Informatie over stressreacties, klachten en andere relevante informatie naar aanleiding van de aardbeving in Haïti.

Transcriptie

1 Informatie over stressreacties, klachten en andere relevante informatie naar aanleiding van de aardbeving in Haïti. Ten behoeve van volwassen getroffenen en betrokkenen bij de aardbeving op Haïti.

2 STRESSREACTIES NA DE AARDBEVING BIJ VOLWASSENEN In deze brochure vind u informatie over: 1. reacties als gevolg van een ingrijpende gebeurtenis 2. wat te doen én niet te doen 3. instanties die hulp kunnen bieden bij psychosociale problemen, en hoe u met hen in contact kunt komen 4. mogelijke psychische gezondheidsklachten na een ingrijpende gebeurtenis 5. instanties die bij vermissingen een rol kunnen spelen 6. informatie over rouwen, herdenken en lotgenotencontact 1. Reacties als gevolg van een ingrijpende gebeurtenis Normale reacties na een ingrijpende gebeurtenis en veerkracht De meeste volwassenen en kinderen die de aardbeving op Haïti hebben meegemaakt ervaren gedurende enkele dagen of weken stressreacties. Stressreacties zijn normale reacties op een abnormale situatie en kunnen op verschillende manieren aannemen bijvoorbeeld als angst, verdriet en rouw, woede, verontwaardiging, wrok, schuld, schaamte, hulpeloosheid en hopeloosheid. Men kan zich afgestompt voelen, interesse en plezier in alledaagse gebeurtenissen kwijtraken, moeite hebben zich te concentreren of dingen te onthouden en slaapproblemen hebben. De persoon kan zich veel zorgen maken, last hebben van nachtmerries, terugkerende gedachten of indringende herinneringen aan de aardbeving en de dagen erna. Ook kan men lichamelijke klachten hebben zoals een gespannen gevoel, ernstige vermoeidheid of pijn. Mensen zijn echter enorm veerkrachtig, ook na het meemaken van zulke ingrijpende ervaringen als nu in Haïti. De stressreacties zullen, zo weten we uit ervaring en onderzoek, doorgaans verminderen met de tijd en men gaat weer goed functioneren in het dagelijkse leven. Een klein deel van de getroffenen kan echter wel ernstige reacties vertonen. Psychische gezondheidsklachten na aardbevingen Uit onderzoek is bekend dat aardbevingen langdurende klachten kunnen veroorzaken. De intensiteit van de impact van de aardbeving voorspelt in sterke mate de klachten die na de aardbeving zich kunnen ontwikkelen. Deze neemt toe naarmate de getroffene dichter bij het epicentrum van de aardbeving was. Een post traumatische stress stoornis (PTSS) is een van de mogelijke stoornissen als men zeer indringende en aangrijpende dingen heeft gezien en meegemaakt zoals bij een aardbeving het geval kan zijn. Bij een PTSS is vaak sprake van vermijding van herinneringen aan de aardbeving, en van vermijding van specifieke gebouwen, of het eigen huis. Dit heeft belangrijke geestelijke, sociale en economische implicaties. Ook als de huizen niet beschadigd zijn, verkiest men vaak uit vermijding te leven onder moeilijke omstandigheden in kampen of gefabriceerde huizen. De aan de aardbeving gerelateerde angsten verhinderen ook het sociaal functioneren; (niet meer alleen thuis durven zijn, of te slapen in het donker, een douche nemen, etc.). De onvoorspelbaarheid, oncontroleerbaarheid en het gevoel van hulpeloosheid veroorzaken veel angst die nog vergroot wordt door de vele naschokken. Naast PTSS kan er ook sprake zijn van depressie, gegeneraliseerde angststoornis, etc. Deze klachten kunnen ook samen voorkomen. 