De waarde van een business case
|
|
- Jasper Sanders
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 INVESTERINGSSELECTIE Wat is het en wanneer gebruikt u het? M.J. Putters is consultant bij Capgemini Nederland (martin.putters@capgemini.com) De waarde van een business case 12 Voor de verantwoording van ICT-investeringen wordt steeds vaker het begrip business case gehanteerd. Goedbeschouwd gaat het hierbij om niets anders dan een investeringsverantwoording, een begrip dat al sinds jaar en dag onderdeel uitmaakt van de bedrijfseconomische praktijk. Normaliter heeft een onderneming meer potentiële investeringsprojecten dan dat er daadwerkelijk gefinancierd kunnen worden. Dat vraagt om een zorgvuldige selectie van de meest veelbelovende projecten. In de praktijk blijkt dat de business case te pas en te onpas wordt ingezet. Wat is precies een business case en wanneer is het inzetten ervan zinvol? MARTIN PUTTERS In enge zin kan een business case beschouwd worden als het toepassen van investeringscriteria. Investeringscriteria zijn rendementsmeetlatten aan de hand waarvan men kan beoordelen of een investering al dan niet economisch verantwoord is. Bovendien kan op basis hiervan aangegeven worden welk investeringsalternatief het beste resultaat oplevert. Er zijn vier fundamentele bezwaren aan te voeren tegen deze beperkte opvatting van het begrip business case: een investering kent vrijwel altijd meerdere belanghebbenden (stakeholders). De bedrijfseconomische insteek van het begrip business case doet uitsluitend recht aan de belangen van de aandeelhouders of andere financieel belanghebbenden en negeert andere partijen; in het welslagen van investeringsprojecten spelen factoren een rol die moeilijk of in het geheel niet zijn te kwantificeren, maar die desondanks onderdeel uit moeten maken van de evaluatie om tot een juiste beslissing te kunnen komen; een business case moet niet alleen de pro s en contra s van een specifiek investeringsscenario beschrijven, maar moet tegelijkertijd ook aandacht schenken aan alternatieven. In de praktijk is er altijd minimaal één alternatief scenario, namelijk het nulscenario, dus de situatie waarbij er bewust voor gekozen wordt om niets te doen; het doel van een business case is niet primair het verantwoorden van een investeringsbeslissing, maar het garanderen dat de beoogde resultaten worden gerealiseerd. Een bekende definitie van een business case is afkomstig van het Amerikaanse General Accounting Office: A structural proposal for business improvement that functions as a decision package for organizational decision makers. A business case typically includes an analysis of business performance and associated needs or problems, proposed alternative solutions, assumptions, constraints, and riskadjusted cost-benefit analysis. Met deze definitie valt goed te leven wanneer u de kanttekening maakt dat het doel verder reikt dan het onderbouwen van een investeringsbeslissing. Zoals gesteld, moet ook de manier waarop realisatie van de business case zeker wordt gesteld onderdeel uitmaken van die business case. Tot slot kan
2 13 ILLUSTRATIE: LEON MUSSCHE Vaak maakt het tastbaar wat reeds als Fingerspitzengefühl aanwezig is. als afgeleid doel nog het opbouwen van geheugen ten aanzien van investeringsbeslissingen genoemd worden. Een goede documentatie van investeringsbeslissingen geeft te allen tijde inzicht in de manier waarop men tot bepaalde investeringen is gekomen. Bovendien gaat er een leereffect van uit. Door gebruik te maken van ervaringen uit het verleden wordt het opstellen van business cases in de toekomst steeds eenvoudiger. Eigenaar van de business case Bij het besluit om tot een ICT-investering te komen, gaat men meestal niet over één nacht ijs. Vaak zijn verschillende personen en/ of afdelingen bij het besluitvormingstraject betrokken. Dat roept de vraag op wie er verantwoordelijk is voor het opstellen van een business case. In eerste instantie is een ICT-investering een zaak van de business en de ICT. Vanuit een behoefte bij de business wordt in samenwerking met ICT bekeken op welke wijze in de behoefte voorzien kan worden. Een business case kan gebruikt worden om de verschillende alternatieven te evalueren en tegen elkaar af te zetten. In die zin is de business case een gezamenlijk product van de business en ICT. Het onderwerp van de business case is de beoogde investering. Normaliter is de controller binnen een organisatie verantwoordelijk voor het coördineren van de besluitvorming rond investeringen. Van der Zalm en Noordam (2003) stellen dan ook terecht dat in de praktijk de controller vaak de initiatiefnemer is voor het opstellen van een business case. Hij is degene die de verschillende partijen om tafel brengt en de (financiële) gegevens verzamelt. Hij is ook leidend bij het berekenen van de kosten, de baten en bij het inventariseren van de mogelijke risico s. Methodologie De business case bevat de onderbouwing voor een investeringsbeslissing. Veelal maakt het tastbaar wat reeds als Fingerspitzengefühl aanwezig is. Ondanks het feit dat de inhoud en omvang van een business case sterk beïnvloed worden door de impact en het risico van de beoogde investering zullen een aantal onderdelen te allen tijde in de case opgenomen moeten zijn. Hoe dit gebeurt, is afhankelijk van de methodologie die wordt toegepast.
