VERGADERING VAN 3 SEPTEMBER 2003

Transcriptie

1 PUNTEN VAN BEHANDELING BLZ. 01 Notulen van de vergadering van 25 juni Ingekomen stukken Regeling van werkzaamheden a Benoemingen Adviescommissie Bezwaar- en Beroepschriften Programmabegroting Algemene beschouwingen PvdA-fractie...6 Algemene beschouwingen CDA-fractie...9 Algemene beschouwingen VVD-fractie...13 Algemene beschouwingen GroenLinks-fractie...18 Algemene beschouwingen ChristenUnie-fractie...23 Algemene beschouwingen SP-fractie...27 Algemene beschouwingen D66-fractie...31 Algemene beschouwingen PvhN-fractie...39 Antwoord van gedeputeerde Calon...45 Antwoord van gedeputeerde Bleker...49 Antwoord van gedeputeerde Gerritsen...58 Antwoord van gedeputeerde Mulder...63 Antwoord van gedeputeerde Musschenga...65 Antwoord van de Voorzitter...69 Repliek van de PvdA-fractie...75 Repliek van de CDA-fractie...80 Repliek van de VVD-fractie...81 Repliek van de GroenLinks-fractie...83 Repliek van de ChristenUnie-fractie...85 Repliek van de SP-fractie...87 Repliek van de D66-fractie...89 Repliek van de PvhN-fractie...91 Dupliek van gedeputeerde Calon...93 Dupliek van gedeputeerde Bleker...96 Dupliek van gedeputeerde Gerritsen...97 Dupliek van gedeputeerde Mulder...99 Dupliek van gedeputeerde Musschenga Dupliek van de Voorzitter...102

2 Notulen vergadering 25 juni 2003 Ingekomen stukken Voorzitter: J.G.M. Alders, Commissaris der Koningin Statengriffier: de heer ir. J.M.C.A. Berkhout Aanwezig zijn 54 leden, te weten: J.G. Abbes (CDA), H.H.J. Boer (PvdA), J.R.A. Boertjens (VVD), mevrouw J.W.F. Boon-Themmen (VVD), mevrouw A.F. Bos (GroenLinks), M. Boumans (VVD), P.M. De Bruijne (PvdA), mevrouw Bulk (SP), D. Bultje (PvdA), A.A. Van Dam (CDA), L.A. Dieters (PvdA), J.J. Dijkstra (PvdA), mevrouw J.M. Drees (PvdA), mevrouw M.J. Edzes-Posthumus (PvdA), A. Engelsman (VVD), mevrouw A.M.K.D. Folkerts (GroenLinks), mevrouw F.Q. Gräper-van Koolwijk (D66), W. Haasken (VVD), K.J. Havinga (PvdA), H. Hemmes (SP), J. Hilverts (ChristenUnie), mevrouw D.J. Hoekzema-Buist (PvhN), D.A. Hollenga (CDA), M.J. Jager (CDA), F.C.A. Jaspers (PvdA), mevrouw A.G. Van Kleef-Schrör (CDA), J.W. Kok (PvdA), J.L.H. Köller (PvdA), mevrouw C.A. de Lange (PvdA), E.J. Luitjens (VVD), A. Maarsingh (CDA), mevrouw W.J. Mansveld (PvdA), L.A. Meijndert (CDA), H.C. Moll (GroenLinks), W.J. Moorlag (PvdA), mevrouw I.P.A. Mortiers (PvdA), H. Nijboer (PvdA), T.W. Oterdoom (VVD), W. van der Ploeg (GroenLinks), R.D. Rijploeg (PvdA), IJ.J. Rijzebol (CDA), J. Roggema (ChristenUnie), mevrouw M.J. Schouwenaar (PvdA), R.A.C. Slager (ChristenUnie), mevrouw L.K. Smit (PvdA), F.J. Van der Span (CDA), H. Staghouwer (ChristenUnie), C. Swagerman (SP), J.W. Veluwenkamp (PvdA), mevrouw I.L. Voogd (PvdA), N.R. Werkman (CDA), mevrouw A.C.M. de Winter-Wijffels (CDA), T.J. Zanen (PvhN), E.A. van Zuijlen (GroenLinks). Afwezig met kennisgeving: mevrouw G.R. Peetoom (CDA) Aanwezige leden van het College van Gedeputeerde Staten: H. Bleker, M.A.E. Calon, J.C. Gerritsen, mevrouw C.A.M. Mulder, T.A. Musschenga. De VOORZITTER: Ik open deze vergadering van Provinciale Staten. Ik ben blij dat wij elkaar op deze manier weer zien, zeker op een dag als vandaag. Ik heb een bericht van verhindering ontvangen van mevrouw Peetoom. 1. Notulen van de vergadering van 25 juni 2003 Zonder beraadslaging of stemming worden de notulen goedgekeurd. 2. Ingekomen stukken a. Brief van het College Sanering Ziekenhuisvoorzieningen van mei 2003 betreffende toezending van het jaarverslag 2002 van het College Sanering Ziekenhuisvoorzieningen Deze brief wordt voor kennisgeving aangenomen. b. Brief van de Raad Landelijk Gebied van 27 mei 2003 betreffende aanpassing Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Mevrouw BULK: Deze brief willen wij graag in de commissie bespreken. 2

3 Ingekomen stukken De VOORZITTER: Deze brief wordt toegevoegd aan de agenda van de commissie en komt straks terug bij de regeling van de werkzaamheden. Deze brief wordt aangehouden tot agendapunt 3. c. Brief van de Raad voor Verkeer en Waterstaat van 4 juni 2003 betreffende advies "Verantwoorde risico's, veilige ruimte" Deze brief wordt voor kennisgeving aangenomen. d. Brief van Bewonerscomité "De Meeuwen" van 14 juni 2003 betreffende verhoging IKEA-mast Europaweg Deze brief wordt voor kennisgeving aangenomen. e. Brieven van diverse afzenders (39) betreffende vastgestelde interim flora- en faunabeleid De VOORZITTER: De heer Moorlag heeft laten weten dat hij deze brief graag in de commissie wil bespreken. In het voorstel bij de regeling van de werkzaamheden is dat al opgenomen. Deze brief wordt aangehouden tot agendapunt 3. f. Brief van Onderzoekscommissie NNBT provincie Drenthe van 28 juli 2003 betreffende onderzoek NNBT Deze brief wordt voor kennisgeving aangenomen. g. Brief van Milieudefensie van 29 juli 2003 betreffende verzoek tot financiële bijdrage provincie "Openbaar Vervoer Tour" Deze brief wordt voor kennisgeving aangenomen. h. Brief van B.C.A.I. Pauw van Hanswijck de Jonge te Groningen van 26 juni 2003 betreffende informatie op Internet inzake bestuurscrisis LPF Deze brief wordt voor kennisgeving aangenomen. i. Brief van J.K. Meijer en A. Koning te Zoutkamp betreffende partiële herziening bestemmingsplan industrieterrein Noordkern Zoutkamp Telecommunicatie De heer MOLL: Ik verzoek de Staten op de hoogte te brengen van de afhandeling van deze brief. Er zitten twee aspecten in die wellicht, ook in het kader van het POP, voor de Staten relevant kunnen zijn. De VOORZITTER: Het lijkt mij dat aan dat verzoek kan worden voldaan. De heer SWAGERMAN: Wij verzoeken deze brieven ook in de commissie te bespreken. 3

4 Ingekomen stukken Regeling van werkzaamheden Benoeming Adviescommissie Bezwaar- en Beroepschriften De VOORZITTER: Ziet u dat in samenhang met het verzoek van de heer Moll? De heer SWAGERMAN: Ik wil toch graag dat de brief in de commissie wordt behandeld in verband met de invloed die Provinciale Staten hierin kan hebben. De VOORZITTER: Vindt u het goed dat wij eerst zien welke stappen op dit punt eventueel worden verwacht van het College en dat wij dit dan samenvoegen en op dat moment agenderen? Ik constateer dat dat het geval is. Deze brief wordt aangehouden tot agendapunt Regeling van werkzaamheden De VOORZITTER: De voorstellen van het presidium liggen voor. Naast de brieven onder de agendapunten 2b en 2e, die worden toegevoegd aan de commissieagenda, betreft dit nu ook de brief onder 2i van de Raad voor het Landelijk Gebied over de aanpassing van het gemeenschappelijk landbouwbeleid. Ook deze brief wordt toegevoegd aan de commissieagenda. Zijn er verder nog opmerkingen over de voorstellen en de agendering? De heer MOLL: Het is mij niet helemaal duidelijk zoals u het formuleert, maar de agendering van de commissies is natuurlijk naar mijn mening ten volle aan de orde. Ik stel na enig overleg voor, de potentieelstudie die geagendeerd is voor de commissie Landschap, Water en Milieu niet in die commissie te bespreken, maar in de commissie Economie en Mobiliteit, omdat die dit in meer samenhang kan bezien. Bovendien kunnen de beide voor dit veld verantwoordelijke gedeputeerden daarbij dan aanwezig zijn. De VOORZITTER: Kan dit voorstel van de heer Moll worden gevolgd? Ik constateer dat dit zo is. Dan breng ik die wijziging aan. Deze brief wordt behandeld in de commissie Economie en Mobiliteit. De VOORZITTER: Kunt u zich overigens vinden in de voorstellen? Ik constateer dat ook dit het geval is. Zonder beraadslaging of stemming wordt aldus besloten. 3a. Benoeming lid en plaatsvervangend lid in de Adviescommissie Bezwaar- en Beroepschriften De VOORZITTER: U bent in een brief van 22 augustus 2003 geïnformeerd dat de heer Jager zijn plaatsvervangend commissielidmaatschap zal beëindigen en dat de heer Werkman, die nu lid is, in de vacature zal toetreden. De heer Meijndert zal worden benoemd in de vacature van de heer Werkman. Over dit voorstel zult u zich moeten uitspreken. Dat houdt in dat wij daarover zullen moeten stemmen. Ik laat de stembriefjes nu uitdelen. Ik benoem in de commissie van stemopneming mevrouw Boon, de heer Veluwenkamp en de heer Moll en verzoek hen met de werkzaamheden aan te vangen. De vergadering wordt voor enkele minuten geschorst. 4

