Nemen pedagogisch-didactische problemen in de klas toe? JA!
|
|
- Paula Kuiper
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Rik PRENEN 2012 VCLB-Limburg Assoc. KULeuven Nemen pedagogisch-didactische problemen in de klas toe? JA! We kijken beter naar leerlingen en volgen ze beter op! Leerlingen met problemen vallen vlugger op. We weten meer over problemen zoals ADHD, autisme,.. Nieuwe problemen waar we weinig vat op hebben; cyberpesten, www, twitter, facebook, R.P Verhoogd verantwoordelijkheidsgevoel leidt tot verhoogd aantal aanmeldingen in de hulpverlening! Gelukkig zijn en happy-cultuur (met alle gevolgen vandien: labels, verslachtoffering.) 1
2 Is de rol van de leerkracht complexer? JA! Inspraak leerlingen (kinderrechten, onderhandelingspedagogie, assertiviteit, taalgebruik.) Toenemende spanning school-gezin Breuk in het pedagogisch front? De ouders werken tegen.! 1591in Regel der Duytsche schoolmeesters Lieve Meester, spaert een weynigh meyn kindt R.P Leerlingenbegeleiding is een team-aangelegenheid geworden. Vraagt bijkomende competenties van leerkrachten. (Communicatie) Pedagogische stress bij leerkrachten neemt toe Nemen probleemleerlingen toe? NEEN! Geen trend in toename van stoornissen, (VS , UK Collishaw, Goodman..2004, Vlaanderen Coolen 2005, Verhulst 1997) Wel het aantal diagnoses ADHD en PDD-NOS neemt toe o.w.v.(lootens 2005) Toenemende bekendheid met deze beelden bij pers, internet, leraren, ouders, hulpverleners. Laagdrempeligheid van de hulpverlening. Diagnose (etiket) genereert bijkomende hulp op school!!!!!! Search for pathology (Ysseldyke 2001) R.P Het aantal jongeren in problematische opvoedingssituaties neemt toe (Kansarmoede, multiproblemsituaties ) 2
3 Nieuwe inzichten De deskundigheid van leerkrachten is DE belangrijkste factor in de preventie en aanpak van emotionele en gedragsproblemen op school. Internationaal onderzoek toont aan dat hetgeen leerkrachten in de klas met leerlingen doen, minstens zoveel effect heeft dan een individuele behandeling van een leerling. (Farrell et al 2005) Vaak hebben ze zelfs méér effect dan geïsoleerde behandelingen. 43% Van opvoedingsproblemen in het gezin verwijzen naar problemen/bekommernissen die met de school te maken hebben. Het leven zoals het is Zeg me hoe ik moet Reageren (Tips, aanpak) : Jamaar bij deze leerling helpt dat niet: Analyseren Dat komt omdat deze leerling.: Concretiseren Eigenlijk is daar niet veel aan te doen: Evalueren RACE 3
4 Wat is hier aan de hand? Hoe komt dat? Wat moet ik daarmee? Uitgangspunt: handelingsgericht werken Vertrekkende vanuit - de pedagogosch-didactische relatie tussen leerkracht en leerling - zorg voor de pedagogisch-didactische noden van leerlingen. - het pedagogisch didactisch vakmanschap van leerkrachten. - een interactioneel referentiekader (leerling-gezin-school) - een intensieve samenwerking tussen actoren Maar ook: - Methodisch, systematisch en transparant - Werken aan inzicht maar ook aan uitzicht. (Werkbare doelgerichte adviezen) 4
5 Systematisch van inzicht naar uitzicht Zorgvragen concretiseren Zorgvragen analyseren/taxeren Reageren: Bijsturingen in de klas Begeleiding van de leerling Samenwerking met gezin Evalueren C A R E 5
6 Interactioneel kijken!!!! Wat heeft dat kind? Waar stokt de relatie? Lineair denken Interactioneel denken Interactioneel, maak dat eens concreet! Onderwijsleersituatie Leerkrachtkenmerken, groepskenmerken, praktische aspecten, relatie leerkracht-leerling, pedagogisch handelen, verschillende situaties Gezinssituatie Gezins als systeem, persoonskenmerken, beschermende en risicofactoren, familiale support, band school-gezin. Leerling Temperament, cognitief, emotioneel, conatieve ontwikkeling, erfelijke factoren, 6
7 Onderzoek 100 begeleidingsdossiers (Prenen et al: Preview) Uitgangspunt: In dossiers staan gegevens opgetekend die men belangrijk vind (need to know) in het kader van de leerlingbegeleiding. Wat in dossiers staat geeft weer hoe over leerlingenbegeleiding wordt gedacht Dossiers geven een weerslag van de attributietheorieën van schoolteams Locus of control Perspectiefomschrijving Onderzoek 100 begeleidingsdossiers Opzet: Informatieclusters Cluster A: Informatie over het probleem van de leerling. Cluster B: Informatie over doelgedrag Cluster C: Problemen thuis Cluster D: Informatie over de pedagogisch-didactische aanpak 7
8 Onderzoek 100 begeleidingsdossiers Leerling - 78 Leerling + 4 Gezin - 12 Interactie 6 8
9 Een paar nadenkertjes Language is not merely a vehicle of thought but also the driver. (Wittgenstein) To a man with a hammer, everything looks like a nail. Escape from babylon Gedragsstoornissen Gedragsmoeilijkheden Aanpassingsmoeilijkheden Opvoedingsproblemen Ontwikkelingsstoornissen Contextuele moeilijkheden Combinaties R.P
