Eenvoudig Beter in de praktijk. Crisis- en herstelwet projecten in beeld (7 e en 8 e tranche)

Transcriptie

1 Eenvoudig Beter in de praktijk Crisis- en herstelwet projecten in beeld (7 e en 8 e tranche)

2 Meer informatie Publicaties Praktijkervaringen Crisis- en herstelwet (voortgangsrapportage ) Eenvoudig Beter in de praktijk (Crisis- en herstelwet projecten in beeld, 5e en 6e tranche) Praktijkervaringen Crisis- en herstelwet (voortgangsrapportage ) Crisis- en herstelwet: ontwikkelingsgebieden Over de Crisis- en herstelwet Eenvoudig Beter in de praktijk (Crisis- en herstelwet projecten in beeld, 3e en 4e tranche) Praktijkervaringen Crisis- en herstelwet (voortgangsrapportage ) Eenvoudig Beter in de praktijk (Crisis- en herstelwet projecten in beeld, 1e en 2e tranche) Rapportage praktijkervaringen Crisis- en herstelwet (Evaluatie ) Internet Vragen Algemene vragen, aanmelding van experimenten of extra exemplaren van deze brochure: Juridische vragen over de toepassing van de wet bij concrete projecten: II Ministerie van Infrastructuur en Milieu

3 Eenvoudig Beter in de praktijk Crisis- en herstelwet projecten in beeld (7 e en 8 e tranche) Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 1

4 2 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

5 Inhoudsopgave Meer informatie II Inleiding 5 Overzichtskaart projecten 6 Peter Smit, wethouder gemeente Den Haag 8 Almere, Almere/Zeewolde, Assen, Culemborg, Den Haag, Enschede, Weesp, Zaanstad: Verbrede reikwijdte bestemmingsplan 10 Amsterdam: Voorzienbare planschade 18 Delfzijl en Eemsmond: Haven- en industriegebieden Oosterhorn en Eemshaven 20 Flevoland: Opschalen en saneren windturbineparken (uitbreiding) 22 Hoogeveen: Vermindering regeldruk bouwwerken 24 Westland: Dijckerwaal 26 Bob Bergkamp, wethouder gemeente Breda 28 Amsterdam: bedrijventerrein Cruquiusgebied 30 Assen: Havenkwartier, verbrede reikwijdte bestemmingsplan 32 Breda, Bussum, Deventer, Oldenzaal, Soest en Venlo: Pilot bestemmingsplan met bredere reikwijdte voor het gehele grondgebied 34 Arnoud Strijbis, hoofd vergunningen gemeente Eindhoven 38 Delft, Den Haag, Eindhoven, Rotterdam en Sint Anthonis: Vervallen preventieve toets aan het Bouwbesluit bij Keurmerk Garantiewoningen 40 Maasdonk, Bernheze, Oss en s-hertogenbosch: Bedrijventerrein Heesch-West 42 Meerssen: Omgevingsvisie Meerssen 46 Nieuwegein: Galecopperzoom 48 Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 3

6 Rotterdam Centraal 4 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

7 Inleiding Leren innoveren De financiële en economische crisis stelt de bouw en de ruimtelijke ordening voor grote uitdagingen. Vernieuwing is nodig om de impasse te doorbreken. Het kabinet is in maart 2010 gekomen met de Crisis- en herstelwet (Chw). Die wet biedt initiatiefnemers mogelijkheden om nieuwe ontwikkelingen in praktijk te brengen door ruimte te geven binnen de wettelijke kaders. Om gebruik te kunnen maken van de Chw moet de minister van Infrastructuur en Milieu gebieden en projecten bij Algemene maatregel van bestuur aanwijzen. Het gaat om drie bijzondere voorzieningen. In ontwikkelingsgebieden krijgt de gemeente (of provincie) extra manoeuvreerruimte bij het vaststellen van het bestemmingsplan. In innovatieve experimenten mogen de initiatiefnemers afwijken van bepaalde wettelijke bepalingen. In lokale of (boven)regionale projecten met nationale betekenis committeren overheden zich aan de opgestelde structuurvisie en worden besluiten gecoördineerd en versneld tot stand gebracht. In juli 2010 zijn de eerste gebieden en projecten in het Besluit uitvoering Chw opgenomen als ontwikkelingsgebied, innovatief experiment of lokaal of (boven)regionaal project met nationale betekenis. Daarna zijn telkens in tranches (groepen) nieuwe gebieden en projecten toegevoegd. Met de toevoeging van de zevende en achtste tranche van het Besluit uitvoering Chw komt het totaal aantal gebieden en projecten op 94. In al deze projecten wordt nieuwe kennis ontwikkeld. Kennis waarmee vastgelopen projecten weer op gang komen, nieuwe perspectieven ontstaan en duurzame initiatieven kunnen worden gerealiseerd. Deze kennis versterkt de kwaliteit van de leefomgeving en de economische ontwikkeling. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu wil deze kennis zoveel mogelijk ontsluiten, zodat op andere plekken daarop kan worden voortgebouwd. Een basis daarvoor zijn de beschrijvingen van de projecten die met de Chw aan het werk zijn. Eerder verschenen al bundels met beschrijvingen van de projecten die zijn aangewezen in de 1e en de 2e tranche van het Besluit uitvoering Chw, de 3e en 4e tranche en de 5e en 6e tranche. Voor u ligt de bundel met de projectbeschrijvingen van de 7e en 8e tranche. Interviews met steutelfiguren diepen de achtergronden van enkele van deze projecten verder uit. De bundel beschrijft één (gecombineerd) ontwikkelingsgebied en 26 innovatieve experimenten. Opvallend is dat bij het grootste deel van deze projecten bestaat uit een experiment met het wetsvoorstel Omgevingswet. Het gaat om pilots met een bestemmingsplan met een verbrede reikwijdte, vooruitlopend op het omgevingsplan van de Omgevingswet. Gemeenten willen bij hun ruimtelijke ontwikkeling alle aspecten van de fysieke omgeving betrekken (niet alleen ruimte, maar bijvoorbeeld ook milieuaspecten), en ze willen flexibeler kunnen omgaan met onderzoek, exploitatieplan en tijdhorizon. De Chw biedt daartoe de mogelijkheden. De Chw is steeds meer in beeld gekomen als een wet waarmee kan worden vooruit gelopen op het wetsvoorstel Omgevingswet. Dat maakt deze bundel met projectbeschrijvingen extra interessant. De ervaringen die in de pilots worden opgedaan geven al een eerste inkijk in de mogelijkheden die de Omgevingswet in Nederland gaat bieden. Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 5

8 Crisis- en Herstelwet 1 Ontwikkelingsgebieden Tranche 1 7 Innovatieve Experimenten Tranche Ontwikkelingsgebieden Tranche 7 Innovatieve Experimenten Tranche Ministerie van Infrastructuur en Milieu km schaal 1:

