Lokale Ontwikkelingsstrategie Vlaamse Ardennen

Transcriptie

1 Lokale Ontwikkelingsstrategie Vlaamse Ardennen maart 2008 Indieningsdossier voor de erkenning als Leadergebied in het kader van het Programmeringsdocument voor Plattelandsontwikkeling De Leaderwerking wordt financieel ondersteund door de Europese Unie, het Vlaamse Gewest en het Provinciebestuur

2

3 Inleiding LEADER staat voor Liaisons Entre Actions de Développement de l Economie Rurale. En onder een vrije vertaling betekent het zoveel als Netwerk van ontwikkelingsinitiatieven voor de plattelandseconomie. LEADER kan een enorme meerwaarde betekenen voor de Vlaamse Ardennen. Tot deze conclusie kwamen het Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen, het Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen en Toerisme Vlaamse Ardennen. Gezamenlijk werden de schouders gezet onder de opmaak van deze lokale ontwikkelingsstrategie. De krachten werden gebundeld en de bestaande expertise werd samengebracht. Met ondersteuning van het Provinciebestuur werd een stappenplan uitgetekend om tot een lokale ontwikkelingsstrategie te komen. Op 11 oktober werd het eerste huiswerk, resultaat van maandenlange voorbereiding, aan de lokale besturen en verenigingen uit de regio voorgesteld en werd een oproep voor kandidaten leesgroep en kandidaten plaatselijke groep gelanceerd. Op 6 december werd op een nieuwe infovergadering de stand van zaken toegelicht en de plaatselijke groep samengesteld. Via de leesgroep kon iedereen tussentijds aanvullingen geven op de voorliggende teksten en voorgestelde doelstellingen en actiedomeinen. Op 18 december keurde de plaatselijke groep de lokale ontwikkelingsstrategie goed. Wij willen iedereen bedanken die mee de schouders onder dit project heeft gezet. De ondersteuning vanuit het provinciebestuur, de schrijvers en de lezers en zeker ook de leden van de plaatselijke groep die het engagement hebben aangegaan om de volgende zes jaar LEADER in de Vlaamse Ardennen mee uit te bouwen. Hierna vindt u het resultaat: de lokale ontwikkelingsstrategie. Het is de eerste maal dat de regio zich kandidaat stelt. Er is getracht een gedragen en onderbouwde visie uit te werken. Uiteraard is de lokale ontwikkelingsstrategie een levend gegeven. De komende jaren zal de visie verder uitgewerkt en verfijnd worden. Daarnaast worden in een draaiboek alle praktische afspraken uitgewerkt, b.v. rond selectie projectaanvragen, begeleiding promotoren, tijdsschema projectoproepen Dit draaiboek zal op het moment van de 1 e projectoproep beschikbaar zijn. maart

4 Inhoudstafel INLEIDING 3 LIJST MET FIGUREN 6 LIJST MET TABELLEN 6 LIJST MET BIJLAGEN 6 HOOFDSTUK 1: LEADER GEBIED AFBAKENING VAN HET LEADERGEBIED BEVOLKING COHERENTIE VAN HET GEBIED RURAAL KARAKTER 13 HOOFDSTUK 2: PLAATSELIJKE GROEP SAMENSTELLING JURIDISCHE STRUCTUUR WERKING SELECTIEPROCEDURE EN -CRITERIA Selectieprocedure Selectiecriteria MONITORING EN EVALUATIE COMMUNICATIE FINANCIEEL PLAN FINANCIEEL BEHEER 25 HOOFDSTUK 3: ONTWIKKELINGSPROGRAMMA BESCHRIJVING EN ANALYSE VAN HET LEADERGEBIED Ruimtelijke situering Economische structuur Wegeninfrastructuur en mobiliteit Demografie Sociale context Wonen Toerisme en recreatie Cultuur Natuurlijke rijkdommen: landschap, natuur, water, bodem, stilte Open vragen 51 4

5 SWOT-analyse voor het Leadergebied Vlaamse Ardennen REEDS GEVOERD BELEID Europa en Vlaanderen Provincie Oost-Vlaanderen Streekpact voor Zuid-Oost-Vlaanderen Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen Strategisch Plan Toerisme Vlaamse Ardennen Gemeentelijke beleidsplannen Andere organisaties MISSIE EN DOELSTELLINGEN MAATREGELEN EN ACTIES 59 Maatregel 1: Bevorderen van toeristische activiteiten 60 Maatregel 2: Basisvoorzieningen voor de economie en bevolking 61 Maatregel 3: Dorpskernvernieuwing en ontwikkeling 63 Maatregel 4: Instandhouding en opwaardering van het landelijk erfgoed 65 Maatregel 5: Intermediaire dienstverlening SAMENWERKING MET ANDERE PLATTELANDSGEBIEDEN DOELGROEPEN DUURZAAMHEID Een duurzame visieontwikkeling Duurzame uitvoering van de ontwikkelingsstrategie INNOVATIVITEIT OVERDRAAGBAARHEID COMPLEMENTARITEIT EN OVERZICHT VAN DE EU PROGRAMMA S IN HET GEBIED Vlaamse Programmeringsdocument voor Plattelandsontwikkeling (PDPO II) Doelstelling 2 : Regionaal concurrentievermogen en werk-gelegenheid Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Doelstelling 2 : Regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid Europees Sociaal Fonds Doelstelling Europese Life+ programma GELIJKE KANSEN 75 5

