Toerisme in Amsterdam 2009/2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Toerisme in Amsterdam 2009/2010"

Transcriptie

1 2009/2010 Gasten en overnachtingen 2009 en hotels medio 2010 Project 9233 In opdracht van Economische Zaken Amsterdam drs. T. Fedorova R. Meijer Oudezijdsvoorburgwal 300 Postbus GL Amsterdam 1000 AR Amsterdam Telefoon Fax Amsterdam, oktober 2010

2 2

3 Inhoud Samenvatting 5 Inleiding 9 1 Hoteldatabase Hotelcapaciteit in Amsterdam toegenomen Hotelmutaties Amsterdam periode juli 2009 juli Balans : meer viersterrenhotels aan de rand van Amsterdam Stadsdelen Amsterdam onder de loep Hotelcapaciteit in de Metropoolregio Amsterdam Campings 22 2 Uitkomsten enquête gastenaccommodaties Responsverantwoording Laagste kamerbezettingsgraad sinds Verdere daling kamerprijzen Afname hotelgasten: perceptie hoteliers Boekingen in Amsterdam via reserveringssysteem, in regio via internet en telefoon 28 3 Toerisme in 2009 en Voorzichtig herstel toerisme in Amsterdam Minder Britse, maar meer Nederlandse, Duitse en Franse toeristen in Samenstelling toeristen veranderd Daling hotelbezetting Lagere prijzen en meer overnachtingen in luxe hotels Minder zeecruises in Stagnatie banengroei in toeristische sector Minder zakelijke overnachtingen ondanks toename congressen Populairste musea en attracties minder druk Afname toerisme in de Metropoolregio 37 4 Bijlage Bijlage

4 4

5 Samenvatting Hotelcapaciteit en campings Meer hotelcapaciteit in Amsterdam Op 1 juli 2010 telt Amsterdam 370 hotels met in totaal bijna kamers en bedden. Vergeleken met juli 2009 is de capaciteit van de Amsterdamse hotels met 4% toegenomen, onder andere door de komst van twee nieuwe grootschalige hotels in het stadsdeel Oost. Schaalvergroting Amsterdamse hotels zet door Het meest toegenomen is de capaciteit van viersterrenaccommodaties- en sterloze accommodaties. Ook zet de schaalvergroting van hotels sterk door die is te danken aan de komst van nieuwe grote en middelgrote hotels. Telde een gemiddeld hotel in kamers en 119 bedden, dat zijn nu 59 kamers en 129 bedden. Groei capaciteit buiten het stadscentrum De capaciteitstoename is vooral buiten het centrum te zien. Traditioneel zijn de meeste Amsterdamse hotels in het stadscentrum geconcentreerd, maar in de laatste jaren neemt het aantal kamers en bedden in de stadsdelen Oost, Zuid en Nieuw-West fors toe. In het afgelopen jaar zijn er in totaal drie nieuwe hotels buiten Centrum bijgekomen, waarvan twee grote hotels in het stadsdeel Oost. Ruim 550 hotels in de Metropoolregio Amsterdam In 2010 zijn voor het eerst regionale hotels in dit onderzoek opgenomen. Op 1 juli 2010 telt de Metropoolregio Amsterdam 551 hotels, waarvan 181 (33%) buiten Amsterdam. Relatief veel hotels zijn geconcentreerd in Haarlemmermeer rond de luchthaven Schiphol, in Haarlem en in Zandvoort. Hotelcapaciteit Metropoolregio Amsterdam, op 1 juli 2010 hotels kamers bedden Amsterdam regio Metropool totaal Campings Amsterdam telt formeel gezien vier campings. De vijfde camping ligt in het Amsterdamse Bos in Amstelveen, maar wordt vaak ook tot de Amsterdamse campings gerekend. De capaciteit van de campings loopt uiteen van tot gasten per nacht. 5

6 Hotelenquête: bezetting, kamerprijzen Laagste kamerbezetting sinds 2005 In 2009 was gemiddeld 69% van de hotelkamers in Amsterdam bezet. Dit is te vergelijken met de bezetting in de periode en is drie procentpunten lager dan in De daling geldt voor alle hotelsegmenten, maar is het sterkst in het luxere segment (4-5 sterren), waar de capaciteit ook het meest is toegenomen. Hotels in de regio zijn gemiddeld minder bezet (57%) dan Amsterdamse hotels. Kamerprijzen voor de tweede keer verlaagd Om de lage bezetting tegen te gaan, verlaagden hoteliers de kamerprijzen in 2009 voor het tweede achtereenvolgende jaar. Luxere hotels (4-5 sterren) hebben de prijzen relatief het meest verlaagd. Het prijsniveau in de regio ligt circa 7% onder het niveau van de hoofdstad. Opmerkelijk is dat in 2009 aanzienlijk meer Amsterdamse hotels hun prijzen hebben verlaagd (73%) dan hotels in de regio (34%). Hoteliers wijten afname gasten aan economie en concurrentie Uit de hotelenquête onder 189 Amsterdamse en 68 regionale hoteliers blijkt dat de meeste van hen in 2009 te maken hebben gehad met een daling van het aantal gasten: in Amsterdam iets meer (70%) dan in de regio (63%). De meeste respondenten schrijven deze daling toe aan de economie: crisis, recessie, dure euro. Daarnaast is de toegenomen hotelcapaciteit relatief vaak genoemd waardoor hoteliers meer concurrentie ervaren. Meer samenwerking tussen alle partijen In Amsterdam komen relatief veel reserveringen via een reserveringssysteem (36%). In de regio is dit boekingskanaal minder vaak in gebruik en er is relatief vaak via internet (31%) en telefonisch gereserveerd (28%). Verder wensen hoteliers uit de regio meer samenwerking met Amsterdam en tussen verschillende partijen binnen de toeristische branche. Toerisme: gasten, overnachtingen, recreatief en zakelijk bezoek Toename overnachtingen in Amsterdam In 2009 groeide het toerisme in Amsterdam weer na de krimp in Het niveau van het topjaar 2007 is nog niet gehaald maar Amsterdam loopt met een groei van 3% in 2009 voor op de landelijke trend (-3%). Het totaal aantal hotelovernachtingen in 2009 bedroeg 8,6 miljoen en het aantal gasten 4,6 miljoen. In de eerste drie maanden van 2010 is het aantal hotelovernachtingen in Amsterdam verder toegenomen (+14%). Meer Nederlandse, Duitse en Franse toeristen in de hoofdstad De toeristische groei is toe te schrijven aan Nederlanders, Duitsers en Fransen, maar ook aan Belgen en Chinezen. Het aantal overnachtingen van Britten is in 2009 voor het derde achtereenvolgende jaar fors gedaald. Het toerisme uit de Verenigde Staten en Spanje is in 2009 ook iets afgenomen, maar in het begin van 2010 weer toegenomen. 6

7 Veranderingen in samenstelling toeristen Door de forse afname van de Britse en Amerikaanse hotelgasten en de toename van Nederlanders is de samenstelling van gasten in Amsterdamse hotels structureel veranderd. In 2009 zijn Nederlanders de grootste groep hotelgasten: één op de vijf. Vijf jaar gelden was één op de vijf gasten een Brit. Ook is het aandeel Amerikanen afgenomen, terwijl dat van Europese hotelgasten is toegenomen. Minder zakelijk bezoek ondanks groei internationale congressen De toename van het aantal hotelovernachtingen in 2009 was te danken aan recreatief toerisme. Het aandeel zakelijke overnachtingen is in de periode gedaald van 40% naar 35%. Dit is ondanks de toename van het aantal grootschalige internationale congressen in Amsterdam. Populairste attracties in Amsterdam minder bezocht De populairste Amsterdamse musea en attracties die jaarlijks meer dan één miljoen bezoekers trekken werden in 2009 opvallend minder bezocht: rondvaarten (-9%), Amsterdam ArenA (-8%), het Van Goghmuseum (-2%) en Artis (-2%). In totaal nam het aantal museumbezoekers in 2009 met 3,5% toe vergeleken met 2008, terwijl het aantal bezoekers aan attracties met 6,1% afnam. De toename van het museumbezoek komt voor een deel door de opening van het nieuwe gebouw van Hermitage. Metropoolregio 2009: buiten Amsterdam neemt toerisme af Naast 8,6 miljoen hotelovernachtingen in Amsterdam vinden nog 2,9 miljoen overnachtingen in de andere gemeenten van de Metropool plaats, waarvan 1,7 miljoen in de gemeenten rondom Amsterdam (Amstel-Meerlanden en Waterland samen). In 2009 ging het minder goed met het toerisme in de regio dan met die in Amsterdam. Het aantal overnachtingen is in alle deelgebieden van de Metropool gedaald, behalve in Amsterdam (+3%) en Flevoland (+9%). Werkgelegenheid in toeristische sector Stagnatie banengroei in Amsterdam Met in totaal banen op 1 januari 2010 stagneert de werkgelegenheidsgroei in de toeristische sector in Amsterdam. Het aantal grote banen is met 1% gedaald tot De daling is vooral te zien in de branches reisorganisaties, logiesbedrijven en personenvervoer. Het aantal kleine banen is licht toegenomen (+2%), maar minder dan vorig jaar (+5%). 7

8 8

9 Inleiding O+S levert in opdracht van Economische Zaken Amsterdam jaarlijks statistische informatie over hotels en toerisme in Amsterdam. Er wordt ingegaan op het aantal accommodaties, kamers en bedden, de spreiding van accommodaties over de stad en kamerprijzen. Verder levert O+ S statistische informatie over het aantal hotelgasten en overnachtingen. Nieuw dit jaar is dat ook accommodaties in de andere gemeenten van de Metropoolregio Amsterdam hebben meegedaan aan dit onderzoek. In dit rapport zijn gegevens opgenomen uit verschillende bronnen. Gegevens over gastenaccommodaties komen uit de hoteldatabase van O+S en de hotelenquête van O+S. Cijfers over het aantal gasten en overnachtingen zijn oorspronkelijk van het CBS en worden door O+S bewerkt. Hieronder worden statistieken uit verschillende bronnen nader toegelicht. De hoteldatabase is een databestand van Amsterdamse accommodaties dat wordt bijgehouden aan de hand van de gegevens van het Bedrijfschap Horeca, de respons op de hotelenquête O+S (zie alinea hieronder en hoofdstuk 2), internet en diverse externe bronnen. In 2010 zijn niet alleen Amsterdamse, maar ook andere hotels in de Metropoolregio Amsterdam in de hoteldatabase opgenomen en geënquêteerd. De gegevens zijn per 1 juli 2010 bevroren. Deze rapportage gaat dus in op de meest recente cijfers van gastenaccommodaties in Amsterdam en de regio: de stand van zaken wat betreft het aantal hotels, kamers en bedden medio Om de hoteldatabase te actualiseren, houdt O+S een jaarlijkse enquête onder de gastenaccommodaties. Het veldwerk vindt plaats in het tweede kwartaal van het jaar. De enquête bevat naast de vragen over de actuele capaciteit van hotels, ook vragen over hun kamerbezetting, kamerprijzen en reserveringskanalen (zie bijlage 2). De respons in Amsterdam bedraagt 51% in de gemeenten buiten Amsterdam tezamen 38%. De uitkomsten van de hotelenquête hebben deels betrekking op 2010 (aantal kamers en bedden) en deels op de situatie in 2009 (kamerprijzen en kamerbezetting). De hier gepresenteerde statistieken over het aantal gasten en overnachtingen zijn gedetailleerder dan de cijfers die het CBS zelf publiceert. Daardoor kunnen meer trends opgespoord worden in de ontwikkeling van het toerisme in Amsterdam. Dit rapport is als volgt opgebouwd:in het eerste hoofdstuk worden de volgende gegevens behandeld: het aantal hotels, kamers en bedden in Amsterdam en de Metropoolregio. Dit zijn de standcijfers uit de hoteldatabase. In het tweede hoofdstuk komen de resultaten van de enquête aan de orde, waaronder de hotelprijzen en kamerbezetting in Het derde hoofdstuk bevat gegevens over het aantal gasten en overnachtingen die overigens ook al zijn gepubliceerd in oktober 2010 in de vorm van een fact sheet. 9