9 Crisis- en herstelwet projecten Ontwikkelingsgebieden 7 e tranche 1 Delfzijl & Eemsmond, haven- en industriegebieden Oosterhorn & Eemshaven Innovatief experiment 7 e tranche 2 Almere en Zeewolde, Oosterwold 3 Almere, Weerwater 4 Amsterdam, Amstel III en Telepoort 5 Assen, Toeristisch Recreatieve Zone (incl. TT circuit) 6 Culemborg, Spoorzone 7 Den Haag, Binckhorst 8 Enschede, gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente 9 Hoogeveen, Vermindering regeldruk Bouwwerken 10 Weesp en Muiden, Bloemendalerpolder 11 Westland, Dijckerwaal 12 Zaandam, Hembrugterrein 8 e tranche 13 Amsterdam, Cruquiusgebied 14 Assen, project Havenkwartier 15 Breda, experiment Omgevingsplan verbrede reikwijdte 16 Gemeenten Bernheze en s-hertogenbosch, bedrijventerrein Heesch West 17 Bussum, experiment Omgevingsplan verbrede reikwijdte 18 Delft, Keurmerk Garantiewoningen 19 Den Haag, Keurmerk Garantiewoningen 20 Deventer, experiment Omgevingsplan verbrede reikwijdte 21 Eindhoven, Keurmerk Garantiewoningen 22 Nieuwegein, Galecopperzoom 23 Meerssen, gebiedsdekkende Omgevingsvisie 24 Oldenzaal, experiment Omgevingsplan verbrede reikwijdte 25 Rotterdam, Keurmerk Garantiewoningen 26 St. Anthonis, Keurmerk Garantiewoningen 27 Soest, experiment Omgevingsplan verbrede reikwijdte 28 Venlo, experiment Omgevingspan verbrede reikwijdte Inhoudsopgave Eenvoudig Beter in de praktijk 7

10 Peter Smit, wethouder gemeente Den Haag Met de Chw kun je je beperken tot reële scenario s. 8 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

11 Peter Smit is nog nét wethouder van Verkeer, Binnenstad, Binckhorst en Milieu van de gemeente Den Haag. De gemeenteraadsverkiezingen zijn achter de rug en een nieuw college van B&W klopt bij wijze van spreken al op de deur. Een goed moment om nog eens terug te kijken. We hebben tot nu toe goede ervaringen opgedaan met het inschakelen van de Crisis- en herstelwet. Dan doel ik op projecten als de Rotterdamse Baan en de Scheveningse haven. Wat me daarbij vooral aanspreekt daarbij zijn de strakke termijnen die zijn gesteld voor bijvoorbeeld uitspraken van de Raad van State. Dat werkt prettig, want dan weet je waar je aan toe bent. Vandaar dat we bij het project Binckhorst, mede gelet op inhoudelijke en de processuele mogelijkheden weer een beroep doen op de Chw. Den Haag is eigenlijk een milieuhinderluwe stad, maar van de Binckhorst kun je dat niet zeggen. Je hebt daar te maken met een emplacement, een asfalt- en betoncentrale, autosloperijen, vuilverwerking: dat kan stevig met elkaar gaan botsen. Met de Chw kun je je beperken tot reële scenario s. De onderzoekslast wordt aanzienlijk verlicht. Voor situaties die zich eigenlijk nooit voordoen, hoef je geen onderzoek te doen. De plannen voor de Binckhorst zijn aangepast vanwege de economische crisis. We hebben de oorspronkelijke plannen laten varen. In plaats van Sovjet-planologie willen we naar uitnodigingsplanologie. We streven in dit gebied diversificatie van functies na. De locatie is prima. Waar we tegenaan liepen was de tienjarentermijn van het bestemmingsplan. Je kunt nu eenmaal niet alles realiseren in zo n korte tijdspanne. Vergelijk het met het Laakhavengebied in Den Haag, achter het spoor. Dat heeft wel 25 jaar geduurd voordat het echt wat was en we zijn nog steeds niet helemaal klaar. Een omgevingsplan biedt meer mogelijkheden dan een bestemmingsplan. Ik vind het een uitdaging om een omgevingsplan te maken. Zo n plan biedt veel meer mogelijkheden, en het is leuk om dat zelf te ontwikkelen. Binckhorst is een verouderd bedrijventerrein. Er is veel leegstand, zo n 30 à 50%. Er moet een aantal dingen gebeuren. Allereerst moet de bereikbaarheid worden verbeterd. Er moet een andere ontsluitingsstructuur komen, in aansluiting op de toekomstige Rotterdamse Baan. Nu al zijn er allerlei goede ontwikkelingen waar te nemen. Twee leegstaande kantoren worden getransformeerd tot een andere bestemming. Ondernemers melden zich weer om grondposities in te nemen. Er worden 400 eenheden studentenhuisvesting gebouwd. Als het eenmaal gaat lopen, heeft dat een vliegwielfunctie. Je kunt wel stellen dat men de Binckhorst aan het ontdekken is. Kijk naar de Fokker-terminal waarvoor een tijdelijke functie is gevonden. Er worden weer woningen gebouwd. Flexibeler regels kunnen ons bij deze ontwikkeling helpen. Je komt minder belemmeringen tegen en je kunt als gemeente meer en beter faciliteren. De gemeente Den Haag heeft voor 90 miljoen aan bezit verworven. Panden die eigenlijk gekocht zijn om te slopen. Door de economische crisis is veel daarvan afgeschreven. Maar het dieptepunt van de crisis is nu wel achter de rug en je ziet weer een toenemende dynamiek. Met betrekking tot de komende Omgevingswet merkt Peter op dat de verwachtingen redelijk hoog gespannen zijn. Als de belangrijkste doelstelling van de wet slaagt een eenvoudiger en beter omgevingsrecht dan is het een gouden kans. Aan de andere kant moet je er ook voor uitkijken dat je geen oude schoenen weg gooit voordat je betere hebt. Het proces van regels opnieuw tegen het licht houden, vereenvoudigen, samenvoegen, is niet gemakkelijk. Je zou eigenlijk helemaal opnieuw moeten kunnen beginnen, maar dat gaat nu eenmaal niet. Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 9

12 Almere, Almere/Zeewolde, Assen, Culemborg, Den Haag, Enschede, Weesp, Zaanstad: Verbrede reikwijdte bestemmingsplan ontwikkelingsgebied innovatief experiment lokaal project met nationale betekenis Deze tijd vraagt een ander soort bestemmingsplan: minder vooraf bepalen, meer ruimte geven aan initiatieven. Gemeenten kunnen daar nu al mee aan de slag gaan. Het experiment met de Omgevingswet maakt dat mogelijk. Maarten Engelberts, jurist gemeente Den Haag en ministerie IenM Bijlage 37 bij Besluit uitvoering Crisis- en Herstelwet Kaart Almere Almere & Zeewolde: en Zeewolde, Oosterwold 0 4 km 10 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

