Jaarverslag 2012 Stichting de Zaaier

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2012

2

3 Jaarverslag 2012 Stichting de Zaaier Inhoudsopgave Inleiding 5 Algemeen Geschiedenis 7 Beleid 8 Het Bestuur 9 Website 10 Jaaroverzicht projecten PILER 11 Parapsychologisch Instituut 12 Auroville 14 Overige projecten 17 Aanvraagprocedure 21 Aanvraagprocedure Auroville-Projecten 21 Monitoring en evaluatie 22 Vermogensbeheer Inleiding 25 en financieel overzicht Beleid 25 Performance Bijlage 1 Beleggingsstatuut 31 Bijlage 2 Beleidsplan Stichting De Zaaier Jaarrekening 2012 Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht 39 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 40 Toelichting op de balans 41 Toelichting op de staat van baten en lasten 44 Effectenbezit per 31 december Statutaire resultaatbestemmingsregeling 48 Verwerking van het resultaat 48 Gebeurtenissen na balansdatum 48 Accountantsverklaring 49 3

4 Jaarverslag 2012 Stichting de Zaaier 4

5 Inleiding Voor u ligt het jaarverslag 2012 van stichting De Zaaier. Voor de vaste partners van de stichting was het een bewogen jaar. Het Pakistaanse PILER verloor een belangrijke financiële sponsor en moest zich beraden op een nieuwe wijze van inkomsten verwerven. Tijdens het jaar zijn hierover met PILER gesprekken gevoerd waarbij de stichting heeft aangegeven graag bereid te zijn om het samenwerkingsverband voort te zetten. Verwacht wordt dat in het volgend jaar de plannen dusdanige vormen hebben aangenomen dat PILER in staat is om concrete voorstellen aan De Zaaier te doen voor verdere steunverlening. Ook het Parapsychologisch Instituut onderging een ingrijpende wijziging. De bijzondere leerstoel parapsychologie in de laatste jaren ondergebracht bij de Universiteit voor Humanistiek werd niet gecontinueerd en de directeur ging met pensioen. Het Parapsychologisch Instituut werd omgezet in een netwerkorganisatie en zal in die vorm op steun van Stichting De Zaaier kunnen blijven rekenen. In 2012 is de samenwerking met de Academie der Kunsten in Leiden zo voorspoedig verlopen dat besloten is om in het vervolg ook hier van een structurele partner te spreken. Aan twee promovendi is een beurs ter beschikking gesteld en de stichting heeft steun verleend aan een project om voor twee belangrijke werken van Mauricio Kagel een nieuwe uitvoering voor te bereiden. In Auroville zijn dit jaar weer projecten van uiteenlopende aard gesteund. Ten kantore van de stichting in Utrecht is er overleg geweest met een belangrijke representant van de Auroville gemeenschap, de heer Carel Thieme. Hierbij is de relatie tussen de stichting en de Project Coordination Group in Auroville aan de orde geweest en zijn voorstellen tot verbetering in de aanvraagprocedure besproken. De heer Thieme heeft aan het eind van het gesprek het bestuur van de stichting uitgenodigd om Auroville te bezoeken om aldus ook een persoonlijk inzicht te kunnen vormen van de ontwikkelingen aldaar. Tijdens het schrijven van dit voorwoord zijn de plannen daartoe in een vergevorderd stadium. Net als in voorgaande jaren kreeg de stichting ook weer een aantal steunverzoeken op het snijvlak van kunsten en wetenschap waar wij graag positief op gereageerd hebben. Tot slot, aan het begin van dit jaar heeft de stichting een nieuwe voorzitter gekregen de heer dr. F.B.F.M. Schiphorst en werd op gepaste wijze afscheid genomen van professor Henk Thomas die jarenlang de stichting kundig heeft geleid en van financieel advies gediend. Tijdens dit afscheid verzorgde Kathryn Cok, wier promotie door de stichting ondersteund werd, een klavecimbel recital van werken van Sweelinck en Bach. Contactgegevens Stichting De Zaaier Springweg VH Utrecht T (030) E Secretariaat.DeZaaier@xs4all.nl I Het bestuur, september