10 Gedragsbeperkingen (stoornissen) Gedrag is niet leeftijdsadequaat Gedrag manifesteert zich frequent Probleemgedrag duurt lang Gedrag manifesteert zich intensief Hardnekkig, resistent Onbegrijpelijke reactie op situationele aanleidingen/bizar Verschillende betrokkenen signaleren in verschillende situaties dezelfde problemen Gedrag schaadt of bedreigt de ontwikkeling, kind lijdt. Geen socioculturele gebondenheid Conglomeraat van kenmerken in klinische populatie Gedragsproblemen Meestal gelinkt aan specifieke situaties Groepswerk, individueel werk, speelplaats, toets Situatie thuis, persoonlijke situatie (LDVD) Plotse veranderingen (rouw, ) Vaak als reactie op een trigger Reactie op gedrag van leerkracht, andere leerlingen, verwachtingen en eisen.. Gunstig perspectief, van tijdelijke aard, fluctuerend vlot corrigeerbaar Aanpassingsproblemen Starten vaak n.a.v. bepaald feit in de voorbije 3 maanden Geven soms hetzelfde beeld als stoornissen Hebben een gunstig verloop (vaak spontaan) 10
11 Pedagogisch-didactisch probleem Primair Gemis aan pedagogisch inzicht/besef pedagogische vaardigheden goodness of fit (pedagogische relatie/klik) Situationeel/reactief gedrag Problematisch inschatten van normaal gedrag dat nochtans voor interactieproblemen kan zorgen. (bv. Wenen van kleuter bij de eerste schooldag) Pedagogisch didactisch probleem Secundair Ten gevolge van stoornissen bij het kind Ten gevolge van stoornissen bij de ouder(s)/gezin Ten gevolge van contextuele problemen Ten gevolge van problemen elders (bv cyberpesten) Gemaskeerd ontwikkelingsstoornis 11
12 Aanpassingsprobleem Gedrag is reactie op een bepaalde stressvolle gebeurtenis maar ook kind/jongere-factoren (o.a. veerkracht) spelen een rol Tijdelijk probleem (reacties op een bepaald feit) Minder ernstig dan gedragsstoornis Ziet er soms hetzelfde uit als een primaire stoornis Bv rouwreactie/depressie Samenwerken met het CLB Goed klassenmanagement Begeleiding van de leerling Samenwerken met ouders 12
13 = = De impact van kleine, dagelijkse pedagogisch-didactische bijsturingen op het gedrag van kinderen en jongeren is veel groter dan het effect van welke individuele begeleiding in splendid isolation of van welke single-shot-actie dan ook. Bron P. Adriaenssens
14 Aanpak: gericht op ondersteuningsbehoeften Deze leerling heeft een zwakke werkhouding en is niet gemotiveerd. Wim heeft bij het uitvoeren van taken individuele aandacht nodig. Het is belangrijk dat je heel goed nagaat of hij de opdracht goed heeft begrepen. Verder is het nodig dat hij snel te horen krijgt dat hij op de juiste wijze bezig is. Dat helpt hem om met meer plezier en zelfvertrouwen zijn taak af te werken. Een pedagogisch-didactische cocktail Deze leerling heeft. Instructie nodig die.. Opdrachten nodig die (Leer)activiteiten nodig die Feedback nodig die Groepsgenoten nodig die Leerkracht nodig die Ouders/ondersteuning nodig die 14
15 Ouders als partner, waarom? 43% van de opvoedingsproblemen in gezinnen heeft verband met de school!!!!! De meest predicatieve factor bij leerlingenbegeleiding is de consistente aanpak tussen school en gezin. Een begeleiding van een leerling heeft het meest effect als ouders participant zijn in de beeldvorming (diagnose) en uitwerking van het handelingsplan Praten met kinderen Zeg wat je ziet, hoort in herkenbare taal. Ik zie dat.. hoor. Zeg iets over jezelf en over een situatie waarin het probleem gedrag niet of minder voorkwam. Dat verwondert mij., Gisteren ben je wel opgewekt naar school gegaan. R.P Vraag naar de oplossingen van de leerling Vertel eens, wat heeft gemaakt dat het toen wel goed ging? Vraag naar perspectief Wat zou er moeten gebeuren. Wat zou je helpen om de volgende keer.. 15
16 Evaluatie Vertrekkende vanuit de concretisering van de zorgvraag Hoe verlopen situaties nu anders? In welke mate is het (leer)gedrag nu anders? Hoe is onze aanpak geëvolueerd? Wat heeft geholpen, wat niet? (effect) Draagkracht? (Uitvoerbaarheid) Met betrekking tot de relatie leerkracht-leerling Met betrekking tot de relatie school-ouders Wat heeft geholpen? Waar moeten we nog compenseren? 16
HOE KIJK JIJ? Van probleemgericht naar oplossingsgericht
HOE KIJK JIJ? Van probleemgericht naar oplossingsgericht Rik Prenen VCLB-Limburg Collegiaal praatje : Stel dat deze leerdag voor jou bijzonder nuttig is. Je hebt één en ander geleerd. Je komt morgen terug
Nadere informatieWat doen wij al zo? Graag voorbeelden!
HOE HANDELINGSGERICHT WERKEN WE IN ONZE SCHOOL? Uitgangspunt HGW 1. Werken vanuit onderwijsbehoeften van leerlingen en ondersteuningsbehoeften van leerkrachten en ouders Wat doen wij al zo? Graag voorbeelden!
