L O K A A L S O C I A A L B E L E I D S P L A N

Transcriptie

1 OCMW TONGEREN Dijk TONGEREN Tel. (012) Fax (012) L O K A A L S O C I A A L B E L E I D S P L A N Goedgekeurd in de Gemeenteraad dd Goedgekeurd in de OCMW-Raad dd P. 1.

2 INHOUDSTABEL I. VOORWOORD pag. 4. II. INLEIDING pag. 5. II.1. Doelstelling pag. 5. II.2. Wetgeving pag. 5. II.3. Aandachtspunten pag Planning pag Samenwerking pag Coördinatie pag Sociaal Huis pag Participatie pag. 6. II.4. Stand van zaken pag. 7. III. STRATEGISCHE NOTA pag. 8. IV. LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN VOOR TONGEREN pag. 9. IV.1. Samenwerken aan een sociaal beleid pag. 9. IV.2. Algemene opdracht pag. 9. IV.3. Wat wordt beoogd pag. 9. IV.4. Samenwerking pag. 9. V. TAAKVERDELING pag. 11. V.1. Uitgangspunten pag. 11. V.2. Taakverdeling per beleidsdomein pag. 12. V.2.1. OCMW: pag Algemene dienstverlening pag Tewerkstelling pag Opvangbeleid vluchtelingen pag Schuldhulpverlening pag Drugs pag Huisvestingsbeleid pag Thuiszorg pag Senioren pag Gezondheidsbeleid pag Personen met een handicap pag Wijk- en buurtontwikkeling pag Jeugdwelzijn pag. 17. V.2.2. GEMEENTE: pag Algemene dienstverlening pag Tewerkstelling pag Opvangbeleid vluchtelingen pag Schuldhulpverlening pag. 20. P. 2.

3 5. Drugsbeleid pag Huisvestingsbeleid pag Thuiszorg pag Senioren pag Gezondheidsbeleid pag Personen met een handicap pag Wijk- en buurtontwikkeling pag Jeugdwelzijn pag. 25. VI. ORGANISATIE VAN EEN TOEREIKENDE DIENSTVERLENING pag. 26. VI.1. Algemene uitgangspunten pag. 26. VI.2. Operationele werking pag. 26. VI.2.1. OCMW pag. 27. VI.2.2. GEMEENTE pag. 27. VI.2.3. BALIE- OF ONTHAALFUNCTIE pag. 28. VII. SOCIAAL HUIS VERSUS MOBIEL SOCIAAL HUIS pag. 28. VII.1. Doelstelling Sociaal Huis pag. 28. VII.2. Werking Mobiel Sociaal Huis pag. 29. VII.3. Doelstelling Mobiel Sociaal Huis pag. 30. VIII. MEER SOCIAAL BELEID DOOR MEER SAMENWERKING pag. 30. VIII.1. Tussen de en het OCMW pag. 30. VIII.2. Tussen het Lokaal Bestuur en de Derden pag. 30. VIII.3. Andere beleidsplannen pag. 30. IX. OMGEVINGSANALYSE pag. 32. IX.1. Bevolking en loop van de bevolking pag. 33. IX.2. Sociaal-economische context pag. 36. IX.3. Arbeidsmarkt pag. 37. IX.4. Wonen pag. 37. IX.5. Bestaansonzekeren pag. 38. IX.6. Maatschappelijk kwetsbare groepen pag. 39. IX.7. Allochtonen pag. 40. IX.8. Ouderen pag. 40. IX.9. Personen met een handicap pag. 41. IX.10. Scholing pag. 42. IX.11. Rangorde ifv de omgevingsanalyse pag. 43. X. BELEIDSDOMEINEN MET DOELSTELLINGEN pag. 44. X.1. X.12. Diverse beleidsdomeinen pag. 44 tot en met 57. XI. BIJLAGEN pag. 57. Lokaal Beleidsplan Kinderopvang Tongeren Jeugdbeleidsplan Stedelijk Seniorenbeleid Strategisch Veiligheids- en Preventieplan Tongeren Raadsbeslissingen Gemeente- en OCMW-Raad m.b.t. goedkeuring LSBP P. 3.

4 I. VOORWOORD Een goed sociaal beleid is de verantwoordelijkheid van iedereen. De en het OCMW als lokaal bestuur gaan uit van een gedragen sociaal beleid. Dit beleid strekt zich uit over twaalf beleidsdomeinen, van jeugdontwikkeling tot seniorenwerking: iedere beleidsverantwoordelijke heeft in zijn beleid oog voor de sociaal kwetsbaren in deze. Tegelijk zetten de en het OCMW specifiek middelen in om de toegang te verbeteren tot elk sociaal grondrecht. In die sociale grondrechten is er speciale aandacht voor vergrijzing, diversiteit en samenwerking. Sociaal beleid is immers een verhaal van rechten, verantwoordelijkheden en competenties. Het is de bedoeling de zelfredzaamheid van de Tongenaar te verhogen. Onderhavig Lokaal Sociaal Beleidsplan geeft een inzicht in de welzijnsplanning binnen de Tongeren voor de eerstvolgende jaren. Het geeft aan waar de bestuurders van het OCMW en de hun sociale beleidsaccenten wensen te leggen in de toekomst. NAMENS HET LOKAAL BESTUUR TONGEREN Tongeren, 28 februari Marleen Haerden secretaris wnd. Carmen Willems burgemeester wnd. Michel Geerinckx OCMW-secretaris Johnny Noirhomme OCMW-voorzitter & schepen sociale zaken P. 4.