3 Baten IST Benefits Logic Opties voor verbeteringen Kasstroom prognose Voorbereiding SWOT-analyse Hypotheseformulering Business Case Analyse Gevalideerde Business Case Kostenprognose Soll Transformatiepad Kostenstructuur Kosten Figuur 1: Stappen om tot een business case te komen 14 Figuur 1 geeft een schematisch overzicht van een proces om te komen tot een business case. Dit proces valt in drie gedeelten uiteen. In het eerste gedeelte worden uitgangspunten en randvoorwaarden gedefinieerd, wordt de achtergrond geschetst van de investeringsoverweging en worden de huidige en gewenste situatie geformuleerd. Vervolgens worden, in het tweede gedeelte, de opties voor verbeteringen in kaart gebracht alsmede de daarmee gepaard gaande inspanningen. In het derde gedeelte ten slotte, wordt een grondige analyse gedaan van de geïdentificeerde kosten en baten en vindt validatie van de business case plaats door de betrokkenen. Gevalideerde business case Een business case heeft geen waarde zolang deze niet gevalideerd is, dat wil zeggen; goedgekeurd door de business caseeigenaar. Het is belangrijk dat alle aannames die aan het financiële model ten grondslag liggen duidelijk benoemd en goedgekeurd zijn. Bovendien moet helder zijn uit welke bronnen de gebruikte informatie afkomstig is. Het aantal personen dat bij een investeringsvoorstel betrokken is, is vaak afhankelijk van de omvang en de impact van die investering. In de meeste gevallen is het niet zo dat de business case-eigenaar zelfstandig de beslissing neemt om een bepaalde investering te doen. Over het algemeen betreft het hier beslissingen die op het niveau van het management team worden genomen. Dat betekent dat de resultaten van de business case aan de beslissingsmakers moeten worden gepresenteerd. Hierbij zijn een aantal factoren van belang. Heel vaak is de eigenaar van de business case (controller of CFO) niet degene die de business case ook opstelt. Dit is namelijk specialistisch en tijdrovend werk waarvoor men niet zelden de hulp van externe deskundigen inroept. Desalniettemin is het belangrijk dat de presentatie van de business case aan de beslissingsnemers geschiedt door de business case-eigenaar. Hij is de aangewezen persoon om vertrouwen in het voorstel uit te spreken en het te verkopen. In een dergelijke presentatie moeten zes onderwerpen expliciet aan de orde komen: 1. Waarom is de investering noodzakelijk (business ratio) en wat zijn de alternatieven? 2. Wat levert het op in kwantificeerbare en nietkwantificeerbare baten? 3. Wat gaat het kosten aan geld en inspanningen? 4. Hoe sterk is de business case? 5. Welke risico s zijn er gemoeid met de investering? 6. Op welke wijze is geborgd dat de investering leidt tot de beoogde resultaten? Het uiteindelijke doel van de presentatie van een business case is dat er een solide besluitvormingsproces rond investeringen kan plaatsvinden. Besluitvorming die niet uitsluitend de investering zelf in ogenschouw neemt, maar ook aandacht geeft aan de context waarin die investering moet gedijen en de mate waarin die een bijdrage levert aan de realisatie van de bedrijfsdoelstellingen. Checklist opstellen business case Stel vast of een business case vereist is, of dat er andere manieren zijn om de investeringsbeslissing te onderbouwen (bijvoorbeeld benchmarking) Bepaal welke alternatieve scenario s onderzocht moeten worden Stel methodiek voor het opstellen van een business case vast Bepaal welke investeringscriteria er gehanteerd moeten worden (terugverdientijd, ROI, netto contante waarde, interne verrekeningsvoet etc.) Bepaal de gewenste terugverdienperiode Bepaal de beschikbare bronnen van informatie Business plan Bestaande onderzoeksgegevens Budgetten Benchmark gegevens Verzamel relevante kengetallen Stel vast wat de relatie is met andere lopende initiatieven Houdt rekening met politieke gevoeligheden Eigen beheer versus uitbesteden Lease versus koop Bepaal de vormgeving van de business case Bepaal de wijze van presentatie van de baten aan stakeholders (m.n. baten die gevoelig liggen zoals bijvoorbeeld personeelsreductie)
4 Wanneer een business case Zin, inhoud en reikwijdte van een business case zijn sterk afhankelijk van het investeringsvoorstel waarop het betrekking heeft. Er zijn echter wel een aantal randvoorwaarden waaraan de business case moet voldoen om bij te kunnen dragen aan een goede besluitvorming: 1. het bouwen van een business case vraagt een holistische aanpak om te zorgen dat verder gekeken wordt dan alleen naar het terrein waarop de investering wordt ingezet (bijvoorbeeld: in hoeverre past een bepaalde investering in de overkoepelende strategie); 2. een business case moet inzicht geven in de implicaties van de investering voor alle belanghebbenden, voor zover deze de slagingskans significant beïnvloeden; 3. de business case moet alle factoren in ogenschouw nemen die de slagingskans van de implementatie van een systeem doorslaggevend kunnen beïnvloeden, ook wanneer deze factoren niet eenvoudig te kwantificeren en in te passen zijn in standaard bedrijfseconomische modellen; 4. de business case moet recht doen aan de impact van de beslissing waarop het betrekking heeft. Een investeringsaanvraag voor de installatie van een nieuwe mailserver, vraagt om minder details en overwegingen dan de voorgestelde implementatie van een ERP-systeem; 5. de business case moet niet alleen inzicht geven in de mate waarin de beoogde investering verantwoord is. Het moet ook duidelijkheid verschaffen over de wijze waarop geborgd is dat de voorziene voordelen inderdaad worden gerealiseerd. In de praktijk gebeurt