5 Benoeming Adviescommissie Bezwaar- en Beroepschriften Programmabegroting 2004 Algemene Beschouwingen PvdA-fractie De VOORZITTER: Ik heropen de vergadering en geef het woord aan mevrouw Boon-Themmen, voorzitter van de commissie van stemopneming. Mevrouw BOON-THEMMEN: Voorzitter! Er zijn 51 stemmen uitgebracht, alle conform het voorstel. De VOORZITTER: ik stel vast dat daarmee conform de voordracht de benoeming is bekrachtigd. 4. Voordracht van Gedeputeerde Staten van 8 juli 2003, nr , FC, betreffende Programmabegroting 2004 van de provincie Groningen (nummer 26/2003) De VOORZITTER: Vooraf wijs ik u nog op een aantal punten. De liefhebbers van de Provinciewet, die tot een nauwkeurige bestudering hiervan overgaan, constateren dat daarin een aardige bepaling staat waarvan het de vraag is of wij niet in strijd daarmee handelen. In artikel 194, lid 3 staat: Provinciale Staten beraadslagen over de ontwerpbegroting niet eerder dan twee weken na de openbare kennisgeving. Wij hebben een schema afgesproken dat de vraag doet rijzen of wij daarmee voldoen aan de voorwaarden. Gegeven het feit dat wij hebben besloten deze splitsing te maken, die overigens landelijk ook op die manier wordt toegepast, en gegeven het feit dat wij in oktober tot een afronding komen, volgen wij de commissievergadering met een begrotingskrant. De burgers krijgen daarmee de mogelijkheid in uw richting te reageren, voordat wij tot afronding komen. Ik meen oprecht dat, kijkend naar de toelichting, die strijdigheid reuze meevalt. Ik geef u in overweging dat met mij eens te zijn. Het is verkeerd dit onvermeld te laten. Bij zuivere bestudering moet je dit met elkaar vaststellen. Dat betekent dat naar mijn vaste overtuiging de amendementen als eerste in stemming komen tijdens de vergadering van vanochtend. Voor moties kan dat mogelijk anders. Wij zullen dat aan het eind van deze vergadering op de hand moeten wegen. Misschien is op enig moment overleg in dat kader noodzakelijk. Ik meen dat wij met de volle breedte van de afspraken die wij uitvoeren, handelen in de geest van de wet. In mijn brief van 11 augustus jl. heb ik de procedure vermeld. Vandaag komt er een volwaardige behandeling, met een totale spreektijd van 20 minuten per fractie; 15 minuten voor de eerste termijn en 5 minuten voor de tweede termijn, die in elkaar kunnen overlopen. Dat houdt in dat u meer tijd kunt overhouden voor de tweede termijn. Dat zou verstandig zijn. U kunt ook al uw tijd in de eerste termijn gebruiken. Ik leg u nog een keer uit dat ik daarop in mindering breng de interrupties en de antwoorden daarop. Die worden niet bij uw tijd berekend. Ik houd wel scherp in de gaten of wij daarmee niet steeds in herhaling vallen. Het is ook niet de bedoeling via interrupties een extra termijn te krijgen. Ik zal dan moeten ingrijpen. Dat zijn de spelregels. Ik ken uw bijdragen niet en dat maakt het met de dag spannender. Ik hoop dat u, bij het uitspreken van uw tekst, met mijn opmerkingen rekening houdt. U hebt inmiddels drie amendementen ontvangen, die bij de griffie zijn binnengekomen. U kunt deze al in de beraadslagingen betrekken. Dat is conform de afgesproken procedure. Wij gaan nu over tot de beraadslagingen. De heer MOORLAG: Voorzitter! Werk, Welzijn, Wonen en Water; dat zijn de trefwoorden voor de PvdA-fractie in deze Algemene Beschouwingen. Ik steek van wal met het laatste: water. Een doorgebroken dijk in Wilnis; een schuivende dijk bij Rotterdam; scheuren in de Hoornse dijk bij Haren. Beperking van stroomproductie door gebrek aan koelwater. Opnieuw onrust bij de burger. De ene keer door overvloed aan water, nu door droogte. De samenleving is kwetsbaar en afhankelijk van een goed functionerend waterbeheer. De vrijwel zekere klimaatverandering zal vaker leiden tot extreme weersomstandigheden en daaraan verbonden risico s. Het klimaatbestendig maken van onze samenleving gaat echt miljarden kosten. De risico s en de kosten maken het water tot een dominant politiek thema. De PvdA wil een aanscherping van het waterbeleid. Risico s moeten beter in kaart worden gebracht. 5

6 Algemene Beschouwingen PvdA-fractie Wie had gedacht dat droogte tot overstromingen kan leiden? Zijn risico s van dit type wel voldoende in beeld gebracht? Hebben wij kwetsbare veendijken in onze provincie? Zo ja, waar dan? Wat weet het College van deze risico s? Ook over de koelwaterproblemen bij de elektriciteitsproductie moet meer helderheid komen. Er is een lijstje waarop staat vermeld in welke volgorde gebiedsdelen worden afgekoppeld van het elektriciteitsnet. Bovenaan staan de plattelandsgebieden. De PvdA-fractie wil meer weten van dat lijstje. Welke prioritering en keuzerechtvaardiging ligt aan dat lijstje ten grondslag? Naast deze actuele problemen is er een meer fundamenteel probleem. De politieke vraag die zich hier nadrukkelijk aandient, is de vraag: Wie voert de regie in de integrale aanpak van het waterbeheer? Verder is de vraag: hoe gaan wij de sterk toenemende kosten voor mega-investeringen berekenen en verdelen? En wie beslist over die kostenverdeling? Een integrale aanpak van de waterbeheersing en een eerlijke verdeling van de lasten moeten voldoende democratische legitimering hebben. Daaraan ontbreekt het. In het huidige waterschapsbestel is dat onvoldoende gewaarborgd. Dit vraagt om een fundamentele discussie over het kies- en financieringsstelsel van de waterschappen. Vooruitlopend daarop vindt de PvdA-fractie dat wijzigingen van waterschapsverordeningen in de Staten moeten worden besproken vóórdat het College een beslissing neemt over die verordeningen. Kan het College dat toezeggen? Verder moet het Regionaal Bestuursakkoord Water op korte termijn met voortvarendheid tot stand komen. Ziet het College daar kans toe? Kan het College aangeven wat de prioriteiten zijn bij het opstellen van het Regionaal Bestuursakkoord Water? En welk tijdpad heeft het College voor ogen? Ik stap over naar hoofdstuk 1 van het collegeprogramma. Dit centrumlinkse College van Gedeputeerde Staten legt prioriteit bij het vergroten van de sociale samenhang in onze provincie en het wegwerken van de sociaal-economische achterstanden. Het is een hele volzin, maar zo luidt de eerste regel van het collegeprogramma. Het Langmanakkoord en voortzetting van het Kompasprogramma zijn essentieel voor het realiseren van het collegeprogramma, ook na Met Prinsjesdag in het verschiet is het de vraag of wij deze doelstelling, de ruggengraat van het collegeprogramma, overeind kunnen houden. Gaat het kabinet-balkenende afbreken wat door het kabinet- Kok II in de steigers is gezet? Wat blijft er over van het regionaal beleid? En wat blijft er over van de programmatische, samenhangende aanpak? De PvdA-fractie vindt dat het Langmanakkoord recht overeind moet blijven staan. De PvdA vindt het een onverteerbare gedachte dat het kabinet de zaag gaat zetten in de poten van het Kompasprogramma. Snijden leidt tot verlies van samenhang. Het Kolibriproject, Meerstad en de Regiovisie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het uitzicht op de snelle treinverbinding moet blijven. De werkgelegenheidssituatie in Oost-Groningen rechtvaardigt de realisering van de Agenda voor de Veenkoloniën. Wat moeten wij met de gereserveerde euro voor de Agenda van de Veenkoloniën als de cofinanciering wegblijft? Welk perspectief kunnen wij dit gebied nog geven? De dragende economische peilers van dit gebied - de industrie, de landbouw, de metaalnijverheid, de scheepsbouw en assemblagebedrijven - staan sterk onder druk. De transformatie naar een sterke, moderne en duurzame economie moet daarom met het volledige Kompasprogramma worden voortgezet. Na Prinsjesdag vindt overleg plaats tussen de noordelijke provincies en het kabinet. Wat wordt de inzet en de insteek van het College? Richt de inzet zich ook op snellere vervreemding van de Essent-aandelen om investeringsruimte voor onder meer Kolibri te realiseren? Is het College bereid, na Prinsjesdag een snelle analyse van de gevolgen van het kabinetsbeleid te leveren aan de Staten? En wilt u ons na afloop van het overleg met de bewindslieden informeren over de uitkomsten, zodat wij dit kunnen betrekken bij de vaststelling van de begroting op 6 oktober a.s.? De PvdA-fractie wil een extra versterking van het arbeidsmarktbeleid. De werkgelegenheidssituatie vraagt daarom. Het gaat om drie zaken. Allereerst de onderuitputting van het Europees Sociaal Fonds. 6