2. Wat te doen en niet te doen Wat kunt u doen als u de aardbeving heeft meegemaakt? Mensen herstellen in hun eigen tempo en op hun eigen manier. Het is belangrijk hier rekening mee te houden. Veelal gaat u zich beter voelen wanneer u in de dagen en weken na de aardbeving die dingen doet die u een zo rustig en veilig mogelijk gevoel geven. Het is belangrijk dat er mensen zijn bij wie u zichzelf kunt zijn bij wie u zich prettig voelt, bijvoorbeeld uw partner, familie en / of vrienden. Voor afleiding, om uw verhaal eventueel aan kwijt te kunnen, en voor emotionele en praktische steun. Het helpt om het dagelijkse ritme van voor de aardbeving voor zover mogelijk, weer op te pakken. Blijf goed voor uzelf zorgen, zoek afleiding en voldoende rust. Deel grote problemen op in zoveel mogelijk

3 kleinere, en dus overzichtelijkere stukjes. Zo blijft u door de bomen het bos zien. Schroom echter ook niet om hulp te vragen als dat nodig is Wat kunt u beter NIET doen? De volgende dingen kunt u beter niet doen: - u afzonderen van andere mensen - gevoelens op de mensen om u heen afreageren - drugs gebruiken of teveel alcohol drinken - doen alsof er niets is gebeurd en gevoelens wegstoppen - voortdurend naar de TV kijken waar de beelden telkens herhaald worden - kinderen alleen naar TV laten kijken 3. Instanties die hulp kunnen bieden bij psychosociale problemen, en hoe u met hen in contact kunt komen Signalen die er op kunnen wijzen dat u (of een ander) professionele hulp nodig heeft Als u een maand na de aardbeving nog veel last heeft, het eerder slechter dan beter gaat, of wanneer er sprake is van onderstaande problemen, dan is professionele hulp mogelijk aangewezen: - u gedraagt zich heel anders dan voor de gebeurtenis op Haïti - u bent niet in staat te werken, voor de kinderen te zorgen of het huishouden te doen - u bent erg gespannen en prikkelbaar, heeft slaapproblemen of veel nachtmerries - u blijft terugkerende gedachten of indringende herinneringen houden aan wat u die dag(en) gezien en meegemaakt heeft - u gebruikt drugs of drinkt teveel - u beleeft nergens meer plezier aan - uw relaties met partner, goede vrienden en familie staan erg onder druk sinds het meemaken van de aardbeving op Haïti. Problemen op langere termijn waarbij professionele zorg gewenst is (zie ook # 4) De meeste mensen zijn goed in staat om ingrijpende gebeurtenissen te verwerken. Ook al kost het veel pijn en gaat er veel tijd over heen, mensen vinden vaak hun veerkracht weer terug. Echter, direct getroffenen, jonge kinderen en mensen die al eerder ingrijpende gebeurtenissen hebben meegemaakt of eerder psychische klachten hebben gehad, kunnen meer moeite hebben om met de gevolgen van de aardbeving om te gaan. Zij hebben een grotere kans op het ontwikkelen van langdurige klachten. Het gaat om problemen die specifieke professionele zorg vereisen. Naast lichamelijke klachten en/of problemen op het werk kunnen getroffenen klachten ontwikkelen die mogelijk kunnen leiden tot een depressie, angststoornis o posttraumatische stressstoornis. Hoe in contact te komen met professionele hulpverleners? Het is belangrijk dat u een hulpverlener vindt die gespecialiseerd is in het helpen van mensen die ingrijpende gebeurtenissen hebben meegemaakt en/of iemand daarbij verloren hebben. Er zijn verschillende hulpverleners, allen met hun eigen specifieke expertise. U kunt voor een verwijzing altijd bij een (huis)arts terecht. Het helpt als u dan meldt dat u de ingrijpende gebeurtenis heeft meegemaakt en dat uw klachten hier mogelijk mee te maken hebben. De (huis)arts kan u indien nodig doorverwijzen naar de geestelijke gezondheidszorg. De huisarts In Nederland is de huisarts het eerste aanspreekpunt voor al uw gezondheidsproblemen, of het hier nu gaat om lichamelijke of om emotionele problemen. De huisarts zal een diagnose stellen, die met u bespreken en hij of zij zal een behandeling voorstellen. Medicijnen kunnen daar onderdeel van uitmaken, maar ook adviezen of tips. De huisarts kan vervolgafspraken met u maken, om te kijken hoe het met u gaat en om u te ondersteunen bij het