het nogal eens dat om oneigenlijke redenen wordt besloten tot het opstellen van een business case. In plaats van een onderbouwing van een investeringsbeslissing is het soms een poging om een beslissing uit te stellen, bijvoorbeeld door eindeloos meer zekerheid te blijven zoeken. Meestal leidt de uitkomst van een business case tot een bevestiging van iets wat intuïtief als bekend was. Soms is een compleet business case-traject overbodig en zijn er andere manieren om de intuïtie te onderbouwen. In veel gevallen kunnen bestaande benchmarkgegevens gebruikt worden. In de afgelopen jaren hebben bijvoorbeeld talloze overheidsorganisaties een business case opgesteld, om de wenselijkheid van een implementatie van een systeem ter ondersteuning van de (operationele) inkoopfunctie vast te stellen. Als op een gegeven moment uit publicaties in de vakliteratuur of uit contacten met collega s blijkt dat deze business cases overwegend positief uitvallen, dan kan je gaan twijfelen aan nut en noodzaak van het opstellen van weer een nieuwe case. Door slim gebruik te maken van het netwerk van de inkoper of CFO kan in een dergelijk geval wellicht volstaan worden met vertalen van conclusies van anderen naar de eigen organisatie. Het doel verder reikt dan het onderbouwen van een investeringsbeslissing Wanneer er echter goede redenen zijn om te besluiten tot het opstellen van een business case, dan moet op basis van een goede methodologie de juiste informatie bij elkaar gezocht worden. Het valt nooit te bewijzen dat een business case correct is. Daar gaat het ook niet om. Iedereen begrijpt dat de toekomst van een groot aantal onzekere factoren afhankelijk is. Waar het om draait is dat op een gestructureerde en gedetailleerde manier onderzocht wordt wat de pro s en contra s zijn van een bepaald investeringsvoorstel. Op die manier ontstaat er een gemeenschappelijk product en veelal een gemeenschappelijke visie op dat investeringsvraagstuk. Dit leidt weer tot draagvlak, waarmee een eerste stap is gezet in de acceptatie en implementatie van die investering. In die zin reikt het belang van een business case verder dan uitsluitend het onderbouwen van een beslissing, maar kan het ook worden gezien als een stuk gereedschap voor communicatie en veranderingsmanagement. Alleen dit hogere doel lijkt de inzet van het instrument te rechtvaardigen in situaties waar het onderbuikgevoel of een overdaad aan benchmarkgegevens het te verwachten rendement van een bepaalde investering ondubbelzinnig aantoont. C 15 advertentie Freelance Finance Professionals? Onze freelance finance professionals zijn vanaf 24 uur na de eerste briefing operationeel. Wij richten ons op het optimaliseren en inrichten van de financiële processen en bieden continuïteit in de complexe administratieve bedrijfsvoering. Onze interim finance oplossingen: Complexe financiële- en administratieve werkzaamheden Doorvoering directiebesluiten en regelgevingen Interim management & projectleiding Advisering en ondersteuning bij strategische bedrijfsvoering en besluitvorming. Postbus 81115, 3009 GC Rotterdam, T
5 16
5 Opstellen businesscase
5 Opstellen In de voorgaande stappen is een duidelijk beeld verkregen van het beoogde project en de te realiseren baten. De batenboom geeft de beoogde baten in samenhang weer en laat in één oogopslag zien
Nadere informatieOlde Bijvank Advies Organisatieontwikkeling & Managementcontrol. Datum: dd-mm-jj
BUSINESS CASE: Versie Naam opdrachtgever Naam opsteller Datum: dd-mm-jj Voor akkoord: Datum: LET OP: De bedragen in deze business case zijn schattingen op grond van de nu beschikbare kennis en feiten.
Nadere informatieStappenplan Social Return on Investment. Onderdeel van de Toolkit maatschappelijke business case ehealth
Stappenplan Social Return on Investment Onderdeel van de Toolkit maatschappelijke business case ehealth 1 1. Inleiding Het succesvol implementeren van ehealth is complex en vraagt investeringen van verschillende
Nadere informatieHET BOUWDEEL TUSSEN LEVENSDUUR EN KOSTEN VAN STICHTINGSKOSTEN NAAR EXPLOITATIEKOSTEN
HET BOUWDEEL TUSSEN LEVENSDUUR EN KOSTEN VAN STICHTINGSKOSTEN NAAR EXPLOITATIEKOSTEN Janssen REM Consulting INTRODUCTIE EN KENNISMAKING ONS AANBOD Uitvoeren van Levensduur analyses Het bieden van softwareoplossingen
Nadere informatieWelkom. 11 april 2019
Welkom 11 april 2019 Thema APMP Congres Overleef je?! Inkoop en verkoop noodgedwongen in het huwelijksbootje? 2 Workshop Inkopers en verkopers zijn de gatekeepers voor hun organisaties. Ze zitten in de
Nadere informatieInleiding. Inleiding. Een goede Missie, Visie en Strategie (MVS) bestaat uit twee gedeelten: Strategie Ontwikkeling en Strategie Implementatie.
Inleiding Inleiding Veel bedrijven hebben wel eens een Visie, Missie en Strategie uitgewerkt. Maar slechts weinig bedrijven hebben er ook daadwerkelijk voordeel van. Bij veel bedrijven is het niet meer
Nadere informatieMarleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden
HANDOUT SCENARIO-ONTWIKKELING Marleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden SCENARIO-ONTWIKKELING I n h o u d Scenario-ontwikkeling 1 1 Wat zijn scenario s? 1 2 Waarom
Nadere informatieBluefieldFinance. BluefieldFinance. Toegevoegde waarde vanuit inhoud
Toegevoegde waarde vanuit inhoud De Organisatie 1 De Organisatie Bluefield Finance is als onderdeel van Bluefield Partners in 2007 opgericht door 2 ervaren financials met een uitgebreide expertise in business-
Nadere informatieHandout. Hoe testers de kwaliteit van requirements kunnen beïnvloeden. Slechte requirements zijn overal. Testnet thema-avond Requirements.
