlast- dekkingsgraad, geeft de verhouding tussen enerzijds de verplichtingen 16 Fiducie

17 die voortvloeien uit het aanhouden van de lening (rente en aflossing) en anderzijds de kasstromen die hier voor beschikbaar zijn (de huuropbrengsten). Voor de kasstromen wordt de Net Cash Flow (NCF) genomen. Dit zijn de kasstromen die beschikbaar zijn na betaling van alle vaste lasten die betrekking hebben op het pand. De DSCR moet minimaal 1 zijn, er moet immers altijd voldoende geld beschikbaar zijn om de financieringslasten te kunnen voldoen. Om meer zekerheid te hebben dat de klant kan voldoen aan zijn verplichtingen kunnen er bepaalde voorwaarden gesteld worden aan de hoogte van de DSCR. Een geëiste DSCR van 1.5 geeft aan dat er een buffer dient te bestaan tussen wat er totaal aan geld binnenkomt en wat er financieringslasten uit moet. Een dergelijke DSCR wordt geëist bij assetklasses waarin er een grote mate van volatiliteit is in de kasstromen. Naast een vordering op de kasstromen rust er een hypothecair recht op de onderliggende panden. Mocht de winkelketen niet in staat zijn om te voldoen aan haar verplichtingen dan kunnen de beleggers aanspraak maken op het onderpand, in dit geval de winkelpanden. Bij CMBS is de waarde van het onderpand groter dan de nominale waarde van de lening. De reden hiervoor is dat er een sterke correlatie bestaat tussen de waardeontwikkeling van het winkelpand Figuur 2. Securitisatieschema en het risicoprofiel van de winkelketen. Wanneer de winkels minder omzet genereren betekent dit, enerzijds dat er minder middelen beschikbaar zijn voor het betalen van de huur, terwijl tegelijkertijd het winkelpand in waarde daalt. De waarde van een winkelpand is namelijk in grote mate afhankelijk van de omzet die gemaakt wordt. Oorzaak van de daling van de omzet kan zijn oorzaak vinden in macro-economische factoren (bijvoorbeeld daling van het besteedbaar inkomen) of micro-economische factoren (bijvoorbeeld de locatie die minder in trek is). In beide gevallen zal de verkoopwaarde van het onderpand dalen. Om er voor te zorgen dat er voldoende dekking is, is de waarde van de onderliggende winkelpanden groter dan de lening die uitstaat. Dit verschil wordt over-collateralisation genoemd. De over-collateralisation komt tot uiting in de Loan to Value (LTV), deze geeft de ratio weer tussen de lening en de huidige waarde van het onderpand. Doorgaans is de verwachting dat de LTV van de CMBS gedurende de looptijd lager wordt. De LTV daalt namelijk door aflossingen op de lening, waarbij we ervan uitgaan van een gelijkblijvende waarde van het onderpand. Het onderpand kan overigens ook nog in waarde stijgen waardoor de LTV sterker daalt. De daling van de LTV betekent een toename in de zekerheid. 3.2 Liquidity Facility De huuropbrengsten van Lease SPV komen voort uit de omzet van de winkelketen. Het is denkbaar dat er af en toe een mismatch ontstaat tussen het moment dat de huuropbrengsten binnenkomen en het moment waarop de rente betaald moet worden. Om er voor te zorgen dat de beleggers toch op tijd betaald worden is er in de structuur een zogenaamde liquidity facility opgenomen. Kan de winkelketen niet voldoen aan haar verplichtingen dan schiet de liquidity facility provider deze bedragen tijdelijk voor. Als de winkelketen de achterstallige huur vervolgens betaalt, wordt de faciliteit daarmee afgelost. 4. Motivatie In de tweede paragraaf van dit artikel is al kort ingegaan op de motivatie om over te gaan tot securitisatie. De volgende argumenten worden aangegeven: de mogelijkheid tot verbetering van de liquiditeit en transparantie en verlaging van de financieringslasten. Daarnaast geeft securitisatie de mogelijkheid om de leverage te verbeteren, en biedt daarmee de mogelijkheid om het rendement op het eigen vermogen te verbeteren. Met andere woorden het creëren van aandeelhouderswaarde. In deze paragraaf zullen we kijken in hoeverre deze argumenten naar voren komen in deze case study. 4.1 Liquiditeit Het liquiditeit argument komt bij de winkelketen als volgt tot uiting. Een groot deel van het kapitaal van de winkelketen zit vast in investeringen in de winkelpanden. Het rendement op deze investering wordt bepaald door de waardestijging in het vastgoed en het eventuele positieve verschil in de huur van het pand en de financieringslasten. Het rendement op het vastgoed kan echter pas uitgekeerd worden bij verkoop van het onderpand. Een reden die een onderneming kan doen besluiten om toch het vastgoed zelf aan te schaffen is dat de opportunity costs hoger zijn. Met andere woorden, het is goedkoper om de financieringslasten te dragen dan de huur te betalen. Daarnaast kan de winkelketen er toe hebben besloten om het vastgoed te kopen, om zelf de zeggenschap over de panden te hebben. Fiducie 17

