EINDRAPPORT WERKGROEP FLANKEREND BELEID BUURSPORTCOACHES IN OPDRACHT VAN HET MINISTERIE VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Transcriptie

1

2 EINDRAPPORT WERKGROEP FLANKEREND BELEID BUURSPORTCOACHES IN OPDRACHT VAN HET MINISTERIE VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT UITVOERINGSASPECTEN BIJ DE BREDE IMPULS COMBINATIEFUNCTIES Den Haag, 26 juni 2012

3

4 VOORWOORD 7 1. SAMENVATTING EN AANBEVELINGEN Aanleiding Werkgroep flankerend beleid buursportcoaches Stappenplan BTW-problematiek Werkgeverschap Rechtspositie Voorbeeldfuncties Opleidingen en kwaliteit Implementatie BUURTSPORTCOACHES, ACHTERGRONDEN, BESTUURLIJK AKKOORD Even terug en dan vooruit Brede impuls combinatiefuncties Mogelijkheden vanaf Definities van de combinatiefunctie en de buurtsportcoach VERANTWOORDING, WERKWIJZE EN SAMENSTELLING VAN DE WERKGROEP FLANKEREND BELEID BUURTSPORTCOACHES De opdracht Relatie met de eindrapportage van de Taskforce Combinatiefuncties: Aan het werk met Combinatiefuncties en andere bronnen De Werkgroep flankerend beleid buurtsportcoaches Expertmeetings BUURTSPORTCOACHES INVOEREN, HOE GAAT DAT? Uitgangspunten en aandachtspunten Stappenplan MODELLEN VAN SAMENWERKING IN DE BUURT Aandachtspunten bij samenwerking Modellen van samenwerking tussen organisaties voor sport, welzijn en zorg, onderwijs, kinderopvang, jeugdzorg en bedrijfsleven Overige constructies voor financiering en werkgeverschap 29

5 6. DE RECHTSPOSITIE VAN BUURTSPORTCOACHES Inleiding Mogelijke modellen Conclusies en aanbevelingen VOORBEELDFUNCTIES Werkvelden en partners Beschrijving van de werkgebieden en werkzaamheden Opleidingsniveau Uitgangspunten bij het opstellen van voorbeeldfuncties Competenties OPLEIDINGEN EN KWALITEIT Algemeen beeld Mbo Hbo Conclusies Adviezen met betrekking tot de opleidingen Kwaliteit 47 BIJLAGE 1: BESTUURLIJKE AFSPRAKEN IMPULS BREDE SCHOLEN, SPORT EN CULTUUR BIJLAGE 2: BESTUURLIJKE AFSPRAKEN SPORT EN BEWEGEN IN DE BUURT (DATEREND 1 NOVEMBER 2011) BIJLAGE 3: ADDENDUM OP BESTUURLIJKE AFSPRAKEN IMPULS BREDE SCHOLEN, SPORT EN CULTUUR (DATEREND 1 NOVEMBER 2011) BIJLAGE 4: COMBINATIEFUNCTIES DE STAND VAN ZAKEN BIJLAGE 5: COMBINATIEFUNCTIES IN DIVERSE CAO S BIJLAGE 6: VERSCHILLEN TUSSEN AANBESTEDEN EN SUBSIDIËREN (SCHEMATISCH OVERZICHT)

6 6

7 Aan de slag met de buurtsportcoach, dat is de titel van het eindrapport van de Werkgroep flankerend beleid buurtsportcoaches. Gezien de succesvolle inzet van combinatiefuncties op en rond de school, bij de sportverenigingen en in de cultuursector, geïnitieerd door het ministerie van OCW en het ministerie van VWS, heeft de minister van VWS besloten meer combinatiefuncties te realiseren die met een verbrede inzet nog meer mensen kunnen laten sporten en bewegen in de buurt. Deze functies worden buurtsportcoaches genoemd. Naast de bestaande doelen op het terrein van onderwijs, sport en cultuur wordt ingezet op het beter verbinden van de sportsector met onder meer de sectoren zorg, welzijn, commerciële sport en beweegaanbieders, de bedrijfsportsector, kinderopvang en de buitenschoolse opvang. Door deze uitbreiding van de impuls kunnen vanaf 2013 in totaal 2900 fte s gerealiseerd worden. Dit is inclusief de huidige combinatiefuncties. Het is de bedoeling dat de buurtsportcoaches de verschillende doelgroepen in de buurt daadwerkelijk aan het bewegen zetten: meer handen aan de bal dus! Beoogd is dat het om nieuwe activiteiten gaat, uitgevoerd met nieuwe buurtsportcoaches. De inzet van buurtsportcoaches is straks vooral het resultaat van lokaal beleid. Het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) en de Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) hebben in opdracht van de minister van VWS de Buurtscan Sport ontwikkeld. Het doel van deze buurtscan is om gemeenten te helpen bij het ontwikkelen van een plan van aanpak voor een buurtgericht sport- en beweegaanbod. Gemeenten ontwikkelen dit beweegaanbod samen met de relevante lokale partijen en netwerken, zoals jeugd- en welzijnsinstellingen, eerstelijnsgezondheidszorg, sportaanbieders et cetera. De buurtsportcoach zal dit aanbod daadwerkelijk vorm geven en/of uitvoeren in de buurt. De Werkgroep flankerend beleid buurtsportcoaches (hierna: de werkgroep) heeft een aantal handreikingen en modellen ontwikkeld zoals: een stappenplan voor de invoering van buurtsportcoaches; modellen voor samenwerking in de buurt; diverse samenwerkingsovereenkomsten tussen instellingen met buurtsportcoaches; een overzicht met relevante competenties en een aantal voorbeeldfuncties. Daarnaast geeft de werkgroep een aantal adviezen aan gemeenten, hun lokale partners en andere organisaties die betrokken zijn bij de invoering van de buurtsportcoaches. Aan de slag met de buurtsportcoaches dus. Dat gold ook voor de werkgroep zelf. De werkgroep kijkt terug op een intensieve en boeiende periode, waarin vertegenwoordigers van de eerder genoemde sectoren op landelijk niveau nader met elkaar kennismaakten en elkaar hebben weten te vinden op dit thema. De werkgroep realiseert zich maar al te goed dat haar adviezen en handreikingen een momentopname vormen in de eerste helft van Als de bovengenoemde lijn van aan de slag met de buurtsportcoaches zich verder uitrolt, zullen nieuwe vraagstukken zich voordoen, nieuwe inzichten ontstaan en verdere afspraken moeten worden gemaakt. Maar de basis om elkaar hierover op bovensectoraal niveau verder te ontmoeten is gelegd! Veel dank is verschuldigd aan de (organisaties van de) leden van de werkgroep en de vele experts en expertisecentra uit de betrokken werkvelden, die allen hun betrokkenheid, tijd en kennis beschikbaar stelden, wat heeft kunnen leiden tot deze eindrapportage. En nu: Aan de slag met de buurtsportcoaches! Philip Geelkerken, voorzitter Werkgroep flankerend beleid buurtsportcoaches Den Haag, 26 juni