Hoe testers de kwaliteit van requirements kunnen beïnvloeden Testnet thema-avond Slechte requirements zijn overal 2 Pagina 1 En dan heb je goede requirements 3 proces proces ontwikkeling validatie management
Nadere informatie3 Management van ICT-kosten en baten
3 Management van ICT-kosten en baten Stand van zaken in de woningcorporatiesector Patrick van Eekeren en Menno Nijland Het bepalen van de hoogte van de ICT-kosten (en baten), bijvoorbeeld door gebruik
Nadere informatieDragon1 EA Tool. Business case webbased EA tool. Een webbased EA tool geschikt voor elke architectuurmethode!
Dragon1 EA Tool Business case webbased EA tool Een webbased EA tool geschikt voor elke architectuurmethode! uw organisatie, datum, versie #.#, documentstatus eigenaar/budgetverantwoordelijke: Kies op deze
Nadere informatieManagement. Analyse Sourcing Management
Management Analyse Sourcing Management Management Business Driven Management Informatie- en communicatietoepassingen zijn onmisbaar geworden in de dagelijkse praktijk van uw organisatie. Steeds meer
Nadere informatieVORM GEVEN AAN VISIE
VORM GEVEN AAN VISIE Hoe businessarchitectuur bijdraagt aan het bereiken van businessdoelen White paper Auteurs: Martin van den Berg, Aldert Boersma, Serge Bouwens, Erica Dane, Bonne van Dijk, Paul Dijkwel,Jan
Nadere informatieManagementsamenvatting
Managementsamenvatting Erasmus Universiteit Rotterdam: CSR paper De route naar Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen in algemene ziekenhuizen. De strategische verankering van MVO in de dagelijkse activiteiten
Nadere informatieProject Portfolio Management. Doing enough of the right things
Project Portfolio Management Doing enough of the right things BPUG, Hilversum, 24 juni, 2015 Inhoud 1 2 3 4 Introductie Het belang van portfolio management Project portfolio management volgens MoP 3a 3b
Nadere informatieAfbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel
Het meten van het effect van leren en ontwikkelen is een belangrijk thema bij onze klanten. Organisaties willen de toegevoegde waarde van leren weten en verwachten een professionele aanpak van de afdeling
Nadere informatieHet stappenplan. Inleiding
Het stappenplan Inleiding Op de pagina instrumenten op Overstag.nu vind je instrumenten, informatie en inspiratie om binnen je eigen organisatie met het thema duurzame inzetbaarheid aan de slag te gaan.
Nadere informatieBusinesscase. Dit document is een sjabloon voor een businesscase rond sourcing en is gebaseerd op artikelen uit het blad Informatie Magazine.
Businesscase Dit document is een sjabloon voor een businesscase rond sourcing en is gebaseerd op artikelen uit het blad Informatie Magazine. Colofon Datum 14 oktober 2010 Referentie Auteur BusinessCase
Nadere informatieBenefits Management. Sturen op realistische organisatievoordelen
Benefits Management Sturen op realistische organisatievoordelen Benefits Management Het project is klaar, de finish is gehaald. En nu? Ervaren u en uw belanghebbenden dat de organisatie écht profijt heeft
Nadere informatieSourcing. Analyse Sourcing Management
Sourcing Analyse Sourcing Management Sourcing Business Driven Sourcing Wij nemen het woord sourcing letterlijk. Welke bronnen zijn nodig om uw organisatie optimaal te laten presteren, nu en in de toekomst?
Nadere informatieBrug tussen strategie en realisatie. Herfst 2014
Herfst 2014 Waarom is het realiseren van de strategie vaak zo lastig? Het ontwikkelen van een goede strategie is al niet eenvoudig, laat staan de realisatie ervan Het blijkt in de praktijk dat veel organisaties
Nadere informatieBusiness Rules: het scheiden van kennis en processen 17 september 2014
Business Rules: het scheiden van kennis en processen 17 september 2014 Business rules scheiden kennis van processen 1 Agenda 18:30-18:40 Opening 18:40-19:15 Het scheiden van kennis en processen Peter Nobels,
Nadere informatieFunctiefamilie ET Thematische experten
Functiefamilie ET Thematische experten DOEL Expertise in een materie* en verstrekken aan de administratieve en politieke instanties teneinde hen te ondersteunen bij de besluitvorming en de uitvoering van
Nadere informatieBluefieldFinance. BluefieldFinance. Sense Template. Toegevoegde waarde vanuit inhoud
Sense Template BluefieldFinance Toegevoegde waarde vanuit inhoud De Organisatie Opgericht 2007 Bluefield Finance is als onderdeel van Bluefield Partners in 2007 opgericht door 2 ervaren financials met
Nadere informatieFunctiefamilie ES Experten organisatieondersteuning
Functiefamilie ES Experten ondersteuning DOEL Instrumenten en methodes ontwikkelen* en aanpassen in een domein en de interne klanten ondersteunen bij de implementatie ervan teneinde de werking van de te
Nadere informatieWelke keuzes maakt u op weg naar een duurzaam maatschappelijk bedrijfsmodel?