4 herstel. Zonodig verwijst de huisarts u naar een gespecialiseerde hulpverlener. Afhankelijk van het soort klachten dat u heeft in combinatie met de mogelijkheden in uw omgeving en uw wensen kunt u verwezen worden naar bijvoorbeeld het algemeen maatschappelijk werk, een eerstelijns-psycholoog, een vrijgevestigde psychotherapeut of psychiater, of naar een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Misschien is er nog meer specialistische deskundigheid nodig; ook dan kan de huisarts u daarvoor verwijzen. Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) Het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) verleent psychosociale hulp, ook aan mensen die een ingrijpende gebeurtenis hebben meegemaakt of daarvan getuige zijn geweest. U kunt bij het AMW terecht met onder meer de volgende klachten of vragen: - problemen met de verwerking van emoties ten gevolge van deze ingrijpende gebeurtenis, van het verlies van een naaste - problemen met materiële gevolgen van deze ingrijpende gebeurtenis, zoals verzekering, procedures, schulden, e.d. - behoefte aan contact met lotgenoten, om deze ingrijpende ervaring te verwerken. Het AMW is in vrijwel iedere gemeente in Nederland. Op de webstie kunt u adressen selecteren per provincie of grote stad. Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Instellingen voor geestelijke gezondheidszorg (GGZ) zijn er voor mensen met psychiatrische stoornissen en psychische problemen. De GGZ-instellingen bieden behandeling, zorg en begeleiding. Door alle verschillen in oorzaak en uiting van psychische problemen, zijn er zeer veel soorten instellingen en organisaties voor geestelijke gezondheidszorg. Daarom zijn er ook speciale instellingen of aparte afdelingen voor kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Veel instellingen voor GGZ hebben ook kennis en ervaring op het gebied van traumabehandeling. Als u klachten blijft houden naar aanleiding van de gebeurtenissen op Haïti dan kunt u bij de GGZ instelling in uw buurt informeren of u zich daar kunt aanmelden voor de behandeling van uw klachten. Het aanbod van een GGZ betreft verschillende activiteiten die zowel betrekking kunnen hebben op hulpverlening, dienstverlening als het voorkomen van klachten en stoornissen. DE GGZ biedt onder meer behandeling en/of begeleiding aan, aan mensen met rampgerelateerde problemen en stoornissen, die niet of onvoldoende in de 1e lijn (d.w.z de huisarts, bedrijfsartsen wijkverpleegkundige, fysiotherapeuten,, etc.) kunnen worden geholpen. Daarnaast biedt GGZ ook acute of spoedeisende hulp, ook wel crisisopvang genoemd. Op de site van GGZ Nederland vindt u een overzicht van alle GGZ instellingen in Nederland. I-PSY: Transculturele zorg I-PSY: Transculturele zorg biedt specialistische en toegankelijke zorg aan mensen met uiteenlopende culturele achtergronden die psychiatrische en/of psychische problemen hebben. Problemen die vaak samenhangen met migratie en de veranderingen in cultuur, sociale verbanden en leefomgeving. Er wordt rekening gehouden met de levenssituatie, culturele achtergrond en geloofsovertuiging. Men beschikt over veel ervaring met uiteenlopende nationaliteiten en culturele achtergronden. Men werkt in behandelteams, die een afspiegeling zijn van de vele culturen die Nederland rijk is. I-PSY: Transculturele zorg heeft negen vestigingen: in Den Haag (I-PSY: Transculturele zorg De Jutters, interculturele psychiatrie voor jeugd en gezin), Rotterdam, Amsterdam, Duivendrecht, Zaandam, Tilburg, Utrecht en Leiden. Transculturele zorg.nl