6 Lijst met figuren Figuur 1: Situering van de Vlaamse Ardennen binnen Vlaanderen... 7 Figuur 2: Alle landelijke deelgemeenten uit het zoekgebied volgens de criteria... 9 Figuur 3: Kaart van het Leadergebied Vlaamse Ardennen (achter hoofdstuk 1)...10 Figuur 4: Kleurenkaart met bevolkingsdichtheid per deelgemeente...14 Figuur 5: Kleurenkaart met bebouwingspercentage per deelgemeente...14 Figuur 6: Situering Leadergebied tov aangrenzende regio s en buurlanden...27 Figuur 7: Kaart met belangrijkste verkeersinfrastructuren, waterlopen, nederzettingen...28 Figuur 8: Spontane naambekendheid Vlaamse Regio s (Vakantieganger 2002)...41 Figuur 9: Relictzones binnen Oost-Vlaanderen en binnen het Leadergebied...45 Figuur 10: Natuuraandachtzones en natuurverbindingsgebieden...47 Figuur 11: Gemiddelde erosie-intensiteit per gemeente binnen het Leadergebied...48 Figuur 12: Kaart met stiltepaden in het stiltegebied Dender-Mark...50 Lijst met tabellen Tabel 1: Zoekgebied voor de afbakening Leadergebied Vlaamse Ardennen... 7 Tabel 2: Cijfergegevens van de landelijke criteria per deelgemeente...10 Tabel 3: Samenvatting van oppervlaktes ruraal en niet-ruraal gebied...13 Tabel 4: Leden van de Plaatselijke Groep...16 Tabel 5: Communicatiestrategie...23 Tabel 6: Verdeling totaal budget Leader Vlaamse Ardennen en jaarlijks...23 Tabel 7: Verdeling van het budget per maatregel voor Tabel 8: Begroting voor het budget technische bijstand (= werking PG) voor Tabel 9: Activiteitsgraad, werkgelegenheidsgraad en werkloosheidsgraad...30 Tabel 10: Sectorale werkgelegenheid 31/12/ Tabel 11: Verhouding aantal werknemers en zelfstandigen 31/12/ Tabel 12: Oppervlakte cultuurgrond t.o.v. totale oppervlakte...33 Tabel 13: Evolutie in het aantal landbouwbedrijven...35 Tabel 14: Bevolkingsaantallen in 3 leeftijdscategoriën per gemeente (enkel de deelgemeenten van het Leadergebied)...39 Tabel 15 : Overzicht recreatieve routestructuren in de Vlaamse Ardennen in Tabel 16 : Overzicht verblijfsaccommodaties in de Vlaamse Ardennen in 2006 (STER)...43 Tabel 17: Overzicht van de oppervlaktes natuur-, bos-, biologisch waardevol gebied binnen het Leadergebied Vlaamse Ardennen...46 Tabel 18: Stand van zaken afgesloten beheersovereenkomsten erosie, per provincie...49 Lijst met bijlagen 1. Bevolkingsdichtheid en bebouwingspercentage per deelgemeente uit het zoekgebied 2. Functiebeschrijving voor de coördinator en de financieel-administratieve medewerker 3. Bevolkingsaantallen per leeftijdscategorie en per deelgemeente 6

7 Hoofdstuk 1: Leader gebied 1.1 Afbakening van het Leadergebied De Vlaamse Ardennen is een streek in het zuiden van Oost-Vlaanderen, gelegen tussen de verstedelijkte gebieden van Gent, Kortrijk en Aalst-Brussel. In het zuiden grenst ze aan het landelijke gebied Pays des Collines en in het zuidoosten is er aansluiting met het landelijke Pajottenland. FIGUUR 1: SITUERING VAN DE VLAAMSE ARDENNEN BINNEN VLAANDEREN Bron: eigen opmaak Om het Leadergebied Vlaamse Ardennen af te bakenen, is het werkingsgebied van de drie samenwerkende streekorganisaties als basis genomen : - Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen (Serr, Resoc-werking) organiseert het regionaal overleg met lokale besturen, sociale partners en derden op socioeconomisch vlak in de ruime zin. Dit overleg resulteert in ontwikkeling van een eigen streekvisie en uitvoering van regionale dossiers ter bevordering van het algemene welzijn en welvaart. - Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen vzw (RLVA) is een samenwerkingsverband tussen gemeenten, provincie, Vlaams Gewest en enkele private leden en heeft als doel het draagvlak voor natuur en landschap in de streek te verhogen via concrete projecten die de streekidentiteit versterken. - Toerisme Vlaamse Ardennen vzw (TVA) is een samenwerkingsverband tussen gemeenten, Toerisme Oost-Vlaanderen vzw en enkele private leden en stelt zich tot doel toerisme en recreatie te initiëren, coördineren en implementeren in de toeristische regio Vlaamse Ardennen. Deze organisaties zijn overtuigd van de meerwaarde van een Leaderwerking voor de streek. Het resultaat van het samenvoegen van de werkingsgebieden is het zoekgebied voor de afbakening van het Leadergebied Vlaamse Ardennen. In tabel 1 is een overzicht opgenomen van de gemeenten en hun lidmaatschap in de drie streekorganisaties. TABEL 1: ZOEKGEBIED VOOR DE AFBAKENING LEADERGEBIED VLAAMSE ARDENNEN 7