7 Algemene Beschouwingen PvdA-fractie In Brussel ligt 800 miljoen euro van het Europees Sociaal Fonds ongebruikt voor Nederland te wachten op besteding. Belangrijke oorzaak hiervan is dat vooral gemeenten de regels veel te complex vinden en kopschuw zijn geworden voor het risico van terugvordering van subsidies. Provincies mogen sinds 1999 geen subsidies meer aanvragen en geen projecten meer indienen. De PvdA-fractie vraagt het College alles in het werk te stellen om de stroom projecten en subsidieaanvragen voor het ESF weer te doen aanzwellen. Is het College bereid, hierin initiatieven te nemen en zo ja, welke? De PvdA-fractie vindt dat provincies ook weer projecten moeten kunnen indienen. Deelt het College die mening? Is het College bereid, via het IPO op een herziening bij het Rijk aan te dringen? In de tweede plaats vraagt de gesubsidieerde arbeid op korte termijn om extra maatregelen. Het omzetten van gesubsidieerd werk in regulier werk loopt op een aantal plaatsen goed, maar lang niet overal. In de maanden april en mei is 60 procent van de WW-populatie uitgestroomd naar een uitkeringssituatie in plaats van naar regulier werk. Is het College bereid extra inspanningen te doen? Is het College bereid een gebundelde aanpak met gemeenten en inlenende instellingen te ontwikkelen? Verder moet in de komende periode de vraag worden beantwoord wat wij nu écht willen met de groep mensen voor wie de onderkant van de reguliere arbeidsmarkt zo goed als onbereikbaar is. De PvdA-fractie wil deze mensen perspectief blijven geven. Wij moeten uitkeringsgelden inzetten voor zinvol werk en voor taken die voor de samenleving nuttig zijn. Als derde wil de PvdA-fractie dat leerlingen langer in het onderwijs blijven en dat de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt wordt verbeterd. De scholingsgraad in Noord-Nederland, die lager is dan het landelijke gemiddelde, moet omhoog. Dat geeft jongeren betere kansen op de arbeidsmarkt. In het SNN leeft het idee van een campagne Langer naar school. Hoe staat het College hiertegenover? Ik stap over naar het thema Wonen. Onze provincie heeft de komende decennia behoefte aan zo n woningen. Meerstad voorziet in de bouw van eenderde deel daarvan, met een zwaar accent op groen stedelijk wonen, waar veel vraag naar is. De PvdA-fractie is bezorgd over het bedienen van de andere segmenten: de betaalbare huur- en koopwoningen, de huisvesting voor jongeren en senioren. De bouwstroom voor deze groepen is echt veel te mager. In de begroting en in het Programma Wonen staan goede voornemens, maar welke concrete plannen heeft het College hier precies voor ogen? Is het sanctiebeleid van overheveling van contingenten wel effectief? Wij zetten daar vraagtekens bij. Wat komt er terecht van de inbreidingsplannen in de stad? Welke extra inzet, waarover op blz.16 van de begroting wordt gesproken, kunnen wij concreet tegemoetzien? Ik kom aan bij het programma Welzijn, Cultuur en Sociaal Beleid. Ik ontkom er niet aan iets te zeggen over het regeringsbeleid. Het kabinet lijkt armoede tot prikkel en kerninstrument van het werkgelegenheidsbeleid te hebben verheven. Het aantal bijstandsgerechtigden zal scherp oplopen als de WAO-plannen van het kabinet tot uitvoer worden gebracht. Mensen met uitkeringen worden nog dieper in de armoede gedrukt. De nieuwe Wet werk en bijstand beperkt gemeenten in het voeren van een lokaal armoedebeleid. Dat zal leiden tot toenemend sociaal isolement en maatschappelijke uitsluiting. Er komt meer druk op de welzijnsorganisaties te staan. In dat licht is de PvdA-fractie tevreden over het grotendeels terugdraaien van de bezuinigingen op het programma Welzijn. Het zal weliswaar een druppel op een gloeiende plaat zijn. De kritiek die wij hadden op de Voorjaarsnota, is bij deze begroting budgettair netjes gladgestreken. Budgettair is het in orde. In de commissie zullen wij nog wel verder met u praten over de allocatie van het geld binnen het programma. De PvdA-fractie vraagt het College op korte termijn met een uitgewerkt voorstel te komen voor het thema leefbaarheid van het platteland en multifunctionele centra. De PvdA-fractie is onder de indruk van het model steunstee dat in Bellingwolde en omgeving tot stand is gebracht. Dicht bij de mensen, geen blauwdruk van bovenaf, vraaggestuurd en goed passend in het gebiedsgericht beleid. Wil het College ons een uitgewerkt voorstel toezeggen? 7

8 Algemene Beschouwingen PvdA-fractie Algemene Beschouwingen CDA-fractie Een schrijnend punt is het voortdurende gesol met de categorie asielzoekers die al jarenlang in Nederland verblijft, vijf- tot zevenduizend mensen die al jarenlang tussen hoop en vrees heen en weer worden geslingerd. Mensen bij wie verwachtingen zijn gewekt door het vorige en het zittende kabinet. Uitzettingen die telkens grote onrust en verontwaardiging oproepen. Dit probleem moet op een acceptabele en humane wijze worden opgelost. Nu de Vreemdelingenwet van Job Cohen effectief is gebleken, moet er ruimte zijn voor een royaler eenmalig gebaar dan minister Verdonk voor ogen staat. De PvdA-fractie vindt dit probleem zo schrijnend, dat wij het College vragen dit aan de orde te stellen in het overleg dat het over enkele weken gaat voeren met de bewindslieden. Wat ons betreft kan dat vergezeld gaan van de mededeling dat Groningen beschikbaar blijft voor een meer dan evenredig deel van de opvang. Tenslotte maak ik nog enkele opmerkingen over het financiële beleid. De solide financiële koers wordt voorgezet. De PvdA-fractie steunt dat. De vormgeving van de eerste programmabegroting is in hoofdlijnen geslaagd. Er is zichtbaar een berg werk verzet. Een woord van dank aan het ambtelijk apparaat is hier op zijn plaats. Bij de behandeling van de eerste begroting van dit College moet de vraag worden beantwoord of de prioriteiten die in het collegeprogramma zijn gesteld, voldoende zijn vertaald in de plannen, het beleid en de voorgenomen besteding van middelen. Naar het oordeel van mijn fractie is dat op hoofdlijnen het geval. Dat neemt niet weg dat er in de commissies nog het nodige te bespreken valt. Ik noem alvast maar de volgende punten: versnelling van de uitrol van breedbandinternet, de Ecologische Hoofdstructuur, versterking van de burgerparticipatie. En natuurlijk de voorgenomen gaswinning in de Waddenzee, als doelstelling geformuleerd op blz. 107 van de productbegroting, die ik eigenlijk niet zou mogen lezen. Er zal, kortom, geen enkel thema onbesproken blijven. De PvdA-fractie ziet op dit moment, voorafgaand aan de commissiebehandeling, geen aanleiding om amendementen in te dienen. Dat past in onze lijn van bestaande plannen uitvoeren, in plaats van nieuwe plannen maken. Dat hebben wij in de verkiezingscampagne nadrukkelijk uitgedragen. De heer HOLLENGA: Voorzitter! Bewuste keuzes, een betrokken samenleving en een betrouwbare overheid, was en is het motto waarop de CDA-Statenfractie de komende vier jaar aanspreekbaar wil zijn. De sociaal-economische situatie in Nederland staat onder zware druk. Er is sprake van een forse toename van de werkloosheid. Bedrijfsinvesteringen en consumentenbestedingen lopen terug. Het kabinet ziet zich genoodzaakt om de problemen in Nederland op het gebied van de economie, de werkgelegenheid en de concurrentiepositie op te lossen door middel van een daadkrachtig herstelprogramma. Dit vereist stevige ingrepen waarbij iedereen erop achteruitgaat. Maar het is ook duidelijk dat deze maatregelen noodzakelijk zijn. Wij willen in Nederland een houdbaar sociaal stelsel met voorzieningen die ook op termijn betaalbaar blijven; een gezondheidszorg waarbij de patiënt ook op de lange duur de zorg kan krijgen waar hij of zij recht op heeft; en een pensioenstelsel waarbij onze kinderen ook een fatsoenlijke oude dag kunnen krijgen. De afgelopen jaren kon er veel worden uitgegeven door de overheid, maar er is te weinig rekening gehouden met een situatie dat het ook wel eens weer wat slechter zou kunnen gaan met de economie. Een daadkrachtige aanpak zal zich op termijn echter vertalen in herstel van scheefgegroeide situaties. Wij hebben dat de afgelopen tijd kunnen zien in de terugdringing van het aantal asielaanvragen en de terugloop van het aantal WAO-ers. In een tijd waarin een regering harde maatregelen neemt vraagt dit ook om solidariteit tussen jong en oud en tussen arm en rijk. De heer HEMMES: De WAO is teruggelopen. Dat geloof ik graag, maar de heer Hollenga weet ook dat de mensen die uit de WAO gaan, voor het grootste gedeelte in de bijstand terechtkomen. Ik vraag mij daarom af of dit wel zo n winstpunt is. Deze mensen krijgen geen werk, ook met dit kabinetsbeleid niet! 8