5 Topzorgprogramma Psychotrauma Bij het Topzorgprogramma Psychotrauma vindt diagnostiek, behandeling en wetenschappelijk onderzoek plaats van mensen die psychische schade hebben opgelopen als gevolg van een ingrijpende gebeurtenis, zoals nu de aardbeving in Haïti Als u na zes weken nog steeds ernstige klachten als gevolg van de aardbeving heeft is behandeling mogelijk aangewezen. Als de klachten aanhouden, kan het zijn dat er sprake is van een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Om echter van PTSS te kunnen spreken, moeten de klachten minimaal een maand duren en het functioneren verstoren. PTSS ten gevolge van een duidelijk trauma zoals een ramp is goed te behandelen met zogenoemde Trauma-Focused Cognitieve Gedragstherapie (TF-CGT) zoals de Korte Eclectische Psychotherapie (KEP) of Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR). Deze behandelingen vallen onder Poliklinische Zorg. U kunt voor inlichtingen of aanmelding (met een verwijsbrief van de huisarts) tijdens kantooruren contact opnemen met het secretariaat van AMC Psychiatrie: AMC Psychiatrie Zorglijn Angststoornissen Meibergdreef 5, 1100 DD in Amsterdam. Telefoon: Netwerk Psychotraumahulpverlening Nederland NPN is een landelijk samenwerkingsverband waarin tien gespecialiseerde organisaties de krachten hebben gebundeld: negen hulpverleningsorganisaties en als tiende Cogis, instituut voor de sociale en psychische gevolgen van oorlog, vervolging en geweld. NPN werkt vanuit de visie dat iedereen die slachtoffer is geweest van geweld, al of niet recent, op enig moment in zijn leven een beroep moet kunnen doen op professionele hulp, bij de verwerking hiervan. NPN werkt voor mensen die getroffen zijn door ingrijpende gebeurtenissen of omstandigheden. Aan de hand van uw postcode kunt u op de website zien welke organisatie met een afdeling maatschappelijk werk voor Oorlogs- en Geweldsgetroffenen bij u het dichtst in de buurt is, waar u zich persoonlijk kunt aanmelden.. Een verwijsbrief is niet nodig. Een (telefonische) afspraak voor huisbezoek kan worden gemaakt. Desgewenst kunt u zich ook rechtstreeks wenden tot De Basis, Sinai Centrum of Centrum Slachtofferhulp Nederland Slachtofferhulp Nederland biedt gratis hulp aan slachtoffers maar ook nabestaanden, getuigen en betrokkenen van onder meer calamiteiten op praktisch, juridisch en psychosociaal gebied. Zij is er dus ook voor betrokkenen bij de aardbeving in Haïti. Slachtoffers van een calamiteit krijgen plotseling te maken met een wirwar van instanties en regels waar ze vaak nog nooit van gehoord hebben. Tegelijkertijd is er verdriet, verbittering en soms woede. Vrijwilligers van Slachtofferhulp Nederland bieden hierbij praktische, juridische en emotionele hulp. Slachtofferhulp Nederland heeft ruim 75 bureaus waar slachtoffers voor hulp terecht kunnen. Op de website zijn ook diverse brochures te downloaden zoals bijvoorbeeld: - Informatie over wat Slachtofferhulp Nederland voor u kan doen (Ook in het Engels, Duits, - Frans, Arabisch enturks). - Brochure 'De schok te boven komen'. In deze brochure kun je lezen hoe mensen de schok te boven komen zoals na een misdrijf of overval, en het normale leven weer hervatten. - Waar u aan moet denken als u de media te woord wilt staan.