Nadere informatieHandelingsgericht werken
Handelingsgericht werken 16-09-2013 Waarom en hoe Door: Jose Oosterheert Uitgangspunten van HGW 1. Onderwijsbehoeften 2. Systematisch en transparant 3. Doelgericht werken 4. Transactioneel kader 5. Constructieve
Nadere informatieHandelingsgericht werken in het secundair onderwijs. Ontmoetingsdag HGW 16 september 2010 Artevelde
+ Handelingsgericht werken in het secundair onderwijs Ontmoetingsdag HGW 16 september 2010 Artevelde + Inspiratiebronnen + Algemeen Reflecties over HGW + Uitgangspunten HGW We zijn gericht op het geven
Nadere informatieOntmoetingsdag HGW. HGW en gedrag: een uitdaging? 15 september 2011 te Gent Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog
Ontmoetingsdag HGW HGW en gedrag: een uitdaging? 15 september 2011 te Gent Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog 1 Doel en werkvormen Hoe is HGW toe te passen bij gedrag? doen we al Nu ook nog Theorie met
Nadere informatieelk kind een plaats... 1
Elk kind een plaats in een brede inclusieve school Deelnemen aan het dagelijks maatschappelijk leven Herent, 17 maart 2014 1 Niet voor iedereen vanzelfsprekend 2 Maatschappelijke tendens tot inclusie Inclusie
Nadere informatieMoet mijn kind nog luisteren?
Moet mijn kind nog luisteren? Grenzen stellen in de opvoeding Mauri Met dank aan M. Wysmans Schoolreglement uit 1848 Kaartspelen in de klas Vloeken Alcohol drinken op school Liegen Meisjes spelen met jongens
Nadere informatieHANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013
Gericht Werken als bril om naar het zorgbeleid te kijken zorg Handelings- Leerlingenbegeleiding fase 0 fase 1 HGW HGW Leren & studeren Studieloopbaanbegeleiding Socioemotioneel fase 2 fase 3 HGW HGW centrale
Nadere informatieOnderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H.
Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Leloux-Opmeer Voorwoord Inhoudsopgave Een tijd geleden hebben Stichting Horizon
Nadere informatieHandelingsgericht Werken. Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher
Handelingsgericht Werken Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher Doelen Kennismaking met de uitgangspunten HGW Reflecteren op uitgangspunten HGW Zicht op de betekenis van HGW op de eigen praktijksituatie
Nadere informatieHGW: Een eerste interactieve kennismaking. Ontmoetingsdag HGW De leerkracht doet er toe 16 september 2010
HGW: Een eerste interactieve kennismaking Ontmoetingsdag HGW De leerkracht doet er toe 16 september 2010 Inleiding HGW als samenhang en samenwerking omtrent kinderen met bijzondere noden Wetenschappelijke
Nadere informatieBijlage I: Hulpmiddelen HGW: formulieren
Bijlage I: Hulpmiddelen HGW: formulieren Uit het boek Handelingsgericht werken: een handreiking voor de interne begeleider. Samen met leraar, ouders en kind aan de slag van Noëlle Pameijer en Tanja van
Nadere informatieG.V.Basisschool Hamont-Lo
G.V.Basisschool Hamont-Lo Zorg onze schooleigen visie op BREDE zorg Als school hebben we de opdracht om met brede zorg te werken aan de ontplooiing van iedere leerling. Dat is één van de pijlers van het
Nadere informatieSimeacongres 12 december. Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO
Simeacongres 12 december Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO Programma Welkom en toelichting: interactie!!!! Inventarisatie
Nadere informatieDe Piramide van Pavlov, de interactiedriehoek en de rubrics
De Piramide van Pavlov, de interactiedriehoek en de rubrics Hoe kunnen we gedragsproblemen in het onderwijs substantieel verminderen? Een integrale benadering voor op de werkvloer leidt tot minder ervaren
Nadere informatieSamenwerkingskansen ter versterking van de optimale ontwikkeling en gezondheid van kleuters
Samenwerkingskansen ter versterking van de optimale ontwikkeling en gezondheid van kleuters Myriam Vanoudenhove VWVJ/VCLB Melissa Peeters VCLB Monica Bulcke VWVJ Zorg om de jeugd in Vlaanderen Departement
Nadere informatieBijlage I: Formulieren en checklists HGW
Bijlage I: Formulieren en checklists HGW Met formulieren en checklists bewaken we de uitgangspunten van HGW en voorkomen we dat ze verwateren. Ze fungeren als een leidraad en steun. Vanuit een inhoudelijke
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven
Nadere informatieInspiratiedag exclusief-inclusief WWW.KOCA.BE
Inspiratiedag exclusief-inclusief wie of waar je ook bent, wij staan naast je, opdat je op eigen krachten verder kan Visie Expertisecentrum Binnen muren van KOCA indien nodig Inclusief waar mogelijk Ter
Nadere informatieIndicatiestelling cluster 2; wat verandert er in het kader van passend onderwijs?
Externe Dienstverlening Indicatiestelling cluster 2; wat verandert er in het kader van passend onderwijs? Informatie voor scholen. Toledolaan 4-5629 CC Eindhoven - t 040 290 23 85 - e info@externedienstvertlening.nl
Nadere informatieOnze visie op zorg. Een geïntegreerd zorgbeleid wordt gedragen door een gedeelde visie op zorg.