9 Algemene Beschouwingen CDA-fractie De heer HOLLENGA: Er zullen overal knelsituaties ontstaan. Ik ga ervan uit dat daar bij de landelijke overheid oog voor is en dat die knelsituaties worden opgelost. Dat kunnen wij hier niet doen. Zeker in zo n tijd moet de provinciale overheid laten zien waar zij voor staat. Hoe kunnen wij antwoord geven op de veranderingen en uitdagingen in deze tijd? Welke oplossingen kiezen wij voor de problemen die op onze burgers en bedrijven afkomen? In de visie van het CDA kunnen in een steeds diverser en mondiger samenleving die oplossingen alleen gerealiseerd worden als mensen hun vrijheid en idealen in samenwerking met anderen realiseren. Daarom kiezen wij voor een betrokken samenleving. Dat betekent ruimte geven aan burgerinitiatieven, en burgers en maatschappelijke organisaties betrekken bij de invulling en uitvoering van het provinciale beleid. Ook in Groningen zijn de laatste maanden rake klappen gevallen als het gaat om de werkgelegenheid. Als wij kijken naar de bouw en recentelijk nog Philips Stadskanaal, krijgt vooral het oosten van de provincie het weer zwaar voor de kiezen. Gelet op de werkloosheidscijfers in onze provincie vindt het CDA het nog steeds gerechtvaardigd om als Noord-Nederland te blijven pleiten voor extra regionaal sociaal-economisch beleid. Toch zijn er ook signalen waar wij hoop uit moeten putten. Uit de CBS-cijfers over vorig jaar blijkt dat Groningen qua groei in economisch opzicht het goed deed. Dat de aardgasopbrengsten daarin een rol spelen, kan niet ontkend worden. Ook de IT- en de dienstensector leverden een positieve bijdrage. Voor de CDA-fractie is het van belang om als provincie aan de slag te gaan met die zaken die men als regionale overheid zelf kan doen voor de economie en de werkgelegenheid. Het collegeprogramma spreekt terecht van een sociaal en economisch sterk Groningen. Hoe vullen wij dat nu in? Er moet ruimte zijn om te ondernemen in Groningen, zowel in de kernzones als op het platteland. Dat is de kern van de CDA-boodschap in de begrotingskrant. Dit betekent onder andere dat ondernemers ruimte moeten krijgen: minder regels, meer Kompas en meer kennistoegang. De besteding van Kompasgelden is nog steeds te veel dichtgetimmerd met regels. Deze moeten verminderd en versoepeld worden. Waarom moet een subsidieaanvraag van bijvoorbeeld euro een even zwaar traject door als één van 1 miljoen? De CDA-fractie dringt er bij het College op aan om bij de bijstelling van het Kompas dit najaar hierin verbetering aan te brengen. Wij horen nog te vaak van ondernemers en gemeenten dat er onvoldoende ruimte is om te ondernemen. Dat wil er bij de CDA-fractie niet in. Wij moeten laten zien wat er binnen het Provinciaal OmgevingsPlan wèl mogelijk is. Waarom doen wij er twee jaar over om in Garsthuizen te komen tot de invulling van een kleinschalig bedrijventerrein? Is er dan wel de wil bij overheden om echt iets voor ondernemers op het platteland te doen? Ruimte om te ondernemen is ook kijken of bepaalde regels versoepeld kunnen worden, waardoor ondernemers extra stimulansen krijgen. De CDA-fractie is groot voorstander van het aanpassen - dat wil zeggen verlagen - van de drempel in de IPR voor investeringen in het MKB. Extra aandacht vraagt de CDA-fractie voor de innovatie en de kennisinfrastructuur. Onderwijs, Rijksuniversiteit, Hanzehogeschool, ROC s, bedrijfsleven en regionale overheden in Groningen moeten zich nu extra actief inzetten. Het kabinet wil hier een speerpunt van maken. Groningen moet dan vooraan in de rij staan om hierop in te spelen. Het CDA is daarom vóór het opnieuw invoeren van een noordelijke KIM-regeling, een loonkostensubsidie voor recent afgestudeerde hbo ers en wo ers in het MKB. Ook wil de CDA-fractie meer inzetten op kwaliteitsverbetering van het beroepsonderwijs. De PvdAfractie refereerde ook aan de integratie van theorie en praktijk. Wij ondersteunen het initiatief van het noorden om op de door het kabinet toegezegde leerwerkplekken een extra claim te leggen. In dit verband moeten wij ons in Groningen ook aansluiten bij het pleidooi van de onderwijswethouders Oudkerk in Amsterdam en Van der Tak in Rotterdam om van het VMBO weer een echte vakopleiding te maken. Die oude ambachtsschool leverde wel vaklui af waarmee het bedrijfsleven kon werken; voor veel jongeren liggen hier wel kansen. Het bedrijfsleven vraagt erom. 9

10 Algemene Beschouwingen CDA-fractie De prioriteiten die het College in het Koersverhaal aangeeft hebben de instemming van de CDA-fractie. Goede infrastructuur is een belangrijke factor voor de economie, maar ook voor de veiligheid. Wij pleiten al jaren voor de ombouw van de N33 naar een A33. Het College doet er alles aan om dit te realiseren. De CDA-fractie stelt voor om deze actie een extra stimulans te geven door een aantal verbeteringen in de infrastructuur in Noord-Nederland in een breder kader te plaatsen. De aanpak van een aantal knelpunten in de infrastructuur moeten wij ook zien als het oplossen van problemen elders in het land. Als wij de N33 opwaarderen tot A33, het knelpunt van de A28 tussen Meppel en Zwolle aanpakken en in 2004 de voltooiing van de A31 in Duitsland achter de rug hebben, ontstaan er heel andere verkeersstromen. Dan is men vanuit het Ruhrgebied en vanuit Twente sneller in de Eemshaven dan in de haven van Rotterdam. Dat geeft verlichting van de vervoerstromen in het midden en westen van het land en een economische impuls voor de Eemshaven. Een intensievere samenwerking van Groningen Seaport met de Noord-Duitse havens hoort naar onze mening hier ook bij. Met andere woorden, wij moeten per 2 oktober 2003 minister Peijs laten weten dat deze infrastructuur meer landelijke betekenis heeft en dus meegenomen moet worden in prioriteiten van het ministerie. De heer HAASKEN: Ik ben enigszins verbaasd over deze verbreding van de visie van de CDA-fractie. Ik meen dat deze visie al lang staat opgetekend in het Langman-akkoord, waar wordt gepleit voor die verbreding. Het is een verhaal dat wij al een aantal jaren kennen. Ik ben benieuwd of de CDA-fractie van plan is, in het kader van voorfinanciering, daarvoor extra geld uit te trekken. Daarmee wordt het wel concreet. De heer HOLLENGA: In het collegeprogramma is opgenomen dat de provincie de verdubbeling van de N33 onder voorwaarden wil voorfinancieren. De CDA-fractie vraagt het College met een voorstel te komen hoe wij het geld daarvoor zo snel mogelijk kunnen reserveren. De heer MOORLAG: Ik vraag mij af of de heer Hollenga wel eens met zijn landelijke partijgenoten spreekt. De heer HOLLENGA: Regelmatig. De heer MOORLAG: Ik ga daarvan uit. Ik begrijp dat hij indicaties heeft dat zijn landelijke partijgenoten dit plan, de voorgestelde aanleg van de N33 oftewel de A33, ondersteunen. De heer HOLLENGA: Ik ga ervan uit dat ik ook in de Kamer steun verwerf voor dit voorstel. Net zo goed als de heer Moorlag niet altijd de volledige PvdA-fractie achter zich kan krijgen, zal mij dat ook niet altijd lukken. Ik zet mij er wel voor in. Het CDA is zeer tevreden over het terugdraaien van de bij de Voorjaarsnota nog voorgestelde bezuiniging op Duurzaam Veilig. Veiligheid is namelijk ook één van die bewuste keuzes waarop de CDA-fractie het College wil aanspreken. Publieke gerechtigheid: een betrouwbare overheid moet op basis van vaste waarden de burger weer de zekerheid van de rechtsstaat bieden en duidelijke grenzen stellen. De afgelopen periode investeerde de provincie daarin ook stevig en wij moeten daarmee doorgaan. Als het gaat om het crisismanagement staat het Groninger Model goed in de steigers. Crisissituaties komen altijd onverwachts, maar je kunt je er wel op voorbereiden. Ik heb twee voorbeelden waarvoor de CDA-fractie in dit verband aandacht vraagt. De PvdA-fractie deed dit ook al. Zij hebben beide te maken met zowel droogte als water. De droogte van de afgelopen periode heeft laten zien hoe belangrijk het is dat wij de dijken en kaden op orde hebben. Na 1998 is er in deze provincie een inhaalslag gemaakt en de CDA-fractie wil weten of de 10

11 Algemene Beschouwingen CDA-fractie maatregelen reeds zijn afgerond. Overigens zagen wij ook hoe belangrijk de taak van het waterschap is in een tijd van grote droogte. De beide waterschappen in onze provincie verdienen waardering voor het feit dat het in onze regio mogelijk bleef voor de landbouw om te beregenen. Dat mag ook wel eens gezegd worden. Een ander punt dat tijdens de afgelopen droogte speelde was de elektriciteitsvoorziening. Als CDA-fractie zijn wij zeer geschrokken dat er zomaar een moment kan komen dat iemand van het distributienet een knop kan omdraaien, waardoor grote delen van de provincie zonder stroom komen te zitten. Gisteravond werd het nog eens visueel getoond op de televisie. Dit kan en mag niet gebeuren zonder dat hierover goede afspraken zijn gemaakt. Wij willen dit binnenkort in de commissie Bestuur en Financiën aan de orde stellen. Wie beslist hierover en welke prioriteiten worden er dan gesteld; wie draait er voor de schade op en hoe vindt de communicatie met burgers en bedrijven plaats? Een belangrijk CDA-punt is aandacht voor het veiligheidsgevoel van de burgers in Groningen. Daarbij past onzes inziens niet een bezuiniging op de reclassering als daardoor de intensieve begeleiding van draaideurcriminelen in de provincie Groningen op losse schroeven komt te staan. Een tweede punt van zorg is de criminaliteit. Het kopje Platform Criminaliteitsbestrijding uit het Koersverhaal van het College stemde de CDA-fractie hoopvol, maar bij nadere bestudering bleek het hier om een platform te gaan dat zich vooral richt op de criminaliteitsbestrijding op bedrijventerreinen. Uiteraard is dit een prima initiatief, maar het mag nooit zo zijn dat bestrijding van de criminaliteit alleen maar voorrang krijgt in die situaties waarin er voor betaald kan worden. Veiligheid is en blijft een belangrijke, wellicht de belangrijkste overheidstaak. De CDA-fractie is van mening dat het niet mag blijven bij dit platform. De noodkreet van burgemeester Dijkstra van Grootegast is er één die door vele burgers wordt gedeeld. Ook voor kleine criminaliteit in wijk en dorp moeten wij oog hebben en daarop een antwoord geven. Waarom worden ouders van deze jongeren niet meer op het gedrag van hun kinderen aangesproken? Is het College bereid om ook voor situaties als in Grootegast initiatieven te nemen? Het provinciaal bestuur heeft de laatste jaren een steeds positiever houding waar het gaat om participatie van jongeren. De laatste weken zien wij in dit verband initiatieven die dit nog eens onderstrepen. Het project van het Huis voor de Sport om het gymonderwijs weer te laten terugkeren op de basisscholen wordt door ons erg gewaardeerd. De CDA-fractie is van mening dat dit binnen enkele jaren moet worden uitgebreid naar alle basisscholen in de provincie. Maar ook op cultuurgebied is de provincie actief om de jeugd hierbij te betrekken. Denk aan de vele initiatieven in de regionale cultuurplannen. Onlangs kwam het Groninger Museum met het plan om alle kinderen tijdens hun basisschoolperiode tenminste twee keer op bezoek te hebben. De CDA-fractie vindt dit ook, maar is met gedeputeerde Gerritsen van mening dat er ook een plek moet zijn voor andere musea in dit project. Het Noord-Nederlands Orkest verzorgt jaarlijks voor basisschoolleerlingen in het noorden kinderorkesten. Door het wegvallen van de hoofdsponsor over twee jaar dreigt er een financieel probleem. Ons advies kan niet anders zijn dan: zoek snel een nieuwe hoofdsponsor. Over al deze activiteiten moet er wel afstemming zijn met de scholen. Dat is weer die betrokken samenleving waarover ik sprak. Het moet wel ingepast worden in het schoolprogramma. Rekenen en taal blijven minstens zo belangrijk. Duidelijk is dat de CDA-fractie jongeren kansen wil geven en bereid is daarvoor ook in slechte tijden keuzes te maken. Dat geldt voor de bestrijding van de jeugdwerkloosheid, maar ook voor het participeren van jongeren in sport en cultuur. Waar nodig kiezen wij ook voor de bescherming van jongeren. De cijfers over kindermishandeling, ook in onze provincie, liegen er niet om. Jaarlijks raken er meer kinderen gehandicapt door kindermishandeling dan in het verkeer!! De provincie moet hier nóg meer het accent op leggen om dit te voorkomen. Als het gaat om het sociale gezicht van de provincie richting ouderen en asielzoekers, vindt de CDAfractie dat wij als provinciaal bestuur onze verantwoordelijkheid moeten blijven nemen. 11