6 6

7 Hoofdstuk 1 Algemeen 1.1 GESCHIEDENIS VAN STICHTING DE ZAAIER Stichting De Zaaier is op 2 juli 1985 opgericht door mevrouw Dieuwke Honig-Prager (1914), die bij haar overlijden op 19 juli van dat jaar een belangrijk deel van haar vermogen, ruim 5 miljoen gulden, aan de Stichting heeft gelegateerd. Dieuwke Prager werd opgeleid als maatschappelijk werkster in Amsterdam. Als inspecteur van Arbeid ontmoette zij haar latere echtgenoot C.J. Honig, de sociaal bewogen Zaanse fabrikant uit de bekende ondernemersfamilie Honig. Kees Honig heeft veel gedaan om de leefomstandigheden van de werkende bevolking in de Zaanstreek in materiële en geestelijke zin te verbeteren. In 1952 heeft hij het fonds Honig-Laan opgericht, genoemd naar zijn moeder M.A. Honig-Laan. Het Honig-Laanfonds bestaat ook nu nog en verleent financiële steun aan instellingen in de Zaanstreek die actief zijn op sociaal-maatschappelijk terrein, in de sport of op cultureel gebied. Toen Dieuwke Prager trouwde met Kees Honig werd zij, zoals gebruikelijk in die tijd, als getrouwde vrouw ontslagen. Het paar kreeg geen kinderen. Dieuwke Honig-Prager had net als haar man grote belangstelling voor alle aspecten van de mens. Zij hield zich bezig met de ontwikkeling van de mens, met Dieuwke en Kees Honig vrouwenemancipatie, parapsychologie en het wereldburgerschap. Zo vatte zij grote belangstelling op voor de internationale leefgemeenschap Auroville in India, die gebaseerd is op het werk en de visie van Sri Aurobindo en De Moeder en gewijd is aan de eenheid van de mensheid. Vanuit deze brede belangstelling en betrokkenheid bij de mens heeft Dieuwke Honig-Prager Stichting De Zaaier de volgende doelstelling meegegeven: het bevorderen van studie van de mens in zijn psychologische en sociale aspecten en van zijn innerlijke belevingsmogelijkheden. 7

8 1.2 BELEID Het bestuur heeft steeds getracht deze doelstelling zo goed mogelijk te vertalen en in de geest van de stichtster te handelen. Dit betekent dat bij het beoordelen van projectaanvragen de ontwikkeling en de emancipatie van de mens in alle facetten centraal staat, waarbij wereldburgerschap een belangrijk uitgangspunt is. De inspiratie van Dieuwke Honig-Prager leeft nog steeds voort in de banden met de Zuid-Indiase Township Auroville, dat mede gesteund wordt door de UNESCO en de Indiase regering, en met het Parapsychologisch Instituut te Utrecht dat nauw samenwerkt met de bijzondere leerstoel parapsychologie aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht. Uitgaande van de doelstelling zijn ook banden aangeknoopt met het opleidings- en researchinstituut van de Pakistaanse vakorganisatie PILER in Karachi, dat mede gesteund wordt door NOVIB en FNV en onder meer actief is bij de organisatie van het World Social Forum. Deze drie organisaties zijn partners van Stichting De Zaaier geworden en konden ook in dit verslagjaar rekenen op onze steun. Sinds 2006 is er tevens een structurele samenwerking ontstaan met de Academie der Kunsten in Leiden. Deze Academie is een samenwerkingsverband tussen de Universiteit Leiden, het Koninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten met als doel het simultaan aanbieden van een academisch gerichte studie en een studie op het terrein van muziek of beeldende kunsten. Studenten die een dergelijke combinatie wensten, waren tot voor kort geheel op het buitenland aangewezen en kunnen nu dus ook in eigen land terecht. Voor alle partners geldt overigens dat de financiële ondersteuning gericht moet zijn op concrete projecten die niet binnen reguliere geldstromen vallen en niet het karakter moet krijgen van een langetermijnsubsidie. Verder staan vanaf de oprichting van Stichting De Zaaier ook hoog genoteerd: - vrouwvriendelijke projecten, met name in ontwikkelingslanden; - studiebeurzen (voorbereiding op een PhD-studie, congresbezoek, deskundigheidsbevordering, etc.) voor individuele studenten of professionals op terreinen van de doelstelling van Stichting De Zaaier; - bijdragen aan onderzoek op terreinen van de doelstelling van Stichting De Zaaier. Belangrijk voor het bestuur is de naam van Stichting De Zaaier eer aan te doen door seed money te geven aan projecten die daardoor een start kunnen maken en andere fondsen en subsidiegevers kunnen aantrekken. In dit kader wordt gekeken naar de groeipotentie van een project of studie en eventuele uitstralingseffecten. 8