Welke keuzes maakt u op weg naar een duurzaam maatschappelijk bedrijfsmodel? Inleiding Duurzaam - Maatschappelijk - Bedrijfsmodel Strategische sturing gericht op gezond bedrijfsmodel Lange termijn financieel
Nadere informatieNative archetypemodel
Native archetypemodel strategie vorming voor en door gemeenten (Het archetypemodel is niet voor commercieel gebruik) Deze presentatie gaat over: Behoefte voor gemeenten om scherp te kiezen Belofte: hoe
Nadere informatieBenefits Management. Continue verbetering van bedrijfsprestaties
Benefits Management Continue verbetering van bedrijfsprestaties Agenda Logica 2010. All rights reserved No. 2 Mind mapping Logica 2010. All rights reserved No. 3 Opdracht Maak een Mindmap voor Kennis Management
Nadere informatieBusinesscase: titel. Businesscase. Titel. Auteur: Versie: Datum: Pagina 1 van 5
Businesscase Titel Pagina 1 van 5 Versie historie Versie Auteur Datum Omschrijving Akkoord Naam Rol Voor akkoord: Eigenaar businesscase Pagina 2 van 5 Management samenvatting Beschrijf de managementsamenvatting
Nadere informatieSTAKEHOLDERS. Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 BUSINESS ASSURANCE
BUSINESS ASSURANCE STAKEHOLDERS Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 1 DNV GL 2014 Stakeholders 19 November 2015 SAFER, SMARTER, GREENER
Nadere informatieSamen aan de IJssel Inleiding
Samen aan de IJssel Samenwerking tussen de gemeenten Capelle aan den IJssel en Krimpen aan den IJssel, kaders voor een intentieverklaring en voor een onderzoek. Inleiding De Nederlandse gemeenten bevinden
Nadere informatie[Cursus Risicomanagement in onderhoud en beheer]
[Cursus Risicomanagement in onderhoud en beheer] Bestemd voor: Managers die verantwoordelijk zijn voor het onderhoud, het (installatie)beheer of de bedrijfsvoering van technische systemen. Technici die
Nadere informatieAnt: B Dit is het doel van het proces.
In welk proces vormt het voor aanpassingen in de informatievoorziening beschikbaar gestelde budget een mandaat voor besluitvorming? A: Contractmanagement B: Financieel management C: Transitie D: Wijzigingenbeheer
Nadere informatieSturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE. 24 sept 2015; Jurgen Bomas
Sturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE Sturen op ICT en samenhang met business Maes als onderzoek model Vanuit onderzoek in bedrijfsleven: IT beslissing Rol Directie Consequentie
Nadere informatie9e PUG symposium PRINCE2, The Next Generation. Is sturen op budget voldoende?
9e PUG symposium PRINCE2, The Next Generation Is sturen op budget voldoende? Nieuwe ontwikkelingen om de resultaten te volgen! Nicole Claassen Gianni Piazza Performanagement Introductie Performanagement
Nadere informatieDoen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd
Doen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd Wie, wat en hoe Eric Lopes Cardozo & Rik Jan van Hulst sturen naar succes Doel Delen van inzichten voor praktisch operationeel risico management
Nadere informatieBalanced Scorecard. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.
Balanced Scorecard Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 9 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER... 3 2 DE
Nadere informatieNIMA/SMA SALES EXAMEN B1.2 28 JANUARI 2014. b. Noem vier onderdelen van het accountplan voor Novi food die bijzondere aandacht vragen.
NIMA/SMA SALES EXAMEN B1.2 28 JANUARI 2014 Antworden DEEL ACCOUNTMANAGEMENT DEEL ACCOUNTMANAGEMENT Totaal 55 punten Vraag 9 (15 punten) a. Noem twee functies van een accountplan. b. Noem vier onderdelen
Nadere informatieProcess management aan het werk Business discovery als motor achter waarde creatie. Hans Somers Programmamanager B/CA Gegevens, Belastingdienst
Process management aan het werk Business discovery als motor achter waarde creatie Hans Somers Programmamanager B/CA Gegevens, Belastingdienst Procesmanagement aan het werk Business discovery als motor
Nadere informatieBewaren van digitale informatie: hoe kom je tot een goede beslissing?
Bewaren van digitale informatie: hoe kom je tot een goede beslissing? Hans Hofman Nationaal Archief Netherlands NCDD Planets dag Den Haag, 14 december 2009 Overzicht Wat is het probleem? Wat is er nodig?
Nadere informatiewww.performancedelivery.nl Email: info@performancedelivery.nl T: +31 30-750 89 56 Business case methodiek
www.performancedelivery.nl Email: info@performancedelivery.nl T: +31 30-750 89 56 Business case methodiek De waarde van business cases Het opstellen van Business Cases als basis voor tastbare resultaatsverbetering
Nadere informatieModule 4 Inzicht in cijfers
Geleerd in vorige presentaties Module 4 Inzicht in cijfers 1. Balans in detail 2. Kengetallen Les 4. Vergelijk je resultaten op 4 manieren + maak goede investeringsbeslissingen Les 4 Vergelijk je resultaten
Nadere informatieUtrecht Business School
Post HBO Financieel Management & Leadership De Post HBO opleiding Financieel Management & Leadership duurt onge veer 5 maanden en omvat 10 colleges van 3 uur. U volgt de opleiding met 10-15 studenten in
Nadere informatie8-12-2015. Hoe test je een pen? Je kunt de presentatie na afloop van elke les downloaden. Ga naar : www.gelsing.info Kies voor de map Acceptatietesten
Les 1 Docent: Marcel Gelsing Je kunt de presentatie na afloop van elke les downloaden. Ga naar : www.gelsing.info Kies voor de map Acceptatietesten Hoe test je een pen? 1 Bekijk eerst het filmpje over
Nadere informatieAankondiging herziening Informatiseringseconomie
Aankondiging herziening Informatiseringseconomie De auteur en uitgever van het boek Informatiseringseconomie overwegen een herziening van dit boek uit te geven. Informatiseringseconomie is een praktische
Nadere informatieFunctieprofiel Beleidsadviseur Functieprofiel titel Functiecode 00
1 Functieprofiel Beleidsadviseur Functieprofiel titel Functiecode 00 Doel Ontwikkelen, implementeren en evalueren van beleid en adviseren op één of meerdere aandachtsgebieden/beleidsterreinen ten behoeve
Nadere informatieIn een keten gaat het om de verbindingen, niet om de schakels.
