Architectuur bij de drempel

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Architectuur bij de drempel"

Transcriptie

1 Siedle magazine nr. 2 De drempel in de 21e eeuw Architectuur bij de drempel 01. Moed 02. Consequentie 03. Authenticiteit 04. Precisie 05. Perfectie 06. Innovatie 07. Zorg

2

3 lorem ipsum thema kapitel 4 lorem ipsum thema kapitel 5

4 Furtwangen, Duitsland Sinds 1750 produceert Siedle in Furtwangen, midden in het Zwarte Woud en 900 meter boven de zeespiegel.

5 Architectuur bij de drempel Inhoud 9 Inhoud 01. Moed p. 10 Het net verandert alles p. 12 In het parlement van de dingen p. 16 Geen of.., of.. p. 22 De mens in het ertussen p. 26 ARCH+ features p. 32 Systemen uit de natuur van de zaak p Consequentie p Authenticiteit p. 62 Siedle Vario p. 64 Functies p. 66 Toegangscontrole p. 67 Brievenbussen p. 68 Licht p. 69 Kleuren p. 70 Volgorde p. 72 Montagewijzen p. 73 Siedle Steel p. 74 Functies p. 76 Toegangscontrole p. 77 Brievenbussen p. 78 Licht p. 79 Volgorde p. 80 Montagewijzen p. 82 Materiaal en kleuren p. 84 Siedle Classic p. 86 Standaard uitvoeringen p. 88 Individuele uitvoeringen p. 90 Functies p. 92 Materiaal en kleuren p Precisie p. 106 Communicatie- en geleidingssysteem p. 108 Functies p. 112 Vormgeving p Perfectie p. 116 Siedle Scope p. 118 Functies p. 120 Vormgeving p. 122 Binnenstations p. 124 Modellen en functies p. 126 Materiaal en kleuren p Innovatie p. 130 Siedle Access p. 132 Functies p. 134 Applicatie p. 136 Software p. 138 Siedle app p. 140 Functies p. 142 Interfaces p Zorg p. 146 Made in Furtwangen p. 152 Met je hele hart p. 156 Impressum p. 161 Siedle Select p. 96 Componenten p. 98 Kleuren p. 100 Siedle Compacte sets p. 102 Modernisering p. 104

6 01. Idee + Daad Moed

7 Architectuur bij de drempel Moed 13 Het net verandert alles Texst: Peter Strobel Foto s: Hartmut Nägele Waarom zou het bij de drempel stoppen? Gabriele Siedle over de wereld van het onvoorspelbare. Internet heeft zich tot de grootste en machtigste veranderingsmachine ontwikkeld, die er ooit geweest is. Strijd is de vader van alle dingen? Het zijn bepaalt het bewustzijn? In elk geval is het net de transformator van alle dingen, en doordat het ons zijn verandert, altijd en op elke plaats, bepaalt het ook het bewustzijn. De directe toegang tot de kennis in de wereld is zo vanzelfsprekend geworden, dat de citaten eigenlijk niet gestaafd hoeven te worden Google voert dat in enkele seconden uit. Voor offline-lezers: de citaten zijn afkomstig van Heraclitus en Karl Marx. Is er nog iemand verbaasd over, hoe vanzelfsprekend de virtualiteit voor ons een tweede natuur geworden is en het net een tweede geheugen en razende datapakketten een derde, vierde en vijfde communicatiekanaal geworden zijn? We spreken, denken en sturen met het net denkt het binnenkort voor ons? Feit is, dat niet alleen mensen op internet van gedachten met elkaar wisselen, maar dat ook dingen dat doen. De veel geciteerde intelligente koelkast en andere smart gadgets zijn nog maar zelden exoten; maar nu al verrichten sensoren en actoren, servomotoren en andere

8 Architectuur bij de drempel Moed technische hulpmiddelen binnen de automatisering in veel gebouwen hun merendeels onopgemerkte en stille dagelijkse arbeid, geheel zonder menselijk toedoen. Ze zijn onderling aan elkaar gekoppeld, reageren op elkaar en op invloeden uit hun omgeving. Onze gastauteur Anh-Linh Ngo citeert in zijn bijdrage het parlement van de dingen, een maatschappijvorm, die geen onderscheid maakt tussen menselijke en niet-menselijke acteurs net zo min als het net, dat alles met alles en iedereen met iedereen verbindt. Terwijl het in een adembenemend tempo verder groeit, verandert het zijn eigen karakter en dat van elke deelnemer aan de universele verbinding. Het netwerk wordt een dominante infrastructuur, het vormt de wereld, die er gebruik van maakt. Wie eraan twijfelt, moet eens meemaken dat het net uitvalt in een willekeurig bedrijf in een willekeurig geïndustrialiseerd land. Een grotere catastrofe kan alleen nog door de natuurkrachten zelf worden aangericht. De economie is afhankelijk van de onafgebroken vloeiende gegevensstroom. Aan het begin van de industrialisering vestigden de ondernemingen zich daar, waar menselijke arbeidskracht, trans- Gabriele Siedle Bedrijfsleidster portwegen en energiebronnen aanwezig waren. Tegenwoordig strijdt elk dorp, dat zijn bedrijven en burgers geen breedbandtoegang aanbieden kan, voor een verloren zaak. En de grootste en belangrijkste firma s ter wereld bouwen de machineruimtes van de interneteconomie, de reusachtige serverfarms, ver van de bewoonde wereld vandaan in het ijzige noorden. Waar de omstandigheden voor mensen ongunstig zijn, gaat het de zenuwcentra van het net goed, want het koelen ervan is in een koude omgeving minder kostbaar. Arbeidskracht, transportwegen en energiebronnen, de standplaatsfactoren die ooit domineerden, volgen. Het net vormt de wereld, die er gebruik van maakt. Een nieuw soort innovatie Vloek of zegen? Het net wordt in de levensgebieden waarin het doordringt overwegend als verrijking ervaren. Geen wonder, want alleen aan het materiële oppervlak bestaat het uit glasvezel en koperdraad. Het ware wezen ervan is pure communicatie, een diepgaande menselijke basisbehoefte. Vanaf de eerste dient het net de communicatie. De versnelling daarvan, vermenigvuldiging en reusachtige uitbreiding. Met de omvang van de communicatie groeit de scheppende kracht ervan. Steeds ontstaan door uitwisseling nieuwe dingen en worden aanwezige verbeterd; ja, de manier waarop innovatie ontstaat verandert. Alleen de combinatie van alles met alles creëert nieuwe zaken uit zich zelf. Een voorbeeld is Facebook, een combinatie van dagboek, fotoalbum en prikbord. Niets daarvan was nieuw, maar door de combinatie en openbaarmaking ontstonden ongekende mogelijkheden inzake uitwisseling en deelname. Het veranderingsproces is nog niet klaar, waarschijnlijk zal dat onder invloed van de grootste veranderingsmachine aller tijden ook nooit het geval zijn. Sinds 2011 maakt Siedle deel uit van deze dynamiek. In de herfst werd het IP-systeem Siedle Access voor het eerst aan klanten geleverd. Access is gebaseerd op de universele protocollen en standaards van de IP-wereld. Met Access wordt de gebouwencommunicatie een deel van het wereldomvattende net; een contact dat niet zonder gevolgen blijft. Bedrijfsleidster Gabriele Siedle zei al aan het begin van de systeemontwikkeling over het onbekende gebied dat ze zou gaan betreden: Siedle heeft in een eigen installatiewereld geleefd. De intercom was ons territorium. Met Access wordt dat anders. Wij nemen deel aan een pijlsnelle, globale ontwikkeling maar we verlenen ook anderen toegang tot een rijk, dat tot op heden alleen aan ons toebehoorde. De drempel ligt in beide richtingen open, dat is zowel een kans als een risico. Ze wist: Garantie op succes is er niet. Wij betreden een nieuwe wereld met andere spelregels en heel andere medespelers. Daar zijn de ontwikkelingsafdelingen ten dele groter dan onze complete firma. Maar wij nemen de uitdaging aan. Siedle moet de ontbrekende grootte gewoon door intelligentie compenseren. Wij winnen er een hele wereld bij Men wist waar men aan begon en werd toch door sommige zaken verrast. Het net vormt de wereld, die er gebruik van maakt. Waar IP een rol speelt, worden de innovatiecycli korter, de concurrentie heviger en de markt globaler. De onderneming moest zijn hightech-competentie versterken en vergroten vanzelfsprekend zonder in te boeten aan de eisen die aan uitstekend design en perfecte verwerking gesteld worden. Het IP-systeem vereiste nieuwe processen en hulpmiddelen, zoals deze bijvoorbeeld in de softwarebranche gebruikelijk zijn. Naar buiten toe is er niet veel zichtbaar geworden, maar onder het oppervlak werd de onderneming op allerlei gebieden opnieuw georganiseerd, zegt de bedrijfsleidster, die daarvan ook impulsen op andere werkterreinen verwacht. Het veranderingsproces is nog niet klaar, waarschijnlijk zal dat onder invloed van de grootste veranderingsmachine aller tijden ook nooit het geval zijn. Alleen de combinatie van alles met alles creëert nieuwe zaken uit zich zelf. Een fenomeen, dat in de systeemtheorie als emergentie aangeduid wordt: de spontane vorming van nieuwe eigenschappen of structuren van een systeem, die niet voorspeld kunnen worden door de eigenschappen van de afzonderlijke elementen waaruit het systeem bestaat. Siedle heeft dat fenomeen met inbegrip van zijn onvoorspelbaarheid al in de ontwikkelings- en testfase van Access leren kennen. Nu, in het contact met klanten, met reële projecten, met de markt en met het echte, wereldwijde net, zal de emergentie verder toenemen, en daarmee het vermogen om snel op nieuwe, onvoorspelbare ontwikkelingen te reageren. Gabriele Siedle put daaruit vertrouwen, in de wetenschap, dat haar bedrijf in zijn lange geschiedenis al meer dan eens veranderde en dat met nieuwe technologieën nieuwe wegen ingeslagen werden. Ze koestert verwachtingen van deze traditie en ziet veel meer mogelijkheden dan risico s: Wij winnen er een hele wereld bij. Daarin hebben wij het niet alleen voor het zeggen, maar wij zijn er in thuis. Communicatie is niet alleen de essentie van het internet, maar ook de corebusiness van Siedle, al jarenlang. Wij hebben altijd gestreefd naar de versnelling, vermenigvuldiging en uitbreiding daarvan en met onze klanten. Wij beleven, hoe uit de netwerkvorming van bekende componenten geheel nieuwe mogelijkheden ontstaan en wij weten dat we nog maar aan het begin staan. Dat is goed zo, want het net verandert alles. Waarom zou het bij de drempel stoppen? Peter Strobel De politicoloog werkt als tekstschrijver, journalist en adviseur. Als auteur van de bedrijfskroniek ter gelegenheid van het 250-jarige jubileum heeft hij zich intensief met de geschiedenis van Siedle beziggehouden. Hij heeft meegewerkt aan de formulering van het ideale beleid en is verantwoordelijk voor de communicatie van de onderneming.

