Limburgse Dubodag, 27 mei 2010 INBREIDING IN DE DORPSKERN. Frank Geunes BUUR (Bureau voor Urbanisme)

Transcriptie

1 Limburgse Dubodag, 27 mei 2010 INBREIDING IN DE DORPSKERN Frank Geunes BUUR (Bureau voor Urbanisme)

2 BUUR werd opgericht in Leuven, en heeft intussen heel wat werkervaring opgedaan in de ruimere Belgische en Europese context. Het bureau heeft met succes masterplannen ontwikkeld waarbinnen kwalitatieve architectuurprojecten een bijdrage leveren aan de stedelijke transformatie. Stedelijke projecten geven vorm aan onze steden en transformeren onze leefomgeving: zij zouden dan ook visionair, haalbaar en duurzaam moeten zijn. I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n

3 Alle medewerkers van BUUR delen een passie voor stedenbouw en landschap in de brede zin. We geloven dat wij via ons beroep in elk project en op elke plek het verschil kunnen maken. I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n

4 Inbreiding in de dorpskern Masterplan als kader voor een duurzaam ruimtelijk beleid Case 1: kernversterking Hamont-centrum Case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker (Gent) I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n

5 Duurzame stedelijke ontwikkeling bestrijkt domeinen. verschillende Vereist een geïntegreerde benadering waarin verschillende domeinen op elkaar worden afgestemd. Geïntegreerde benadering vereist proces en product op maat. I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n masterplan als kader voor een duurzaam ruimtelijk beleid

6 Structuurplan (ruimtelijke beleidsvisie) Beleids doelstellingen Haalbaarheid Masterplan (ontwikkelingsvoorstel) Uitvoeringsplan (juridisch kader) I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n masterplan als kader voor een duurzaam ruimtelijk beleid

7 Speerpunten City marketing (gewenst imago) Masterplan (ontwikkelingsvoorstel) projecten I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n masterplan als kader voor een duurzaam ruimtelijk beleid

8 Structuurplan (ruimtelijke beleidsvisie) Speerpunten Beleids doelstellingen Haalbaarheid City marketing (gewenst imago) Masterplan (ontwikkelingsvoorstel) projecten Uitvoeringsplan (juridisch kader) I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n masterplan als kader voor een duurzaam ruimtelijk beleid

9 structuurschets concept-masterplan Definitief masterplan Masterplanproces Visievorming Ontwerpend onderzoek haalbaarheidstoets Bijwerking validatie structuurplan uitvoeringsplan D u u r z a a m h e i d s t o e t s I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n masterplan als kader voor een duurzaam ruimtelijk beleid

10 Case 1: kernversterking Hamont-centrum Opdrachtgever: stadsbestuur Hamont-Achel Oppervlakte projectgebied: 61,5 ha I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

11 Situering en afbakening Hamont-centrum I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

12 Structuurschets Hamont-centrum Historische kern Handel en horeca Wonen Open ruimte Gemeenschapsvoorzieningen Stedelijkheid = verweving van samenhangende deelstructuren Verkeer I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

13 Historische kern Wonen Gemeenschapsvoorzieningen Handel en horeca Open ruimte Verkeer I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

14 Analyse Goede ruimtelijke structuur historische kern, behalve Budelpoort Auto domineert het straatbeeld Zwakke noord-zuid verbinding voor zacht verkeer I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

15 Beleidsvisie Verbeteren structuur publieke ruimte door ruimtelijke opdeling Kerkplein en Budelpoort Kerkplein = verblijfsplein Budelpoort = efficiënt verkeersknooppunt en stadspoort Voorbeeldproject voor de Stad aan het Kerkplein (in eigendom) Verbeteren verblijfskwaliteit door weren doorgaand verkeer en reorganisatie parkeren Opwaarderen publieke ruimte langs noord-zuidelijke route voor zacht verkeer I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

16 Inrichtingsprincipes Kerkplein Bebouwing Historische figuur herstellen Versterken en vervolledigen van de wanden langs de Burg Publieke ruimte Kerkplein als besloten erf I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

17 Inrichtingsprincipes Budelpoort Heraanleg kruispunt Doorgaande beweging blijft hoofdrichting Ovonde bevordert de oversteekbaarheid voor zacht verkeer I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