8 Lid Lid Lid Gemeente Streekoverleg ZOV RLVA TVA Aalst Ja Nee Nee Brakel Ja Ja Ja Denderleeuw Ja Nee Nee Erpe-Mere Ja Nee Nee Gavere Nee Ja Ja Geraardsbergen Ja Nee Ja Haaltert Ja Nee Nee Herzele Ja Ja Ja Horebeke Ja Ja Ja Kluisbergen Ja Ja Ja Kruishoutem Ja Ja Ja Lede Ja Nee Nee Lierde Ja Ja Ja Maarkedal Ja Ja Ja Ninove Ja Nee Nee Oosterzele Nee Nee Ja Oudenaarde Ja Ja Ja Ronse Ja Ja Ja Sint-Lievens-Houtem Ja Nee Ja Wortegem-Petegem Ja Ja Ja Zingem Ja Ja Ja Zottegem Ja Ja Ja Zwalm Ja Nee Ja Totaal aantal leden Vanuit het Europese en Vlaamse beleid voor plattelandsontwikkeling worden 2 criteria voor ruraliteit vooropgesteld als basis voor de afbakening van de Leadergebieden: - een bebouwde oppervlakte van maximum 15% van de totale oppervlakte (= bebouwingspercentage) - een bevolkingsdichtheid van maximum 300 inwoners per km² De deelgemeente is het meest gedetailleerde niveau waarop deze criteria beschikbaar zijn. Deze 2 criteria worden toegepast op de deelgemeenten van de 23 gemeenten uit het zoekgebied. We gebruiken als deelgemeenten de gemeenten van 1963, toen nog 295 gemeenten in Oost-Vlaanderen. De berekeningen gebeurden aan de hand van de bodemgebruikskaart van 2001 en NIS-data van Dit laat toe om op een gedetailleerde wijze de deelgemeenten met een landelijk karakter in de Vlaamse Ardennen af te bakenen. In bijlage 2 is de bevolkingsdichtheid en het bebouwingspercentage opgenomen voor alle deelgemeenten uit het zoekgebied. Gezien de meeste gemeenten een groot aantal deelgemeenten hebben, toont de kaart (Figuur 2) met de landelijke deelgemeenten binnen het zoekgebied een zeer versnipperd patroon, met veel 8

9 gaten. Zo heeft Munkzwalm - als kern van de plattelandsgemeente Zwalm een bevolkingsdichtheid > 300 inw/km² en is dus een witte vlek (zie figuur 2). Ronse is de enige gemeente zonder deelgemeenten. FIGUUR 2: ALLE LANDELIJKE DEELGEMEENTEN UIT HET ZOEKGEBIED VOLGENS DE CRITERIA Volgens de richtlijnen moet het af te bakenen gebied voor 90% van de oppervlakte bestaan uit (deel)gemeenten die voldoen aan deze 2 criteria. De resterende (maximaal) 10% mag aangevuld worden met (deel)gemeenten die niet aan deze voorwaarden voldoen. Bijkomend uitgangspunt voor de afbakening is een zo aaneengesloten mogelijk en een zo maximaal mogelijk werkingsgebied. Daarom is binnen het zoekgebied (tabel 1) volgende werkwijze toegepast voor de selectie van deelgemeenten: - Stap1: alle landelijke deelgemeenten uit het zoekgebied zijn opgenomen die een aaneengesloten geheel vormen (d.i. met een gemeenschappelijke grens). Viane, Vurste en Smetlede sluiten nergens aan en worden daarom niet weerhouden. Dit zijn in totaal 75 deelgemeenten. - Stap 2: uitbreiding met 6 niet-rurale deelgemeenten (Hundelgem, Scheldewindeke, Bavegem, Ressegem, Nederhasselt, Onkerzele). Het zijn deelgemeenten met een bebouwingspercentage <= 15% en een bevolkingsdichtheid die maximaal 10% hoger ligt ( inw./km²) - Stap 3: uitbreiding met 4 niet-rurale deelgemeenten (Munkzwalm, Sint-Maria- Oudenhove, Nederbrakel, Idegem). Het zijn 4 deelgemeenten die volledig ingesloten liggen door de geselecteerde deelgemeenten uit stap 1 en 2. Alle 4 hebben ze dezelfde karakteristieken (bebouwingspercentage <= 15% en bev.dichth. > 360 9

