Astrid Kodde, huisarts VU mei Met dank aan NHG, Casper Zwetsloot en Amstelland ziekenhuis

Transcriptie

1 Astrid Kodde, huisarts VU mei 2015 Met dank aan NHG, Casper Zwetsloot en Amstelland ziekenhuis

2

3

4

5 "eerste of ergste hoofdpijn" Abrupt begin ernstige hoofdpijn of kort bestaande klachten Verandering in bekend patroon Nieuwe hoofdpijn bij pt > 40 jr Progressieve hoofdpijn Geen reactie op medicatie Overmatig gebruik van alcohol of med

6

7

8

9 Pijn bij slaapstreek/ pijn bij kaak en bij eten Vermoeidheid/ koorts/ afvallen Spierpijn/gewrichtsklachten Wazig zien Lab: verhoogde bezinking/ bloedarmoede > 50 jaar

10

11

12

13

14 Sinds enkele weken, vroeger nooit hoofdpijn Tijdens slaap Meerdere keren per week, mn in Alpen Eenzijdig, ondraaglijk fel Erbij verstopte of juist lopende neus 1-2 uur durend geen uitvalsverschijnselen/ epilepsie

15 Kort (tot 3 uur) Bijverschijnselen (tranend oog, druipneus, nauwe pupil, zweten) Heftige pijn Veel aanvallen per dag In perioden van weken tot maanden Geen oorzaak bekend

16 Uitlokking: alcohol Meest in de vroege ochtend Meer mannen

17

18 Medicijnen Aanvalsbehandeling: sumatriptan, indomethacine Frequentie vermindering van aanvallen: verapramil, prednison, lithium Zuurstof

19 altijd hoofdpijn altijd op dezelfde plek geen effect pcm soms tranen oog & ooglid hangen

20

21 Hoofdpijn gedurende ten minste een maand Strikt unilaterale pijn Pijnkenmerken: Continue maar fluctuerend Ten minste af en toe matige intensiteit Geen hoofdpijn opwekkende mechanismen Absolute respons op indomethacine OF een van de volgende autonome kenmerken met verergering van de pijn Conjuctivale injectie Tranenvloed Neusverstopping Rhinorhoe Ptose ooglidoedeem

22 Ten minste een van de volgende kenmerken: Er zijn geen aanwijzingen voor een andere onderliggende aandoening, die de hoofdpijn kan verklaren Er zijn aanwijzingen voor een andere aandoening, die worden uitgesloten door aanvullend onderzoek Er zijn aanwijzingen voor een onderliggende aandoening, maar de aanvallen komen niet voor in een nauwe tijdsrelatie met die aandoening Mogelijke met begeleidende idiopatische stekende hoofdpijn

23 Zeldzame aandoening M:V = 1:1,8 30% heeft nachtelijke exacerbaties, lijkend op hypnic headache of clusterhoofdpijn Autonome kenmerken zijn bij 63% beschreven Effectieve dosering van Indomethacine ligt tussen 50 en 300 mg. Im injectie met indomethacine wordt gebruikt als diagnostische test

24 plotseling hevige hoofdpijn tijdens hoestbui VG: gereguleerde hypertensie, polycysteuze nieren, migraine en voetwratten. erbij duizeligheid, braakneiging en wazig zien pijn bij kin op borst geen uitval/koorts

25 Dit is een bloeding tussen de zachte hersenvliezen, meest uit een aneurysma of een vaatmisvorming (AVM) aan de basis of de zijkant van de hersenen. Meest aan de cirkel van Willis.

26

27 Meest per acuut begin, met zeer heftige hoofdpijn, misselijkheid soms braken Andere symptomen in het lijf, als veranderingen in gevoel of motoriek Nekpijn en in aantal uren ontwikkelende nekstijfheid; temperatuurverhoging Leucocytose in bloed, eiwit en glucose in urine, afwijkingen ECG, afwijkingen Ct scan, afwijkingen liquor

28 Diagnose op de Ct-scan. Indien langer dan 24 uur geleden ontstaan indicatie voor LP. Evt Ct-angiogram.

29 Behandeling: Clippen Coilen (irradiatie).

30

31 complicaties: - Rebleeding - Hersenbeschadiging, hetzij direkt hetzij door vaatspasme.