Verbindingsmodel IV Serviceketen Theo Thiadens en Adri Cornelissen In een keten gaat het om de verbindingen, niet om de schakels. Verbindingsmodel IV Serviceketen Theo Thiadens Alleen een organisatie die
Nadere informatiePerselectief Interim. Specialistisch Interim Management
Perselectief Interim Specialistisch Interim Management Inleiding De laatste economische ontwikkelingen hebben organisaties nieuwe uitdagingen gegeven. Of het nu de sector bouw is of onderwijs & overheid,
Nadere informatieEen Project Management model. Wat is IASDEO?
Een Project Management model Project Management betekent risico s beheersen, voldoen aan allerlei vereisten, klanten tevreden stellen, beslissingen nemen, producten leveren, activiteiten coördineren, inputs
Nadere informatieDOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK?
WHITEPAPER DOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK? DOOR M. HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONS ULTANT Risicomanagement is tegenwoordig een belangrijk onderdeel van uw bedrijfsvoering. Dagelijks wordt er aandacht
Nadere informatieFunctieprofiel Projectleider Functieprofiel titel Functiecode 00
1 Functieprofiel Projectleider Functieprofiel titel Functiecode 00 Doel Voorbereiden en opzetten van projecten en bijbehorende projectorganisatie, alsmede leiding geven aan de uitvoering hiervan, binnen
Nadere informatieWe know it takes a teamplayer to win. Tijdelijke professionals duurzame resultaten
We know it takes a teamplayer to win Tijdelijke professionals duurzame resultaten RSM WMV Interim services 2/3 RSM WMV / Interim Services In de professionele interim-markt is er nadrukkelijk behoefte aan
Nadere informatieProcestool; sleutel tot succes?
Procestool; sleutel tot succes? Gerard Hebenaar Gerard Hebenaar Adviesgilde 1 Even voorstellen.. Gerard Hebenaar Bedrijfskunde Adviesvaardigheden 15 jaar ervaring in de consultancy Verkoop en advies van
Nadere informatieInvestment Due Diligence Beleid
Investment Due Diligence Beleid Achmea Investment Management Versie 0.5 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding...3 2. Doelstellingen...3 3. Definitie en reikwijdte...4 4. Aandachtsgebieden en procesbeschrijving...5
Nadere informatieScaldwin slotseminarie 9 december 2014 Kosteneffectiviteitsanalyse: van theorie naar praktijk
Scaldwin slotseminarie 9 december 2014 Opvolging van maatregelen uit de programma s aan de hand van economische analyses. 1. ontwikkelen van een gezamenlijke set indicatoren om de uitvoering en het effect
Nadere informatieBusiness case Slim Samenwerken
Business case Slim Samenwerken 13 oktober 2011 Daniël Huisman D.Huisman@Berenschot.nl 1 Inhoud presentatie Ervaring Berenschot met slim samenwerken en business cases Valkuilen bij samenwerkingstrajecten
Nadere informatieProjectmatig 2 - werken voor lokale overheden
STUDIEDAG Projectmatig werken in lokale overheden LEUVEN 27 oktober 2011 Projectmatig werken in de lokale sector Katlijn Perneel, Partner, ParFinis Projectmatig 2 - werken voor lokale overheden 1 Inhoud
Nadere informatieISO/IEC Governance of InformationTechnology. Yvette Backer ASL BiSL Foundation. 16 juni ISO Governance of Information Technoloy 1
ISO/IEC 38500 Governance of InformationTechnology Yvette Backer ASL BiSL Foundation 16 juni 2016 ISO 38500 Governance of Information Technoloy 1 Achtergrond Yvette Backer Zelfstandig consultant en trainer,
Nadere informatieDe ROI van sociale media: het is wel te berekenen Door: Rick Mans
De ROI van sociale media: het is wel te berekenen Door: Rick Mans Laten we één misverstand direct uit de weg helpen. De calculatie van de zogenaamde Return on Investment is uitermate eenvoudig: ROI = (Meeropbrengsten
Nadere informatieBusiness case regionale samenwerking (S2)
Business case regionale samenwerking (S2) Initiële business cases Gedetailleerde business case Geactualiseerde business case (monitoring en evaluatie) Initiële business case Alternatieven en scenario s
Nadere informatieEen gezonde business case voor uw woonzorglocatie
Een gezonde business case voor uw woonzorglocatie ILFA Treasury Support Irma Langeraert 7 juni 2011 Een gezonde business case voor uw woonzorglocatie Irma Langeraert 7 juni 2011 www.kcwz.nl 1 ILFA Treasury
Nadere informatieAcquireren. Sander Maarleveld februari Salesadvies op maat. Copyright ALECT All rights reserved.