10 10

11 1 Hoteldatabase 2010 In dit hoofdstuk staan de belangrijkste statistische gegevens van de hotels centraal: hoeveel hotels, kamers en bedden zijn er in Amsterdam, hoeveel sterren hebben ze en waar zijn ze gevestigd in de stad. Deze statistieken betreffen de stand van zaken medio 2010, maar worden ook vergeleken met de cijfers van vorige jaren. De bron van deze gegevens is de hoteldatabase van O+S. In 2010 zijn voor het eerst ook accommodatie in de andere gemeenten van de Metropoolregio Amsterdam benaderd voor dit onderzoek (zie paragraaf 1.5). De hoteldatabase bevat verschillende klassen en typen accommodaties in Amsterdam en de Metropoolregio. Naast hotels worden ook bij hotels behorende appartementen en bed & breakfastvoorzieningen met meer dan vier bedden meegeteld. Bedrijven die eigen appartementen verhuren maar geen hotel runnen, vallen buiten het bestek van dit onderzoek. 1 Ook worden verschillende soorten tehuizen in deze rapportage niet opgenomen. 2 Gegevens over campings worden apart gerapporteerd in paragraaf Hotelcapaciteit in Amsterdam toegenomen In totaal telt Amsterdam medio hotels, één meer dan vorig jaar (zie tabel 1.1). De totale capaciteit van hotels is in één jaar tijd met 4% toegenomen (+816 kamers en bedden). Tabel 1.1 Hotels, kamers en bedden naar sterklasse volgens Benelux Hotel Classificatie, Amsterdam 1 juli 2009 en 1 juli toename/afname hotels kamers bedden hotels kamers bedden hotels kamers bedden geen ster ster sterren sterren sterren sterren totaal De totale toename is voornamelijk toe te schrijven aan twee nieuwe grootschalige (meer dan 100 kamers) hotels in het stadsdeel Oost: Eden Parc Hotel en Casa 400 Amsterdam Hotel. 1 Ze zijn wel in de hoteldatabase opgenomen. 2 Idem. 11

12 Door de sterwijziging van één hotel van vijf naar vier sterren telt Amsterdam in 2010 niet langer 12, maar 11 vijfsterrenhotels. Door deze en ook door andere sterwijzigingen is de capaciteit van het viersterrensegment fors toegenomen. 1.2 Hotelmutaties Amsterdam periode juli 2009 juli 2010 Tussen juli 2009 en juli 2010 zijn er in Amsterdam zes accommodaties bijgekomen (zie tabel 1.2) en vijf accommodatie uit het bestand verwijderd 3 (zie tabel 1.3). Tabel 1.2 Nieuw opgenomen accommodaties in de periode 1 juli juli 2010 stadsdeel sterklasse kamers bedden Centrum Centrum Centrum Zuid Oost Oost Totaal (6) Tabel 1.3 Afgevoerde accommodaties in de periode 1 juli juli 2010 stadsdeel sterklasse kamers bedden Centrum Centrum Centrum Centrum West Totaal (5) Van de al bestaande hotels hebben er 34 een andere sterklasse gekregen in de periode Dertien daarvan hebben één of meer sterren meer gekregen dan in 2009 was geregistreerd. Bij de overige 21 gaat het om sterrenafname. Daarnaast hebben 51 bestaande hotels hun beddencapaciteit uitgebreid, terwijl bij 37 hotels de beddencapaciteit is verminderd (zie tabel 1.5). 5 3 Er is een aantal redenen waarom accommodaties worden verwijderd uit de hoteldatabase. Sommige hotels worden opgeheven en daarom uit het hotelbestand verwijderd. Andere accommodaties, bijvoorbeeld schepen, kunnen naar een andere locatie buiten Amsterdam gebracht worden, maar dit wil nog niet zeggen dat ze opgeheven zijn. Sommige accommodaties worden uit het hotelbestand verwijderd omdat ze niet meer aan de definitie van een hotel voldoen. 4 De reden van deze sterwijzigingen kan variëren. Dit kan een administratieve correctie zijn, het gevolg van overname of van herbeoordeling. 5 De mogelijke redenen voor de capaciteitwijzingen zijn: renovatie, uitbreiding, administratieve correcties. 12

13 Tabel 1.5 Wijzigingen in hotelcapaciteit in de periode 1 juli juli 2010 toename capaciteit afname capaciteit hotels toename bedden hotels afname bedden 0-1 ster sterren sterren sterren sterren totaal Tot slot zijn sinds medio hotels van naam gewijzigd. Dit heeft noch invloed op het aantal hotels in de stad, noch op de sterklasse. 1.3 Balans : meer viersterrenhotels aan de rand van Amsterdam De balans van alle hotelmutaties in Amsterdam is in figuur te zien. De capaciteit van viersterren- en sterloze accommodaties is sinds 2007 het meest toegenomen. In de periode zijn er per saldo kamers en bedden bijgekomen in Amsterdam, waarvan circa 45% in het viersterren segment en rond een derde in het sterloze segment. Figuur 1.6 Hotelbedden naar sterklasse, Amsterdam geen ster sterren ster sterren 2 sterren 3 sterren 13

14 De groei van deze segmenten is zowel aan sterwijzigingen te danken als aan uitbreiding van bestaande hotels en aan de start van nieuwe hotels. Voorbeelden van nieuwe grote viersterrenhotels die er sinds 2007 in Amsterdam zijn bijgekomen, zijn: Fashion Hotel Amsterdam, NH Musica en Eden Parc Hotel. Eén voorbeeld van een relatief grote nieuwe accommodatie in het sterloze segment is de Stayokay Zeeburg. 6 Meer nieuwe grote en middelgrote hotels In de laatste jaren zet de schaalvergroting van hotels sterk door onder andere door de komst van nieuwe grote (meer dan 100 bedden) en middelgrote ( bedden) hotels (zie figuur 1.7a en tabel 1.7b). Figuur 1.7a Hotels naar grootte, Amsterdam minder dan 10 bedden meer dan 100 bedden bedden bedden bedden Figuur 1.7b Hotels naar grootte, Amsterdam toename (abs.) toename (%) minder dan 10 kamers kamers meer dan 50 kamers minder dan 25 bedden bedden meer dan 100 bedden totaal hotels Van enkele nieuwe hotels is de sterklasse nog niet bekend; tot de bepaling van het aantal sterren worden zij beschouwd als sterloos. 14

15 In de periode zijn er zes nieuwe grote en zes middelgrote hotels bijgekomen. Het aantal hotels met minder dan 25 bedden neemt juist af. De gemiddelde capaciteit van een Amsterdams hotel is in de periode toegenomen van 55 kamers en 119 bedden naar 59 kamers en 129 bedden. Groei capaciteit in Zuid, Oost en Nieuw-West Verder valt op dat de capaciteit het meest toeneemt buiten het centrum. Traditioneel zijn de meeste Amsterdamse hotels in het stadscentrum geconcentreerd, maar in de periode is het aantal kamers en bedden in de stadsdelen Zuid, Oost en Nieuw-West fors toegenomen (zie figuur 1.9). Sinds 2007 zijn er onder andere enkele nieuwe grote hotels op de Zuidas bijgekomen, Casa 400 in Oost en Fashion Hotel en Blue Square Hotel in Nieuw-West. Figuur 1.9 Hotelbedden naar stadsdeel, Amsterdam Centrum Noord Zuid Nieuw-West Oost West (incl. Westpoort) 1.4 Stadsdelen Amsterdam onder de loep Hotels in Amsterdam zijn spreid over alle stadsdelen, maar tweederde van de hotels (oftewel ongeveer de helft van alle kamers en bedden) is gevestigd in het stadsdeel Centrum (zie tabellen ). Andere stadsdelen met relatief veel hotels zijn Zuid (20%) en West (8%). Tabellen met stadsdeelindeling naar 15 stadsdelen zijn in bijlage 1 opgenomen (tabel ). 15

16 Tabel 1.9 Hotels naar stadsdeel en sterklasse, 1 juli 2010 (procenten) 0-1 ster 2 sterren 3 sterren 4 sterren 5 sterren totaal % Centrum Westpoort West Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost Amsterdam totaal Hoe groot is de hotelcapaciteit van de stadsdelen? Om deze vraag te beantwoorden kunnen er twee criteria als uitgangspunt gebruikt worden: het aantal kamers en het aantal bedden (zie tabel 1.10 en 1.11). 7 Tabel 1.10 Kamers naar stadsdeel en sterklasse volgens NHC, 1 juli ster 2 sterren 3 sterren 4 sterren 5 sterren totaal % Centrum Westpoort.. x.. x 1 West x Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost Amsterdam totaal Tabel 1.11 Bedden naar stadsdeel en sterklasse volgens NHC, 1 juli ster 2 sterren 3 sterren 4 sterren 5 sterren totaal % Centrum Westpoort.. x.. x 1 West x Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost Amsterdam totaal Het aantal kamers toont aan hoeveel gasten er minimaal in een hotel kunnen overnachten. Daarbij moet rekening gehouden worden met het feit dat een hotel met alleen eenpersoonskamers minder capaciteit heeft dan een hotel met twee- en driepersoonskamers. Sommige budgetaccommodaties verhuren geen kamers, maar bedden. Meerdere personen kunnen in een kamer overnachten. Het aantal bedden laat dus de maximale capaciteit van een hotel zien. 16

17 Groei hotelcapaciteit in stadsdelen buiten centrum De ontwikkelingen van de hotelcapaciteit in het afgelopen jaar zijn uit tabel 1.12 af te lezen. De grootste toename is in het stadsdeel Oost te zien, waar in 2010 twee grote nieuwe hotels zijn gevestigd (zie ook paragraaf 1.2). Kaart 1.12 Ontwikkeling hotelcapaciteit in stadsdelen in absolute aantallen, Amsterdam toename kamers toename bedden Centrum Westpoort 0 2 West Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost 0-9 totaal In tabel 1.13 is de toename van het aantal bedden over twee periodes te zien: en Het valt op dat in de stadsdelen buiten het centrum (Zuid, Oost en Nieuw- West) de hotelcapaciteit steeds sneller toeneemt. Vooral in de afgelopen drie jaar zet de groei door. Kaart 1.13 Toename aantal hotelbedden in stadsdelen in absolute zin, Amsterdam Centrum Westpoort 18 2 West Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost 21-9 totaal Inzoomen op hotellocaties Het vestigingspatroon van Amsterdamse hotels is op de kaarten 1.14a-1.14c te zien. Budgethotels zijn met name vertegenwoordigd in het stadsdeel Centrum, op afstand gevolgd door Zuid (Museumkwartier, De Pijp). In het vestigingspatroon van de driesterrenen luxere hotels is er meer spreiding te zien (Zuid, West, Nieuw-West, Oost). Relatief veel grote luxe hotels zijn gevestigd ten zuiden van het centrum (Zuideramstel, zuidelijk deel van Oost-Watergraafsmeer en Slotervaart). 17