13 Situatie Soms kunnen gemeenten niet goed uit de voeten met het bestaande ruimtelijke instrumentarium. Het zijn over het algemeen gebieden met een stagnerende ontwikkeling. Dat komt vaak omdat bij de aanvang van de planontwikkeling geen duidelijkheid bestaat over de precieze aard, functie, de locatie en het tempo van de realisatie van planonderdelen. Gemeenten willen komen tot een organische ontwikkeling met een flexibele invulling op basis van initiatieven van derden. De gemeenten zien voor zichzelf een faciliterende rol. Doelstelling Een belangrijk instrument in de Omgevingswet wordt het omgevingsplan. Dat instrument is geschikt om de ontwikkeling van de bedoelde gebieden vlot te trekken. Om die reden wil een aantal gemeenten, vooruitlopend op het tot stand komen van de Omgevingswet, experimenteren in de geest van de nieuwe regelgeving. Dat levert voor de aangemelde gebieden naar verwachting een oplossing op én in deze experimenten ontstaat praktijkkennis die waardevol is bij het wetgevingstraject voor de Omgevingswet. Stand van zaken De experimenten gaan van start in de volgende gemeenten en gebieden: Almere en Zeewolde: Oosterwold Het omvangrijke gebied Oosterwold (4.300 ha) moet zich in de komende 20 tot 30 jaar organisch ontwikkelen tot een groen woonwerkgebied. Hoe het gebied er uit zal gaan zien, hangt in belangrijke mate af van de talloze grote en kleine initiatieven vanuit burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Functies, locaties en timing liggen niet vast. Het experimentele omgevingsplan moet een goede basis bieden. Almere: Weerwater Almere Centrum Weerwater is al aangemerkt als ontwikkelingsgebied onder de Chw. De gemeente hanteert bij de ontwikkeling van dit gebied (ruim 400 ha) een kansenstrategie. Het gaat om een geleidelijke ontwikkeling tot (boven)regionaal centrumgebied met bijzondere thematische concepten voor ontspanning, zorg, recreatie, economie en sport. De Floriade vormt in combinatie met de verdubbeling van de A6 een belangrijk startpunt. Bijlage 38 bij Besluit uitvoering Crisis- en Herstelwet Kaart Almere: Almere, Weerwater 0 1 km Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 11

14 Assen: Toeristisch recreatieve zone (incl. TT-circuit) Het gebied tussen TT-circuit Assen en Verkeerspark Assen valt deels binnen de toeristisch recreatieve zone van het project FlorijnAs (lokaal project met nationale betekenis op grond van de Chw). Deze zone moet uitgroeien tot een hoogwaardig recreatief gebied met een grote aantrekkingskracht voor bewoners en toeristen. Vanuit de overheid wordt de ontsluiting van het gebied verbeterd. De gemeente wil in aansluiting daarop vooral kansen uit de markt halen bij het aantrekken van voorzieningen voor toerisme en recreatie. Het experimentele omgevingsplan moet dit ondersteunen. Culemborg: Spoorzone De Spoorzone (oud bedrijventerrein en deels voormalige stortplaats) wordt op organische wijze ontwikkeld tot een aantrekkelijke stationsomgeving met goede vervoersvoorzieningen, winkels, een hotel, horeca, bedrijvigheid en ontspanning. Het traditionele bestemmingsplan past niet bij de beoogde organische ontwikkeling: het heeft een te korte geldingsduur, is te weinig flexibel en vraagt teveel duidelijkheid vooraf. Het experiment met een verlengde bestemmingsplanhorizon tot 20 jaar moet een werkbare en betrouwbare juridische basis verschaffen. Den Haag: Binckhorst Toen duidelijk werd dat de grootschalige ontwikkelingen in de Binckhorst niet zouden doorgaan heeft de gemeente voor een andere aanpak gekozen: organisch ontwikkelen waarbij initiatieven uit de markt moeten komen. De gemeente zorgt voor de ruimtelijke structuur. Bestuurlijk is vastgesteld dat het bedrijventerrein Binckhorst kan transformeren naar een gemengd woon-werkgebied. De gemeente kan die ontwikkeling nu faciliteren met onder meer de experimentele juridisch-ruimtelijke basis vooruitlopend op de Omgevingswet. De gemeente stuurt wel op duurzaamheid: zoals ruimte voor fietsen en wandelen, intensivering van het ruimtegebruik en meer groen. Enschede: Gebiedsontwikkeling luchthaven Twente e.o. De voormalige militaire luchtmachtbasis Twente wordt omgevormd tot een burgerluchthaven met daarnaast ruimte voor natuur, ontspanning, bedrijvigheid, evenementen en woningbouw. De huidige ruimtelijk-juridische middelen sluiten niet goed aan bij de gewenste organische ontwikkeling, die uitgaat van het benutten van de bestaande waarden van het gebied. Het experimentele omgevingsplan moet ruimte gaan bieden om soepel te kunnen schakelen tussen beleid, ruimtelijk-juridisch kader en uitvoering. Bijlage 39 bij Besluit uitvoering Crisis- en Herstelwet Kaart Assen: Assen, Toeristisch Toeristisch-recreatieve Recreatieve zone Zone incl. (incl. TT-circuit TT-circuit) 0 1 km 12 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

15 Bijlage 40 bij Besluit uitvoering Crisis- en Herstelwet Kaart Culemborg: Culemborg, Spoorzone 0 0,5 km Bijlage 41 bij Besluit uitvoering Crisis- en Herstelwet Kaart Den Den Haag: Haag, Binckhorst 0 0,7 km Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 13

16 Bijlage 42 bij Besluit uitvoering Crisis- en Herstelwet Kaart Enschede: Enschede, Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente Luchthaven Twente e.o. 0 1 km Weesp en Muiden: Bloemendalerpolder In de Bloemendalerpolder wordt de bouw van maximaal 2750 woningen gekoppeld aan de ontwikkeling van een groenblauwe structuur. Binnen afspraken op hoofdlijnen zijn de marktpartijen zelfstandig verantwoordelijk voor de totale gebiedsontwikkeling. Bij deze ontwikkeling past geen strak ruimtelijk keurslijf maar flexibiliteit. Zaanstad: Hembrugterrein Het Hemburgterrein is een voormalig defensieterrein met bos en (monumentale) bedrijfsbebouwing. Doel is de herontwikkeling tot gemengd stedelijk gebied. Ook de mogelijkheden voor woningbouw worden onderzocht. Lastige punten zijn de milieucontouren en de bodemverontreiniging. Vanwege de lange doorloop en onzekerheden voldoet het huidige instrumentarium niet. Ook is een andere aanpak nodig om planvorming en investering in de huidige monumentale bebouwing uit te lokken. Onzekerheid over het uiteindelijke programma leidt er tevens toe dat met minder nauwkeurigheid de causaliteit is vast te stellen voor het wettelijk verplichte kostenverhaal. De gemeente gaat het experiment aan om een innovatieve en duurzame ontwikkeling op gang te krijgen. Volgende stappen De gemeenten gaan elk aan de slag met het opstellen van een experimenteel omgevingsplan. Zolang de Omgevingswet nog niet in werking is getreden, geldt een dergelijk vastgesteld plan als een buitenwettelijk en vormvrij (bestemmings)plan. Waarom Chw? Een ontwikkeling die vooral voortkomt uit initiatieven van marktpartijen, burgers of bedrijven kan met het huidige instrumentarium niet goed worden vormgegeven. De bestemmingsplannen hebben een realisatietermijn en geldingsduur van 10 jaar, waar meer organische ontwikkeling een langer of nog onbekend tijdbeslag met zich mee brengt. Onderzoek naar de inpassing, de effecten en de uitvoerbaarheid moet in de huidige systematiek vooraf plaatsvinden, zonder dat de initiatieven concreet zijn. Het experiment onder de Chw geeft ruimte om een bestemmingsplan op te stellen dat 20 jaar geldt. De reikwijdte van het plan is verbreed van een goede ruimtelijke ordening tot een veilige en gezonde leefomgeving. Het wordt daardoor bijvoorbeeld mogelijk regels op het gebied van milieu of andere beleidsregels in het plan op te nemen. Bepaalde wettelijke regels gelden niet, zoals over het op voorhand aantonen van de uitvoerbaarheid van het plan. 14 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