Acquireren Salesadvies op maat. Sander Maarleveld februari 2013 De hierna volgende sheets zijn gebruikt bij een presentatie gegeven door Sander Maarleveld van ALECT voor het CJB Rotterdam op 13 februari
Nadere informatiemanaging people meeting aspirations Natuurlijke groei
managing people meeting aspirations Natuurlijke groei geloof Wij hebben een gemeenschappelijke visie pagina - managing people, meeting aspirations Vandaag verhoogt CPM de prestaties op elk niveau van uw
Nadere informatie6 DIAGNOSTICEREN VAN PROCESSEN PPI-MODEL
6 DIAGNOSTICEREN VAN PROCESSEN PPI-MODEL Inleiding Deel 2 van dit werkboek richt zich op het diagnosticeren en verbeteren van de individuele onderdelen van het Professional Performance Improvement model,
Nadere informatieProjectmanagement De rol van een stuurgroep
Projectmanagement De rol van een stuurgroep Inleiding Projecten worden veelal gekenmerkt door een relatief standaard projectstructuur van een stuurgroep, projectgroep en enkele werkgroepen. De stuurgroep
Nadere informatieProfessionals in het hart van uw organisatie
Professionals in het hart van uw organisatie De business professionals van HRT hebben de ambitie om uw bedrijf beter te laten renderen. De kennisgebieden waar ons hart sneller van gaat kloppen zijn Financieel,
Nadere informatieInhoud. 1. Even voorstellen. 2. Doel van deze sessie. 3. Veranderende omgeving bij de Nationale Politie. 4. Nationale Politie. 5. Portfoliomanagement
Inhoud 1. Even voorstellen 2. Doel van deze sessie 3. Veranderende omgeving bij de Nationale Politie 4. Nationale Politie 5. Portfoliomanagement 6. Sturen op resultaat effectmeting 7. Next Practices? 8.
Nadere informatieReview op uitgevoerde risico-inventarisatie implementatie resultaatgerichte bekostiging
Review op uitgevoerde risico-inventarisatie implementatie resultaatgerichte bekostiging mr. drs. E.P.J. de Boer Rotterdam, Aanleiding en opzet van de review In opdracht van de GR Jeugdhulp Rijnmond is
Nadere informatieDe controller met ICT competenties
De controller met ICT competenties Whitepaper door Rob Berkhof Aangeboden door NIVE Opleidingen De controller met ICT competenties De huidige samenleving is nauwelijks meer voor te stellen zonder informatisering.
Nadere informatiePraktijkboek Strategie Bruggen bouwen naar de toekomst Aimé Heene
Praktijkboek Strategie Bruggen bouwen naar de toekomst Aimé Heene Inhoud Woord vooraf Ontstaan en achtergronden van het 'Praktijkboek Strategie' 5 Doelstellingen en uitgangspunten 5 Het gebruik van de
Nadere informatieEvalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek
Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2
Nadere informatiePROJECT INITIATION DOCUMENT
PROJECT INITIATION DOCUMENT Versie: Datum: x.x dd-mm-jj DOCUMENTATIE Versie Naam opdrachtgever Naam opsteller Datum: dd-mm-jj Voor akkoord: Datum:. INHOUDSOPGAVE 1. Managementsamenvatting
Nadere informatieBedrijfsprofiel. Constant Jurgens
Bedrijfsprofiel Het succes van een bedrijf wordt gecreëerd door de mensen die er werken. Hun ideeën, motivatie en vaardigheden, hun normen en waarden, maar ook hun persoonlijkheden zijn de belangrijkste
Nadere informatieConQuaestor Summer Game Week
ConQuaestor Summer Game Week Glue It: lean management bij productiebedrijven Alles moet snel én alles moet goed. U heeft te maken met (toenemende) eisen en wensen van klanten op het gebied van kwaliteit,
Nadere informatieDr. Projects Management B.V.
--009 Dr. Projects Management B.V. Printversie van gepresenteerde beelden van de website www.drprojects.nl Dr. Projects Management Dit is de bundeling van de website presentaties per onderdeel. De diensten
Nadere informatieExamenprogramma Associatie Praktijkdiploma Vakopleiding Payroll Services IV Geldig m.i.v. 1 januari 2011
Examenprogramma Associatie Praktijkdiploma Vakopleiding Payroll Services IV Geldig m.i.v. 1 januari 2011 Het examenprogramma omvat: 1. Beroepsprofiel 2. Opleidingsprofiel 3. Examenopzet 4. Examenprogramma
Nadere informatieFunctieprofiel: Projectleider Functiecode: 0302
Functieprofiel: Projectleider Functiecode: 0302 Doel Voorbereiden en opzetten van en bijbehorende projectorganisatie, alsmede leiding geven aan de uitvoering hiervan, binnen randvoorwaarden van kosten,
Nadere informatieVoor stichting SOM zijn in ieder geval de volgende invalshoeken van belang:
Profiel Bestuur Uitgangspunten Het algemene belang van stichting SOM staat bij de leden voorop De leden onderschrijven de visie en de missie van stichting SOM De leden onderschrijven de grondslag en de
Nadere informatieBusiness Case. <<Naam project>>
Business Case SYSQA B.V. Almere Versie : Datum : Status : Opgesteld door : Pagina 2 van 8 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1.1 Doel van dit document...
Nadere informatieInsights Zorg. Uw partner in ehealthimplementatie
Insights Zorg Uw partner in ehealthimplementatie Social Return on Investment Plan van Aanpak maatschappelijke business case ehealth Doel professionaliseren van investeringsbeslissingen opbouwen van kennis
Nadere informatieMasterclass Controlling FAMO
Masterclass Controlling FAMO Een programma voor Controlling bij de lokale overheid Het Zijlstra Center van de Vrije Universiteit heeft in samenwerking met de FAMO een praktijkprogramma voor Controlling
Nadere informatieConclusie: voor elke organisatie die dit nastreeft is het goed besturen en beheersen van de bedrijfsprocessen
1 Waarom? : Succesvol zijn is een keuze! Organisaties worden door haar omgeving meer en meer gedwongen om beter te presteren. Voornamelijk wordt dit ingegeven door de klant die haar eisen en wensen m.b.t.