6 4. Mogelijke psychische gezondheidsklachten na een ingrijpende gebeurtenis Posttraumatische stressstoornis Men spreekt van een Posttraumatische stressstoornis (PTSS) als de klachten langer dan een maand aanhouden na de aardbeving en het functioneren in het dagelijks leven hierdoor ernstig belemmerd wordt. Bij PTSS heeft iemand last van aanhoudende herbelevingen, vermijdingsgedrag en spanningsklachten. Bij herbelevingen gaat het dan om indringende, steeds terugkerende beelden, geluiden en zelfs geuren die aan het incident gekoppeld zijn, waaraan men zich niet kan onttrekken. Het kunnen ook nare dromen zijn hierover die steeds terugkomen, en men kan lichamelijke klachten ervaren als men aan de gebeurtenissen in Haïti terugdenkt zoals zweten, hartkloppingen etc. Bij vermijdingsklachten kan gedacht worden aan er niet over willen praten of op andere manieren de gebeurtenis wegdrukken, het vermijden van situaties en/of gebeurtenissen die aan de plaats of situatie in Haïti doen denken, of ook het vermijden van sociale contacten. Spanningsklachten uiten zich vooral in slecht slapen, geïrriteerd zijn, gevoelens van onveiligheid en schrikachtigheid. Als u hulp zoekt voor deze klachten kunt u naar uw huisarts voor een verwijzing naar de geestelijke gezondheidszorg. Depressie Een depressie is niet hetzelfde als een dipje wat iedereen weleens kan hebben: je treurig of somber voelen. Bijvoorbeeld na een ruzie. Meestal trekt zo n sombere bui vanzelf weg. Bij sommigen blijft deze stemming aanhouden. Alle zin en belangstelling voor het leven en de mensen rondom hen valt weg en somberheid overheerst hun bestaan. Er is bijvoorbeeld geen energie meer om iets te ondernemen, activiteiten die men voorheen leuk vond raken hen niet meer. Indien zo een zwaarmoedige stemming weken tot maanden aanhoudt, dan lijden deze mensen aan een depressie. Depressies hebben niet één duidelijke oorzaak, maar ontstaan door een combinatie van biologische, sociale, en psychische factoren. De belangrijkste biologische factor is erfelijkheid, maar ook stoffen in de hersenen (neurotransmitters) spelen hierbij een rol. Belangrijke sociale factoren zijn schokkende of verdrietige gebeurtenissen zoals het meemaken van een ramp, het verliezen van een partner maar ook ontslag of een verhuizing van met name ouderen kan tot een depressie leiden. Psychische factoren (iemands persoonlijke eigenschappen) zijn ook van invloed op het al dan niet ontwikkelen van een depressie. Zo kunnen een gebrekkig vermogen om problemen op te lossen, een gebrekkig vermogen om verdriet en teleurstelling te verwerken, moeite om steun te vragen, negatief denken, weinig zelfvertrouwen, perfectionisme, faalangst en een streng geweten een verhoogd risico vormen voor het ontwikkelen van een depressie. Depressie is vaak goed te behandelen. Verreweg het grootste deel van de behandelingen bij depressie heeft een gunstig effect. Ga hiervoor naar de huisarts die na zal gaan welke klachten u heeft en vervolgens kijken hoe en bij wie deze het beste behandeld kunnen worden. Er zijn uiteenlopende behandelvormen die afhankelijk van de ernst van de klachten aangeboden kunnen worden, zoals bijvoorbeeld zelfhulp, praten (therapie), mindfulness, pillen, lichttherapie electro convulsie therapie. Voor meer informatie zie Gegeneraliseerde angststoornis Angst heeft als functie te waarschuwen voor gevaar. Soms hebben mensen echter angsten zonder dat er voor gevaar is. De angsten kunnen sterk zijn en vergezeld gaan van lichamelijke verschijnselen zoals duizeligheid, wazig zien, droge mond, hartkloppingen of ademnood, misselijkheid, trillen, gespannen spieren, prikkelbaarheid,slechte concentratie, slecht (in)slapen en veel en ongecontroleerd gepieker over dagelijkse dingen als werk, geld en gezondheid. Duurt zo n situatie langer dan zes maanden en leidt dit ook tot hinder in het dagelijks leven, dan heet dit een gegeneraliseerde angststoornis. Soms leidt het vele piekeren tot uitputting en kan dit leiden tot alcoholmisbruik of zelfs verslaving, in een poging deze klachten te verminderen.