12 Algemene Beschouwingen CDA-fractie Algemene beschouwingen VVD-fractie Voor ouderen moeten huisvesting en zorg prioriteit blijven houden. De fondsen die wij daarvoor als provincie hebben, mogen niet onbenut blijven. Dat geldt overigens ook voor de provinciale inzet in multifunctionele centra en andere dorps- en wijkvoorzieningen. De CDA-fractie wil graag eenmaal per jaar een voortgangsrapportage ontvangen waaruit blijkt waar welke projecten door de provincie zijn ondersteund. Uitvoering van beleid zal voor de komende periode centraal staan. Voor de CDA-fractie gaat het daarbij vooral om het uitvoeren van afgesproken beleid. Wij hebben de afgelopen jaren vaak veel geld gestoken in onderzoek en haalbaarheidsstudies, zonder dat wij zekerheid hadden over de financiering. Momenteel worden wij zelfs geconfronteerd met vastgesteld beleid waar, mede door rijksbezuinigingen, mogelijk geen geld voor is. Uit het Koersverhaal komt dit bijvoorbeeld duidelijk naar voren als het gaat om de EHS. De CDA-fractie vindt dat wij ons daar niet bij mogen neerleggen. Minister Veerman van Landbouw heeft 700 miljoen euro te verdelen voor de reconstructie. Van dit bedrag zal ook de provincie Groningen een evenredig deel moeten opeisen. De CDA-fractie vraagt zich af of er meer beleidsterreinen zijn waar dit probleem kan gaan spelen. Kan het College ons inzicht geven welke plannen er allemaal zijn waarvan de financiering nog niet is geregeld maar waarmee wij bij het beleid al wel rekening houden? Willen wij als betrouwbare overheid naar buiten treden, dan moeten wij desnoods aangeven dat sommige plannen niet kunnen worden uitgevoerd. De CDA-fractie komt bij deze Algemene Beschouwingen bewust niet met allerlei voorstellen voor nieuw beleid. Wij kozen in het collegeprogramma dat wij met de PvdA-fractie hebben gesloten duidelijk voor uitvoering van beleid. Daar willen wij het College ook op aanspreken in de komende tijd. Meer nog dan in andere jaren zal bij nieuw beleid het accent moeten liggen op het afronden van bestaand beleid om de middelen beschikbaar te krijgen. De begroting geeft voor 2004 nog een flexibel budget aan van nog geen euro. Daarbij komt de onzekerheid over de korting op het Provinciefonds als gevolg van extra bezuinigingen van het Rijk en de mogelijke aantasting van doeluitkeringen. Dit geeft aan dat ook de provincie nog wel eens in zwaar financieel weer terecht kan komen. Wij sluiten dan ook niet uit dat er de komende herfst nog wel eens opnieuw naar het financieel perspectief moet worden gekeken. De CDA-fractie is zich hiervan bewust, wil hier bij betrokken zijn en zal zich dan als een betrouwbare partner inzetten voor de burgers in deze provincie. De heer BOERTJENS: Voorzitter! Het zal u niet verbazen dat mijn fractie met spanning heeft uitgekeken naar deze Algemene Beschouwingen. Een nieuwe koers, nieuw beleid, of op zijn minst nieuwe beleidsaccenten, dat is wat je zou kunnen verwachten van een College dat zijn eerste honderd dagen erop heeft zitten. Begrijp mij goed, ik zeg beslist niet, dat het wat mijn fractie betreft allemaal anders zou moeten. Maar ik stel wel vast, dat ik bij lezing van het Koersverhaal de ambitie van dit College niet duidelijk heb aangetroffen. Kennelijk heeft dit College geen enkel thema of motto kunnen vinden, waarmee het die eigen ambitie helder en duidelijk neerzet en zo ook de Groninger bevolking betrekt bij het provinciaal bestuur. Ik begrijp best, dat het niet ieder jaar mogelijk is om iets nieuws te bedenken. Maar juist in het eerste jaar van een nieuwe collegeperiode is het van belang om een thema te kiezen waar je een paar jaar mee vooruit kunt. Wat mijn fractie betreft is dit duidelijk een gemiste kans! Laten wij verder gaan met de inhoud. Ook op dat punt laat het College naar onze opvatting enkele steken vallen. Onder het hoofdstukje ambitie treffen wij de zin aan: De komende jaren willen wij het accent leggen op de uitvoering van het eerder geformuleerde beleid. Daarmee zullen wij het moeten doen. Maar daar horen dan - naar de opvatting van de VVD-fractie kwantitatieve doelstellingen bij. Op een aantal plaatsen heb ik die wel aangetroffen, bijvoorbeeld waar het gaat om het inkrimpen van de personeelsformatie. Duidelijk, daar kunnen wij wat mee. Maar op andere plaatsen, bijvoorbeeld waar het gaat om het werkgelegenheidsbeleid, komen de ambities niet verder dan dat de inspanning erop gericht (is) om meer werkgelegenheid te behouden dan gemiddeld in Nederland het geval is. 12

13 Algemene beschouwingen VVD-fractie En even verderop: Om die reden zullen wij ons op korte termijn gaan bezighouden met de verdere vormgeving van een samenhangend werkgelegenheidsbeleid, inclusief arbeidsmarktbeleid. Bij de verdere uitwerking van dit beleid mist mijn fractie een kwantitatieve onderbouwing van de doelstellingen en ambities. Als wij spreken over het arbeidsmarkt- en werkgelegenheidsbeleid, kom ik bij Ondernemend Groningen. Natuurlijk maken ook wij ons grote zorgen over de werkgelegenheidsontwikkeling. De fracties van het CDA en de PvdA hebben dat zojuist al duidelijk verwoord. Wij zijn met het College van mening dat wij hier, zeker in de provincie Groningen, waar die cijfers nog wat zwaarder doortikken, extra op moeten inzetten. Wat ons betreft moet het nog veel concreter. Laat ik dat illustreren met een paar voorbeelden. Het College zegt bijvoorbeeld dat wij de aandelen van Essent zo snel mogelijk moeten vervreemden. Wat betekent dat nu? Heeft het College zich een bepaalde datum gesteld? Graag willen wij hier een concreet tijdpad uitgestippeld zien, temeer omdat de opbrengst toch al min of meer geheel is bestemd. Wat doen wij bijvoorbeeld als die opbrengst blijkt tegen te vallen? Kunnen wij dan al die wensen en ideeën die wij hebben, nog wel uitvoeren? Ik vraag zo snel en zo concreet mogelijk om een antwoord. Een ander punt is de verzelfstandiging van Groningen Seaports. Volgens de opvatting van het College zal dit moeten worden gerealiseerd op basis van het Statenbesluit in Maar sinds 1999 is er veel veranderd. De meningen over privatisering zijn gewijzigd. Elders, ook in andere havens, zijn ervaringen opgedaan met privatisering. De meningen van de twee andere partners in de gemeenschappelijke regeling, Eemshaven en Delfzijl, sporen niet geheel met de opvattingen van het provinciaal bestuur. Dat idee hebben wij. Al deze ontwikkelingen betekenen voor mijn fractie, dat wij nu meer gereserveerd tegenover een privatiseringsoperatie staan dan vier jaar geleden. Wij zullen nadere voorstellen van het College op dit punt dan ook zeer kritisch beoordelen. De heer SWAGERMAN: Zouden wij in het verslag helder onderlijnd kunnen krijgen dat de VVD-fractie signaleert dat de privatisering misschien toch niet zo n goed idee is? De VOORZITTER: Ik reik u straks een pen aan. De heer BOERTJENS: Wij baseren onze gedachten op praktische ervaringen. Wij kunnen om ons heen zien waar privatiseringen goed zijn gegaan en waar de knelpunten zitten. Ik meen dat je daarmee rekening moet houden en niet als een blind paard door moet gaan en blijven roepen dat privatisering een goede zaak is. Je zult dat praktisch moeten bezien en leren van de fouten die elders zijn gemaakt. Ik bedoel niet alleen bij andere havens, maar ook bij andere privatiseringsoperaties. De heer HEMMES: Geldt dat dan ook voor de privatisering van het elektriciteitsnet? De SP roept al jaren dat wij dat vooral niet moeten doen. De VVD-fractie was onze grootste tegenstander. U bent wat dat betreft meer onze richting opgegaan? Als dat het geval is, is mij dat een grote vreugde. De heer BOERTJENS: Daarover kunnen wij nog wel even doorgaan. Bij het elektriciteitsnet worden vaak ten onrechte privatisering en liberalisering door elkaar gehaald. Privatisering, dus het eigendomsrecht, hoeft nog niet meteen kwalijke gevolgen te hebben. De liberalisering gaat echter wat verder. Dan kunnen verschillende belangen met elkaar botsen. De heer JASPERS: Heeft de heer Boertjens veel contacten met de Kamerleden van de VVD in de Tweede Kamer, net zoals de CDA-fractie? Heeft ook hij de meerderheid achter zich? 13

