honderd 100 Limburgse topondernemers bepalen 10 stappen naar succes

Transcriptie

1 honderd 100 Limburgse topondernemers bepalen 10 stappen naar succes

2 Honderd voor 10 Voka - Kamer van Koophandel Limburg is er VOOR ondernemers. Wij zijn er immers meer dan ooit van overtuigd dat ondernemers welvaart en welzijn in onze provincie creëren. Daarom willen wij dat ondernemerschap bevorderen via belangenbehartiging, netwerkevenementen, internationale contacten, opleidingen en allerlei voor bedrijven levensnoodzakelijke diensten. Maar Voka - Kamer van Koophandel Limburg is ook VAN en DOOR onze ondernemers. Onze leden-ondernemingen zijn de reden van ons bestaan. Daarom ook dat we ons oor te luisteren gelegd hebben bij onze leden. Verspreid over 6 regio s hebben we 100 Limburgse topondernemers in kleinere groepjes samengebracht met slechts één enkele vraag. Hoe kunnen we nog succesvoller ondernemen? Hoe kunnen we Limburg nog sterker, nog krachtiger maken? Een regiostrategie als het ware. Maar geen plan waarbij een probleemanalyse wordt gemaakt en voor het overige naar anderen wordt verwezen om het probleem op te lossen. Neen, laat ons de koe bij de horens vatten. Laat ons zelf de handen uit de mouwen steken. Wat kunnen we ZELF doen als werkgever maar ook als werkgeversorganisatie, daar gaat het om! Dit leverde 10 vuistregels op om te komen tot meer en beter ondernemerschap in Limburg. Een aantal van deze vuistregels kunnen per bedrijf aangepakt worden, om andere dromen te verwezenlijken dienen ondernemers samen te werken. Voka - Kamer van Koophandel Limburg wil het voortouw nemen in dit verhaal. Waar er bruggen dienen gebouwd te worden zullen wij de eerste steen leggen. Waar er contracten dienen afgesloten te worden willen wij het eerste contact tot stand brengen. Waar er geholpen dient te worden reiken wij de eerste hand uit. Dit is dus geen vrijblijvend verhaal. Deze brochure mag geen dode letter blijven. In de loop van de komende maanden en jaren zal deze brochure, zullen deze gedachten van onze 100 topondernemers het denken en doen van Voka - Kamer van Koophandel Limburg bepalen. U kan op ons rekenen! Paul Kumpen Voorzitter Voka - Kamer van Koophandel Limburg

3 De beste zijn in uw core business 1 Ballast afwerpen Alles wat niet tot de core business van bedrijven behoort en wat anderen beter en goedkoper kunnen, moet uitbesteed worden. Groot(s) binnen zorgvuldig gekozen niche Zich onderscheiden = iets extra aanbieden = anders zijn! Vb.: Sterk zijn in één bepaald product of segment. Een unieke service aanbieden (betrouwbaarheid, leveringstermijnen, flexibiliteit, ). Focussen op een welbepaalde interne of externe markt. Toepassen van unieke productietechnieken en -procédés. Uitpakken met een vernieuwend concept (anders snoepen, anders winkelen, ). Zorgvuldig kiezen Niet te eng: afhankelijkheid beperken, voldoende differentiëren en bedrijfsrisico s beperken. Niet te ruim: overzichtelijk houden, focus is belangrijk, gebalde boodschap. Van buiten naar binnen denken en handelen. Kennis van klant en markt is vertrekpunt. Waarvoor wil de klant een hogere prijs betalen? Overkwaliteit is verspilling: kwaliteit is geen doel op zich. Anticiperen op veranderingen: elk concept heeft een beperkte levensduur. Consequent communiceren en handelen Klanten overtuigen van niches en USP s. Gekozen strategie is bijbel.