9 Ook in het verslagjaar heeft het bestuur van Stichting De Zaaier zich geconcentreerd op een beperkt aantal institutionele partnerorganisaties en op innovatieve projecten, vooral gericht op ontplooiing van individuele personen met een potentie tot verankering van de resultaten in een bredere maatschappelijke ontwikkeling. 1.3 BESTUUR Stichting De Zaaier kent een uitvoerend bestuur met projecthouders, die de contacten met langduriger relaties onderhouden. De secretaris onderhoudt daarnaast de contacten met de eenmalige relaties. De secretaris bereidt de projectaanvragen met de betreffende portefeuillehouders voor. De projectaanvragen worden in de vergadering door alle bestuursleden beoordeeld. Het bestuur hecht aan persoonlijke betrokkenheid bij de projecten, zeker bij die van de partnerorganisaties, en ontvangt derhalve (tussen)rapportages, voert zonodig voortgangs- en evaluatiegesprekken en heeft (twee-)jaarlijks een meer algemeen gesprek met vertegenwoordigers van de partnerorganisaties over ontwikkelingen en beleid. In het verslagjaar bestaat het bestuur van Stichting De Zaaier uit vier personen. Mevrouw Zeyl en de heer Schiphorst zijn in het begin van dit jaar van functie verwisseld. De heer Pieterson heeft dit jaar afscheid genomen als penningmeester van de FIN vanwege het verlopen van de bestuurstermijn. Hij heeft deze functie 8 jaar bekleed en een warm afscheid gekregen bij de algemene ledenvergadering en in kleine kring binnen het FIN-bestuur. Bestuursleden - De heer dr. F.B.F.M. Schiphorst, voorzitter (benoemd van maart 2012 maart 2016) o Nevenfuncties Senior lecturer International Institute of Social Studies (betaald) Bestuurslid Bibliotheek Aan de Vliet - De heer J.W. Pieterson, penningmeester (benoemd van februari 2010 februari 2014 o Nevenfuncties: Bestuurslid (penningmeester) Vereniging van Fondsen in Nederland (FIN) - Mevrouw M.E.H. Busch MA, secretaris (herbenoemd van oktober 2011 oktober 2015) o Nevenfuncties Directeur Van Praag Instituut (betaald) - Mevrouw Mr. C. Zeyl-Terzol, lid (benoemd van maart 2012 maart 2016) 9

10 Het bestuur heeft in het verslagjaar vier keer vergaderd (in maart, mei, september en november). Bij de eerste vergadering van dit jaar was oud-bestuurslid de heer H. Thomas aanwezig als gast om te adviseren bij het grote aantal Auroville-aanvragen dat op de agenda stond. Door de veelvuldige onderlinge contacten via telefoon en over lopende en nieuwe projecten heeft het bestuur alle aanvragen tijdig kunnen verwerken en is er geen vertraging opgetreden. Bij haar werkzaamheden sluit het bestuur van Stichting De Zaaier aan bij de gedragscode van de Vereniging van Fondsen in Nederland (FIN). Daarnaast participeerden bestuursleden in externe werkgroepen of overleg van de FIN, gerelateerd aan het werkgebied van Stichting De Zaaier, zoals de werkgroep Return on Investment van de FIN, en het periodiek overleg van fondsen die studiebeurzen verstrekken. De algemene ledenvergaderingen van de FIN en het FIN-symposium zijn door vertegenwoordigers van het bestuur bezocht. De in 2010 gestarte samenwerking met Maas Accountants in Leidschendam is ook dit jaar tot tevredenheid voortgezet. De financiële administratie wordt deels uitbesteed aan Administratieservice Loosduinen. In overeenstemming met de statuten maakt Stichting De Zaaier gebruik van de adviezen van een onafhankelijk financieel adviseur, Financiële Diensten Amsterdam (FDA). In dit verslagjaar heeft het bestuur een beleidsplan geschreven (zie bijlage) en het huishoudelijke reglement aangepast. Het beleidsplan is te raadplegen op onze website Daarnaast is er overleg geweest met een vertegenwoordiger van Auroville, wat geresulteerd heeft in een aanpassing van het aanvraagformulier zoals dat door de Project Coordination Group gehanteerd wordt (zie ). 1.4 WEBSITE De website van Stichting De Zaaier die vorig jaar gelanceerd is, heeft geleid tot een lichte toename van geschikte aanvragen, mogelijk mede dankzij een link naar de site op de website van de Vereniging van Vermogensfondsen, de FIN. Ook hebben meer (internationale) organisaties geïnformeerd naar onze criteria. 10