17 Bijlage 43 bij Besluit uitvoering Crisis- en Herstelwet Kaart Weesp Muiden Muiden: Weesp, Bloemendalerpolder 0 1 km Bijlage 44 bij Besluit uitvoering Crisis- en Herstelwet Kaart Zaanstad: Zaanstad, Hembrugterrein 0 0,5 km Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 15

18 Meer info Website Projectleider: gemeente Almere Oosterwold: Willem Meuwese, Website centrum-weerwater Website: Projectleider: gemeente Almere Weerwater: Henk Meijer, Website: Projectleider: gemeente Assen: Olga Coenraads, Website: Bouwplannen%20en%20projecten/Spoorzone Projectleider: gemeente Culemborg: Wout van der Heijden, Willem van Winkoop, Projectleider: gemeente Den Haag: Sandra Greuder, Maarten Engelberts, Website: Projectleider: gemeente Enschede: Rob Harmsen, Website: Projectleider: gemeente Weesp: Marcel Tromp, Website: Projectleider: gemeente Zaanstad: Eveline Zeeman Nico Kippers 16 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

19 Zaanstad: Hembrugterrein Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 17

20 Amsterdam: Voorzienbare planschade ontwikkelingsgebied innovatief experiment lokaal project met nationale betekenis De huidige regelgeving biedt ons onvoldoende handvatten om het aantal vierkante meters kantoorruimte in bestemmingsplannen per saldo te verminderen, vanwege het risico op planschade. Het zou goed zijn als opnieuw wordt bekeken of de wetgeving t.a.v. planschade niet zodanig kan worden aangepast, dat de gemeente beter in staat wordt gesteld eigenaren aan te pakken die weigeren mee te werken aan transformatie van hun langdurig leegstaande kantoren. Maarten van Poelgeest, wethouder ruimtelijke ordening en grondzaken Situatie De gemeente Amsterdam heeft te maken met structurele leegstand van kantoren. Dat geldt onder meer voor de kantoorgebieden Teleport (Sloterdijk) en Amstel III. In bestemmingsplannen is nog een aanzienlijke planvoorraad vierkante meters kantoor opgenomen. Het wegbestemmen van deze kantoorruimte levert grote risico s op planschadeclaims op. Doelstelling De gemeente wil het aantal vierkante meters kantoorruimte verminderen. De krimp van kantoorruimte moet de kwaliteit van de gebieden Teleport en Amstel III vergroten en bijdragen aan een meer effectief ruimtegebruik in bestaand stedelijk gebied. Het uitgangspunt is om transformatie van leegstaande kantoren zoveel mogelijk te stimuleren en dit in samenwerking met de eigenaren te doen. Echter niet alle eigenaren zijn bereid mee te werken aan transformatie. Stand van zaken Om tot de gewenste afname van kantoorruimte te komen, zijn de beide gebieden in de kantoorstrategie van de gemeente Amsterdam aangewezen als krimpgebieden en als gebieden in het kader van de Leegstandswet en de leegstandsverordening. Volgende stappen De gemeente wil bij herziening van de bestemmingsplannen, die teveel ruimte bieden voor de ontwikkeling van kantoren, het aantal vierkante meters kantoor verminderen door daarbij de onbenutte mogelijkheden voor de bouw van kantoren weg te bestemmen. Waarom Chw? Het wegbestemmen van kantoorruimte kan tot grote planschadeclaims leiden voor de gemeente. Dit risico kan worden beperkt door ervoor te zorgen dat de wijziging van de bestemmingsplannen voorzienbaar is. Dat gaat in stappen. De eerste stap is het voornemen in een openbaar (ruimtelijk) beleidsstuk om het kantorenbeleid te herzien en de oppervlakte aan kantoorruimte in te perken. De tweede stap is een wachttermijn. De belanghebbenden moeten een redelijke termijn krijgen om de bestaande bouwmogelijkheden toch te benutten. Als zij dat niet doen, dan verspelen zij hun recht op vergoeding van planschade. Er is dan sprake van passieve risicoaanvaarding. De derde stap is de wijziging van het bestemmingsplan met de vermindering van de kantoorfunctie. In de Wet ruimtelijke ordening is niet expliciet geregeld welke termijn als redelijk moet worden aangemerkt. Ook bestaat er geen jurisprudentie waar op kan worden teruggevallen. In de vorm van een experiment op basis van de Chw wordt de redelijke termijn voor de gebieden Teleport en Amstel III uitdrukkelijk vastgelegd, en wel op drie jaar. Na deze periode kan de gemeente de ruimtelijke mogelijkheden voor kantoren, voor zover die niet zijn benut, wegbestemmen. Het risico op de toewijzing van planschade is door deze stapsgewijze en duidelijke werkwijze fors ingeperkt. Meer info Renée van Bommel, r.vanbommel@dro.amsterdam.nl, Wouter Sietinga (jurist), w.sietinga@dro.amsterdam.nl 18 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

21 Amstel III ijlage 45A bij Besluit uitvoering Crisis- en Herstelwet aart Amsterdam, Amstel III III en Telepoort Bijlage 45B bij Besluit uitvoering Crisis- en Herstelwet Kaart Teleport Amsterdam, Amstel III en Telepoort 0 1 km 0 1 km Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 19