19 Analyse Beperkte mogelijkheden voor wooninbreiding Weinig gediversifieerd woonaanbod Weinig stedelijke woonomgeving buiten historische kern I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

20 Beleidsvisie Resterende inbreidingslocaties maximaal voor wonen benutten aanpassing BPA Kerkhof strategische woonreserve op lange termijn Realiseren van kleinstedelijke woontypes (trendbreuk) Kwalitatieve publieke binnengebieden vormen de ruggengraat van de wooninbreidingsprojecten Netwerk voor zacht verkeer verbindt gebieden onderling en met de historische kern Ring van wooninbreidingsgebieden op wandelafstand van het centrum I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

21 Inrichtingsprincipes binnengebied Erkstraat Publieke ruimte Centrale groene ruimte verbindt Kloosterstraat met Erkstraat Erkbeek wordt opengelegd in de groene ruimte Groene ruimte vormt drager van netwerk voor zacht verkeer Centraal in het gebied een klein buurtpleintje Bebouwing Wand van grondgebonden woningen begeleidt groene ruimte Afwerken bestaande woonweefsel met open bebouwingen I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

22 I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

24 Analyse Hoge concentratie aan gemeenschapsvoorzieningen langs Wal Open weefsel met grootschalige morfologieën Wal = achterkant Parkeerprobleem aan de Posthoorn op piekmomenten I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

26 Beleidsvisie Achterkantsituatie oplossen door bijkomend programma Nieuwe achterzijde stadhuis Nieuwe harmoniezaal Uitbreiding schooltje Herbestemming Ursulinnenkerk Evt nieuwe gemeenschapsprogramma s herinrichting publieke ruimte Plein bibliotheek als uitloper stadspark Groene parking aan Posthoorn (kiss&ride) Doorsteek tussen Wal en Marktplein Wal als verbindende ruimte dankzij kwalitatieve routes voor zacht verkeer I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

28 Beleidsvisie Compacte en lusvormige route rond Stadswaag, Wal, Marktplein Convenience langs Stationsstraat versterken Shopping aansluiten op horecagebeuren (Marktplein Kerkplein) Commerciële trekker langs de Wal als katalysator Kortparkeren op Marktplein en achter Posthoorn Langparkeren langs de Wal I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

29 Beleidsvisie Compacte en lusvormige route rond Stadswaag, Wal, Marktplein Convenience langs Stationsstraat versterken Shopping aansluiten op horecagebeuren (Marktplein Kerkplein) Commerciële trekker langs de Wal als katalysator Kortparkeren op Marktplein en achter Posthoorn Langparkeren langs de Wal I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

30 Inrichtingsprincipes Wal Publieke ruimte Nieuwe bebouwing definieert een publieke wandelroute tussen Posthoorn en winkelcentrum Wandelroute sluit aan op de kloostertuin Bebouwing Gemengd programma aansluitend op de Posthoorn: wonen op verdieping, retail op gelijkvloers, parkeren ondergronds Geleidelijke schaalovergang naar de bestaande woningen langs de wal Gemeenschapsvoorzieningen aansluitend op het klooster en de bibliotheek I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

31 Inrichtingsprincipes parkeren Huidige publieke parkeeraanbod 74 plaatsen op het Marktplein 66 plaatsen op het Kerkplein 63 plaatsen achter de Posthoorn 28 plaatsen achter het stadhuis 10 plaatsen aan de bibliotheek TOTAAL: 241 plaatsen I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

32 Nieuwe publieke parkeeraanbod Kortparkeren bovengronds 170 plaatsen Langparkeren ondergronds: 30 plaatsen voor woningen 200 plaatsen voor commercieel programma 100 publieke plaatsen TOTAAL = = 270 publieke plaatsen 200 plaatsen commercieel plaatsen publiek evt in rotatiesysteem I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

34 Analyse Open ruimte versnipperd, ingesloten en/of geprivatiseerd Relatief aaneengesloten open ruimtegebied rond de Kloosterstraat Hoge concentratie aan recreatieve voorzieningen Beperkt aantal eigenaars (Stad, Ursulinnen, kerkfabriek) I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

35 Beleidsvisie Omgeving Kloosterstraat als een bebouwd parklandschap Stadspark Kloosterstraat als parkzone met recreatief programma (met integratie van de jeugdlokalen) Kloostertuin aansluiten op Kloosterstraat via doorsteek klooster Groene uitlopers in de wooninbreidingsgebieden sluiten aan op de Kloosterstraat Parklandschap als drager van een netwerk van paden I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