8 8

9 1.1 Aanleiding Gezien de succesvolle inzet van combinatiefuncties op en rond de school, bij de sportverenigingen en in de cultuursector, geïnitieerd door de bewindspersoon van OCW en de bewindspersoon van VWS, heeft de minister van VWS besloten meer combinatiefuncties te realiseren die met een verbrede inzet nog meer mensen kunnen laten sporten en bewegen in de buurt. Deze functies worden buurtsportcoaches genoemd. Naast de bestaande doelen op het terrein van onderwijs, sport en cultuur wordt ingezet op het beter verbinden van de sportsector met onder meer de volgende sectoren: zorg; welzijn; kinderopvang; jeugdzorg; bedrijfsleven. Buurtsportcoaches zijn combinatiefunctionarissen die worden aangesteld met de extra middelen die de minister van VWS vanaf 1 januari 2012 ter beschikking stelt. De medewerkers organiseren een sport- en beweegaanbod in de buurt. De medewerkers maken een verbinding tussen sport- en beweegaanbieders en andere sectoren zoals welzijn, gezondheidszorg, bedrijven, kinderopvang, jeugdzorg en onderwijs. Er is altijd sprake van een combinatie met sport en bewegen. 1.2 Werkgroep flankerend beleid buursportcoaches De minister van VWS wil op korte termijn flankerend beleid hebben ontwikkeld ten aanzien van buurtsportcoaches dat kan rekenen op draagvlak bij belanghebbende partijen en organisaties. Van te ontwikkelen beleid en producten dient een stimulerende werking uit te gaan, zodat op lokaal niveau op zo kort mogelijke termijn gestart kan worden met de buurtsportcoaches. Om dit te kunnen realiseren heeft het ministerie van VWS de Werkgroep flankerend beleid buurtsportcoaches ingericht die dit flankerend beleid zal toetsen. Deze werkgroep heeft onder leiding van Philip Geelkerken, directeur van het CAOP, daarbij ondersteund door Van Beekveld & Terpstra Organisatieadviesbureau, deze rapportage met flankerend beleid voor de invoering van de buurtsportcoaches bijeengebracht en in samenhang gebundeld. 1.3 Stappenplan De inzet van buurtsportcoaches is straks vooral het resultaat van lokaal beleid. Deze inzet wordt mede gebaseerd op een analyse van de buurt (een buurtscan). Daarbij wordt gekeken naar welke maatschappelijke thema s in een buurt spelen, waar organisaties en bewoners in de buurt behoefte aan hebben en waar bewoners nog onvoldoende kunnen sporten en bewegen. Gemeenten ontwikkelen het beweegaanbod samen met relevante lokale partijen en netwerken zoals jeugd- en welzijnsinstellingen, eerstelijnsgezondheidszorg, onderwijs, sportaanbieders et cetera. De buurtsportcoach zal dit aanbod daadwerkelijk vorm geven en uitvoeren in de buurt. De werkgroep heeft een stappenplan opgesteld met model samenwerkingsovereenkomsten voor de invoering van de buurtsportcoaches. 9

10 Stap 1: Kiezen voor buurtsportcoaches, de intentieverklaring van de gemeente. Stap 2: Overleg over gemeentelijk beleid sport en bewegen, de lokale overeenkomst. Stap 3: De gemeentelijke subsidieverordening. Stap 4: De samenwerkingsovereenkomst tussen twee combi organisaties. Stap 5: De arbeidsovereenkomst. Stap 6: Aan de slag met de buurtsportcoach. Stap 7: Evaluatie. Aanbevelingen: 1. De werkgroep adviseert de betrokken werkgevers- en werknemersorganisaties om daar waar dat nog niet is gebeurd, ernaar te streven om op korte termijn sluitende afspraken te maken over de te hanteren rechtspositie van buurtsportcoaches in de verschillende sectoren waarin deze werkzaam zullen zijn. Zie hiervoor verder hoofdstuk 6 en bijlage De werkgroep adviseert de sociale partners in de sectoren onderwijs, sport, cultuur, kinderopvang, zorg en welzijn hiervoor model-arbeidsovereenkomsten op sectoraal niveau te ontwikkelen. 3. De werkgroep adviseert de gemeenten en hun lokale partners om periodiek te evalueren: a. of de invoering van de buurtsportcoaches er daadwerkelijk toe heeft geleid dat meer mensen in de buurten zijn gaan sporten en bewegen; b. welke doelgroepen en sectoren met dit initiatief worden bereikt en welke doelgroepen en sectoren niet of veel minder worden bereikt; c. welke knelpunten worden ervaren en of deze knelpunten op lokaal niveau kunnen worden weggenomen of dat zij vragen om een landelijke bovensectorale aanpak. Daar waar nodig en mogelijk kan dan worden bijgestuurd. 1.4 BTW-problematiek Het detacheren van personeel en de daarmee samenhangende omzetbelasting (BTW) vormt voor de inlener een kostprijsverhogende factor en blijkt daarmee een belangrijke hindernis bij de uitwisseling van personeel tussen instellingen die samenwerken bij het realiseren van meer sport en bewegen in de buurt. Bij de invoering van de combinatiefuncties heeft de toenmalige Taskforce Combinatiefuncties zich sterk gemaakt voor het realiseren van een BTW-vrijstelling voor combinatiefuncties. Nu, vier jaar verder, blijkt het probleem nog niet opgelost. Daarbij komt nog dat bij indertijd gekozen oplossingen zoals de uitleenovereenkomst om niet op veel plaatsen in Nederland toch BTW wordt geheven door de belastingdienst. Aanbevelingen: 4. De werkgroep adviseert gemeenten en hun lokale partners om bij elke vorm van samenwerking vooraf te overleggen met de regionale belastinginspecteur in verband met mogelijke BTW-heffing. 10

11 1.5 Werkgeverschap Er zijn verschillende manieren om het werkgeverschap te regelen bij buurtsportcoaches. De keuze hangt van meerdere factoren af en kan op lokaal niveau verschillend uitpakken. Bij de keuze van het werkgeverschap heeft de werkgroep de volgende modellen uitgewerkt: Uitleen om niet (zonder financiële verrekening). Regeling op basis van kosten voor gemene rekening (vooraf wordt een verdeelsleutel voor de kosten bepaald). Detachering (werkgeverschap bij één van de partners). Overige modellen (werkgeversinstituut, aparte stichting, payroll-constructie, sportservicebureau). Aanbevelingen: 5. Bij het hanteren van het model kosten voor gemene rekening is de BTW-heffing sterk afhankelijk van de bepalingen die worden opgenomen in de subsidie-overeenkomst van de gemeente. De werkgroep adviseert organisaties die dit model hanteren rekening te houden met de eisen die de belastingdienst daaraan stelt, namelijk dat: de kostenverdeelsleutel vooraf wordt vastgesteld; de kostenverdeelsleutel voor de gehele periode vast staat; geen tussentijdse aanpassing van de verdeelsleutel plaats vindt; het alle kosten betreft, ook de na-ijlende kosten; de buurtsportcoach onder toezicht en leiding van beide organisaties staat. 6. De werkgroep adviseert de betrokken partijen er op toe te zien dat wanneer het werkgeverschap bij een derde partij wordt belegd, de toepasselijke cao tenminste vergelijkbaar is met de cao Sport. 1.6 Rechtspositie Het werkgeverschap van de buurtsportcoaches kan op verschillende manieren geregeld worden. Op basis van de ervaringen met de invoering van de combinatiefunctie kan worden geconstateerd dat de verschillende sectoren in staat zijn om, ieder op hun eigen manier en in eigen mate, het werkgeverschap op zich nemen. De cao van de formele werkgever van de buurtsportcoach is leidend. De werkgroep onderkent dat deze verschillen in werkgeverschap leiden tot verschillen in arbeidsvoorwaarden. Tegelijkertijd is de werkgroep van mening dat het onwenselijk is als er te grote verschillen gaan ontstaan tussen de arbeidsvoorwaarden van buurtsportcoaches die op een vergelijkbaar niveau functioneren. De werkgroep heeft uiteraard niet de wens noch de bevoegdheid om bindende uitspraken te doen over cao-gerelateerde zaken. Dit is de uitsluitende bevoegdheid van de werkgevers- en werknemersorganisaties in de betrokken sectoren. 11