14 Algemene beschouwingen VVD-fractie De heer BOERTJENS: Binnen de landelijke VVD verschuiven de opvattingen ook in de richting van een meer praktische benadering, die wat minder dogmatisch is. De heer MOORLAG: Mijn lenigheid van geest schiet hier toch wat te kort. De geluiden die ik hier in de regio hoor, zowel van het CDA als van de VVD, zijn duidelijk anders dan het landelijke geluid dat wij mogen beluisteren. Ik neem het echter met instemming aan. De heer BOERTJENS: Het is zeker binnen de VVD, maar ook wel bij andere partijen, zo dat de vernieuwing van denken in Groningen begint. Wat dat betreft hebben wij enig missiewerk te doen. Het is nu niet zo dat ik meteen met applaus wordt ontvangen in Den Haag, maar wij blijven wel onze ideeën uitdragen. De heer MOORLAG: Als de heer Boertjens lid was van de LPF, was hij nu geroyeerd. De heer BOERTJENS: Wij zijn een democratische partij. Samenvattend, zeg ik dat het niet zo zwart-wit is. Het is niet zo dat wij van de oude ideeën ineens overgaan op een totaal nieuw gedachtegoed. De nuances veranderen echter. De voorgestelde aanpak van het College op het gebied van de bestaande bedrijvigheid spreekt ons aan. Een impuls geven aan de kansrijke en belangrijke sectoren binnen onze regio. Life-sciences, maritiem cluster, ICT, voedingsmiddelen, metaal en biomedische sector worden met name genoemd. Ik voeg er nog enkele aan toe en denk dan bijvoorbeeld aan transport en de logistieke sector. Dat is vooral van belang voor de toekomstige ontwikkeling van het Eemsmondgebied. Het is zojuist al in een ander verband genoemd. Deze uitgangspunten van het College waarderen wij. Maar ook hier wensen wij het wat concreter te zien en meer meetbaar. Waar mogen wij het College straks op afrekenen? Bij te realiseren prestaties staat een bolletje met daarachter wat wij gaan presteren, namelijk een sterke sectorstructuur. Ik moet eerlijk bekennen dat dit mij iets te vaag is. Wat gaat het College nu concreet aanpakken om te zorgen dat bijvoorbeeld universiteit en hbo beter aan gaan sluiten op de arbeidsmarkt in de provincie Groningen? Wat doet het College daar concreet aan? Voor ik verderga, maak ik een aantal opmerkingen over Europa. Het College constateert dat Europa geld is. Europese fondsen zijn ook voor ons in de toekomst zeer belangrijk. Maar Europa breidt zich steeds verder uit. Er komen tien landen bij en dat houdt in dat het relatieve belang van Nederland kleiner wordt, maar ook dat er veel nieuwe regio s bijkomen die meer aandacht zullen vragen. Onze rol in de nieuwe Hanze Interregio, de Hanzepassage, de Eems-Dollardregio, is wel duidelijk. Wij willen echter meer weten wat de Europese uitbreiding nu betekent voor de provincie Groningen. Wat betekent de nadruk die op regio s komt te liggen voor Noord-Nederland en concreet voor Groningen? Heeft het College een visie wat dat, financieel vertaald, zou kunnen betekenen? Kortom, Europa is een onzekere toekomst, maar wij wensen helder geprofileerd zien hoe de provincie Groningen daarin een rol kan blijven spelen. Vervolgens maak ik enkele opmerkingen over toerisme en recreatie. Wat is de rol die het College gaat vervullen op het terrein van toerisme en recreatie in het post NNBT- tijdperk? Het College stelt dat er snel een oplossing gevonden moet worden en een goed marketingconcept ontwikkeld moet worden. Maar dit soort spreekwoordelijke open deuren laat ons in het ongewisse over de rol die het College zich toedicht om een duidelijk profiel voor Stad en Ommeland neer te zetten. Daarmee moeten wij niet te lang wachten. Aan een nieuw regionaal, dus noordelijk avontuur hebben wij wat toeristische promotie betreft, geen behoefte. Sprekend over recreatie en toerisme, kom ik op een door ons vaker naar voren gebracht punt: het moratorium op vakantieparken. Enige jaren geleden al hebben wij dit moratorium ter discussie gesteld, omdat het in onze opvatting niet goed is voor de kwaliteit van de bestaande voorzieningen. 14

15 Algemene beschouwingen VVD-fractie Wij willen dat er meer ruimte komt voor ondernemers om in deze sector te investeren. Dat jaagt ook overige investeringen in aan. Er kunnen planologische bezwaren zijn, maar alle overige bezwaren, met name de bezettingsgraad, zijn des ondernemers. Vorig jaar is een onderzoek op dit punt gestart. Sindsdien hebben wij niets meer vernomen. Wij willen graag weten hoe het ermee staat. Mevrouw BOS: Weet de heer Boertjens hoe men bij het Lauwersmeer klaagt over de slechte voorlichting die is ontvangen over de bezetting? De bezetting is daar zeer laag. Er zijn wel huizen gekocht. De heer BOERTJENS: Ja, daarvan ben ik op de hoogte. U raakt de essentie van mijn betoog. Ik zeg dat dit een ondernemersrisico is. Daarover gaat de provincie niet. Het is jammer als iemand investeert en verkeerde berekeningen maakt. Het is echter niet aan de provincie het ruimtelijke-ordeningsbeleid dusdanig te veranderen dat een kunstmatige krapte wordt gecreëerd. Mevrouw BOS: Nee, maar ik dacht dat de heer Boertjens voorstander van economische ontwikkelingen is. De heer BOERTJENS: Ja, dat klopt. Dat heeft u goed gedacht. Mevrouw BOS: Ik meen dat dit hiermee in strijd is. De heer BOERTJENS: Ondernemers nemen de beslissing om daar te investeren. Mensen kopen één of meer huizen die zij denken te verhuren. Dat lukt nu misschien niet. Hopelijk wordt het Lauwersmeergebied over een paar jaar meer ontdekt dat nu het geval is. Ik neem aan dat u ook graag wilt dat er veel toeristen gaan fietsen, motorrijden en autorijden en dat het een goed bezocht gebied wordt. Dat wilt u en dat wil ik ook graag. De heer HEMMES: Zit de heer Boertjens erop te wachten dat wij hier in Groningen moeten aankijken tegen nog meer leegstaande vakantieparken? Zit de bevolking daarop te wachten? De heer BOERTJENS: Wat je niet hebt, kun je niet verhuren. Dat is les één in de economie. Je zult eerst moeten bouwen. Dan moet je marktonderzoek verrichten. Kennelijk heeft men het hier en daar iets te ruim bemeten. Ik vind echter niet dat wij nu planologische ruimtelijke-ordeningsmaatregelen moeten nemen om vraag en aanbod meer in evenwicht te brengen. Mevrouw BOS: Nog niet zo heel lang geleden is zo n onderzoek verricht. Er werd toen gezegd dat er meer de hand moeten worden gehouden aan die ontwikkeling. Vandaar dat de provincie dit beleid voert. Nu wil de heer Boertjens alweer een nieuw onderzoek. De heer BOERTJENS: Nee, ik vraag niet naar een nieuw onderzoek. Ik constateer dat er een onderzoek is gestart en ik vraag naar de resultaten daarvan. Mevrouw BOS: Hierover spreken wij elkaar nog wel. De heer BOERTJENS: Daarover zijn wij het eens. Ik stap over op de scheepsbouw. Ik vraag aandacht voor de tijdelijke regeling onder ordersteun, die op 25 juli 2003 in de Staatscourant is verschenen. Er is een bedrag van 60 miljoen euro beschikbaar gesteld voor 6 procent ondersteuning voor de scheepsbouw. Vanaf gisteren kon daarop worden ingetekend. Die regeling baart 1 miljard euro, dus 60 miljoen euro en daarvan 6 procent. 15