7 Waarschijnlijk ontstaat deze stoornis als gevolg van een samenspel van diverse factoren, zoals een bepaalde biologische gevoeligheid, bepaalde karaktereigenschappen, psychosociale factoren, vervelende gebeurtenissen in iemands leven en tenslotte ervaringen in de vroege jeugd. Via de huisarts kunt u zo nodig doorverwezen worden voor een behandeling bij een GGZ instelling, die kan bestaan uit medicatie, ontspanningsoefeningen en psychotherapie. Via Lichamelijke onverklaarde klachten Uit onderzoek na rampen is bekend dat getroffenen gedurende langere tijd last kunnen hebben van lichamelijke klachten, naast de mogelijk door de aardbeving opgelopen fysieke verwondingen. Dat kan nu ook het geval zijn. Vermoeidheid, concentratieproblemen, hoofdpijn, spierpijn, lage rugpijn en misselijkheid komen veel voor. Bij uitgebreid medisch onderzoek kunnen artsen in veel gevallen geen oorzaak voor deze klachten vinden. Wel wordt vaak een verband gelegd met de chronische stresssituatie waarin de mensen zich bevinden. Er wordt ook wel gesproken over lichamelijk onverklaarde klachten. Hoewel voor deze klachten geen medische oorzaak wordt gevonden, kunnen ze ernstige beperkingen met zich meebrengen. Mensen zijn bijvoorbeeld niet in staat hun dagelijkse werk weer op te pakken of deel te nemen aan hun sociale verplichtingen. Deze klachten leiden ook vaak tot onbegrip, zowel van artsen als van de omgeving. Problemen op uw werk De gevolgen van deze ingrijpende gebeurtenis kunnen ook consequenties hebben voor uw werk. Mogelijk kost het u veel moeite om na verloop van tijd naar uw werk te gaan. Voor het eerst weer uw huiselijke omgeving verlaten en weer deel te gaan nemen aan het sociale verkeer kan extra spanning en onzekerheid veroorzaken. U kunt er tegenop zien om uw collega s weer onder ogen te moeten komen en bloot te worden gesteld aan de vragen die ze u allemaal kunnen gaan stellen. Ook op het moment dat u uw werk wilt hervatten merkt u wellicht dat u zich niet goed kunt concentreren, of dat u uw werk minder belangrijk vindt dan voorheen. Als u gezondheidsklachten hebt als gevolg van de gebeurtenis in Haïti kunt u mogelijk uw werk niet meer op dezelfde wijze aan, of u moet zich meerdere malen ziek melden vanwege uw klachten of voor de behandeling die dit vergt. U kunt bemerken dat de omgeving aanvankelijk begripvol reageert, maar mogelijk verdwijnt dit na verloop van tijd. Voor mensen die de gebeurtenis niet hebben meegemaakt of hebben gezien, gaat het leven gewoon door. Voor u wordt wellicht het leven nooit meer zoals daarvoor. U kunt zich tot de bedrijfsarts of uw eigen huisarts wenden als u problemen ondervindt in de werksituatie. Het is belangrijk dat u daarbij aangeeft wat u heeft meegemaakt, zodat uw problemen beter begrepen worden. Het is goed om voordat u weer naar het werk gaat dit te bespreken met uw leidinggevende of een vertrouwenspersoon op uw werk. Bespreek samen wat u zou kunnen helpen om die moeilijke eerste uren als u weer op uw werk verschijnt te verlichten. Zorg ervoor dat er iemand naast u staat waar u zo nodig op kunt terugvallen. 5. Instanties die bij vermissingen een rol kunnen spelen Vereniging Achterblijvers na Vermissing (VAV) De Vereniging Achterblijvers na Vermissing (VAV) is in 1994 opgericht door een aantal achterblijvers. De vereniging behartigt de belangen van en geeft steun aan achterblijvers. - Ze geeft aan achterblijvers bij het zoeken naar een vermiste en bij het oplossen van praktische problemen rond een vermissing - Ze brengt achterblijvers bij elkaar via de telefoon: achterblijvers kunnen bellen met leden van de vereniging om als lotgenoten met elkaar te praten. - Ze brengt achterblijvers bij elkaar op bijeenkomsten, waar leden naar elkaars verhaal luisteren, herkenning vinden en elkaar proberen te helpen. - Ze geeft informatie aan achterblijvers door gastsprekers op de bijeenkomsten uit te nodigen, zoals politiemensen, onderzoekers en hulpverleners.