11 Hoofdstuk 2 Jaaroverzicht projecten In 2012 heeft Stichting De Zaaier 52 projectaanvragen ontvangen, 14 meer dan in Daarnaast informeerden 7 organisaties in algemene zin naar de voorwaarden voor steun of dienden een aanvraag in, zonder duidelijke begroting. Negentien van de 52 projectaanvragen zijn afgewezen, achtentwintig zijn geheel, en soms gedeeltelijk toegekend. Vijf projecten blijven pending, omdat er nog informatie ontbreekt. In totaal is een bedrag van uitgekeerd aan projecten. Met betrekking tot de drie partnerorganisaties zijn in 2012 de volgende projecten financieel gesteund. Onder punt 2.4 worden de overige projecten genoemd. 2.1 PILER Het Pakistan Institute of Labour Education and Research (PILER), opgericht in 1982, is een non-profit, non-gouvernementele organisatie die zich richt op onderzoek, training en ondersteuning op het gebied van arbeidsrechten en arbeidsrecht, sociale rechtvaardigheid en menselijke ontwikkeling, en regionale solidariteit en vrede (zie: PILER stimuleert een democratische en effectieve vakbeweging en richt zich vooral op het ondersteunen van plaatselijke organisaties en verenigingen van arbeiders, zowel op het werk als in de eigen gemeenschap. Van heeft Stichting De Zaaier bijgedragen aan het PILER programma Promoting Decent Work and Sustainable Livelihoods, dat succesvol is verlopen. Voor dit jaar is geen nieuw programma ingediend omdat PILER zich beraadt op de toekomst. De belangrijkste donor, NOVIB, heeft zich namelijk teruggetrokken omdat zij partners niet langer dan negen jaar subsidieert. Dit is voor PILER een grote klap en maakt dat het niet in dezelfde vorm kan blijven voortbestaan. Het is extra zuur omdat PILER in dit jaar zijn 30-jarig bestaan viert. PILER is nu op zoek naar een eigen verdienmodel waarmee het minder afhankelijk wordt van (buitenlandse) donoren. Het wil zich richten op het opzetten van een onderzoeks- en consultancybureau waarmee nationale en lokale NGO s bediend kunnen worden. PILER heeft een 11

12 goede naam onder de NGO s en een behoorlijk netwerk. Een deel van de staf van PILER is opgeleid bij het Institute for Social Studies in Den Haag. Stichting De Zaaier heeft aangeboden mee te denken met deze nieuwe aanpak en heeft ondertussen bijgedragen voor de viering van het 30-jarig bestaan. Voormalig directeur en mede-oprichter van PILER, Karamat Ali, tijdens de viering van het 30-jarig bestaan van PILER. 2.2 PARAPSYCHOLOGISCH INSTITUUT Het Parapsychologisch Instituut werd opgericht in 1953 in een samenwerkingsverband van de Studievereniging voor Psychical Research (SPR) en de Universiteit Utrecht en was toen gekoppeld aan de bijzondere leerstoel parapsychologie. De heer Cees Honig ( ), echtgenoot van mevrouw Honig-Prager en directeur bij de Honig fabrieken in Koog aan de Zaan, volgde regelmatig colleges bij de toenmalig hoogleraar dr. W.H.C Tenhaeff. Het was wereldwijd het eerste instituut op het gebied van de wetenschappelijke parapsychologie. Intussen is het Parapsychologisch Instituut (PI) een onafhankelijke stichting, met Prof. dr. J.L.F. Gerding als directeur (zie: Zoals voor PILER is ook voor het PI de situatie dit verslagjaar ingrijpend gewijzigd. De bijzondere leerstoel parapsychologie, oorspronkelijk aan de Universiteit Utrecht en de laatste jaren aan de Universiteit voor Humanistiek, verloor net als alle andere soortgelijke leerstoelen haar status als bijzondere leerstoel bij koninklijk besluit. Bij de nu voor bijzondere leerstoelen standaard vijfjaarlijkse evaluatie is door de UvH besloten deze niet te continueren. De samenwerking tussen het PI en de leerstoel is hiermee dus ook beëindigd. 12