9 Architectuur bij de drempel Moed In het parlement van de dingen Tekst: Anh-Linh Ngo Foto s: Tom Vack De nieuwe veiligheidsarchitectuur van de communicatie. Stadslucht maakt vrij. Dit middeleeuwse rechtsbeginsel, dat oorspronkelijk de bevrijding van de stadsburger van zijn lijfeigenschap formuleerde, werd in de loop van de nieuwe tijd steeds meer het symbool voor de attractiviteit van de stad. Want de persoonlijke vrijheid lag ook in de anonimiteit van de stad, die in tegenstelling tot de beperktheid van het dorp als bevrijdend ervaren werd. Nergens kwam de sensibele balans tussen de wens naar vrijheid en de behoefte aan veiligheid beter tot uitdrukking dan in de middeleeuwse stadsmuren. Alleen degene die deze drempel over kwam en binnen de muren een verblijfplaats verkreeg, kwam in het genot van de vrijheid. De stadsmuren zijn al lang verdwenen, de vrijheid schijnt grenzeloos. Internet en de digitale netwerkvorming hebben meer grenzen aangetast. De muren, die onze privésfeer beschermen, zijn al lang immaterieel geworden. In plaats van brandwallen zorgen firewalls tegenwoordig voor veiligheid. Maar met de mate van vrijheid is ook de behoefte aan veiligheid gegroeid. Want de veiligheidsarchitectuur van de drempel die wij eeuwenlang als lineaire grensmarkering (landsgrens, stadsmuren) en op zichzelf staande toegangscontrole (stadspoort, huisdeur) ervaren hebben, is tot een oneindige, moeilijk controleerbare digitale drempelruimte uitgegroeid. Omdat iedereen met iedereen verbonden is, is het aantal aanvechtbare drempels, overgangen en grenzen tot in het oneindige gestegen. Hypersky Permanente media-installatie van Clemens Weisshaar en Reed Kram in een particulier huis (2007). Protagonisten van de ARCH+ features 9, zie pagina 34.

10 Architectuur bij de drempel Moed Hypersky Bij zware regenbuiten schakelt de installatie automatisch over naar een abstracte weergave van regendruppels, die op een virtueel vloeibaar oppervlak vallen.

11 Architectuur bij de drempel Moed Het internet van de dingen Maar niet alleen mensen vormen tegenwoordig dankzij het mobiele internet en de smartphones praktisch altijd een netwerk. Concreet betekent dat, dat ze steeds en overal de drempel tussen de reële en virtuele ruimte overschrijden kunnen. Naast dit internet van de mensen is er ook al lang een internet van de dingen. Daarmee wordt de virtuele netwerkvorming van fysieke objecten bedoeld. Onder experts geldt na de uitbreiding van het sociale netwerk het integreren van reële objecten, producten en voorwerpen in de virtuele wereld als de volgende grote stap in de digitalisering: dingen communiceren met dingen. Het internet van de dingen omvat in de toekomst alle smarte apparaten, die niet alleen intern een netwerk vormen, maar ook op internet aangesloten zijn. Zo kun je overal vandaan de complete huistechniek en gebouwencommunicatie sturen, wat niet alleen voor wat betreft het comfort, maar ook met het oog op de klimaatbescherming nieuwe mogelijkheden biedt: Het gebouw met alle aangesloten apparaten zou een deel zijn van een grotere smart grid, een intelligent netwerk, dat zich met automatische behoefte- en verbruiksanalyses zelf reguleert en de energetische performance van het gebouw optimaliseert. Ook met betrekking tot de demografische ontwikkeling met een ouder wordende samenleving is bijvoorbeeld een toepassing in de gezondheidszorg geen echt verre toekomstvisie: De lichaamsfuncties van de mensen kunnen worden gemeten en getransfereerd en medische apparaten bewaken via internet. Dat is de eigenlijke revolutie van het veel bezworen informatietijdperk: Aan de horizon tekent zich een nieuw soort maatschappij af, die uit een groot aantal verbindingen tussen menselijke en niet-menselijke wezens bestaat. Precies zo n soort maatschappijbeeld staat de Franse filosoof, technieksocioloog en wetenschapstheoreticus Bruno Latour voor ogen, wanneer hij het over een parlement van de dingen heeft. Een maatschappij, die niet meer tussen mensen en dingen, natuur en cultuur, politiek en techniek onderscheidt, maar het geheel van met elkaar in verbinding staande, elkaar wederzijds beïnvloedende spelers in aanmerking neemt. De sociale wereld zou in deze zin een verzameling van zowel menselijke als van niet-menselijke gedelegeerden zijn, die een legitieme stem hebben. Latour verwijst daarmee naar de etymologische betekenis van het woord ding, dat in zijn Germaanse wortels thing een volksof rechtsvergadering aanduidt. Een ding is daarom geen zwijgend object, maar een deel van de sociale verhandeling. De toekomst van de communicatie In het middelpunt van deze ontwikkeling staat een op gegevensuitwisseling gebaseerde cognitieve sfeer, die niet meer tussen mensen en dingen onderscheidt. Want niet alleen de mens, maar ook met sensoren uitgeruste dingen zullen in de toekomst een onophoudelijke gegevensstroom veroorzaken, die opgeslagen, verwerkt en geanalyseerd moet worden. Uiteindelijk laat alles wat we doen een onzichtbaar dataspoor achter. Nu al bewaken en sturen computersystemen de circulatie van mensen, materiaal en informatie en zorgen voor de veiligheid daarvan. Veiligheid kun je tegenwoordig wat dat aangaat niet meer zonder gegevensbescherming beschouwen. En hoe meer gegevens wij produceren en delen, hoe meer dat de begerigheid wekt van firma s of overheidsinstellingen die datamining bedrijven, letterlijk: die uit de iedere seconde groeiende databergen bruikbare informatie extraheren. Wanneer de dingen echter in een niet meer zo verre toekomst zo veel over ons prijs kunnen geven, van je hartfrequentie tot en met de huiselijke gedragspatronen, zal het op de digitale drempels in de virtuele ruimte aankomen. In die zin geeft Siedle met het IP-systeem Access ook de drempel een stem in het parlement van de dingen. Peter Strobel, communicatieleider van Siedle, vat deze ontwikkeling samen: Siedle geeft de veiligheid van de eigendomsmatige systeemwereld op, om de vrijheid van onbeperkte communicatie te winnen. Tegelijkertijd wordt de vrijheid van de virtuele wereld een instrument, om de fysieke drempel te beveiligen. Deze paradoxale ontwikkeling, waarin virtualiteit en realiteit elkaar kruisen, gedraagt zich als een omkering van het principe van de middeleeuwse stadsmuur. De doordringing van de levenssfeer maakt de drempels daarbij vloeibaar niet alleen die tussen virtualiteit en realiteit, maar ook die tussen binnen en buiten, privé en openbaar. In dat opzicht moeten wij niet alleen leren om drempels telkens weer opnieuw te definiëren. Het betekent ook, dat wij ons opnieuw moeten bezinnen op de netwerkvorming als deel van de publieke ruimte. Hypersky Meer informatie omtrent de installatie op documentatie van de ARCH+ features 9 met Kram/Weisshaar op Anh-Linh Ngo De architect Anh-Linh Ngo is redacteur van het internationale architectuurtijdschrift ARCH+. Hij is mede-initiator en co-curator van verschillende tentoonstellings-, onderzoeks- en organisatieprojecten binnen de context van actuele architectuurthema s, o.a. voor de deelname van ARCH+ aan documenta 12 magazines evenals aangaande de omzetting van de ARCH+ Schwellenatlas, die in samenwerking met de ETH in Zürich ontstond.

12 Architectuur bij de drempel Moed 22 Geen of.., of.. Tekst: David Bosshart Illustraties: LIA De moderne mens in productieve spanningssituaties. Kort geleden was alles nog zo duidelijk: We waren er gewend aan geraakt, om naar zo eenvoudig mogelijke antwoorden te zoeken: links of rechts, ja of nee, zwart of wit, goed of fout, vriend of vijand. En daarmee konden we ons goed redden, konden we gedecideerd voor of tegen iets zijn en ons leven volgens eenduidige regels structureren. Maar de tijd van dergelijke zekerheden is voorbij. Wij leven nu in een systeem van ongekende complexiteit. Data-, goederen- en steeds meer mensenstromen bewegen zich met steeds grotere snelheid dwars door naties en culturen, alles is met alles kwijtgeraakt. Als metafoor voor zulke tegenstrijdige afhankelijkheden veroverde aan het eind van de 20e eeuw het begrip vlindereffect een plaats: de kleinste verschuivingen in complexe systemen konden onverwachte en ook zeer ingrijpende consequenties tot gevolg hebben. Als gevolg van de toenemende complexiteit vermindert de prognosenauwkeurigheid en daarmee het aantal eenvoudige recepten. Dat vereist van ons allen een grote flexibiliteit en mobiliteit en provoceert onze ideeën over waarden. In de toekomst moeten wij steeds meer op zicht navigeren, experimenten ondernemen en de kunst van het improviseren leren. En wij moeten leren om spanningsvelden te verduren spanningsvelden, die er weliswaar altijd al waren, maar die nu zichtbaarder worden. We kunnen zelfs zeggen: ons slagen in het leven hangt tegenwoordig af van de mate waarin wij productief en zelfs vervuld van genot met deze spanningssituaties om kunnen gaan. Wij moeten dus leren om zowel het een als het ander te verdragen en daaruit iets nieuws te creëren.