12 Aanbevelingen: 7. De cao van de formele werkgever van de buurtsportcoach is in principe leidend. De werkgroep adviseert de organisaties van werkgevers en werknemers op sectoraal niveau specifieke afspraken te maken over het al dan niet toepassen van de cao op dat deel van de functie en werkzaamheden dat wordt uitgevoerd in een andere sector. Dit in navolging van de cao Primair Onderwijs. Indien deze afspraken niet op sectorniveau worden gemaakt of kunnen worden gemaakt (bijvoorbeeld vanwege het ontbreken van een sector-cao), adviseert de werkgroep deze afspraken te maken op werkgeversniveau. 8. De werkgroep adviseert dat commerciële sportaanbieders zoveel en volledig mogelijk aansluiten bij de cao Sport inclusief de Functie Niveau Matrix. 9. De werkgroep adviseert gemeenten om bij het toekennen van subsidie voor buurtsportcoaches voorwaarden te stellen aan het niveau van de arbeidsvoorwaarden die worden aangeboden en de kwaliteit en continuïteit van het werkgeverschap door commerciële sportaanbieders, waarbij de cao Sport als minimumniveau wordt aangehouden. 1.7 Voorbeeldfuncties De buurtsportcoach zal, anders dan de huidige combinatiefunctionarissen, niet alleen werkzaam zijn met de doelgroep jeugd, maar met een grote verscheidenheid aan mensen in diverse omgevingen. Dit brengt een verscheidenheid aan partners met zich mee. De verwachting is dat de buurtsportcoach werkzaam zal zijn in de volgende werkvelden: Sport en onderwijs / kinderopvang / peuterspeelzalen Sport en ouderen(voorzieningen) Sport en (jeugd)zorginstellingen Sport en buurt Bij de gekozen onderverdeling in de vier werkvelden (Onderwijs, Zorg, Ouderen en de Buurt) zijn op- en aanmerkingen te plaatsen. De verschillende werkvelden overlappen elkaar op onderdelen. De werkgroep heeft voor deze werkvelden gekozen, omdat deze keuze aansluit bij de vraag naar buurtsportcoaches die naar verwachting zal ontstaan. Onderwijs / kinderopvang / peuterspeelzalen wordt gezien als een apart werkveld voor de doelgroep van kinderen en jongeren. Het werkveld met ouderen krijgt de komende jaren extra aandacht en zal de komende jaren een groeiende doelgroep vertegenwoordigen. Het gaat om ouderen in zorgtrajecten en om ouderen daarbuiten. Ook in de zorg zal sprake zijn van het werk met kinderen en jongeren, maar hier is sprake van een andere vraag dan in het onderwijs en de kinderopvang. Ook is er sprake van overlap in de werkvelden Zorg en Ouderen. Het werkveld Sport en buurt heeft betrekking op een verzameling van activiteiten gericht op buurtbewoners en medewerkers van bedrijven in de buurt (die nog niet of onvoldoende sporten en bewegen). In dit rapport en de bijbehorende handreikingen wordt gewerkt met voorbeeldfuncties. Deze voorbeeldfuncties bevatten het basismateriaal waarmee individuele functies op lokaal niveau kunnen worden samengesteld. De voorbeeldfuncties vragen altijd om een eigen bewerking en kunnen dus niet één op één worden overgenomen. De functie van de buurtsportcoach is langs de lijn van de verschillende werkvelden uitgewerkt in voorbeeldfuncties aansluitend op drie opleidingsniveaus: mbo-niveau 3, mbo-niveau 4 en hbo-niveau 5. In de betrokken cao kan vervolgens worden bepaald waar en op welke wijze een dergelijke functie met het genoemde niveau kan worden ingepast in het eigen sectorale functiebouwwerk en het daarbij behorende functiewaarderingssysteem. Waar dat niet mogelijk is, zal uiteindelijk het functieniveau in de cao die wordt toegepast bepalend zijn. In aanvulling op de voorbeeldfuncties is met het oog op de invulling van het opleidingsaanbod voor de buurtsportcoaches ook aandacht besteed aan de competenties van buurtsportcoaches. Het vaststellen van de gewenste competenties voor buurtsportcoaches is relevant voor de invulling van het opleidingsaanbod. 12

13 De werkgroep gaat uit van vier specifieke karakteristieken: Oriëntatie op de omgeving Organiserend vermogen Professionaliteit Aandacht voor de doelgroep 1.8 Opleidingen en kwaliteit Een groot aantal gemeenten heeft aangegeven buurtsportcoaches te willen invoeren. Verwacht wordt dat het beoogde aantal van zo n 2900 fte s buurtsportcoaches / combinatiefuncties aan het einde van 2013 zal worden bereikt. Hiermee worden de kwantitatieve doelstellingen gehaald. De aandacht van de werkgroep gaat daarom vooral uit naar de kwaliteit van buurtsportcoaches. Verdere professionalisering zal de komende jaren een belangrijk aandachtspunt zijn. Hiervoor zijn de kwaliteit van de initiële opleidingen, het nascholingsaanbod en de mogelijkheden voor buurtsportcoaches voor onderlinge kennisdeling van groot belang. Een totaaloverzicht van de relevante initiële en postinitiële opleidingen en het commerciële cursusaanbod ontbreekt. Voor de toekomstige buurtsportcoaches is het belangrijk dat een dergelijk overzicht er wel komt. De werkgroep adviseert de ministeries van VWS en OCW het voortouw te nemen om het tot stand komen van een dergelijk overzicht te bevorderen in samenspraak met de opleidingen. Een ander punt is dat tot nu toe bij de opleidingen een duidelijk beeld ontbreekt van de verschillende werkgebieden en de doelgroepen waarmee de buurtsportcoaches te maken krijgen. De opleidingen voorzien daarom nog niet in een volledig aanbod dat zorgt voor de noodzakelijke kennis van alle specifieke doelgroepen. Om dit aanvullende aanbod te kunnen ontwikkelen in de vorm van keuzevakken, combinaties met andere opleidingsrichtingen of een gericht nascholingsaanbod hebben de opleidingen behoefte aan duidelijke voorbeeldfuncties met bijbehorende competenties. Het door de werkgroep ontwikkelde materiaal en de functies die de komende periode in de praktijk gaan ontstaan, leveren de noodzakelijke input voor de verdere ontwikkeling van het onderwijs / de opleiding voor de buurtsportcoach / combinatiefunctionaris. De werkgroep constateert verder dat buurtsportcoaches, naast goede bij het werk aansluitende opleidingen en cursussen, behoefte (zullen) hebben aan goede begeleiding door de werkgever, kennisuitwisseling in lokaal/regionaal verband en een (digitaal) platform dat hen de gelegenheid biedt tot het delen van kennis, vragen en ervaringen. Hiermee kan het werk van de buurtsportcoaches een kwaliteitsimpuls krijgen. Er zijn verschillende mogelijkheden om een dergelijk digitaal platform in te richten. Dit kan bijvoorbeeld worden geplaatst op de website van Sport in de buurt. Een andere mogelijkheid is om daarvoor een interactief platform te ontwikkelen in samenwerking met Kennisnet. Ook is het mogelijk om aan te sluiten bij al bestaande interactieve netwerken voor combinatiefunctionarissen. 13