36 Inrichtingsprincipes omgeving Kloosterstraat Publieke ruimte Publieke wandelroute door kloostertuin Kloosterstraat als uitloper stadspark door bomenaanplantingen Omgeving school als speelweide Bebouwing Nieuwe gebouwen werken parkranden af Jeugdlokalen inplanten langs de Kloosterstraat Ursulinnenklooster als link tussen Budelpoort, stadspark, Kloostertuin I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

39 Analyse Representatieve publieke ruimtes in Hamont-centrum worden gedomineerd door autoverkeer waardoor verkeersonveilige situaties en beperkte verblijfskwaliteit Ruimte-inname van de auto terugdringen door weren doorgaand verkeer en reorganisatie parkeren I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

40 Beleidsvisie Burg Stationsstraat belangrijkste as voor doorgaand verkeer Optimaliseren bestaande kruispunten ifv veiligheid en doorstroming (rotonde en ovonde?) Eénrichtingslussen voor bestemmingsverkeer: Stad Brouwersstraat Hoogstraat Kerkstraat Lemmensstraat Brouwersstraat Lemmenstraat Kleuterstraat Groenstraat Kloosterstraat Wal (Gedeeltelijk dubbele richting) Bezoekersparkings sluiten aan op assen voor doorgaand verkeer I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

41 Beleidsvisie Eénrichtingsstraten inrichten als verkeersluwe verblijfsruimtes en/of dragers voor zacht verkeer: Kloostertstraat als parklaan Wal als woon-winkelstraat Kerkplein Marktplein (oost) verblijfspleinen Bibliotheekplein achterzijde Posthoorn achterzijde stadhuis als publieke foyers I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

43 Case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker (Gent) Opdrachtgever: Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) Oppervlakte projectgebied: 13,5 ha I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 1: kernversterking Hamont-centrum

44 Situering Oostakker wordt gekenmerkt door: groot voorzieningenniveau landelijk karakter omringing door industriegebieden aanwezigheid van kleinschalige groene binnengebieden I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

45 Bestaande ruimtelijke structuur De huidige structuur van Oostakker vertoont 3 systemen: Het hoofdwegennet (R4) en de lokale aansluitingsweg hierop De historische structuur van centrum en verlinte steenwegen De recentere verkavelingen ten zuiden van deze steenwegen. De Wolfputsite is quasi volledig omgeven door verkavelingen. I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

46 Opportuniteit: opwaarderen Wolfputstraat Wolfputstraat verbindt centrumfuncties en groene ruimtes Wolfputstraat vormt een belangrijke drager voor openbaar vervoer I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

47 bestaande inrichting Wolputstraat voorstel typeinrichting smalle sectie tussen Gentstraat en F. Van Impelaan fietssuggestiestroken en groen versterken het beeld als centrumstraat I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

48 I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

49 Opportuniteit: groenas als drager van het lokaal netwerk voor zacht verkeer Grootstedelijke groenas met route voor langzaam verkeer passeert ten zuiden van Wolfputsite. Verbindt Dampoort met kasteelpark Slotendries en stadsbos (Oud-vliegveld Oostakker) I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

50 Netwerk van secundaire lussen verbinden groenas met centrum, tewerkstellingspolen, recreatieve functies I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

51 bestaande inrichting Eksaardserijweg voorstel typeinrichting: fietssuggestiestroken en groene aankleding van de randen voorstel typeinrichting: éénrichtingsstraat met vrijliggend voet- en fietspad I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

52 Randvoorwaarden voor de site Hoofdontsluiting via Wolfputstraat Verfijning netwerk voor zacht verkeer Hogere densiteit langs Wolfputstraat + plaats voor niet-woonfuncties Bijkomende groengebieden Groene hoofdas voor zacht verkeer I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

53 karakteristieken van de site: ontsluiting mogelijke aansluiting op Daknamstraat mogelijke doorsteek naar Eksaardserijweg mogelijke aansluiting op Kemzekestraat Wolfputstraat I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

54 karakteristieken van de site: microreliëf I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

55 karakteristieken van de site: kleine landschapselementen populierenrij struweel rond poel populierenrij knotwilgen I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