32 - Bijna de helft van de mensen met een subarachnoïdale bloeding overlijdt in het ziekenhuis of voor het ziekenhuis is bereikt. - Een kwart wordt met succes behandeld en de overige 25% houdt restverschijnselen.

33 Begin telkens rond 4 uur s nachts, overdag niet 3 tot 5 x per week; wordt er wakker van doffe, vervelende hoofdpijn, bdz. Sliep altijd prima, geen apnoe s

34 Slaaphoofdpijn

35 De hoofdpijn is bilateraal en maakt de patient wakker Duur 15 tot 180 min Ten minste 15 maal per maand een aanval Geen of slecht een van de onderstaanden: Misselijkheid Fotofobie fonofobie Niet toeschrijfbaar aan een andere aandoening

36 M:V = 5:3 Kloppend van karakter Soms meer (tot 3) aanvallen per nacht Meest oude mensen (>65 jaar) Meest paar uur na inslapen

37 Verapamil Lithium carbonaat Flunarizine Indomethacine voor de nacht NB: te weinig ervaring voor echte evidence.

38 Mirjam Boonstra (34) maanden hoofdpijn, chagrijnig 1-2x/week, duur 1-3 dgn, soms paar uur. drukkend gevoel bdz. pcm helpt iets, warme douche ook niet misselijk, wel wat fotofobie

39 Tension-type headache

40 Tension-type headache (TTH) is an ill-defined and heterogeneous syndrome, which is diagnosed mainly by the absence of features found in other headache types, such as migraine. TTH is, thus, a featureless headache that is characterised by nothing more than a pain in the head. Fulmal en Schoenen 2008

41 A. Hoofdpijn gepaard met twee van de volgende symptomen: Drukkend/klemmend van aard Bilateraal gelocaliseerd Niet verergerd door normale lichamelijke inspanning B.Hoofdpijn die gepaard gaat met beide van de volgende symptomen: Geen misselijkheid of braken. Fotofobie en fonofobie afwezig, of slechts een van beide aanwezig. C. Duur 30 min tot 7 dagen D. Minder dan 15 dagen per maand met hoofdpijn. E. Geen aanwijzingen voor een organische aandoening.

42 In de bevolking 80% waarvan 3% voldoet aan de kriteria voor chronische spanningshoofdpijn.

43 Uitleg, geruststelling Aanvalsbehandeling ( pcm, NSAID) Profylactica?

44 The Lancet Neurology 2008; 7:70-83 profylactica

45 Onzeker: TCA SSRI Topiramaat Niet effectief: Botulinetoxine

46 Altijd maar rot hoofdpijn! Veel pcm & brufen Sumatriptan 3-5x/maand

47 Medicatie geinduceerde hoofdpijn Medicatie afhankelijke hoofdpijn.

48 Bijwerking van gebruikte medicatie Dipyramidol (Persantin) Carbamazepine Specifieke reactie op stoffen, bv uit voeding: Aspartaam Glutamaat (ve-tsin) Nitraat Alcohol

49 Oplossing: stoppen van de stof die de hoofdpijn heeft uitgelokt.

50 Chron, dgls hoofdpijn met teveel slikken van hoofdpijn reducerende middelen, waarbij bij onthouding toename van hoofdpijn optreedt.

51 A. Hoofdpijn op meer dan 15 dagen per maand, voldoend aan C en D. B. Regelmatig overmatig gebruik gedurende > 3 maanden van een of meer middelen die gebruikt worden voor acute of symptomatische behandeling van hoofdpijn. C. Hoofdpijn ontwikkelt of neemt fors toe tijdens de periode van medicatie overmaat. D. hoofdpijn vermindert of keert terug tot het oorspronkelijk niveau binnen 2 maanden na onderbreken van het nemen van de overmaat.