14 Aanbevelingen: 10. De werkgroep adviseert VWS en OCW om de komende periode gericht in te zetten op de kwaliteit, de professionalisering, de ondersteuning en begeleiding van buurtsportcoaches op de werkvloer. 11. Het is van belang dat de opleidingsinstituten het palet aan initiële en postinitiële opleidingen duidelijker weergeven waardoor dit inzichtelijker wordt voor potentiële deelnemers. Daarnaast zorgt een dergelijk overzicht ervoor dat het gesprek met het werkveld kan worden gevoerd over de wensen die daar leven ten aanzien van de competenties van toekomstige buurtsportcoaches en de aanpassingen/aanvullingen die dat mogelijk vraagt van de opleidingen. Dit geldt zowel voor mbo- als hbo-opleidingen. 12. De opleidingsinstituten hebben behoefte aan het in kaart brengen van de werkgebieden en functieprofielen van de buursportcoaches, zodat zij hun opleidingen kunnen inrichten op het ontwikkelen van de specifieke competenties die gevraagd worden. Het is daarom aan te bevelen dat de vraagkant (het werkveld) en de aanbodkant (de opleidingsinstituten) hierover met elkaar in gesprek gaan ten behoeve van de aansluiting tussen vraag en aanbod. Gemeenten, organisaties op het terrein van welzijn, zorg, jeugdzorg, kinderopvang, onderwijs en sport kunnen hierbij worden betrokken. 13. Niet het gehele opleidingsaanbod voor de buurtsportcoaches behoeft te zijn opgenomen in de initiële opleidingen. Het is ook goed mogelijk om het ontwikkelen van een aantal specifieke competenties gericht op het werken met specifieke doelgroepen in het nascholingsaanbod onder te brengen. Ook dit aanbod dient in kaart te worden gebracht. 14. De werkgroep adviseert VWS en OCW om ook het commerciële opleidingsaanbod in kaart te (laten) brengen en te bevorderen dat de kwaliteit van dit aanbod wordt geborgd. 15. Daar waar de buurtsportcoach in de praktijk te maken krijgt met meerdere werkvelden, ligt het voor de hand om in het mbo èn hbo de mogelijkheid te bieden van intersectorale opleidingsprogramma s waarbij deelnemers in de laatste jaren van hun opleiding kennis kunnen maken met specifieke doelgroepen van de buurtsportcoaches. Geredeneerd vanuit functies en competenties kan worden bepaald op welke onderdelen er nog behoefte zal zijn aan extra opleiding. Op basis van de inventarisatie in mbo en hbo kan worden bekeken of opleidingen/cursussen al beschikbaar zijn en waar dan nog aan moet worden gewerkt. 16. De werkgroep adviseert de betrokken organisaties en opleidingsinstituten een (digitaal) platform in te richten dat door de buurtsportcoaches kan worden gebruikt voor het uitwisselen van kennis, vragen en ervaringen. 1.9 Implementatie Van de invoering van de combinatiefuncties kan worden geleerd dat bovensectorale coördinatie en overleg nodig is om te voorkomen dat sectorspecifieke informatievoorziening en voortgangsbewaking tot versnippering leiden. Bij de invoering van de buurtsportcoaches zijn meer sectoren betrokken dan bij de invoering van de combinatiefuncties. Ervaringen in de werkgroep leren dat er winst kan worden geboekt door op bovensectoraal niveau kennis en ervaringen te delen. 14

15 Aanbevelingen: 17. De werkgroep adviseert VWS en OCW om de afstemming tussen de verschillende sectoren en, waar nodig, de voortgangsbewaking op bovensectoraal niveau te beleggen. 15

16 16

17 2.1 Even terug en dan vooruit Op 10 december 2007 is de kaderstellende overeenkomst Bestuurlijke afspraken impuls brede scholen, sport en cultuur 1 door de bewindslieden van sport, cultuur en onderwijs, de VNG, NOC/NSF, de gezamenlijke bestuurlijke organisaties van het onderwijs en de Cultuurformatie ondertekend. Hiermee heeft het Kabinet een structurele impuls gegeven aan de ontwikkeling van een samenhangend aanbod van onderwijs, sport en cultuur. De samenwerking tussen deze sectoren heeft bij uitstek vorm en inhoud gekregen met de realisering van zogenaamde combinatiefuncties. De middelen zijn in een aantal tranches aan de gemeenten ter beschikking gesteld. Met de tot nu aan de gemeenten ter beschikking gestelde middelen zijn naar verwachting eind 2012 in totaal 1850 fte s combinatiefuncties ingevuld. Gezien de succesvolle inzet van combinatiefuncties op en rond de school en bij de sportverenigingen, geïnitieerd door het ministerie van OCW en het ministerie van VWS, heeft de minister van VWS besloten meer combinatiefuncties te realiseren die met een verbrede inzet nog meer mensen kunnen laten sporten en bewegen in de buurt. Deze functies worden buurtsportcoaches genoemd. Naast de bestaande doelen op het terrein van onderwijs, sport en cultuur wordt ingezet op het beter verbinden van de sportsector met onder meer de volgende sectoren: zorg; welzijn; kinderopvang; jeugdzorg; bedrijfsleven. Door deze uitbreiding van de impuls moeten eind 2013 in totaal 2900 fte s gerealiseerd zijn. Dit is inclusief de huidige combinatiefuncties. De afspraken hierover zijn vastgelegd in een addendum op de Bestuurlijke afspraken Impuls brede scholen, sport en cultuur 2 dat op 13 februari 2012 is ondertekend door de minister van VWS, mede namens de minister van OCW en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Beide impulsen worden gecombineerd en dragen vanaf 2012 de naam Brede impuls combinatiefuncties. 2.2 Brede impuls combinatiefuncties De Brede impuls combinatiefuncties houdt in de eerste plaats in dat het structurele karakter van de huidige Impuls brede scholen, sport en cultuur, zoals verwoord in de Bestuurlijke afspraken impuls brede scholen, sport en cultuur van december inclusief de aanpassingen van oktober 2009 en juni blijft behouden, uitgezonderd aanpassingen zoals verwoord in dit addendum. Het ministerie van VWS stelt aan gemeenten per 1 januari 2012 een structureel bedrag van 8 miljoen extra beschikbaar en op 1 januari 2013 zal er nogmaals 11 miljoen extra structureel beschikbaar komen. De extra middelen uit 2012 en 2013 worden ingezet voor buurtsportcoaches. Hierbij gelden de volgende randvoorwaarden: Van gemeenten wordt verwacht dat zij zich inspannen om buurtsportcoaches in dienst te (laten) nemen. Deze medewerkers organiseren een sport- en beweegaanbod in de buurt. De medewerkers maken een verbinding tussen sport- en beweegaanbieders en andere sectoren zoals welzijn, zorg, gezondheid, bedrijven, BSO/kinderopvang en onderwijs. Inzet van de buurtsportcoaches vindt plaats onder regie van de gemeenten. 1 Zie bijlage 1 2 Zie bijlage 3 17