18 Amsterdamse Beleggingscompetitie De CMBS in combinatie met de sale and leaseback geeft de winkelketen de volgende voordelen. Allereerst komt door de verkoop van de panden het geïnvesteerd kapitaal vrij. Deze middelen kunnen gebruikt worden voor de normale bedrijfsvoering (core competences), aflossing van vreemd vermogen of in dit geval een zogenaamd superdividend. Bijkomend voordeel is dat door de sale and lease back constructie de zeggenschap over de panden nog steeds berust bij de winkelketen. Door de CMBS zijn de vaste activa, de winkelpanden, liquide gemaakt. 4.2 Verbetering van de transparantie Door Finance SPV worden obligaties uitgegeven in de kapitaalmarkt. Beleggers hebben de mogelijkheid te investeren in verschillende obligatieklassen, de zogenaamde tranches (zie figuur 3). Hierin staat de balans afgebeeld waarin de lening aan Lease SPV als activum staat opgenomen. Als passiva staan de verschillende obligatieklassen opgenomen. Deze klassen verschillen niet alleen in grootte, maar ook (en voornamelijk) in risicoprofiel. In mijn voorbeeld bestaat de passiva kant van de SPV uit drie tranches, de A, B en C. Om beleggers inzicht te geven in de verschillende tranches geven rating agencies een (onafhankelijk) oordeel dat zich uit in een rating. De tranches hebben respectievelijk de volgende ratings: AAA, A en B+. Figuur 3. Tranches Een voordeel van securitisatie is dat het risico van de activa zichtbaar wordt, los van andere factoren gerelateerd aan de onderneming. Het inzichtelijk maken van het risico gebeurt door het afscheiden van de lening en de bijbehorende activa, en het verstrekken van meer informatie (transparantie). Een investeerder kan op meerdere risiconiveaus exposure op deze activaklasse krijgen doordat het risico getrancheerd is en er verschillende ratings aan de diverse klassen hangen. Zodoende kan er gesteld worden dat door securitisatie er beter en een onafhankelijk inzicht is verkregen in de activa. De verbetering van de transparantie komt tot uiting in de pricing van de bonds. De pricing van de bond gebeurt aan de hand van de rating die afgegeven wordt door de rating agencies. Zo zal een CMBS obligatie met een AAA rating dezelfde prijs krijgen als een vergelijkbare bond in de markt. 4.3 Verlaging van de Financieringslasten Dit argument komt met name naar voren doordat de activa nu als aparte entiteit worden gefinancierd. Voorheen was de financiering van de activa onderdeel van de totale bedrijfsfinanciering. Waarbij de obligatiehouders te maken hadden met bedrijfsrisico, nu hebben ze te maken met het risico van de bedrijfspanden. Het risico van het vastgoed zal naar alle waarschijnlijkheid lager zijn dan het corporate risico. De aparte financiering van de activa in combinatie met de verbetering van transparantie en liquiditeit, kan resulteren in lagere financieringslasten. Of deze lagere financieringslasten gehaald worden is afhankelijk van het fundingniveau van het bedrijf en de gewogen gemiddelde pricing op bonds kan een besparing op de financieringslasten worden behaald. 5. Samenvatting Door gebruik te maken van een CMBSstructuur in combinatie met een sale and lease back constructie is de retailketen er in geslaagd om een gedeelte van haar kapitaal dat geïnvesteerd was in vaste activa vrij te maken, terwijl zij nog steeds (gedeeltelijk) de zeggenschap heeft over deze activa. De investeerders in de CMBS obligaties hebben obligaties aangekocht met een aantrekkelijke vergoeding en een inzichtelijk risico. Bovendien zijn er in de structuur verschillende mechanismen opgenomen die betaling van rente en hoofdsom aan de beleggers meer zekerheid geven. Door het liquide maken van de winkelpanden en deze gelden uit te keren aan de aandeelhouders als superdividend is de verhouding tussen eigen en vreemd vermogen veranderd. Na de transactie is een deel van het eigen vermogen gesubstitueerd door vreemd vermogen. Zolang het rendement op het totaal geïnvesteerde vermogen groter is dan de interestlasten van de CMBS kan dit voordeel worden uitgekeerd aan de resterende aandeelhouders. 18 Fiducie

19 Fiducie 19

20 Amsterdamse Beleggingscompetitie 20 Fiducie

Beleggingsmodel Fondsen

Beleggingsmodel Fondsen Beleggingsmodel Fondsen De meest comfortabele manier van beleggen Steeds afgestemd op het actuele beursklimaat Keuze uit verschillende risico s en rendementen Gecombineerde beleggingsexpertise van ABN

Nadere informatie

Vermogen: geld Kapitaal (aandelen, obligaties, leningen (lange termijn))

Vermogen: geld Kapitaal (aandelen, obligaties, leningen (lange termijn)) www.jooplengkeek.nl Vermogensmarkt De markt: vraag en aanbod Vermogen: geld Kapitaal (aandelen, obligaties, leningen (lange termijn)) Vermogen is een ruimer begrip dan geld. Een banksaldo is ook vermogen.

Nadere informatie

Financiële analyse. Les 2 Vermogensbehoefte en financiering. Auteur: Witek ten Hove, MBA

Financiële analyse. Les 2 Vermogensbehoefte en financiering. Auteur: Witek ten Hove, MBA Financiële analyse Les 2 Vermogensbehoefte en financiering Auteur: Witek ten Hove, MBA In deze les gaan we kijken naar onderdelen uit de balans. Er wordt aangenomen dat de student weet hoe een balans is

Nadere informatie

Tradealot Obligatie II van Tradealot B.V.

Tradealot Obligatie II van Tradealot B.V. Tradealot Obligatie II van Tradealot B.V. Belangrijkste informatie over de belegging Dit document is opgesteld op 16-feb-2018. Dit document helpt u de risico s, de kosten, en het rendement van de belegging

Nadere informatie

Persoonlijk Pensioen Plan

Persoonlijk Pensioen Plan Persoonlijk Pensioen Plan Verstandig beleggen voor een goed pensioen Zorgvuldig uw pensioen opbouwen Natuurlijk denkt u wel eens aan uw financiële situatie na uw pensionering. Misschien wilt u minder werken,

Nadere informatie

Terug naar de kern Bob Hendriks

Terug naar de kern Bob Hendriks Terug naar de kern Bob Hendriks Oktober 2013 Waarom nog beleggen? 2 Agenda BlackRock? Sparen & beleggen We leven langer/pensioen Inkomsten uit beleggen Conclusie 3 BlackRock is opgericht voor deze nieuwe

Nadere informatie

De Vries Investment Services, Voor objectief en onafhankelijk beleggingsadvies

De Vries Investment Services, Voor objectief en onafhankelijk beleggingsadvies De Vries Investment Services is een onafhankelijk en objectief beleggingsadvieskantoor. Wij begeleiden beleggers bij het realiseren van hun financiële doelstellingen en bieden een service die banken niet

Nadere informatie

Obligaties Briqchain Real Estate

Obligaties Briqchain Real Estate Belangrijkste informatie over de belegging Obligaties Briqchain Real Estate van Briqchain B.V. Dit document is opgesteld op 02-okt-2018 Dit document helpt u de risico s, de kosten, en het rendement van

Nadere informatie

Obligaties van MGF III B.V.

Obligaties van MGF III B.V. Belangrijkste informatie over de belegging Obligaties van MGF III B.V. Dit document is opgesteld op 08-dec-2017 Dit document helpt u de risico s, de kosten, en het rendement van de belegging beter te begrijpen.