4 2 Weg van de kerktoren Hinderpalen voor internationalisering Stielkennis is niet hetzelfde als (internationale) marktkennis Internationale samenwerking is risicovol omwille van verschillen in cultuur, bedrijfsvoering, mentaliteit, enz. Voldoende kritische massa in thuismarkt is minimale voorwaarde. Nood aan kennis- en ervaringsuitwisseling. Landsgrenzen zijn nog steeds een barrière Vaak kwestie van mentaliteit: cfr. handelsrelaties met Nederland, Duitsland en Frankrijk. Voor dagdagelijkse diensten betekent de grens oversteken een stap terugzetten in de tijd (cfr. leveringstermijnen post, tarieven telefoonverkeer, openbaar vervoer, enz.). Gebrekkige talenkennis, zowel bij werknemers/werkgevers, als bij schoolverlaters. (Verlammende) angst voor low cost areas Vrees voor instroom goedkope arbeidskrachten die de binnenlandse markt zullen ontwrichten. Vrees dat zij naast arbeidsintensieve taken ook de activiteiten met hoge toegevoegde waarde zullen overnemen. Let op: het onderdoordacht exporteren van kennis zonder tegenprestatie hypothekeert het eigen voortbestaan. (Europese) regelgeving Protectionistische maatregelen en regels. Immense rompslomp en inertie o.w.v. sociale, fiscale en andere regelgeving. Gebrek aan harmonisatie van de wetgeving van de verschillende lidstaten. Rechtsonzekerheid als gevolg van regels die om de haverklap veranderen. Misvattingen omtrent delokalisaties Vlaanderen loopt leeg Delokaliseren is niet voor alle bedrijven een haalbare kaart (vb. de bouwsector haalt zijn klandizie binnen een straal van 100 km). Enkel handenarbeid verlaat het land Ook kwaliteit, kennis, innovatie en design kunnen in het buitenland worden gerealiseerd. Naast massaproductie en arbeidsintensieve activiteiten zijn ook dienstenbedrijven internationaal actief. Delokalisaties schaden de economie Activiteiten opzetten in het buitenland kan verankering in eigen land versterken. Internationaliseren schept opportuniteiten Marktverruiming: exploreren en bewerken van nieuwe markten. Ontsnappen aan verstikkende bedrijfslasten in eigen land: reductie productiekosten door (gedeeltelijke) delokalisering. Brengt inspiratie en diversiteit in het team. Inspelen op klanten, leveranciers en concurrenten die ook internationaal actief zijn. Verankering in eigen land ondanks structurele handicaps (overheidsbeslag, e.d.).

5 Internationaliseren kan door Zelf naar het buitenland gaan Internationale partnerships: joint venture, opzetten van zusterbedrijven, fusies of andere strategische samenwerkingsverbanden in buitenland. Activiteit opstarten in buitenland. Samenwerken met lokale partners om zo toegang te krijgen tot nieuwe markten. Het buitenland naar hier halen Buitenlanders inlijven met kennis van buitenlandse markten. Staf internationaliseren. Alert zijn = absoluut minimum Concurrentie komt steeds meer van over de grens. Niet iedereen moet naar het buitenland. Iedereen moet wel minstens alert zijn voor wat er gebeurt op het internationale toneel.

6 3 De juiste man/vrouw op de juiste plaats De ideale medewerker: De ideale baas: Is kritisch maar opbouwend Medewerkers moeten de discussie en confrontatie durven aangaan. Ja-knikkers, die de werkelijkheid verhullen, zijn te mijden. Kritiek moet altijd opbouwend zijn en mag niet leiden tot negativisme. Is Best in class Elke medewerker moet op zijn niveau de perfectie nastreven en excelleren: hooggeschoolden, arbeiders aan de band, verkopers, secretaresses, enz. Is sterk in uw zwakte Mensen aanwerven die over dezelfde talenten beschikken als uzelf, is de eigen ontwikkeling beknotten. Speelt een rol in lange termijn visie Zoeken en houden van de juiste mensen vergt planning en doordacht verlonings- en motiveringsbeleid. Diversiteit in het aanwervingsbeleid is een must: leeftijdspiramide, man/vrouw,... Beschikt over een gezonde portie luiheid De enige die misbaar is in het bedrijf, is de bedrijfsleider zelf. Delegeren en verantwoordelijkheid afstaan is essentieel, maar moet steeds gekoppeld worden aan een goede opvolging. De bedrijfsleider moet ten dienste staan van zijn personeel. Is streng maar niet autoritair Een vaste hand, respect en assertiviteit zijn noodzakelijk! De tijd van de alwetende autoritaire baas is voorbij. Kan motiveren Dit veronderstelt een duidelijke missie en een lange termijn visie voor bedrijf en medewerkers. Beschikken over voldoende charisma en respect. Medewerkers drijven tot verantwoordelijkheidszin, zelfstandigheid en eigenaarschap van start tot finish. Leren uit mislukkingen en vergissingen. People first is de eerste stap naar Client first. Is open en toegankelijk Communicatie is onontbeerlijk om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen. Heeft voldoende empathie Zich kunnen inleven in de denkwereld van de medewerkers. Bezig zijn met ontwikkelingsmogelijkheden medewerkers.