13 Architectuur bij de drempel Moed 24 Voor dit soort op het eerste gezicht tegenstrijdige omstandigheden is het begrip hybride ingeburgerd geraakt, dat we tegenwoordig in de auto-industrie ( hybride aandrijving ) net zo goed aantreffen als in de handel, waar over hybride consumenten gesproken wordt consumenten, die luxe producten zonder aarzelen met discountgoederen combineren. Hier ontstaan nieuwe markten. Spanningsvelden waaruit hybride zaken voortkomen, treffen we in onze steeds complexere wereld steeds meer aan. Nemen we bijvoorbeeld de hang naar eenvoudigheid, die zich tegenwoordig evengoed in het succes van de gebruiksvriendelijke producten van Apple manifesteert als in de waardering van gesimplificeerde politieke argumenten. Wij kunnen deze hang alleen begrijpen, wanneer wij die in het contrast met de megatrend complexiteit beschouwen: waar financiële systemen, de elektronische communicatie of het onderwijssysteem steeds onbegrijpelijker worden, dorsten wij naar overzicht en begrip. Niet minder belangrijk is een ander spanningsveld. Zo n twee decennia geleden is er een ontwikkeling begonnen, die als randfenomeen eerst slechts een handjevol excentriekelingen bezighield, maar tegenwoordig de economie en maatschappij op z n kop zet: de toenemende digitalisering van informatie en de steeds betere verspreiding ervan via elektronische netwerken. Wie had tien jaar geleden vermoed, dat Amazon ooit een van de grootste handelaren zou worden? Wie voorzag dat een door talloze vrijwilligers onderhouden online-encyclopedie ooit haar traditionele papieren tegenhangers zou verdringen? Of dat een internetonderneming met enkele honderden medewerkers bijna een miljard mensen met elkaar zou verbinden en daarvoor aan de beurs met enkele miljarden dollars gewaardeerd zou worden? Er bestaat geen twijfel over, dat de technologische revolutie momenteel veel zaken op z n kop zet van hetgeen als zeker gold, van eenvoudige bedrijfsmodellen tot en met onze begrippen van ruimte en tijd. In dat kader worden ook de twee tegenhangers transparantie en privésfeer nieuw gedefinieerd. Bepaalde firma s kennen ons beter dan onze moeders, wij onthullen onze gedachtes en lichamen op een ongekende manier voor een haast eindeloos groot en ons nauwelijks bekend publiek en zelfs het woord vriend betekent sinds Facebook niet meer hetzelfde. Onze privésfeer verandert zich en wel in tweeërlei opzicht. Aan de ene kant verdwijnt ze, worden de zones, die alleen aan ons toe behoren en waartoe niemand toegang heeft, steeds kleiner. De scan van je vingerafdruk op het vliegveld of de op internet en bij het winkelen nagelaten datasporen bemoeilijken ons de geheimhouding van persoonlijke informatie en bewegingen. Het prijsgeven van privégegevens lijkt de prijs voor veiligheid in een gevaarlijke wereld evenals voor gebruiksgemak dankzij technische innovatie. Maar tegelijkertijd breidt de privacy zich uit. Openbare en private mediakanalen worden overspoeld met intieme en persoonlijke zaken. De permanente aanwezigheid van privékwesties in openbare ruimte, in realityformats op televisie, op online videoplatforms of, ouderwets, in roddelbladen, zorgt ervoor dat sommige getuigen van de huidige tijd over een tirannie van intimiteit spreken. Het nieuwe vastgoed, zowel het particuliere als commerciële, heeft de laatste jaren voor openheid gekozen en heeft dat gedaan met grote gevels vol vensters, transparante overgangen en desgewenst omgezet naar veel licht. Maar nu groeit de vraag naar heldere afbakeningen en begrenzingen weer: met hulpconstructies als flexibele wanden of met planten worden grenzen geïmiteerd. Complexe systemen De computergegenereerde illustraties van de Oostenrijkste kunstenares Lia zijn gebaseerd op een complex algoritme, dat verrassende visuele resultaten tot gevolg heeft. Ongetwijfeld inspireren deze twee schijnbaar tegenovergestelde ontwikkelingen elkaar: Hoe meer intieme kwesties publiekelijk aan de orde komen, des te kleiner de ruimtes, waarin privacy daadwerkelijk geldt en gerespecteerd wordt. Het is de grensbepaling tussen persoonlijke en publieke ruimte die verandert en vervaagt. Maar het tegenwoordig zo vaak beklaagde verdwijnen van de privésfeer is wel een ideaal van de moderne tijd. In de oudheid en in de middeleeuwen was de overtuiging dat de mens over een afgescheiden ruimte voor zichzelf zou moeten kunnen beschikken niet in de huidige vorm voorhanden. Zo kon een huwelijksnacht in de middeleeuwen zeker publiekelijk plaatsvinden en openbare toiletten waren in de oudheid ook ontmoetingsplaatsen. Ook de polen intimiteit en openbaarheid zijn in de loop van de eeuwen dus zichtbaar verschoven. Juist de laatste voorbeelden tonen duidelijk aan, hoe relatief onze voorstellingen zijn en hoe zeer ze door hun sociale context worden bepaald. Want de mens is een relationeel wezen en zijn waarden en wensen ontstaan door gedachtewisseling met soortgenoten. Intimiteit en openbaarheid, transparantie en privésfeer, eenvoudigheid en complexiteit, veiligheid en vrijheid berusten allemaal op steeds veranderende conventies. En daartussen vormen zich telkens nieuwe spanningsvelden. De wereld van de financiën toont dat prachtig aan vermogensbeheer, financieringsbeoordelingen. Tot voor kort was discretie een belangrijke waarde, want die stond voor vrijheid en veiligheid tegelijkertijd. Tegenwoordig wordt er eerder de verdenking mee gewekt, dat er dan sprake van niet-gedeclareerd geld is. Ons blijft alleen het leven binnen deze spanningsvelden over. Er is geen of.., of.., geen evenwichtige wisselwerking. Het als flexicurity bekend geworden Deense arbeidsmarktmodel moge dit verduidelijken: arbeidsovereenkomsten kunnen hier relatief snel worden beëindigd, navenant is een groot percentage Denen per jaar een korte tijd werkloos. De staat zorgt voor zekerheid en een uitkering in de tussenfases. Deze hire and fire -vrijheid van de bedrijven laat het bedrijfsleven floreren. En de Denen behoren in enquêtes regelmatig tot de gelukkigste staten van Europa. David Bosshart David Bosshart is bedrijfsleider van het Gottlieb-Duttweiler-Institut für Wirtschaft und Gesellschaft (instituut Gottlieb Duttweiler voor de economie en maatschappij) in Rüschlikon/Zürich. Als auteur van allerlei internationale publicaties is de gepromoveerde filosoof een gevraagd keynote speaker in Europa, Amerika en Azië. Zijn belangrijkste arbeidspunten zijn globalisering en politieke filosofie, de toekomst van de consumptie en de maatschappelijke verandering. Voor Siedle sprak David Bosshart exclusief voorafgaand aan de Light+Building over het thema veiligheid.

14 Architectuur bij de drempel Moed De mens Bauhaus Universiteit Weimar Modelwerkplaatsen van de studenten in het ertussen Tekst: Peter Strobel Foto s: David von Becker, Fotodesign Nielsen Studenten van de Bauhaus Universiteit Weimar verkennen de drempel. Wat gebeurt er wanneer wij een gebouw betreden of verlaten? Wat beleeft de mens bij het aankomen, bij het ontvangen of bij het verlaten? Welke rol speelt de architectuur daarbij, welke invloed heeft de techniek en hoe werken die twee samen? Het seminar Drempelruimtes aan de architectuurfaculteit van de Bauhaus Universiteit Weimar onderzocht deze vragen. Siedle initieerde het evenement, gaf de aankomende architecten inzicht in de ontwikkeling en vervaardiging van deurcommunicatiesystemen en houdt zich met hun ontwerpen bezig. Drempelruimtes leiden de mens naar het ertussen, zegt Till Boettger, seminarleider en wetenschappelijk medewerker bij de leerstoel voor ontwerpen en interieurontwerp. Hij ziet in de drempel meer dan een scheidslijn: In hun uitgebreidheid of in hun toevoeging kunnen drempels ruimte vormen. De interpretatie als ruimte vormt het uitgangspunt van het seminar en maakt de drempel voor architecten pas interessant. Met de vormgeving van ruimtes geeft Boettger zijn studenten een heel wat pretentieuzer en spannender opdracht dan alleen het aanbrengen van een barrière: Drempels openen ruimtes en organiseren toegangen; tegelijkertijd worden ze als deel van de grens gezien en kunnen als hindernis worden beschouwd. Het fenomeen van de drempel leeft van ruimtelijke ambivalentie. Dat de ingang meer is dan een deur met een belknop en een toegang meer dan de opening in het omhulsel van het gebouw, weet ook Siedle. De onderneming vervaardigt al lang systemen, die veel meer kunnen dan alleen een deur openen. Het technisch potentieel wordt echter maar zelden gebruikt en de drempel maar al te vaak tot zijn minimale

15 Architectuur bij de drempel Moed functie gereduceerd en bij de bewuste vormgeving van gebouwen verwaarloosd. Siedle heeft en vraagt een volledig ander begrip van de drempel en zijn betekenis. De onderneming streeft naar een holistisch opgezet systeem met als doel, aan de hoogste technische en artistieke eisen aan communicatietechniek bij de ingang te voldoen. Dat veronderstelt evenwel, dat de betekenis van de drempel door planners en opdrachtgevers gezien en erkend wordt. Trouwens, alleen dan kunnen de eisen eigenlijk gesteld worden. Interactie van architectuur en techniek Zo komt uit verschillende motivatie een gemeenschappelijk belang voort: om de betekenis van de drempelruimtes in de architectuur door te spelen, de mogelijkheden van hun vormgeving te doorgronden en daarbij te proberen, in hoeverre communicatietechniek de architectonische opzet ondersteunen kan. Voor de vormgeving van de drempelruimte is kennis van de technische apparatuur van groot belang, zegt Till Boettger, die net als Siedle in de samenwerking tussen techniek en architectuur nog onontsloten gebied ziet: Wanneer drempelruimte-apparaturen in de ontwerpsplanning geïntegreerd worden, kunnen ze de ruimteconceptie en het interieurontwerp ondersteunen. In hoeverre de waarneming van de ruimte en de drempelruimte-ervaring door nieuwe apparaturen verandert, is nog onduidelijk. De werking van niet-plaatsgebonden communicatie vereist bijvoorbeeld mobiele apparatuur en vraagt opnieuw naar het waarom van de ruimtelijke overgang met zijn vast geïnstalleerde gebouwentechnologie Siedle gaf de impuls tot het seminar, ondersteunt het als sponsor en begeleidt het inhoudelijk. In het kader van een meerdaagse excursie bezochten de 25 seminardeelnemers de onderneming. In een praktisch gedeelte stelden ze intercoms samen, programmeerden ze en stelden ze in bedrijf. Daarop volgde een planningsworkshop, waarin de groep aan de hand van reële projecten op speelse wijze ontdekte, hoe ver de Siedle-systemen aan de bouwkundige en planmatige eisen tegemoetkomen. De behandeling van de technische processen bij de drempel mondde uit in een constructieve dialoog met de Siedle-experts op het gebied van design, constructie en planning. Met name de toekomstige interactie tussen architectuur en techniek houdt de jonge generatie bezig. Zullen digitalisering en netwerkvorming de gevestigde methodes ontbinden? Hoe zal het spanningsveld zich ontwikkelen tussen steeds toenemende transparantie enerzijds en de eveneens groeiende behoefte aan afscherming anderzijds? Kunnen drempelruimtes aan de architectuur voorafgaan en zijn er dan eigenlijk nog op zich zelf staande technische installaties nodig? Zulke en soortgelijke vragen leidden snel tot ideeën en visies die de grenzen van de actuele productrealiteit overschrijden. 01 Seminarleider Till Boettger met studenten 02 Hoofdgebouw van de Bauhaus Universiteit Weimar van Henry van de Velde 03 Eerste modellen uit het ontwerpproces 03