10 inw./km²). Hierdoor krijgen we een meer samenhangend gebied. Andere deelgemeenten met dezelfde karakteristieken (b.v. deelgemeenten Zingem en Sint- Lievens-Houtem), maar gelegen aan de rand van het gebied, worden niet opgenomen. Opmerkingen: - 7 deelgemeenten van Oudenaarde bepalen de stedelijke kern en worden niet opgenomen. Dit is de enige ingesloten witte vlek in het gebied. - Ronse heeft rond de stad een indrukwekkend platteland met weinig bebouwing, maar heeft geen deelgemeenten, waardoor het globale cijfer voor kern + platteland de criteria ruim overstijgt. Samengevat: Niettegenstaande de versnipperde ligging van de landelijke deelgemeenten, is dit een geslaagde afbakening van een aaneengesloten gebied, met één uitgesloten stedelijke kern (Oudenaarde) en één uitgesloten verstedelijkt gebied langs de as Aalst-Zottegem die het gebied in het noordoosten insnijdt. Het Leadergebied Vlaamse Ardennen ligt verspreid over het grondgebied van 18 gemeenten (7 gemeenten volledig en 11 gemeenten gedeeltelijk) en meer bepaald over 85 deelgemeenten. Deze geselecteerde regio beslaat in totaal 575 km². De gemiddelde bevolkingsdichtheid is 212 inw/km² en het gemiddelde bebouwingspercentage 5,5 %. FIGUUR 3: KAART VAN HET LEADERGEBIED VLAAMSE ARDENNEN (ACHTER HOOFDSTUK 1) 1.2 Bevolking Het Leaderprogramma richt zich tot plattelandsgebieden die niet minder dan inwoners en niet meer dan inwoners tellen. Met inwoners (dd. 1/01/2003) beantwoordt het Leadergebied Vlaamse Ardennen aan deze voorwaarde. Tabel 2 geeft van alle opgenomen gemeenten en deelgemeenten naast het inwonersaantal - ook de oppervlakte, de bevolkingsdichtheid en het bebouwingspercentage weer. TABEL 2: CIJFERGEGEVENS VAN DE LANDELIJKE CRITERIA PER DEELGEMEENTE Gemeente (deelgemeente) - (Cijfers van 1 januari 2003) Oppervlakte (km²) Inwonersaantal Bevolkingsdichtheid (inw/km²) Bebouwingspercentage (%) BRAKEL (volledig: 7 deelgemeenten) 57, ERPE-MERE (Aaigem) 7, ERPE-MERE (Vlekkem) 1, GAVERE (Baaigem) 3, GAVERE (Dikkelvenne) 9, GERAARDSBERGEN (Grimminge) 4, GERAARDSBERGEN (Idegem) 3, GERAARDSBERGEN (Nieuwenhove) 2,

11 GERAARDSBERGEN (Onkerzele) 8, GERAARDSBERGEN (Ophasselt) 7, GERAARDSBERGEN (Schendelbeke) 5, GERAARDSBERGEN (Smeerebbe-Vloezegem) 3, GERAARDSBERGEN (Waarbeke) 2, GERAARDSBERGEN (Zandbergen) 6, GERAARDSBERGEN (Zarlardinge) 6, HERZELE (Ressegem) 4, HERZELE (Sint-Antelinks) 3, HERZELE (Sint-Lievens-Esse) 11, HERZELE (Steenhuize-Wijnhuize) 7, HERZELE (Woubrechtegem) 4, HOREBEKE (volledig: 2 deelgemeenten) 11, KLUISBERGEN (Kwaremont) 8, KLUISBERGEN (Ruien) 9, KLUISBERGEN (Zulzeke) 5, KRUISHOUTEM (volledig: 3 deelgemeenten) 47, LIERDE (volledig: 4 deelgemeenten) 26, MAARKEDAL (volledig: 4 deelgemeenten) 46, NINOVE (Aspelare) 5, NINOVE (Denderwindeke) 15, NINOVE (Lieferinge) 1, NINOVE (Nederhasselt) 4, NINOVE (Voorde) 5, OOSTERZELE 11, OOSTERZELE (Balegem) 12, OOSTERZELE (Moortsele) 3, OOSTERZELE (Scheldewindeke) 11, OUDENAARDE (Heurne) 3, OUDENAARDE (Mater) 13, OUDENAARDE (Melden) 9, OUDENAARDE (Mullem) 3, OUDENAARDE (Volkegem) 2, OUDENAARDE (Welden) 6, SINT-LIEVENS-HOUTEM (Bavegem) 3, SINT-LIEVENS-HOUTEM (Letterhoutem) 4, SINT-LIEVENS-HOUTEM (Vlierzele) 6, SINT-LIEVENS-HOUTEM (Zonnegem) 2, WORTEGEM-PETEGEM (volledig: 5 deelgem) 42, ZINGEM (Huise) 10, ZINGEM (Ouwegem) 6,

12 ZOTTEGEM (Erwetegem) 9, ZOTTEGEM (Grotenberge) 5, ZOTTEGEM (Sint-Goriks-Oudenhove) 5, ZOTTEGEM (Sint-Maria-Oudenhove) 5, ZOTTEGEM (Velzeke-Ruddershove) 13, ZWALM (volledig: 12 deelgemeenten) 33, Totaal ruraal gebied 518, ,2 Totaal niet-ruraal gebied 56, ,8 Totaal Leadergebied Vlaamse Ardennen 575, ,5 Bron: NIS, FOD Economie, 1 januari Coherentie van het gebied Het gebied vormt een logisch aaneengrenzend geheel vanuit zowel fysisch-geografisch als socio-economisch oogpunt. De geografische regio Vlaamse Ardennen is een verzameling van enkele traditionele waardevolle landschappen: de getuigenheuvels, de alluviale vlakte van de Bovenschelde, de Zwalmvallei, het interfluvium Leie-Schelde, de Dendervallei en het Land van Zottegem. We vinden hier op korte afstand sterk gedifferentieerde maar gave landschappen. Deze diversiteit in het landschap oefent een grote aantrekkingskracht uit op inwoners van en bezoekers aan de streek. Een wetenschappelijke benadering van deze traditionele landschappen vinden we terug in de Landschapsatlas. Die geeft aan dat de Vlaamse Ardennen in zijn geheel, en het Leadergebied Vlaamse Ardennen in het bijzonder, enorm rijk zijn aan relictzones en ankerplaatsen, die worden afgebakend op basis van aanwezigheid van landschapsrelicten. Het socio-economische profiel van de streek toont ook een aantal gemeenschappelijke kenmerken voor gans het gebied. De arbeidsmarkt wordt gekenmerkt door een hoge activiteitsgraad, een lage werkgelegenheidsgraad met veel pendel en een lage werkloosheidsgraad. De bevolkingscijfers tonen een oudere bevolking in de Vlaamse Ardennen, vooral in vergelijking met de andere Oost-Vlaamse plattelandsregio s. Het woningbestand is eveneens verouderd. De Vlaamse Ardennen is één van de dunst bevolkte regio s binnen Vlaanderen en Oost- Vlaanderen. Maarkedal en Wortegem-Petegem zijn de op één na dunst bevolkte gemeenten van Oost-Vlaanderen. Brakel, Horebeke, Kluisbergen, Kruishoutem, Lierde, Maarkedal, Wortegem-Petegem, Zingem, Zwalm (= 9 gemeenten) behoren tot de 19 Oost-Vlaamse gemeenten met minder dan 300 inwoners/km². Meer dan 50 % van de oppervlakte is in landbouwgebruik. Dit percentage is berekend op alle 18 fusiegemeenten. Dit percentage zou nog veel hoger zijn indien dit berekend zou worden op de werkelijke afbakening op deelgemeenteniveau. 12