18 Voor het extra budget kunnen gemeenten kiezen om extra fte s aan buurtsportcoaches te realiseren. Hierbij kan worden gekozen voor % (deze laatste mogelijkheid geldt alleen bij resterend budget) van het oorspronkelijk te realiseren budget. Er geldt een normbedrag van ,-- per fte per jaar. De rijksoverheid keert, via een decentralisatie-uitkering, ,-- uit per fte per jaar aan gemeenten. Met de VNG is afgesproken dat de deelnemende gemeenten vanaf het eerste jaar van deelname 60% cofinanciering organiseren. Alle gemeenten zijn benaderd om deel te nemen. Bij de daadwerkelijke toedeling van de middelen wordt begonnen met de gemeenten die tot nu nog niet deelnemen aan de Impuls. Vervolgens zullen gemeenten worden benaderd die tussentijds zijn gestopt met de Impuls. Bij de verdeling van het resterende budget wordt de volgorde gebruikt zoals deze van 2008 tot en met 2011 is gehanteerd. Dat wil zeggen dat de volgorde van de lijsten zoals opgesteld voor de 1e tot en met de 4e tranche Impuls brede scholen, sport en cultuur -gemeenten wordt aanhouden, waarbij wordt uitgegaan van het beschikbare budget. 2.3 Mogelijkheden vanaf 2012 De inzet van de middelen binnen de Brede impuls combinatiefuncties is vanaf 1 januari 2012 gebonden aan de volgende mogelijkheden. Hierbij dient te worden opgemerkt dat het nieuwe geld vanaf 2012 expliciet aan de inzet van buurtsportcoaches moet worden besteed. De medewerker is werkzaam in de sectoren cultuur, onderwijs en/of sport en/of nieuwe sectoren zoals welzijn, gezondheidszorg en buitenschoolse opvang/kinderopvang en commerciële sportaanbieders. Gemeenten dienen qua cofinanciering 60% van het totaalbedrag per fte, namelijk ,-- per jaar op lokaal niveau te organiseren. Op termijn worden de middelen van bovengenoemde decentralisatie-uitkering mogelijk overgeheveld naar de Algemene Middelen van het Gemeentefonds. 2.4 Definities van de combinatiefunctie en de buurtsportcoach Een combinatiefunctie is: Een functie waarbij een werknemer in dienst is bij één werkgever, maar gelijkelijk of in ieder geval voor een substantieel deel - te werk gesteld wordt in of ten behoeve van twee werkvelden/sectoren. Eén combinatiefunctie bestaat daarom uit tenminste twee delen. De combinatiefunctionarissen die zijn aangesteld in het kader van de Impuls brede scholen, sport en cultuur zijn werkzaam in twee van de aangewezen sectoren (onderwijs, sport en cultuur) Buurtsportcoaches zijn: Combinatiefunctionarissen met als specifieke opdracht het organiseren van een sport- en beweegaanbod in de buurt en het maken van een verbinding tussen sport- en beweegaanbieders en andere sectoren zoals zorg, welzijn, jeugdzorg en kinderopvang en onderwijs. Er is altijd sprake van een combinatie met sport en bewegen. De buurtsportcoaches worden aangesteld met de extra middelen die de minister van VWS vanaf 1 januari 2012 ter beschikking stelt. 18

19 Om de invoering van buurtsportcoaches succesvol te laten verlopen, is flankerend beleid nodig. Hiervoor is de Werkgroep flankerend beleid buurtsportcoaches in het leven geroepen. Deze werkgroep bestaat uit mensen met expertise op het gebied van (commerciële) sport, welzijn en zorg, maar ook uit de sectoren onderwijs, kinderopvang, cultuur en gemeenten. 3.1 De opdracht De minister van VWS wil op korte termijn flankerend beleid hebben ontwikkeld ten aanzien van buurtsportcoaches dat kan rekenen op draagvlak bij belanghebbende partijen en organisaties. Van te ontwikkelen beleid en producten dient een stimulerende werking uit te gaan, zodat op lokaal niveau op een zo kort mogelijke termijn gestart kan worden met de buurtsportcoaches. Om dit te kunnen realiseren heeft het ministerie van VWS de Werkgroep flankerend beleid buurtsportcoaches ingericht die dit flankerend beleid zal toetsen. Deze werkgroep heeft onder leiding van Philip Geelkerken, directeur van het CAOP, daarbij ondersteund door Van Beekveld & Terpstra Organisatieadviesbureau, deze rapportage met flankerend beleid voor de invoering van de buurtsportcoaches opgesteld. De werkgroep had als opdracht het opleveren van in ieder geval de volgende producten: Het ontwikkelen van functiebeschrijvingen en -waarderingen van de buurtsportcoaches in tenminste de werkvelden zorg, welzijn, commerciële sportaanbieders, onderwijs (mbo) en jeugdzorg. Het toetsen en eventueel aanpassen van bestaande functiebeschrijvingen en -waarderingen van combinatiefuncties. Het adviseren over de aansluiting bij de diverse cao s. Het doen van aanbevelingen aan de opleidingsorganisaties: - om te komen tot een overzicht van welke opleidingen aansluiten bij de competenties en bevoegdheden van de verschillende buurtsportcoaches; - om te komen met voorstellen voor aanvullende cursussen en opleidingen, indien blijkt dat de huidige opleidingen onvoldoende aansluiten op de gewenste competenties voor buurtsportcoaches. 3.2 Relatie met de eindrapportage van de Taskforce Combinatiefuncties: Aan het werk met Combinatiefuncties en andere bronnen Het werk van de Werkgroep flankerend beleid buurtsportcoaches ligt in het verlengde van de werkzaamheden van de Taskforce combinatiefunctie uit De te ontwikkelen producten zijn deels een aanpassing en/of actualisering van het bestaande materiaal van de Taskforce Combinatiefuncties en deels een aanvulling daarop, waar het de buurtsportcoaches betreft. Het eindrapport van de Taskforce Combinatiefuncties uit 2008 vormt de belangrijkste bron voor dit rapport met bijlagen. Het nog relevante materiaal uit het rapport van de Taskforce Combinatiefuncties is geredigeerd, aangepast en aangevuld en vervolgens opgenomen in dit rapport met bijlagen. In een enkel geval wordt verwezen naar de Taskforce Belemmeringen 3 als het gaat om belemmering in wet- en regelgeving die kansrijke verbindingen tussen de sportsector en andere sectoren in de weg staan. Deze Taskforce zal zich onder andere richten op de BTW-problematiek. 3 De gemeente houdt bij het formuleren van gemeentelijk beleid rekening met beleidsvoornemens van andere organisaties die hun effect hebben in de buurt, zoals het beleid met betrekking tot buurtzorg: 19