16 Architectuur bij de drempel Moed Eberhard Meurer De Siedle-designchef in gesprek met Till Boettger De drempel van morgen Daarmee nam de discussie een verloop zoals de initiatiefnemers voor ogen stond, want alleen degene die er een voorstelling van heeft, hoe de drempel van morgen eruit ziet, kan de juiste techniek ervoor ontwikkelen. Technische vooruitgang verschaft weliswaar de mogelijkheid tot innovatie, maar de richting kan er niet door worden bepaald. Het is van doorslaggevend belang te weten, welke technologie er gebruikt wordt en hoe die wordt toegepast. Natuurlijk denkt een onderneming als Siedle er voortdurend over na, maar de studenten gaan onbevangen met het thema om inzake de maakbaarheid en het rendement ervan, terwijl wij vaak al snel afhaken, wanneer we hoge vluchten zouden moeten nemen en visionaire perspectieven verlangd zouden worden. Omgekeerd heeft Siedle de kans, erbij te zijn, wanneer de drempel van morgen gedefinieerd wordt. In het ideale geval kijken wij dus niet alleen in onze toekomst, maar geven we die zelfs mede vorm. Maar vormgeven moesten in de volgende stap eerst de seminardeelnemers. De zintuigen van het gebouw, zoals de communicatietechniek in de discussie aangeduid werd, geven de impuls voor de inhoudelijke verdieping. In een ontwerpoefening worden vernieuwende wegen gezocht, om zich met het fenomeen van het ertussen bezig te houden. Daarbij ontstaan modellen en tekeningen, die zich met de vergelijking van de ruimtes, maar ook met de drempelruimte-apparaturen bezighouden. Tussentijdse resultaten werden reeds voorgelegd en bediscussieerd, nu gaan de studenten aan de slag met de reacties en impulsen en werken hun ontwerpen uit. Ook daarbij hecht Till Boettger waarde aan het verband met de praktijk. Siedle bracht al in de tussentijdse presentatie de visie van de practici in en zal de uitwerking verder begeleiden. Nu al wordt de grote verscheidenheid aan uitgangspunten waarmee de deelnemers het thema drempel interpreteren duidelijk. Hoe architectuur, mens en techniek interageren, hoe een drempelruimte beweging op gang brengt, versnelt of vertraagt, hoe zij bezoekers stuurt en leidt en hoe ze verschillende zones met elkaar verbindt zulke aspecten demonstreren de ontwerpen op zeer verschillende wijze. Een eerste conclusie kunnen wij trekken: iedere drempel betekent communicatie. Niet pas door ingebouwde techniek, maar door de pure existentie ervan. De drempel geeft allerlei signalen, kan uitnodigend zijn of afwijzend, mooi of lelijk. Met de drempel gaat het gebouw open, of wordt het afgesloten. Dat alles gebeurt, of wij het willen, plannen en vormgeven of niet. De wet, volgens welke het onmogelijk is niet te communiceren, geldt ook hier. De drempel openbaart veel over hetgeen erachter ligt. Wij doen er goed aan, de taal die de ingang spreekt, bewust te kiezen. > Auteur Peter Strobel, zie pagina 15. De thema s van het seminar De plaatsloze drempel Mobiliteit, verbinding van nieuwe media, technologie Particuliere woningbouw De drempelloze overgang Universeel design, transparante materialiteit, technische hulpmiddelen Publieke woningbouw, openbare gebouwen De gecontroleerde toegang Veiligheid, overzicht, videotechniek Particuliere woningbouw, kantoorgebouwen, museumbouw De onthaaste ingang Anticipatie, vertellende wegruimte, langzaamheid Museumbouw, particuliere woningbouw De onzichtbare drempel Grenzeloosheid, oplossing, verborgen technologie Publieke ruimte De communicatie bij het overgaan Waarneming, geleidingssystemen, communicatietechnologie Museumbouw, particuliere woningbouw De intelligente ingang Comfort, identificatie, controle Woningbouw, administratiegebouw De geënsceneerde uitgang Verlaten, licht, automatisering Bioscoop, theater De resultaten van het seminar Drempelruimtes worden op gedocumenteerd.

17 Architectuur bij de drempel Moed Arch+ features Drempels zijn de plaatsen, waar al het essentiële zich afspeelt, omdat zaken en mensen die in principe vreemd voor elkaar zijn zich nergens anders zo onbekommerd treffen, dat er verbindingen ontstaan, waaruit onverwacht iets nieuws ontstaat. Andre Santer, ARCH+ features 7 Text: Anh-Linh Ngo Foto s: David von Becker Architecten zijn de seismografen voor maatschappelijke veranderingen. Wat zij bouwen, zal onze omgeving de komende decennia vormgeven. Om iets over de toekomst te weten te komen, is er geen betere toegang, dan met een jonge, innovatieve generatie architecten te discussiëren over hetgeen ze tegenwoordig bezighoudt. Precies dat doel streeft het door ARCH+ en Siedle in het leven geroepen discussieplatform na. Het biedt Siedle zicht op de huidige productievoorwaarden van de architectuur en de stad en verstrekt belangrijke impulsen voor eigen innovaties. De reeks reflecteert de hedendaagse architectuurpraktijk en verstrekt daarmee een exemplarisch overzicht over de virulente vraagstukken van de tijd. Deze lopen uiteen van alternatieve bouw- en financieringsstrategieën zoals bouwgroepen en bouworganisaties en vragen omtrent sociaal engagement en zelfbouw, alternatieve urbanistische strategieën, een nieuwe esthetiek, die tot participatie en het zich eigen maken uitnodigt, tot en met de bijdrage, die vormgeving met het oog op de technologische vooruitgang als bemiddeling tussen mens en techniek leveren kan. Bij alle thematische verscheidenheid loopt er een rode draad door de reeks heen: de vraag naar de maatschappelijke verantwoordelijkheid van vormgeving. Niet voor niets wordt er altijd weer bijzondere aandacht gevestigd op de zienswijzen, die naar een nieuwe verstandhouding tussen architectuur en stad zoeken. Centraal staat daarbij de taakstelling, in het postindustriële tijdperk werk en wonen weer bij elkaar te denken en voordelige stadhuistypologieën te ontwikkelen. Gemeenschappelijke bouwprojecten, die het de middelste en onderste inkomensgroepen mogelijk maken in de stad te wonen en werken, vormen derhalve een door ARCH+ features prominent behandelde ontwikkeling. In die context worden participatieve planningsstrategieën, die informeel en individueel handelen mogelijk maken, steeds belangrijker. Want communitaristische strategieën als bouwgroepen en bouworganisaties Mehr zu diesem Thema unter Mehr zu diesem Thema unter

18 lorem Architectuur ipsum bij thema de drempel kapitel Moed Arch+ features kenmerken zich door principes van zelf- en medebepaling van de eigen woon- en leefruimte. Hoe dat concreet omgezet kan worden, hebben BARarchitekten, die de nieuwe reeks in oktober 2010 geopend hebben, aan de hand van het project Oderberger Straße in Berlijn gedemonstreerd: ze bieden een complex ruimteprogramma aan, dat wonen en werken integreert en bovendien tijdelijke werkstudio s, een daktuin en een appartement voor gasten. De laatste twee worden gemeenschappelijk gebruikt. Dergelijke projecten kenmerken zich niet alleen door hun sociale aspecten, maar stimuleren meestal ook het ecologisch plannen, bouwen en leven. Bovendien bevorderen participatieve strategieën alsmede een omvangrijke Community Design ook het realiseren van stadbouwstenen die de woningen overkoepelen. Bouwgroepen worden daardoor spelers in het sociale netwerk van de stad. Zo dragen veel bouwgroepen eraan bij communicatieruimtes te creëren, dienstverleningen als kinder- en bejaardenverzorging aan te bieden en ruilbeurzen in te richten. Dit communitaristisch handelen plant meer dan alleen zelfvoorziening en grijpt in de stedelijke infrastructuur in. Om dit stedelijk potentieel te ontplooien, moeten architecten meer dan ooit over de drempel tussen architectuur en stad nadenken. Sinds de start in oktober 2010 heeft ARCH+ features zich stevig in de architectuurdiscussie gemengd. De evenementenreeks vindt regelmatig plaats in verschillende steden in Duitsland en in andere Europese steden. Een volledige, filmische documentatie van alle ARCH+ features tot nu toe vindt u op siedle.nl/ archplus, siedle.be/archplus en archplus.net. ARCH+ features tot op heden gerangschikt naar thema s 1 Bouwgroepen en bouworganisaties ARCH+ features 1: BARarchitekten ARCH+ features 4: ifau, Jesko Fezer, Heide & von Beckerath ARCH+ features 8: Christian Schöningh, Andreas Rumpfhuber Sociaal engagement en zelfbouw ARCH+ features 2: Diébédo Francis Kéré, Jörg Stollmann Alternatieve urbanistische strategieën ARCH+ features 3: Matthias Rick/raumlabor Participatie en het zich eigen maken ARCH+ features 5: Florian Heilmeyer ARCH+ features 6: ludloff + ludloff Architekten ARCH+ features 7: Jürgen Mayer H. en Andre Santer Bemiddeling tussen mens en techniek ARCH+ features 9: KRAM/WEISSHAAR (1) 1 Clemens Weisshaar en Reed Kram (ARCH+ features 9) 2 Diébédo Francis Kéré (ARCH+ features 2) 2 Mehr zu diesem Thema unter Mehr zu diesem Thema unter

19 Architectuur bij de drempel Moed 37 Systemen uit de natuur van de zaak Tekst: Thomas Edelmann Foto s: Tillmann Franzen Eberhard Meurer drukt al meer dan drie decennia zijn stempel op de producten en op het uiterlijk van de onderneming. Een portret. Wie naar Eberhard Meurer (geboren in 1945) luistert, begrijpt al snel de logica en consequentie van zijn ontwerpen. Het heeft hem nooit gedwongen om voor het voetlicht te treden. Terwijl zijn werk, dat hij sinds 1975 voor Siedle verricht, gewoon prototypisch voor een bijdetijds begrip van design is. Alles, waarmee de onderneming Siedle in de openbaarheid treedt, heeft hij of zelf gecreëerd of in belangrijke mate beïnvloed: afzonderlijke producten en hun systematische samenspel, publicaties, het uiterlijk van logo tot architectuur van de firma. Sinds het begin van zijn werkzaamheden was hij direct geplaatst onder de bedrijfsleider, die de vormgevingsbeginselen herkende en stimuleerde. Horst Siedle is in elk risico meegegaan, zegt Meurer terugblikkend. Ook Gabriele Siedle gaat met de nauwe samenwerking door. Waarom begint een designer holistisch te denken? Zoals voor alle stappen in Meurers arbeidsbiografie is er een duidelijke oorzaak. Al vroeg vat hij design op als bestanddeel van een communicatieketen. In Schwäbisch Gmünd studeerde hij bij de designer Karl Dittert. Hij werd gevormd door de beeldhouwer Fritz Nuß, die zijn driedimensionale vormbegrip schoolde. Na zijn studie werkte hij eerst bij een lampenbedrijf, dat van zijn designers verwachtte, dat ze niet alleen producten ontwerpen, maar zich ook met grafisch design bezig houden. Die gooiden me in het diepe, zegt Meurer over zijn eerste werkgever. Deze ervaring komt hem bij zijn werk in een designbureau in Freiburg van pas. Meurer erkent: Wordt het holisme gehinderd, dan schaadt dat uiteindelijk zowel het product als de onderneming.