18 Gemeente Amsterdam Kaart 1.14a Spreiding van hotels naar sterklasse per postcode in Amsterdam, op 1 juli 2010 Hotels juli sterren en meer dan 50 bedden 4-5 sterren en 50 of minder bedden 3 sterren en meer dan 50 bedden 3 sterren en 50 of minder bedden 0-2 sterren en meer dan 50 bedden 0-2 sterren en 50 of minder bedden Projectgebied Zuidas Op kaart 1.14b is te zien dat er enkele concentraties van hotels zijn rond het gebied van het Centraal Station, het Rembrandt plein, het Vondelpark en het Museumplein. Wat aan deze concentraties opvalt is dat kleine budgetaccommodaties en wat grotere luxe accommodaties in sterke mate zijn gemengd. Dit staat in contrast met de Apollobuurt waar relatief veel grote luxe hotels zijn gevestigd. 18

19 Kaart 1.14b Spreiding van hotels naar sterklasse per postcode, op 1 juli 2010 (ingezoomd op concentraties hotels in centrale stadsdelen) Hotels juli sterren en meer dan 50 bedden 4-5 sterren en 50 of minder bedden 3 sterren en meer dan 50 bedden 3 sterren en 50 of minder bedden 0-2 sterren en meer dan 50 bedden 0-2 sterren en 50 of minder bedden Op kaart 1.14c zijn hotellocaties aan de rand van de stad te zien, ingezoomd op het projectgebied Zuidas en het stadsdeel Oost. Vergeleken met een jaar eerder zijn er in totaal drie nieuwe hotels buiten Centrum in de hoteldatabase opgenomen, waarvan twee grote hotels in het stadsdeel Oost. 19

20 Gemeente Amsterdam Kaart 1.14c Hotels naar sterklasse per postcode, op 1 juli 2010 (ingezoomd op hotels buiten de ring) Hotels juli sterren en meer dan 50 bedden 4-5 sterren en 50 of minder bedden 3 sterren en meer dan 50 bedden 3 sterren en 50 of minder bedden 0-2 sterren en meer dan 50 bedden 0-2 sterren en 50 of minder bedden Westpoort Noord West Nieuw-West Zuid Oost Projectgebied Zuidas 1.5 Hotelcapaciteit in de Metropoolregio Amsterdam Omdat Amsterdam vanaf 2009 samen met de regio als één toeristisch product naar buiten treedt8 worden in dit onderzoek naast Amsterdamse ook regionale gastenaccommodaties opgenomen. Op 1 juli 2010 telt de Metropoolregio Amsterdam 551 hotels, waarvan 370 (67%) in Amsterdam en de overige 181 in de regio (zie tabel 1.15 en tabel in bijlage 1). Kaart 1.15 Hotelcapaciteit Metropoolregio Amsterdam, op 1 juli 2010 hotels kamers Amstel-Meerlanden Gooi en Vechtstreek agglomeratie Haarlem IJmond Waterland Zaanstreek regio totaal Amsterdam totaal Metropool Almere bedden 8 20 Dit werd in 2008 vastgelegd in het Toeristisch Actieplan Metropoolregio Amsterdam (TAMA).

21 Nieuw-West Westpoort Zuid West Noord Oost Gemeente Amsterdam De helft van alle hotelbedden en -kamers in de regio is geconcentreerd in Amstel- Meerlanden, gevolgd door agglomeratie Haarlem waar iets minder dan 20% van de regionale hotelkamers en -bedden is te vinden. De spreiding van hotels in de Metropoolregio Amsterdam naar sterklasse en capaciteit is op kaart 1.16 afgebeeld. Grote hotelconcentraties vallen op in Haarlemmermeer rond de luchthaven Schiphol (plaatsen Hoofddorp, Badhoevedorp, Lijnden en Schiphol), in het stadscentrum van Haarlem en de badplaats Zandvoort. Kaart 1.16 Spreiding van hotels naar sterklasse en beddencapaciteit per postcode, op 1 juli 2010 Hotels juli sterren en meer dan 50 bedden 4-5 sterren en 50 of minder bedden 3 sterren en meer dan 50 bedden 3 sterren en 50 of minder bedden 0-2 sterren en meer dan 50 bedden 0-2 sterren en 50 of minder bedden VELSEN 1 BEVERWIJK UITGEEST ZAANSTAD WORMERLAND 2 BEEMSTER PURMEREND 3 ZEEVANG WATERLAND EDAM- VOLENDAM BLOEMENDAAL HAARLEM AMSTERDAM ZANDVOORT 6 ALMERE Schiphol MUIDEN HAARLEMMERMEER 5 AMSTELVEEN OUDER- AMSTEL WEESP NAARDEN HUIZEN WIJDEMEREN 4 HILVERSUM Subregio s binnen de Metropool (excl. Amsterdam en Almere) 1 IJmond 2 Zaanstreek 3 Waterland+ 4 Het Gooi en Vechtstreek 5 Amstel-Meerlanden 6 agglomeratie Haarlem In de overige subregio s zijn de volgende concentraties te zien. In IJmond hebben Velsen (IJmuiden) en Beverwijk (Wijk aan Zee) de grootste kamer- en beddencapaciteit. In Zaanstreek zijn bijna alle kamers en bedden in Zaanstad (Zaandam) te vinden. De capaciteit van Zaandam is te vergelijken met die van Almere (meer dan 300 hotelkamers). In Waterland+ hebben gemeenten gelegen aan de Gouwzee: Waterland (plaatsen Monnickendam en Katwoude) en Edam-Volendam (Volendam) de meeste bedden en kamers. Hilversum heeft veruit de grootste capaciteit in Gooi en Vechtstreek. 21

22 1.6 Campings Amsterdam telt formeel gezien vier campings: twee in Amsterdam-Noord, één in Zeeburg en één in Zuidoost. De camping in het Amsterdamse Bos wordt vaak ook tot de Amsterdamse campings gerekend. Deze camping ligt echter officieel in Amstelveen (zie kaart 1.17). Kaart 1.17 Campings in Amsterdam, medio 2010 Camping Vliegenbos Camping de Badhoeve camping Zeeburg De Gaasper camping Camping het Amsterdamse bos 22

23 2 Uitkomsten enquête gastenaccommodaties In dit hoofdstuk worden de resultaten van de enquête onder gastenaccommodaties besproken. Er wordt ingegaan op de respons op de enquête, de gemiddelde kamerbezetting, de gehanteerde boekingsmethode en de kamerprijzen. Waar mogelijk worden de uitkomsten van de enquête met de uitkomsten van voorgaande edities vergeleken. De respons kan per tabel verschillen. Dit komt doordat niet alle respondenten alle vragen hebben beantwoord. Naast de antwoorden van de Amsterdamse respondenten worden hier voor het eerst ook de antwoorden van de regionale hotels gepresenteerd. 2.1 Responsverantwoording Tabel 2.1 beschrijft de respons op de enquête gastenaccommodaties in Van de 370 Amsterdamse hotels die voor de enquête zijn benaderd hebben er 189 gereageerd, een respons van 51%. In de regio waren er 181 hotels benaderd, waarvan 68 de vragenlijst hebben ingevuld (38%). 9 Het veldwerk is uitgevoerd in het tweede kwartaal van De resultaten van deze enquête hebben betrekking op de situatie in Tabel 2.1 Respons enquête gastenaccommodaties naar sterklasse, 2010 Amsterdam regio ster NHC aantal hotels (abs.) respons (abs.) respons (%) aantal hotels (abs.) respons (abs.) respons (%) 0-1 ster sterren sterren sterren sterren totaal In 2009 ligt de respons van sommige stercategorieën relatief laag (vooral bij 5-sterren hotels in Amsterdam en de regio). De resultaten per stercategorie moeten daarom met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. 9 In 2010 heeft O+S voor het eerst hotels buiten Amsterdam benaderd om mee te werken aan de enquête gastenaccommodaties. Deze regionale hoteldatabase is voornamelijk gebaseerd op de gegevens van Bedrijfschap Horeca en enquête gastenaccommodaties van O+S. Ter vergelijking: het CBS heeft in hotels geregistreerd in de regio, inclusief pensions en zeilscholen. 23

24 2.2 Laagste kamerbezettingsgraad sinds 2005 Figuur 2.3 en tabel 2.4 gaan in op de kamerbezetting in hotels. 10 In 2009 is de kamerbezetting in Amsterdam gedaald naar 69%. Dit is te vergelijken met de bezetting in de periode Toen begon het toerisme in een rap tempo te groeien na een dal in 2003, terwijl de hotelcapaciteit relatief weinig toenam. Dit drukte op de kamerbezetting in Amsterdam die in 2006 tot een van de hoogste in Europa was gestegen (78%). Na 2007 werd de toeristische groei afgeremd door onder andere wereldwijde recessie, terwijl de hotelcapaciteit in Amsterdam vanaf dat moment snel toenam. Hierdoor is de bezetting in alle hotelsegmenten weer lager geworden, maar vooral in het luxere segment, waar ook de capaciteit het meest is toegenomen (zie tabel 2.3). Figuur 2.2 Kamerbezetting, aantal hotelkamers en overnachtingen van hotelgasten in Amsterdam % overnachtingen/ kamers kamerbezetting (%) overnachtingen (x1.000) hotelkamers /CBS Sinds 2007 is het aandeel hotels met een kamerbezetting boven de 80% meer dan gehalveerd (zie tabel 2.4). De meeste Amsterdamse hotels zijn op jaarbasis tussen de 50% en 80% bezet. Het aandeel onderbezette hotels (voor minder dan 50%) is toegenomen, maar is relatief klein vergeleken met de regio. Regionale hotels zijn gemiddeld minder bezet dan de Amsterdamse hotels. 10 Respondenten (woordvoerders van hotels) geven zelf aan hoeveel procent van de kamers gemiddeld bezet was in 2009 in hun hotels. Voor Amsterdam is vergelijking mogelijk met de voorgaande jaren. Voor de regio zijn alleen gegevens voor 2009 beschikbaar. 24

25 Tabel 2.3 Gemiddelde kamerbezetting naar sterrenklasse hotels, Amsterdam (procenten) Amsterdam regio Metropool ster NHC ster sterren sterren sterren sterren x 60 gemiddeld N 2007=196; N 2008=201; N Amsterdam 2009=189; N regio 2009=68 x zeer laag respons Tabel 2.4 Hotels kamerbezetting, 2009 (procenten) Amsterdam regio Metropool tot 50% %-80% meer dan 80% totaal (%) totaal N (abs) Hoteliers die hebben meegewerkt aan de enquête bevestigen de groeiende hotelcapaciteit ( toename aantal hotels in Amsterdam ) en als gevolg daarvan de toegenomen concurrentie in Amsterdam ( te veel concurrentie ). Hoteliers in de regio ervaren meer concurrente vanuit Amsterdam en merken dat hun gasten een korter verblijf boeken dan vroeger: Meer concurrentie vanuit Amsterdam, minder aanvragen, Mensen boeken een kortere periode, Meeste boekingen van vier nachten naar drie nachten. 2.3 Verdere daling kamerprijzen Om de lage bezetting tegen te gaan worden kamerprijzen in 2009 voor het tweede jaar verlaagd (zie tabel 2.5a en 2.5b). Opmerkelijk is dat in 2009 aanzienlijk meer Amsterdamse hotels hun prijzen hebben verlaagd (73%) dan hotels in de regio (34%). Tabel 2.5 Hotels die kamerprijzen in 2009 hebben verlaagd in het totaal aantal hotels, (procenten) Amsterdam regio Metropool 0-1 ster sterren sterren sterren sterren 80 x 83 totaal N Amsterdam 2009=179; N regio 2009=66 X zeer laag respons 25