20 Andere bronnen zijn: De beleidsbrief sport Sport en Bewegen in Olympisch perspectief, mei Het programma Sport en Bewegen in de Buurt, november De bestuurlijke afspraken tussen OCW, VWS en VNG. De Monitor Impuls brede school, sport en cultuur 2010 en 2011, van BMC in opdracht van de VNG. Impuls nader bekeken: meer en beter, onderzoek naar de combinatiefuncties uit 2011 van het Mulier Instituut. De arbeidsmarktmonitor Sport Effecten van de inzet van combinatiefuncties in het onderwijs, Oberon maart Een aantal publicaties van de Projectgroep Combinatiefuncties Onderwijs, waaronder een gedeelte van het in bijlage 5 opgenomen overzicht van relevante cao s. Een aantal factsheets over de combinatiefuncties van de VNG. Daarnaast is gebruik gemaakt van een grote hoeveelheid materiaal dat is aangedragen door de organisaties die betrokken waren bij de werkgroep en de verschillende expertmeetings. 3.3 De Werkgroep flankerend beleid buurtsportcoaches De werkgroep was als volgt samengesteld: Edwin van Bokhoven, PO-Raad René van den Burg, Werkgevers in de Sport (WOS) Han Dahlmans, MBO Raad Violette van Empel, Projectgroep Combinatiefuncties Onderwijs/VBS Mariska Exalto, FNV Sport Philip Geelkerken, voorzitter Bert Holvast, Cultuurformatie Carin Hoorn, Jeugdzorg Nederland Lydia Jongmans, Vereniging van Nederlandse Gemeenten Riny van Lier, Actiz, organisatie van zorgondernemers Edwin Luttik, MOgroep Matthijs van Manen, Abvakabo FNV Frans Mentjox, VO-raad Patrick Rijnbeek, Nederlands Instituut Sport en Bewegen (NISB) Roland Rijshouwer, NOC*NSF Marc Roosenboom, Landelijke Vereniging Georganiseerde eerste lijn (LVG) Anne Soldaat, Branchevereniging Kinderopvang Jilles Veenstra, Koninklijke Vereniging van Leraren Lichamelijke Opvoeding (KVLO) Ronald Wouters, Fit!vak, brancheorganisatie erkende sport- en bewegingscentra De ministeries van OCW en VWS hebben geparticipeerd als waarnemer bij de werkgroepbijeenkomsten. Het projectsecretariaat van de Werkgroep flankerend beleid buurtsportcoaches lag in handen van Van Beekveld & Terpstra Organisatieadviesbureau. De werkgroep is in totaal vier keer bijeen geweest. Daarnaast hebben verschillende leden van de werkgroep geparticipeerd in één of meer expertmeetings over de onderwerpen opleidingen en kwaliteit, sport, gezondheidszorg en onderwijs. 3.4 Expertmeetings Aan de expertmeetings is deelgenomen door vertegenwoordigers van de volgende organisaties. Expertmeeting sport Fit!vak, brancheorganisatie erkende sport- en bewegingscentra NOC*NSF 20

21 Sportkracht 12 (provinciale sportservicebureaus) Vereniging Sport en Gemeenten Vereniging sportbedrijven Nederland Werkgevers in Sport Expertmeeting gezondheidszorg Actiz, organisatie van sportondernemers GGD Nederland KNGF, Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie LHV, Landelijke Huisartsen Vereniging LVG, Landelijke Vereniging Georganiseerde eerste lijn NISB, Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen NVD, Nederlands Vereniging van Diëtisten ROS, Regionale ondersteuningsstructuur eerstelijnsgezondheidszorg Expertmeeting opleidingen en kwaliteit ALODO, overleg van directeuren van de Sporthogescholen, - instituten en academies Calibris, kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport NOC*NSF MBO Raad SLO, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Vereniging Sport en Bewegen Expertmeeting onderwijs Algemene Onderwijsbond CNV-Onderwijs Koninklijke Vereniging van Leraren Lichamelijke Opvoeding, KVLO MBO Raad Projectgroep Combinatiefuncties Onderwijs PO-Raad VO-raad 21

22 22

23 4.1 Uitgangspunten en aandachtspunten Wat staat een gemeente en de lokale organisaties te wachten als zij willen overgaan tot het invoeren van buurtsportcoaches, ofwel: hoe verloopt een dergelijk proces? Dit onderdeel van het advies bevat een stappenplan met voorbeeldmateriaal, dat als een handreiking gezien kan worden bij het invoeren van buursportcoaches. De werkgroep pleit voor een zorgvuldig en weloverwogen proces. Buursportcoaches invoeren alleen omdat dit mogelijk is, c.q. daarvoor subsidie beschikbaar is, leidt vrijwel zeker tot niets. Van belang is dat er een inhoudelijk beleid aan ten grondslag ligt. De werkgroep pleit voor een situatie waarin lokale partners (gemeenten en organisaties voor jeugdzorg, welzijn, kinderopvang, (commerciële) sportaanbieders, onderwijs en zorg in de gemeenten) hun samenwerking vormgeven vanuit een gemeenschappelijke visie op het belang van voldoende sporten en bewegen. Mensen die voldoende sporten en bewegen leggen een stevige basis voor een gezonde leefstijl, waardoor zij het risico op overgewicht, hartziekten, diabetes, depressie en sommige vormen van kanker verminderen. De inzet van buurtsportcoaches is straks vooral het resultaat van gemeentelijk beleid. Deze inzet wordt mede gebaseerd op een analyse van de buurt. Daarbij wordt gekeken naar welke maatschappelijke thema s in een buurt spelen, waar organisaties en bewoners in de buurt behoefte aan hebben en waar bewoners nog onvoldoende kunnen sporten en bewegen. Om gemeenten te ondersteunen bij de analyse ontwikkelden VSG en NISB de buurtscan. Het doel van de buurtscan is gemeenten te helpen bij het ontwikkelen van een plan van aanpak voor een buurtgericht sport- en beweegaanbod dat aansluit op bestaand beleid. De buurtscan maakt gebruik van instrumenten van onder andere sportraden, advies- en onderzoeksbureaus en van landelijke organisaties zoals NISB of Movisie. Een gemeente maakt zelf de keuze - eventueel samen met bewoners en betrokken organisaties - welke analysestappen ze willen doorlopen en welke instrumenten ze lokaal inzetten. Informatie over de buurtscan is te vinden op de website van het programma Sport en bewegen in de buurt. Gemeenten ontwikkelen het beweegaanbod samen met lokale organisaties en netwerken, zoals jeugd- en welzijnsinstellingen, eerstelijnsgezondheidszorg, onderwijs, sportaanbieders et cetera. De buurtsportcoach zal dit aanbod daadwerkelijk vorm geven en uitvoeren in de buurt. De gemeente speelt dus een centrale rol bij de invoering van buurtsportcoaches. De inzet van buurtsportcoaches is het resultaat van lokaal maatwerk. Met een aantal aandachts- of uitgangspunten moet rekening worden gehouden: Werkgeverschap en financieringsafspraken Werkgeverschap komt te liggen bij één van de samenwerkende partners of bij een derde partij die het formele werkgeverschap verzorgt. De gemeente coördineert de financiering van de buurtsportcoaches. Er geldt een normbedrag van ,-- per fte per jaar. De Rijksoverheid keert, via een decentralisatie-uitkering, ,-- per fte per jaar uit aan gemeenten. De deelnemende gemeenten organiseren per fte 60% ( ,--) cofinanciering. In overleg met de betrokken organisaties maakt de gemeente afspraken over de (co)financiering van de buurtsportcoaches. Leidend in de besluitvorming over de wijze van financiering is het vraagstuk waar het formele werkgeverschap van de buurtsportcoach wordt belegd. Werknemers die benoemd worden als buurtsportcoach worden zoveel als mogelijk (op termijn) benoemd bij een van de samenwerkende partners in de gemeente. In voorkomende gevallen wordt het werkgeverschap belegd bij een derde organisatie, zoals een provinciaal sportservicebureau. 23