Nadere informatie

Verder zien. Meer weten. 1 EEN SOLIDE LANGETERMIJN BELEGGING Dankzij de gebundelde expertise van topbeleggers 2 De beste beleggers voor de beste resultaten Toegang tot de meest exclusieve fondsen ter wereld

Nadere informatie

Dinsdag 22 september 2015. Beleggen met ETF s Van theorie tot strategie

Dinsdag 22 september 2015. Beleggen met ETF s Van theorie tot strategie Dinsdag 22 september 2015 Beleggen met ETF s Van theorie tot strategie Wie geven deze presentatie? Tycho Schaaf Beleggingsspecialist LYNX Martijn Rozemuller Oprichter en directeur Think ETF s 1 De agenda

Nadere informatie

Hoofdstuk 12. Vreemd vermogen op lange termijn. Een lening (schuld) met een looptijd van langer dan een jaar. We bespreken 3 verschillende leningen:

Hoofdstuk 12. Vreemd vermogen op lange termijn. Een lening (schuld) met een looptijd van langer dan een jaar. We bespreken 3 verschillende leningen: www.jooplengkeek.nl Vreemd vermogen op lange termijn Een lening (schuld) met een looptijd van langer dan een jaar. We bespreken 3 verschillende leningen: 1. Onderhandse lening. 2. Obligatie lening. 3.

Nadere informatie

7,3. Opdracht door een scholier 2133 woorden 14 januari keer beoordeeld. Inleiding

7,3. Opdracht door een scholier 2133 woorden 14 januari keer beoordeeld. Inleiding Opdracht door een scholier 2133 woorden 14 januari 2002 7,3 73 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding De afgelopen periode is er regelmatig in het nieuws gesproken over het dalen van de aandelenkoersen

Nadere informatie

het gemak van het Pension Lifecycle Fund

het gemak van het Pension Lifecycle Fund het gemak van het Pension Lifecycle Fund 1 inhoud Omschrijving Pagina 1. Wat is een lifecycle fonds? 2 2. Hoe werkt het ABN AMRO Pension Lifecycle Fund? 2 3. Hoeveel rendement kunt u behalen? 3 4. Wat

Nadere informatie

Borower Dutch brochure editable v3_1.pdf CMY. Het crowdfunding platform voor. professionals. Hypotheek

Borower Dutch brochure editable v3_1.pdf CMY. Het crowdfunding platform voor. professionals. Hypotheek 1 Het crowdfunding platform voor professionals Hypotheek 2 Index De lening balie is geopend 03 Verbreedt uw horizon met Purple24 leningen 04 om ik in aanmerking voor een lening 05 Hoe kan ik mijn pand

Nadere informatie

Obligaties 4-4-2014. Algemeen economisch:

Obligaties 4-4-2014. Algemeen economisch: Obligaties 4-4-2014 Algemeen economisch: Over de afgelopen maanden zet de bestaande trend zich door. De rente blijft per saldo onder druk, ondanks een tijdelijke hobbel na de start van het afbouwen van

Nadere informatie

Ezcorp Inc. TIP 2: Verenigde Staten. Ticker Symbol. Credit Services

Ezcorp Inc. TIP 2: Verenigde Staten. Ticker Symbol. Credit Services TIP 2: Ezcorp Inc. Beurs Land Ticker Symbol ISIN Code Sector Nasdaq Verenigde Staten EZPW US3023011063 Credit Services Ezcorp (EZPW) is een bedrijf dat leningen verstrekt en daarnaast tweedehands spullen

Nadere informatie

paraaf 1 paraaf 2 Cliëntprofiel

paraaf 1 paraaf 2 Cliëntprofiel Cliëntprofiel Personalia Voornaam Achternaam Dhr./Mevr. Dhr./Mevr. Adres Postcode woonplaats Land Burgerlijke staat * doorhalen wat niet van toepassing is alleenstaand gescheiden, weduw(e)naar gehuwd wel/niet*

Nadere informatie

Het crowdfunding platform voor. professionals. Hypotheek

Het crowdfunding platform voor. professionals. Hypotheek Het crowdfunding platform voor professionals Hypotheek Index De lening balie is geopend 03 Meer mogelijkheden met een lening via Purple24 04 Kom ik in aanmerking voor een lening 05 Hoe kan ik mijn pand

Nadere informatie

Checklist beleggen in vastgoed

Checklist beleggen in vastgoed i van 5 Checklist beleggen in vastgoed Je kunt beleggen in beursgenoteerde vastgoedfondsen (vaak aandelen die dagelijks verhandelbaar zijn op de beurs) en in niet-beursgenoteerde vastgoedfondsen. Deze

Nadere informatie

ING Dynamic Mix Fondsen Vol vertrouwen aan uw vermogen bouwen

ING Dynamic Mix Fondsen Vol vertrouwen aan uw vermogen bouwen ING Fondsen Vol vertrouwen aan uw vermogen bouwen Zoekt u een aantrekkelijke manier voor vermogensopbouw zonder veel omkijken? Dan zijn de ING Fondsen wellicht iets voor u. ING Fondsen als een moderne,

Nadere informatie

Vermogensbeheerder particulier - Beleggingsproducten

Vermogensbeheerder particulier - Beleggingsproducten Vermogensbeheerder particulier - Beleggingsproducten Beschrijving De vermogensbeheerders van Van Tornhout & Partners bespreken allerlei producten met hun cliënten. Hierna volgen vijf situaties waarin verschillende

Nadere informatie

Eenvoudig beleggen met trackers

Eenvoudig beleggen met trackers Eenvoudig beleggen met trackers Rabobank Rijn en Veenstromen 14 Oktober 2010 Gertjan Dorrepaal Directoraat Private Banking Beleggingscompetence Agenda 1. Wat zijn Trackers? Explosieve groei Geschiedenis

Nadere informatie

Algemene informatie 3. Verslag van de beheerder 4. Jaarrekening 6. Balans per 31 december Winst- en verliesrekening over

Algemene informatie 3. Verslag van de beheerder 4. Jaarrekening 6. Balans per 31 december Winst- en verliesrekening over Jaarverslag 2018 Inhoud Algemene informatie 3 Verslag van de beheerder 4 Jaarrekening 6 Balans per 31 december 2018 6 Winst- en verliesrekening over 2018 7 Toelichting op de jaarrekening 8 2 Algemene informatie

Nadere informatie

Checklist beleggen in vastgoed

Checklist beleggen in vastgoed i van 5 Checklist beleggen in vastgoed Je kunt beleggen in beursgenoteerde vastgoedfondsen (vaak aandelen die dagelijks verhandelbaar zijn op de beurs) en in niet-beursgenoteerde vastgoedfondsen. Deze

Nadere informatie

Verder zien. Meer weten.