7 Hinderpalen voor het vinden van geschikt personeel Demografisch gezien zal de arbeidsreserve in de komende jaren slinken Het zal steeds moeilijker worden om gekwalificeerde medewerkers te vinden en ze te behouden. De concurrentie tussen werknemers op de binnenlandse markt zal verdwijnen. Dat is nu reeds voelbaar, vb. in de bouw, transport, Het ontbreken van een doordacht economisch migratiebeleid Als we de werknemers niet vinden in eigen land, dan zullen we ze elders moeten gaan zoeken. Momenteel bestaat er geen beleidsvisie over hoe tekorten op arbeidsmarkt structureel aangezuiverd kunnen worden. Torenhoge loonkosten en bedrijfslasten vernietigen jobs! Incentives, extra s en bonussen worden door de fiscus volledig uitgehold. Dit belemmert een aangepaste loonpolitiek. Loonkosten en bedrijfslasten werken delokalisaties in de hand. Ontbreken van lange termijn denken door bedrijven (in het bijzonder voor HRM-issues). Opleidingsgraad en kennisniveau schoolverlaters Jongeren willen ook niet meer zo hard werken als weleer. Er is nog steeds een kloof tussen onderwijs en bedrijfsleven.

8 4 Groeien via partnerships Situatie KMO s dulden geen pottenkijkers (Limburgse) bedrijven zijn terughoudend m.b.t. het openstellen van het bedrijf en het aantrekken van externe partners. KMO-bedrijfsleiders zijn bevreesd om greep op bedrijf te verliezen. Angst voor verwatering beslissingsmacht! Schrik om de macht te delen. Limburgse bedrijven zijn relatief jong (veel eerste en tweede generatiebedrijven). Ondernemers vinden het alleszins belangrijk dat de zeggingschap binnen de eigen onderneming blijft. Professionaliseren dankzij partners Meewerken is ook meedenken! Partners kunnen helpen om strategische doelstellingen en groei te realiseren. Openstellen van kapitaal kan leiden tot een versnelde professionalisering. Een degelijke partner kan een stap vooruit betekenen: externe expertise en inbreng kan immers gaten in interne kennis aanvullen. Openheid à la carte Openheid kent verschillende gradaties: inspraak in de raad van bestuur, kapitaalinbreng, operationele zeggingsschap, In geen geval moet je aanvaarden minderheidsaandeelhouder te zijn. Dan is het beter te verkopen. Bezin eer je begint! Behoud een strikte scheiding tussen management en aandeelhouders. Belangen van het bedrijf zijn niet noodzakelijk dezelfde als die van de aandeelhouders. Aandeelhouders roeren zich vooral wanneer het slecht gaat in de onderneming. Wees hierop voorbereid. Openstellen kapitaal moet goed voorbereid worden: 50 % van de fusies zijn slechte fusies. Medewerkers als partners: intrapreneurship Ondernemingen kunnen activiteiten afsplitsen en verzelfstandigen al dan niet onder leiding van één van de eigen medewerkers. Dit is de meest extreme vorm van intrapreneurship. Intrapreneurship kan bewust aangewend worden in het kader van een groeistrategie.