13 Omdat deze ontwikkeling die ook internationaal herkenbaar is samenvalt met de pensionering van de directeur van het Parapsychologisch Instituut, dr. J.L.F. Gerding, werd in 2012 besloten het PI om te vormen tot een netwerk-/project-organisatie. De lopende projecten werden afgerond en met een nieuw project werd een start gemaakt. Dit nieuwe project betreft een website voor mensen in een spirituele crisis, waaraan Stichting de Zaaier een startsubsidie van heeft gegeven. Een spirituele crisis kan optreden wanneer een proces van psychologische transformatie leidt tot buitengewone ervaringen zoals veranderde bewustzijnstoestanden, visioenen, en paranormale ervaringen. In het eerdere, door Stichting De Zaaier gesteunde onderzoek van het PI, is bij herhaling gebleken dat buitengewone ervaringen die samenhangen met spirituele crisis massaal gerapporteerd worden en dat kennis op dit gebied onvoldoende aanwezig is bij GGZ-instellingen. De site is ontwikkeld door het vanuit het PI geïnitieerde Spiritual Emergence Netwerk Nederland (SEN Nederland). Hier kunnen mensen achtergrondinformatie over spirituele crisis vinden, alsmede contactgegevens van hulpverleners die over specifieke expertise beschikken. Het SEN functioneert verder als een netwerk waarin therapeuten op dit gebied, die dikwijls geïsoleerd van elkaar werken, van elkaars expertise profiteren. Een dergelijke website is uniek in Nederland. De website werd officieel gelanceerd op het succesvolle tweedaagse internationaal publiekscongres Consciousness in Crisis dat het PI organiseerde ter gelegenheid van het afscheid van prof.dr. J.L.F. Gerding als bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Leiden en directeur van het PI. Stichting De Zaaier heeft bijgedragen aan de congreskosten, evenals de Universiteit Leiden en het Internationaal Theosofisch Centrum. Presentatie door Catherine Lucas op het Congres Consciousness in Crisis. 13

14 2.3 AUROVILLE Vanaf haar oprichting in 1986 heeft Stichting De Zaaier zich verbonden gevoeld met Auroville in Zuid-India. Auroville startte in 1968 met de bouw van enkele kleine nederzettingen en is intussen uitgegroeid tot een groot gebied, waar ruim 2000 mensen van 45 nationaliteiten en verschillende sociale en culturele achtergrond samenleven. De visie van Auroville is gebaseerd op het gedachtengoed van De Moeder en Sri Aurobindo; het wil een stad van de toekomst zijn waar mensen in eenheid én verscheidenheid kunnen leven. Dat kan alleen als mensen zich richten op bewustzijnsontwikkeling, een centraal thema in alle activiteiten in Auroville. Tegelijkertijd leidt deze visie tot veel creatieve en innovatieve oplossingen voor dagelijkse maatschappelijk problemen; Auroville is een doorlopend experiment op het gebied van bestuur, economie, bedrijfsvoering, culturele diversiteit en milieu; de website geeft een bijna encyclopedische informatie over deze unieke beweging. Stichting De Zaaier ontvangt projectaanvragen uit Auroville via de Project Coordination Group (PCG). Deze doet tweemaal per jaar een oproep voor projecten en maakt een eerste schifting op grond van door ons gezamenlijk opgestelde criteria en de door Auroville ervaren prioriteiten. De PCG is ook mediator voor projectaanvragen die in aanmerking komen voor steun door de Foundation for World Education. Eens per 2 à 3 jaar is er uitvoerig overleg tussen de Project Coordination Group en Stichting De Zaaier ten aanzien van de ontwikkelingen en behoeften in Auroville en de doelstellingen van Stichting De Zaaier. Stichting De Zaaier mengt zich daarbij niet in beleidszaken van Auroville, maar kan vanwege de langdurige en nauwe betrekkingen wel adviseren en daarmee initiatieven in Auroville versterken. In het verslagjaar heeft Stichting De Zaaier in totaal bijna aan projecten in Auroville toegekend. Het gaat om 12 projecten en de orkaannoodhulp, 16 andere projecten zijn afgewezen, en over 3 is nog geen besluit genomen. In totaal heeft Auroville dus 32 projecten ingediend. De projecten zijn in verschillende categorieën ingedeeld. 14