16 Algemene beschouwingen VVD-fractie Er kan daarom een bedrag van 1 miljard euro worden geïnvesteerd. Dat bedrag is nu ver overtekend. Voor meer dan 2 miljard euro is aan te bouwen schepen ingetekend. Ik vraag het College bij het kabinet aan te dringen op een verlening of verruiming van deze regeling. Een ander punt in het kader van scheepsbouw zijn de initiatieven op het gebied van het tankerontmantelingsplatform. Wij vinden dit een goed initiatief, waarmee onze provincie zich goed kan profileren. Ik zie daarvoor graag ondersteuning van de provincie. Wat ik lees in het Koersverhaal over ruimtelijke ordening is een korte weergave van de hoofdlijnen van het Provinciaal Omgevingsplan. Ook hier veel uitvoering en verder weinig nieuws onder de zon. Een hoge windturbine bij de stad Groningen zal er dus niet komen. Het idee dat vanuit de stad Groningen werd voorgesteld past niet in het POP en kon daarom met de woorden een belachelijk plan rechtstreeks door naar de prullenbak. Dit soort duidelijkheid maakt besturen wel zo makkelijk. Voor mijn fractie is dit echter te dogmatisch en mag er best wat vaker een afweging komen tussen de voors en tegens van een creatief idee. Bij de verdere uitwerking van de EHS noemt het College opnieuw de mogelijkheid van voorfinanciering. Voor ons is dat alleen bespreekbaar binnen strikte randvoorwaarden. Laat ik er een paar noemen: alleen als er volledige zekerheid is dat het geld ook terugkomt, eerst de bestaande EHS-afspraken afronden en nog geen invulling in bestemmingsplannen van gebieden waar nog geen zicht is op mogelijke financiering. Bij een toenemende schaarste aan middelen voor natuurbeleid kiest mijn fractie voor kwaliteit en de inzet van middelen, daar waar het meeste effect kan worden gesorteerd. De heer HOLLENGA: U citeert nu uit het Koersverhaal? De heer BOERTJENS: Nee, ik zeg dat er op basis van het Koersverhaal een verdere prioritering moet komen. Als er minder geld komt, kiezen wij voor kwaliteit en niet voor kwantiteit. Wij wensen geen zaken in bestemmingsplannen te zetten waarvoor nog geen geld is. Wij moeten duidelijke keuzes maken. In eerdere Algemene Beschouwingen heeft de VVD-fractie steeds aandacht gevraagd voor de instandhouding en verdere ontwikkeling van een goede infrastructuur in onze provincie. Onder Bereikbaar Groningen vinden wij een aantal van de ambities van het College op dit punt. Wij vragen om verdere verduidelijking en concretisering. Bijvoorbeeld de nieuwe weg van Groningen naar Winsum. Is er zicht op een tijdpad nadat de MER en de tracéstudie zijn afgerond? Met andere woorden: wanneer denkt de heer Musschenga het lintje door te kunnen knippen? De bereikbaarheid van Delfzijl over de weg staat terecht hoog op de agenda. Maar ook de bereikbaarheid van de Eemsmondregio over water verdient blijvende aandacht. Wil het College zich inspannen om de capaciteit van de zeesluizen in Delfzijl te verdubbelen en alvast voor te bereiden op de duwvaart met een verlenging? De bereikbaarheid van de stad Groningen baart ons nog steeds grote zorgen, met name de financiering van Kolibri en het OV-netwerk en de participatie van het Rijk daarbij. Wanneer hier op korte termijn geen duidelijkheid over wordt gecreëerd, vrezen wij ook dat de zogenoemde schragende gemeenten, als zij geen winst in de plannen zien, gaan afhaken. Sprekend over gebiedsgericht beleid, moet ik nog een enkele opmerking kwijt over de Veenkoloniën. Terecht spreekt het College haar zorg uit over de verdere uitwerking van de Agenda voor de Veenkoloniën, nu het Rijk de vinger op de knip houdt. Wat ik proef uit de betreffende passage in het Koersverhaal is dat het College kiest voor de uitvoering van de agenda op een lager ambitieniveau. Is het College dan niet van plan om het Rijk te houden aan eerder gemaakte afspraken en gewekte verwachtingen? Ik meen dat dit zeker nodig is. Niet alleen voor de Veenkoloniën; ik wil dit verbreden naar bijvoorbeeld de Blauwe Stad, Meerstad en andere grote projecten. Na de derde dinsdag in september zal blijken dat het allemaal waarschijnlijk nog krapper is. Mijn vraag is wat de inzet van het College is bij minder middelen voor deze grote projecten. 16

17 Algemene beschouwingen VVD-fractie Algemene beschouwingen GroenLinks-fractie Ook in het beleid op het terrein van welzijn en zorg komen wij veel vaagheden tegen. Als voorbeeld noem ik de armoedebestrijding, waarlijk geen nieuw onderwerp en in het verleden al meerdere malen aangekaart. Het College komt daar niet veel verder dan een statement over het beter in beeld brengen van de situatie. Zo langzamerhand is er al veel bekend, vooral via gemeenten, maar ook vanuit verschillende congressen die ook in onze provincie zijn gehouden. Bekend is met name waar de probleemhaarden zich bevinden. Wij willen graag meer duidelijkheid dan dit alleen maar in kaart brengen. Op het gebied van de zogenaamde middenevenementen zien wij dat een aantal daarvan, bijvoorbeeld 4 Mijl van Groningen, die status is ontgroeid. Wat wordt het nieuwe beleid voor de middenevenementen, die een maatje te groot zijn geworden voor het fonds? Het College spreekt zich uit voor een stimulerende rol op het gebied van kleinschalige woonzorgcomplexen. Mijn fractie deelt die opvatting. Er wordt naar gestreefd om daarvoor subsidiemogelijkheden binnen de reserve CESI te vinden. Betekent dit dat er een afgebakend fonds woonzorg-infrastructuur gevormd gaat worden uit het CESI en zo ja, hoe groot wordt dat fonds dan? Ook het sportbeleid wordt straks gebiedsgericht aangepakt. Betekent dit dat er niet meer met afzonderlijke gemeenten wordt samengewerkt? De VVD-fractie maakt zich grote zorgen over de verwachte toename van meldingen inzake kindermishandeling en wachtlijsten als gevolg daarvan. Dit kan in onze ogen absoluut niet! Hoe denkt het College, anticiperend op die toename, deze problemen het hoofd te bieden? Hetzelfde geldt overigens voor wachtlijsten bij de GGZ in onze provincie. Belangrijk knelpunt is ook hier de beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel. Dit is een zaak van lange adem, en daarom ook een punt om vroegtijdig het hoofd te bieden. Het laatste geldt ook voor het dreigend tekort aan huisartsen. Meer dan de helft van de huisartsen in onze provincie is ouder dan 50 jaar. Wij maken ons ernstig zorgen over de gevolgen van de op handen zijnde generatiewisseling. Deelt het College onze zorgen en kan het duidelijk maken dat er genoeg aan wordt gedaan? Ons idee is dat er meer moet gebeuren voordat er grote knelpunten ontstaan. Ik ga niet spreken over water, want daarover hebben wij eerder vragen gesteld. Ik rond af. De VVD-fractie blijft zich op basis van haar liberale principes inzetten voor de inwoners van onze mooie provincie. Eenzelfde ambitie proeven wij ook bij dit College. Maar wij moeten, zeker binnen het dualistische bestel waarin wij nu werken, elkaar scherp houden. Voor mijn fractie zal dit voor de komende periode betekenen dat wij sterk zullen focussen op de maatschappelijke effecten van het collegebeleid en de financiële middelen die daarvoor worden bestemd. Concrete en waar mogelijk meetbare indicatoren zullen onze beoordeling moeten objectiveren. Een laatste woord van waardering spreek ik nog uit voor het ambtelijk apparaat van onze provincie, waarvan wij hebben kunnen constateren dat het weliswaar minder in omvang wordt, maar van een nóg hogere kwaliteit. En dat is bepaald geen gemakkelijk vooruitzicht! Mevrouw BOS: Voorzitter! Dit zijn de eerste Algemene Beschouwingen na de verkiezingen, met nieuwe Statenleden, een linkse meerderheid, voor het eerst een duale begroting en een College bestaande uit het CDA en PvdA. Bestrijden deze partijen elkaar in Den Haag, in Groningen moeten zij de handen ineen slaan. Het is bijna onvermijdelijk dat de heren Bleker en Calon elkaar nog wel eens in de haren zullen vliegen en de bezuinigingen maken die kans alleen maar groter! De vraag die opkomt is hoe er wordt bezuinigd: uitvoeren wat kán of uitvoeren wat moet? Momenteel kiest Den Haag voor het eerste en breekt hardvochtig alles af wat met veel moeite is opgebouwd. Kijk maar naar de Bijstandswet, het ziekenfondspakket, het vluchtelingenbeleid en de afbouw van de Melkertbanen. Grote groepen mensen die toch al kwetsbaar in het leven staan worden het meest getroffen. Op deze manier blijft er van de geloofwaardigheid van de overheid niet veel meer over. 17

18 Algemene beschouwingen GroenLinks-fractie Volgens Maurice de Hond is het vertrouwen in de politiek en in politici nog nooit zo laag geweest als nu. Maar er is méér aan de hand. Mevrouw Stuiveling van de Algemene Rekenkamer spreekt van een crisis in de publieke sector en wijst vier oorzaken aan: 1. gebrekkige beleidsvoorbereiding en te ambitieuze beleidsvoornemens; 2. overwaardering van beleidsvorming naast een onderwaardering van de uitvoering; 3. veel te geringe aandacht voor verantwoording, evaluatie en nacalculatie; 4. onvermogen lessen uit het verleden te leren. Deze opsomming is zonder meer ook van toepassing op de provincie Groningen en voorbeelden zijn niet moeilijk te vinden. Grote evenementen als Via Dorkwerd, Blue Moon en Di Giro waren niet goed voorbereid, evenmin het besluit om de subsidie voor de Vereniging Kleine Dorpen Groningen stop te zetten. Het Festival di Gironingen en de magneetzweefbaan zijn in onze ogen te ambitieus. Over het provinciale natuur-en landschapsbeleid wordt de ene notitie na de andere geschreven, maar de uitvoering komt niet uit de verf. Het onvermogen lessen uit het verleden te leren is prima van toepassing op de perikelen rondom het fietspad en de honderdtwintig dode iepen. Inmiddels is iedereen ervan overtuigd dat het belangrijk is dat de provincie concrete doelstellingen formuleert, toetsingscriteria opstelt en evaluaties inlast. Ook Statenleden moeten die taken beter oppakken. Daarom vinden wij de discussie over de opzet van de begroting en de programma-indeling zo belangrijk. Wij zijn benieuwd naar de komende besprekingen over de doelstellingen, de monitoring en evaluaties hiervan. Mevrouw Stuiveling is van mening dat een cultuuromslag bereikt kan worden door te kiezen voor thema s die wezenlijk en urgent worden gevonden en, minstens zo belangrijk, te kiezen tegen onderwerpen en thema s die niet als wezenlijk en spoedeisend worden beschouwd. Een voorwaarde is natuurlijk dat de partijen het over de prioriteiten eens zijn. Mijn fractie kiest voor deze periode voor de thema s sociaal beleid en werkgelegenheid, natuur, landschap en milieu. Wat wij zeer belangrijk vinden en als apart thema noemen, is de vluchtelingenproblematiek. Wij kiezen dus niet voor de aanleg van de magneetzweefbaan en de verdubbeling van de N33. Wij wensen dat het STOV zo spoedig mogelijk wordt uitgevoerd. De GroenLinks-fractie heeft het collegeprogramma bestempeld als een vaag, snel in elkaar geflanst stuk zonder een samenhangende visie. Aan de voor ons liggende programmabegroting is meer zorg besteed. Het is nog niet helemaal een echte duale begroting, maar de structuur is te herkennen. De doelstellingen zijn echter nog steeds moeilijk te toetsen. Wij missen een integrale visie en er wordt te veel de nadruk gelegd op asfalt en beton. Ieder programmaonderdeel zou toch worden getoetst op duurzaamheid? Ook moet het College nog wennen aan het duale stelsel. Het is in het nieuwe stelsel toch niet logisch dat de Productbegroting eerst door het College wordt vastgesteld en dat Provinciale Staten daarna de programmabegroting vaststellen. Stel dat Provinciale Staten de programmabegroting wezenlijk willen wijzigen. Ik geef nog een voorbeeld. Er staat Wij zijn voornemens door uw Staten te laten behandelen.. Daar zou toch moeten staan: Wij zijn voornemens aan uw Staten voor te stellen de volgende zaken in behandeling te nemen. Ik ga in op onze thema s en neem als eerste het sociaal beleid en de werkgelegenheid. De GroenLinks-fractie blijft knokken vóór de zorg en tegen de armoede. De aanbevelingen in het initiatiefvoorstel van de GroenLinks-fractie en de PvdA-fractie ten aanzien van het armoedebeleid zullen door de slechte economie steeds belangrijker worden. Wij vinden het hoog tijd dat het armoedebeleid nu echt handen en voeten krijgt. De provincie moet niet bang zijn gemeenten hierbij te ondersteunen en te stimuleren. Wat wij missen zijn concrete plannen van het College. De groei van de werkgelegenheid was de laatste jaren fors. Nu is er sprake van krimp, met allen gevolgen van dien. De komende maanden moeten de Kompasmiddelen effectiever worden ingezet. Wij denken hierbij bijvoorbeeld aan de IPR voor kleinere bedrijven. 18