56 karakteristieken van de site: water bodemkaart (AGIV) overstroombaar gebied (AGIV) I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

57 Uitgangspunten voor het inrichtingsplan Dichtheid minimale dichtheid van 25 woningen / ha of 340 wooneenheden Doelgroep 55 sociale huurappartementen 55 sociale huurwoningen 110 sociale koopwoningen (eventueel een klein percentage sociale kavels) 110 private koopwoningen (eventueel klein deel koopappartemen) Minstens 2/3 grondgebonden ééngezinswoningen. Typologie gedifferentieerde woontypologie; sociale woningen overwegend een 2/4- type (2 slaapkamers, 4 bewoners); standaard 2 bouwlagen; appartementsgebouwen maximaal 4 bouwlagen; gemiddelde oppervlakte van 100 m² voor appartementen en 125 m² voor woningen. I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

58 mobiliteit De wijk wordt geconcipieerd als een zone 30, als een woonerf of als een mix van beiden. parkeren Een minimum van 1,5 parkeergelegenheid / wooneenheid waarvan 1 op privaat domein en 0,5 voor bezoekers (gegroepeerd mogelijk) blauw netwerk Behoud van de bestaande grachten en veedrinkpoel. kleine landschapselementen / groen Maximaal behoud waardevolle kleine landschapselementen Voorzien van 20 m² openbaar groen (recreatief/ecologisch groen) I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

59 Concept 1: kleine landschapselementen als frame Behoud van kleine landschapselementen Ingrijpen in landschappelijk systeem waar nodig (uitdunning struwelen) Frame van kle als identiteitsbepalende drager I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

60 Concept 2: geïntegreerd watersysteem Versterken bestaande grachten- en slotensysteem Hemelwater site opvangen in eigen bufferbekken Watersysteem op verschillende niveaus: Woning: groendaken Straat: inrichting als erven met aandacht voor waterinfiltratie en afvoer. NZ-infiltratiegracht: open gracht - zone met rietsoorten zuivert het water alvorens af te voeren naar de poel Poel: wordt ingezet als retentiebekken I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

61 Concept 3: aaneengesloten groenstructuur Voorzien van extensieve groenzone rond de poel Voorzien van intensieve groene speelruimte aansluitend op Muizelstraat Kleine landschapselementen en groenzones worden aangevuld met nieuwe aanplantingen ter vervollediging van de groenstructuur De NZ-groenas voor langzaam verkeer passeert beeldbepalende landschapselementen en verbindt de 2 groenzones I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

62 Concept 4: hiërarchische ontsluitingsstructuur Hoofdstraat vanaf Wolfputstraat (zone 30) Woonerven takken op Hoofdstraat aan. Drie woonerven steken door tot de Muizelstraat om omrijfactor te vermijden (sluipverkeer wordt ontmoedigd) I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

63 Concept 4: gedifferentieerde woonvelden Flexibele invullingsmogelijkheden woonvelden onder volgende voorwaarden: Eenzelfde type per woonveld (eenheid in de wijk) Variatie tussen woonvelden (asymmetrisch straatbeeld) Behalen van de vooropgestelde dichtheid (min. 25 won / ha) Specifieke typologieën i.f.v. context: urban villa aan poel (geen vertuining) gestapelde woningen en niet-woonfuncties langs Wolfputstraat (nabijheid centrum, OV) I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

64 Inrichtingsplan 361 woningen (27 wo/ha) 28 % appartementen 11 % grondgebonden appartementen (gestapelde woningen) 31 % gesloten bebouwing 23 % halfopen bebouwing 7 % open bebouwing m² ecologisch groen (extensief onderhoud) m² intensief groen I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

65 Parkeren Variatie aan parkeeroplossingen i.f.v. oriëntatie, woningtype, huur/koop: Koopwoningen: 1 pp op de eigen kavel Private koopwoningen: bezoekersparkeren ook op de eigen kavel Huurwoningen: parkeren openbaar domein (in het woonerf) Bezoekersparkeren: gegroepeerd langs hoofdstraat (koppen woonvelden) I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

66 Publieke ruimte: waterpoel Snede door de poel: bestaande toestand en beoogde toestand De poel wordt deel van publieke ruimte en behoudt functie als retentiebekken I n b r e i d i n g i n d e d o r p s k e r n case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker

67 Publieke ruimte: groenas, hoofdstraat