13 Volgens het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen behoort het gebied hoofdzakelijk tot het buitengebied. Binnen 4 van de 18 gemeenten situeert zich een stedelijk gebied (Oudenaarde, Zottegem, Ninove en Geraardsbergen). De stedelijke gebieden, welke op provinciaal niveau worden afgebakend, bevinden zich quasi volledig buiten het Leadergebied. Van die 4 stedelijke gebieden situeren er zich 2 aan de rand van het gebied (Ninove, Geraardsbergen) en liggen er 2 ingesloten of bijna ingesloten binnen het Leadergebied (Oudenaarde, Zottegem). Als gevolg hiervan ontbreken op het platteland vaak belangrijke economische, sociale en culturele voorzieningen voor de bevolking (b.v. centrum geestelijke gezondheidszorg, instellingen voor personen met een handicap, cultuuraanbod voor jongeren). 1.4 Ruraal karakter Deze geselecteerde regio beslaat in totaal 575 km², waarvan 518,5 km² van de oppervlakte bestaat uit deelgemeenten met minder dan 300 inwoners per km² en met een bebouwingspercentage van minder dan 15 %. De oppervlakte niet-ruraal gebied bedraagt 56,5 km². De gemiddelde bevolkingsdichtheid is 212 inw/km² en het gemiddelde bebouwingspercentage 5,5 %. Het niet-rurale gebied beslaat 9,8 % van de totale oppervlakte. Het Leadergebied Vlaamse Ardennen bevat dus minstens 90% landelijk gebied, waarmee het voldoet aan de voorwaarden voor afbakening. (zie Tabel 3). TABEL 3: SAMENVATTING VAN OPPERVLAKTES RURAAL EN NIET-RURAAL GEBIED Oppervlakte (km²) Aantal inwoners Bevolkingsdichtheid (inwoners/km²) Bebouwingspercentage (%) ruraal gebied (75 deelgemeenten) 518, ,2 niet-ruraal gebied (10 deelgemeenten) 56, ,8 Leadergebied Vlaamse Ardennen 575, ,5 Percentage niet-ruraal (56.5 km²) t.o.v. totale oppervlakte kandidaat Leadergebied (518,5 km²) = 9,8 % De twee criteria die het landelijk karakter per deelgemeente bepalen, zijn visueel en gradueel voorgesteld op figuur 4 en 5. Figuur 4 geeft heel duidelijk weer dat de bevolking in de plattelandsdeelgemeenten meer geconcentreerd is in het oosten van het Leadergebied. Het bebouwingspercentage vertoont echter een afwijkend patroon van dat van de bevolkingsdichtheid. In de bebouwde oppervlakte is immers wegenis en KMO- en industriezones begrepen (zie figuur 5) 13

14 FIGUUR 4: KLEURENKAART MET BEVOLKINGSDICHTHEID PER DEELGEMEENTE FIGUUR 5: KLEURENKAART MET BEBOUWINGSPERCENTAGE PER DEELGEMEENTE 14

15

16

17 Hoofdstuk 2: Plaatselijke groep 2.1 Samenstelling De plaatselijke groep (PG) is een nieuw partnerschap en heeft de ambitie de plattelandsontwikkeling in de Vlaamse Ardennen vorm te geven. De lokale ontwikkelingsstrategie is de basis voor deze ontwikkeling. De samenstelling van de PG garandeert een weloverwogen, geïntegreerde aanpak. Hierbij is gekozen voor een regionale spreiding van de leden over het gebied. Enerzijds maken de diverse private partners 60% uit van de plaatselijke groep, anderzijds is geopteerd een maximale vertegenwoordiging van de lokale besturen in te bouwen. De PG telt 23 stemgerechtigde leden, waarvan 9 vertegenwoordigers uit de publieke sector en 14 uit de private sector. De vertegenwoordigers van de sectoren platteland, landbouw, natuur en landschap, toerisme en recreatie, cultuur, welzijn, lokale economie en streekontwikkeling, kunnen een wezenlijke bijdrage leveren aan een duurzame plattelandsontwikkeling. Zij maken deel uit van organisaties met ervaring in regionale werking. Er zijn ook 4 adviserende leden (zonder stemrecht). Indien nodig kan de PG deskundigen uitnodigen op de bijeenkomsten (zie tabel 4 op volgende pagina) Juridische structuur Voor het Leaderprogramma zal de vzw Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen optreden als juridische structuur. Deze vzw werd opgericht op 1 juli 1992 en is een samenwerkingsverband van lokale besturen (provincie, gemeenten) en middenveldorganisaties (natuur, landbouw, recreatie, jacht) die zich engageren de natuurlijke troeven van de Vlaamse Ardennen te beschermen en te versterken. Via concrete projecten worden overheid, bewoners en bezoekers hierbij betrokken. Vzw RLVA heeft heel wat ervaring met projectwerking, overheidssubsidiëring en sectoroverschrijdend werken. De vereniging functioneert onder het voorzitterschap van Jozef Dauwe, gedeputeerde leefmilieu en Eddy Raepsaet, coördinator. De contactgegevens zijn: vzw Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen, De Biesestraat 5, 9600 Ronse tel: 055/ fax: 055/ info@rlva.be; website: 15