15 2.3.1 CULTUUR EN WETENSCHAPPEN Project Omschrijving Toegekend bedrag Auroville Video Flower Mandalas from Auroville Auroville Kabir Festival Webpages Adyar Poonga Project Social Research Centre Savitri Het produceren van een nieuwe video over Auroville. Het publiceren van een fotoboek met mandala s van bloemen, gemaakt door de schoonmaakster van het Visitor s Centre Cafetaria. Het organiseren van een festival met films, concerten en discussies van en met artiesten uit India en buitenland. Het ontwerpen van webpagina s gelinkt aan de Auroville Website over The Auroville Experience of Creating The Adyar Poonga in Chennai. Afronden van het longitudinale Economic Research Project. Het verzorgen van een Engels/Nederlandse vertaling van het boek Savitri door Stichting Aurofonds

16 Prahlad Singh Tipaniya zingt traditionele liederen van de 15 e eeuwse mystieke dichter Kabir, aan wie het Kabir Festival gewijd is EDUCATIE Project Omschrijving Toegekend Bedrag Portfolio Educatie Seeds of Change Urban Agriculture Handbook Microprojecten op het gebied van informele scholing. Het aanleren om op milieubewuste wijze met afval om te gaan door middel van: - lessen op school in de bioregio - scholen te helpen om systemen op te zetten om hun afval te scheiden en op te ruimen - campagne in de regio voor het uitbannen van plastic. Het publiceren van een educatief en informatief boek over het aanleggen van moestuinen in gewone tuinen met praktische adviezen over eetbare planten aangevuld met recepten

17 Development of Auroville Food Quality Standards Monitoring en training van bestaande en toekomstige boeren met betrekking tot kwaliteitstandaard VROUWENEMANCIPATIE Project Omschrijving Bedrag Portfolio Women Kleine projecten voor (Tamil-) vrouwenactiviteiten INCIDENTEEL Project Omschrijving Bedrag Auroville Noodhulp De orkaan Thane die eind december 2011 de Indiase kust teisterde richtte veel schade aan in Auroville OVERIGE PROJECTEN In de samenwerking met de Academie der Kunsten in Leiden krijgen getalenteerde promovendi ondersteuning gedurende een periode van maximaal 3 jaar bij hun promotieonderzoek. In 2011 liep de termijn voor twee promovendi af. Falk Hübner zal in de zomer van 2013 promoveren en ook Miguelangel Clerc is bezig de laatste hand te leggen aan zijn proefschrift. In 2012 zijn vier nieuwe promovendi voorgedragen en in overleg met Prof. Frans de Ruiter, directeur van de Akademie der Kunsten, heeft Stichting De Zaaier een keuze gemaakt voor twee van hen: celliste Saskia Rao de Haas en tenor Niels M.T. Berentsen. Saskia Rao de Haas promoveert op The Indian Cello: the becoming and being of an Indian musician, waarbij zij haar eigen ontwikkeling tot Indiaas musicus beschrijft en analyseert in het licht van het voor deze muziektraditie onbekende instrument cello en de internationale positie van de klassieke Indiase muziek. 17