9 Verandering als enige constante 5 Te weinig innovatie in KMO s Het subsidieaandeel van Limburgse bedrijven in toelagen IWT is te beperkt Limburg heeft amper 11% van de projecten, 4% van het totale toegekende subsidies. Innovatieboodschap gaat voorbij aan groot deel (Limburgse) bedrijven Verklaringen: Aard van de Limburgse bedrijven: vooral productie, weinig research faciliteiten, veel KMO s, Administratieve ballast die gepaard gaat met subsidieaanvragen. Innovatie rendeert pas op lange termijn. De ontwikkelingsfase is vaak langer dan de levensduur van het product. Schaalgrootte en draagkracht KMO s is vaak onvoldoende om innovatieprojecten te dragen. De innovatieboodschap van de overheid is te hoogdravend en spreekt niet aan. Misconcepties omtrent innovatie Innovatie is high-tech Ook low-tech industrieën kunnen bijzonder hoogwaardig en gesofisticeerd zijn. Innovatie kan enkel voor producten Ook op vlak van processen en diensten kan men innovatief zijn. Innovatie is grootschalig Innovatie kan ook zeer kleinschalig zijn en zit soms in kleine dingen en verbeteringen. Innovatie en creativiteit zijn synoniemen Creativiteit zit in de hoofden van de medewerkers, is chaotisch, is typisch voor ondernemers, en is de basisvoorwaarde voor innovatie. De innovatie gebeurt gestructureerd, systematisch, projectmatig, en is de opdracht van managers. Verandering is de enige constante Veranderen is overleven De innovatiegedachte moet ingebakken zijn in de bedrijfscultuur van ondernemingen. Dit veronderstelt teamgeest, openheid, transparantie, een goede organisatie en projectbeheer, multifunctionele aanpak De innovatiegedachte moet top-down doordringen in alle geledingen van het bedijf. Innoveren is geen doel op zich Van buiten naar binnen denken is de boodschap. Innovatie moet doelgericht gebeuren en marktgericht zijn. Extra ondersteuning voor kleinere bedrijven Netwerking van bedrijven stimuleren ter compensatie van beperkte schaalgrootte, cash, personele middelen, enz. Een proactieve en meer klantvriendelijke aanpak door de overheid is noodzakelijk. Hoogdravende innovatiepleidooien simplificeren.

10 6 Ondernemen op het voorplan Veel ondernemers, weinig ondernemerschap Op vlak van intrapreneurship aan de wereldtop Onderwijs: levert wel goede managers af... maar onvoldoende ondernemers. Jongeren willen ondernemen zonder ondernemer te zijn. Op vlak van entrepreneurship: in de middenmoot Ondernemerschap staat in ons land op een laag pitje. Hoe hoger het opleidingsniveau of de plaats in onderneming, hoe kleiner de kans iemand ondernemer wordt. Een recept voor meer ondernemerschap Geen hangmatten maar opportuniteiten Hoe groter de zekerheid en het vangnet, hoe kleiner de drang om te ondernemen. Creëer opportuniteiten. Faciliteer opleiding, begeleiding, ervaringsuitwisseling en netwerking. Het recht om te mislukken Failliet gaan is geen misdrijf. Nochtans, de faillissementswetgeving werkt zeer bestraffend. Een bedrijf is maar iets waard als de opvolging geregeld is Er is aandacht nodig voor opvolgingsproblematiek in familiale ondernemingen. Dit kan als een opportuniteit gezien worden voor nieuwe starters. Premiestelsel voor vernieuwende ideeën Belonen van vernieuwende ideeën binnen bedrijfscontext. Belonen van creativiteit binnen bedrijfsvoering. Beter imago voor de ondernemer Risico nemen moet terug gewaardeerd worden. Het imago van ondernemers moet verbeterd worden. Positieve beeldvorming in de media is belangrijk.

11 Bruggen bouwen tussen overheid en bedrijfsleven 7 Overheidsmonopolies niet altijd efficiënt Monopolies strekken zich uit over heel wat bedrijfsgebonden aangelegenheden: vb. vergunningenbeleid inzake milieu, ruimtelijke ordening, Overheidsplannen en -theorieën staan vaak te ver van de bedrijfsrealiteit. Overheidsinitiatieven zijn vaak log en kennen een lange doorlooptijd. Diepe kloof tussen overheid en bedrijfsleven Administraties zijn te weinig klantvriendelijk en ondernemersminded. Er is wederzijds onbegrip. Bedrijfsvriendelijkheid verhogen Stages en uitwisselingsprojecten kunnen wederzijds begrip verhogen Belemmeringen in wet- en regelgeving moeten weggewerkt worden. De overheid moet meer adviseren en begeleiden, in plaats van controleren en bestraffen Meer dialoog en overleg tussen overheid en bedrijfsleven: zowel lokaal, provinciaal, Vlaams, federaal als internationaal.