5 II. INLEIDING II.1. Doelstelling: Het decreet Lokaal Sociaal Beleid dd legt aan n en OCMW s op om werk te maken van een gezamenlijk lokaal sociaal beleidsplan. Men wil ertoe komen dat elke burger gelijke toegang krijgt tot zijn basisrechten om een menswaardig leven te kunnen leiden. In eerste instantie dienen het OCMW en de, als enig politiek gelegitimeerd beleidsniveau dat het dichtst bij de burger staat, de handen in elkaar te slaan om een vlotte toegang te verzekeren tot alle mogelijke dienst- en hulpverleningen in het kader van het sociaal beleid, om in een latere fase uit te breiden naar het terrein van de welzijnssector door het aangaan van samenwerkingsverbanden met externe partners binnen de. II.2. Wetgeving: Op werd het decreet betreffende het Lokaal Sociaal Beleid goedgekeurd in het Vlaams Parlement. Op heeft de Vlaamse regering het decreet Lokaal Sociaal Beleid bekrachtigd. Het decreet is op gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad en in werking getreden op Dit decreet verplicht de OCMW s en de n tot de opmaak van een gezamenlijk gedragen lokaal sociaal beleidsplan. De centrale doelstellingen van het decreet zijn: 1. het verhogen van de toegankelijkheid van de dienstverlening voor elke burger; 2. het nastreven van een optimaal bereik van de beoogde doelgroep. Die doelstellingen moeten de ongelijkheid tussen de burgers wegwerken voor wat betreft de toegang tot en de uitoefening van hun sociale basisrechten. Dit wil niet zeggen dat het lokaal sociaal beleid beperkt dient te blijven tot de sociale hulp- en dienstverlening, maar integendeel moet dit binnen een breder kader bekeken worden, met name heeft dit ook betrekking op de beleidsdomeinen zoals de tewerkstelling, het drugsbeleid, het huisvestingsbeleid, de thuiszorg, het seniorenbeleid, de gezondheidszorg, wijk- en buurtontwikkeling, jeugdwelzijn en preventie, II.3. Aandachtspunten: Planning, Samenwerking, Coördinatie, Sociaal Huis en Participatie zijn de voornaamste aandachtspunten uit het decreet Lokaal Sociaal beleid (decreet LSB). II.3.1. Planning: Artikel 4 van het decreet LSB stelt dat het lokaal bestuur ( en OCMW) één lokaal sociaal beleidsplan opstelt dat minstens volgende elementen bevat: 1. een omgevingsanalyse; 2. een geïntegreerde visie op het lokaal sociaal beleid; 3. een meerjarenplan met betrekking tot de gewenste acties en inzet van lokale middelen; P. 5.

6 4. de taakverdeling en werkafspraken tussen de en het OCMW met betrekking tot de uitvoering van het meerjarenplan en de coördinerende rol van het lokaal bestuur (zoals omschreven in artikel 6 en 7 van het decreet); 5. de beschrijving van de wijze waarop de bevolking en lokale actoren bij de voorbereiding, de uitvoering, de voortgang van het beleidsplan betrokken worden. II.3.2. Samenwerking: Een gedragen Lokaal Sociaal Beleid vereist samenwerking tussen enerzijds de en het OCMW als lokaal bestuur én anderzijds de externe actoren. Het lokaal sociaal beleid is immers geen taak van het OCMW en de alleen, andere partners zijn ook actief op datzelfde grondgebied. Zonder samenwerking kan men geen afstemming realiseren op het beleidsvlak, op het niveau van de voorzieningen, de cliënten en de burgers. In het decreet is expliciet opgenomen (artikel 12) dat het lokaal bestuur één lokaal sociaal beleidsplan maakt waarin een geïntegreerde visie wordt omschreven met duidelijke taakverdeling en werkafspraken. Gelet op het gegeven dat ook in alle andere artikels in het decreet vertrokken wordt vanuit de terminologie het lokaal bestuur, is het logisch dat overleg in functie van afstemming en samenwerking op beleidsniveau tussen het OCMW en de Gemeente de eerste belangrijke opdracht is om dit engagement met succes aan te gaan. II.3.3. Coördinatie: In het decreet LSB wordt gesteld dat het lokaal bestuur het lokaal sociaal beleid moet coördineren (artikel 6). Het lokaal bestuur, OCMW en, is als democratisch bestuur het enige politiek gelegitimeerde beleidsniveau dat het dichtst bij de burger staat. De lokale overheid moet mee garant staan voor de basisdienstverlening op het vlak van welzijn naar z n burgers. Zij moet het geheel van de beleidsbepaling en acties inzake lokaal sociaal beleid van haarzelf én van andere actoren - die actief zijn op het grondgebied - coördineren. II.3.4. Sociaal Huis (artikel 8): Het lokaal sociaal beleid is gericht op een maximale toegankelijkheid van de dienstverlening voor elke burger en een optimaal bereik van de beoogde doelgroep. Dit gebeurt door het realiseren van een Sociaal Huis, dat minimaal een informatie-, loket- en doorverwijsfunctie heeft. Het Sociaal huis diende gerealiseerd te zijn ten laatste op , maar er werd een uitstelmogelijkheid voorzien tot 5 jaar na de inwerkingtreding van het decreet, dit betekent tot maximum II.3.5. Participatie: Volgens het decreet kan participatie gedefinieerd worden als het betrekken van de bevolking en de lokale actoren bij de voorbereiding van het beleidsplan, de uitvoering en de voortgang van het lokaal sociaal beleid. Uiteraard is participatie belangrijk, niet enkel omdat het wettelijk verplicht is, maar enerzijds vooral om input te verkrijgen van zowel informatie als expertise en anderzijds om een draagvlak bij derden te creëren. P. 6.

7 II.4. Stand van zaken: 1. Het Vast Bureau heeft in zitting dd gunstig advies verleend aan de ontwerptekst Lokaal Sociaal Beleid. 2. De Gemeenteraad heeft in zitting dd de goedkeuring verleend aan het Lokaal Sociaal Beleidsplan. 3. De OCMW-Raad heeft in zitting dd eveneens de goedkeuring verleend aan het Lokaal Sociaal Beleidsplan. 4. De OCMW-Raad heeft in zitting dd kennisgenomen van de ontvangstmelding van het Lokaal Sociaal Beleidsplan uitgaande van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap cel Lokaal Sociaal Beleid. 5. Verzoek uitgaande van het OCMW en de Gemeente dd om uitstel te bekomen voor de realisatie van het Sociaal huis tot 5 jaar na de inwerkingtreding van het decreet. 6. Uitstel verleend door de Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin voor de oprichting van het Sociaal Huis aan het OCMW en de Gemeente bij schrijven dd (uitstel tot maximaal ). 7. Verzoek tot uitstel indiening beleidsplan Lokaal Sociaal Beleid ingediend bij Departement Welzijn, Volkgezondheid en Gezin Afdeling Welzijn en Samenleving bij schrijven dd (uitstel van 2 maanden). 8. Goedkeuring van onderhavig Lokaal Sociaal Beleidsplan door de Gemeenteraad dd en OCMW-Raad dd P. 7.