18 Naam TABEL 4: LEDEN VAN DE PLAATSELIJKE GROEP Vertegenwoordiger van Stemgerechtigde leden - PUBLIEKE SECTOR Organisatie - bevoegdheid Contactgegevens Rol binnen PG 1 Alexander Vercamer Provinciebestuur Gedeputeerde Gouvernementstraat 1, 9000 Gent afstemming met provinciebestuur, VOORZITTER 2 Jo De Loor Provinciebestuur Provincieraadslid Kriekelaan 2, 9550 Herzele afstemming met provinciebestuur, 2 e ONDERVOORZITTER 3 Kathleen Hutsebaut Provinciebestuur Provincieraadslid Wannegemstraat 24, 9750 Zingem afstemming met provinciebestuur 4 Santina Driesen Provinciale administratie Coördinator provinciaal plattelandsbeleid Gouvernementstraat 1, 9000 Gent afstemming met provinciaal plattelandsbeleid 5 Jurgen Haustraete Lokale besturen Gemeente Zingem Schepen Lange Aststraat 29, 9750 Zingem ideeën en terreinkennis, communicatie naar bevolking 6 Lieven Latoir Lokale besturen Gemeente Sint-Lievens-Houtem Burgemeester 7 Bruno Tuybens Lokale besturen Gemeente Zwalm Titelvoerend burgemeester Marktplein 3, 9720 Sint-Lievens-Houtem Borstekouterstraat 52 bus 1, 9630 Zwalm ideeën en terreinkennis, communicatie naar bevolking ideeën en terreinkennis, communicatie naar bevolking 8 Guy Duwijn Lokale besturen Gemeente Maarkedal Schepen Nederholbeekstraat 124, 9680 Maarkedal ideeën en terreinkennis, communicatie naar bevolking 9 Hilde De Sutter Lokale besturen OCMW Oosterzele Voorzitter Gootje 2, 9860 Oosterzele ideeën en terreinkennis, communicatie naar bevolking, 1 e ONDERVOORZITTER Stemgerechtigde leden - PRIVATE SECTOR 10 Guy Depraetere Landbouw Algemeen Boerensyndicaat Algemeen secretaris 11 Johan Sanders Landbouw Belgische Boerenbond Consulent Muizenholstraat 20, 9570 Lierde Denen 157, 9080 Lochristi procesbegeleider naar promotoren, kennis land- en tuinbouwsector procesbegeleider naar promotoren, kennis land- en tuinbouwsector 12 Bernard della Faille Platteland Landelijk Vlaanderen Kasteelstraat 36, 9770 Kruishoutem procesbegeleider naar promotoren, inbreng inzichten op het gebied van platteland 13 Platteland Landelijke Gilden Consulent Denen 157, 9080 Lochristi procesbegeleider naar promotoren, inbreng inzichten op het gebied van platteland 14 Eddy Raepsaet Natuur en Landschap Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen Coördinator 15 Guido Tack Natuur en Landschap Natuurpunt Vlaamse Ardennen plus Voorzitter De Biesestraat 5, 9600 Ronse Boskant 50, 9700 Oudenaarde procesbegeleider naar promotoren, inbreng inzichten op het gebied van natuur en landschap procesbegeleider naar promotoren, inbreng inzichten op het gebied van natuur en landschap 16