Verder zien. Meer weten. Verder zien. Meer weten. 1 EEN SOLIDE LANGETERMIJN BELEGGING Dankzij de gebundelde expertise van topbeleggers 2 De beste beleggers voor de beste resultaten Toegang tot de meest exclusieve fondsen ter wereld

Nadere informatie

Alternatieve financieringen voor middelgrote bedrijven. 24 september 2013 1 1

Alternatieve financieringen voor middelgrote bedrijven. 24 september 2013 1 1 Alternatieve financieringen voor middelgrote bedrijven 24 september 2013 1 1 1 Inhoud Alternatieve vormen van financiering Een Europese Private Placement? Financiering van NPEX Contact: Victor Meijer (victor.meijer@nibc.com)

Nadere informatie

Obligatiemarkt arkt Amsterdam ruimschoots s verdubbeld sinds eeuwwisseling

Obligatiemarkt arkt Amsterdam ruimschoots s verdubbeld sinds eeuwwisseling 7 Obligatiemarkt arkt Amsterdam ruimschoots s verdubbeld sinds eeuwwisseling ing Jos van Heiningen Publicatiedatum CBS-website: 27 maart 28 Voorburg/Heerlen, 28 Verklaring van tekens. = gegevens ontbreken

Nadere informatie

Toenemende concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt

Toenemende concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt Toenemende concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt FEBRUARI 2016 www.dmfco.nl Met de toenemende beleggingen van Nederlandse pensioenfondsen in Nederlandse hypotheken kent de hypotheekmarkt nu drie

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Een van de slechtste kwartalen in 50 jaar. Obligaties en vastgoed geven positief rendement

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Een van de slechtste kwartalen in 50 jaar. Obligaties en vastgoed geven positief rendement Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB02-135 2 juli 2002 9.30 uur Aandelen hard onderuit in tweede kwartaal De koersen van Nederlandse aandelen zijn hard onderuit gegaan in het tweede kwartaal

Nadere informatie

NN Dynamic Mix Fondsen Vol vertrouwen aan uw vermogen bouwen

NN Dynamic Mix Fondsen Vol vertrouwen aan uw vermogen bouwen NN Fondsen Vol vertrouwen aan uw vermogen bouwen Zoekt u een aantrekkelijke manier voor vermogensopbouw zonder veel omkijken? Dan zijn de NN Fondsen wellicht iets voor u. NN Fondsen als een moderne, heldere

Nadere informatie

Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen

Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen 1. De kwartaalcijfers van de pensioenfondsen zijn negatief. Hoe komt dat? Het algemene beeld is dat het derde kwartaal, en dan in het bijzonder de maand

Nadere informatie

Zelf Beleggen en Sparen

Zelf Beleggen en Sparen de vrijheid van Zelf Beleggen en Sparen 1 inhoud Omschrijving Pagina 1. Wat is Zelf Beleggen en Sparen? 2 2. Hoe werkt Zelf Beleggen en Sparen bij ABN AMRO Pensioenen? 2 3. Hoeveel rendement kunt u behalen?

Nadere informatie

De Knab Participatie in het kort

De Knab Participatie in het kort De Knab Participatie in het kort De Knab Participatie in het kort Let op! De Knab Participatie in het kort geeft antwoord op vragen die je mogelijk hebt over de participatie. Als je overweegt om de Knab

Nadere informatie

Van Stuiver tot Miljardair

Van Stuiver tot Miljardair Van Stuiver tot Miljardair Slim beleggen met een hefboom Rob Stuiver 29 september Programma Het ver-1000 voudigen van uw vermogen in 20 jaar Bouwen van de portefeuille Bouwstenen: Aandelen, Alternatives,

Nadere informatie

Het is tijd voor de Rabobank.

Het is tijd voor de Rabobank. Dit prospectus is gemaakt voor de uitgifte van dit product en wordt daarna niet meer geactualiseerd. Als u in dit product wilt beleggen is het daarom belangrijk dat u ook alle informatie over dit product

Nadere informatie

Direct Ingaand Pensioen

Direct Ingaand Pensioen Direct Ingaand Pensioen Ruime keuzemogelijkheden voor een pensioenuitkering die bij u past Gaat u binnenkort met pensioen? En hebt u pensioen opgebouwd via uw werkgever, waarbij op uw pensioendatum een

Nadere informatie

Reverse Exchangeable Notes. Het basisprospectus (d.d. 13 maart 2013) is goedgekeurd door het Bafin, de Duitse regelgever.

Reverse Exchangeable Notes. Het basisprospectus (d.d. 13 maart 2013) is goedgekeurd door het Bafin, de Duitse regelgever. Reverse Exchangeable Notes Het basisprospectus (d.d. 13 maart 2013) is goedgekeurd door het Bafin, de Duitse regelgever. 02 Reverse Exchangeable Notes Reverse Exchangeable Notes Profiteer van een vaste

Nadere informatie

Kruis in onderstaande tabel aan hoeveel uw netto vermogen, uw liquide netto vermogen en uw totale vermogen bedraagt.

Kruis in onderstaande tabel aan hoeveel uw netto vermogen, uw liquide netto vermogen en uw totale vermogen bedraagt. Vaststellen beleggersprofiel Met de volgende vragen probeert Stichting Obligatiebeheer Noordenwind inzicht te krijgen in uw financiële positie, kennis, ervaring, doelstellingen en risicobereidheid ten

Nadere informatie

Essentiële Beleggersinformatie

Essentiële Beleggersinformatie Essentiële Beleggersinformatie Dit document verschaft u essentiële beleggersinformatie aangaande dit fonds. Het is geen marketingmateriaal. De verstrekte informatie is bij wet voorgeschreven en is bedoeld

Nadere informatie

Mutatie ( miljoen) Mutatie 2009* in %

Mutatie ( miljoen) Mutatie 2009* in % Tweede kwartaal/eerste halfjaar 2010 26 augustus 2010 Halfjaarbericht Hoofdpunten Omzet met 10,8% gestegen naar 7,1 miljard (stijging van 4,4% tegen constante wisselkoersen) Bedrijfsresultaat met 17,6%

Nadere informatie

Achmea life cycle beleggingen

Achmea life cycle beleggingen Achmea life cycle beleggingen Scheiden. Uw pensioengeld in vertrouwde handen Wat betekent dat voor uw ouderdomspensioen? Interpolis. Glashelder Achmea life cycle beleggingen Als pensioenverzekeraar beleggen

Nadere informatie

Vaak is de eenvoudigste oplossing ook de beste!