8 III. STRATEGISCHE NOTA Elke persoon heeft het recht op maatschappelijke dienstverlening. Deze heeft tot doel eenieder in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. Het Lokaal Bestuur streeft een beleid na dat tot doel heeft elke burger de toegang te garanderen tot de rechten, vastgelegd in de artikels 23 en 24 par. 1 van de Grondwet. Artikel 23 van de Grondwet stelt: Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden voor de uitoefening bepalen. Die rechten omvatten inzonderheid: - het recht op arbeid en de vrije keuze van beroepsarbeid in het raam van een algemeen werkgelegenheidsbeleid dat ondermeer gericht is op het waarborgen van een zo hoog en stabiel mogelijk werkgelegenheidspeil, het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg en collectief onderhandelen; - het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, geneeskundige en juridische bijstand; - het recht op een behoorlijke huisvesting; - het recht op bescherming van een gezond leefmilieu; - het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing. Artikel 24 par. 3 van de Grondwet stelt: Ieder heeft het recht op onderwijs, met eerbiediging van de fundamentele rechten en vrijheden. Die sociale grondrechten specifiëren de essentie wat onder het lokaal sociaal beleid moet verstaan worden. Ze gaan ervan uit dat het lokaal sociaal beleid niet alleen acties omvat die gericht zijn op de sociale dienst- of hulpverlening, maar ook betrekking heeft op de sociale aspecten van andere beleidsdomeinen zoals huisvesting, werkgelegenheid, onderwijs, cultuur, Welke aspecten men precies dient op te nemen in het Lokaal Sociaal Beleidsplan en welke niet, is onderwerp van een lokale discussie, van het lokaal overleg naar aanleiding van het opstellen en de uitvoering van dit plan. Zowel het OCMW als het bestuur willen een maatschappelijk en lokaal draagvlak bieden waarbij het de betrachting moet zijn om mensen bij middel van sociale en juridische begeleiding of materiële en/of financiële ondersteuning te helpen om te komen tot een optimale zelfontplooiing. Ingevolge het Besluit van de Vlaamse Regering betreffende het Lokaal Beleid Kinderopvang, wordt het betreffende beleidsplan kinderopvang in de bijlagen van dit Lokaal Sociaal Beleidsplan opgenomen. P. 8.

9 IV. LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN VOOR TONGEREN IV.1. Samenwerken aan een sociaal beleid: Als uitgangspunt voor het lokaal sociaal beleid geldt voor de en het OCMW dat: 1. iedereen recht heeft op een menswaardig bestaan; 2. de drempels die de toegang tot deze rechten bemoeilijken, dienen weggewerkt. IV.2. Algemene opdracht: De coördinatie van het lokaal sociaal beleid is uitdrukkelijk een gezamelijke opdracht van de en het OCMW. Deze partijen komen overeen een geïntegreerd lokaal beleid te vormen met respect voor ieders autonomie. Beide besturen engageren zich om samen vorm te geven aan het lokaal sociaal beleid. In eerste instantie wordt gewerkt aan een betere afstemming van de eigen werkingen én een meer efficiënte en effectievere aanwending van de beschikbare middelen. In tweede en latere instantie worden gefaseerd de lokale actoren betrokken om mee gestalte te geven aan dit lokaal sociaal beleid (zie opsomming externe partners gerangschikt per beleidsdomein in de goedgekeurde tekst LSB goedgekeurd in de Gemeenteraadszitting dd en de OCMW-Raad dd ). IV.3. Wat wordt beoogd (in zijn totaliteit): De en het OCMW willen met het lokaal sociaal beleidsplan vooral bereiken dat: er voor de burger een vlot toegankelijk en transparant aanbod van hulp- en dienstverlening beschikbaar is; de vele diensten en organisaties, die actief zijn op het welzijnsveld in Tongeren, meer en beter samenwerken; er over de verschillende beleidsdomeinen en bevoegdheden heen, een meer coherent beleid gerealiseerd wordt. IV.4. Samenwerking: De en het OCMW van Tongeren komen overeen om een lokaal geïntegreerd sociaal (en welzijns)beleid te voeren. *** Ter zijde dient gesteld dat in de verschillende toelichtings- en verduidelijkingsnota s inzake het decreet LSB de terminologieën sociaal beleid en welzijnsbeleid door elkaar gebruikt worden. Het welzijnsbeleid richt zich op de algemene zorg voor welzijn en een bijzondere zorg waarbij aandacht en energie wordt geschonken aan belemmerende situaties voor personen voor wie het wel-zijn tijdelijk of blijvend bedreigd of ontoereikend is. Onder het sociaal beleid wordt begrepen: maatregelen en instellingen die een evenwichtige verdeling der welvaart beogen alsook voorzieningen in maatschappelijke noden. Het sociaal beleid is een beleid dat vertrekt vanuit de maatschappij en de noden inzake welzijn én welvaart die er leven. P. 9.