19 Naam Vertegenwoordiger van Stemgerechtigde leden - PRIVATE SECTOR (vervolg) Organisatie - bevoegdheid Contactgegevens 16 Klaus Van Hoecke Toerisme Vakantiegenoegens Zuid Oost-Vlaanderen 17 Marc De Brakeleer Toerisme Toerisme Vlaamse Ardennen Voorzitter Tivolistraat 97, 9700 Oudenaarde Nieuwe Wijk 38, 9570 Lierde Rol binnen PG procesbegeleider naar promotoren, inbreng inzichten op het gebied van plattelandstoerisme procesbegeleider naar promotoren, inbreng van inzichten op het gebied van plattelandstoerisme 18 Dirk Sturtewagen Cultuur Centrum Waerbeke Waarbekeplein 19, 9506 Geraardsbergen procesbegeleider naar promotoren, inbreng van inzichten inzake cultuur 19 Willem Derde Cultuur Ename Expertisecentrum Abdijstraat 13-15, 9700 Oudenaarde procesbegeleider naar promotoren, inbreng van inzichten inzake landelijk erfgoed 20 Luc Joos Welzijn Samenlevingsopbouw Oost- Vlaanderen Boelare 131, 9900 Eeklo procesbegeleider naar promotoren, inbreng van vernieuwende inzichten inzake plattelandsbeleid, wonen en leefbaarheid 21 David Cis Welzijn Regionaal Welzijnsoverleg Keizersplain 42, 9300 Aalst procesbegeleider naar promotoren, inbreng van inzichten inzake welzijn 22 Pieter Van Houcke Streekontwikkeling Streekoverleg Zuid Oost- Vlaanderen Keizersplein 42, 9300 Aalst procesbegeleider naar promotoren, inbreng van inzichten in socio-economische streekvisie 23 Eric Van Laecke Lokale economie Algemeen Christelijk Vakverbond Adviserende leden: 24 Didier Huygens Provincie Oost- Vlaanderen 25 Katrien De Merlier Provincie Oost- Vlaanderen 26 Pascale Steurbaut Vlaamse Landmaatschappij 27 Myriam De Bie Agentschap Natuur en Bos 28 Rein Dessers Leader Vlaamse Ardennen Diensthoofd Landbouw en Platteland Coördinator Leadergebieden Oost-Vlaanderen Bedrijfsplanner Vlaamse Ardennen Buitendienst Oost- Vlaanderen A. Delhayeplein 16, 9600 Ronse procesbegeleider naar promotoren, inbreng van inzichten rond lokale economie Seminariestraat 2, 9000 Gent Seminariestraat 2, 9000 Gent Ganzendries 143, 9000 Gent Gebr. Van Eyckstraat 4-6, 9000 Gent advies, ideeën advies, afstemming andere plattelandsgebieden advies, ideeën, terreinkennis Coördinator De Biesestraat 5, 9600 Ronse advies, coördinatie Leaderwerking Vlaamse Ardennen advies 17

20 2.3. Werking De voornaamste taken van de plaatselijke groep zijn: - ontwikkelen van een langetermijnvisie voor de plattelandsontwikkeling in het Leadergebied Vlaamse Ardennen - lanceren van oproepen voor projecten - adviseren en coachen van projectindieners (peter- en meterschap) - beoordelen en selecteren van projecten - organiseren van vormings- en uitwisselingsmomenten voor promotoren - uitvoeren van samenwerkingsprojecten met andere plattelandsgebieden - communicatie voeren over Leader naar organisaties, bevolking - evalueren van projecten - stimuleren van continuering en overdraagbaarheid van projecten Binnen de PG zijn de nodige competenties aanwezig - beheer overheidsmiddelen: een groot deel van de leden hebben ervaring met het werken met overheidsmiddelen, met de opmaak van begrotingen en het verantwoorden van uitgaven - strategische planning: verschillende leden zijn betrokken bij de totstandkoming van diverse visies en beleidsplannen - management: de plaatselijke groep telt heel wat mensen met ruime ervaring in leiderschap en management - plattelandsontwikkeling: meerdere leden volgen het plattelandsbeleid van nabij Er zullen voldoende vormingsmomenten voorzien worden zodat leden van de plaatselijke groep gestimuleerd en geprikkeld worden hun taak naar behoren te vervullen. Minimum 10% van de middelen voor de plaatselijke groep zal besteed worden aan vorminginitiatieven (studiebezoeken aan andere plattelandsgebieden, deelname cursussen of seminaries, vergoeding peter- en meterschap, uitnodigen externe deskundigen...) De PG komt minimaal 4x per jaar bij elkaar en kan geldig beslissingen nemen van zodra de helft + 1 van de stemgerechtigde leden aanwezig of vertegenwoordigd zijn (via schriftelijke volmacht). Bij de samenstelling zoals hier beschreven zijn dit 13 stemgerechtigde leden (de helft van en naar boven afgerond). Voor alle beslissingen wordt consensus nagestreefd tussen alle leden van de plaatselijke groep. Kan dit niet bereikt worden, dan wordt beslist met 2/3 van de aanwezige of vertegenwoordigde leden. Elk stemgerechtigd lid heeft één stem. Een stemgerechtigd lid kan bij afwezigheid schriftelijk volmacht geven aan een ander stemgerechtigd lid. Per stemgerechtigd lid kan slechts één volmacht opgenomen worden. Er worden geen plaatsvervangers voorzien. De leden van de plaatselijke groep ontvangen geen zitpenning, een onkostenvergoeding kan wel uitgekeerd worden. Aan het lidmaatschap van de plaatselijke groep kan een einde gesteld worden door ontslag, door uitsluiting na 3 opeenvolgende afwezigheden zonder verwittiging, na stopzetting van het mandaat binnen bestuur/organisatie. De vervanging gebeurt door een andere vertegenwoordiger uit dezelfde sector/subsector. Binnen de plaatselijke groep zal een reglement van inwendige orde opgemaakt en goedgekeurd 18