Onze visie op zorg Vanuit ons pedagogisch project hebben wij de opdracht om met brede zorg te werken aan de ontplooiing van elk kind. We bekommeren ons om elk kind vanuit zijn talenten en mogelijkheden
Nadere informatieHoofdstuk 1 - Algemene wegwijzer Inhoud van de map
Hoofdstuk 1 - Algemene wegwijzer van de map Deel 1 overloopt een aantal voorwaarden om ICT in te zetten bij de aanpak van leerproblemen op school. Je vindt er tips en beschrijvingen van leerlingen en van
Nadere informatieVisie op het basisaanbod
1. Doel van de tekst Het M decreet voorziet het type basisaanbod voor leerlingen die, al dan niet tijdelijk, kampen met moeilijkheden die het leren hinderen. De wetgeving geeft geen invulling aan de organisatie
Nadere informatieSTUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND
STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND VANDAAG: WAAR VOEDEN WE VOOR OP? PREVENTIE ONTWIKKELING VAN HET BREIN SOCIAAL EMOTIONEEL LEREN METACOGNITIEVE VAARDIGHEDEN ESSENTIE VAN OVERDRACHT PROBLEEM
Nadere informatieKortdurende hulpverleningstrajecten Maasland
Kortdurende hulpverleningstrajecten Maasland 1. Individuele sociale vaardigheidstraining 2. Sociale vaardigheidstraining groep 12-/12+ 3. Gezinsbegeleiding (6+) 4. Gezinsbegeleiding (0-6 jaar) 5. Individuele
Nadere informatievisie, gedrag, overtuigingen, gevoelens, handelen, reflectie
Boek : Auteur : Bespreker : Jo Dauwen Datum : juni 2010 Gedragsproblemen in scholen Het denken en handelen van leraren Kees van der Wolf en Tanja van Beukering, Acco ISBN: 9 789033 474989. In een notendop
Nadere informatie1. Onze visie op zorg
1. Onze visie op zorg In onze school is het belangrijk dat elk kind zich goed voelt en graag naar school komt. Dit is het essentiële uitgangspunt van onze schoolorganisatie. Als schoolteam willen we een
Nadere informatieINTERACTIEVE STUDIEDAG GEDRAG
INTERACTIEVE STUDIEDAG GEDRAG VANDAAG: PLANMATIG HANDELEN BUMPY MOMENTS GOED ONDERWIJS AAN JONGE KINDEREN COGNITIEVE BOUWSTENEN PLANMATIG HANDELEN ALS HET ANDERS GAAT (PREVENTIE, ESCALATIECURVE EN GFA)
Nadere informatiezorgmakelaar. AB wordt geboden door Dienstencentrum. Dienstencentrum legt contact met de school. Arrangementen AB medischlichamelijk
WERKWIJZE AANVRAGEN ARRANGEMENT ALGEMENE INFORMATIE In onderstaand overzicht wordt aangegeven op welke gebieden er een arrangement kan worden aangevraagd, welke rol het Loket heeft en hoe de communicatie
Nadere informatieZORGBELEID. De zorgcoördinator wordt steeds gesteund en bijgestaan door het zorgteam.
ZORGBELEID Dit document is een samenvatting van alle zorginitiatieven die op schoolniveau genomen worden om kinderen die extra aandacht vragen, om welke reden ook, met de beste zorgen te omringen. Het
Nadere informatieDe opbrengst van Opbrengstgericht Werken
De opbrengst van Opbrengstgericht Werken 21 september 2011 Yvonne Leenders Juffrouw Marieke, op weg naar school.. Iedere landelijke onderwijsvernieuwing of - verandering vraagt van leraren. Meerdere landelijke
Nadere informatieMentor als medeopleider Verdieping Sessie 2 13/12/2016
Mentor als medeopleider Verdieping Sessie 2 13/12/2016 Greet Stijn Sofie Steffie Stijn Mieke Timmy Cindy 2 Agenda Welkom terug! Vragen? De Planlijn Planmatig werken in onderwijs. Handelingsplannen ontwerpen.
Nadere informatieDe HGW-bril toegepast in de cel leerlingenbegeleiding
De HGW-bril toegepast in de cel woensdag 20 februari 2013 Kris Loobuyck 1 2 3 VVKSO 1 Uitgangspunten van HGW 4 HGW biedt kansen! 5 We zijn gericht op het geven van haalbare en bruikbare adviezen. We werken
Nadere informatieOuderavond de Triangel. Werken aan een positief pedagogisch klimaat voor leren met behulp van School Wide Positive Behavior Support
Ouderavond de Triangel Werken aan een positief pedagogisch klimaat voor leren met behulp van School Wide Positive Behavior Support Welkom Wat kunt u verwachten? Inleiding op School Wide Positive Behavior
Nadere informatieVan barrière naar redelijke aanpassing
Van naar redelijke aanpassing Inspiratiedag Vrijdag 25 november 2016 Jan Coppieters Pedagogisch begeleider binnen het project competentieontwikkeling 1. Je weet wat redelijke aanpassingen zijn 2. Je kan
Nadere informatieZORG in de SINT-NIKLAASSCHOOL
ZORG in de SINT-NIKLAASSCHOOL ZORGVISIE Ons pedagogisch project geeft richting aan ons onderwijs hier op school. Dit pedagogisch project is zuurstof voor onze zorgvisie. We vinden het belangrijk om een
Nadere informatieMasterclass Handelingsgericht Werken voor IB ers en rekenspecialisten
Masterclass Handelingsgericht Werken voor IB ers en rekenspecialisten 15 september 2010 9.00 16.00 Berber Klein Henk Logtenberg & Liesbeth van Well Agenda (1) 1. Introductie 1.1: Voorstellen 1.2: Warming
Nadere informatieBegeleiden van leerlingen met gedragsproblemen. Ook een zorg voor leerkrachten.