26 Tabel 2.5 Gemiddelde kamerprijzen per nacht naar sterklasse, (in euro s) 11 Amsterdam regio persoonskamer 2-persoonskamer 1-persoonskamer 2-persoonskamer 1-persoonskamer 2-persoonskamer 0-1 ster sterren sterren sterren sterren* x x gemiddeld N 2008= 197; N Amsterdam 2009=179; N regio 2009=66 *) Respons 5-sterrenhotels: N 2008=9; N 2009=4 X zeer laag respons Luxere hotels (4-5 sterren) laten de prijzen relatief het meest zakken. Maar ook de drieen de tweesterren hotels hebben in 2009 hun prijzen verlaagd om de concurrentie met de luxere hotels aan te kunnen. Dit is ook te lezen in de spontaan gegeven antwoorden van de respondenten: 4-5 sterren met lagere prijzen werden onze concurrent, kamerprijzen staan erg onder druk door dumpprijzen 4- en 5-sterren hotels, De 4- en 5- sterren hotels dumpen de kamerprijzen, dan moeten wij ook lager gaan en Klanten willen meer voor minder. Het prijsniveau in de regio ligt gemiddeld circa 7% onder het niveau van de hoofdstad. Lagere prijzen in de Amsterdamse hotels zetten ook de regionale hotelprijzen onder druk: Andere hotels verlagen hun prijzen en hebben meer beschikbaarheid; geen overflow vanuit Amsterdam. 2.4 Afname hotelgasten: perceptie hoteliers Respondenten (woordvoerders van hotels) is gevraagd of het aantal gasten in hun hotel is afgenomen in de periode en - indien ja naar de reden daarvan. De antwoorden op deze vragen zijn in tabel 2.7 en figuur 2.8 gepresenteerd. 11 Respondenten is gevraagd naar de reguliere gemiddelde kamerprijzen inclusief ontbijt, service en btw. Omdat respons op deze vraag bij sommige stercategorieën nogal laag is moeten deze resultaten voorzichtig worden geïnterpreteerd. 26

27 Tabel 2.7 Hotels, waar aantal gasten is afgenomen ten opzichte van vorig jaar, (procenten) Amsterdam regio Metropool ster NHC ster sterren sterren sterren sterren x 80 totaal N 2008=210, N Amsterdam 2009=184 en N regio 2009=67 Figuur 2.8 Redenen, waarom aantal hotelgasten is afgenomen in periode In 2009 hebben de meeste hoteliers een afname van het aantal gasten ervaren: in Amsterdam iets meer (70%) dan in de regio (63%). De meeste respondenten schrijven deze afname toe aan de economie: crisis, recessie, (slechter) economisch klimaat, dure euro. Verder vallen ook andere redenen op: Concurrentie. Mede door de toegenomen hotelcapaciteit, het wegblijven van sommige groepen gasten (zakelijke gasten, Britten) en de lagere prijzen is de concurrentie tussen verschillende segmenten en tussen Amsterdam en de regio harder geworden. In 2009 probeerden hotels van alle segmenten gasten aan te trekken door hun prijzen te verlagen, waarbij het aantal gasten in de accommodaties met de minste sterren het meest is afgenomen. Hoteliers in de regio, die vroeger in het hoogseizoen konden profiteren van de volgeboekte hotels in Amsterdam hebben in 2009 ook hun prijzen moeten verlagen. 27

28 Amsterdam minder aantrekkelijk. Volgens sommige respondenten zijn er ook nieteconomische redenen waarom toeristen in 2009 wegbleven uit hun hotel: hinder van bouwwerkzaamheden, de tijdelijke sluiting van drie musea, sluiten van een deel van ramen in de Rosse buurt in Amsterdam, problemen met parkeren. Wat opvalt is dat deze redenen vaak samen worden genoemd. 2.5 Boekingen in Amsterdam via reserveringssysteem, in regio via internet en telefoon In tabel 2.6 is te zien via welke kanalen bij hotels in Amsterdam en de regio is gereserveerd. In Amsterdam komen steeds meer reserveringen via een reserveringssysteem (36% in 2009). In de regio is dit boekingskanaal minder vaak in gebruik (22%) en er is relatief vaak telefonisch gereserveerd (28%). Internetboekingen zijn bijna even populair in Amsterdam (29%), als in de regio (31%). Tabel 2.6a Reserveringen naar boekingskanaal en sterklasse van hotels, 2009 (procenten) reserveringssysteem totaal abs. 0-1 ster sterren sterren sterren sterren totaal Amsterdam totaal Amsterdam totaal Amsterdam totaal regio Enkele hoteliers uit de regio wensen meer samenwerking met Amsterdam en tussen verschillende partijen binnen de toeristische branche. Er wordt spontaan genoemd: Er moet meer worden samengewerkt met de VVV en boekingskantoren. Nieuwe OV chipkaart is niet duidelijk voor de gasten omdat de busmaatschappijen ieder weer een eigen systeem hebben. En een andere veelzeggende opmerking: Wilt u ervoor zorgen dat ik ook in Amsterdam te vinden ben voor toeristen? 28

29 3 Toerisme in 2009 en 2010 In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de ontwikkelingen van het toerisme in Amsterdam. Er wordt gekeken naar het aantal gasten en overnachtingen in de Amsterdamse hotels, naar het land van herkomst van de hotelgasten en hun verblijfsduur. Verder wordt de werkgelegenheid in de toeristische branches onder de loep genomen. Tot slot wordt gekeken naar de ontwikkelingen in het toerisme in de andere gemeenten rond Amsterdam. 3.1 Voorzichtig herstel toerisme in Amsterdam Van alle hotelovernachtingen in Nederland vindt 27% in de hoofdstad plaats. Amsterdam trok in ,6 miljoen hotelgasten, goed voor 8,6 miljoen overnachtingen (zie figuur 3.1). Dit is een toename van bijna hotelgasten (+2%) en overnachtingen (+3%) vergeleken met De eerste tekenen van de dalende trend waren in Amsterdam ongeveer een half jaar eerder te zien (augustus 2007) dan landelijk (maart 2008), maar het herstel begon in de hoofdstad ook ruim een half jaar eerder. In de eerste drie maanden van 2010 is het aantal hotelovernachtingen zowel landelijk (+6%), als in Amsterdam (+14%) toegenomen. 12 Figuur 3.1 Hotelgasten en overnachtingen in Amsterdam, x 1 mln gasten overnachtingen bron: CBS 12 Voorlopige cijfers CBS. 29

30 In 2009 werd het internationale inkomende toerisme belemmerd door de economische crisis, de dure euro en de gevolgen van de vliegtaks. Ook speelde de onzekere situatie rond de pandemie van de Mexicaanse griep een rol, maar in mindere mate dan eerder verwacht. 13 Voor 2010 zijn de verwachtingen tamelijk positief: zowel in Nederland als in heel Europa en wereldwijd wordt een lichte stijging van het toerisme verwacht. Amsterdam kon in augustus 2010 een forse toename van het aantal toeristen verwachten in verband met het maritiem evenement SAIL. 3.2 Minder Britse, maar meer Nederlandse, Duitse en Franse toeristen in 2009 De toeristische groei in Amsterdam in de periode is vooral toe te schrijven aan het toenemende aantal hotelovernachtingen van Nederlanders ( ), Duitsers ( ) en Fransen ( ). De andere groeiende maar relatief kleinere markten zijn de Belgische en Chinese met een toename van respectievelijk en overnachtingen. Het aantal overnachtingen van Britten is in 2009 voor het derde achtereenvolgende jaar fors gedaald ( ). Het toerisme uit de Verenigde Staten en Spanje is ook iets afgenomen, maar relatief minder vergeleken met de forse daling in 2008 (zie figuur 3.2). Figuur 3.2 Groei hotelovernachtingen per land van herkomst (gesorteerd op groeipercentages in 2009) % Duitsland Frankrijk Nederland overig Europa Azië Afrika en Oceanië overig Amerika Verenigde Staten Italië Spanje Groot-Brittannië BRIC-landen** totaal totaal 2009 t.o.v I kw 2010* t.o.v. I kw 2009 *) voorlopige cijfers. **) BRIC-landen: Brazilië, Rusland, India en China. bron: CBS De nog voorlopige cijfers van het CBS voor het eerste kwartaal van 2010 duiden op een positieve trend op alle grote toeristische markten in Amsterdam. Vooral het toerisme uit Spanje, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië neemt weer toe. 13 Bron: Het Nederlands Bureau voor Toerisme (NBTC) en The World Tourism Organisation (UNWTO). 30

31 3.3 Samenstelling toeristen veranderd In de afgelopen vijf jaar heeft de toeristische markt in Amsterdam een periode van groei, crisis en herstel meegemaakt, waardoor deze structureel is veranderd. Het aantal Britse en Amerikaanse hotelgasten is sinds 2005 met circa een kwart afgenomen, terwijl het aantal Nederlanders met de helft is gegroeid (zie figuur 3.3) Waren Britten in 2005 met 21% van het totaal aantal hotelgasten de grootste groep in Amsterdam, nu zijn dit de Nederlanders (21%). Figuur 3.3 Hotelgasten in Amsterdam naar herkomstland, 2005 en % 2% 3% 2% 14% 6% 4% 3% 18% 16% 21% 4% 5% 5% 21% 16% Nederland Groot-Brittannië Verenigde Staten Duitsland Frankrijk Spanje Italië BRIC-landen* overig Europa overig Azië overig Amerika Afrika en Oceanië 5% 5% 6% 14% 5% 5% 7% 10% **) BRIC-landen: Brazilië, Rusland, India en China. bron: CBS Het aandeel Amerikanen is in dezelfde periode afgenomen van 14% naar 10%, terwijl dat van Europese hotelgasten (exclusief Britten en Nederlanders) is toegenomen van 36% naar 40%. Dit is onder andere te wijten aan een reeks economische factoren, als de hypotheekcrisis in Amerika, de dure euro, de wereldwijde recessie in de periode en het dalende consumentenvertrouwen. In slechte economische tijden blijven mensen vaak dicht bij huis en wordt er bezuinigd op luxe, verre vakanties. Het toerisme uit Japan tot voor kort het grootste Aziatische marktsegment in Amsterdam is voor het derde achtereenvolgende jaar afgenomen. Het toerisme uit China neemt juist gestaag toe en oversteeg in 2009 voor het eerst het toerisme uit Japan. 3.4 Daling hotelbezetting Medio 2007 telde Amsterdam 351 hotels, medio hotels en medio hotels met in totaal circa kamers en bedden. Dit is een capaciteitstoename van circa kamers (+8%) en bedden (+10%) vergeleken met het toeristische topjaar De capaciteit van het luxe hotelsegment (4-5 sterren) is het meest toegenomen. De gemeente Amsterdam heeft als doelstelling de hotelcapaciteit met kamers uit te breiden tussen 2007 en 2015 en houdt ondanks de recessie vast aan het 31