12 8 Bruggen bouwen tussen onderwijs bedrijfsleven Gapende kloof tussen onderwijs en bedrijfsleven Tempo te hoog voor het onderwijs Onderwijs kan modernisering en technologische evoluties niet bijbenen. Scholen zitten verstrikt in leerplannen en verplichte lespakketten. Budgettaire krapte verergert het probleem. Basisopleidingen zijn verzwakt Kennis en kunde van schoolverlaters gaan in dalende lijn. Imagoprobleem voor technische en beroepsopleidingen Watervalsysteem (van ASO, afdalen naar TSO en BSO) leidt tot demotivatie en stigmatisering. Intellectuele arbeid wordt onterecht hoger gewaardeerd dan handenarbeid. De leerling van vandaag, de werknemer en ondernemer van morgen Praktijkgericht leren Betere afstemming tussen onderwijs en bedrijfsleven Kloof dichten. Kennis- en ervaringsuitwisseling mogelijk maken. Talenten zijn belangrijker dan IQ Bedrijven zoeken medewerkers met een juiste attitude. Vaardigheden en werklust zijn belangrijker dan intellect. Werk is er genoeg. Willen werken : daar gaat het om. Onderwijs als kweekvijver voor het ondernemerschap Ondernemerschap in een positief daglicht plaatsen. Ondernemersattitudes bij jongeren aanwakkeren. Voor studenten Imago beroeps- en technisch onderwijs verbeteren. Alternerende leervormen opwaarderen. Praktijkstages aanmoedigen. Buitenlandse stages zijn een pluspunt. Voor leerkrachten Stages in bedrijven. Wettelijke, administratieve en verzekeringstechnische belemmeringen moeten weggewerkt worden. Voor bedrijfsleiders Ondernemers voor de klas brengen. Schoolkans in plaats van schoolplicht Schoolmoeë leerlingen niet gebaat bij schoolplicht. Jongeren komen steeds later op de arbeidsmarkt.

13 Kwaliteitsvolle ruimte om te ondernemen 9 Vlaanderen zit in een ruimtelijke impasse Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) is te rigide. Dit verhindert een snelle creatie van nieuwe bedrijventerreinen. Europese regelgeving (VEN, vogelrichtlijnen, enz.) is rem op het ondernemerschap. Overschot aan ruimte en toch een tekort Een provinciaal overschot Limburg wijkt af van de andere regio s in het land. Ruimte is niet verplaatsbaar en is dus een belangrijke troef naar nieuwe investeerders toe. Er is nauwelijks verkeerscongestie.... maar subregionale schaarste. Beschikbare bedrijventerreinen geconcentreerd in enkele regio s. Geen oplossing voor bedrijven buiten deze perimeter. Strategische voorraden van bedrijven voor toekomstige expansie mogen niet verward worden met overschotten. Naar een nieuwe ruimtelijke dynamiek Limburg als pilootregio Vernieuwende aanpak invulling ruimte. Maak van Limburg een testgebied voor ruimtelijke experimenten, niet beknot door een rigide overheidskader. Nieuwe inzichten en aanpak bedrijventerreinen Groeperen van instanties betrokken bij de inrichting van bedrijventerrein, parkmanagement, e.a. Betrekken van bedrijven bij invulling terreinen. Initiatieven, genre Flanders Drive, gelden als best practice.

14 10 Inspraak verhogen Te veel baronieën Geen gehoor In het middenveld Werkgeversorganisaties moeten elkaar te versterken. Zoeken naar gezamenlijke boodschap en synergieën. Vakbonden zijn ook goed gestructureerd en spreken uit één mond. Bij de overheid Verschillende beleidsniveaus die niet altijd compatibel zijn. Limburgse beleidsmakers hebben een te grote Limburgreflex en te weinig oog voor de Euregionale en Europese context. Beleidsbeslissingen zijn soms wereldvreemd. Inspraak in het beleid Beslissingen gebeuren boven de hoofden van alles en iedereen. Het klankbord van de overheid is beperkt tot een kleine groep happy few. Bedrijfsleiders worden onvoldoende betrokken bij beleidsbeslissingen die hen aanbelangen. Bedrijven mee aan het roer Bedrijfsleiders moeten meebeslissen over bedrijfsgerichte projecten De politieke logica domineert de realiteit. Er is de neiging om alles in plannen te gieten. Slagkrachtige samenwerkingsvormen Nood aan werkbare subregionale structuren waarbinnen de verschillende economische en politieke actoren kunnen samenwerken.