Begeleiden van leerlingen met gedragsproblemen. Ook een zorg voor leerkrachten. Prof. dr. E. Struyf Instituut voor Onderwijs- en Informatiewetenschappen Ook een zorg voor leerkrachten Voorbeschouwing Omschrijf
Nadere informatieEffectief omgaan met moeilijk verstaanbaar gedrag
Meebewegen als motto Effectief omgaan met moeilijk verstaanbaar gedrag Wat komt aan de orde in deze presentatie? Maatwerk in plaats van tips en tools! inspiratie - stof tot nadenken - bewustwording Wanneer
Nadere informatieSamen maken we BUITENGEWOON onderwijs!
Samen maken we BUITENGEWOON onderwijs! OF DECREET Typologie: vroeger nu Type voor kinderen Type voor kinderen 1 met een licht mentale beperking 2 met een matig of ernstig mentale beperking 3 met ernstige
Nadere informatieBijeenkomst 1 Maatwerktraject onderwijskundig begeleider
Bijeenkomst 1 Maatwerktraject onderwijskundig begeleider Opbrengst-en handelingsgericht werken Ad Kappen, Gerdie Deterd Oude Weme Programma 16.00 16.15 17.30 17.45 18.30 20.30 opening Marielle lezing ogw
Nadere informatiedecreet leerlingenbegeleiding november 2018
STAP VAN JE SCHOOLWERKING NAAR HET DECREET LEERLINGENBEGELEIDING EN TERUG Greet Vanhove, dienst Lerenden DOELEN EN VERLOOP Decreet leerlingenbegeleiding in notendop 4 begeleidingsdomeinen inhoudelijk concretiseren
Nadere informatieHandreiking Toeleiding naar onderwijsarrangementen 27-5-2013
Handreiking Toeleiding naar onderwijsarrangementen 27-5-2013 Uitgangspunten: De toewijzing van het arrangement gebeurt op basis van de onderwijsbehoefte van de leerling. De onderwijsbehoefte van een cluster
Nadere informatieDraaiboek bij Prodia-protocol : gedrag, emotie en vermoeden van een ontwikkelingsstoornis FASE 2 : uitbreiding van zorg. ONTHAAL
Draaiboek bij Prodia-protocol : gedrag, emotie en vermoeden van een ontwikkelingsstoornis FASE 2 : uitbreiding van zorg. 1. Wat is de hulpvraag? Wie stelt de hulpvraag? ONTHAAL Centrale vraag : IS DIT
Nadere informatieEen geïntegreerd zorgbeleid wordt gedragen door een gedeelde visie op zorg.
Onze visie op zorg Vanuit ons pedagogisch project hebben wij de opdracht om met brede zorg te werken aan de ontplooiing van elk kind. We bekommeren ons om elk kind vanuit zijn talenten en mogelijkheden
Nadere informatieStrategische kernen Passend Onderwijs. Sander, groep 8. Belangrijke overgangsmomenten in de ontwikkeling van kinderen
Leerlingen met een opvallende ontwikkeling Hoe ga je om met leerlingen met speciale onderwijsbehoeften? Cruciaal in de zorgstructuur is de kwaliteit van instructie. Maar inspelen op onderwijsbehoeften
Nadere informatieOntwikkelingsperspectief (OPP)
Ontwikkelingsperspectief (OPP) Algemene gegevens leerling m/v Wettelijk vertegenwoordiger Adres, Postcode en Woonplaats Geboortedatum BSN-nummer School Leerjaar + niveau Nationaliteit Socio-culturele achtergrond
Nadere informatieProces Overstappen Passend Onderwijs Almere
Proces Overstappen Passend Onderwijs Almere Inleiding Het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Almere heeft een duidelijke visie op overstappen, vastgelegd in deze procesbeschrijving. Centraal staan
Nadere informatieStappenplan (Stroomschema Zorg), van vraag naar antwoord!
Stappenplan (Stroomschema Zorg), van vraag naar antwoord! Het stappenplan/stroomschema zorg volgt het zorgcontinuüm met aandacht voor de rol van: kinderen en jongeren, ouders, scholen gewoon en buitengewoon
Nadere informatieOuders gebruiken voor het temperament van hun kind(eren) spontaan woorden als
1 Temperament van het kind en (adoptie)ouderschap Sara Casalin Ouders gebruiken voor het temperament van hun kind(eren) spontaan woorden als verlegen, blij, impulsief, zenuwachtig, druk, moeilijk, koppig,
Nadere informatieJong, afgekeurd en te afhankelijk van hulp
Jong, afgekeurd en te afhankelijk van hulp Marijke de Vries 21/05/15, 17:26 Trouw. Een op de zes jongeren groeit op met de boodschap dat er iets aan hem mankeert en dat hij dus psychische begeleiding nodig
Nadere informatieGON- BEGELEIDING Informatiebrochure voor ouders
BSBO Wilgenduin GON- BEGELEIDING Informatiebrochure voor ouders Inhoud p 1 Wie zijn wij? 3 2 Wat betekent GON? 4 3 Wie komt in aanmerking voor GON-begeleiding? 4 4 Aan welke voorwaarden moet je voldoen
Nadere informatieZorg op school binnen een nieuw leerzorgkader. Prof. Dr. Pol Ghesquière. Gezins- en Orthopedagogiek. Leerzorgkader. één kader voor zorg in onderwijs
Zorg op school binnen een nieuw leerzorgkader Gezins- en Orthopedagogiek Leerzorgkader één kader voor zorg in onderwijs 3 (+1) clusters in plaats van 8 types 4 (+1) zorgniveaus in plaats van 2 systemen
Nadere informatieWij hebben autisme. De impact van ASS op de gezinsleden en enkele overlevingstips. Anneke E. Eenhoorn
Wij hebben autisme De impact van ASS op de gezinsleden en enkele overlevingstips. Anneke E. Eenhoorn Wat betekent een kind dat anders is voor het gezin Verstoring van het gewone gezinsleven Ouders moeten
Nadere informatieWat heeft dit kind nodig?
