Camerabewaking in ziekenhuizen

Transcriptie

1 Camerabewaking in ziekenhuizen Studienamiddag PSA Peter Van den Eynde Privacycommissie 7 juni 2013 Voorafgaand misverstand Bestaat er één allesomvattende wetgeving rond camera s = NEEN Specifieke wetgevingen voor de verwerkingen van beelden (bv. camerawet, KB ter uitvoering van voetbalwet) Wetgevingen die slechts in één welbepaald artikel spreken over de verwerking van beelden (bv. BOM wetgeving, detectivewet) Wetgeving zonder een specifieke bepaling rond de verwerking van beelden maar die wel van toepassing kan zijn (bv. privacywet) 1

2 Welke camerawetgeving in een ziekenhuis? Centraal: Finaliteit/doeleinde van de camera Misdrijven in ziekenhuizen (bv. diefstal, agressie, slagen en verwondingen, ) Camerawet + eventueel CAO 68 Toezicht op patiënten (bv. psychiatrie, intensieve zorgen, ) Privacywet I. Misdrijven in een ziekenhuis Misdrijven in een ziekenhuis door externen Misdrijven? bv. diefstal in een kamer, agressie (verbaal, slagen en verwondingen) op de spoed, Externen? Bezoekers (bv. familieleden), patiënten, leveranciers, Camerawet Misdrijven in een ziekenhuis door werknemers Misdrijven? Bv. diefstal Werknemers CAO 68 (camerabewaking op de arbeidsplaats ruimer dan misdrijven) 2

3 Bewakingscamera s op de werkvloer = 2 belangrijke teksten gelijktijdig van toepassing: Camerawet Wet van 2007 (gewijzigd in 2009 en beperkt in 2012) CAO nr. 68 Algemeen bindend verklaard bij KB, dateert van 1998 Enkel geldig voor privé-sector Waarom gelijktijdig = de camerawet zegt uitdrukkelijk dat ze niet van toepassing is op bewakingscamera s op de werkvloer Concreet: welke wetgeving dient een bedrijf/ziekenhuis na te leven indien de bewakingscamera zowel buitenstaanders als werknemers filmt? De camerawet en CAO 68 sluiten elkaar niet uit: De verantwoordelijke zal de camerawet moeten toepassen t.o.v. de personen die onder de toepassing vallen van deze wet en dit mutatis mutandis voor de CAO(privacywet) over camerabewaking op de werkplaats 3

4 Camerawet: principe Wanneer is de camerawet van toepassing? Het moet handelen over een bewakingscamera": Elk vast of mobiel observatiesysteem Met de bedoeling» Misdrijven te voorkomen, vast te stellen of op te sporen of» Overlast te voorkomen, vast te stellen of op te sporen of» De orde te handhaven Voor dit alles verzamelt, verwerkt of bewaart het systeem beelden Welke finaliteit? Bewaking en toezicht Camerawet: 3 types van plaatsen Niet-besloten plaats (= openbare weg, plein, ) Voor het publiek toegankelijke besloten plaats = elk besloten gebouw of elk besloten plaats bestemd voor het gebruik door het publiek waar diensten aan het publiek worden verstrekt (bv. winkel, café, loketzaal bank, bioscoop) Voor het publiek toegankelijke besloten plaats = elk besloten gebouw of elk besloten plaats die uitsluitend bestemd is voor het gebruik door gewoonlijke gebruikers (bv. woning, appartement, back office, ) 4

5 Camerawet: wie is de verantwoordelijke? "De natuurlijke persoon of de rechtspersoon, de feitelijke vereniging of het openbaar bestuur die alleen of samen met anderen het doel en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens bepaalt" (net zoals bij de privacywet) De verantwoordelijke dient de wet te respecteren, maar is ook een contactpersoon (voor de gefilmde persoon en voor de controlerende instanties) De verwerker is dus verschillend Camerawet: enkele principes Proportionaliteitsbeginsel: eerst nadenken voor plaatsing (is het noodzakelijk, belangenafweging, slechts aanvullend middel, ) Gefilmde beelden Pertinent en niet excessief Enkel locatie van verantwoordelijke filmen (dus niet andermans eigendom) Verbod tot filmen van bepaalde gevoelige gegevens Niet iedereen heeft toegang Zowel intern Als extern (politie, gerecht) Recht van toegang door betrokkene 5

6 Camerawet: enkele principes (2) Bewaarduur: maximaal 1 maand Informatieplicht ( heimelijk filmen): Plaatsen van een pictogram: de camerawet voorziet een verplicht model (KB 10 februari 2008 tot vaststelling van de wijze waarop wordt aangegeven dat er camerabewaking plaatsvindt) Informatieplicht (vervolg): Afhankelijk van type plaats verschilt de grootte Aluminiumplaat of geplastificeerde sticker Aantal verplichte vermeldingen:» "Camerabewaking Wet van 21 maart 2007"» De naam van de verantwoordelijke voor de verwerking (natuurlijk persoon of rechtspersoon) of zijn vertegenwoordiger (naam bedoeld voor het uitoefenen van de rechten)» Het postadres (eventueel ook het adres) waar de verantwoordelijke voor de verwerking kan bereikt worden 6