8 - De VAV geeft voorlichting over de problemen van achterblijvers door via de media naar buiten te treden, door gastsprekers die spreken voor politiescholen of hulpverleningsinstanties en door contacten te onderhouden met politie en hulpverleners. De VAV kan het verdriet van achterblijvers niet wegnemen, want de vereniging kan geen vermisten opsporen; maar uit ervaring is gebleken dat lotgenoten veel steun aan elkaar kunnen hebben, niet alleen op het emotionele vlak maar ook bij praktische problemen. Vereniging Achterblijvers na Vermissing: Vorselaar 7, 4907 LK Oosterhout (NB), Nederland. Hulplijn Vermiste Personen van het Nederlandse Rode Kruis Het Meldpunt Vermisten is een landelijk meldpunt voor vermissing van personen. Het wil een brug slaan tussen achterblijvers, vermisten en organisaties of personen die in de uitvoering van hun taak met vermissing worden geconfronteerd VERMIST ( ) Stichting Korrelatie Stiching Korrelatie is een nationaal publiekscentrum dat telefonisch informatie en advies geeft op het terrein van gezondheid en welzijn. Binnen de verschillende terreinen is vermissing een van de redenen waarom mensen met de Stichting Korrelatie in contact treden. Willem Dreeslaan GB Utrecht. Postbus GL Utrecht Ministerie van Buitenlandse Zaken. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is in opdracht van de Nederlandse overheid onder andere formeel verantwoordelijk voor 'het behartigen en beschermen van de belangen van Nederlanders met betrekking tot of in het buitenland. Bezuidenhoutseweg AC Den Haag. Postbus EB Den Haag informatie over rouwen, herdenken en lotgenotencontact Rouwen: met ups en downs Sommigen hebben door de aardbeving een dierbare verloren. Het verwerken van zo een verschrikkelijk en plotseling verlies is een heel pijnlijk proces. Hiervoor bestaat geen draaiboek, het is voor iedereen anders. Verwerken van verlies is hard werken Verbijstering, ongeloof, verdriet en een enorm gemis staan lange tijd op de voorgrond, terwijl het leven om u heen gewoon lijkt door te gaan. Na enige tijd komen er weer nieuwe positieve ervaringen in het leven, maar het verdriet en de pijn kunnen zomaar opeens weer boven komen. Hoe pijnlijk en verdrietig ook, voor rouwen hebt je over het algemeen geen hulpverlening nodig. Als u naast het verdriet en gemis blijft worstelen met erge schuldgevoelens, heel veel aan de dood moet denken en kleine dingen u geen plezier meer doen, praat dan eens met uw huisarts. Ook een gesprek met een geestelijk verzorger kan u goed doen. Informatie over rouw en verliesverwerking kan helpen bij het begrijpen van het proces. Ook kan ondersteuning nodig zijn. Informatie over rouw en verliesverwerking kunt u vinden via onderstaande organisaties: Landelijke Stichting Rouwbegeleiding: (informatie en advieslijn)