24 4.1.2 Kostenverhoging door BTW-heffing? Bij het door een werkgever (uitlener) tegen vergoeding beschikbaar stellen van een werknemer met instandhouding van zijn dienstbetrekking aan een derde (inlener), om onder diens leiding en toezicht werkzaamheden te verrichten, is in beginsel omzetbelasting/btw verschuldigd. Dit heeft een aanmerkelijke kostenverhogende werking voor de inlener. Er zijn constructies mogelijk om deze BTW-heffing te voorkomen (veelal in overleg met de belastinginspecteur). Uit ervaringen met de invoering van de combinatiefuncties blijkt dat er grote regionale verschillen bestaan bij de beoordeling van BTW-vrije constructies door de belastinginspecteurs. De trend lijkt te zijn dat BTW-vrije constructies steeds minder worden geaccepteerd. Bij de invoering van de buurtsportcoaches kan ook sprake zijn van publiek-private samenwerking. In die gevallen zal zeker geen sprake kunnen zijn van een BTW-vrijstelling Subsidiëren of aanbesteden De grens tussen subsidiëren en aanbesteden is veelal vloeiend. Hoe meer er sprake is van een gemeentelijke verplichting en hoe meer soorten gegadigden er zijn, des te eerder is er sprake van aanbesteden. De werkgroep gaat er vanuit dat er bij het invoeren van buurtsportcoaches over het algemeen sprake zal zijn van subsidiëring. Gemeentelijk beleid, gericht op het algemeen belang vormt de basis voor de invoering van de buurtsportcoaches. Daarnaast zal over het algemeen worden gewerkt met een beperkt aantal lokale partners. Het is voor gemeenten uiteraard mogelijk om toch te kiezen voor aanbesteding. Zie bijlage 6 voor een schematisch overzicht van de verschillen tussen subsidiëren en aanbesteden Werkgeverschap Twee of meer organisaties die hun samenwerking mede vormgeven door de inzet van buurtsportcoaches, moeten afspraken maken over de verantwoordelijkheden die met het werkgeverschap te maken hebben, zoals de verantwoordelijkheid in aansturing, de verdeling van de risico s bij ziekte en arbeidsongeschiktheid en de verdeling van de kosten bij eventuele bovenwettelijke regelingen, zoals vastgelegd in cao s. 4.2 Stappenplan De werkgroep heeft de uitgangspunten en aandachtspunten uit de vorige paragraaf vertaald in een stappenplan voor de invoering van buurtsportcoaches. Stap 1: Kiezen voor buurtsportcoaches: de intentieverklaring van de gemeente De gemeente komt in aanmerking voor een x-tal buurtsportcoaches, op grond van het Programma Sport en bewegen in de Buurt / Brede impuls combinatiefuncties van 13 februari De gemeente tekent een intentieverklaring, waarin wordt aangegeven hoeveel buurtsportcoaches zij wil inzetten. Hierbij kan worden gekozen voor % (140% alleen bij resterend budget) Afgifte van deze intentieverklaring aan de rijksoverheid zet de financiering van het rijk via een storting in het gemeentefonds in gang. De gemeenten zijn via de meicirculaire Gemeentefonds 2012 officieel geïnformeerd over de bedragen. Hieruit volgt dan tevens dat de gemeente garant staat voor de structurele (co)financiering van het aantal te realiseren buurtsportcoaches. Stap 2: Overleg over gemeentelijk beleid sport en bewegen De gemeente maakt met behulp van de buurtscan ( een inventarisatie van de behoefte aan activiteiten gericht op sport en bewegen in de buurt De gemeente zal bij de invoering van de buurtsportcoaches aansluiten bij het gemeentelijke beleid dat is gericht op het buurtgerichte sport- en beweegaanbod. Er zal vaak sprake zijn van een sterke samenhang met andere gemeentelijke beleidsterreinen, zoals zorg, welzijn en jeugdbeleid. 24

25 De gemeente formuleert haar beleid gericht op meer sport en bewegen in de buurt en benoemt daarbij de beleidsterreinen waarop samenwerking wordt gezocht met en tussen in het bijzonder te noemen lokale partners. Hierbij wordt ook aangegeven in welke buurten samen met genoemde partners de mogelijke inzet van buurtsportcoaches wordt onderzocht en in welke buurten van deze functies gebruik zal worden gemaakt. n dit overleg worden organisaties uit de zorg, onderwijs, kinderopvang, welzijn en (commerciële) sport betrokken. Dit kunnen publieke, gesubsidieerde en private organisaties zijn. Afhankelijk van het gemeentelijke beleid en de gemeentelijke werkwijze kan worden gekozen voor één overkoepelende lokale overeenkomst of voor verschillende overeenkomsten met als doel het realiseren van meer sport en beweging in de buurt. Zie ook de model lokale overeenkomst onder nummer 1 van de handreikingen bij dit rapport. Stap 3: De gemeentelijke subsidieverordening en subsidie-overeenkomst De gemeente zorgt voor de financiering van de buursportcoaches, mede met behulp van de extra gelden die daartoe van het ministerie VWS worden ontvangen. Afhankelijk van de keuzes die met de lokale organisaties worden gemaakt over de vraag wie het werkgeverschap voor zijn of haar rekening neemt, worden die financiële middelen ter beschikking gesteld aan de organisatie(s) waar de buurtsportcoach in dienst komt. Binnen de kaders van de gemeentelijke subsidieverordening worden subsidie-beschikkingen en waar nodig uitvoeringsovereenkomsten opgesteld tussen de gemeente en de betrokken lokale organisaties voor sport, welzijn en zorg. De gemeente draagt zorgt voor een ordentelijke toepassing van de relevante bepalingen uit de Algemene Wet Bestuursrecht (AWB). Stap 4: De samenwerkingsovereenkomst tussen twee combi-organisaties Twee of meer lokale organisaties, die gezamenlijk één of meerdere buurtsportcoaches te werk stellen, sluiten een samenwerkingsovereenkomst, waarin zij onder andere vastleggen: Visie en doel met betrekking tot de inzet van de buurtsportcoach. Bij welke van de organisaties het werkgeverschap wordt belegd, c.q. de afspraken worden gemaakt over de gezagsverhouding tussen de (beide) werkgever(s) en de buurtsportcoach. De rechtspositie en arbeidsvoorwaarden van de buurtsportcoach. Het functieprofiel en competenties van de buursportcoach. De wijze waarop de werving verloopt van de buurtsportcoach. De verantwoordelijkheidsverdeling in het kader van het werkgeverschap in relatie tot functioneren en beoordelen. Momenten van overleg. Verantwoording en verslaglegging. De duur van de verbintenis, die wordt aangegaan met de buurtsportcoach. Wat te doen bij ziekte van de buurtsportcoach. Zie ook de model-samenwerkingsovereenkomsten tussen combi-organisaties in de handreikingen bij dit rapport. Stap 5: De arbeidsovereenkomst Met inachtneming van de afspraken over de inzet van de buurtsportcoaches, zoals vast te leggen door sociale partners in de relevante cao s of in richtlijnen ten aanzien van de toepassing daarvan, wordt een arbeidsovereenkomst opgesteld voor de buurtsportcoach. De werkgroep adviseert de betrokken werkgevers- en werknemersorganisaties om daar waar dat nog niet is gebeurd, ernaar te streven om op korte termijn sluitende afspraken te maken over de te hanteren rechtspositie van buurtsportcoaches in de verschillende sectoren, waarin deze werkzaam zal zijn. Zie hiervoor verder hoofdstuk 6 en bijlage 5. De werkgroep adviseert de sociale partners in de sectoren onderwijs, sport, cultuur, kinderopvang, zorg en welzijn hiervoor model-arbeidsovereenkomsten op sectoraal niveau te ontwikkelen dan wel aan te sluiten bij de bestaande modellen in de sector. 25

