Roger Frans. Leren programmeren in. Visual Basic. deel 2. campinia media cvba-vso

Transcriptie

1 Roger Frans Leren programmeren in 2012 deel 2 Visual Basic campinia media cvba-vso

2 Frans, Roger Visual Basic /2 / Roger Frans; Geel: Campinia Media cvba - vso, 2014; 269 p; index; 27,5 cm; gelijmd. ISBN: ; NUGI 854; UDC Wettelijk depot België: D/2014/ Campinia Media cvba - vso Kleinhoefstraat 4 B 2440 GEEL (Belgium) Tel.: (+32) 014/ Fax: (+32) 014/ <info@campiniamedia.be> URL: < Copyright 2014: No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission of the publisher. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, print, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

3 Inleiding Visual Basic 2012 is een objectgeoriënteerde programmeertaal. De basiselementen van de programmeertaal zijn de begrippen klasse en object. De taal ondersteunt inkapseling (encapsulation), enkele overerving (inheritance) en polymorfisme (polymorphism). Het zijn noodzakelijke voorwaarden om te kunnen spreken van een volwaardige objectgeoriënteerde programmeertaal. En Visual Basic 2012 is een volwaardige objectgeoriënteerde programmeertaal. In het eerste deel Leren programmeren in Visual Basic /2 hebben we de begrippen klasse en object intuïtief aangebracht. We hebben in dat deel niet de klemtoon gelegd op het objectgeoriënteerd programmeren maar op de structuren die in elke programmeertaal worden gebruikt. Dit tweede deel van de cursus vertrekt van objectgeoriënteerd programmeren en illustreert de verschillende principes van objectgeoriënteerd programmeren in Visual Basic 2012, bv. het aanmaken van eigen klassen, overerving en polymorfisme. We gaan in dit deel ook in op meerdere gegevensstructuren, het werken met bestanden, de communicatie met andere programma s, We gebruiken ook in dit deel de geïntegreerde ontwikkelomgeving Microsoft Visual Studio 2012 met het.net Framework 4.5. Net als het eerste deel is dit een doe-boek. Je leert de materie terwijl je voor de computer zit. Je werkt de voorbeelden mee uit en je maakt de oefeningen. Het is geen leesboek, ook geen manual Ik hoop dat je na deze cursus de programmeermicrobe te pakken hebt en dat je verder duikt in de wereld van programmeren, Visual Basic 2012 én.net. Indien je opmerkingen hebt die een latere uitgave kunnen verbeteren, kan je die steeds kwijt aan de auteur. Roger Frans januari 2014

4 Afspraken In de volgende hoofdstukken leren we aan de hand van concrete voorbeelden Visual Basic 2012 kennen. We veronderstellen dat je de voorbeelden op de computer uittest. De acties die je als gebruiker stapsgewijs moet volgen, worden als volgt genoteerd. Je geeft je wachtwoord in. Dit wachtwoord wordt niet op het scherm getoond. Je krijgt enkel sterretjes (*) te zien. Je klikt op de knop OK om te bevestigen. Het pijltje geeft aan dat er van jou iets verwacht wordt. Na het pijltje wordt omschreven wat je moet doen. Nieuwe begrippen worden vet afgedrukt. Namen van menukeuzen, knoppen, e.d. worden schuin afgedrukt. Indien je meerdere menukeuzen moet maken, duiden we dit als volgt aan: Kies File / New Project. Dit betekent dat je klikt op de menukeuze File en dat je daarna klikt op de menukeuze New Project. Je mag de menukeuzen natuurlijk ook met sneltoetsen openen. Indien je tekst letterlijk moet intypen, wordt dit in een ander lettertype weergegeven: Typ Dit moet je letterlijk intypen. Je kan de voorbeeld- en oefenbestanden downloaden op de website van de uitgeverij van dit boek, Campinia Media. Surf naar Kies Fondslijst. Typ Visual Basic in het zoekvak en klik op Zoek. Selecteer het boek door op de naam van het boek te klikken. Je ziet bij de beschrijving van het boek een sectie Downloads. Je vindt er enkele zip-bestanden. Zip-bestanden kunnen meerdere bestanden groeperen. Download de voorbeeldbestanden door op de koppeling Voorbeelden Visual Basic zip te klikken. Je volgt verder de instructies van je browser om het bestand op te slaan. Daarna pak je het bestand uit. Je kan dit bv. doen door in het linkerdeel van Verkenner op het bestand te klikken en de bestanden in het rechterdeel naar een map te kopiëren. Je plaatst de bestanden in de map Vb2012_2_Vbn, bv. rechtstreeks onder de hoofdmap C:\. De map bevat bestanden die je nodig hebt om de voorbeelden en oefeningen in deze cursus te maken. We noemen deze map verder de voorbeeldenmap. De voorbeelden en oefeningen die je in deze cursus zelf uitwerkt, plaats je in een map met de naam Vb2012_2_Oef. We spreken in het boek van de oefeningenmap.