10 Aangezien het sociaal beleid een ruimere gebiedsomschrijving inhoudt, waartoe - binnen de maatschappelijke welvaart ook het individuele wel-bevinden ressorteert, wordt in onderhavig beleidsplan enkel de terminologie sociaal beleid gehanteerd (de individuele behoeften komen immers niet enkel aan bod, ook maatschappelijke noden als huisvesting, tewerkstelling, senioren, vormen een belangrijk onderdeel van het lokaal sociaal beleid). *** Het sociaal beleid moet gedragen worden door het OCMW én het bestuur. Beide besturen engageren zich om gezamenlijk na te denken over het lokaal sociaal beleid en om samen het beleid vorm te geven in een lokaal sociaal beleidsplan (zie punt IV.2. algemene opdracht). Beide besturen hebben ter zake wettelijke taken. Door gezamenlijk afspraken te maken en samen te werken op de diverse beleidsdomeinen, wordt overlapping voorkomen, afstemming gerealiseerd en concurrentie tegengegaan. Door het opnemen van de OCMW-voorzitter in het College van Burgemeester en Schepenen wordt door beide besturen de bevoegdheid en de intense betrokkenheid op sociaal vlak vergroot. Als beleidsinstrument is participatie van het bestuur een middel tot goede beleidsvoering. Het verhoogt de effectiviteit, de efficiëntie en de kwaliteit van het beleid. Bovendien schept de participatie een groter draagvlak. Het op vaste en geregelde tijdstippen bijeenkomen van dit College zorgt voor een continue werking, voortdurende bewaking en evaluatie van de overeengekomen opdrachten. OCMW en bestuur maken afspraken over de organisatie van het ambtelijk overleg tussen het personeel van beide besturen inzake de voorbereiding en de uitvoering van het lokaal sociaal beleid. Concreet betekent dit dat een werkgroep die in een latere fase zal fungeren als coördinatiegroep wordt samengesteld, bestaande uit verantwoordelijken van het OCMW en de van die diensten die een actieve rol vervullen in het lokaal sociaal beleid. Deze groep doet het beleidsvoorbereidend werk inzake ontwerpplannen en beleidsdocumenten opstellen, het uitwerken van een planningsproces in functie van een haalbaar stappenplan,. De beleidsgroep stuurt bij, beslist en bewaakt het proces. Zij bestaat uit de OCMW- Voorzitter en (een) vertegenwoordiger(s) van het College van Burgemeester en Schepenen. Van zodra de beleidsgroep het beleidsvoorbereidend werk gunstig adviseert, wordt de werkgroep omgevormd tot een coördinatiegroep die de verantwoordelijkheid draagt voor de uitvoering van het volledige planningsproces. Deze groep treedt pas in werking van zodra effectief kan overgegaan worden met de uitvoering op terrein van het ontwikkelde stappenplan door de werkgroep. Het is de coördinatiegroep die: - waakt over de intrinsieke kwaliteit van het plan en de vooruitgang van het planningsproces; - analyses maakt en rapporteert aan de beleidsgroep. Daarbij houdt ze voortdurend rekening met de eisen die worden gesteld door het vigerende decreet op het Lokaal Sociaal Beleid. Om de communicatie met de beleidsgroep te verzekeren, wordt een projectverantwoordelijke aangeduid uit de coördinatiegroep die zorgt voor de verbinding met de beleidsgroep. P. 10.

11 OCMW en maken afspraken over de openbaarheid en de communicatie naar de burger omtrent het lokaal sociaal beleid. Daarbij scheppen zij een zo groot mogelijke duidelijkheid voor de burgers over de toegankelijkheid en aanspreekbaarheid inzake sociale en welzijnsmateries van beide besturen. Er dient te worden nagegaan welke de beste kanalen zijn om communicatie te voeren en te verhogen met de burger (bv. via de lijke website, infoavonden, via het tweemaandelijkse lijke magazine, via diverse adviesraden, ). Deze LSB-stuctuur heeft tot doel de efficiëntie van het beleid te verhogen door de juiste en de meest competente mensen op de juiste plaats te zetten en onnodige vergaderingen te vermijden. V. TAAKVERDELING V.1. Uitgangspunten: Gemeente en OCMW als lokaal bestuur nemen elk specifieke taken op zich. De taken moeten complementair aan elkaar zijn en zullen duidelijk afgebakend worden. Binnen de beleidsgroep wordt het globale sociale beleid uitgetekend en bewaakt. Indien op éénzelfde beleidsdomein beide besturen werkzaam zijn, wordt vastgelegd door de beleidsgroep welk bestuur de eindverantwoordelijkheid heeft voor dat domein, en wordt gedetailleerd omschreven wie binnen dat domein welke taken heeft. Er kunnen steeds beleidsdomeinen toegevoegd of afgevoerd worden. Het lokaal bestuur coördineert het aanbod en zorgt voor de beleidsvorming via de werking van de beleidsgroep. Het verdelen van verantwoordelijkheden en bevoegdheden betekent geenszins dat een beleidsdomein een exclusieve beleidsmaterie wordt van één bestuur (OCMW of ). Het ene bestuur wordt steeds betrokken of kan voorstellen formuleren rond beleidsmateries van het andere, kaderend binnen het lokaal sociaal beleid. Ook kan het ene bestuur operationele en uitvoerende taken opnemen binnen het beleidsdomein van het andere bestuur (ingevolge beslissing van de beleidsgroep). Het OCMW en de benadrukken dat het lokaal sociaal beleid zich niet alleen bezighoudt met individuele zorgvragen en hulpverlening. Het lokaal sociaal beleid heeft de betrachting ook maatregelen te treffen op domeinen die niet traditioneel tot het sociale gerekend worden maar waar wel welzijnseffecten optreden om het welzijn van de inwoners te verbeteren. Het lokaal bestuur streeft naar het samenstellen van goed afgelijnde en duidelijk omschreven opdrachten (dienstverlening), zodat een zo groot mogelijk geïntegreerd aanbod naar de burger verschaft wordt. P. 11.