32 ingezette beleid. De belangrijkste overweging daarbij is dat voor de toekomst een verdere groei van het toerisme wordt verwacht. 14 Door dalende aantallen toeristen en de grotere hotelcapaciteit is de bezetting van de Amsterdamse hotels in 2008 en 2009 afgenomen. In 2007 was gemiddeld 63% van de Amsterdamse hotelbedden bezet, in % en in %. 15 Vooral in de wintermaanden was de bedbezetting zeer laag: onder de 50%. Maar vanaf het derde kwartaal van 2009, toen het toerisme duidelijk aantrok, begon de bedbezetting weer toe te nemen. Ook hielp dat de verblijfsduur van hotelgasten iets toenam: in 2007 verbleven hotelgasten 1,82 nachten in Amsterdam, in ,84 nachten en in ,85 nachten (zie tabel 3.4). Tabel 3.4 Hotelgasten, overnachtingen, verblijfsduur en de gemiddelde bedbezetting in Amsterdamse hotels, gasten overnachtingen verblijfsduur gemiddelde bedbezetting (%) 1 kw , kw , kw , kw ,78 54 totaal , kw 2010* ,79 49 *) voorlopige cijfers. bron: CBS 3.5 Lagere prijzen en meer overnachtingen in luxe hotels Om de dalende bezetting tegen te gaan hebben Amsterdamse hotels hun kamerprijzen in 2009 verder verlaagd, na eerdere verlaging in 2008, overigens net als hoteliers in de meeste Europese steden. 16 De hoogste prijzen zijn geregistreerd in 2007, toen het toerisme op zijn top was. Tijdens de daaropvolgende twee jaar is het gemiddelde prijsniveau gezakt tot onder het niveau van In Amsterdam zegt bijna driekwart van de hoteliers de prijzen in 2009 te hebben verlaagd. 18 De prijsconcurrentie speelt tussen alle hotelsegmenten. Luxe accommodaties (4-5 sterren) - het grootste marktsegment in Amsterdam met ruim 40% van alle bedden en overnachtingen - hebben in 2009 hun prijzen het meest verlaagd en een recordaantal overnachtingen geboekt. In 2008 kregen ze de grootste klap toen het 14 Bron: Nota Hotelbeleid , Economische Zaken Amsterdam. 15 De kamerbezetting is ook gedaald van 76% in 2007 naar 72% in 2008 en naar 69% in Bron: O+S 16 Volgens de Hotel Price Index (HPI), die door het internationale hotel marketingbureau Hotels.com jaarlijks wordt berekend, zijn de Europese hotelprijzen gedurende 2009 met 13% gedaald ten opzichte van In Amsterdam zijn de prijzen met gemiddeld 8% gedaald (per nacht per persoon). Volgens de O+S hotelenquête onder 189 hotels is de prijs voor een gemiddelde eenpersoonskamer in de periode met 3% afgenomen en de prijs voor een tweepersoonskamer met 14%. 17 Dit blijkt uit het onderzoek van het internationale hotel marketingbureau Hotels.com en uit de O+S hotelenquête. 18 O+S enquête onder 189 hotels in Amsterdam. 32

33 aantal overnachtingen in dit segment met 9% daalde ten opzichte van Dit was voor een groot deel te wijten aan het wegblijven van Britten en Amerikanen, die relatief vaak de voorkeur aan deze hotels geven. In 2009 bereikte het aantal overnachtingen in het luxe segment een record van 3,5 miljoen (+17%). Dit is mogelijk aan de lagere kamerprijzen toe te schrijven: de prijs voor een tweepersoonskamer in een luxe accommodatie daalde in de periode met gemiddeld 21%. 19 En hoewel de gasten in 2009 iets langer bleven (1,65 nachten) dan in 2008 (1,60 nachten) is de bedbezetting onveranderd gebleven (54%). Dit omdat de totale capaciteit van de vier- en vijfsterrenhotels ook is toegenomen. Het luxe segment trok in 2009 vooral meer gasten uit de Verenigde Staten, Nederland, Groot-Brittannië en andere Europese landen, maar ook uit China. Figuur 3.5 Ontwikkeling overnachtingen, hotelbedden, bedbezettingsgraad en kamerprijzen naar sterklasse hotels in periode , Amsterdam 20 % hotels 0-2 sterren hotels 3 sterren hotels 4-5 sterren totaal overnachtingen aantal bedden bedbezetting kamerprijs (2-persoonskamer) bron: CBS/O+S De driesterrenhotels, die 29% van de beddencapaciteit in Amsterdam bieden, kampen ondanks de verlaagde prijzen met een dalend aantal gasten en een lagere bedbezetting. In 2009 is het aantal gasten hier voor het tweede achtereenvolgende jaar gedaald (-3%), vooral door de afname van Britten en Nederlanders. De gasten bleven wel opvallend langer (1,97 nachten) dan in 2008 (1,90), waardoor het aantal overnachtingen in dit segment is gestabiliseerd op 2,8 miljoen (32% van alle overnachtingen in Amsterdam). Maar omdat de hotelcapaciteit van de driesterrenhotels is toegenomen is de bedbezettingsgraad iets gedaald (van 65% in 2008 naar 61% in 2009). De prijs voor een tweepersoonskamer in een driesterrenhotel daalde in de periode met gemiddeld 10%, relatief minder vergeleken met de luxe accommodaties Bron: O+S enquête onder 189 Amsterdamse hotels, voorjaar Bron: enquête O+S onder 189 Amsterdamse hotels, voorjaar

34 Budgetaccommodaties (0-2 sterren) - een iets kleiner marktsegment dan de driesterrenhotels (27% van alle bedden) hebben in 2009 de grootste tegenslag gekregen als gevolg van de toeristische daling en de prijsconcurrentie met de andere hotelsegmenten. Het aantal overnachtingen in budgetaccommodaties is in de periode met 10% afgenomen. Budgetaccommodaties zijn populair onder Nederlanders en Britten maar ook andere Europese toeristen, als Fransen, Duitsers, Italianen en Spanjaarden. De afname in 2009 is voor een deel aan de algemene afname van het aantal Britten, Spanjaarden en Italianen in Amsterdam toe te schrijven en is te zien vooral in hotels met minder dan twee sterren. De gemiddelde bedbezetting lag in 2009 op 58% iets onder het niveau van 2008 (60%). De prijs voor een tweepersoonskamer is verlaagd met gemiddeld 10% Minder zeecruises in Naast de hotellerie kampte ook de cruisesector in 2009 met de negatieve gevolgen van de economische crisis. Dit valt vooral op omdat één jaar eerder de cruisesector een spectaculaire opmars maakte: het aantal cruiseschippassagiers dat Amsterdam in 2008 aandeed, bereikte een record van , ruim de helft meer dan in In 2009 nam dit aantal af tot passagiers (-20%). Het aantal schepen is in de periode afgenomen van 117 naar 93 (-21%). De drukste maanden in 2009 waren mei, juni en augustus, toen er per maand meer dan passagiers aankwamen. De meeste passagiers zijn Duitsers (18%), Britten (16%), Amerikanen (14%) of Italianen (12%). Van de 93 cruiseschepen in 2009 waren er 54 zogenaamde transit calls, die Amsterdam als tussenhaven gebruikten. Een gemiddelde transit call levert Amsterdam en de regio naar schatting op, waaronder het havengeld, bevoorrading van het schip en de uitgaven van de passagiers aan horeca, taxi s en souvenirs vallen. De overige 39 schepen waren de zogenaamde turn arounds, waarbij de vaart begon en eindigde in Amsterdam. Naar schatting levert een gemiddelde turn around op Bron: enquête O+S onder 189 Amsterdamse hotels, voorjaar Deze paragraaf is gebaseerd op de gegevens van Passenger Terminal Amsterdam (PTA). 23 Bron: Economische betekenis cruise- en ferryvaart in het Noordzeekanaalgebied ZKA Consultants & Planners 34

Fact sheet. Voorzichtig herstel toerisme in Amsterdam. nummer 5 september 2010

Fact sheet. Voorzichtig herstel toerisme in Amsterdam. nummer 5 september 2010 Fact sheet nummer 5 september 21 Voorzichtig herstel toerisme in Amsterdam Na een dramatische krimp in 28 groeit het toerisme in Amsterdam weer. En hoewel het niveau van topjaar 27 nog niet is gehaald,

Nadere informatie

Toerisme in Amsterdam en regio 2010/2011

Toerisme in Amsterdam en regio 2010/2011 en regio 2010/2011 Gasten en overnachtingen 2010 en hotels medio 2011 Project 10216 In opdracht van Economische Zaken Amsterdam drs. T. Fedorova R. Meijer Oudezijdsvoorburgwal 300 Postbus 658 1012 GL Amsterdam

Nadere informatie

Fact sheet. Groei toerisme zet door. Toename gasten komt door Nederlanders. Hotels hebben het druk in het derde kwartaal. nummer 6 juli 2007

Fact sheet. Groei toerisme zet door. Toename gasten komt door Nederlanders. Hotels hebben het druk in het derde kwartaal. nummer 6 juli 2007 Fact sheet nummer 6 juli 2007 Groei toerisme zet door Het gaat goed met het toerisme in Amsterdam. Het aantal hotelgasten is nog nooit zo groot geweest als in 2006: 4,7 miljoen. Ook bleven de gasten iets

Nadere informatie

Fact sheet. Toerisme 2010: nieuw record in Amsterdam. nummer 4 november 2011

Fact sheet. Toerisme 2010: nieuw record in Amsterdam. nummer 4 november 2011 Fact sheet nummer 4 november 2011 Toerisme 2010: nieuw record in Amsterdam In 2010 groeide het toerisme in Amsterdam in een opmerkelijk hoog tempo: 14% ten opzichte van 2009. Er is een nieuw recordaantal

Nadere informatie

Fact sheet. Groei toerisme in Amsterdam stagneert. Twee keer crisis en herstel in 10 jaar en verwachte stagnatie in 2012-2013. nummer 2 februari 2013

Fact sheet. Groei toerisme in Amsterdam stagneert. Twee keer crisis en herstel in 10 jaar en verwachte stagnatie in 2012-2013. nummer 2 februari 2013 Fact sheet nummer 2 februari 213 Groei toerisme in Amsterdam stagneert In 211 lag het aantal hotelovernachtingen in Amsterdam,2% hoger dan in 21: net onder de 1 miljoen. Dit is minder dan de landelijke

Nadere informatie

Toerisme in Amsterdam en regio 2011-2012

Toerisme in Amsterdam en regio 2011-2012 en regio 2011-2012 Gasten en overnachtingen 2011 en hotels medio 2012 Project 12138 drs. T. Fedorova Oudezijdsvoorburgwal 300 Postbus 658 1012 GL Amsterdam 1000 AR Amsterdam Telefoon 020 2510433 Fax 020

Nadere informatie

Toerisme in Amsterdam 2006/2007

Toerisme in Amsterdam 2006/2007 2006/2007 Gasten en overnachtingen 2006 en hotels medio 2007 Project 6157 In opdracht van Economische Zaken Amsterdam Drs. T.Fedorova R.Meijer Weesperstraat 79 Postbus 658 1018 VN Amsterdam 1000 AR Amsterdam

Nadere informatie

Toerisme in Amsterdam en regio 2013-2014

Toerisme in Amsterdam en regio 2013-2014 Toerisme in Amsterdam en regio 2013-2014 Hotelbranche en hotelovernachtingen Fietstoeristen, fotograaf Edwin van Eis (2013) Project 13285 Tanja Fedorova Lieselotte Bicknese Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal

Nadere informatie

Fact sheet. Economische Zaken. Amsterdam 2005: topjaar toerisme. Hotels het drukste in derde kwartaal. nummer 6 juli 2006

Fact sheet. Economische Zaken. Amsterdam 2005: topjaar toerisme. Hotels het drukste in derde kwartaal. nummer 6 juli 2006 Economische Zaken Fact sheet nummer 6 juli 2006 Amsterdam 2005: topjaar toerisme De toeristische sector in Amsterdam heeft zich geheel hersteld van de terugval van 2003. In 2005 waren er recordaantallen