5 Inhoudsopgave INLEIDING... 1 AFSPRAKEN... 2 INHOUDSOPGAVE OOP EN.NET Inleiding Kwaliteit van een programma Correctheid en bruikbaarheid Robuustheid Portabiliteit Leesbaarheid en uitbreidbaarheid Modulariteit Efficiëntie Herbruikbare componenten Objectgeoriënteerd programmeren Een voorbeeld uit het echte leven Klasse (Class) Object (Object) Berichten (Message) Inkapseling (Encapsulation) Overerving (Inheritance) Polymorfisme (Polymorphism) De visie.net Platformonafhankelijk Klassen in het.net Framework Programmeren in verschillende toepassingsgebieden Hergebruik van bestaande componenten Webservices Overzicht van het.net Framework Versies van het.net Framework Visual Studio Situering van het.net Framework Programmeertalen en toepassingen voor.net NET Framework Class Library Enkele speciale categorieën van klassen Common Language Runtime Namespaces Assembly Toepassingen in.net en Visual Studio Oefeningen EIGEN KLASSEN AANMAKEN Inleiding Instellen van opties Algemene opties Option Explicit Option Strict Standaardbestandslocatie Aanmaken van een nieuw project... 26

6 4 Leren programmeren in Visual Basic /2 2.4 De klasse Gebruiker Probleemdefinitie Probleemanalyse Een klasse toevoegen aan een project Programmacode Value types en reference types Instantievariabelen Een constructor Constructor zonder parameters De constructor wordt opgeroepen bij het creëren van een object Constructor met parameters Standaardconstructor Eigenschappen Property ReadOnly, WriteOnly Ingeven van de programmacode Methoden Overloading Overloading van methodes in een klasse van het framework Methode overloading bij een eigen klasse Constructor overloading Een programma om de klasse uit te testen Aanmaken van het formulier FrmTestKlasseGebruiker Programmacode Uitvoeren van het programma Het project opslaan Literals Shared methods Naamgeving en andere afspraken Class View Object browser Debuggen Oefeningen ARRAYS EN ZOEKMETHODEN Inleiding Declaratie van een array Een voorbeeld ter opfrissing Probleemdefinitie H03VB Probleemanalyse Schema Bronprogramma en korte bespreking Aanmaken van het project Argumenten van event handlers Een keuzelijst Arrays en procedures Probleemdefinitie H03VB Probleemanalyse en schema Bronprogramma en korte bespreking Aanmaken van het project For Each/Next De methode ToString... 61