Vaak is de eenvoudigste oplossing ook de beste! Vaak is de eenvoudigste oplossing ook de beste! 12 december 2014 Martijn Rozemuller Thinketfs.nl Wat is indexbeleggen? Indexbeleggen is passief beleggen Ac8ef beleggend fonds Er wordt geprobeerd een hoger

Nadere informatie

Direct Ingaand Pensioen

Direct Ingaand Pensioen Direct Ingaand Pensioen Een pensioenuitkering die bij u past U heeft een Direct Ingaand Pensioen (van Delta Lloyd) aangekocht van uw opgebouwde pensioen. Hiermee heeft u de uitkering gekozen die bij u

Nadere informatie

Stichting Bewaarder BNP Paribas Beleggingsfondsen NL. te Amsterdam. Jaarrekening 2012

Stichting Bewaarder BNP Paribas Beleggingsfondsen NL. te Amsterdam. Jaarrekening 2012 Stichting Bewaarder BNP Paribas Beleggingsfondsen NL te Amsterdam Jaarrekening 2012 Inhoudsopgave Blad Verslag van het Bestuur 2 Jaarrekening Balans per 31 december 2012 4 Staat van baten en lasten over

Nadere informatie

The good, the bad and the ugly

The good, the bad and the ugly The good, the bad and the ugly Rendement, risico en domheid Eelco Hessling Manager Retail Investor Services NYSE Euronext 2007 NYSE Euronext. All Rights Reserved. Vecon dag Amsterdam 3 april 2008 2007

Nadere informatie

Vragenlijst risicobereidheid Particulier. Van Amstberg Capital Management

Vragenlijst risicobereidheid Particulier. Van Amstberg Capital Management Vragenlijst risicobereidheid Particulier e situatie Van Amstberg Capital Management Om te komen tot een weloverwogen keuze, welk profiel van Van Amstberg Capital Management het best bij u past, kan onder

Nadere informatie

Jaarvergadering 2018

Jaarvergadering 2018 Jaarvergadering 2018 Agenda 1. Opening 2. Verslag beheerder over 2017 3. Organisatiestructuur 4. Vaststelling jaarrekening 2017 5. Decharge beheerder 6. Rondvraag 7. Sluiting Verslag beheerder 2017 Meesman

Nadere informatie

EMPEN C REDIT L INKED N OTE

EMPEN C REDIT L INKED N OTE EMPEN C REDIT L INKED N OTE per juli 2011 Profiteer van een aantrekkelijke rente met een beperkt risico Profiteer van een aantrekkelijke rente met een beperkt risico De Europese rente staat momenteel op

Nadere informatie

Vragenlijst risicoprofiel Vermogensopbouw Hypotheek t.b.v. ABN AMRO Profielfondsen

Vragenlijst risicoprofiel Vermogensopbouw Hypotheek t.b.v. ABN AMRO Profielfondsen Vragenlijst risicoprofiel Vermogensopbouw Hypotheek t.b.v. ABN AMRO Profielfondsen Cliëntgegevens Naam Adres Postcode Woonplaats Hypotheek, leningnummer Beleggingsrekening, nummer Bij deze vragenlijst

Nadere informatie

PERSBERICHT. Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro

PERSBERICHT. Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro PERSBERICHT Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro Op 19 oktober 2008 is bekend gemaakt dat ING haar kapitaal verder heeft versterkt met behulp van de Nederlandse overheid. De solvabiliteit,

Nadere informatie

5,5% Obligatielening

5,5% Obligatielening Belangrijkste informatie over de belegging 5,5% Obligatielening Van Enie.nl Financial Services B.V. Dit document is opgesteld op 20 maart 2017 Dit document helpt u de risico s, de kosten, en het rendement

Nadere informatie

Vragenlijst. - in te vullen door financieel adviseur -

Vragenlijst. - in te vullen door financieel adviseur - Vragenlijst - in te vullen door financieel adviseur - Vaststelling risicoprofiel Voor de bepaling van het risicoprofiel dient uw cliënt de volgende acht vragen naar waarheid te beantwoorden. 1. Met welke

Nadere informatie

Deel A: Beleggingsdoelstelling, risicohouding en financiële situatie

Deel A: Beleggingsdoelstelling, risicohouding en financiële situatie Vragenlijst risicoprofiel Vermogensopbouw Hypotheek Cliëntgegevens Naam Adres Postcode Woonplaats Hypotheek, leningnummer Beleggingsrekening, nummer Bij deze vragenlijst is een toelichting opgesteld. Deze

Nadere informatie

Beleggingrisico s. Rendement en risico

Beleggingrisico s. Rendement en risico Beleggingsrisico s Beleggingrisico s Onderstaand tref je de omschrijving aan van de belangrijkste beleggingsrisico s die samenhangen met jouw keuze voor een portefeuilleprofiel. Je neemt een belangrijke

Nadere informatie

Turbo s. Brochure bestemd voor particuliere beleggers BASIC. Member of the KBC group

Turbo s. Brochure bestemd voor particuliere beleggers BASIC. Member of the KBC group Brochure bestemd voor particuliere beleggers p. 2 Index 1. Hoe werken ze? 3 2. Welke kosten zijn er bij een belegging in Turbo s, Speeders, Sprinters,? 5 3. Wat zijn de voordelen van Turbo s? 5 4. Welke

Nadere informatie

MPC PRIVATE EQUITYFONDS

MPC PRIVATE EQUITYFONDS MPC PRIVATE EQUITYFONDS GLOBAL 8 CV GRONINGEN Financieel verslag 2011 MPC Private Equityfond Global 8 CV Groningen JAARVERSLAG Hierbij bieden wij u het jaarverslag 2011 aan van MPC Private Equityfonds

Nadere informatie

Ondernemingen: om hun nieuwe gebouwen te kunnen kopen. Zij geven leningen uit aan aandeelhouders, zodat ze geld ontvangen.