12 V.2. Taakverdeling per beleidsdomein: De verschillende beleidsdomeinen 12 in totaal werden reeds opgesomd in de eerste versie van het Lokaal Sociaal Beleidsplan. Ze werden individueel toegelicht wat betreft de doelgroep, de opdrachten enerzijds vanuit de en anderzijds vanuit het OCMW, én de eventuele externe partners in het kader van participatie. In het kader van dit concept is het de bedoeling de beleidsdomeinen te toetsen aan de huidige werking van de betrokken lijke en OCMW-diensten. De beleidsdomeinen zijn de strategische doelstellingen die de en het OCMW beogen om een lokaal sociaal beleid te garanderen. Het takenpakket per beleidsdomein wordt als volgt verdeeld tussen de en het OCMW: V.2.1. HET OCMW 1. ALGEMENE DIENSTVERLENING: De Organieke Wet bepaalt ter zake dat het OCMW alle nuttige raadgevingen en inlichtingen moet geven alsook de nodige stappen moet zetten opdat personen die bij het bestuur aankloppen, aanspraak zouden kunnen maken op alle rechten en voordelen die krachtens de Belgische wetten aan hen kan verleend worden. De hulp- en dienstverlening inzake sociale zekerheid maakt hiervan een belangrijk onderdeel uit. Het OCMW-Tongeren zal de wettelijke opdrachten vervullen en zelf aanvullend initiatieven nemen om de geboden dienstverleningen zonodig uit te bouwen aangepast en beantwoordend aan de noden van de meest kwetsbaren van de Tongerse samenleving. Maatzorgbegeleiding staat dan ook centraal in de algemene dienstverlening (met een fundamenteel respect en erkenning voor de hulpvrager). 2. TEWERKSTELLING: De dienstverlening van het OCMW en de op het vlak van tewerkstelling hebben een iets verschillende invulling. Dit is hoofdelijk het gevolg van bepaalde bevoegdheden die door de wetgever aan het OCMW of de werden toegekend. Aan mensen met een OCMW-uitkering, die niet (of niet zonder bijzondere hulp) op de reguliere arbeidsmarkt terecht kunnen, verschaft het OCMW werk als hefboom tot integratie in de actieve welvaarstaat. Rond het beleidsdomein tewerkstelling dient ook vermeld dat het OCMW extra inspanningen doet naar tewerkstellinginitiatieven op het vlak van startbanen en werkervaringsprojecten ten behoeve van hun eigen diensten. 3. OPVANGBELEID VLUCHTELINGEN ONTHAAL NIEUWKOMERS: Het OCMW staat in voor de opvang van de individuele asielzoekers door: - het verlenen van financiële steun aan vreemdelingen die verblijven in de Tongeren met een geldige verblijfsvergunning, ingeschreven in het vreemdelingenregister en die voldoen aan de voorwaarden in het kader van de wet van 02 april 1965; P. 12.

13 - materiële steunverlening aan kandidaat-vluchtelingen in asielprocedure in het kader van het M.B OCMW-Tongeren beschikt over 49 opvangplaatsen die verdeeld zijn over 16 adressen; - dringende medische hulpverlening aan vreemdelingen die illegaal in het land verblijven en die hun feitelijke verblijfplaats in Tongeren hebben, en dit volgens de wet van en het K.B ; - dringende medische hulpverlening aan illegalen die opgenomen worden in AZ Vesalius, die behoeftig zijn en waarvan de verblijfplaats niet kan worden aangetoond in het kader van de wet van en het K.B ; - het respecteren van de informatieplicht. Vreemdelingen die in Tongeren verblijven hebben recht om degelijk geïnformeerd te worden over hun statuut, hun mogelijkheden, hun rechten en hun plichten - ook al hebben ze geen recht op één van bovenstaande vormen van hulpverlening. 4. SCHULDHULPVERLENING: Overmatige schuldenlast is een groeiend maatschappelijk probleem en het aantal burgers met schulden neemt jaar na jaar toe. De vaststelling is dat schuldoverlast zich niet beperkt tot louter mensen in armoede, ook de hoogste inkomens zijn een stijgende groep binnen onze consumptiemaatschappij. Voor het OCMW is het dan ook belangrijk zijn dienstverlening voortdurend af te stemmen op de maatschappelijke realiteit en in die zin werd werk gemaakt van een degelijke structurele uitbouw van budgetbeheer en schuldbemiddeling. Het OCMW staat borg voor kosteloze schuldbemiddeling en budgetbeheer. 5. DRUGSBELEID: Sedert 1993 is er een samenwerkingsproject tussen het CAD en alle Limburgse OCMW s. Het project betreft het inzetten van hulpverleners met volgende 3 opdrachten: - ambulante hulpverlening aan cliënten met een verslavingsproblematiek; - vorming en consult aan welzijnswerkers; - preventie (advies geven en ondersteunen van concrete acties). Het project wordt provinciaal gestuurd en opgevolgd door een stuurgroep ambulante drughulpverlening, die bestaat uit alle deelnemende besturen. Sinds een tiental jaren participeert het OCMW van Tongeren aan dit project. In 2006 bedroeg de kostprijs 0,36 per inwoner. Methadonprogramma: In samenwerking met CAD ging op het methadonprogramma van start in Tongeren. Het OCMW neemt deel aan de intervisiegroep en fungeert als 2 de verstrekker. Het OCMW vervult hier veeleer een signalisatiefunctie om de inwoners met een verslavingsproblematiek (drugs, alcohol, gokken, medicatie, ) door te verwijzen naar gespecialiseerde instellingen. Daarnaast is een maatschappelijke assistent(e) éénmaal per week aanwezig bij de methadonverstrekking vanuit de CAD. Project Mega/Donna: Het Mega-programma Mijn Eigen Goede Antwoord is een preventieproject dat werd ontwikkeld op initiatief van de politiediensten, CLB en de leerkrachten uit het basisonderwijs. In Tongeren werd dit project in 1999 opgestart door een werkgroep bestaande uit volgende P. 13.