7 Inhoudsopgave Inlezen van een array m.b.v. een invoervenster Probleemdefinitie (H03VB03) Bronprogramma Aanmaken van het project Zoeken in een (niet gesorteerde) array Probleemdefinitie (H03VB04) Analyse Schema Bronprogramma Ontwerp van het formulier Willekeurige getallen Sorteren van een array Probleemdefinitie (H03VB05) Bronprogramma Een lijst sorteren Ontwerp van het formulier Binaire zoekmethode in een gesorteerde array Techniek en methode in het.net Framework Probleemdefinitie (H03VB06) Probleemanalyse Schema Bronprogramma Ontwerp van het formulier Oefeningen SORTEERALGORITMEN Inleiding Omwisselen van de waarden van twee variabelen Probleemdefinitie (H04VB01) Probleemanalyse Schema Bronprogramma Sorteren van een array met de selectiemethode Sorteren van een array Probleemdefinitie (H04VB02) Probleemanalyse Schema Bronprogramma Ontwerp van het formulier Sorteren met het algoritme Bubble Sort Bubble Sort Probleemdefinitie (H04VB03) Bronprogramma Ontwerp van het formulier Recursie Recursie Probleemdefinitie (H04VB04) Uitwerking Ontwerp van het formulier Quicksort Probleemdefinitie (H04VB05) Probleemanalyse Ontwerp van het formulier Bronprogramma Oefeningen... 88

8 6 Leren programmeren in Visual Basic /2 5 GEGEVENSSTRUCTUREN IN.NET Inleiding Een enumerated type Probleemdefinitie (H05VB01) Probleemanalyse Gebruikersinterface Bronprogramma Een tweede voorbeeld van een enumeratietype Probleemdefinitie (H05VB02) Probleemanalyse Bronprogramma Afdrukken stringwaarden van enumeratielijst Een structuur Wat is een structuur? Aanmaken van een structuur (H05VB03) Voorbeeld van een structuur Constructor (H05VB04) Collecties Wat is een collectie? Typed en untyped collections List() Probleemdefinitie (H05VB05) Bronprogramma Probleemdefinitie (H05VB06) Bronprogramma Eigenschappen en methoden van de klasse List() SortedList() Wat is een SortedList() Probleemdefinitie (H05VB07) Bronprogramma Gebruikersinterface Eigenschappen en methoden van de klasse SortedList() Queue() Stack() ArrayList Wat is een ArrayList? Probleemdefinitie (H05VB08) Programmacode Boxing en unboxing De collectie Controls Probleemdefinitie (H05VB09) Bronprogramma Het type van het besturingselement Oefeningen MEER OVER FORMULIEREN Inleiding Delen van informatie tussen formulieren Probleemdefinitie (H06VB01) Ontwerpen van het formulier FrmGebruiker Ontwerpen van het formulier FrmContactinformatie De klasse Gebruiker De structuur Contactinformatie Uitwerking van het formulier FrmGebruiker Uitwerking van het formulier FrmContactinformatie...121

9 Inhoudsopgave Het besturingselement TabControl Probleemdefinitie (H06VB02) Ontwerp van het formulier Programmacode Een dialoogvenster Dialoogvenster Probleemdefinitie (H06VB03) Ontwerp van het project en het bijkomend formulier Programmacode Gebeurtenissen bij formulieren Load Activate en Deactivate FormClosing Resize Eigenschappen en methoden bij formulieren SDI- en MDI-interfaces Single document interface (SDI) Multiple document interface (MDI) Probleemdefinitie (H06VB05) Ontwerpen van het parent-formulier Ontwerpen van het child-formulier De klasse Gebruiker Programmacode in het parent-formulier De programmacode in het formulier FrmGebruiker Eigenschappen van een MDI Child en van een MDI Parent Oefeningen OVERERVING Inleiding Definitie van een afgeleide klasse Een voorbeeld van overerving Probleemdefinitie (H07VB01) De klasse Punt Testprogramma De klasse Cirkel Testprogramma Member access modifiers Overridable, Overrides en MyBase NotOverridable, NonInheritable De klasse System.Object Visuele overerving Probleemdefinitie (H07VB02) Uitwerking Oefeningen POLYMORFISME, ABSTRACTE KLASSEN, INTERFACES Inleiding Polymorfisme Interface-polymorfisme Methode overloading is een vorm van polymorfisme Inheritance-polymorfisme Polymorfisme, een voorbeeld Probleemdefinitie (H08VB01) Uitwerking van het voorbeeld TypeOf, TryCast Abstracte klassen