Ondernemingen: om hun nieuwe gebouwen te kunnen kopen. Zij geven leningen uit aan aandeelhouders, zodat ze geld ontvangen. Samenvatting door I. 1003 woorden 21 januari 2013 5,6 5 keer beoordeeld Vak Methode M&O In balans HOOFDSTUK 10 : VERMOGENSMARKT Aan de vragers kant van de vermogensmarkt zijn er 3 vragers: Consumenten:

Nadere informatie

ALGEMEEN RAPPORT Publieksprijs Beste Vastgoedfonds Aanbieder 2011

ALGEMEEN RAPPORT Publieksprijs Beste Vastgoedfonds Aanbieder 2011 ALGEMEEN RAPPORT Publieksprijs Beste Vastgoedfonds Aanbieder 2011 Markt, trends en ontwikkelingen Amsterdam, april 2012 Ir. L. van Graafeiland Dr. P. van Gelderen Baken Adviesgroep BV info@bakenadviesgroep.nl

Nadere informatie

BlackRock Managed Index Portfolios. zorgeloos gespreid beleggen tegen lage kosten

BlackRock Managed Index Portfolios. zorgeloos gespreid beleggen tegen lage kosten BlackRock Managed Index Portfolios zorgeloos gespreid beleggen tegen lage kosten BlackRock Managed Index Portfolios zorgeloos gespreid beleggen tegen lage kosten Herkent u zich hier in? U wilt eigenlijk

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg Beleggingsplan 2011

Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg Beleggingsplan 2011 Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg Beleggingsplan 2011 April 2011 ING Investment Management / ICS Inleiding Jaarlijks stelt het Bestuur van de Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg (Huntsman)

Nadere informatie

Vragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V.

Vragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V. Vragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V. Algemeen 1. Waarom wordt Robeco Life Cycle Funds N.V. geliquideerd? 2. Waarheen wordt het geliquideerde vermogen overgebracht?

Nadere informatie

Robeco Emerging Conservative Equities

Robeco Emerging Conservative Equities INVESTMENT OPPORTUNITY oktober 2013 Voor professionals INTERVIEW MET PORTFOLIO MANAGER PIM VAN VLIET Robeco Emerging Conservative Equities Beleggen in opkomende markten met een lagere kans op grote koersdalingen.

Nadere informatie

Obligaties een financieringsinstrument en een beleggingscategorie

Obligaties een financieringsinstrument en een beleggingscategorie Obligaties een financieringsinstrument en een beleggingscategorie Mr A. van Dijk RBA 1 Inleiding Wat zijn obligaties? Kenmerken Rendement Risico Obligatiesoorten 2 Kenmerken van Obligaties Vordering Vaste

Nadere informatie

ABN AMRO Multi Manager Profiel Fondsen. Toegang tot een selectie van de best presterende beleggingsfondsen wereldwijd.

ABN AMRO Multi Manager Profiel Fondsen. Toegang tot een selectie van de best presterende beleggingsfondsen wereldwijd. ABN AMRO Multi Manager Profiel Fondsen. Toegang tot een selectie van de best presterende beleggingsfondsen wereldwijd. Toegang tot een selectie van de best presterende beleggingsfondsen wereldwijd. Beleggen

Nadere informatie

Beleggen. Omdat u op tijd de juiste zet wilt doen

Beleggen. Omdat u op tijd de juiste zet wilt doen Beleggen Omdat u op tijd de juiste zet wilt doen 225517_1213.indd 1 29-10-13 11:21 Bankier op uw manier Gemak en deskundigheid vormen samen de kern van onze dienstverlening. U beslist hoe en wanneer u

Nadere informatie

Global Opportunities (GO) Capital Asset Management BV gevestigd te AMSTERDAM. Rapport inzake de jaarrekening 2013

Global Opportunities (GO) Capital Asset Management BV gevestigd te AMSTERDAM. Rapport inzake de jaarrekening 2013 Global Opportunities (GO) Capital Asset Management BV gevestigd te AMSTERDAM Rapport inzake de jaarrekening 2013 Inhoudsopgave Pagina Opdracht 1 Algemeen 1 Resultaten 1 Financiële positie 2 Kengetallen

Nadere informatie

GROEI NAAR VERMOGEN. Gouden Handdruk HOOG RENDEMENT LAGE KOSTEN INFLATIEBESTENDIG

GROEI NAAR VERMOGEN. Gouden Handdruk HOOG RENDEMENT LAGE KOSTEN INFLATIEBESTENDIG GROEI NAAR VERMOGEN Gouden Handdruk HOOG RENDEMENT LAGE KOSTEN INFLATIEBESTENDIG Maak optimaal gebruik van uw ontslagvergoeding U heeft bij uw ontslag een financiële vergoeding gekregen van uw werkgever

Nadere informatie

ETF s als bouwblokken voor een goed gespreide portefeuille Kant-en-klaar indexbeleggen

ETF s als bouwblokken voor een goed gespreide portefeuille Kant-en-klaar indexbeleggen ETF s als bouwblokken voor een goed gespreide portefeuille Kant-en-klaar indexbeleggen Vrijdag 22 april 2016 Wie geeft deze presentatie? Martijn Rozemuller Voormalig arbitrage handelaar bij Optiver Oprichter

Nadere informatie

Verhoog het rendement en verlaag het risico met ETF s. Hoe bouwt u eenvoudig een gespreide beleggingsportefeuille tegen lage kosten

Verhoog het rendement en verlaag het risico met ETF s. Hoe bouwt u eenvoudig een gespreide beleggingsportefeuille tegen lage kosten Verhoog het rendement en verlaag het risico met ETF s Hoe bouwt u eenvoudig een gespreide beleggingsportefeuille tegen lage kosten 8 oktober 2015 Wie geeft deze presentatie? Martijn Rozemuller Oprichter

Nadere informatie

Bankieren met de menselijke maat. Jaarverslag 2015

Bankieren met de menselijke maat. Jaarverslag 2015 Bankieren met de menselijke maat Jaarverslag 2015 SNS Bank N.V. Jaarverslag 2015 > Jaarrekening 221 1 KAS EN KASEQUIVALENTEN Specificatie kas en kasequivalenten Direct opeisbare tegoeden bij DNB 1.372