20 Architectuur bij de drempel Moed De samenwerking met Siedle begint met het ontwerp van een nieuwe jaarbeursstand voor de beurs in Hannover. Tijdens zijn werk aan de huistelefoon HT 311 stapt hij van het designbureau over naar de fabrikant van communicatietechniek. Direct aan het begin maakt Eberhard Meurer de ondernemer duidelijk, dat hij ook de reclamezaken in handen wil hebben. Al met het eerste product voor Siedle, dat in verschillende uitbreidingsniveaus verkrijgbaar is, bewandelt Meurer nieuwe wegen. Voor elk van de nieuwe functies is er een eigen toets. In plaats van voor iedere toepassing een apart model aan te bieden, scheidt de designer telefoon en toetsenblokken; naar keuze kunnen verschillende functieblokken in een en dezelfde behuizing geïntegreerd worden. Het verheugt de groothandelaren, dat er minder kapitaal aan opslag gekoppeld wordt. Voor de onderneming uit Furtwangen is het de geboorte van het modulair vormgeven. In het begin interesseerde modulair design mij niet heel erg, herinnert Meurer zich nu. Dat vloeide uit de natuur van de zaak voort. Net als de modulaire nieuwe vormgeving van catalogussen en brochures. Ook hier biedt een logisch systeem, dat met geringe moeite en kosten verder ontwikkeld kan worden, voordelen. Tevens schept hij de basis voor een bestendig corporate design. Bij het Vario-systeem, dat voor het eerst in 1981 gepresenteerd wordt, voert Meurer de idee van modulair vormgeven verder. Het open systeem volgens het bouwdoosprincipe kan in omvang en functie willekeurig uitgebreid worden. Naast brievenbus en bel omvat het informatie- en interactiemodules zoals een video-oog of bewegingsmelders. Later voorziet hij het van een uniform kader. Met het gebruik van nieuwe materialen en oppervlakken wordt het continu verfijnd. Siedle bindt zijn techniek- en designleiderschap niet aan bepaalde materialen en productietechnologieën: Ik kon maken, wat me goed leek, resumeert Eberhard Meurer. Ik mocht steeds het materiaal en de technologie gebruiken, die optimaal voor het betreffende product waren. Met een nieuwe huistelefoon opent Meurer in 2006 nieuwe perspectieven: Bij het design bij de drempel van het huis maakt hij nu duidelijker onderscheid tussen binnen en buiten. Binnenin is individualiteit erg gewild, dus combineert Meurer een kunststof behuizing met massieve afschermkappen van roestvrij staal, aluminium of edel houtfineer. Meurer creëert een regelsysteem als voorwaarde voor de ontzaglijke vormgevingsverscheidenheid, waarover planners en opdrachtgevers met Siedle-systemen kunnen beschikken. Ik zou wensen, dat deze verscheidenheid duidelijker naar voren komt, zegt de designer. Architecten en binnenhuisarchitecten verwaarlozen de drempel, de entree van het huis momenteel snel. Hier wordt te snel naar uitvoerende bedrijven gedelegeerd, in plaats van op holistische creatieve kwaliteit te letten. Zal de toegang tot het huis in tijden van digitalisering veranderen? We zullen altijd een visitekaartje aan de deur nodig hebben, daar is Meurer zeker van. Om de Siedlesystemen voor nieuwe, veilige toepassingen toegankelijk te maken, is voor Eberhard Meurer een logische zaak. Siedle Scope Ontwerp uit het jaar 2007 Thomas Edelmann De vrije designjournalist is medeoprichter van het tijdschrift Design Report, waarvan hij van 1996 tot 2001 hoofdredacteur was. Edelmann is oprichtingslid van de Deutsche Gesellschaft für Designtheorie und -forschung (Duitse vereniging voor designtheorie en -onderzoek) en behoort tot de Board of Research in Design (BIRD).

21 lorem ipsum thema kapitel Buiten Binnen Deurstations 7 Brievenbuszuil Binnenstations Communicatiezuil Licht Siedle Scope Tafeltoestel PC Tv en video Deurstation Communicatiezuil Infozuil Communicatieterminal Wandborden Bord Ruimteplaat en deurstation Licht Parkeerzuil Siedle Scope Tafeltoestel PC

22 02. Oorzaak + Gevolg Consequentie

23 Architectuur bij de drempel Consequentie Siedle Steel Communicatiezuil Geborsteld edelstaal B 462 mm

24 Architectuur bij de drempel Consequentie Video-handsfree telefoon Edelstaal / zwart B 105 x H 277 mm Siedle Steel Communicatiezuil B 168 x H 1525 x T 76 mm Lichtzuilen B 168 x H 840 x T 76 mm Geborsteld edelstaal

25 Architectuur bij de drempel Consequentie Siedle Steel Videodeurstation Messingcoating B 462 x H 798 mm Siedle Steel Videodeurstation Messingcoating B 154 x H 350 mm

26 Architectuur bij de drempel Consequentie Siedle Vario Brievenbusinstallatie Wit (RAL 9016) B 576 x H 1650 x T 150 mm Siedle Vario Brievenbusinstallatie Wit (RAL 9016) B 960 x H 1345 x T 150 mm

27 Architectuur bij de drempel Consequentie Siedle Steel Brievenbusinstallatie Geëloxeerd aluminium B 882 x H 385 mm Siedle Steel Videodeurstation Geëloxeerd aluminium B 154 x H 350 mm

28 Architectuur bij de drempel Consequentie Siedle Scope Geborsteld edelstaal B 100 x H 180 x T 100 mm Video-huistelefoon Edelstaal / zwart B 105 x H 277 mm

29 Architectuur bij de drempel Consequentie Siedle Classic Brievenbusinstallatie Messingcoating B 462 x H 798 mm

30 Architectuur bij de drempel Consequentie Siedle Steel Brievenbusinstallatie Geborsteld edelstaal B 502 x H 1374 x T 76 mm

31 Architectuur bij de drempel Consequentie 61 Siedle Classic Videodeurstation Chroom B 452 x H 565 mm Siedle Classic Videodeurstation Messingcoating B 170 x H 354 mm

32 03. Zijn + Bewustzijn Authenticiteit

33 Architectuur bij de drempel Authenticiteit Siedle Vario Siedle Vario, de modulaire icoon Er is haast geen eis die aan communicatie bij de entree gesteld wordt, waaraan de Siedle Vario niet kan voldoen. In de muur, op de muur of vrijstaand, in zes seriematige kleuren en talloze gewenste kleuren, met brievenbus, verlichting, videobewaking of toegangscontrole: Siedle Vario integreert alles, wat bij de entree mogelijk is, in een uniforme afdekking. Het systeem zorgt ervoor, dat elke combinatie aan de hoogste eisen inzake goede vormgeving voldoet. Siedle Vario is het summum van modulair opgebouwde deurcommunicatie. Het systeem is veelvuldig met designprijzen onderscheiden en diende als model voor een heel productgenre.

34 Architectuur bij de drempel Authenticiteit Siedle Vario Functies Toegangscontrole Afbeelding Bij de drempel is er tegenwoordig meer gewenst dan alleen een intercom en een bel. Van verlichting tot toegangscontrole; de entree stelt allerlei eisen aan een communicatiesysteem. De systeemklassieker Siedle Vario willigt ze allemaal in in een harmonische vorm en een grote veelsoortigheid. Videocamera Beltoetsen (1-4 toetsen) Bel-display LED-lichtmodule De vingerafdruk, een cijfercode, een kaart of een draadloze transponder: Ze vullen de traditionele sleutel aan of vervangen hem. De Siedle-toegangscontrole past zich met diverse uitbreidingsniveaus aan de eisen aan. Het spectrum begint met de controle van een enkele deur en gaat tot grote gebouwencomplexen, waarvan de talrijke toegangen door middel van een webserver geconfigureerd en gecontroleerd worden. Code-slot Electronic-key-lezer Deurluidspreker LED-spot Vingerafdrukherkenning Statusindicator Informatie Kaartlezer Bewegingsmelder/ schemerschakelaar Contrastekker Sleutelschakelaar Communicatiezuil met geïntegreerd code-slot

35 Architectuur bij de drempel Authenticiteit Siedle Vario Brievenbussen Licht Vario-brievenbussen maken deel uit van het systeem concept. Ze kunnen met alle functiemodules gecombineerd worden en passen zich aan elke vormgevingswens, iedere architec tonische eis aan. Bij alle veranderlijkheid vormen ze met iedere modulecombinatie altijd een formele eenheid. Siedle gebruikt in alle lichtfuncties uitsluitend witte LED s met groot vermogen. De kwadratische lichtmodule vormt de basis voor extreem vlakke wandlampen of vrijstaande lichtzuilen. Elke module is met vier LED s uitgerust, die als puntvormige lichtbronnen zichtbaar blijven. De vlakverlichting plaatst de firmanaam, logo s en andere opschriften in het juiste licht. En de spot verlicht details als toetsenborden, huisnummers of vingerprint-lezer. Met gericht licht accentueert de spot randen en contouren. Brievenbus met uitnamemogelijkheid aan frontzijde van de communicatiezuil Ruimtebesparende brievenbus aan communicatiezuil Doorwerp-brievenbus inbouw LED-spot in deurstation LED-module in de op- of inbouwbehuizing Brievenbusinstallatie opbouw of inbouw met uitnamemogelijkheid aan frontzijde LED-vlakverlichting in vrijstaande brievenbusinstallatie LED-module in lichtzuil

36 Architectuur bij de drempel Authenticiteit Siedle Vario Kleuren Naast de standaardkleuren wit en zilver metallic zijn alle componenten van het Vario-systeem ook verkrijgbaar in de hoogglanslakken zwart en wit evenals in de twee micalakken barnsteen en donkergrijs (DB 703). Naast deze zes seriekleuren lakken wij Siedle Vario ook in iedere gewenste RAL-kleur. Zilver-metallic RAL 9006 Zwart-hoogglans RAL 9005 Wit RAL 9016 Donkergrijs-mica DB 703 Barnsteen-mica Barnsteen 02 Wit-hoogglans RAL 9016 Signaalblauw RAL

Systemen uit de natuur van de zaak

Systemen uit de natuur van de zaak Systemen uit de natuur van de zaak Eberhard Meurer verzorgt sinds meer dan drie decennia de producten en het voorkomen van de onderneming. Een portret. Wie naar Eberhard Meurer luistert, begrijpt snel

Nadere informatie

De toekomst luidt. Siedle Scope.

De toekomst luidt. Siedle Scope. De toekomst luidt. Siedle Scope. Siedle Scope: draadloze videofoon 2 3 Siedle Scope: draadloze videofoon Ik ben in de woonkamer. Het draadloze alternatief: Waar u ook bent, Siedle Scope toont u wie er

Nadere informatie

Grondbeginselen van de vormgeving

Grondbeginselen van de vormgeving Designprincipes Grondbeginselen van de vormgeving Wanneer Siedle tegenwoordig als succesvol Designmerk geldt, dan is dat geen toeval maar de combinatie van bijzondere bekwaamheden met buitengewone consequentie.

Nadere informatie

Siedle verlicht met LED

Siedle verlicht met LED Furtwangen, 06/04/2008 Afdrukken vrij van honorarium, bewijsexemplaar gevraagd 2899 aanslagen (zonder titel en foto-onderschriften) aan het einde van het document, drukgeschikte fotobestanden afzonderlijk

Nadere informatie

Slimme elektronica retailer speelt in op veranderende vraag

Slimme elektronica retailer speelt in op veranderende vraag De digitale revolutie vindt nu ook zijn weg in huis Slimme elektronica retailer speelt in op veranderende vraag De laatste paar jaar volgen de technologische ontwikkelingen zich in een snel tempo op. Wat

Nadere informatie

BlueCompact. Uw Smart Home begint bij uw deur

BlueCompact. Uw Smart Home begint bij uw deur BlueCompact Uw Smart Home begint bij uw deur - Eenvoud: Bediening en beheer via een app - Snel: Verloren sleutel per omgaande laten blokkeren - Controle: Alle sluitgebeurtenissen exact bewaken - Flexibel:

Nadere informatie

ULTIVEST Mechatronica. ULTIVEST Videobewaking

ULTIVEST Mechatronica. ULTIVEST Videobewaking ULTIVEST Mechatronica ULTIVEST Videobewaking Het ULTIVEST systeem combineert draadloze alarmtechniek en videobewaking met mechatronische componenten voor vensters en deuren. Deze bieden potentiële inbrekers

Nadere informatie

Siedle maakt video mobiel

Siedle maakt video mobiel Furtwangen, 11/04/2009 Afdrukken vrij van honorarium, bewijsexemplaar gevraagd 5323 aanslagen (zonder titel en foto-onderschriften) Fotovoorbeeld aan het einde van het document, drukgeschikte fotobestanden

Nadere informatie

Gecontroleerde mobiliteit.