26 De werkgroep adviseert de gemeenten om toe te zien op het niveau van werkgeverschap van de lokale werkgevers van de buurtsportcoaches. Op deze wijze kan worden voorkomen dat al te grote verschillen ontstaan in rechtspositie tussen verschillende buurtsportcoaches van hetzelfde niveau. Stap 6: En dan, aan de slag Na stap 5 zijn de formaliteiten afgewikkeld en kan de buurtsportcoach aan de slag. Met de invoering van de buurtsportcoaches wordt voortgegaan op de weg die voor een deel al succesvol is geplaveid door de combinatiefunctionarissen die in het kader van de Impuls brede scholen, cultuur en sport zijn benoemd en die in een groot aantal gemeenten naar tevredenheid functioneren. Bij de inzet van de buurtsportcoaches kan worden geleerd van de ervaringen die hiermee zijn opgedaan. Er is zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek gedaan naar de combinatiefuncties. Veel van wat dit onderzoek heeft opgeleverd, is direct toepasbaar op de buurtsportcoaches. De belangrijkste resultaten van dit onderzoek zijn opgenomen in bijlage 4. Stap 7: Evaluatie 4 De werkgroep adviseert de gemeenten en de betrokken lokale partners om periodiek te evalueren: of de invoering van de buurtsportcoaches er daadwerkelijk toe heeft geleid dat meer mensen in de buurten zijn gaan sporten en bewegen; welke doelgroepen en sectoren met dit initiatief worden bereikt en welke doelgroepen en sectoren niet of veel minder worden bereikt; welke knelpunten worden ervaren en of deze knelpunten op lokaal niveau kunnen worden weggenomen of dat zij v ragen om een landelijke bovensectorale aanpak. Daar waar nodig en mogelijk kan dan worden bijgestuurd In een eerder stadium hebben VWS, OCW en VNG afspraken gemaakt over de registratie van gegevens over het aantal combinatiefuncties onder wie buurtsportcoaches: - Hoeveel gemeenten maken gebruik van de mogelijkheid om buurtsportcoaches aan te stellen? - Hoeveel fte is er per gemeente gerealiseerd? - Hoeveel fte s zijn in totaal gerealiseerd? - Wordt cofinanciering publiek of privaat georganiseerd? - In welke sectoren zijn de buurtsportcoaches of combinatiefuncties werkzaam? Gelet op hetgeen tot op heden gebruikelijk is bij de output-monitoring van de combinatiefuncties zal ook gevraagd worden naar het werkgeverschap. Over de bredere monitoring in het kader van het programma Sport en bewegen in de buurt zijn de besprekingen nog niet geheel afgerond. Het gaat dan om zaken als de output-monitoring van de Sportimpuls voor instellingen en de outcome-monitoring van het totaal.

27 5.1 Aandachtspunten bij samenwerking BTW-heffing en detachering Een buurtsportcoach is een combinatiefunctie, waarbij een werknemer in dienst is bij één werkgever, maar gelijkelijk of in ieder geval voor een substantieel deel te werk wordt gesteld in of ten behoeve van tenminste twee werkvelden/sectoren. In veel gevallen zal dit formeel moeten worden geregeld door middel van het detacheren van personeel. Onder detachering van personeel wordt voor de heffing van omzetbelasting verstaan het door de werkgever (verder te noemen uitlener) tegen vergoeding ter beschikking stellen van een werknemer met instandhouding van zijn dienstbetrekking aan een derde (verder te noemen inlener), om onder diens leiding en toezicht werkzaamheden te verrichten. In beginsel is het detacheren van personeel voor de heffing van omzetbelasting een belaste dienst. Over de vergoeding dient in principe BTW te worden berekend. De over de detachering in rekening te brengen omzetbelasting dient door de uitlener aan de belastingdienst afgedragen te worden. De inlener kan de aan hem in rekening gebrachte omzetbelasting uitsluitend terugvragen indien door hem belaste prestaties voor de omzetbelasting worden verricht en hij dus BTW-plichtig is. Een groot aantal van de organisaties in de sectoren die nu betrokken zijn bij het creëren van buurtsportcoaches, verrichten in principe voor de BTW vrijgestelde prestaties. Dit heeft tot gevolg dat de BTW, die aan een inlener in rekening wordt gebracht, niet voor teruggaaf in aanmerking komt! Dit geldt echter niet voor de kinderopvangorganisaties en de commerciële sportaanbieders, zoals fitnesscentra. Zij kunnen de BTW wel terugvragen. Het detacheren van personeel en de daarmee samenhangende omzetbelasting vormt voor de inlener dus een kostprijsverhogende factor en blijkt daarmee een belangrijke hindernis bij de uitwisseling van personeel tussen instellingen die samenwerken bij het realiseren van meer sport en bewegen in de buurt. Bij de invoering van de combinatiefuncties heeft de toenmalige Taskforce Combinatiefuncties zich sterk gemaakt voor het realiseren van een BTW-vrijstelling voor combinatiefuncties. Nu vier jaar verder blijkt het probleem nog niet opgelost. Daarbij komt nog dat bij indertijd gekozen oplossingen zoals de uitleenovereenkomst om niet op veel plaatsen in Nederland toch BTW wordt geheven door de belastingdienst. De Taskforce Belemmeringen Buursportcoaches onder leiding van Onno Hoes, burgemeester van Maastricht, heeft als opdracht om zich in te zetten om lopende processen in relatie tot buurtsportcoaches te versnellen, belemmeringen en onduidelijkheden in wet- en regelgeving weg te nemen en hiermee ruim baan te maken voor intersectorale samenwerking. Ook het BTW vraagstuk heeft de aandacht van de Taskforce. De Rijksoverheid, als mede ondertekenaar van het bestuurlijk akkoord, kan hier een specifiek aanvullende rol vervullen door in het publieke domein de kostenverhogende werking van de BTW-heffing bij detacheringen in het kader van buurtsportcoaches / combinatiefuncties op te heffen. Vooralsnog is dit echter nog niet het geval Financiering van buurtsportcoaches en de (gevolgen voor) BTW-heffing Uitgangspunt voor het werkgeverschap vormt de afspraak in de Brede impuls combinatiefuncties (De Impuls Brede scholen, sport en cultuur + het addendum) dat buurtsportcoaches en andere combinatiefunctionarissen zoveel mogelijk worden benoemd/aangesteld bij een van de samenwerkende partners in de gemeente organisaties voor sport, welzijn, zorg, kinderopvang, onderwijs en jeugdzorg. In voorkomende gevallen wordt het werkgeverschap belegd bij een derde organisatie. Belangrijk is dat er sprake is van krachtig werkgeverschap, waarbinnen continuïteit in de arbeidsrelatie is gewaarborgd en reële arbeidsvoorwaarden. Het ligt voor de hand dat het werkgeverschap van de buurtsportcoach wordt belegd bij de organisatie die ook verantwoordelijk is voor diens werkzaamheden. Tegelijkertijd heeft de ervaring met de combinatiefuncties geleerd dat andere oplossingen, waarbij het formele werkgeverschap elders is belegd, goed kunnen werken. In voorkomende gevallen kunnen belemmeringen met betrekking 27