9 Telefonisch spreekuur: woensdag van 9:00-12:00 uur. Bij geen gehoor kunt u de voic inspreken: Stichting Achter de Regenboog, voor kinderen en jongeren: (15 cpm) Informatie en advieslijn op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 9:00 tot 11:00 uur: Landelijke Vereniging van een Overleden Kind: (5cpm) Op alle werkdagen: 's morgens van tot uur, 's middags van tot uur, 's avonds van tot uur: Het Fonds Psychische gezondheid (voorheen Nationaal Fonds Geestelijke Volksgezondheid [NFGV]) heeft een brochure geschreven die u kunt bestellen of via de website kunt downloaden. Ook kunt u terecht bij een geestelijk verzorger (pastor, dominee, imam, pandit, humanistisch raadsman/vrouw), het algemeen maatschappelijk werk of de huisarts. Voor geestelijke gezondheidszorg (psycholoog, psychiater) kunt u om een verwijzing bij uw huisarts vragen. Herdenken, monumenten en publieke tekenen van rouw en respect Een ingrijpende gebeurtenis waar mensenlevens bij te betreuren zijn, mensen gewond raken en veel schade en chaos veroorzaakte, leidt vaak tot individuele en gemeenschappelijke initiatieven om de overledenen te eren, respect te betonen en te gedenken en stil te staan bij wat er is gebeurd. Ook wordt op deze manier afschuw over het gebeurde getoond, steun geboden of een hart onder de riem gestoken. Herdenken is belangrijk; het biedt troost, verbondenheid, herkenning en erkenning en getroffenen en niet-getroffenen komen samen, zodat steun en ervaring uitgewisseld kan worden. Ook voor betrokken hulpverleners en autoriteiten biedt een herdenking een mogelijkheid tot erkenning van hun inzet. Herdenken is een belangrijk, maar ook beladen moment! Stichting Impact heeft een de handreiking Samen Slimmer Samen Sterker gemaakt waarin een aantal aandachtspunten die van belang zijn zowel bij het organiseren van een herdenking en het oprichten van een monument. De handreiking is te downloaden op Lotgenotencontact Onderzoek laat zien dat het beschikken over en/of het ervaren van praktische, emotionele steun en informatie een belangrijke beschermende factor is ter voorkoming van klachten of stoornissen. Deze steun kan gegeven worden vanuit de bestaande verbanden waar de getroffene deel van uit maakte voor de aardbeving zoals gezin, familie, buurt, school, kerk, collega s, of (sport)vereniging. Vaak ontstaan er nieuwe verbanden ná een ingrijpende gebeurtenis, denk aan belangenverenigingen en lotgenotengroepen. Belangenverenigingen en lotgenotengroepen dienen in wezen andere doelen: een belangenvereniging komt op voor een gemeenschappelijk belang zoals waarheidsvinding, en een lotgenotengroep richt zich op onderlinge steun. De praktijk laat zien dat vaak een combinatie van een belangenvereniging en lotgenotengroep ontstaat. Zij bieden voor de getroffenen vaak die erkenning, herkenning, praktische informatie, steun en troost waar zij behoefte aan hebben. Daarnaast kan een belangenvereniging of lotgenotengroep een belangrijke gesprekspartner zijn voor gemeente en GGD. Bijvoorbeeld bij het organiseren van de herdenking of bij het oprichten van een monument. Zij zijn ook belangrijk om autoriteiten en hulpverleners zicht te geven op wat er zich afspeelt, vanuit het gezichtspunt van de getroffenen. Stichting Impact heeft recent een handreiking voor deze zelforganisaties ontwikkeld Samen slimmer, samen sterker. Deze handreiking voor zelforganisaties na rampen kunt u downloaden op ======================