14 instanties: Comité Bijzondere Jeugdzorg OCMW Centra voor Leerlingenbegeleiding politie jeugddienst CAD schoolinstanties. De bedoeling is jongeren met de assertiviteitstrainingen weerbaarder te maken. Medewerkers van het OCMW ondersteunen en organiseren mee de slothappening van het ganse project. 6. HUISVESTINGSBELEID: Naast woonbegeleiding van OCMW-cliënteel, bemiddeling inzake uithuiszettingen, het toekennen van een installatiepremie voor huisvesting van daklozen, wil het OCMW ook deels tegemoetkomen aan de nood van sociale huurappartementen in het centrum van de stad Tongeren. Zo werd in 2006 het project goedgekeurd om in het oude OCMW-gebouw 4 appartementen te realiseren om voor mensen met een bescheiden inkomen en een gebrek aan mobiliteit het recht op wonen te waarborgen (realisatiedatum najaar 2008). Het project staat open voor zowel jonge als oudere valide gezinnen, die beantwoorden aan de voorwaarden betreffende het onroerend bezit en het inkomen, vastgesteld in het besluit van de Vlaamse regering ter uitvoering van artikel 80ter van de Huisvestingscode (Sociale Huurbesluit van en latere wijzigingen). 7. THUISZORG: In het kader van de extramurale dienstverleningen beschikt het OCMW over een poetsdienst, een klusjesdienst en een dienst warme maaltijden. Door de organisatie en coördinatie van dit gedifferentieerd thuiszorgaanbod garandeert het OCMW de mogelijkheid aan de burger om zolang mogelijk thuis te wonen. Het OCMW stimuleert hierdoor het zelfstandig thuiswonen in al zijn aspecten. Daarnaast anticipeert het OCMW aan het SIT. Dit is een samenwerkingsinitiatief m.b.t. de individuele thuisgezondheidszorg van personen binnen de regio. 8. SENIOREN: 8.1. Het dienstencentrum: Om een passend antwoord te geven op enerzijds de vergrijzing die zich aandient en anderzijds op de behoefte aan een volwaardig burgerschap en participatie aan de samenleving van de steeds groter wordende groep senioren, opende het OCMW voor de Tongerse doelgroep het dienstencentrum De Piepel. Het dienstencentrum biedt de mogelijkheid om vanuit één plek een geïntegreerd aanbod te doen aan hulpverlening, sociaal cultureel werk, advies en informatie, ondersteuning en zorg, vrijwilligerswerk en zelfs coördinatie en ontwikkeling van nieuwe diensten. Voor de senioren werkt een dienstencentrum drempelverlagend en creëert vele kansen op zinvolle activiteit, ontmoeting en ontplooiing. Het is tevens een plaats waar door een maatschappelijk assistente van het OCMW de nodige informatie van algemene aard kan gegeven worden aan bejaarden, waar specifieke vragen waar bejaarden mee zitten, kunnen beantwoord worden. Een dienstencentrum beantwoordt aldus helemaal aan de behoeften van de moderne senior en treedt de toekomstige uitdagingen met een open vizier en in overleg en samenwerking met haar doelgroep tegemoet. P. 14.

15 Het is ondertussen een ontmoetingsplaats geworden voor senioren (en hun verenigingen) waar ontspanning, zinvolle vrijetijdsbesteding en het behoud of de verhoging van de zelfstandigheid duidelijk voorop staan. Meerdere polyvalente ruimtes voorzien van de nodige accommodatie dienen voor het organiseren van tal van activiteiten. De lokalen worden gebruikt voor bezigheid, opvangen van sprekers, organiseren van kaartnamiddagen, organiseren van cursussen, Niet te vergeten is dat de verschillende Tongerse ouderenverenigingen gebruik maken van de aanwezige mogelijkheden binnen het dienstencentrum. Het OCMW zal in de loop van 2008 de seniorenenquête analyseren, de resultaten bespreken met de diverse belangengroepen en terzake de nodige beleidsvoorstellen doen ten behoeve van een gerichter seniorenbeleid in de Woon- en zorgcentrum: In het kader van ouderenzorg biedt het OCMW een gespecialiseerde dienstverlening door het aanreiken van wonen en individuele zorg in het Rust en Verzorgingstehuis St.-Jacobus, dat deel uitmaakt van de welzijnscampus, Dijk 120 te 3700 Tongeren. Dit rustoord daterend van wordt omgebouwd tot een volledig nieuw woon- en zorgcentrum én zal de naam dragen van: Woon- en Zorgcentrum De Motten. In het najaar 2008 wordt gestart met de effectieve realisatie ervan. In drie fasen wordt dit grootse project gerealiseerd. Het einde wordt voorzien tegen Het project omvat: 1. Nieuwbouw van 150 bedden: Rekening houdend met de toenemende mondigheid van kandidaat bewoners en de hogere eisen die gesteld worden, ondermeer op het vlak van privacy, EN rekening houdend met de normeringen die opgelegd zijn door de Vlaamse Overheid, wordt de bestaande hoofdbouw met 118 woongelegenheden en de prefabconstructie voor 25 RVT-bedden vervangen door een nieuwbouw. Het OCMW heeft een voorlopige vergunning voor de uitbreiding van het huidige Rustoord Sint-Jacobus met 6 woongelegenheden voor demente bejaarden (VIPA-procedure). Het OCMW wenst deze woongelegenheden daadwerkelijk te realiseren. Gezien de huidige realisatie van de programmatienorm en de toekomstige verwachte evolutie van de hoogbejaarde en zorgbehoevende bevolking, wordt gestreefd om binnen de vigerende reglementering extra woongelegenheden aan het nieuwbouwproject toe te voegen. Het OCMW wil het maximaal aantal bedden, dat erkend kan worden op een campus, ook effectief realiseren. Vandaar dat er nog een vergunning zal aangevraagd worden voor een extra woongelegenheid. 2. Serviceflats: De bestaande 10 appartementen zijn ten zeerste geschikt voor echtparen, doch indien er een appartement niet door een echtpaar kan ingenomen worden, blijken kandidaten voor opname steeds moeilijker te vinden. Maar deze appartementen zijn, mits kleine aanpassingen, vlot om te bouwen tot serviceflats (planning na realisatie van de hoofdbouw). Dit ombouwen van 10 appartementen naar 10 serviceflats, waarvoor reeds een voorlopige vergunning bekomen is, komt dan tegemoet aan de wens naar aangepaste opvangvormen voor de meer valide bejaarden. P. 15.