22 Delfzijl en Eemsmond: Haven- en industriegebieden Oosterhorn en Eemshaven ontwikkelingsgebied innovatief experiment lokaal project met nationale betekenis Het is lastig gebleken om een nieuw bestemmingsplan tot stand te brengen dat economische ontwikkeling en milieu- en natuurbeheer stevig met elkaar verbindt. Daarvoor is extra instrumentarium en een regionale aanpak nodig. Wij verwachten met de Chw de haven- en industrieterreinen in de Eemsdeltaregio op een integrale wijze flexibel en proactief te kunnen ontwikkelen en beheren. Jeroen Bos, projectleider gemeente Delfzijl Situatie Oosterhorn in de gemeente Delfzijl en Eemshaven in de gemeente Eemsmond zijn terreinen voor zware industrie en havengebonden activiteiten. Het terrein Eemshaven vervult bovendien een belangrijke rol in de nationale energievoorziening. Voor de Eemshaven wordt een uitbreiding voorbereid. Oosterhorn biedt als een van de weinige bedrijventerreinen in Nederland nog ontwikkelingsruimte voor zware chemische industrie. Tevens zijn beide terreinen aangewezen als gebied voor grootschalige windenergie. Het haven- en industriegebied grenst aan de beschermde natuurgebieden van de Waddenzee en de Eems-Dollard, wat een belangenconflict oplevert. Doelstelling De haven- en industriegebieden Oosterhorn en Eemshaven zijn zeehavens van nationaal belang. Het streven is het economische gebruik verder te ontwikkelen in balans met de kwetsbare omgeving. Stand van zaken Voor beide gebieden gelden verouderde bestemmingsplannen die onvoldoende steun bieden aan het tot stand komen van een optimaal ruimte- en milieugebruik. Vernieuwing van de bestemmingsplannen is dringend nodig. Dat blijkt onder de bestaande regelgeving niet goed mogelijk. Volgende stappen De gemeenten werken voor Oosterhorn en Eemshaven aan een nieuw integraal milieueffectrapport en hebben bestemmingsplannen in voorbereiding. Benodigd onderzoek, overleg met maatschappelijke organisaties en belanghebbenden en de procedure vergen nog de nodige tijd. Naar verwachting kunnen de bestemmingsplannen begin 2016 worden vastgesteld. Waarom Chw? Voor het gebied Oosterhorn is het op basis van de bestaande regelgeving tot op heden niet gelukt om tot een actueel bestemmingsplan te komen. Met het extra instrumentarium van de ontwikkelingsgebieden onder de Chw zou dat wel moeten lukken. Milieumaatregelen en ruimtelijke aanduidingen kunnen in het bestemmingsplan met de plus van de Chw nauwer op elkaar worden aangesloten. Daardoor ontstaat meer flexibiliteit en kan actiever en beter vorm worden gegeven aan een integraal gebiedsgericht beheer. De bestemmingsplannen voor Oosterhorn en Eemshaven zijn nog in ontwikkeling. De mogelijkheden worden verkend, zoals het ruimtelijk vastleggen in de bestemmingsplannen van de milieugebruiksruimte voor geluidhinder, geurhinder, externe veiligheid en duurzaamheid. Het gaat dan bijvoorbeeld om het onlangs vastgestelde geluidruimteverdeelplan voor industrielawaai in Oosterhorn. Dit geluidplan kan binnen een ontwikkelingsgebied ruimtelijk worden geborgd. Verder ontstaan mogelijkheden om maatregelen vast te leggen om de vastgestelde milieudoelen te behalen, om de PAS (Programmatische Aanpak Stikstof ) toe te passen en om negatieve effecten op omringende natuurwaarden te voorkomen. Tevens kunnen in een ontwikkelingsgebied op basis van art. 19 db Natuurbeschermingswet in de bestemmingsplannen bindende kaders worden geboden voor vergunningverlening van concrete initiatieven ingevolge de Natuurbeschermingswet. Ook wordt verkend of een brandweer op parkniveau kan leiden tot een betere risicobeheersing dan brandweer op bedrijfsniveau. Het ontwikkelingsgebied kan daar mogelijk een kader voor bieden. 20 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

23 Eemshaven ijlage 36A bij Besluit uitvoering Crisis- en Herstelwet aart Delfzijl, Zeehaven- Oosterhorn en industriegebieden Oosterhorn en Eemshaven Bijlage 36B bij Besluit uitvoering Crisis- en Herstelwet Kaart Eemshaven Eemsmond, Zeehaven- en industriegebieden Oosterhorn en Eemshaven 0 2 km 0 2 km Meer info Website: Projectleider: voor de gemeente Delfzijl Jeroen Bos, j.bos@delfzijl.nl voor de gemeente Eemsmond Sjoert Klein, s.b.klein@eemsmond.nl voor de provincie Groningen Hans van Hilten, j.c.van.hilten@provinciegroningen.nl Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 21

24 Flevoland: Opschalen en saneren windturbineparken (uitbreiding) ontwikkelingsgebied innovatief experiment lokaal project met nationale betekenis Het energievraagstuk vraagt om passend ruimtelijk instrumentarium. De Chw kan daarin een sleutelrol vervullen. Dennis Menting, senior-beleidsmedewerker ruimte Situatie Flevoland profileert zich als de windprovincie van Nederland. In 2012 had Flevoland 600 turbines met een opgesteld vermogen van 600 MW. Tot en met 2015 is een uitbreiding voorzien met circa 125 windturbines en een groei van het vermogen naar 1170 MW. De ruimtelijke mogelijkheden voor de plaatsing van turbines in Flevoland zijn daarmee volledig benut. De productie van windenergie kan alleen nog toenemen door sanering en modernisering van bestaande turbines. Doelstelling Inzet is om naast de al geplande uitbreiding met 125 windturbines in Flevoland de huidige capaciteit van de bestaande 600 windturbines te vergroten. Dit opschalen gebeurt door verouderde molens te vervangen door moderne turbines. Dit is goed voor een extra groei van het opgewekte vermogen tot 1390,5 MW in 2020 (aldus het bestuursakkoord). De totale investering in de sanering en vervanging bedraagt circa 2 miljard euro. Stand van zaken De provincie Flevoland is samen met de gemeenten in Zuidelijk en Oostelijk Flevoland en de windondernemers een regionaal planproces gestart voor de sanering van bestaande, verouderde windturbines en de vervanging door moderne turbines. Dit programma komt alleen van de grond als de overheden over de nodige instrumenten beschikken. Met de amvb 5e tranche van de Chw is een van die instrumenten tot stand gebracht. Het gaat om de binding van de vergunning voor een turbine aan een termijn van maximaal 25 jaar, zodat op gezette tijden ingespeeld kan worden op nieuwe inzichten. Volgende stappen Een volgende aanvulling van het instrumentarium wordt nodig geacht bij de vervanging van verouderde windturbines. Bij vervanging is veelal sprake van een omvangrijker turbine met meer bouwvolume. De bestaande regelgeving werpt daarvoor een beperking op. Waarom Chw? Op grond van artikel 3.5. van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) kunnen gebieden worden aangewezen waar de bouwwerken die daar aanwezig zijn moeten worden gemoderniseerd of vervangen door gelijksoortige bebouwing van gelijke of nagenoeg gelijke bouwmassa. Bij de modernisering van een verouderde windturbine zal echter altijd sprake zijn van een nieuwe turbine met meer bouwvolume. Daarmee ondersteunt en bevordert het bestaande artikel 3.5. Wro de beoogde moderniseringsslag niet. De Chw biedt de mogelijkheid om van dit volumecriterium af te wijken. Bij experiment wordt toename van het bouwvolume mogelijk gemaakt. Daarmee is, passend binnen de beleidskaders voor windmolens, in de aangewezen gebieden juist wel een vergroting van het bouwvolume -en daarmee van het opgesteld vermogen- geboden. Meer info Website: Website: Jolanka van der Perk, perk@flevoland.nl; Dennis Menting, dennis.menting@flevoland.nl 22 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

25 !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 0 20 km!!!!!!!!!!!!!!!!! Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 23