7 Camerawet: de aangifte De camerawet voorziet een specifieke aangifteprocedure Iedere beslissing dient medegedeeld te worden aan de Privacycommissie en aan de betrokken korpschef: Via een standaardformulier Uiterlijk de dag vóór de datum van ingebruikneming Het formulier bevestigt dat het gebruik conform de wet is In de praktijk gebeurt alles via één aangifte PER SITE Op de aangifteplicht bestaat 1 uitzondering (persoonlijk of huishoudelijk gebruik) De camerawet: de aangifte-praktisch De Privacycommissie werkt met een thematische aangifte Voordelen van een dergelijke thematische aangifte: Geen overbodige rubrieken Maximaal vooraf ingevulde rubrieken Hergebruik makkelijker Alleen elektronische aangifte 7

8 CAO 68: draagwijdte CAO 68: camerabewaking op arbeidsplaats - privésector Bevestigt en concretiseert principes privacywet (doeleinden, proportionaliteit en informatieverplichting) vanuit: Waarborgen van eerbiediging van persoonlijke levenssfeer van werknemers en bescherming van hun waardigheid Rekening houdend met behoeften van goede werking van de onderneming Camerabewaking is elk bewakingssysteem gericht op bewaken van bepaalde plaatsen of activiteiten op de arbeidsplaats, met of zonder bewaring van de beeldgegevens CAO 68: voortdurend of tijdelijk Camerabewaking mag voortdurend of tijdelijk zijn bij doelen: Veiligheid en gezondheid Bescherming van goederen van de onderneming Controle van het productieproces enkel van machines Camerabewaking mag enkel tijdelijk zijn bij: Controle van het productieproces van werknemers Controle van arbeid van de werknemer Voortdurende camerabewaking van werknemer is niet toegelaten! 8

9 CAO 68: procedure tot plaatsing Werkgever moet informatie verschaffen over alle aspecten camerabewaking: Voorafgaandelijk en bij opstarten aan ondernemingsraad, of comité voor preventie en bescherming, of vakbondsafvaardiging, of werknemers Bij opstarten: betrokken werknemers Informatie omtrent: Nagestreefde doeleinde Al dan niet bewaren van beeldgegevens Aantal en plaatsing camera s Periode(n) van functionering Met oog op dialoog en invoering in klimaat van vertrouwen Verschillende procedure t.o.v. camerawet! Camerabewaking: enkele cijfers 3 types van thematische aangiftes in het kader van camerabewaking (aantal d.d. 25/03/2013): Type 1: aangifte in het kader van een niet besloten plaats, Aantal: 372 (per grondgebied) Type 2: aangifte in het kader van een besloten plaats (al dan niet toegankelijk), Aantal: (per site) Type 3: aangifte voor camerabewaking op de arbeidsplaats (al dan niet CAO nr. 68) Aantal: (per verantwoordelijke) 9

10 10

11 11

12 II. Toezicht op patiënten in een ziekenhuis Camerawet niet van toepassing geen bewakingscamera volgens definitie Privacywet wel van toepassing Er is immers een verwerking van persoonsgegevens Bovendien gevoelige persoonsgegevens (=gezondheidsgegevens) Privacywet: verwerking? Elke bewerking of geheel van bewerkingen m.b.t. persoonsgegevens, al dan niet uitgevoerd met behulp van geautomatiseerde procédés Bv.: verzamelen, bewaren, bijwerken, wijzigen, verspreiden, met elkaar in verband brengen, raadplegen, gebruiken,... 12

13 Privacywet: persoonsgegeven? Iedere informatie betreffende een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon Identificeerbaar = iemand die direct of indirect kan geïdentificeerd worden, met name aan de hand van een identificatienummer of via één of meer specifieke elementen die kenmerkend zijn voor haar fysieke, psychische, fysiologische, psychische, economische, culturele of sociale identiteit Geen rechtspersoon Bv.: naam, foto, telefoonnummer (privé/werk), rijksregisternummer, bankrekeningnummer, adres, vingerafdruk, code,... Privacywet: gewone en gevoelige gegevens Privacywet maakt verschil tussen Gewone gegevens (bv: naam, voornaam, geboortedatum, ) en Gevoelige gegevens Gevoelige gegevens (bv. over politieke opvattingen, lidmaatschap vakbond, seksuele leven, ) Gezondheidsgegevens Gerechtelijke gegevens Principieel verbod op verwerking, tenzij 13