18 Niels Berentsen onderzoekt zangtechnieken uit de Renaissance die gebruikt werden bij liturgische vieringen om ze vervolgens in de huidige uitvoeringspraktijk te kunnen onderwijzen en toepassen. De titel van zijn onderzoek is Counterpoint and Cantare super Librum, towards a practical understanding of Renaissance music making. Behalve de twee promovendi heeft Stichting De Zaaier dit jaar ook een bijzonder project van de Academie der Kunsten gesteund. Luk Vaes, de eerste gepromoveerde kunstenaar/musicus uit het docartes-circuit, gaat het mogelijk maken om twee belangrijke stukken van Mauricio Kagel te documenteren en opnieuw uit te voeren. Het betreft de werken Tactil en Unter Strom, waarvan geen goede partituren bestaan, de uitvoeringspraktijk vooral in de hoofden zit van de oorspronkelijke uitvoerders en de apparatuur en requisieten in ongerede zijn geraakt. Het project bestaat uit het reconstrueren, herstellen en/of opnieuw aanschaffen van deze requisieten, het legen van de hoofden van de musici die de stukken destijds met Kagel hebben ingestudeerd, het vervaardigen van partituren, repeteren, uitvoeren en het maken van opnamen. Voor dit project heeft Stichting De Zaaier beschikbaar gesteld. In het vorig verslagjaar is Drs. Marja van Vliet gestart met haar promotieonderzoek naar de effecten van het Mind-Body Medicine onderwijsprogramma voor geneeskundestudenten. Bijna 21% van de medische studenten in Nederland lijdt aan een burnout, waarvan 6% ernstig. Aan de Georgetown University School of Medicine (Washington DC) is een Mind-Body Medicine (MBM) Programma ontwikkeld, specifiek voor geneeskundestudenten, met als doel om stress en burnout te verminderen. Door middel van verschillende Mind-Body technieken (waaronder mindfullness) leren studenten beter om te gaan met stressoren tijdens hun werk en privé. In Amerika is dit programma zeer succesvol. Marja van Vliet, als onderzoeker verbonden aan het Louis Bolk Instituut in Driebergen, biedt dit programma aan aan 2de-jaars geneeskunde studenten van de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Midden-Zweden, waar zij ook zal promoveren. Er wordt samengewerkt met Prof. dr. Clauda Witt van de Charité Universiteit in Berlijn, die hetzelfde programma aanbiedt aan en evalueert bij Duitse geneeskundestudenten. Stichting De Zaaier draagt per jaar bij, gedurende 2 jaar. Dit jaar ontving Marja van Vliet dus de laatste bijdrage. Co-financiers zijn de Iona Stichting en Stichting Phoenix. Multimedia-kunstenares Vivian Wen Li ontving als bijdrage voor de start van haar promotieonderzoek aan de City University of Hong Kong s School of Creative Media. In het eerste deelproject biedt ze sekswerkers in Taiwan multimediatraining zodat hun stem gehoord kan worden in het actuele prostitutiedebat. Bovendien ontwikkelen de vrouwen op deze manier nieuwe vaardigheden. Vivian Wen Li is oprichter en mede-directeur van het internationale Voices 18

19 of Women Media, een organisatie die multimediatraining workshops biedt aan gemarginaliseerde groepen vrouwen, waaronder sekswerkers. Ook dit jaar ging een bijdrage naar Stichting Isai Ma(y)am in Zuid-India. Voor heeft dit centrum, dat kansarme Tamil jongeren een traditionele muziekopleiding biedt, een grotere bus kunnen aanschaffen, waarmee de jongeren vervoerd kunnen worden van en naar de Art School en dans- en muziekuitvoeringen. Het in Mumbai, India, gevestigde The Sound & Picture Archives for Research on Women (SPARROW) is een centrum voor vrouwenstudies dat zich richt op het vastleggen in beeld en geluid van de geschiedenis en levens van vrouwen in India. De oral history collectie omvat levensverhalen van vrouwelijke schrijvers, activisten, vrijdheidsstrijders, vredesactivisten, en kunstenaars in verschillende Indiase talen. SPARROW is het enige vrouwenarchiefcentrum in heel India en wordt geleid door gedreven academici. Vanaf 2008 heeft Stichting De Zaaier het vrouwenstudiecentrum SPARROW in India gesteund. Eerst met het tweejarig project Dealing with words and silences, dat als doel had de huidige collectie zo te bewerken dat ze meer toegankelijk wordt voor een breder dan alleen academisch publiek. In 2010 heeft SPARROW in vervolg hierop het project Lived Lives and Spoken Words opgezet, dat wij ook gesteund hebben. Dit project loopt de komende twee jaren door met als titel Making oneself, making history. Stichting De Zaaier heeft besloten om nog voor één periode van twee jaar steun te verlenen om vanaf 2014 na zeven jaar de band met SPARROW te verbreken. Door dit geleidelijk te doen hopen wij dat SPARROW genoeg tijd heeft om nieuwe partners te vinden. Voor de komende twee jaar is toegezegd. De Stichting ten behoud van Oudheden Suriname heeft steun ontvangen voor het project Nickerie (Rijst, Roti en Bigi Pan), waarbij het cultuurhistorisch erfgoed van deze streek gedocumenteerd wordt. Literatuur over Suriname beperkt zich veelal tot Paramaribo en omgeving, plantageleven en de slavernij, het binnenland, en het leven van de contractarbeiders. West- Suriname is onderbelicht. Het standaardwerk Het district Nickerie; geografische aantekeningen en geschiedkundig overzicht (A.A. Heckers), dateert van 1923, met een heruitgave in In 2004 verscheen Het district Nickerie in ontwikkelingsperspectief, door H.R. Ramadhin, een in eigen beheer uitgegeven en niet in de boekhandel verkrijgbare inleiding voor studenten en vakantiegangers. Bij het 120- en 130-jarig bestaan van Nickerie (in 1999 resp. 2009) is een gedenkboek met basisgegevens uitgegeven door het Districtscommissariaat i.s.m. speciale voor de herdenkingen ingestelde commissies. Alle genoemde literatuur is echter achterhaald en/of niet 19