26 Hoogeveen: Vermindering regeldruk bouwwerken ontwikkelingsgebied innovatief experiment lokaal project met nationale betekenis Hoogeveen doet graag mee aan het experiment om de bouwtechnische toets van kleine bouwwerken, zoals een dakkapel, te schrappen. Wij maken het onze inwoners makkelijker en ook de bouwsector krijgt, naast de lopende acties en maatregelen uit ons lokale stimuleringsplan voor de bouw, een extra steuntje in de rug. Anno Wietze Hiemstra, wethouder Situatie Veranderingen aan bouwwerken worden getoetst aan het Bouwbesluit Daarbij is een splitsing aangebracht in bouwwerken waarvoor een vergunning moet worden aangevraagd en voor bouwwerken waarvoor dit niet hoeft (vergunningvrije bouwwerken). Voor bijvoorbeeld het plaatsen van een dakkapel hoeft geen vergunning te worden aangevraagd als de dakkapel aan de achterzijde van een woning wordt geplaatst en binnen maximale maten blijft. Voor dezelfde dakkapel aan de voorzijde van een woning moet op dit moment (om ruimtelijke en welstandsredenen) nog wel vergunning worden aangevraagd. Doelstelling De proef richt zich op bouwwerken, die om ruimtelijke of welstandsredenen vergunningplichtig zijn. In het experiment wordt alleen op deze ruimtelijke en welstandsmotieven getoetst en vervalt de verplichte technische toets. De vrijstelling voor de technische toets geldt voor het realiseren van een bijkomend bouwwerk (uitbreiding van een hoofdgebouw), het aanbrengen van een dakkapel, dakraam of andere aanpassing van de woning. Het experiment zorgt voor minder regels en een snellere afhandeling van de aanvraag. Het experiment legt de verantwoordelijkheid voor het voldoen aan de technische eisen bij de initiatiefnemer, net zoals dit voor dezelfde bouwwerken aan de achterzijde geldt. De toetsing van de aanvraag beperkt zich tot het bestemmingsplan en welstand voor gebieden waarvoor de welstandsnota van toepassing is. Stand van zaken Eerder zijn zeven gemeenten het experiment aangegaan (in het kader van de 5e tranche amvb). Aan deze reeks gemeenten is nu Hoogeveen toegevoegd. In de gemeente Hoogeveen is het experiment onderdeel van een lokaal stimuleringsplan voor de bouw. Doel van dit pakket is om (bouw)initiatieven te stimuleren, initiatiefnemers met concrete plannen sneller van dienst te zijn en eventuele barrières weg te nemen. Gedurende de looptijd van het pakket is vijf miljoen euro beschikbaar om nieuwe investeringen mogelijk te maken. Volgende stappen Het experiment kan direct na in werking treden van de amvb starten. Waarom Chw? Gemeenten willen af van regels die zij niet nodig vinden. De Chw biedt de mogelijkheid om dit bij wijze van experiment uit te proberen voor kleine vergunningplichtige bouwwerken. De toevoeging van Hoogeveen heeft meerwaarde voor het experiment omdat de woningmarkt afwijkt van die van al deelnemende gemeenten. De nadruk ligt minder op nieuwbouw en meer op aanpassing en verbetering van bestaande bouw. Meer info Voor alle projecten: projecten, bouwen op vertrouwen; Voor Hoogeveen: Projectleider Bas Halman; 24 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

27 Bijlage Bijlage bij Besluit bij Besluit uitvoering uitvoering Crisis- Crisis- en Herstelwet en Herstelwet Kaart vervallen Kaart vervallen preventieve preventieve bouwtoets bouwtoets bij Keurmerk bij Keurmerk Garantiewoningen Garantiewoningen k Hoogeveen Hoogevee k Haarlem Haarlem k k Haarlemmermeer Haarlemmermeer Almere Almere k k Zoetermeer Zoetermeer Delft Delft k Schijndel Schijndel Eindhoven Eindhoven k 0 40 km 0 40 km Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 25

28 Westland: Dijckerwaal ontwikkelingsgebied innovatief experiment lokaal project met nationale betekenis In het Westland werken veel arbeidsmigranten. De Chw biedt extra flexibiliteit om voor hen duurzame en eerlijke huisvesting tot stand te brengen. Arne Weverling, wethouder arbeidsmigratie Situatie De gemeente Westland kent een sterke tuinbouwsector, waaraan arbeidsmigranten een belangrijke economische bijdrage leveren. De gemeente streeft naar een eerlijk woon- en werkklimaat. Dat geldt ook voor de arbeidsmigranten die kort in het Westland verblijven. Het ontbreekt echter aan voldoende woonruimte. Doelstelling De arbeidsmigranten en hun werkgevers zijn primair zelf verantwoordelijk voor het realiseren van tijdelijke huisvesting; de gemeente Westland faciliteert. Een voorbeeld is het project Dijckerwaal, waarin een particuliere initiatiefnemer een logiesgebouw voor 350 arbeidsmigranten wil realiseren. Stand van zaken De gemeente Westland heeft in 2012 haar richtinggevende uitgangspunten voor huisvesting van arbeidsmigranten vastgesteld en in januari 2013 de duurzaamheidsagenda , waarin huisvesting een van de bouwstenen is. Het project Dijckerwaal sluit daarop aan. Het project is echter in strijd met de bestemmingsplannen, die aan het plangebied de functie agrarisch-glastuinbouw geven. Een particulier samenwerkingsverband, van een werkgever, bouwer en beheerder, wil een tijdelijk huisvestingsproject realiseren voor maximaal 15 jaar. Het gaat om studio s die vanaf de fabriek compleet ingericht worden geleverd. De bouw vindt plaats met duurzame en milieuvriendelijke materialen. De gebouwen en/of de onderdelen kunnen na de gebruikstermijn van 15 jaar elders worden hergebruikt. Volgende stappen De bouw kan direct starten als de benodigde omgevingsvergunning is verkregen. Waarom Chw? De omgevingsvergunning voor het project kan vanwege de strijdigheid met het bestemmingsplan, maar voor een periode van maximaal vijf jaar worden verleend. Dat is te kort om deze investering rendabel te kunnen uitvoeren. Ook vergt de procedure een stevige doorlooptijd van een half jaar. Met gebruikmaking van de Chw kan de toegestane duur voor tijdelijk gebruik worden verlengd tot 15 jaar en de voorbereidingsperiode worden ingekort van 26 naar 8 weken. Een zelfde soort experiment loopt ook in Eindhoven (Spoorzone) en Veghel (CHV-terrein). Op basis van deze experimenten is de wettelijke regeling voor tijdelijk gebruik verruimd met de wetswijziging in verband met het permanent maken van de Chw. Zodra aan rijkszijde de uitvoeringsbesluiten die daarvoor nodig zijn tot stand zijn gebracht kan tijdelijk gebruik overal voor een periode van 10 jaar worden toegestaan en is de korte voorbereidingsperiode van 8 weken algemeen van toepassing. Meer info artikel/locaties-voor-huisvesting-van-arbeidsmigranten/ Projectleider Jaap Stolze, jstolze@gemeentewestland.nl 26 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

29 Kaart 's Gravenzande, huisvesting arbeidsmigratie locatie Dijckerwaal 0 0,3 km Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 27

30 Bob Bergkamp, wethouder gemeente Breda We willen burgers zo veel mogelijk betrekken bij het opstellen van het plan. 28 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