ADHD PDD-NOS Leerstoornis Gedragsstoornis Team Wat heeft dit kind nodig? Lynn leest in haar leesboek. Tegelijkertijd tikt ze constant met haar pen op haar tafel. Dat doet ze wel vaker. De kinderen van
Nadere informatie4/5/2012. Continuüm in zorg
Continuüm in zorg Studiedag Leerrijk Saar Callens 20 april 2012 De visie en methodiek van handelingsgericht werken (HGW) kan de school helpen om haar interne werking te optimaliseren. De school structureert
Nadere informatieteam De gelukkige groep
pedagogisch klimaat... sociaal-emotionele ontwikkeling team Aandacht voor sociaal-emotioneel functioneren De gelukkige groep Op school en in uw groep speelt veel meer dan alleen het schoolse leren. Het
Nadere informatieVERSLAG VAN DE PROEFDOORLICHTING INSPECTIE 2.0 VBS Sint-Jansschool te Menen (19059)
VERSLAG VAN DE PROEFDOORLICHTING INSPECTIE 2.0 VBS Sint-Jansschool te Menen (19059) 1 IN WELKE MATE ONTWIKKELT DE SCHOOL HAAR EIGEN KWALITEIT? K1. Visie De school weet wat ze met haar onderwijs wil bereiken
Nadere informatieBehandel een kind zoals die is, en het zal zo blijven. Behandel het kind zoals het kan zijn, en het zal zo worden.
Het Kindgesprek. Behandel een kind zoals die is, en het zal zo blijven. Behandel het kind zoals het kan zijn, en het zal zo worden. 1 Inleiding. Door gesprekken met kinderen te voeren willen we de betrokkenheid
Nadere informatieWerksessie HGD in CLB Ervaringen en ontwikkelingen in de vijf fasen
Werksessie HGD in CLB Ervaringen en ontwikkelingen in de vijf fasen Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog 15 september 2011 Doel en werkvormen De 5 fasen als theoretisch kader: - Recente ontwikkelingen in
Nadere informatieSamenvatting van het projectverslag. Passend onderwijs voor hoogbegaafde leerlingen met sociaal-emotionele problemen en/of een ontwikkelingsstoornis
Samenvatting van het projectverslag Passend onderwijs voor hoogbegaafde leerlingen met sociaal-emotionele problemen en/of een ontwikkelingsstoornis Op basisschool D n Heiakker in Deurne i.s.m. Triade Ambulante
Nadere informatieWoord vooraf 11. Deel 1. Wat is er aan de hand? 13. Inleiding 15. Wat als het spookt op school? 15. Hoofdstuk 1. Angst 17
5 Inhoud Woord vooraf 11 Deel 1. Wat is er aan de hand? 13 Inleiding 15 Wat als het spookt op school? 15 Hoofdstuk 1. Angst 17 1. Wat is angst? 19 1.1 Externe factoren 20 1.2 Interne factoren 20 1.3 Intern
Nadere informatiezorgmakelaar. AB wordt geboden door Dienstencentrum. Dienstencentrum legt contact met de school. Arrangementen AB medischlichamelijk
WERKWIJZE AANVRAGEN ARRANGEMENT ALGEMENE INFORMATIE In onderstaand overzicht wordt aangegeven op welke gebieden er een arrangement kan worden aangevraagd, welke rol het Loket heeft en hoe de communicatie
Nadere informatieAutisme Spectrum Stoornissen
www.incontexto.nl to nl Autisme Spectrum Stoornissen Drs. Nathalie van Kordelaar Nathalie van Kordelaar en Mirjam Zwaan Opbouw voorlichting Algemene kennis van autisme. Handelen in werksituaties. Alle
Nadere informatieHandelingsgericht werken in de rebound Joy Bijleveld en Marjoke Laan
Handelingsgericht werken in de rebound Joy Bijleveld en Marjoke Laan Inhoud Actuele ontwikkelingen Doorlopende zorglijn Handelingsgerichte werken Casus Ad 1: Actuele ontwikkelingen Passend onderwijs Zorg
Nadere informatieStandaard 8: Leerlingen met extra onderwijsbehoeften krijgen bij ons extra leer- en instructietijd.