Gecontroleerde mobiliteit. Gecontroleerde mobiliteit. Gemeentelijke voertuigen Focus Bouwmachines Land- en bosbouw Transport en logistiek Overtuigend. Besturingstechniek die geschikt is voor mobiel gebruik functioneert door het

Nadere informatie

Duidelijke lijn voor de eengezinswoning

Duidelijke lijn voor de eengezinswoning Furtwangen, 11/04/2009 Afdrukken vrij van honorarium, bewijsexemplaar gevraagd 4555 aanslagen (zonder titel en foto-onderschriften) Fotovoorbeeld aan het einde van het document, drukgeschikte fotobestanden

Nadere informatie

Het sluitsysteem met de app. bluecompact. bluecompact.com

Het sluitsysteem met de app. bluecompact. bluecompact.com Het sluitsysteem met de app bluecompact bluecompact.com Eenvoudig. Flexibel. Smart. Met bluecompact begint uw Smart Home al bij uw voordeur. Elektronische sluitsystemen bieden veel voordelen, omdat zij

Nadere informatie

10 Innovatielessen uit de praktijk 1

10 Innovatielessen uit de praktijk 1 10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even

Nadere informatie

TAFELREEKS VOOR ALLE BESPREKINGEN

TAFELREEKS VOOR ALLE BESPREKINGEN MULTICOM 2 Multicom MULTICOM Samen creëren we waarde. Als we samenkomen, ontstaan er nieuwe ideeën en creëren we iets unieks. Multicom is een reeks tafels die creativiteit en gesprekken stimuleert door

Nadere informatie

TECHNISCHE INFORMATICA AAN DE UNIVERSITEIT HANNOVER: BESLISSING MET TOEKOMST.

TECHNISCHE INFORMATICA AAN DE UNIVERSITEIT HANNOVER: BESLISSING MET TOEKOMST. TECHNISCHE INFORMATICA AAN DE UNIVERSITEIT HANNOVER: BESLISSING MET TOEKOMST. SEITE Seite 1 TECHNISCHE INFORMATICA AAN DE UNIVERSITEIT HANNOVER: BESLISSING MET TOEKOMST. De bezoeker vindt op het universiteitsterrein

Nadere informatie

WERKEN 3.0. Voordelen van werken 3.0

WERKEN 3.0. Voordelen van werken 3.0 WERKEN 3.0 Het Nieuwe Werken Aangeboden door HKA Voordelen van werken 3.0 Werken van 09:00 tot 17:00 doen de meeste mensen al niet meer. We leven wereldwijd in een 24 uur economie die continu verandert.

Nadere informatie

Samenvatting. Clay Shirky Iedereen Hoofdstuk 4 Eerst publiceren, dan filteren. Esther Wieringa - 0817367 Kelly van de Sande 0817383 CMD2B

Samenvatting. Clay Shirky Iedereen Hoofdstuk 4 Eerst publiceren, dan filteren. Esther Wieringa - 0817367 Kelly van de Sande 0817383 CMD2B Samenvatting Clay Shirky Iedereen Hoofdstuk 4 Eerst publiceren, dan filteren Esther Wieringa - 0817367 Kelly van de Sande 0817383 CMD2B Deze samenvatting gaat over hoofdstuk 4; eerst publiceren dan filteren,

Nadere informatie

Brochure. Oplossingen die werken!

Brochure. Oplossingen die werken! Brochure Kersten RTD maken méér mogelijk Iedereen wil graag zo gewoon mogelijk bewegen, wonen, werken en communiceren. Voor mensen met een (lichamelijke) beperking, chronisch zieken en ouderen is dat

Nadere informatie

De onzichtbare grens van online privacy. Essay

De onzichtbare grens van online privacy. Essay De onzichtbare grens van online privacy Essay Auteur: Estelle Heijneman Studentnummer: 1619340 Docent: Dick Swart Format: Essay Specialisatie: Visual Design Seminar: 2014-B Datum: 16-12-2014 Inleiding

Nadere informatie

Event menu Minigids event app

Event menu Minigids event app Event menu Minigids event app Hoe en waarom een mobiele evenementen app? Introductie De evenementenbranche verandert. Een evenement is niet langer een ad hoc activiteit. Het is een belangrijk onderdeel

Nadere informatie

Is een klas een veilige omgeving?

Is een klas een veilige omgeving? Is een klas een veilige omgeving? De klas als een vreemde sociale structuur Binnen de discussie dat een school een sociaal veilige omgeving en klimaat voor leerlingen moet bieden, zouden we eerst de vraag

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1: MERKEN & STRATEGISCH MERKENMANAGEMENT

HOOFDSTUK 1: MERKEN & STRATEGISCH MERKENMANAGEMENT HOOFDSTUK 1: MERKEN & STRATEGISCH MERKENMANAGEMENT 1 INTRODUCTIE H:1 Een merk is in de eerste plaats een product. Een product is fysiek, een service, winkel, persoon, organisatie, plaats of een idee. Een

Nadere informatie

Megatrend. Technologie (mondiaal/globalisering) sector die een marktaandeel veroveren in de creatieve industrie

Megatrend. Technologie (mondiaal/globalisering) sector die een marktaandeel veroveren in de creatieve industrie Megatrend Megatrend Ontwikkeling Effect Praktijk Technology (digitalisering) Interne processen anders organiseren Andere manier van produceren, verkopen en distributie Technologie (mondiaal/globalisering)

Nadere informatie

Drie domeinen als basis voor onze toekomstige veiligheid De genoemde trends en game changers raken onze veiligheid. Enerzijds zijn het bedreigingen, anderzijds maken zij een veiliger Nederland mogelijk.

Nadere informatie

WIŚNIOWSKI. Een bekroning van uw investering.

WIŚNIOWSKI. Een bekroning van uw investering. De WIŚNIOWSKI deuren zijn een universele oplossing voor elke woning. Afhankelijk van de te vervullen functie binnendeur, technische deur, glazen deur worden ze gekenmerkt door geschikte parameters die

Nadere informatie

Impact Cloud computing

Impact Cloud computing Impact Cloud computing op de Nederlandse zakelijke markt De impact van Cloud Computing op de Nederlandse zakelijke markt De economische omstandigheden zijn uitdagend. Nederland is en bedrijven informatietechnologie

Nadere informatie

Op WAARDEN - gebaseerd ZELFLEIDERSCHAP Facilitatie Seminar 4A-Proces

Op WAARDEN - gebaseerd ZELFLEIDERSCHAP Facilitatie Seminar 4A-Proces Op WAARDEN - gebaseerd ZELFLEIDERSCHAP Facilitatie Seminar 4A-Proces Om anderen te leiden, moeten we in staat zijn onszelf te leiden. Op waarden gebaseerd zelfleiderschap gaat uiteindelijk over het leren

Nadere informatie

!"#$%&'()*+,"#"-. 70-&6+*%"#"-!"#$%&'()*+)&#,#-.#/)01*1 +"7"#""- 9"#)&7(7:'3#)$#:;#/8#$)"$<#),"$:',:#$=) %'-#$;#/87$()#$)"/('$7%':7#%)>#/'$&#/#$?

!#$%&'()*+,#-. 70-&6+*%#-!#$%&'()*+)&#,#-.#/)01*1 +7#- 9#)&7(7:'3#)$#:;#/8#$)$<#),$:',:#$=) %'-#$;#/87$()#$)/('$7%':7#%)>#/'$&#/#$? 23'4)567/84 9"#)&7(7:'3#)$#:;#/8#$)"$#/'$&#/#$? /01"-20%%+-3&45567$%(8&9!"#$%&'()*+,"#"-. +"7"#""- 70-&6+*%"#"-!"#$%&'()*+)&#,#-.#/)01*1 D)E#'-)F!"#$$%&'($&!")*

Nadere informatie

Doel van Bijbelstudie

Doel van Bijbelstudie Bijbelstudie Hebreeën 4:12 Want het woord Gods is levend en krachtig en scherper dan enig tweesnijdend zwaard en het dringt door, zó diep, dat het vaneen scheidt ziel en geest, gewrichten en merg, en het

Nadere informatie

De alles-in-1 Zorgapp

De alles-in-1 Zorgapp De alles-in-1 Zorgapp Tevreden cliënten en medewerkers Impact van zorgapps op de zorgverlening Meerwaarde van zorgapps in het zorgproces De rol van de zorgverlener verandert in rap tempo door nieuwe technologie

Nadere informatie

MM8000-B: Eenvoudig en veilig. Answers for infrastructure.

MM8000-B: Eenvoudig en veilig. Answers for infrastructure. MM8000-B: Eenvoudig en veilig. 1 Answers for infrastructure. MM8000-B: het gevarenmanagement - station voor brandveiligheidspecialisten! MM8000-B is het Safe & Easy gevarenmanagementstation van Siemens

Nadere informatie

FOTO S: Mark Seelen en Studio Ulli Würth

FOTO S: Mark Seelen en Studio Ulli Würth Berker TS Sensor berker TS Sensor FOTO S: Mark Seelen en Studio Ulli Würth EENVOUDIG BEDIENEN Met Berker TS Sensor beleeft u het schakelen opnieuw. Een lichte vingerdruk op het glasoppervlak, volstaat

Nadere informatie

Van mij. Een gezicht is geen muur. Jan Bransen, Universiteit Utrecht

Van mij. Een gezicht is geen muur. Jan Bransen, Universiteit Utrecht [Gepubliceerd in Erik Heijerman & Paul Wouters (red.) Praktische Filosofie. Utrecht: TELEAC/NOT, 1997, pp. 117-119.] Van mij Een gezicht is geen muur Jan Bransen, Universiteit Utrecht Wij hechten veel

Nadere informatie

Nedap Varkens Prestatie Test

Nedap Varkens Prestatie Test Complete oplossingen voor varkenshouderij Nedap biedt middels elektronische individuele dieridentificatie efficiënte en slimme oplossingen voor dierverzorging in de gehele varkenshouderij. Nedap Varkens

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Nieuwe verbindingen. Inspiratie voor innovatie. Van Kenniscreatie naar Kenniscirculatie. Peter Koudstaal 3 juni 2010

Nieuwe verbindingen. Inspiratie voor innovatie. Van Kenniscreatie naar Kenniscirculatie. Peter Koudstaal 3 juni 2010 Nieuwe verbindingen Inspiratie voor innovatie Van Kenniscreatie naar Kenniscirculatie Peter Koudstaal 3 juni 2010 2 Inhoud 1. Hoe behoeften leiden tot nieuwe verbindingen 2. Aan de slag met nieuwe verbindingen

Nadere informatie

Van beeldscherm tot output

Van beeldscherm tot output Van beeldscherm tot output Uw grafische specialist en partner Grafinex ondersteunt de grafimedia industrie met een breed spectrum aan diensten en producten. Met deskundig advies en oplossingen op maat.

Nadere informatie

Het MNF (Max Neef Framework) is een initiatief van Plan B en Innovation Booster.