14 Privacywet: gezondheidsgegevens Geen definitie Principieel verbod op verwerking, tenzij o.a. Na schriftelijke toestemming van de betrokkene Nodig voor preventieve geneeskunde, medische diagnose,, verstrekken van zorg, beheer van de gezondheidsdiensten,... steeds via beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg Nodig in het kader van arbeidsrecht/sociaal zekerheidsrecht Toegelaten door een wettelijke verplichting Nodig voor een dringend/concreet gevaar... Inzameling moet bij betrokkene zelf gebeuren Privacywet: gevolg gevoelige gegevens Strenger regime = bijkomende voorwaarden, bv.: Lijst met de categorieën personen die de persoonsgegevens kunnen raadplegen, Vertrouwelijk karakter moet kunnen gewaarborgd worden (via wettelijke of statutaire verplichting van bovenvermelde categorieën personen) In aangifte melding maken van rechtsgrond voor verwerking 14

15 Gevolg: principes privacywet Belangrijkste principes: Legitimiteit/finaliteit Proportionaliteit Aangifte door verantwoordelijke voor de verwerking Informatieplicht Privacywet: legitimiteit/finaliteit Zoals gezegd principieel verboden om gezondheidsgegevens te verzamelen, tenzij In verleden 2 mogelijke rechtsgronden aangehaald Toezicht op de gezondheidstoestand (bv. intensieve zorgen) Wanneer de verwerking noodzakelijk is voor doeleinden van preventieve geneeskunde of medische diagnose, het verstrekken van zorg of behandelingen aan de betrokkene of een verwant, of het beheer van de gezondheidsdiensten handelend in het belang van de betrokkene en de gegevens worden verwerkt onder het toezicht van een beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg (art. 7, 2, j) privacywet) 15

16 Toezicht psychiatrische patiënten (bv. isoleercel) wanneer de verwerking noodzakelijk is voor het voorkomen van een concreet gevaar [of voor de beteugeling van een bepaalde strafrechtelijke inbreuk] (art. 7, 2, g privacywet) Privacywet: proportionaliteit Persoonsgegevens dienen steeds toereikend, terzake dienend en niet overmatig te zijn Afweging belang ziekenhuis recht op bescherming persoonlijke levenssfeer patiënt Delicaat gelet op gevoelige gegevens Centrale vraag: is cameratoezicht noodzakelijk voor het volbrengen van de taken van het ziekenhuis? Zijn er andere, minder privacyschendende middelen om hetzelfde doel te bereiken? 16

17 Verschillende knelpunten: Dikwijls ruimten waar personen een tijd onafgebroken (kunnen) blijven Personen hebben niet altijd de mogelijkheid om zich te onttrekken aan verwerking Personen kunnen niet altijd hun mening ventileren In psychiatrie: zie zelfs in het verleden Europees Comité voor preventie van foltering Een integrale en permanente camerabewaking lijkt dan ook brug te ver eerder onderdeel van gericht pakket Andere mogelijkheden: monitoring via computersysteem van de vitale functies, visuele of auditieve controle door verplegend personeel, Privacywet: aangifte door verantwoordelijke Aangifte van systeem aan Privacycommissie door verantwoordelijke voor de verwerking De al dan niet natuurlijke persoon die alleen of met anderen het doel en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens bepaalt Bv.: dokter, bedrijf, gemeente, VZW,... Belangrijke figuur want hij dient alle principes van de privacywet na te leven (doet hij beroep op een verwerker, dient hij met deze een overeenkomst te sluiten) Verschillend van verwerker (bv. installateur) 17

18 Privacywet: informatieverplichting In de camerawet is de informatieverplichting geconcretiseerd door het uniforme pictogram De privacywet spreekt enkel in algemene bewoordingen over het informeren van de betrokkene: Informatie zoals o.a. naam en adres verantwoordelijke, doeleinde verwerking Manier waarop blijft vrij: bv. onthaalbrochure ziekenhuis, brief, pictogram (maar dan verschillend van dat van camerawet), Meer informatie Website: Meer informatie over bepaalde thema s zoals bewakingscamera s, privacywet in het algemeen Wetteksten Aangifteapplicatie Adviezen/aanbevelingen, bv. advies 34/99 commission@privacycommission.be Telefoon eerstelijn (voor ingewikkelde vragen best mail of brief): 02/ (NL) of 02/ (FR) 18

19 Uitsmijter: Performant bewakingscamerasysteem? Denk aan: Beeldvorming licht (daglicht, kunstlicht, infrarood, tegenlicht) Opnamemedium (analoog, digitaal: opletten voor geheugencapaciteit en eventuele compressietechnieken) Inzoomen (analoog digitaal, digitaal geeft enkel grotere pixels) Positie camera (hoogte, objecten in de buurt zoals bomen) Beeldresolutie Onderhoud... Lijkt evident, maar Vragen? 19