Persoonsgegevens management zorgfunctie Onderwijsondersteunend personeel leraar onderbouw leraar bovenbouw anders Kwaliteit van leerlingenzorg in het primair onderwijs ZEK-PO Instrumenten voor zelfevaluatie
Nadere informatieHeikamperweg AZ Asten-Heusden
Heikamperweg 1 5725 AZ Asten-Heusden bbs.antonius@prodas.nl www.antonius-heusden.nl Beste geïnteresseerde in de kwaliteiten van BBS. Antonius, Kwalitatief en passend onderwijs verzorgen is een opdracht
Nadere informatieHandelingsgericht arrangeren (HGA)
Handelingsgericht arrangeren (HGA) Toewijzing van onderwijs en jeugdhulparrangementen, op basis van de behoeften van kind en opvoeders. Dit voorbeeld van een scenario voor ondersteuningstoewijzing is ontleend
Nadere informatieHet gemotiveerd verslag Een instrument voor handelingsgericht werken 16 september 2010
Het gemotiveerd verslag Een instrument voor handelingsgericht werken 16 september 2010 1 start: schooljaar 2007-2008 tot juni 2010 Initiatief: 3 scholengemeenschappen SO VCLB Gent Doel: Bestaande initiatieven
Nadere informatieook dát nog? Handelingsgericht Werken:
Opbrengstgericht Werken door Handelingsgericht Werken Nico van der Meer en hebben alles met elkaar te maken Hoe kun je vasthouden aan wat je als school zelf belangrijk vindt? Wat past bij de school die
Nadere informatieMet een warm hart en een koel hoofd:
Met een warm hart en een koel hoofd: over de aanpak van gedragsproblemen Kees van der Wolf Middelburg, 20 februari 2012 Gedragsproblemen. Heel veel theorie, Maar niet zonder meer bruikbaar in de klas
Nadere informatieGedrag en leren van kinderen met psychiatrische problemen en/of gedragsstoornissen. Jan Bijstra (RENN4) Henderien Steenbeek (RUG)
Gedrag en leren van kinderen met psychiatrische problemen en/of gedragsstoornissen Jan Bijstra (RENN4) Henderien Steenbeek (RUG) Cluster 1: visueel gehandicapt REGIONALE Cluster 3: lichamelijk en verstandelijk
Nadere informatieWat is faalangst? Faalangst treedt op in situaties waar een taak moet worden volbracht Dit brengt spanning teweeg Men heeft angst voor:
Faalangst treedt op in situaties waar een taak moet worden volbracht Dit brengt spanning teweeg Men heeft angst voor: Wat is faalangst? Het mislukken op zich en de gevolgen ervan. Teleurstellen van de
Nadere informatieRespect voor de privacy: de Centra verzamelen en gebruiken enkel gegevens die relevant zijn voor de uitvoering van hun opdracht.
CLB-profiel 1 Mission Statement De Centra voor Leerlingenbegeleiding ondersteunen de leerlingen, hun ouders, de leerkrachten en de schooldirecties in alle Nederlandstalige scholen van hun werkgebied bij
Nadere informatieVisie op zorg voor leerlingen in het secundair onderwijs
Visie op zorg voor leerlingen in het secundair onderwijs Joost Laeremans Stafmedewerker Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Edegem 15 november 2011 1. Inleiding Het is mei 2011. Robbe
Nadere informatieALS ONDERWIJS MIJ NIET PAST MAG IK HET DAN RUILEN?
ALS ONDERWIJS MIJ NIET PAST MAG IK HET DAN RUILEN? Omslag in denken en handelen: van deficit-denken naar handelen vanuit onderwijsbehoeften In plaats van: Deze leerling heeft ADHD,ODD, ASS, Dyslexie, Dyscalculie,
Nadere informatieHoofdstuk 2. Project Leerzorg. Achtergrond
Hoofdstuk Project Leerzorg Achtergrond 3 . Project Leerzorg - Achtergrond ONTSTAAN Het Project Leerzorg werd ingediend in antwoord op de oproep tot voorstellen voor netoverschrijdende en multidisciplinaire
Nadere informatieSWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding
SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding Inleiding Het LEOZ (Landelijk Expertisecentrum Onderwijs en Zorg) is een samenwerkingsproject van: Fontys Hogescholen, Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg,
Nadere informatiezorgmakelaar. AB wordt geboden door Dienstencentrum. Dienstencentrum legt contact met de school. Arrangementen AB medischlichamelijk
WERKWIJZE AANVRAGEN ARRANGEMENT ALGEMENE INFORMATIE In onderstaand overzicht wordt aangegeven op welke gebieden er een arrangement kan worden aangevraagd, welke rol het Loket heeft en hoe de communicatie
Nadere informatieInspirerende Tweedaagse Cursus Interactiewijzer
Inspirerende Tweedaagse Cursus Interactiewijzer Uit steeds meer onderzoek in zowel jeugdzorg als onderwijs blijkt het belang van een goede (therapeutische) werkrelatie voor het uiteindelijke effect van
Nadere informatieKids in trouble. Situatie vandaag. Pedagogische vaardigheden. Deel 2
Kids in trouble Pedagogische vaardigheden Deel 2 Maurits.wysmans@ucll.be Situatie vandaag Aantal aanmeldingen stijgt. Meer vragen over opvoeding. Toenemend psychiatriseren van gedrag van kinderen en jongeren.