16 3. Kortverblijf: Het OCMW opteert eveneens voor kortverblijf en dit voor 6 woongelegenheden. Binnen de campus van de nieuwbouw is ruimte voorzien om een centrum voor kortverblijf op te richten. Dit centrum heeft tot doel de thuiszorg te ondersteunen en tijdelijk te ontlasten. Door het aanbieden van (re-)activatie, verzorging, verpleging, toezicht en begeleiding in de activiteiten van het dagelijks leven en verblijfsaccommodatie kunnen bejaarden tijdelijk opgevangen worden. Hierdoor kan de mantelzorg en de thuiszorg de toe te dienen hulp aan hun bejaard familielid tijdelijk aan anderen overlaten en kunnen ze zelf genieten van een vakantie of van de tijdelijke afwezigheid van de bejaarde en terug op adem komen. Tot op heden biedt alleen nog maar het Sint-Franciscusrust- en verzorgingstehuis deze vorm van dienstverlening aan, en dit dan nog maar voor 3 woongelegenheden. Desondanks wordt hiervoor nu reeds samengewerkt met het Sint-Franciscusrust- en verzorgingstehuis te Tongeren. Een uitbreiding van deze faciliteit, op initiatief van het OCMW en binnen de campus van de nieuwbouw van het OCMW, kan dan ook alleen maar als positief ervaren worden. 4. Dienstencentrum: Onder één dak en onder de gemeenschappelijke noemer van een erkend dienstencentrum kunnen reeds bestaande activiteiten, die momenteel hoofdzakelijk door het OCMWontmoetingscentrum De Piepel georganiseerd worden, gegroepeerd worden samen met nieuwe initiatieven. De hoofdbedoeling hiervan is dat er een ontmoetingsplaats gecreëerd wordt voor senioren (en hun verenigingen) waar ontspanning, zinvolle vrijetijdsbesteding en het behoud of de verhoging van de zelfstandigheid voorop staan (zie punt 8.1. hiervoor). Het dienstencentrum zal dan architectonisch deel uitmaken van het woon- en zorgcentrum. 9. GEZONDHEIDSBELEID: Het OCMW engageert zich om in te staan voor de verdere uitbouw en ontwikkeling van de gezondheidszorg (Samenwerkingsinitiatief Thuiszorg of SIT). Het OCMW staat de cliënt bij door het bieden van een financiële tussenkomst in het kader van gezondheidszorgen. 10. PERSONEN MET EEN HANDICAP: Teneinde personen met een handicap zolang mogelijk in de thuissituatie te laten, engageert het OCMW zich in de continue werking van de poetsdienst, de klusjesdienst en het SIT. Het OCMW neemt de nodige maatregelen naar het wegwerken van drempels die de toegankelijkheid belemmeren van het administratieve centrum. P. 16.

17 11. WIJK- EN BUURTONTWIKKELING: De en het OCMW van Tongeren willen door een wijkgerichte aanpak de leefbaarheid van en de levenskwaliteit in de stad verbeteren. Het lokaal bestuur zal hiertoe de dienstverlening optimaliseren en afstemmen op de specifieke noden. De buurtwerking wordt zo efficiënt mogelijk ingezet. 12. JEUGDWELZIJN: Wat de -25 jarigen betreft heeft het OCMW een wettelijke opdracht, houdende de toekenning van het recht op maatschappelijke integratie en/of leefloon. Daarnaast zorgt een actieve tewerkstellingscel voor een optimale opvolging van voornoemde doelgroep. P. 17.

18 V.2.2. DE GEMEENTE 1. ALGEMENE DIENSTVERLENING: Het bestuur is het meest levensnabije beleidsniveau voor de burger van de Stad Tongeren. Deze per definitie laagdrempelige positie heeft tot gevolg dat de burger er spontaan en permanent terecht kan voor noden, vragen, verduidelijkingen van welke aard dan ook. De lijke overheid is de eerste overheid die terzake het aanspreekpunt is voor algemene dagdagelijkse informatie. De wetgever heeft een aantal bevoegdheden duidelijk toebedeeld aan de. Voor heel wat andere domeinen zal de lijke administratie (moeten) doorverwijzen naar andere beleidsniveaus. Op het vlak van sociale zaken heeft de dienst Welzijn eigen methodieken ontwikkeld, waarbij telkens getracht wordt de individuele burger/cliënt een totaal overzicht te bieden van alle mogelijke voorzieningen en oplossingen die vanuit de diverse overheden aangeboden worden. Steeds vaker is het de lijke administratie die de burger wegwijs maakt in de doolhof van reglementeringen en voorzieningen. Naast de louter ambtelijke taak van het administratief assisteren krijgt de werkinhoud een andere dimensie, zijnde het coachen en sturen van hulp- en/of informatievragen. Centraal in dit gegeven is een open en duidelijke communicatie tussen overheid (ambtenaar) en burger (cliënt). In tegenstelling tot het OCMW krijgt de inzake dienstverlening in het kader van de sociale zekerheid meer administratieve opdrachten toebedeeld. In eerste instantie wordt de pensioenaanvraag behandeld op de sociale dienst van de. Daarnaast ontvangt en behandelt deze dienst ook aanvragen m.b.t. het Gewaarborgd Inkomen voor Bejaarden (GIB), de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden en de integratietegemoetkoming en inkomensvervangende tegemoetkoming aan gehandicapten. De burger zal zich voor dit soort van dienstverleningen blijvend richten tot de sociale dienst van de. 2. TEWERKSTELLING: Mensen kunnen hun leven enkel comfortabel en goed uitbouwen als ze een fijne job kunnen uitoefenen. Werken aan tewerkstelling is dan ook een beleidsprioriteit. Het industrieterrein Tongeren-Oost zal verder ontwikkeld worden als een regionaal bedrijventerrein met de nadruk op distributie. De denkt mee over de nodige ruimtelijke- en inrichtingsvoorwaarden. De huidige uitbreiding van Tongeren-Oost met 40 ha wordt momenteel ingevuld. De aandacht gaat niet enkel uit naar de ontwikkeling van nieuwe industriegronden, de levert ook inspanningen op het vlak van sociale tewerkstelling en ondersteunt maximaal privé en publieke investeringen in Tongeren die tewerkstelling genereren. Voor werkzoekenden die niet gemakkelijk een reguliere job vinden zijn er het PWA, het dienstenbedrijf To Do en de werkwinkel. Verder heeft de een eigen tewerkstellingsambtenaar. Hij/zij voorziet in trajectbegeleiding voor risicogroepwerklozen. Die trajectbegeleiding is een begeleiding op maat van deze doelgroep. Verder is de een tewerkstellingsplaats voor leerlingen die deeltijds leren (de zogenaamde brugprojecten zie verder). P. 18.