20 meer verkrijgbaar. De auteurs van Dromers, doemdenkers en doorzetters; verhalen van mensen en gebouwen in Coronie (KIT Publishers Amsterdam; 2010, mede gesteund door Stichting De Zaaier), willen de leemte opvullen en na Coronie de schijnwerpers richten op Nickerie, met een link naar de Hindoestaanse diaspora in Den Haag. De jonge uitgeverij Octavo Publicaties, gespecialiseerd in het vertalen en initiëren van publicaties op het gebied van esthetica en kunsttheorie, kreeg in 2012 een bedrag van voor het vertalen en uitgeven van twee boeken van Theodor W. Adorno, de sociaal-filosoof uit de Frankfurter Schule: Prisma s, Cultuurktitiek en Maatschappij en Zonder richtlijn, parva aesthetica. Tot op heden zijn Adorno's teksten met betrekking tot kunst en cultuur niet integraal in het Nederlands vertaald. Adorno heeft echter als bijna geen andere filosoof zijn gedachten in dialoog met kunstwerken en culturele tendensen ontwikkeld. Adorno's denken vanuit kunst en cultuur is ook niet zonder invloed op zijn schrijfstijl gebleven. Velen claimen dat hij eigen grammaticale constructies heeft uitgevonden, met als doel zijn lezers aan het denken te zetten. Dit rechtvaardigt eens te meer de Nederlandse vertaling van de cultuurkritieken voor een beter begrip van zijn werk. Voor de vertaling van het boek Wilde beesten in de filosofsche woestijn. Filosofen over telepathie en andere buitengewone ervaringen van H. van Dongen, H. Gerding en R. Sneller ontvingen de auteurs De eerder al in het Engels vertaalde inleiding van dit boek was voor de Britse uitgeverij Cambridge Scholars aanleiding om de wens uit te spreken dit boek in haar fonds op te nemen. Dat leidde tot een uitnodiging aan de auteurs om een Engelse vertaling van dit boek aan te leveren. Een innovatief project werd ingediend door Transition Grant Services, een ontwikkelingsorganisatie die is opgericht door een groep Nederlandse ondernemers om ondernemingsinitiatieven in ontwikkelingslanden te ondersteunen. Het project behelst een studie naar de mogelijkheid om het aquaponicssysteem te gebruiken in voedselzekerheidsprojecten in ontwikkelingslanden. Aquaponics is een voedselproductiesysteem waarin de traditionele aquacultuur (het kweken van vis) en hydroponics (kweken van planten in water) worden gecombineerd. In het systeem wordt het afvalwater van de vissen, gevuld met uitwerpselen, via een systeem naar groeibakken geleid. In deze bakken gebruiken de groenten de uitwerpselen van de vissen als voeding. Op deze manier filteren de planten het water. Het gefilterde water wordt dan via goten weer teruggeleid naar de vissen. In dit gesloten systeem worden de planten voortdurend voorzien van nutriënten en wordt het water van de vissen voortdurend ververst. 20