Nadere informatie

Samenvatting M&O hoofdstuk

Samenvatting M&O hoofdstuk Samenvatting M&O hoofdstuk 10+ 11 Samenvatting door een scholier 1168 woorden 16 maart 2017 7 3 keer beoordeeld Vak Methode M&O In balans Hoofdstuk 10 vermogensmarkt 10.1 vrager van vermogen Vragers van

Nadere informatie

ABN AMRO Basic Funds N.V. Jaarrekening 2013

ABN AMRO Basic Funds N.V. Jaarrekening 2013 Jaarrekening 2013 Pagina 1 van 12 INHOUD Pagina Directieverslag 3 Balans per 31 december 2013 4 Winst- en verliesrekening 2013 5 Toelichting algemeen 6 Toelichting op de balans per 31 december 2013 8 Toelichting

Nadere informatie

Rabo AEX Click Note. Van 24 januari tot 11 februari, 15.00 uur kunt u inschrijven op dit aantrekkelijke beleggingsproduct.

Rabo AEX Click Note. Van 24 januari tot 11 februari, 15.00 uur kunt u inschrijven op dit aantrekkelijke beleggingsproduct. Rabo AEX Click Note Rabo AEX Click Note De AEX-index heeft het afgelopen jaar per saldo weinig beweging laten zien. Voor de belegger die denkt dat de AEX-index de komende jaren een stijgende lijn zal laten

Nadere informatie

2018: lagere rendementen hogere volatiliteit

2018: lagere rendementen hogere volatiliteit 2018: lagere rendementen hogere volatiliteit Rob Stuiver & Tycho Schaaf Amsterdam, 5 juni 2018 Uw sprekers van vanavond Rob Stuiver Tycho Schaaf Fund Manager VOC Fonds Beleggingsexpert LYNX Blogger VOCbeleggen.nl

Nadere informatie

Toelichting bij Rabo LevensloopSparen/Beleggen

Toelichting bij Rabo LevensloopSparen/Beleggen Toelichting bij Rabo LevensloopSparen/Beleggen Deze toelichting maakt integraal onderdeel uit van het aanvraag/opdracht- en wijzigingsformulier c.q. de overeenkomst Rabo LevensloopSparen/Beleggen. Bewaar

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 31 371 Kredietcrisis Nr. 286 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 27 november

Nadere informatie

High Risk. Equity Interest Other. ING Dutch Plus Note

High Risk. Equity Interest Other. ING Dutch Plus Note High Risk Equity Interest Other ING Dutch Plus Note Minimaal 155%* aflossing bij stijgende of beperkt dalende beurzen Bescherming tot 35% koersdaling t.o.v. de startwaarde Profiteer van een mogelijke stijging

Nadere informatie

COUNTRY PAYMENT REPORT 2015

COUNTRY PAYMENT REPORT 2015 COUNTRY PAYMENT REPORT 15 Het Country Payment Report is ontwikkeld door Intrum Justitia Intrum Justitia verzamelt informatie bij duizenden bedrijven in Europa en krijgt op die manier inzicht in het betalingsgedrag

Nadere informatie

Trade van de week. Welcome to. Africa

Trade van de week. Welcome to. Africa Trade van de week Welcome to Africa We versturen nu al een tijdje wekelijks de Trade van de Week. Een Trade van de Week hoeft in absolute termen niet de grootste winst op te leveren. Een kleine investering

Nadere informatie

Treasury- en beleggingsstatuut

Treasury- en beleggingsstatuut Treasury- en beleggingsstatuut It Fryske Gea It Fryske Gea heeft als doel: bescherming, behoud en ontwikkeling van natuur en landschap en de bescherming van cultuurhistorische waarden in Fryslân. De vereniging

Nadere informatie

Productoverzicht Rabo AEX Garant september-08

Productoverzicht Rabo AEX Garant september-08 Dit prospectus is gemaakt voor de uitgifte van dit product en wordt daarna niet meer geactualiseerd. Als u in dit product wilt beleggen is het daarom belangrijk dat u ook alle informatie over dit product

Nadere informatie

ALLES-IN-1 PORTEFEUILLES

ALLES-IN-1 PORTEFEUILLES ALLES-IN-1 PORTEFEUILLES GEMAKKELIJK STARTEN MET BELEGGEN Powered by De beleggersinformatie in deze brochure dient uitdrukkelijk niet geïnterpreteerd te worden als individueel beleggingsadvies of een beleggingsaanbeveling.

Nadere informatie

BIJLAGE II - IIA SUPPLEMENT W&O BRIGHT NEW WORLD

BIJLAGE II - IIA SUPPLEMENT W&O BRIGHT NEW WORLD BIJLAGE II - IIA SUPPLEMENT W&O BRIGHT NEW WORLD Behorend bij prospectus Paraplufonds Nederlandse Beleggingsfondsen. Opgericht per 6 april 1993 voor onbepaalde tijd. 1. DEELNAME Het W&O Bright New World

Nadere informatie

GROEI NAAR VERMOGEN. Expirerende Lijfrente HOOG RENDEMENT LAGE KOSTEN INFLATIEBESTENDIG

GROEI NAAR VERMOGEN. Expirerende Lijfrente HOOG RENDEMENT LAGE KOSTEN INFLATIEBESTENDIG GROEI NAAR VERMOGEN Expirerende Lijfrente HOOG RENDEMENT LAGE KOSTEN INFLATIEBESTENDIG Zorgeloos genieten van uw pensioen Er komt een moment in uw leven dat u zonder zorgen wilt gaan genieten van uw pensioen.

Nadere informatie

ABN AMRO. verzekeringen. Marktontwikkelingen & vooruitzichten. Portefeuilleverdeling & fondsselectie. Rendement. Profielfonds 3. Tweede kwartaal 2012

ABN AMRO. verzekeringen. Marktontwikkelingen & vooruitzichten. Portefeuilleverdeling & fondsselectie. Rendement. Profielfonds 3. Tweede kwartaal 2012 ABN AMRO verzekeringen Profielfonds 3 Tweede kwartaal 2012 Marktontwikkelingen & vooruitzichten Volgens recente signalen vertoont de mondiale economie tekenen van verzwakking. Tegelijkertijd nemen de risico

Nadere informatie

Rabo Beheerd Beleggen Actief en Actief Duurzaam

Rabo Beheerd Beleggen Actief en Actief Duurzaam Rabo Beheerd Beleggen Actief en Actief Duurzaam Verstandig beleggen begint bij de Rabobank. Of u nu een beginnende of ervaren belegger bent, of u nu veel of weinig tijd voor uw beleggingen heeft. De Rabobank

Nadere informatie

Meer Investplan. Meer Rendement. Meer Zekerheid. Meer Invest B.V. Boeingavenue 215 1119 PD Schiphol-Rijk E-mail: Info@meerinvest.