10 8 Leren programmeren in Visual Basic /2 8.5 Voorbeeld m.b.t. abstracte klassen Probleemdefinitie (H08VB02) Uitwerking Interfaces Een interface Probleemdefinitie (H08VB03) Uitwerking Vergelijking tussen een abstracte klasse en een interface De methode ToString in een interface Oefeningen INTERACTIE MET ANDERE APPLICATIES Inleiding Automation De object browser Interactie met Excel Probleemdefinitie (H09VB01) Uitwerking van het programma De functie Pmt in Visual Basic Gegevens lezen uit Excel Probleemdefinitie (H09VB02) Bronprogramma Interactie met Word Probleemdefinitie (H09VB03) Het Word-sjabloon voorbereiden Uitwerking van het project Windows-toepassingen starten Probleemdefinitie (H09VB04) Bronprogramma Oefeningen WERKEN MET MAPPEN EN BESTANDEN Inleiding De namespace System.IO De klassen Directory, DirectoryInfo, File en FileInfo De klasse DirectoryInfo Methoden en eigenschappen van de klasse DirectoryInfo Probleemdefinitie H10VB Uitwerking formulier Programmacode bij Huidige map Programmacode bij Eigenschappen van een map Programmacode bij Creëren van een map Programmacode bij Verwijderen van een map De klasse FileInfo Methoden en eigenschappen van de klasse FileInfo Probleemdefinitie H10VB Uitwerking formulier Programmacode bij Aanmaken nieuw bestand Programmacode bij Enkele eigenschappen De klasse DriveInfo Probleemdefinitie H10VB Uitwerking programma Programmacode Streams

11 Inhoudsopgave StreamReader en StreamWriter Probleemdefinitie (H10VB04) Ontwerp van het formulier Programmacode Lezen en schrijven van een sequentieel bestand Probleemdefinitie (H10VB05) Bronprogramma Alternatieve methode Probleemdefinitie (H10VB06) Bronprogramma en korte bespreking Bestand bestaat niet Illustratie van de eigenschap Anchor Oefeningen DATABASES Inleiding Een database en databasesysteem De voorbeelddatabase TijdArtGeg De tabel tbltijdschriften De tabel tbltijdschriftartikelen De tabel tbltrefwoorden De tabel tbltijdschriftartikelentrefwoorden SQL Eenvoudige SELECT-instructie SELECT met WHERE-component SELECT met ORDER BY-component INNER JOIN Het INSERT-statement Het UPDATE-statement Het DELETE-statement ADO.NET ADO.NET is een interface voor gegevenstoegang Data providers in het.net Framework Gegevenstoegang met een DataAdapter-object Gegevenstoegang zonder DataAdapter-object Een formulier met gegevenstoegang maken Probleemdefinitie (H11VB01) Een gegevensbron toevoegen in het venster Data Sources Aanmaken van het formulier Uittesten van het formulier Componenten in het componentenvak DataSet TableAdapter BindingSource TableAdapterManager BindingNavigator Programmacode die gegenereerd wordt Hoofd- en subformulier Probleemdefinitie (H11VB02) Een nieuw project aanmaken en de verbinding met de database maken Toevoegen van de gegevens van het hoofdformulier Toevoegen van de gegevens van het subformulier Uittesten van het formulier...228

12 10 Leren programmeren in Visual Basic / Eigenschappen van de DataGridView DataSource Columns Een keuzelijst om een filter in te stellen Probleemdefinitie Toevoegen van het tekstvak Toevoegen van de methoden om een record te selecteren Toevoegen van de programmacode Oefeningen EEN PROGRAMMA VERDELEN Inleiding Installeren van InstallShield Limited Edition Windows Installer InstallShield installeren Creëren van een InstallShield Limited Edition Project Een InstallShield-project toevoegen Application Information Installation Requirements Installation Achitecture Application Files Application Shortcuts Application Registry Installation Interview De oplossing bouwen (Build) Installeren van het programma Installeren van het programma Problemen? Starten van het programma Deïnstalleren van een programma ClickOnce ClickOnce Publiceren van een toepassing Installeren van een toepassing Updates van de toepassing Oefeningen TREFWOORDENREGISTER