15 honderd 100 Limburgse topondernemers bepalen 10 stappen naar succes Met dank aan Bart Balis, Brouwland Koen Batsleer, Finpower Limburg Frank Bekkers, I-City Tim Berx, Exel Jean Biesmans, VHB Dieter Bohrmann, Eurogri Ben Bomhals, ME Construct Rik Boulogne, Interoil Daniëlle Brepoels, Candart Jos Broekmans, Chardome, Dorny, Klemm & Associates Alain Bronckaers, Deloitte Belastingconsulenten Ludo Buckinx, ASQ Labels Jan Caris, Matsushita Battery Belgium Luc Carpentier, Technum Serge Celis, Multimodal Transports & Logistics Johan Ceyssens, Kumpen Jenny Claes, SKF Logistics Services Mathieu Coenegrachts, Belisia Jean-Paul Coenen, Concentra Jos Craemers, Veiling Borgloon Robert Cueppens, Concentra Theo Custers, Edibo Nicole Cuyvers, Center Parcs Belgie Armand Daelemans, Ready Beton Johan De Turck, De Kaasbrik Bart De Witte, De Witte & Co Carl Dessers, Farm Frites Belgium Georges Diliën, Technum Hendrik Essers, Pami Richard Fraussen, Helvoet Pharma Belgium David Germis, Pactiv Eugeen Gielen, Gielen Container Service Sabine Gielen, Gielen Container Service Mathi Gijbels, Mathieu Gijbels Guido Hermans, Machiels Group Luc Heylands, Europower Generators Ulyses Dirk Houben, Impuls Ewald Houben, Marmorith Betonindustrie Jules Houtmeyers, Tessenderlo Chemie Jaak Hulsbosch, Nexans Benelux Jean-Louis Jorissen, Comed Louis Kemps, Encare Consult Willy Klaps, Klaps Dirk Kool, Ikea Distribution Benelux Wim Koole, Nutreco Belgium - afdeling Pingo Poultry Nestor Kox, TI Automotive Systems Paul Kumpen, Kumpen Ben Lambrechts, PHL Luc Leenders, Holleen Willy Lenaers, Concentra Paul Lenssen, Verzinkerij Lenssen Johann Leten, Voka - Kamer van Koophandel Limburg Peter Luyckx, Bema Marc Maas, Vanhoof & Schreurs Willy Machiels, Simalco Carlo Maes, Jabil Circuit Belgium Ivo Marechal, H. Essers & Zonen Jean Mathei, All Fruit Jan Maurissen, Van Havermaet Accountants Luc Mertens, Anevco International Marc Meylaers, LAG Trailers Johan Miermans, Press & Plat Arnaud Moors, Gemoco Geert Motmans, Hudson - De Witte & Morel Stefan Olivier, Ernst & Young Louis Paredis, FORD WERKE GMBH Marc Penxten, Penxten-Mommen Leon Peters, Groengroothandel Peters Hugo Peumans, ASAP HR GROUP Erik Portugaels, De Scheepvaart Mathy Raedschelders, Tires Distribution Peter Reymers, Center Parcs Belgie Ludo Roels, Radson Jo Sanders, Ernst & Young Myriam Schepers, PREFAMAC Erik Schildermans, ES Tooling Jaak Schuurmans, Polydak Luc Severijns, Belmagri Holding Jean-Paul Teyssen, Carglass Johan Thys, Fremach Plastics Chris Van Dam, DHL Worldwide Network Cyriel Vanden Dries, ENCARE CONSULT Merijn Van Den Eeden, Max Pels Beton Luc Vangestel, V&G Wim Vanhaverbeke, U-Hasselt / Technische Universiteit Eindhoven Werner Vanherle, Creneau Ghislain Vanherle, P&V Elektrotechniek Jean-Paul Van Kerkhoven, Aquacare Raf Van Swartenbrouck, GRL Glasrecycling Michel Van Vlierberghe, Heraeus Electro-Nite Intl. Filip Vautmans, Bouwen & Milieu Hugo Vereecken, Sabca Limburg Herman Verwimp, Mathieu Gijbels Carlo Vrancken, By-Cast Francis Wanten, Comfort Energie Omer Wijnants, BIEST David Winkels, VR Maasmechelen Tourist Outlets Etienne Winters, AND-Steel Jean-Pierre Wuytack, Vandersanden Steenfabrieken

16 honderd Voka - Kamer van Koophandel Limburg Huis van de Limburgse Ondernemer Gouverneur Roppesingel 51 BE Hasselt tel fax Info@kvklimburg.voka.be