52 Stoppen van de in overmaat gebruikte medicatie.

53 (Klein) hoofdtrauma Later verwarde spraak Angstig en paniekerig, onrustig Later bonkende hoofdpijn +braken; verwardheid over Fam VG: migraine

54 Meest ouder dan 10 jaar; jongens > meisjes. Soms na licht trauma Geagiteerd gedrag, vertraagde reacties, rusteloosheid, hyperactiviteit, verminderd bewustzijn van omgeving Duur meest 3 tot 5 uur; tot meer dan 20 uur beschreven Veelal geen herinnering van de situatie 25% toont recurrence van eenzelfde periode; meest ontwikkeling naar gewone migraine Lijkt op transient global amnesia bij volwassenen.

55

56

57

58 Uitleg, geruststelling Aanvalsbehandeling ( pcm, NSAID, triptaan) Profylactica voor min 6 mnd,bespreek bij 2 aanvallen/mnd 15 dgn/ mnd analgetica 10 dgn/mnd triptaan

59

60 Almotriptan Eletriptan Frovatriptan Naratriptan Rizatriptan Sumatriptan ( 0,15 = goedkoopst; ook als inj/ zetpil/ neusspray te koop) Zolmitriptan Almogran Relpax ( 4,33 = duurst) Fromirex Naramig (pas na 4 uur herhalen!) Maxalt Imigran Zomig Acetylsalicylzuur / metoclopramide Ergotamine/ coffeine Migrafin Ergocoffeine

61

62 B blokker (tenzij astma, RR syst < 90, pols< 60) Metoprolol (max 200 mg) Propanolol (max 160 mg) Anti-epileptica (tenzij kinderwens/ oac) Topiramaat Valproïnezuur TCA: amitriptyline (min 3 mnd)

63

64 Acuut ontstaan Langer dan 60 minuten Andere kant Blijvende verschijnselen Eerste aanval Geen hoofdpijn erna

65 brandende pijn naast neus, naar oog iedere dag de hele dag, > half jaar echt koud drinken verergert pijn gedeeltelijke prothese, geen implantaten. Tandarts: gb Pcm/nsaid weinig effect

66 Indeling: Typische aangezichtspijn, of trigeminus neuralgie Atypische aangezichtspijn

67 Aanvallen van aangezichtspijn of voorhoofdspijn, duur enkele seconden tot 2 minuten Pijn met tenminste 4 van de volgende eigenschappen: Verspreiding een of meerdere takken N V Plots intens scherp oppervlakkig stekend of brandend Hoge pijn intensiteit Ontstaat in trigger punten of door activiteiten als scheren, eten, praten etc Tussen de aanvallen klachtenvrij Geen neurlogische uitvalverschijnselen Stereotype beloop binnen dezelfde persoon

68

69

70 De pijn is dagelijks de hele of grote gedeelten van de dag aanwezig. De pijn is in het begin gelimiteerd tot een gebied, meest diep gelegen en slecht localiseerbaar De pijn is niet gekoppeld aan gevoelsveranderingen of andere kenmerken bij fysische diagnostisch onderzoek Uitgebreid beeldvormend onderzoek van aangezicht en kaak geeft geen goede verklaring.

71 Matige orofaciale pijn met durend karakter, meer doffe pijn Meest eenzijdig in begrensd gebied In 50% psych symp (angst of depressive) erbij Anamnestisch vaak KNO of tandheelkundige ingrepen

72 Aangezichtspijn, hele dag of grote delen van de dag. Gevoelstoornissen of andere afwijkingen nee ja Beeldvormend onderzoek Afwijkend? nee ja Farmacologische behandeling

73 Farmacologische behandeling -tricyclische antidepressiva (amitriptyline, imipramine) - antiepileptica (gabapentin, Pregabaline, cabamazepine) effectief nee ja Overweeg invasieve behandeling

74

75 Samenvatting symptomen bij soorten hoofdpijn

76