31 Als we hem spreken is Bob Bergkamp net opnieuw benoemd als wethouder in de gemeente Breda. Was hij in de voorgaande periode wethouder wonen en samenleven, de komende jaren bekommert hij zich om de onderwerpen economie, stedelijke ontwikkeling en sociale zaken. Dat ruimtelijke ordening nu in zijn portefeuille zit, daarvoor heeft hij zelf gekozen. Natuurlijk vragen de drie d s (de decentralisatie vanuit het Rijk aan gemeenten van de beleidsterreinen jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen, red.) de komende jaren de meeste aandacht van gemeenten, maar ruimtelijke ordening blijft ook een belangrijk onderwerp. We hebben net een structuurvisie voor Breda gemaakt die loopt tot het jaar Breda zal in de periode tot 2040 nog licht groeien met zo n 2% per jaar. We hebben voorafgaand aan het maken van de structuurvisie een brede verkenning onder alle bevolkingslagen in de stad gedaan. Eigenlijk een soort light-versie van een omgevingsvisie. Die structuurvisie is de komende jaren het uitgangspunt van dit college. De aanmelding voor de 8e tranche van de Crisis- en herstelwet is nog door zijn voorganger gedaan, maar Bergkamp staat er volledig achter. Het experiment met het maken van een omgevingsplan (volgens de definitie van de Crisis- en herstelwet een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte ) geldt voor vier aaneengesloten verouderde bestemmingsplangebieden in Breda. Het gaat om drie woonwijken en een overgangsgebied. Voor die woonwijken zou eigenlijk gelet op de leeftijd van de geldende bestemmingsplannen een nieuw bestemmingsplan moeten worden opgesteld. De wijken Heuvel, Boeimeer en Ruitersbos hebben alle drie een heel eigen karakter. Heuvel is een naoorlogse uitbreidingswijk, waar de laatste jaren behoorlijk veel projecten zijn gerealiseerd in het kader van de wijkontwikkeling. Boeimeer is deels in de jaren 20 en 30 en deels in de jaren 50 en 60 ontwikkeld en grenst aan de historische stad. Ruitersbos is een villawijk die vooral bestaat uit vrijstaande, grote woningen en die grenst aan het natuurgebied het Mastbos. Het vierde gebied ligt aan de zuidkant van het stedelijk gebied van Breda en vormt een overgangsgebied naar het echte buitengebied. Aan de westkant ervan loopt de A16 en de HSL. Nu geldt er nog een bestemmingsplan met een uit te werken deel bedrijfsbestemming. Maar met de huidige economische situatie moeten we nog eens goed bekijken of en zo ja, wanneer en in welke vorm hier een bedrijventerrein kan worden ontwikkeld. Waarom wij ons hebben aangemeld voor een experiment met het maken van een omgevingsplan? De gemeente Breda wil daarmee graag ervaring opdoen. Voornaamste doel is te bezien of door het integraal screenen en samenvoegen van beleidsregels en verordeningen er voor de burgers en voor de gemeente een eenvoudiger en beter plan ontstaat. We willen graag dat op basis van dat plan iedereen digitaal kan zien wat er op een bepaald perceel mag en kan, maar ook welke verplichtingen of belemmeringen er op zitten. We hebben als gemeente Breda op dit moment meer dan 100 verordeningen en beleidsstukken waarin uitspraken worden gedaan met betrekking tot dit gebied. Ons adagium is: één gebied, één plan, een goede afstemming en zo min mogelijk bureaucratie. Door het bundelen, vereenvoudigen en schrappen van beleidsregels zal het voor de burgers, bedrijven, instellingen en initiatiefnemers eenvoudiger en beter worden. We willen burgers zo veel mogelijk betrekken bij het opstellen van het plan. Ik ben benieuwd of het ons gaat lukken om dit soort vraagstukken voor burgers te vertalen. We kunnen wat dat betreft misschien ook leren van de gemeenten Deventer, Venlo enbussum, met wie we voor het maken van het omgevingsplan samen optrekken, zodat niet iedereen apart het wiel hoeft uit te vinden. Binnen de gemeente hebben we een interdisciplinaire werkgroep dwars door de gemeente heen ingesteld, juist vanwege het integrale karakter van het omgevingsplan. De woongebieden hadden ook zonder de Crisis- en herstelwet verder ontwikkeld kunnen worden. Maar voor het eventueel te ontwikkelen bedrijventerrein in t Hout biedt de inzet van de Crisisen herstelwet extra mogelijkheden, vooral door de langere looptijd van 20 jaar en de mogelijkheid om onderzoeksverplichtingen door te schuiven naar een later stadium. Daardoor is het mogelijk om een andere fasering te hanteren. Breda heeft eerder ervaring opgedaan met de versnellingsbepalingen van de Crisis- en herstelwet bij de herinrichting van het stationsgebied. Vooral de getrechterde besluitvorming heeft daarbij goed gewerkt. Minder was dat bij de beroepsprocedure het vervolgens bleef steken bij de Raad van State, doordat zij de doorlooptijd van maximaal 6 maanden niet haalden en het bijna 12 maanden werd voordat er een uitspraak kwam. Ik vind dat wanneer wij als gemeente ons houden aan de afspraken, het Rijk dat ook moet doen. De Omgevingswet zal hopelijk er toe leiden dat niet meer zo gemakkelijk kan worden afgeweken van afgesproken tijdschema s. De hoofddoelstelling van de Omgevingswet is het creëren van een veilige en gezonde leefomgeving en het op duurzame en doelmatige wijze beheren en ontwikkelen van deze leefomgeving, en die onderschrijf ik. Daarnaast moet er sprake zijn van vereenvoudiging en deregulering, zodat het gebruiksgemak voor het bevoegd gezag en voor burgers, bedrijven, instellingen en initiatiefnemers wordt vergroot. Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 29