Nadere informatie

Fact sheet. Afname toerisme in Amsterdam. nummer 1 oktober 2009

Fact sheet. Afname toerisme in Amsterdam. nummer 1 oktober 2009 Fact sheet nummer 1 oktober 29 Afname toerisme in Amsterdam Na enkele jaren van sterke groei gaat het nu veel minder goed met het toerisme in Amsterdam. In 28 daalde het aantal hotelovernachtingen met

Nadere informatie

Toerisme in Amsterdam 2008/2009

Toerisme in Amsterdam 2008/2009 2008/2009 Gasten en overnachtingen 2008 en hotels medio 2009 Project 8247 In opdracht van Economische Zaken Amsterdam drs. T. Fedorova R. Meijer Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus 658 1012 GL Amsterdam

Nadere informatie

Toerisme in Amsterdam en regio 2012-2013

Toerisme in Amsterdam en regio 2012-2013 Toerisme in Amsterdam en regio 2012-2013 Hotelbranche en hotelovernachtingen Project: 13075 Tanja Fedorova Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal 300 Telefoon 020 251 0433 Postbus 658, 1000 AR Amsterdam www.os.amsterdam.nl

Nadere informatie

TRENDANALYSE EN METHODEVERANTWOORDING

TRENDANALYSE EN METHODEVERANTWOORDING TRENDANALYSE EN METHODEVERANTWOORDING Hotelgasten en overnachtingen Het aantal hotelovernachtingen blijft toenemen in Amsterdam: in de eerste tien maanden van is % meer overnachtingen geregistreerd dan

Nadere informatie

Toerisme in Amsterdam 2007/2008

Toerisme in Amsterdam 2007/2008 2007/2008 Gasten en overnachtingen 2007 en hotels medio 2008 Project 7098 In opdracht van Economische Zaken Amsterdam Drs. T.Fedorova R.Meijer Weesperstraat 79 Postbus 658 1018 VN Amsterdam 1000 AR Amsterdam

Nadere informatie

Fact sheet. Voorzichtig herstel toeristische sector. nummer 1 januari 2005

Fact sheet. Voorzichtig herstel toeristische sector. nummer 1 januari 2005 Fact sheet nummer 1 januari 2005 Voorzichtig herstel toeristische sector De Amsterdamse toeristensector ontwikkelde zich in 2003, na een recordaantal bezoekers in 2001, minder goed. De dalende trend die

Nadere informatie

Factsheets Overnachtingsbeleid Amsterdam

Factsheets Overnachtingsbeleid Amsterdam Factsheets Overnachtingsbeleid Amsterdam OKTOBER 2018 Factsheets Overnachtingsbeleid Amsterdam Hilversum, oktober 2018 Drs. E.G. Hoogendoorn MRICS RV M.C. van Bruggen S.B. Boogaarts Horwath Consulting

Nadere informatie

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren

Nadere informatie

Toerisme in MRA - Overnachtingen, hotelmarktontwikkelingen en werkgelegenheid in toeristische sector

Toerisme in MRA - Overnachtingen, hotelmarktontwikkelingen en werkgelegenheid in toeristische sector Toerisme in MRA - Overnachtingen, hotelmarktontwikkelingen en werkgelegenheid in toeristische sector Toerisme in MRA - In opdracht van: RvE Economie Projectnummer: Tanja Fedorova Merel van der Wouden Bezoekadres:

Nadere informatie

S.M.A.R.T Update NH Statistics. Market. Analysis. Research. Trends.

S.M.A.R.T Update NH Statistics. Market. Analysis. Research. Trends. S.M.A.R.T Update NH Statistics. Market. Analysis. Research. Trends. Inhoud Deze S.M.A.R.T Update bevat de volgende gegevens: Overzicht totaal logies overnachtingen Noord-holland Overzicht verblijfs-recreatieve

Nadere informatie

Fact sheet. Amsterdam blijft populaire locatie voor toeristen. Minder Britten en Amerikanen in Amsterdam. nummer 4 augustus 2008

Fact sheet. Amsterdam blijft populaire locatie voor toeristen. Minder Britten en Amerikanen in Amsterdam. nummer 4 augustus 2008 Fact sheet nummer 4 augustus 2008 Amsterdam blijft populaire locatie voor toeristen Het toerisme in Amsterdam groeit al enkele jaren in een rap tempo. Ook in 2007 werd er weer voor het derde achtereenvolgende

Nadere informatie

Toerisme in perspectief

Toerisme in perspectief Toerisme in perspectief NBTC afdeling Research Leidschendam 10-7-2012 Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en

Nadere informatie

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Onderzoek

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Onderzoek Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Onderzoek Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren

Nadere informatie

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren

Nadere informatie

Toerisme in perspectief

Toerisme in perspectief Toerisme in perspectief NBTC afdeling Research Den Haag 18-1-2013 Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren

Nadere informatie

Toerisme in perspectief

Toerisme in perspectief Toerisme in perspectief NBTC afdeling Research Leidschendam 30-1-2012 Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en

Nadere informatie

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren

Nadere informatie

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren

Nadere informatie

Fact sheet. Groei toerisme Amsterdam hapert. nummer 8 december 2003

Fact sheet. Groei toerisme Amsterdam hapert. nummer 8 december 2003 Fact sheet nummer 8 december 23 Groei toerisme Amsterdam hapert Voor het eerst sinds 1993 is het aantal hotelgasten dat in Amsterdam overnacht gedaald. Het totale aantal nachten dat de gasten in Amsterdamse

Nadere informatie

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het toerisme en de factoren die daarop

Nadere informatie

Fact sheet. Herstel toerisme in Amsterdam (2) 1. Werkgelegenheid toerisme verder afgenomen. nummer 1 januari 2006

Fact sheet. Herstel toerisme in Amsterdam (2) 1. Werkgelegenheid toerisme verder afgenomen. nummer 1 januari 2006 Fact sheet nummer 1 januari 26 Herstel toerisme in Amsterdam (2) 1 Deze Fact Sheet is tot stand gekomen in samenwerking met Economische Zaken Amsterdam. Sinds maart 24 komen er weer meer toeristen naar

Nadere informatie

Bedrijfsprofiel. 1 & 2 sterrenhotels in beeld. Anders denken, anders doen. In dit profiel: Van Spronsen & Partners horeca-advies December 2006

Bedrijfsprofiel. 1 & 2 sterrenhotels in beeld. Anders denken, anders doen. In dit profiel: Van Spronsen & Partners horeca-advies December 2006 Bedrijfsprofiel 1 & 2 sterrenhotels in beeld Van Spronsen & Partners horeca-advies December 26 In dit profiel: Aanbod - - - - - - - - - - - - - - - -2 Ontwikkeling - - - - - - - - - - - - 3 Branche onder

Nadere informatie

Toerisme in Caribisch Nederland 2016

Toerisme in Caribisch Nederland 2016 Paper Toerisme in Caribisch Nederland 216 Juli 217 CBS Centraal Bureau voor de Statistiek Losse elektronische publicatie, 1 Inhoud 1. Bonaire 3 1.1 Samenvatting 216 3 1.2 Toeristen per vliegtuig 4 1.3

Nadere informatie

Factsheet toerisme Vergelijking Utrecht met de G4 en Maastricht

Factsheet toerisme Vergelijking Utrecht met de G4 en Maastricht Foto: Renzo Gerritsen. Het wed, binnenstad Utrecht. Factsheet toerisme Vergelijking Utrecht met de G en Maastricht Utrecht.nl/onderzoek 1 13 1 15 16 17 1 13 1 15 16 17 Hotelgasten & overnachtingen Ontwikkeling

Nadere informatie

2008 2012 % Groei verblijf locaties 11% Groei aantal hotel kamers 4% Groei van marktaandeel in de logies verstrekkende markt -6%

2008 2012 % Groei verblijf locaties 11% Groei aantal hotel kamers 4% Groei van marktaandeel in de logies verstrekkende markt -6% Inleiding Hieronder zult u een opsomming zien van trends in de Nederlandse hotel markt. Ook geeft het een beknopt verslag van de verschillende ontwikkelingen in deze markt. Ook de regio waar het hotel

Nadere informatie

N B T C A F D E L I N G R E S E A R CH M A A R T 2 0 1 1 TOERISME IN PERSPECTIEF

N B T C A F D E L I N G R E S E A R CH M A A R T 2 0 1 1 TOERISME IN PERSPECTIEF N B T C A F D E L I N G R E S E A R CH M A A R T 2 0 1 1 TOERISME IN PERSPECTIEF 2011 ONTWIKKELINGEN MBT T OT INKOMEND EN BINNENLANDS TOERISM E NADER BEKEKEN Toerisme in perspectief 2011 Ontwikkelingen

Nadere informatie

SAMENVATTING MONITOR VRIJETIJDSECONOMIE RIVIERENLAND 2014

SAMENVATTING MONITOR VRIJETIJDSECONOMIE RIVIERENLAND 2014 SAMENVATTING MONITOR VRIJETIJDSECONOMIE RIVIERENLAND 2014 In 2015 heeft het Regionaal Bureau voor Toerisme Rivierenland, in opdracht van Regio Rivierenland, de Monitor Vrijetijdseconomie over 2014 laten

Nadere informatie

Bewoners regio kopen minder in eigen gemeente

Bewoners regio kopen minder in eigen gemeente 1 Bewoners regio kopen minder in eigen gemeente Fact sheet augustus 15 Net als Amsterdammers kopen bewoners in de Amsterdamse regio steeds meer niet-dagelijkse producten (kleding, muziek, interieurartikelen)

Nadere informatie

N B T C A F D E L I N G R E S E A R CH N O V E M B E R 2 0 1 0 TOERISME IN PERSPECTIEF

N B T C A F D E L I N G R E S E A R CH N O V E M B E R 2 0 1 0 TOERISME IN PERSPECTIEF N B T C A F D E L I N G R E S E A R CH N O V E M B E R 2 0 1 0 TOERISME IN PERSPECTIEF 2010 ONTWIKKELINGEN MBT T OT INKOMEND EN BINNENLANDS TOERISM E NADER BEKEKEN Toerisme in perspectief 2010 Ontwikkelingen

Nadere informatie

TRENDRAPPORT KUST 2013-2014

TRENDRAPPORT KUST 2013-2014 TRENDRAPPORT KUST 2013-2014 Inhoudsopgave Kerncijfers kusttoerisme... 1 Deel 1: Aanbod Logiescapaciteit in bedden... 9 Hotels... 10 Gastenkamers... 12 Jeugdlogies en vakantiecentra... 13 Kampeerbedrijven

Nadere informatie

Fact sheet. Horeca in Amsterdam: minder cafés, meer restaurants. Amsterdam grootste horecacentrum van Nederland. nummer 2 maart 2005

Fact sheet. Horeca in Amsterdam: minder cafés, meer restaurants. Amsterdam grootste horecacentrum van Nederland. nummer 2 maart 2005 Fact sheet nummer 2 maart 2005 Horeca in Amsterdam: minder cafés, meer restaurants De oer-hollandse snackbar en het traditionele café zijn steeds minder in trek. Landelijk is hun aantal de laatste tien

Nadere informatie

Toerisme in Cijfers. INSTITUUT SERVICE MANAGEMENT T.a.v. Toerdata Noord CG Leeuwarden drs. P.H. Huig tel: fax:

Toerisme in Cijfers. INSTITUUT SERVICE MANAGEMENT T.a.v. Toerdata Noord CG Leeuwarden drs. P.H. Huig tel: fax: Toerisme in Cijfers 2009 Toerdata Noord is een samenwerkingsverband op toeristisch recreatief gebied van de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe. De uitvoering is in handen van het Instituut Service

Nadere informatie

FACTS & FIGURES

FACTS & FIGURES FACTS & FIGURES - 2016 Toerisme in de stad TOERISTISCH DAGBEZOEK DAGBEZOEK VAN NEDERLANDSE BEZOEKERS AAN UTRECHT 2015 NBTC NIPO TOERISTISCH BEZOEK AAN STEDEN 2013 aantal bezoeken: 4.528.000 (positie 4

Nadere informatie

Toerisme in perspectief Juli NBTC Holland Marketing Intell & Insights

Toerisme in perspectief Juli NBTC Holland Marketing Intell & Insights Toerisme in perspectief Juli 2018 NBTC Holland Marketing Intell & Insights Inhoudsopgave Inleiding 1. Ontwikkelingen wereldwijd toerisme 2. Ontwikkelingen inkomend toerisme Nederland 3. Analyse benchmark

Nadere informatie

TRENDRAPPORT KUST

TRENDRAPPORT KUST TRENDRAPPORT KUST 2013-2014 Inhoudsopgave Kerncijfers kusttoerisme... 1 Deel 1: Aanbod Logiescapaciteit in bedden... 9 Hotels... 10 Gastenkamers... 12 Jeugdlogies en vakantiecentra... 13 Kampeerbedrijven

Nadere informatie

VERBLIJFSTOERISME TOERISTISCHE GASTEN IN WEST-BRABANT

VERBLIJFSTOERISME TOERISTISCHE GASTEN IN WEST-BRABANT VERBLIJFSTOERISME HERKOMST 0- % NOORD 8- - -6 - was dit nagenoeg gelijk, waarbij 9% OOST 0% VAKANTIE OP VASTE STANDPLAATS iets minder mensen uit West-Nederland 6%) kwamen en iets meer toeristen uit Zuid-Nederland

Nadere informatie

Hotels. Rabobank Cijfers & Trends. Trends. Kansen en bedreigingen. Branche-informatie

Hotels. Rabobank Cijfers & Trends. Trends. Kansen en bedreigingen. Branche-informatie Hotels Hotels hebben als hoofdactiviteit het verstrekken van logies. Logiesverstrekkers zonder sterclassificatie (dit loopt van één ster tot vijf sterren) mogen zich geen hotel noemen. Dit geldt bijvoorbeeld

Nadere informatie

Toerisme in Nederland 2012

Toerisme in Nederland 2012 Toerisme in Nederland 2012 Toerisme in Nederland 2012 Verklaring van tekens. Gegevens ontbreken * Voorlopig cijfer ** Nader voorlopig cijfer x Geheim Nihil (Indien voorkomend tussen twee getallen) tot

Nadere informatie

Toerisme in Caribisch Nederland 2015

Toerisme in Caribisch Nederland 2015 Paper Toerisme in Caribisch Nederland 2015 September 2016 CBS 2014 Scientific Paper 1 Inhoud 1. Bonaire 3 1.1 Samenvatting 2015 3 1.2 Toeristen per vliegtuig 3 1.3 Toeristen per boot 6 2. Sint-Eustatius

Nadere informatie

Inspelen op authenticiteit en beleving: het creatieve aanbod wint het van de massa;

Inspelen op authenticiteit en beleving: het creatieve aanbod wint het van de massa; Hotels Hotels hebben als hoofdactiviteit het verstrekken van logies. Logiesverstrekkers zonder sterclassificatie (dit loopt van één ster tot vijf sterren) mogen zich geen hotel noemen. Dit geldt bijvoorbeeld

Nadere informatie

Kerncijfers toerisme Zeeland 2014

Kerncijfers toerisme Zeeland 2014 Kerncijfers toerisme Zeeland 214 Oriëntatiefase Informatiebronnen tijdens de oriëntatiefase van de se toerist in Zeeland (aantallen zijn gebaseerd op toeristische vakanties) 3 Rechtstreeks bij accommodatieverschaffer

Nadere informatie

Factsheet Demografische ontwikkelingen

Factsheet Demografische ontwikkelingen Factsheet Demografische ontwikkelingen 1. Inleiding In deze factsheet van ACB Kenniscentrum aandacht voor de demografische ontwikkelingen in Nederland en in het bijzonder in de provincie Noord-Holland.

Nadere informatie

Eindresultaten Hotelstrategie MRA. BCI Horwath HTL

Eindresultaten Hotelstrategie MRA. BCI Horwath HTL Eindresultaten Hotelstrategie MRA BCI Horwath HTL Juni 2016 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Aanbodanalyses 3 Vraaganalyses 4 Match vraag en aanbod 5 Trends 6 Marktruimte Buck Consultants International,/ Horwath

Nadere informatie

Wijnimport Nederland naar regio

Wijnimport Nederland naar regio DO RESEARCH Wijnimport Nederland naar regio Sterke opmars wijn uit Chili Jeroen den Ouden 1-10-2011 Inleiding en inhoudsopgave Pagina I De invoer van wijn in Nederland 1 II De invoer van wijn naar herkomst

Nadere informatie

Bedrijfsvoering Dienst Communicatie

Bedrijfsvoering Dienst Communicatie Bedrijfsvoering Dienst Communicatie PERSBERICHT 4/05/2015 15/0000 Toerisme in Gent overschrijdt de kaap van 1 miljoen in 2014: stad blijft inzetten op duurzaam toerisme In 2014 waren er in Gent volgens

Nadere informatie

Resultaten conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2015

Resultaten conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2015 Resultaten conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2015 Inleiding Chris M. Jager In mei en juni 2015 zijn in het kader van de conjunctuurenquête (CE) een groot aantal bedrijven benaderd met vragenlijsten. Doel

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2005 2006 26 419 Toerisme en recreatie Nr. 28 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2018

Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2018 telefoon 020 251 0333 www.ois.amsterdam.nl Bezoekadres Oudezijds Voorburgwal 300 Gemeente Amsterdam Onderzoek, Informatie en Statistiek Postbus 658 1000 AR Amsterdam Metropoolregio Amsterdam in cijfers

Nadere informatie

fjj; K provincie ^S& groningen

fjj; K provincie ^S& groningen fjj; K provincie ^S& groningen m bezoekadres: Martinilcerkhof 12 Aan Provinciale Staten postadres: algemeen telefoonnr: Postbus 610 9700 AP Groningen 050 316 49 II algemeen faxnr.: www.provinciegroningen.nl

Nadere informatie

Inspelen op authenticiteit en beleving: het creatieve aanbod wint het van de massa;

Inspelen op authenticiteit en beleving: het creatieve aanbod wint het van de massa; Hotels Hotels hebben als hoofdactiviteit het verstrekken van logies. Logiesverstrekkers zonder sterclassificatie (dit loopt van één ster tot vijf sterren) mogen zich geen hotel noemen. Dit geldt bijvoorbeeld

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de werkloosheid in Amsterdam per stadsdeel tussen 1 januari 2001 en oktober 2003 (%)

Ontwikkelingen in de werkloosheid in Amsterdam per stadsdeel tussen 1 januari 2001 en oktober 2003 (%) Werkloosheid Amsterdam sterk gestegen Volgens de nieuwste cijfers van het CBS steeg de werkloosheid in Amsterdam van bijna 5% in 2002 naar 8,4% in 2003. Daarmee is de werkloosheid in Amsterdam sneller

Nadere informatie

BIJLAGE D KANTOREN-, HOTEL- EN WONINGMARKT WEERT

BIJLAGE D KANTOREN-, HOTEL- EN WONINGMARKT WEERT BIJLAGE D KANTOREN-, HOTEL- EN WONINGMARKT WEERT Kantorenmarkt Weert Tot 2020 zeer beperkte behoefte aan nieuwe kantoorruimte in Weert, er is al meer dan voldoende aanbod van kantoorruimte, toevoegen van

Nadere informatie

Resultaten Conjuntuurenquête jaar 2015

Resultaten Conjuntuurenquête jaar 2015 Resultaten Conjuntuurenquête jaar 2015 Willemstad, Mei 2016 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Methodologie... 3 Resultaten conjunctuurenquête... 3 Concluderende opmerkingen... 17 1 CBS Curaçao mei 2016 Inleiding

Nadere informatie

Verouderde bungalowparken hebben het moeilijk, verhuurorganisaties richten hun pijlen op nieuwe ontwikkelingen;

Verouderde bungalowparken hebben het moeilijk, verhuurorganisaties richten hun pijlen op nieuwe ontwikkelingen; Vakantiecentra Vakantiecentra hebben als hoofdactiviteit het verstrekken van verblijfsaccommodaties voor een of meerdere overnachtingen. Het gaat hierbij om een recreatief verblijf. Tot de branche behoren

Nadere informatie

Nederlander minder op vakantie in 2010

Nederlander minder op vakantie in 2010 Vakantieparticipatie De vakantieparticipatie geeft het percentage van de Nederlandse bevolking weer dat in het onderzoeksjaar minstens één keer op vakantie is geweest. In de vorige eeuw is de vakantieparticipatie,

Nadere informatie

opgeleverd leegstand eind december

opgeleverd leegstand eind december kantorenmonitor Metropoolregio Amsterdam Muiden Lelystad Weesp Naarden Huizen Bussum Gooi Gooi- en Vechtstreek en Laren Vechtstreek Hilversum Wijdemeren Voorraad sterker gedaald dan kantoorgebruik In werd

Nadere informatie

Resultaten Conjunctuurenquete 1e helft 2014

Resultaten Conjunctuurenquete 1e helft 2014 Resultaten Conjunctuurenquete 1e helft 214 Willemstad, Maart 214 Inleiding In juni 214 zijn in het kader van de conjunctuurenquête (CE) de bedrijven benaderd met vragenlijsten op Curaçao. Doel van deze

Nadere informatie

Factsheet 24 november 2010 LO

Factsheet 24 november 2010 LO Factsheet 24 november 2010 LO Ledenonderzoek Flexmigranten 2010 Elk jaar bevraagt de ABU zijn leden over de groep flexmigranten. Daaruit komt zeer bruikbare informatie over deze specifieke groep uitzendkrachten.

