Neuropathie en Neurotoxiciteit. Bij de behandeling van kanker met chemotherapie Dr. M. Eurelings, neuroloog Spaarne ziekenhuis, Hoofddorp

Transcriptie

1 Neuropathie en Neurotoxiciteit Bij de behandeling van kanker met chemotherapie Dr. M. Eurelings, neuroloog Spaarne ziekenhuis, Hoofddorp

2 Neurologische complicaties bij kanker Myelopathie:ruggemerg Rugpijn Krachtsverlies benen Mictie/defaecatie incontinentie Gevoelstoornissen Radiculopathie: zenuwwortel Compressie door metastase/kanker lokalisatie Foramina stenose pathologische # Mononeuropathie:zenuw Compressie bij gewichtsverlies

3 Neuropathie Polyneuropathie : meer zenuwen Paraneoplastisch Paraproteinemie/Amyloidose Chemotherapie

4 Zenuw

5 Pathologie

6 Normale nervus suralis

7 Neuropathie

8 EMG onderzoek

9 Neuropathie bij (chemo)therapie CIPN = symmetrische distale sensori>motorische lengte-afhankelijke axonale polyneuropathie

10 Klachten Gevoelstoornissen voeten>handen Tintelingen prikkelingen Brandend gevoel/electrisch gevoel Vervelend gevoel bij aanraking Verminderd gevoel Verminderde kracht Verminderde vaardigheid Problemen met lopen Duizeligheid/hartkloppingen Blaasfunctiestoornis/impotentie

11 Afwijkingen Huidveranderingen Hypotensie/bradycardie Gevoelstoornis Hypesthesie Hyperpathie Allodynie Vibratiezin Ataxie Areflexie Zwakte

12 EMG onderzoek Axonale neuropathie Sensibel > motorisch Lengte-afhankelijk Afname SNAP Afname CMAP Licht vertraagde geleiding

13 (Chemo)therapie Platinum analogen: Cisplatin, Oxaliplatin, Carboplatin Taxanen: Paclitaxel and Docetaxel Vinca alkaloiden:vincristine Thalidomide Bortezomib Lenalidomide

14 Oxaliplatin Acute neuropathie na oxaliplatin infuus welke weer in dagen verdwijnt Dosis afhankelijk Chronische neuropathy kan ontstaan afhankelijk van cumulatieve dosis. Sensore distale axonale neuropathie Park et al. Curr Med Chem. 2008

15 Taxanen Voornamelijk pijnlijke sensore distale neuropathie Weinig zwakte Dosisafhankelijk en cummulatieve dosis afhankelijk Paclitaxel>docetaxel Ernstige neuropathie >30% Park et al. Curr Med Chem. 2008

16 Vincristine 60% neuropathie Dosisafhankelijk Symmetrische distale pijnlijke sensibele axonale polyneuropathie 33% blijvende klachten na afronding therapie Park et al. Curr Med Chem. 2008

17 Thalidomide 41% CIPN 75% na een > 1 jaar 27.5% graad 3/4 Sensorimotorische neuropathie Langzaam ontstaan Duur <6 maanden > Dagdosis < 150 mg/d > Cumulatieve dosis Preexistentie neuropathie 1 Offidani Eur J Hematol Mileshkin et al. J Clin Oncol Palumbo et al. Blood Attal et al. Hematology Cavo et al. J Clin Oncol. 2009

18 Bortezomib 30-40% CIPN 10% ernstig bij ouderen lijkt de incidentie hoger, 55% CIPN 17% ernstig Snel ontstaan 70% reversibel bij verlaging dosering of staken Symmetrische distale pijnlijke sensibele dunne vezel axonale polyneuropathie Dosis 1.3/1.0 mg/m 2 Preexistente polyneuropathie Immuungemedieerde motorische demyeliniserende neuropathie Jagannath et al. Br J Haematol San Miguel et al. NEJM Richardson et al. Br J Hematol SmPC bortezomib

19 Lenalidomide Minder frequent polyneuropathie Weber et al. NEJM 2007 SmPC lenalidomide

20 Gradering neurotoxiciteit National cancer institute common toxicity criteria NCI- CTC Total neuropathy score (TNS) reduced version

21 NCI-CTC Event 1 mild 2 moderate 3 severe 4 disabling Pain not inter fering with function not interfering ADL interfering ADL disabling motor PNP asymp tomatic weakness bracing walk Life treat disabling Sensory PNP loss of reflexes sensory paresthesia interfering disabling

22

23 TNS parameter sensory - fingertoes anklewrist kneeelbow above motor - slight difficulty moderate help paralysis autonome or 5 pin normal reduced reduced reduced reduced vibration normal reduced reduced reduced reduced strength normal MRC 4 MRC 3 MRC 2 MRC0-1 reflexen normal ankle red ankle abs other red all abs SNAP /CMAP <5% reduced 76-95% LLN 51-75% LLN 26-50% LLN 0-25% LLN

24 Neuroloog?

25 Diagnostiek Uitsluiten andere oorzaak neurologische klachten radiculopathie/myelopathie Vaststellen aard en ernst neuropathie Nulmeting neuropathie???? Uitsluiten bijkomende mogelijk behandelbare oorzaak neuropathie: DM Alcohol Nierfunctiestoornissen Vitamine B deficiënties

26 Diagnostiek Neurologisch onderzoek EMG Beeldvorming ter uitsluiting van compressie

27 Wees alert Vaag naar neuropathische klachten bij iedere controle? Vraag of de patiënt last heeft van veranderd gevoel in handen en/of voeten: tintelingen / doof gevoel veranderd koude- en warmtegevoel slechtere coördinatie (loopproblemen in donker) moeite met fijne bewegingen (knoopjes dichtdoen) pijn (brandend of schietend) Indien patiënt klaagt over pijn in handen of voeten, bepaal de kans dat er sprake is van neuropathische pijn

28

29 Pijnschalen DN4score

30 Pijnschalen S-LANSS score Bennett et al. J Pain. 2005

31 Behandeling Dosisreductie/staken behandeling afhankelijk van ernst Behandeling bijkomende oorzaken Pijnbestrijding Amytriptiline Pergabaline/gabapentine Lamotrigine?B-complex, foliumzuur, vitamine E, antioxidanten, aminozuren zoals acetyl- L-carnitine magnesiumkaliumsupplementen?

32 Behandeling