Nadere informatieRekenkamercommissie Onderzoeksaanpak
Onderzoeksaanpak Rekenkameronderzoek Feitenrelaas Ligne Status Datum Omschrijving Door Status 26 maart 15 Onderzoeksplan Ligne TH Concept, ter bespreking in RKC 31-3-15 31 maart 15 Vaststelling onderzoeksplan
Nadere informatieMASTERCLASS ADVANCED FINANCE & CONTROL
MASTERCLASS ADVANCED FINANCE & CONTROL LEER JOUW BEDRIJFSVOERING IN GOEDE BANEN TE LEIDEN NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Je wilt jouw kennis en vaardigheden op het gebied van financieel management
Nadere informatieData at your fingertips
Data at your fingertips 4orange, 2015 Hogehilweg 24 1101 CD Amsterdam Zuidoost www.4orange.nl 2 6 redenen waarom de marketeer zelf eigenaar moet zijn van de Marketing Software uitdaging! Bij beslissingen
Nadere informatieActeren in het krachtenveld
Acteren in het krachtenveld Het uitvoeren van een krachtenveldanalyse is een methode die veel in projectmanagement wordt toegepast. Door het uitvoeren van een krachtenveldanalyse kijk je met andere ogen
Nadere informatiebedrijfsfunctie Harm Cammel
Legal als geïntegreerde bedrijfsfunctie Harm Cammel Legal als Business functie Observatie 1. Door veranderende klantbehoefte verandert (een deel van) de Legal functie van ad hoc en vak gedreven naar continu
Nadere informatieSWOT-ANALYSE. SWOT en confrontatiematrix aangeboden door www.managementmodellensite.nl 1
SWOT-ANALYSE De SWOT-analyse is een breed toegepaste manier om kansen en bedreigingen voor en sterkten en zwakten van de organisatie in beeld te brengen. Vaak blijft het bij het benoemen van deze vier
Nadere informatieFair Value Business Valuation. Specialist in Ondernemingswaardering
Fair Value Business Valuation Specialist in Ondernemingswaardering PROFIEL Fair Value Business Valuation heeft zich, als één van de weinige bureaus in Nederland, uitsluitend toegelegd op het specialisme
Nadere informatieDoel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE MANAGEMENT & BESTUURSONDERSTEUNING DIRECTEUR BEDRIJFSVOERING VERSIE 3 APRIL 2017
Directeur bedrijfsvoering Doel Zorgdragen voor de beleidsontwikkeling en, na vaststelling van het te voeren beleid door anderen, voor beleidsimplementatie en -evaluatie van (deel)processen in de bedrijfsvoering
Nadere informatieHandreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling
Handreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling De verdiepingsfase In de verdiepingsfase gaat u, samen met uw partners, de haalbaarheid en kansrijkheid van het door u voor ogen staande warmte-uitwisselingsproject
Nadere informatieToelichting ISO Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018
Toelichting ISO 14001 Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018 SCCM heeft een instrument ontwikkeld waarmee u goed inzicht krijgt in de milieuprestaties van uw organisatie, de ISO 14001 Milieuprestatiemeting.
Nadere informatieInnovatieve bekostiging bij klimaatadaptatie. Gouda, maart 2014
Innovatieve bekostiging bij klimaatadaptatie Gouda, maart 2014 Overzicht Page 2 1. Financieren en bekostigen 2. Economische analyse van klimaatadaptatie 3. Casus Kop van Feijenoord Kernvraag: Hoe kunnen
Nadere informatieProfielschets Raad van Commissarissen
Profielschets Raad van Commissarissen Vastgesteld door de Raad van Commissarissen op 18 maart 2009 en laatstelijk gewijzigd in 2014. 1. Doel profielschets 1.1 Het doel van deze profielschets is om uitgangspunten
Nadere informatieEerder verschenen cases: Case opvragen? www.kadenza.nl/cases. www.kadenza.nl. Eemnesserweg 55 1251 NB Laren +31 (0)35 539 44 90
case closed Eerder verschenen cases: Case opvragen? www.kadenza.nl/cases www.kadenza.nl Eemnesserweg 55 1251 NB Laren +31 (0)35 539 44 90 Sdu Uitgevers is uitgever van online en print vaktitels die aan
Nadere informatieCreditManagementScan De route naar liquiditeitsverbetering en winstgevende klanten. Utrecht, februari/maart 2012
CreditManagementScan De route naar liquiditeitsverbetering en winstgevende klanten Utrecht, februari/maart 2012 Victalis Services B.V. 2012 Context Het betaalgedrag van de consument en bedrijven staat
Nadere informatieWerkveld Datum Instemming/Advies GMR Vastgesteld R v T
Werkveld Datum Instemming/Advies GMR Vastgesteld R v T Organisatie Januari 2012 nvt 18 Januari 2012 Zelfevaluatie Raad van Toezicht Organisatie/Zelfevaluatie Inhoudsopgave 1. PROCEDURE ZELFEVALUATIE RAAD
Nadere informatieHet stuurmodel voor een opdrachtgever
Het stuurmodel voor een opdrachtgever Ir. Derk K. Kremer 1. Inleiding In één van mijn eerdere artikelen heb ik al aangegeven dat de rol van opdrachtgever op zich geen moeilijke rol is. Voor een ervaren
Nadere informatiePortefeuillehouder: M.A.P. Michels Behandelend ambtenaar J. van der Meer, 0595 447719 gemeente@winsum.nl (t.a.v. J. van der Meer)
Vergadering: 11 december 2012 Agendanummer: 12 Status: Besluitvormend Portefeuillehouder: M.A.P. Michels Behandelend ambtenaar J. van der Meer, 0595 447719 E mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. J. van der
Nadere informatie