19 In concreto situeert het tewerkstellingsbeleid van de zich rond een aantal speerpunten die zeker kansen verdienen voor verdere verdieping. - werkwinkel: Stadsbestuur heeft mede aan de wieg gestaan van dit initiatief. Ook nu participeert de aan de bestuursvergadering. Als bestuur heb je hier de vinger aan de pols en wordt er actief geanticipeerd aan het plaatselijke tewerkstellingsbeleid. - brugprojecten: Stad Tongeren is mede participant in de organisatie en planning van brugprojecten. Deze projecten kaderen in het project deeltijds leren. Waar mogelijk wordt een tewerkstelling aangeboden binnen de stadsorganisatie. Indien er geen mogelijkheden zijn wordt er actief meegezocht naar externe tewerkstelling. - project rijbewijs C Stad Tongeren: Geïnteresseerden worden vooraf door de stadsambtenaar gescreend en proberen via het behalen van een rijbewijs C hun tewerkstellingskansen te vergroten. De administratieve kosten worden ten laste genomen door de. Het doorlopen van de cursus verhoogt de kansen op een vaste tewerkstelling. Via het IBO-stelsel worden de kandidaatwerknemers geïntroduceerd in een tewerkstellingsituatie. Al deze initiatieven staan bij voorrang open voor doelgroepen die bijzondere moeilijkheden ervaren bij het participeren aan de arbeidsmarkt. Sociale categorieën die reeds aan bod kwamen zijn o.a. laaggeschoolde langdurige werklozen, allochtonen en personen met een handicap. Het bestuur heeft terzake een netwerk uitgebouwd met organisaties zoals VDAB, interim-kantoren, Basiseducatie en initiatieven binnen het kader van sociale economie, met het oog op: - informatieverstrekking en informatiedoorstroming; - werkingen op elkaar afstemmen; - eventuele ontwikkeling van nieuwe initiatieven. 3. OPVANGBELEID VLUCHTELINGEN ONTHAAL NIEUWKOMERS: De huidige wetgeving bepaalt een inburgeringsplicht voor een aantal nieuwkomers. Dit kadert in een wettelijke verplichting waarvan sprake in het Vlaams inburgeringsdecreet dd , gewijzigd bij decreet dd Naast die omschreven wettelijke plicht tot informatieverstrekking en doorverwijzing creëerde het bestuur actieve samenwerkingsbanden met het Huis van het Nederlands en de centra voor basiseducatie. Het bestuur onderschrijft daarmee volop de inburgeringsmodellen zoals die door het onthaalbureau Limburg worden aangewezen. Daarnaast houdt de de inschrijvingen up to date in het vreemdelingenregister en verleent daarbij de horende administratieve handelingen betreffende het afleveren, het verlengen van of het intrekken van de noodzakelijke documenten (bv. verblijfsvergunningen, ). P. 19.

20 4. SCHULDHULPVERLENING: De taken van het bestuur beperken zich wat dit domein betreft hoofdzakelijk tot het signaleren van noden en behoeften binnen het lokale welzijnsbeleid. In de overlegstructuur engageert het bestuur zich om ter zake actief te participeren ten voordele van de inwoners. 5. DRUGSBELEID: Centraal meldpunt methadonverstrekking: In 2003 werd een centraal meldpunt methadonverstrekking opgestart. Het centraal meldpunt is de spil tussen de verstrekker van het voorschrift voor methadon en de apothekers. Tot en met juli 2003 werden de voorschriften voorgeschreven door een aantal artsen die hiervoor gemandateerd werden door de Tongerse huisartsenkring. Vanaf augustus 2003 worden deze voorschriften voorgeschreven door de CAD. De CAD startte op 1 augustus 2003 tevens een methadonprogramma op. Het centraal meldpunt brengt het methadongebruik in kaart. Door deze registratie, de opvolging en evaluatie ervan volgt het bestuur het methadongebruik van zeer nabij op. Drugplancontract project straathoekwerk: In het kader van het Globaal Plan sloot de federale overheid tot en met 2006 met een aantal n een drugplancontract af. Het drugplancontract moet bijdragen tot de verwezenlijking van de prioriteiten van de Federale Regering, met name de verzekering van de veiligheid van de bevolking en de strijd tegen criminaliteit. De drugsproblematiek te Tongeren in 2003 was de concrete aanleiding voor het bestuur om werk te maken van een geïntegreerd en gecoördineerd drugsbeleid. Vanaf 2004 werd door het bestuur van Tongeren met het ministerie van Binnenlandse Zaken jaarlijks een drugcontract afgesloten. De algemene doelstelling van dit project is het op een laagdrempelige en emancipatorische wijze zoeken naar een ondersteunend netwerk om de kwetsbaarheid van druggebruikers om te buigen in kracht en weerbaarheid. Met de middelen van het drugplancontract werd het project Straathoekwerk naar druggebruikers opgestart. De straathoekwerker zoekt de doelgroep op de plaatsen waar die zich bevindt. Hij/zij maakt deel uit van de CAD/MSOC-hulpverleningsteam, die een eigen methodiek ontwikkelde om de levenskwaliteit van de gebruiker en zijn omgeving te verbeteren. Dit project wordt opgevolgd door een stuurgroep bestaande uit het OCMW (Sociale Dienst), de stedelijke jeugddienst, CAW Sonar (Pergo/ontmoetingsruimte), CAD (straathoekwerk, preventie- en hulpverlening) MSOC en de schepen van Sociale Zaken. Werkgroep DOS (Drugs Op School): Het overleg tussen de CAD en het vrij middelbaar onderwijs werd uitgebreid naar alle Tongerse middelbare scholen en de jeugddienst van de stad. De belangrijkste acties van deze werkgroep zijn: het project europarents (vanaf 2004 in Tongeren); het project europeers (vanaf 2004 in Tongeren); het protocol tussen school politie en parket inzake drugs. P. 20.