32 Amsterdam: bedrijventerrein Cruquiusgebied ontwikkelingsgebied innovatief experiment lokaal project met nationale betekenis Door de Chw-aanwijzing is het mogelijk om de bestaande bedrijven te behouden én ruimte te bieden voor transformatie. Dit past binnen de flexibele en geleidelijke aanpak die de gemeente Amsterdam nastreeft voor het gebied. Hester Ombre, programmamanager Cruquiusgebied Situatie Het Cruquiusgebied in Amsterdam ligt tussen het Oostelijk Havengebied en de Indische Buurt. Het gebied kent van oudsher veel industriële bedrijvigheid. Pluspunten van het gebied zijn de goede bereikbaarheid, de ligging vlakbij de binnenstad, het water rondom het gebied en de robuuste, historische sfeer. Doelstelling De gemeente heeft besloten het Cruquiusgebied de komende jaren te transformeren tot een levendig, duurzaam en modern werkwoongebied. De aanpak voor de transformatie is anders dan gebruikelijk. Gekozen is voor een flexibele en geleidelijke aanpak. Het initiatief wordt voor een belangrijk deel overgelaten aan marktpartijen. De gemeente toetst of de initiatieven uit de markt passen bij de gekozen ontwikkelingsrichting. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om het zichtbaar en bereikbaar maken van het water, publieke toegang tot kades, over bouwhoogten en behoud van karakteristieke gebouwen als dragers van de identiteit van het gebied. Stand van zaken Op 31 januari 2012 heeft de stadsdeelraad de spelregels en spelregelkaarten vastgesteld. Dat zijn de toetseisen die de gemeente hanteert bij de omvorming van het gebied van een industriegebied naar een gemengd gebied voor werken én wonen. Deze spelregels en spelregelkaarten zijn bedoeld voor iedereen die in het Cruquiusgebied wil investeren en ontwikkelen. Gedurende 2013 zijn diverse tijdelijke initiatieven in het gebied gerealiseerd die een bijdrage leveren aan de kwaliteit van het gebied. Ook is een aantal permanente initiatieven voor herontwikkeling gestart. Om op 1 juli 2013 een actueel bestemmingsplan te hebben en omdat er nog onvoldoende duidelijkheid was over de ontwikkelingen heeft de gemeente in april 2013 een conserverend bestemmingsplan Cruquius vastgesteld. Volgende stappen In 2014 start een van de initiatiefnemers met een nieuw bestemmingsplan dat de eerste transformatie mogelijk moet maken. Naar verwachting zal begin 2015 worden gestart met de eerste woningbouw. Ook andere initiatiefnemers onderzoeken de mogelijkheden voor flexibiliteit en ontwikkeling, met gebruikmaking van de Chw. Waarom Chw? Het gebied doet mee aan het experiment (aangewezen in de 6e tranche Besluit uitvoering Chw) met flexibele bestemmingsplannen onder begeleiding van Platform 31. Het experiment biedt ruimte voor een benadering die initiatiefnemers uitdaagt zelf plannen te ontwikkelen voor het gebied. Tijdens de uitvoering van het experiment is een nieuw knelpunt naar voren gekomen. Binnen de contouren van het bedrijventerrein zijn al tientallen jaren woningen en woonschepen aanwezig. Door een wijziging van de geluidregelgeving worden de ligplaatsen van de woonschepen vanaf 1 juli 2012 als geluidgevoelige bestemming aangemerkt, zonder dat aan de situatie iets verandert. Bij de aanpassing van het bestemmingsplan, die nodig is voor de transformatie van het gebied, zal een toetsing aan de geluidwetgeving plaats moeten vinden. Vanwege de gewijzigde geluidregelgeving is de conclusie dat (nog) niet aan de norm kan worden voldaan. Daardoor blokkeert de beoogde ontwikkeling, ook al leidt die ontwikkeling op termijn juist tot een verbeterde omgevingskwaliteit en geluidsituatie. Om deze blokkade op te heffen mogen bij wijze van experiment op basis van de 8e tranche van het Besluit uitvoering Chw - de op 1 juli 2012 legaal aanwezige woningen en woonschepen als reeds aanwezig worden beschouwd. Voor 30 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

33 0 0,5 km een periode van 10 jaar hoeft geen toetsing aan de geluidnorm plaats te vinden. Zo wordt meer tijd geboden voor de transformatie van het voormalige bedrijventerrein in een gemengd werk- en woongebied. Doordat aan de feitelijke situatie niets verandert, doet dit experiment geen afbreuk aan de gezondheidsbelangen van (huidige en toekomstige) bewoners van het gebied. Meer info Website: onder projecten (rechter kolom) flexibele bestemmingsplannen Website: Projectleider gemeente Amsterdam: Irene Moes, Platform 31: Hans-Hugo Smit, Inhoudsopgave Overzichtskaart projecten Eenvoudig Beter in de praktijk 31

34 Assen: Havenkwartier, verbrede reikwijdte bestemmingsplan ontwikkelingsgebied innovatief experiment lokaal project met nationale betekenis Het gaat veel meer om het vermogen om in te spelen op marktontwikkelingen en individuele initiatieven. Voor het succes van het Havenkwartier zullen tijd, aandacht en geduld de belangrijkste factoren zijn. Cor Staal, projectleider Havenkwartier Situatie Het Havenkwartier is een voormalig bedrijventerrein langs het Havenkanaal. Het grenst aan het oude Veemarktterrein in Assen. Het gebied ligt in de overgang van centrum en buitengebied. De transformatie van het Havenkwartier naar een woongebied is een stip op de horizon, waaraan de gemeente geen einddatum verbindt. Het doel is een vitaal en levendig gebied op de rand met het centrum, waar gewoond, gewerkt en gerecreëerd kan worden. Een gebied met een vitale mix van bestaand en nieuw, oud en modern. Vernieuwend voor Assen, maar passend bij de stad. Het gebied maakt onderdeel uit van de grootschalige ontwikkeling de FlorijnAs. De gemeente Assen ontwikkelt de FlorijnAs onder de Chw als een lokaal project met nationale betekenis. Kenmerk van dit type projecten is de forse investering tijdens de planvoorbereiding in het verkrijgen van bestuurlijk en maatschappelijk draagvlak. Dat draagvlak moet leiden tot versnelling in de uitvoering. Doelstelling Assen groeit. De gemeente wil aan de behoefte aan woningen tegemoet komen door binnenstedelijk nieuwe woningen te bouwen. Kleinschalig, stap voor stap en met verstand. Het tempo zal worden aangepast aan de omstandigheden. Stand van zaken Het masterplan Havenkwartier dateert van november De ontwikkeling wordt in fasen uitgevoerd, afgestemd op de marktvraag. In 2015 wordt gestart met het Veemarktterrein. Nu al staat het hele Havenkwartier open voor allerlei initiatieven, al dan niet van tijdelijke aard. Dit kan in panden die door de gemeente zijn gekocht, maar ook op particulier terrein. Volgende stappen Uitwerking van de strategie waarin de gemeente de huidige eigenaren en gebruikers, alsmede nieuwe initiatiefnemers in het gebied uitnodigt mee te denken en te doen in het gebied. Opstellen van een bestemmingsplan met een verbrede reikwijdte in 2014/2015. Initiatieven al dan niet van tijdelijke aard zijn per direct mogelijk. Waarom Chw? Mede vanwege de marktomstandigheden kiest de gemeente er voor het Havenkwartier in meer dan 10 tot mogelijk zelfs 20 jaar geheel te ontwikkelen. Om deze organische ontwikkeling mogelijk te maken was het de gemeente Assen als experiment op basis van de Chw (aanwijzing via de 6e tranche) al toegestaan om een bestemmingsplan vast te stellen met een geldingsduur van 20 jaar. Dat blijkt in praktijk wel te helpen, maar nog niet voldoende om de uitvoerbaarheid van het plan te onderbouwen. Het exploitatieplan komt niet rond, omdat daarin moet worden uitgegaan van volledige verwerving van de gronden door de gemeente. Dat is verliesgevend en de gemeente wil dan ook een andere weg bewandelen. De geleidelijke ontwikkeling van het Havenkwartier moet plaatsvinden met investeringen van externe partijen. De gemeente nodigt de huidige eigenaren en gebruikers en nieuwe initiatiefnemers van harte uit om met initiatieven te komen. De gemeente wil actief in kunnen spelen op deze initiatieven. Deze aanpak van de exploitatie ziet de gemeente Assen als voorbeeld van organische groei. Om deze nieuwe werkwijze te kunnen toepassen wil de gemeente gebruik maken van de ruimere mogelijkheden die de Omgevingswet op dit vlak gaat bieden. Daarom wordt het experiment verruimd in aansluiting op de groep gemeen- 32 Ministerie van Infrastructuur en Milieu