Nadere informatie

TOERISTISCHE TRENDRAPPORTAGE LIMBURG Factsheets

TOERISTISCHE TRENDRAPPORTAGE LIMBURG Factsheets provincie limburg TOERISTISCHE TRENDRAPPORTAGE LIMBURG Factsheets 2015-2016 Uitgevoerd door ZKA TOERISTISCHE TRENDS LIMBURG 2015-2016_vakanties VAKANTIES NEDERLANDSE GASTEN VERBLIJFSBEZOEK BUITENLANDSE

Nadere informatie

Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2014. Samenvatting economische effectberekening, cijfers 2013

Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2014. Samenvatting economische effectberekening, cijfers 2013 Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2014 Samenvatting economische effectberekening, cijfers 2013 MONITOR TOERISME EN RECREATIE FLEVOLAND 2014 2 Monitor Toerisme en Recreatie Aanleiding en doel Deze

Nadere informatie

Fact sheet Amsterdamse horeca: opmars restaurants Groei van de oppervlakte, vestigingen en werkzame personen in de horeca in Amsterdam, 2002-2007

Fact sheet Amsterdamse horeca: opmars restaurants Groei van de oppervlakte, vestigingen en werkzame personen in de horeca in Amsterdam, 2002-2007 Fact sheet nummer 1 april 2008 Amsterdamse horeca: opmars restaurants Door de aantrekkende economie en het verbeterde consumentenvertrouwen laat de horecasector sinds 2005 een omzetstijging zien. Het mooie

Nadere informatie

Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2014

Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2014 Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2014 Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2014 2 Colofon Redactionele informatie Redactie Cor Hylkema (eindredactie) Willem Bosveld Eric Slot Michelle Huffener Stefan

Nadere informatie

provincie limburg Toeristische Trends Limburg

provincie limburg Toeristische Trends Limburg provincie limburg Toeristische Trends 2016-2017 Overnachtingen Verblijfsbezoek Nederlandse & buitenlandse gasten Provincie 3.542.000 gasten 1.186.000 gasten 10,9 miljoen overnachtingen 3,4 miljoen overnachtingen

Nadere informatie

Ondanks crisis toch toename van aantal vakanties

Ondanks crisis toch toename van aantal vakanties Ondanks crisis toch toename van aantal vakanties Vakanties van Nederlanders in 2009 Door: Rob Dirven Voor de beschrijving van de vakantiebesteding van de Nederlandse bevolking is in het Trendrapport toerisme,

Nadere informatie

Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2017

Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2017 telefoon 020 251 0333 www.ois.amsterdam.nl Bezoekadres Oudezijds Voorburgwal 300 Gemeente Amsterdam Onderzoek, Informatie en Statistiek Postbus 658 1000 AR Amsterdam Metropoolregio Amsterdam in cijfers

Nadere informatie

Recordonttrekking van kantoorruimte en toegenomen kantoorgebruik zorgen voor sterke daling van de leegstand

Recordonttrekking van kantoorruimte en toegenomen kantoorgebruik zorgen voor sterke daling van de leegstand kantorenmonitor Metropoolregio 216 Muiden Lelystad Weesp Naarden Huizen Bussum Gooi Gooi- en Vechtstreek en Laren Vechtstreek Recordonttrekking van kantoorruimte en toegenomen kantoorgebruik zorgen voor

Nadere informatie

NBTC AFDELING RESEARCH MAART 2007 TOERISME IN PERSPECTIEF ONTWIKKELINGEN MBT TOT INKOMEND EN BINNENLANDS TOERISME NADER BEKEKEN

NBTC AFDELING RESEARCH MAART 2007 TOERISME IN PERSPECTIEF ONTWIKKELINGEN MBT TOT INKOMEND EN BINNENLANDS TOERISME NADER BEKEKEN NBTC AFDELING RESEARCH MAART 2007 TOERISME IN PERSPECTIEF 2007 ONTWIKKELINGEN MBT TOT INKOMEND EN BINNENLANDS TOERISME NADER BEKEKEN Toerisme in perspectief 2007 Ontwikkelingen m.b.t. inkomend en binnenlands

Nadere informatie

Jeugdwerkloosheid Amsterdam

Jeugdwerkloosheid Amsterdam Jeugdwerkloosheid Amsterdam 201-201 Factsheet maart 201 De afgelopen jaren heeft de gemeente Amsterdam fors ingezet op het terugdringen van de jeugdwerkloosheid. Nu de aanpak jeugdwerkloosheid is afgelopen

Nadere informatie

De Amsterdamse woningmarkt: voorzichtige stabilisatie

De Amsterdamse woningmarkt: voorzichtige stabilisatie De Amsterdamse woningmarkt: voorzichtige stabilisatie De problemen op de wereldwijde financiële markten hebben de economie inmiddels meer dan twee jaar in haar greep. Vanaf oktober 28 zijn de gevolgen

Nadere informatie

Hotels - cijfermatige trends (tot 2013)

Hotels - cijfermatige trends (tot 2013) Hotels - cijfermatige trends (tot 2013) 1 Inhoudsopgave Gebruikte termen... 4 Methodologie... 6 1. Commerciële logies in Vlaanderen... 8 1.1. Vlaanderen... 8 1.1.1. Evolutie aantal aankomsten en overnachtingen

Nadere informatie

Toerisme in Nederland 2011

Toerisme in Nederland 2011 Toerisme in Nederland 2011 Toerisme in Nederland Het gebruik van logiesaccommodaties 2011 Verklaring van tekens. gegevens ontbreken * voorlopig cijfer ** nader voorlopig cijfer x geheim nihil (indien voorkomend

Nadere informatie

Huidig economisch klimaat

Huidig economisch klimaat Huidig economisch klimaat 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers, 49). Het aandeel

Nadere informatie

Monitor Recreatie & Toerisme 4-meting maart 2014

Monitor Recreatie & Toerisme 4-meting maart 2014 Monitor Recreatie & Toerisme 4-meting 2013 maart 2014 Inleiding Het aanjaagprogramma Recreatie & Toerisme is in november 2009 van start gegaan. Om het effect van de werkzaamheden te meten wordt jaarlijks

Nadere informatie

Tevredenheid over winkels in buurt neemt af

Tevredenheid over winkels in buurt neemt af Tevredenheid over winkels in buurt neemt af - Factsheet juni 2018 Het aandeel bewoners dat is over winkels voor dagelijkse boodschappen in de eigen buurt is gedaald tussen 2014 en 2016 van 70% naar 63%.

Nadere informatie

Economische monitor. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 7 e editie. Opzet en inhoud

Economische monitor. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 7 e editie. Opzet en inhoud 7 e editie Economische monitor Voorne PutteN Opzet en inhoud Deze factsheet is de zevende editie van de Economische Monitor en presenteert recente economische ontwikkelingen van als regio en de vier gemeenten.

Nadere informatie

Werkgelegenheidsrapportage Haarlemmermeer Inleiding

Werkgelegenheidsrapportage Haarlemmermeer Inleiding Inleiding De werkgelegenheid in Haarlemmermeer is in 2014 vrijwel gelijk gebleven. Het aantal werkzame personen nam af met 238; een daling van 0,2%. Het totaal komt hiermee op 117.550 full-time arbeidsplaatsen.

Nadere informatie

Leidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming

Leidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming Leidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming - Internationalisering Leidse regio www.leidenincijfers.nl BELEIDSONDERZOEK 071-516 5123 I info@leidenincijfers.nl

Nadere informatie

Resultaten Conjuntuurenquete 2018

Resultaten Conjuntuurenquete 2018 Resultaten Conjuntuurenquete 2018 Datum, maart 2019 Inleiding In november en december 2018 zijn in het kader van de conjunctuurenquête (CE) ruim 500 bedrijven benaderd. Doel van deze enquête is om op reguliere

Nadere informatie

Meting economisch klimaat, november 2013

Meting economisch klimaat, november 2013 Meting economisch klimaat, november 2013 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers,

Nadere informatie

RECREATIE EN TOERISME. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 4 e editie. Opzet en inhoud

RECREATIE EN TOERISME. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 4 e editie. Opzet en inhoud 4 e editie RECREATIE EN TOERISME 2018 Voorne PutteN Opzet en inhoud Recreatie en toerisme is voor Voorne- Putten een belangrijke bedrijfstak. De sector levert niet alleen een bijdrage aan de regionale

Nadere informatie

Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken

Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken De Nederlandse bancaire vorderingen 1 op het buitenland zijn onder invloed van de economische crisis en het uiteenvallen van ABN AMRO tussen

Nadere informatie

Postcode Gem.CODE Gemeentenaam Cor.CODE Coropgebied Prov.CODE Provincie Regio geb.code Leegwaardegebied Amsterdam 23 Groot-Amsterdam 27

Postcode Gem.CODE Gemeentenaam Cor.CODE Coropgebied Prov.CODE Provincie Regio geb.code Leegwaardegebied Amsterdam 23 Groot-Amsterdam 27 1000 363 Amsterdam 23 Groot-Amsterdam 27 Noord-Holland W 363 Gemeente Amsterdam 1001 363 Amsterdam 23 Groot-Amsterdam 27 Noord-Holland W 363 Gemeente Amsterdam 1005 363 Amsterdam 23 Groot-Amsterdam 27

Nadere informatie

Toeristisch bezoek aan Dordrecht

Toeristisch bezoek aan Dordrecht Toeristisch bezoek aan Dordrecht Besteding van toeristische bezoekers groeit naar meer dan 100 miljoen In 2010 zorgde het toeristisch bezoek in Dordrecht voor een economische spin-off van ruim 73 miljoen.

Nadere informatie

Buitenlandse toeristen besteden ruim 4 miljard euro in Nederland

Buitenlandse toeristen besteden ruim 4 miljard euro in Nederland Buitenlandse toeristen besteden ruim 4 miljard euro in Nederland Nieuw onderzoek naar inkomend toerisme door NBTC Door: Ton Vermeulen, NRIT Onderzoek Het inkomend toerisme levert de Nederlandse economie

Nadere informatie

kantorenmonitor regio Amsterdam 2007

kantorenmonitor regio Amsterdam 2007 kantorenmonitor regio Amsterdam 2007 Gemeenten binnen de deelregio s Amsterdam, Amstelland, Meerlanden, Zaanstreek, Waterland, Almere, Zuid Kennemerland en IJmond. vooral kantoorruimte betrokken door kleinere

Nadere informatie

In 2015 daalde de leegstand met mc; in 2016 met mc.

In 2015 daalde de leegstand met mc; in 2016 met mc. kantorenmonitor Metropoolregio 217 Muiden Lelystad Verdere daling van de leegstand door forse onttrekking van kantoorruimte en toegenomen kantoorgebruik Weesp Naarden Huizen Bussum Gooi Gooi- en Vechtstreek

Nadere informatie

N B T C A F D E L I N G R E S E A R CH S E P T E M B E R 2 0 0 9 TOERISME IN PERSPECTIEF

N B T C A F D E L I N G R E S E A R CH S E P T E M B E R 2 0 0 9 TOERISME IN PERSPECTIEF N B T C A F D E L I N G R E S E A R CH S E P T E M B E R 2 0 0 9 TOERISME IN PERSPECTIEF 2009 ONTWIKKELINGEN MBT T OT INKOMEND EN BINNENLANDS TOERISM E NADER BEKEKEN Toerisme in perspectief 2009 Ontwikkelingen

Nadere informatie

Persbericht. Gevoelens van onveiligheid iets verminderd. Centraal Bureau voor de Statistiek

Persbericht. Gevoelens van onveiligheid iets verminderd. Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-015 1 maart 2012 9.30 uur Gevoelens van onveiligheid iets verminderd Minder Nederlanders voelen zich onveilig Slachtofferschap veel voorkomende criminaliteit

Nadere informatie

opgeleverd leegstand eind december

opgeleverd leegstand eind december kantorenmonitor Metropoolregio Amsterdam Muiden Lelystad Weesp Naarden Huizen Bussum Gooi Gooi- en Vechtstreek en Laren Vechtstreek Hilversum Wijdemeren Toename leegstand door sterk gedaald kantoorgebruik

Nadere informatie

Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2013

Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2013 Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2013 Postbus 658 1000 AR Amsterdam Bezoekadres Oudezijds Voorburgwal 300 Telefoon 020 251 0333 Fax 020 251 0444 www.os.amsterdam.nl Metropoolregio Amsterdam in cijfers

Nadere informatie

Toerisme in perspectief Januari NBTC Holland Marketing Afdeling Market Insights

Toerisme in perspectief Januari NBTC Holland Marketing Afdeling Market Insights Toerisme in perspectief Januari 2018 NBTC Holland Marketing Afdeling Market Insights Inhoudsopgave Inleiding 1. Ontwikkelingen wereldwijd toerisme 2. Ontwikkelingen inkomend toerisme Nederland 3. Analyse

Nadere informatie