Het MNF (Max Neef Framework) is een initiatief van Plan B en Innovation Booster. Het MNF Concept Een concept voor bibliotheken om een (vernieuwde) positie, identiteit en nieuwe vormen van dienstverlening vorm te geven. En hun waarde te kunnen aantonen, die zoveel meer is dan geld en

Nadere informatie

Wat is de cloud? Cloud computing Cloud

Wat is de cloud? Cloud computing Cloud The Cloud Agenda Wat is de cloud? Ontwikkelingen en trends in de markt Bedrijfsstrategie Voordelen en vraagtekens Werken in de cloud: Hoe? Veiligheid & privacy Toepasbaarheid in breder verband Demo Borrel

Nadere informatie

Ticon. De volgende generatie projectmanagement

Ticon. De volgende generatie projectmanagement De volgende generatie Optimaal Het virtueel bouwproces model binnen de GWW Virtueel bouwproces model Het fundament van Ticon is het Virtueel bouwproces model. Dit datamodel is een collectie van alle projectgegevens

Nadere informatie

Inhoud. 2 Ondernemen in een veranderende wereld. 4 Inzicht in jezelf en de ander

Inhoud. 2 Ondernemen in een veranderende wereld. 4 Inzicht in jezelf en de ander Inhoud 1 Inleiding 2 Ondernemen in een veranderende wereld 1 Veranderende tijden 3 2 Waarom zingeving in werk steeds belangrijker wordt! 3 3 Mens en wereld als energetisch geheel van nature in beweging

Nadere informatie

SL3O-ISO. Slank, geïsoleerd stalen profielsysteem voor, ramen, deuren en gevels EER LICHT! ON THE EDGE

SL3O-ISO. Slank, geïsoleerd stalen profielsysteem voor, ramen, deuren en gevels EER LICHT! ON THE EDGE SL3O-ISO Slank, geïsoleerd stalen profielsysteem voor, ramen, deuren en gevels EER LICHT! ON THE EDGE ON THE edge Perfectie MHB, de Design & Build gevelproducent is in 1938 opgericht door Johan Mathijssen,

Nadere informatie

Digitale innovatie in de bancaire sector in Nederland: kansen en bedreigingen

Digitale innovatie in de bancaire sector in Nederland: kansen en bedreigingen Digitale innovatie in de bancaire sector in Nederland: kansen en bedreigingen Tony de Bree, 19 november 2014 Nog niet zolang geleden werd er door traditionele spelers in Nederland en over de hele wereld

Nadere informatie

Nieuwe producten. Alle innovaties van EVVA in één overzicht

Nieuwe producten. Alle innovaties van EVVA in één overzicht Nieuwe producten Alle innovaties van EVVA in één overzicht XESAR de nieuwe oplossing voor toegangscontrole Eenvoudig in concept hoogste veiligheid De eisen van onze partners en klanten voor oplossingen

Nadere informatie

VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO

VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT Jos Sanders & collega s, TNO MEGATRENDS & ONTWIKKELINGEN 1. Demografie: meer en diverser 2. Economie: grilliger en globaler 3. Sociaal-cultureel:

Nadere informatie

Hoofdstuk 18 Bouwen aan organisatie met de netwerkmultiloog

Hoofdstuk 18 Bouwen aan organisatie met de netwerkmultiloog Hoofdstuk 18 Bouwen aan organisatie met de netwerkmultiloog Anne-Marie Poorthuis en Sjanneke Werkhoven De netwerkmultiloog is een methode om veel mensen in een organisatie te betrekken bij een organisatiethema

Nadere informatie

Cao Metalektro: die deal doen we samen

Cao Metalektro: die deal doen we samen Cao Metalektro: die deal doen we samen De drive om iets slimmer, sneller of beter te doen met de inzet van techniek, heeft de maakindustrie in ons land groot gemaakt. En daar zijn we trots op. Met technologische

Nadere informatie

Ola Lanko en haar foto-genic installaties 14 oktober interview

Ola Lanko en haar foto-genic installaties 14 oktober interview Ola Lanko en haar foto-genic installaties 14 oktober interview Ola Lanko is altijd bezig met de werking van het medium fotografie. De kritische blik van de beschouwer is wat ze met haar werk wil overbrengen.

Nadere informatie

Mobiliteit van de manager vraagt om nieuwe toepassingen Procesgegevens nu ook inzichtelijk en overzichtelijk op je ipad

Mobiliteit van de manager vraagt om nieuwe toepassingen Procesgegevens nu ook inzichtelijk en overzichtelijk op je ipad Mobiliteit van de manager vraagt om nieuwe toepassingen Procesgegevens nu ook inzichtelijk en overzichtelijk op je ipad Insurance Government Automotive Finance Energy Healthcare Logistics Mobiliteit van

Nadere informatie

De cloud die gebouwd is voor uw onderneming.

De cloud die gebouwd is voor uw onderneming. De cloud die gebouwd is voor uw onderneming. Dit is de Microsoft Cloud. Elke onderneming is uniek. Van gezondheidszorg tot de detailhandel, van fabricage tot financiële dienstverlening: geen twee ondernemingen

Nadere informatie

!!! !!!!!!! Beleven we beelden als materie, of is het juist andersom? Lennart de Neef - CTS Essay - Imara Felkers - 16 juni 2014

!!! !!!!!!! Beleven we beelden als materie, of is het juist andersom? Lennart de Neef - CTS Essay - Imara Felkers - 16 juni 2014 PLAATJESKUNST Beleven we beelden als materie, of is het juist andersom? Lennart de Neef - CTS Essay - Imara Felkers - 16 juni 2014 1 Het internet, nog nooit is er in mijn beleving zo n bijzondere uitvinding

Nadere informatie

Visie op duurzaam Veranderen

Visie op duurzaam Veranderen Visie op duurzaam Veranderen Ruysdael Ruysdael is een gerenommeerd bureau dat zich sinds haar oprichting in 1994 heeft gespecialiseerd in het managen van veranderingen. Onze dienstverlening kent talloze

Nadere informatie

D E G R A A N S I L O

D E G R A A N S I L O D E G R A A N S I L O t r a n s f o r m a t i e d o o r d i a l o o g Door K.K.J.E. van de Braak Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Bouwkunde Bouwtechniek Design and Lifespan s a m e n v a t t

Nadere informatie

RESEARCH COMMUNITIES HEEN KUNNEN

RESEARCH COMMUNITIES HEEN KUNNEN DE 7 REDENEN WAAROM MARKETEERS NIET OM RESEARCH COMMUNITIES HEEN KUNNEN Odette Vlek Senior marktonderzoeker Ruigrok NetPanel November 2015 INTRODUCTIE Online research communities zijn al enige jaren hot.

Nadere informatie

Waar Bepaal ten slotte zo nauwkeurig mogelijk waar het onderwerp zich afspeelt. Gaat het om één plek of spelen meer plaatsen/gebieden een rol?

Waar Bepaal ten slotte zo nauwkeurig mogelijk waar het onderwerp zich afspeelt. Gaat het om één plek of spelen meer plaatsen/gebieden een rol? Hoe word ik beter in geschiedenis? Als je beter wilt worden in geschiedenis moet je weten wat er bij het vak geschiedenis van je wordt gevraagd, wat je bij een onderwerp precies moet kennen en kunnen.

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE 5 DEEL I KENNIS... 6 DEEL II WETENSCHAP... 76

INHOUDSOPGAVE 5 DEEL I KENNIS... 6 DEEL II WETENSCHAP... 76 INHOUDSOPGAVE 5 DEEL I KENNIS... 6 DEEL II WETENSCHAP... 76 Vergeten... 7 Filosofie... 9 Een goed begin... 11 Hoofdbreker... 13 Zintuigen... 15 De hersenen... 17 Zien... 19 Geloof... 21 Empirie... 23 Ervaring...

Nadere informatie

Samen financieel vooruitkijken

Samen financieel vooruitkijken Wat is Mifino? Mifino zorgt voor de digitalisering van je bestaande financiële situatie. Alle informatie die laat zien wat je altijd al wilde weten. Denk hierbij aan inkomens informatie op latere leeftijd;

Nadere informatie

VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO

VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT Jos Sanders & collega s, TNO MEGATRENDS & ONTWIKKELINGEN ARBEID 1. Demografie: meer en diverser 2. Economie: grilliger en globaler 3. Sociaal-cultureel:

Nadere informatie

HKmobile. HKmobile partner in innovatie. Kennis en ervaring beroepenveld en opleidingen. HKmobile

HKmobile. HKmobile partner in innovatie. Kennis en ervaring beroepenveld en opleidingen. HKmobile Virtual Reality, Augmented Reality partner in innovatie Uw presentator Hans Kleinhout Directeur en inspirator van BV Kennis en ervaring beroepenveld en opleidingen Zelf opleider elektrotechnische opleidingen

Nadere informatie

ALBRECHT JUNG GMBH & CO. KG

ALBRECHT JUNG GMBH & CO. KG De elegante techniek FLAT DESIGN INNOVATIE IN VORMGEVING Door de extreem vlakke vormgeving lijkt dit innovatieve ontwerp samen te smelten met de omgeving. Op subtiele wijze ontstaat zo een fraai aanzicht:

Nadere informatie

Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, seminar 'Wetenschap middenin de samenleving', Groningen, 30 mei 2013

Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, seminar 'Wetenschap middenin de samenleving', Groningen, 30 mei 2013 Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, seminar 'Wetenschap middenin de samenleving', Groningen, 30 mei 2013 Dames en heren, Wetenschap is ontstaan uit verwondering en nieuwsgierigheid. Al

Nadere informatie

Toolkit for Life het bestuurbare leven. Gespot Toolkit for Life

Toolkit for Life het bestuurbare leven. Gespot Toolkit for Life Toolkit for Life het bestuurbare leven Gespot Toolkit for Life Het levenspad Van oudsher was vroeger je levenspad zo goed als uitgestippeld; je koos een duidelijke studie, richtte je daar volledig op en

Nadere informatie

3KSplus. Het uitstekende systeem voor optimale beveiliging

3KSplus. Het uitstekende systeem voor optimale beveiliging 3KSplus Het uitstekende systeem voor optimale beveiliging 3KSplus gepatenteerde technologie & gebruik onder de zwaarste omstandigheden 3KSplus is het mechanische sluitsysteem met de hoogste weerstand.

Nadere informatie

Even kijken waar wij staan?

Even kijken waar wij staan? Even kijken waar wij staan? Het is nieuw omarmen of verwerpen? Het is wel een beetje eng! Ik heb geen zin om via Facebook te vernemen dat iemand een moeilijke stoelgang heeft. Privé is Privé en dat blijft

Nadere informatie

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven ecourse Moeiteloos leren leidinggeven Leer hoe je met minder moeite en tijd uitmuntende prestaties met je team bereikt 2012 Marjan Haselhoff Ik zou het waarderen als je niets van de inhoud overneemt zonder

Nadere informatie

De Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen

De Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen 1 De Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen In het publieke domein worden allerlei nieuwe technieken gebruikt: ambtenaren gebruiken Twitter, games, webplatformen en monitoringtools om de

Nadere informatie

Persoonlijk opleiding plan

Persoonlijk opleiding plan Persoonlijk opleiding plan Een opdrachtgever adviseren Hem vertellen wat jou de beste optie lijkt. Het klopt dat ik deze competenties zo had ingevuld. Ik heb hiermee ervaring doordat ik vaak op forums

Nadere informatie

Plan van aanpak Het plan van aanpak voor dit project bestaat uit drie fasen:

Plan van aanpak Het plan van aanpak voor dit project bestaat uit drie fasen: Samenvatting tussenrapport Toekomstvisie FNV KIEM Testen van de geformuleerde visies op de vakbond van de toekomst aan de huidige behoeften van leden en potentiële leden. Aanleiding Project FNV KIEM in

Nadere informatie

aanbellen op je mobieltje

aanbellen op je mobieltje aanbellen op je mobieltje er belt iemand aan; mijn telefoon rinkelt ik zie de bezoeker op mijn smartphone ik praat met de bezoeker en open de deur 1 4 2 3 6 9 POW Een heel nieuwe methode van aanbellen

Nadere informatie

Onze Veertien Lichamen

Onze Veertien Lichamen Onze Veertien Lichamen We bestaan uit de volgende 14 lichamen: 11: Cel Lichaam 10: DNA Lichaam 9: Universeel Lichaam 8: Sterre Lichaam 7: Kosmisch Lichaam 6: Spiritueel Lichaam 5: Gezamenlijk Lichaam 4:

Nadere informatie

MCS. Het baanbrekende systeem voor ongeëvenaarde veiligheid

MCS. Het baanbrekende systeem voor ongeëvenaarde veiligheid MCS Het baanbrekende systeem voor ongeëvenaarde veiligheid MCS unieke technologie & complexe toepassingen Magn De veiligheidstechniek van MCS werd in nauwe samenwerking met technische universiteiten ontwikkeld

Nadere informatie

CREËREN INNOVEREN ONDERSCHEIDEN

CREËREN INNOVEREN ONDERSCHEIDEN CREËREN INNOVEREN ONDERSCHEIDEN De verpakking als visitekaartje De gedachte aan een verpakking als praktisch omhulsel is verleden tijd. De verpakking is tegenwoordig onderdeel van de huisstijl en daarmee

Nadere informatie

Exact Synergy Enterprise. Krachtiger Financieel Management

Exact Synergy Enterprise. Krachtiger Financieel Management Exact Synergy Enterprise Krachtiger Financieel Management 1 Inleiding Waar gaat het om? Makkelijke vragen zijn vaak het moeilijkst te beantwoorden. Als het hectische tijden zijn, moet u soms veel beslissingen

Nadere informatie

Reshaping the way you think and act to deal with the complex issues of today s world

Reshaping the way you think and act to deal with the complex issues of today s world Reshaping the way you think and act to deal with the complex issues of today s world HOE GAAT HET NU? We zetten allemaal verschillende methoden in om vraagstukken op te lossen, oplossingen te ontwerpen

Nadere informatie

Minigids Event Network Hoe en waarom faciliteer ik netwerken op mijn bedrijfsevenement?