19 Algemene beschouwingen GroenLinks-fractie In deze Staten heeft mijn fractie, samen met andere partijen, ervoor gepleit de gesubsidieerde banen te behouden en daarnaast te zorgen voor een betere doorstroming naar reguliere banen. Momenteel bezuinigen heel wat gemeenten op de Melkert-banen, de een meer dan de andere. De GroenLinks-fractie vindt dat in de provincie geen ID ers en WIW ers meer buiten de boot mogen vallen. Wij pleiten voor een vangnet, waarvoor de provincie, samen met de VNG, de vakbonden en de SBI s een vorm moeten vinden. Er is de laatste jaren met name door de GroenLinks-fractie en de SP-fractie vaak over de noodzaak van sociale woningbouw gesproken. Doordat de overheid de sociale woningbouw niet meer subsidieert en de bouw aan de markt overlaat, blijven de wachtlijsten groeien. Maar de provincie kan wel bijsturen. Wij zijn dan ook blij met de plannen om meer woningen in de sociale sector te bouwen. Niet alleen Meerstad biedt mogelijkheden, maar ook de dorpen in en rondom de Blauwe Stad. Tijdens een Statenexcursie dit jaar hebben wij veel gehoord over levensloopbestendige en duurzame woningbouw. Die kennis moeten wij niet verloren laten gaan, maar toepassen op de situatie in onze provincie. Wij pleiten dan ook niet alleen voor een grondpot voor landinrichting, maar ook voor een grondpot voor sociale woningbouw. Op deze manier kan de provincie eraan meewerken dat dure koopwoningen en sociale woningbouw met elkaar worden gemengd en er geen segregatie ontstaat. De leefbaarheid op het platteland gaat achteruit door de verdwijning van voorzieningen en, wat nog veel erger is, daardoor verdwijnt ook de sociale samenhang. Dat werd mij nog eens duidelijk toen ik vorige week een vergadering van onze dorpsvereniging bijwoonde. Houwerzijl is maar een klein dorp, maar in tegenstelling tot vroeger kennen wij elkaar niet eens meer allemaal. Een positief punt was dat alle aanwezigen vonden dat het anders moest. Maar hoe doe je dat? Niet alleen de gemeente, ook de provincie moet hier extra energie en middelen insteken. Het Loket Levende Dorpen is een goed initiatief en wij zijn blij dat ons voorstel voor een fonds voor plattelandsontwikkeling positief in deze Staten is ontvangen. Niet alleen multifunctionele dorpshuizen, maar ook steunstees kunnen hiervan profiteren. De zorg kan ook een motor zijn bij het opkrikken van de leefbaarheid in de dorpen. Het is daarom goed dat het Stimuleringsfonds weer wordt opgevuld. Ons tweede thema is natuur, landschap en milieu. De GroenLinks-fractie dringt al jaren aan op maatregelen om de achteruitgang van natuur en landschap een halt toe te roepen en te herstellen. Wel zijn er veel beleidsnotities en mooie bedoelingen, maar van daadkracht was geen enkele sprake. Daarbij komt nog dat het landelijk natuurbeleid ronduit desastreus is. Het College zegt nu met de uitvoering te willen beginnen. Dat is prachtig, maar wij moeten het nog zien! Natuur en landschap in onze provincie zijn nauw verweven met de landbouw. Internationale en nationale ontwikkelingen zullen leiden tot herstructurering en vernieuwing van de landbouw. De GroenLinks-fractie wil de biologische landbouw en de gemengde bedrijfsvoering blijven stimuleren en het ambitieniveau niet verlagen. Daarnaast moet de provincie doorgaan met een restrictief beleid voor de bio-industrie. Op initiatief van het Ministerie van LNV worden de komende maanden rondetafelgesprekken gevoerd over de intensieve veehouderij. Op 10 november 2003 zal er een nationaal congres over dit onderwerp worden gehouden. Dat zijn goede initiatieven, waarbij ook de provincie zich kan aansluiten. Gezien de laatste droge maanden is opnieuw aangetoond dat de overheid nog steeds geen vat heeft op het waterbeleid en waterbeheer. Steeds weer wordt het beleid door de feiten achterhaald. Neem als voorbeeld de schuifdijken. Afspraken worden niet nagekomen, zoals de controle op de secundaire dijken waarvoor criteria moesten worden opgesteld door de provincies. Een integrale aanpak van het waterbeleid is de enige oplossing. Voor ons betekent "integraal" dat de doelstellingen voor waterkwantiteit, waterkwaliteit en natuurontwikkeling in samenhang met elkaar worden ontwikkeld en uitgevoerd. Wij willen dat zo snel mogelijk wordt geïnventariseerd wat de knelpunten zijn bij de uitvoering van de stroomgebiedvisie. Dat is ook belangrijk in verband met de extra maatregelen die nodig zijn om verdroging van natuur- en landbouwgebieden tegen te gaan. Ook willen wij dat het College met voorstellen komt over de invulling van de brede Groene rivier. 19

20 Algemene beschouwingen GroenLinks-fractie In het kader van het natuurbeleid vraagt mijn fractie speciale aandacht voor de Waddenzee. Ons standpunt is duidelijk: niet boren, de defensieactiviteiten in het Waddengebied afbouwen, de mechanische kokkelvisserij aan banden leggen, de vervuiling bestrijden, een oplossing vinden voor het herstel van een ecologisch en economisch gezonde garnalenvisserij en beter voorbereid zijn op eventuele calamiteiten zoals een olieramp. De Waddenzee is als natuurgebied uniek en waardevol, maar staat al jaren onder grote druk. Gevreesd moet worden dat die druk met de huidige regering alleen maar groter wordt. De provincie Groningen draagt samen met de andere Waddenprovincies en landen een speciale verantwoordelijkheid voor dit gebied. Dan is het vreemd dat de Waddenzee eigenlijk nauwelijks een punt van aandacht in de Staten is. Dat moet anders. Wij willen de Waddenzee dan ook aanwijzen als specifiek gebied in het kader van het gebiedsgerichte beleid. Vergelijkbaar met de Veenkoloniën, het Regiovisiegebied, Meerstad en de Blauwe Stad. Voor deze gebieden gelden ook samenwerkingsverbanden en voert het College een duidelijk gebiedsgericht beleid. Tot nu toe stond dat gebiedsgericht beleid vooral voor het bouwen van huizen. Laten wij daarbij nu een groen en blauw element toevoegen. Over dit onderwerp dien ik de volgende motie in. De VOORZITTER: Mevrouw Bos stelt de volgende motie voor: "Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 3 september 2003, overwegende dat: - de Waddenzee als natuurgebied nationaal en internationaal gezien uniek en waardevol is, - het gebied ecologisch en landschappelijk al jaren onder grote druk staat onder andere door de mechanische kokkelvisserij, toenemende vervuiling, defensieactiviteiten, steeds weer oplaaiende discussie over gas- en olieboringen, horizonvervuiling, exoten zoals de Japanse oester, ingewikkelde regelgeving en niet goed voorbereid is op eventuele calamiteiten, - de Waddenzee onder bescherming valt van de Natuurbeschermingswet en de Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen, - de drie Waddenprovincies recent kenbaar hebben gemaakt meer verantwoordelijkheid te willen hebben in de uitvoering en naleving van de Natuurbeschermingswet en de Europese richtlijnen, - de provincie een eigen verantwoordelijkheid heeft voor dit gebied, - het Waddenzeebeleid nauwelijks een punt van aandacht is in de Staten; besluiten dat: - de Waddenzee wordt aangewezen als specifiek gebied in het kader van het gebiedsgericht beleid, - in overeenstemming met de eerder aangewezen specifieke gebieden, de Veenkoloniën, Regiovisiegebied, Meerstad en Blauwe Stad, beleid zal worden ontwikkeld en uitgevoerd met als doel de natuur- en landschappelijke waarden van de Waddenzee te beschermen en zo mogelijk te herstellen in samenwerking met anderen, en gaan over tot de orde van de dag." De VOORZITTER: De motie is ondertekend door mevrouw Bos en de heer Van Zuijlen, wordt bij de beraadslaging betrokken en krijgt nummer 1. 20