Meer Investplan. Meer Rendement. Meer Zekerheid. Meer Invest B.V. Boeingavenue 215 1119 PD Schiphol-Rijk E-mail: Info@meerinvest. Meer Rendement Meer Zekerheid Meer Invest B.V. Boeingavenue 215 1119 PD Schiphol-Rijk E-mail: Info@meerinvest.nl Kvk: 61887331 2 Onze Visie Uw opgebouwde kapitaal op de bank zetten loont tegenwoordig niet

Nadere informatie

De Nederlandsche Bank. Statistisch Bulletin maart 2009

De Nederlandsche Bank. Statistisch Bulletin maart 2009 9 De Nederlandsche Bank Statistisch Bulletin maart 29 Financiering via kapitaalmarkt moeilijker en duurder geworden Nederlandse ingezetenen hadden eind 28 voor het eerst meer dan eur 1. miljard aan schuldpapier

Nadere informatie

Stichting Bewaarder BNP Paribas Beleggingsfondsen NL. te Amsterdam. Jaarrekening 2013

Stichting Bewaarder BNP Paribas Beleggingsfondsen NL. te Amsterdam. Jaarrekening 2013 Stichting Bewaarder BNP Paribas Beleggingsfondsen NL te Amsterdam Jaarrekening 2013 Inhoudsopgave Blad Verslag van het Bestuur 2 Jaarrekening Balans per 31 december 2013 4 Staat van baten en lasten over

Nadere informatie

Tarieven Beleggen. Vermogensadvies, Vermogensbeheer, Zelf

Tarieven Beleggen. Vermogensadvies, Vermogensbeheer, Zelf Tarieven Beleggen Vermogensadvies, Vermogensbeheer, Zelf Vermogensadvies Vermogensadvies Vast tarief 1.000 Belegd vermogen in beleggings fondsen en garantieproducten met Belegd vermogen in aandelenindextrackers

Nadere informatie

Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013.

Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013. Kwartaalbericht 2014 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013. Meer informatie vindt u op de website. Beleggingsrendement

Nadere informatie

Turbo s. Brochure bestemd voor particuliere beleggers BASIC. Een onderneming van de KBC-groep

Turbo s. Brochure bestemd voor particuliere beleggers BASIC. Een onderneming van de KBC-groep Brochure bestemd voor particuliere beleggers p. 2 Index 1. Hoe werken ze? 3 2. Welke kosten zijn er bij een belegging in Turbo s, Speeders, Sprinters,? 5 3. Wat zijn de voordelen van Turbo s? 5 4. Welke

Nadere informatie

Beleggingen institutionele beleggers 1,5 biljoen euro in 2010

Beleggingen institutionele beleggers 1,5 biljoen euro in 2010 11 Beleggingen institutionele beleggers 1,5 biljoen euro in John Gebraad Publicatiedatum CBS-website: 3-11-211 Den Haag/Heerlen Verklaring van tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer ** = nader

Nadere informatie

Klant: Is beleggen een alternatief voor sparen? Woensdag 11 oktober 2017

Klant: Is beleggen een alternatief voor sparen? Woensdag 11 oktober 2017 Klant: Is beleggen een alternatief voor sparen? Woensdag 11 oktober 2017 Wie ben ik? Bouke van den Berg Ruim 15 jaar actief in de financiële wereld Gewerkt voor ING, Russel en Vanguard Sinds vijf jaar

Nadere informatie

Beleggen? of toch maar niet? Koers. Tijd

Beleggen? of toch maar niet? Koers. Tijd Koers Beleggen? of toch maar niet? Tijd 23-2-2018 Wie ben ik? Martijn Rozemuller Oprichter & directeur Think ETF s Technische bedrijfskunde, Optiver Minder kosten & meer spreiding als recept voor een succesvolle

Nadere informatie

Wanneer de ondernemer niet meer in staat is alle schulden te betalen, wordt door een rechtbank een faillissement uitgesproken.

Wanneer de ondernemer niet meer in staat is alle schulden te betalen, wordt door een rechtbank een faillissement uitgesproken. Samenvatting door H. 1531 woorden 18 oktober 2016 4 3 keer beoordeeld Vak M&O Hoofdstuk 9 De rechtsvorm is de juridische ofwel wettelijke vorm van een organisatie. Er zijn zes verschillende rechtsvormen:

Nadere informatie

Beleggingsbeleid Ardanta Risicobewustzijn Doelstellingen Beleggingsbeleid

Beleggingsbeleid Ardanta Risicobewustzijn Doelstellingen Beleggingsbeleid Beleggingsbeleid Ardanta Het beleggingsbeleid van Ardanta is uitbesteed aan de afdeling Financial Markets van ASR Nederland. Jaarlijks stellen wij het beleid in samenspraak met deze afdeling vast, waarna

Nadere informatie

HOLLAND IMMO GROUP INSINGER DE BEAUFORT BEHEER B.V. TE EINDHOVEN. Halfjaarcijfers per 30 juni 2014. Geen accountantscontrole toegepast

HOLLAND IMMO GROUP INSINGER DE BEAUFORT BEHEER B.V. TE EINDHOVEN. Halfjaarcijfers per 30 juni 2014. Geen accountantscontrole toegepast HOLLAND IMMO GROUP INSINGER DE BEAUFORT BEHEER B.V. TE EINDHOVEN Halfjaarcijfers per 30 juni 2014 Balans per 30 juni 2014 Vóór resultaatbestemming ACTIVA 30 juni 2014 31 december 2013 Vlottende activa

Nadere informatie

Risico s en kenmerken van beleggen

Risico s en kenmerken van beleggen Risico s en kenmerken van beleggen 1. Risico s en kenmerken in het algemeen Beleggen brengt risico s met zich mee. Vaak geldt: hoe hoger het verwachte rendement, hoe meer risico s. Ook geldt dat in het

Nadere informatie