Minigids Event Network Hoe en waarom faciliteer ik netwerken op mijn bedrijfsevenement? Minigids Event Network Hoe en waarom faciliteer ik netwerken op mijn bedrijfsevenement? Introductie Evenementen en congressen zijn nog steeds een belangrijk moment om nieuwe klanten aan te trekken en bestaande

Nadere informatie

Lemniscaat Kompas. 1 Vijf aspecten van communicatie geïntegreerd

Lemniscaat Kompas. 1 Vijf aspecten van communicatie geïntegreerd http://lemniscaatacademie.com francis@lemniscaatacademie.be Lemniscaat Kompas 1 Vijf aspecten van communicatie geïntegreerd RELATIE Verhouding INHOUD FOCUS Het thema waar het echt om gaat CONTEXT Cultuur

Nadere informatie

wapploxx Doordachte toegangscontrole

wapploxx Doordachte toegangscontrole wapploxx Doordachte toegangscontrole Web gebaseerd toegangsmanagement, Alarmkoppeling en App bediening Slimme toegangscontrole voor kleine t/m middelgrote objecten wapploxx Intelligente toegangscontrole

Nadere informatie

intelligent software for monitoring centres

intelligent software for monitoring centres intelligent software for monitoring centres Waarom UMO? Binnen Europa en daarbuiten hebben landen te maken met de vergrijzing. Daardoor stijgt de zorgvraag in het komende decennium sterk. Hoe wordt die

Nadere informatie

5000 Serie Modulaire brandmeldcentrale Net zo flexibel als uw ideeën

5000 Serie Modulaire brandmeldcentrale Net zo flexibel als uw ideeën 5000 Serie Modulaire brandmeldcentrale Net zo flexibel als uw ideeën 2 U hoeft zich geen zorgen meer te maken met de 5000 Serie Modulaire brandmeldcentrale Het systeem wordt gedefinieerd door uw wensen

Nadere informatie

Online Storytelling met uw interactief jaarverslag

Online Storytelling met uw interactief jaarverslag REACH TOUCH MOVE Interactief Jaarverslag Online Storytelling met uw interactief jaarverslag Maximale Reach, Touch en Move in de financiële verantwoording van een jaar Waarom uw jaarverslag interactief?

Nadere informatie

SCRATCH KLANT AAN HET WOORD

SCRATCH KLANT AAN HET WOORD 4... lessons learned in Nederland zijn vliegwiel BIM-projecten in het buitenland... Internationale BIM-uitdaging bij Deerns Partnership belangrijker dan ontwerptools 5 BIM is geen doel op zich je hoort

Nadere informatie

Communiceren in zakelijke omgevingen

Communiceren in zakelijke omgevingen Communiceren in zakelijke omgevingen Slimmer communiceren Communiceren in zakelijke omgevingen Slimmer communiceren Vodafone december 2010 Leefritme heeft een belangrijke invloed op de relatie tussen mensen

Nadere informatie

Mechatronica 4.0 maakt zorgbedden slim

Mechatronica 4.0 maakt zorgbedden slim Mechatronica 4.0 maakt zorgbedden slim Abstract: Flanders Make en Sirris stellen tijdens de Open Bedrijvendag een demo-opstelling voor van een slim bed. De ontwikkeling van dit bed verloopt in samenwerking

Nadere informatie

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie: BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse

Nadere informatie

Een gebruiksvriendelijk dashboard voor leerlingen en docenten

Een gebruiksvriendelijk dashboard voor leerlingen en docenten UXkids case study: Een gebruiksvriendelijk dashboard voor leerlingen en docenten Keywords: Muiswerk, Oefensoftware, User tests, Focusgroepen, Usability, UX, Leerlingen 13-15 jaar, Docenten. Het onderwijslandschap

Nadere informatie

Michael Balmes Lüder Vollers Christian Vollers Matijs Brand

Michael Balmes Lüder Vollers Christian Vollers Matijs Brand Onze Bedrijfsmissie In een wereld die permanent en steeds sneller verandert, vormt onze visie een kompas voor het bedrijfsdoel en de fundamentele waarden van de Vollers groep. Ze brengt onze bedrijfsfilosofie

Nadere informatie

Mosa. Tiles. Mosa Project

Mosa. Tiles. Mosa Project Mosa. Tiles. Mosa Project Mosa inside Succesfactor voor nieuwbouw Voor kopers van nieuwbouwwoningen is de afwerking van de woning steeds belangrijker. Kopers kiezen steeds vaker voor bekende A-merken in

Nadere informatie

WHITEPAPER IN 5 MINUTEN. 09. ibeacons

WHITEPAPER IN 5 MINUTEN. 09. ibeacons WHITEPAPER IN 5 MINUTEN A P R I L 2 0 1 4 09. ibeacons ibeacons vormen een nieuwe manier waarop apparaten met elkaar kunnen communiceren; met verrassende toepassingen. Bij Oberon zijn we altijd op zoek

Nadere informatie

PERSBERICHT ARCHIVIEW HET 3D FULL-DOME THEATER. architectengroep JULI 2014

PERSBERICHT ARCHIVIEW HET 3D FULL-DOME THEATER. architectengroep JULI 2014 PERSBERICHT JULI 2014 HET 3D FULL-DOME THEATER VOOR KUNST, CULTUUR, WETENSCHAP EN BUSINESS Maak een spectaculaire reis door het Infoversum! Nederlands eerste 3D full dome theater verrast door vorm en functie

Nadere informatie

Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs

Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs Werkgevers Ondernemers In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel gedachten,

Nadere informatie

Van. naar online. minpunten van:\ QR-codes. Layar

Van. naar online. minpunten van:\ QR-codes. Layar Van offline naar online De plusen minpunten van:\ QR-codes NFC 2 Van offline naar online getting social De offline-wereld zoals we deze gewend waren, is niet meer. Ongeveer twintig jaar geleden kreeg iedereen

Nadere informatie

Ik ben een Man van de Cijfers

Ik ben een Man van de Cijfers De Reis van de Actuaris Ik ben een Man van de Cijfers Cijfers zijn belangrijk maar niet op de manier die jij wellicht verwacht. Is het mogelijk dat we te veel nadruk plaatsen op het belang van cijfers

Nadere informatie

Handreiking bij een spirituele zoektocht.

Handreiking bij een spirituele zoektocht. Handreiking bij een spirituele zoektocht. Deze handreiking hoort bij: Oud- en nieuw- katholiek. De spirituele zoektocht van die andere katholieken. Door Joris Vercammen. Valkhof pers 2011. Het boek is

Nadere informatie

Eerste uitgave: maart 2015-03-14 Copyright 2015 Saskia Steur Druk: www.drukzo.nl

Eerste uitgave: maart 2015-03-14 Copyright 2015 Saskia Steur Druk: www.drukzo.nl Eerste uitgave: maart 2015-03-14 Copyright 2015 Saskia Steur Druk: www.drukzo.nl Hoewel deze uitgave met zorg is samengesteld aanvaardt de auteur geen enkele aansprakelijkheid voor schade ontstaan door

Nadere informatie

Gebruikte technieken in Engelse slogans Onderzoekspresentatie

Gebruikte technieken in Engelse slogans Onderzoekspresentatie Gebruikte technieken in Engelse slogans Onderzoekspresentatie 2.1 Kernboodschap De kernboodschap is dat Engelstalige advertenties slechter worden gewaardeerd, maar beter worden onthouden dan hun Nederlandstalige

Nadere informatie

Inleiding. Morgen. Whitepaper: Betrokkenheid in bedrijf

Inleiding. Morgen. Whitepaper: Betrokkenheid in bedrijf Inleiding Geld verdienen. Voor de medewerker en het bedrijf belangrijke behoeften. Met een arbeidsrelatie vinden zij elkaar. De deal is rond, beide tevreden. Of nog niet? De wijze waarop de werkzaamheden

Nadere informatie

Een MainportArt Site De optimale keuze voor kunstenaars, fotografen en modellen. versie 1,1 Maart 2013

Een MainportArt Site De optimale keuze voor kunstenaars, fotografen en modellen. versie 1,1 Maart 2013 Een MainportArt Site De optimale keuze voor kunstenaars, fotografen en modellen versie 1,1 Maart 2013 Waarom een MainportArt website? Veel kunstenaars, modellen en fotografen hebben al één of meer websites.

Nadere informatie

Onzichtbare perfectie. Zichtbare eenvoud. CS Compacte panoramische beeldvorming in alle eenvoud.

Onzichtbare perfectie. Zichtbare eenvoud. CS Compacte panoramische beeldvorming in alle eenvoud. Onzichtbare perfectie. Zichtbare eenvoud. CS 8100 Compacte panoramische beeldvorming in alle eenvoud. De nieuwe CS 8100 Belangrijke voordelen: Perfect voor alledaagse panoramische behoeften Digitale topresultaten

Nadere informatie

Onthullingen van Kennis

Onthullingen van Kennis Onthullingen van Kennis Caleidoscoop van Kennis Facetten verschuiven door tijd Vorm en structuur doemen op Gestalte gegeven door Kennis Patronen behouden het ritme De potentie van het punt Hoofdstuk 2

Nadere informatie

CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT

CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT Exact Online CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY GROEI DOOR PROACTIEF ADVIES Het gaat goed bij Joanknecht & Van Zelst: dit Eindhovens

Nadere informatie

Privacy instellingen voor Facebook Alles wat je op Facebook zet is openbaar. Wil je dat ook?

Privacy instellingen voor Facebook Alles wat je op Facebook zet is openbaar. Wil je dat ook? Privacy instellingen voor Facebook Alles wat je op Facebook zet is openbaar. Wil je dat ook? Inhoud Waarom hebben we dit gemaakt?... 3 De instellingen en de gevolgen ervan... 4 Het tabblad Privacy... 4

Nadere informatie