Nadere informatieMOGELIJKHEDEN VAARDIGHEDEN. Ken je leerlingen. BuO de Triangel. 1. Sensorische Integratie. Sensorische integratie (Jane Ayres)
BuO de Triangel Ken je leerlingen Sensorische integratie (Jane Ayres) Sociaalemotionele ontwikkeling (Dösen) Schoolgerichte pedagogische hulpverlening (Bruyninckx W.) Niet gewoon maar buitengewoon! Suggesties
Nadere informatieZie de leerling! interactie tussen leerkracht en leerling
Zie de leerling! interactie tussen leerkracht en leerling Charlaine Reval, Karla Uitewaal Inhoud Het belang van leerkracht - leerlingrelatie Pedagogisch klimaat en klassenmanagement als fundament Mentale
Nadere informatieSamenwerking School-Gezin- Leerling
Samenwerking School-Gezin- Leerling { Maurits.wysmans@ucll.be Iets nieuws onder de zon? Is de school vandaag anders? Is het gezin vandaag is anders? Zijn kinderen/jongeren vandaag anders? 1 Kaartspelen
Nadere informatieWerken met een ontwikkelingsperspectief
Werken met een ontwikkelingsperspectief Conferentie SPPOH 12 november 2014 Arjan Clijsen OPP driedimensionaal Hoe nu verder? Wat willen we bereiken? leerkracht Ik kan leermoment het niet bij benen. Help
Nadere informatieReflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Nadere informatiePedagogisch klimaat. Na.v. leerling-ouder en personeel enquête Beoordeling uitslagen
Pedagogisch klimaat Na.v. leerling-ouder en personeel enquête Beoordeling uitslagen De vragenlijsten zijn opgebouwd uit verschillende rubrieken. De vragen binnen de rubrieken worden items genoemd. Per
Nadere informatieGedragsexpert. Doelgroep
Gedragsexpert De Post-HBO opleiding Gedragsexpert heeft tot doel leraren, intern begeleiders en zorgcoördinatoren zo goed mogelijk toe te rusten met kennis, inzichten en vaardigheden op het gebied van
Nadere informatieHet Communicatie Identiteitsbewijs: ComID. en de ComID app
Het Communicatie Identiteitsbewijs: ComID en de ComID app 10 juni 2014 Autismeweek 2014 Kentalis: onderzoek en behandeling bij communicatieproblemen 2 Doelgroep Jongeren met een Autisme Spectrumstoornis
Nadere informatieHandelingsgericht werken
Handelingsgericht werken HGW en Passend Onderwijs: kansen en belemmeringen? De week van de IB-er 5 november 2012, Zwolle Noëlle Pameijer, school/kinderpsycholoog, SWV Annie M.G. Schmidt 1 Doelen bijdrage
Nadere informatieSchipper mag ik overvaren. Zeg. Zeg dat ik fantastisch ben, briljant, gevat, sociaal, gevoelig, handig, grappig en bijzonder geniaal.
Zeg Zeg dat ik fantastisch ben, briljant, gevat, sociaal, gevoelig, handig, grappig en bijzonder geniaal. Zeg dat je zo n wonderkind als ik maar zelden ziet, zeg dat je me super vindt, maar liegen mag
Nadere informatieLeerlijn Omgaan met ongewenst gedrag. Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens oa Gordonmethode
Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens o.a. Gordonmethode 28 januari 2015 13.30 16.00 uur Berber Klein Liesbeth van Well Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag
Nadere informatieDyslexiebeleid van Openbare basisschool voor Daltononderwijs. De Meent
DE DE DE DE MEENT MEENT MEENT MEENT MAARN MAARN MAARN MAARN Dyslexiebeleid van Openbare basisschool voor Daltononderwijs De Meent Inhoud 1. Inleiding... 1 2. Wat is dyslexie... 1 3. Van signaleren tot
Nadere informatieWaarnemen! wat zie je? Het groeidocument als gespreksverslag. Introductie 22-10-2015
Het groeidocument als gespreksverslag Bijeenkomst 1 6 oktober 2015 Voor IB-ers met weinig HGW-ervaring Als ik blijf kijken zoals ik altijd heb gekeken Blijf ik denken zoals ik altijd dacht Als ik blijf
Nadere informatieOndersteuning van uw kind Ouderversie school-ondersteuningsplan
Ondersteuning van uw kind 2016-2017 Ouderversie school-ondersteuningsplan 1 Het school ondersteuningsprofiel Het ondersteuningsprofiel is geschreven voor ouders zodat ouders weten welke ondersteuning een
Nadere informatieGroeidocument ondersteuningsplatform Maas en Waal
Groeidocument ondersteuningsplatform Maas en Waal : Intern begeleider: Leerkracht: School: 1. Leerling-gegevens (ingevuld door leerkracht/ib) Naam Burgerservice nr. Geboortedatum emailadres Adres Telefoonnummer
Nadere informatieVertel aan je kind dat het nodig is de school in te lichten om het pesten te laten stoppen;
Pesten op school Veel gestelde vragen Wat doe je als je kind gepest wordt? Maak voldoende tijd voor een gesprek; laat je kind vertellen wat er zich afspeelt en hoe het zich voelt; Neem het verhaal van
Nadere informatie1. DOEL 2. DEFINITIES. Pagina 1 van 7. PR LLB 04_Aanmelding/Intake. Revisienummer: 8 Datum: 14/12/2012 Aantal pagina s: 7
Pagina 1 van 7 PR LLB 04_Aanmelding/Intake Revisienummer: 8 Datum: 14/12/2012 Aantal pagina s: 7 1. DOEL Het doel van de procedure is een kwaliteitsvolle probleemanalyse en het uitstippelen van een strategie
Nadere informatieGEMOTIVEERD VERSLAG M-DECREET
GEMOTIVEERD VERSLAG M-DECREET IDENTIFICATIEGEGEVENS LEERLING Voor- en achternaam Geboortedatum Geslacht Adres OUDERS Voor- en achternaam moeder Voor- en achternaam vader Adres (indien anders dan adres
Nadere informatieStap 3 Leeractiviteiten begeleiden
Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden Bij het begeleiden van leeractiviteiten kun je twee aspecten aan het gedrag van leerkrachten onderscheiden, namelijk het pedagogisch handelen en het didactisch handelen.
Nadere informatie