21 worden. Een engagementsverklaring zal worden opgemaakt waarin de PG-leden hun medewerking bevestigen voor de komende jaren. Ten einde de werkbaarheid van de plaatselijke groep te bevorderen, zal een dagelijks bestuur geïnstalleerd worden. Daarin zetelen de provincie Oost-Vlaanderen (voorzitter), Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen, Streekoverleg Zuid Oost-Vlaanderen, Toerisme Vlaamse Ardennen (initiatiefnemers) en een lokaal bestuur. Na goedkeuring van de Ontwikkelingsstrategie werft de PG een voltijdse coördinator aan en een administratief en financiële medewerker (deeltijds), die verloond worden vanuit het eigen budget van de PG (Technische Bijstand) voor de dagdagelijkse opvolging en uitvoering van het Leaderprogramma. Voor beide betrekkingen is een functiebeschrijving bijgevoegd in bijlage 3. De Leadermedewerkers zullen gehuisvest worden bij vzw RLVA te Ronse en zullen inhoudelijk en logistiek kunnen genieten van de inbedding bij RLVA bij welke ook het financiële beheer berust. Daarnaast stelt de provincie een fulltime coördinator met ervaring en deskundigheid inzake Leader aan die voor 1/3 werkt voor de PG en wordt vergoed vanuit het luik technische bijstand. De deskundige werkt daarnaast 1/3 in het 2 de Leadergebied en 1/3 overkoepelend voor de 2 Leadergebieden en de provincie. Vanuit de opgedane kennis en ervaring in de voorbije programmaperiode, zal deze deskundige de begeleiding van de PG en de leadercoördinator, overleg met de PG s onderling en met de provincie op zich nemen. De coördinator wordt dus gecoacht en ondersteund door de PG, het dagelijks bestuur en de provincie. Jaarlijks zal er een verslag uitgebracht worden aan het Provinciaal Managementcomité (PMC) en halfweg een iets uitgebreider verslag. Wijzigingen aan de ontwikkelingsstrategie zullen dan ook voorgelegd worden aan het PMC Selectieprocedure en -criteria Selectieprocedure Het lanceren van de projectoproep(en) In de mate van het mogelijke zal getracht worden om de tijdslijn van de projectoproepen van de plaatselijke groep Vlaamse Ardennen gelijk te laten lopen met de oproepen voor de plattelandsprojecten (As 3). Samen met de 1 e gelanceerde projectoproep, stelt de plaatselijke groep een gedetailleerd draaiboek beschikbaar over aanvraag, selectie en evaluatie van projecten. Bij de projectoproep kondigt de plaatselijke groep ook de uiterste indieningdata af, die bindend zijn voor de promotoren. Eerste projectidee en contact met de leadercoördinator Elk project begint met een idee. Besturen, organisaties, particulieren met vernieuwende ideeën rond plattelandsontwikkeling kunnen contact nemen met het secretariaat van Leader. 19

22 De doelstellingen, eventuele partners en een idee van de kostprijs van het project kunnen besproken worden tussen promotor en coördinator, waarbij het idee wordt getoetst aan de visie van de ontwikkelingsstrategie. Ook kunnen enkele leden van de plaatselijke groep of externe deskundigen om advies of suggesties gevraagd worden. Daarna kan de promotor het project uitwerken voor indiening bij een lopende of nog volgende projectoproep. Indienen voorlopige projectaanvraag en eerste bespreking Tegen de bij projectoproep vastgelegde indieningdatum, dient de promotor een eerste projectaanvraag in met behulp van de standaardprojectfiche. De indieningdatum is bindend. De projectfiche is een voorlopige versie, die een eerste bespreking van het project in de plaatselijke groep moet toelaten. Om voor een eerste bespreking ontvankelijk te zijn, moet ze bevatten: coördinaten en juridische structuur indiener, projectbeschrijving (planning, gebied, partners), doelstellingen, verwachte resultaten en indicatoren, financieel plan, andere subsidiekanalen. De plaatselijke groep geeft inhoudelijke bemerkingen en suggesties, die de promotor kan verwerken in de definitieve projectfiche. Deze eerste bespreking en advies houden geen goedkeuring in. Indienen definitieve projectaanvraag en beslissing door de plaatselijke groep Bij de projectoproep zal ook de datum voor indiening van de definitieve projectfiche worden meegedeeld. Tegen die datum dient een promotor een volledige projectfiche in. Dus in overeenstemming met de richtlijnen uit het draaiboek en met alle gevraagde bijlagen: - gegevens over de projectpromotor: indien een privaatrechtelijke persoon, moeten de statuten bij de aanvraag toegevoegd worden; als de promotor echter een publiekrechtelijke instantie is, dan is een formeel besluit nodig (b.v. college- of gemeenteraadsbesluit) - projectbeschrijving (inclusief de eventueel noodzakelijke vergunningen) - doelstelling, situering en verantwoording van het project - begroting en de financieringswijze van het project (garanties voor cofinanciering van derden indien van toepassing) De beoordeling gebeurt op basis van twee toetsingen (vormelijk en inhoudelijk) met behulp van criteria (zie 2.4.2). De vormelijke toetsing van de ingediende projectfiche kan in hoofdzaak door de coördinator uitgevoerd worden. Tweede bespreking en beslissing door de Plaatselijke Groep De PG beoordeelt de ingediende projecten inhoudelijk aan de hand van een beoordelingstabel. Er zal nagegaan worden of deze in overeenstemming zijn met het gevoerde beleid. De Plaatselijke Groep houdt in zijn besluitvorming rekening met het duurzame karakter van de projecten, de netwerkvormen en partnerschappen, de complementariteit, de overdraagbaarheid en de aandacht voor het gelijke kansenbeleid. De promotor wordt door het Leadersecretariaat van de beslissing op de hoogte gebracht. De projecten worden dus in 2 fasen goedgekeurd, dit om de kandidaatspromotoren de kans te geven aanpassingen door te voeren. 20

23 Klachten van PG-leden of promotoren kunnen gemeld worden aan de voorzitter. De voorzitter behandelt samen met de ondervoorzitters en het dagelijks bestuur het probleem en brengt het indien nodig op de PG Selectiecriteria Om de beoordeling en selectie van de verschillende projecten op een objectieve en gestructureerde wijze te laten verlopen, worden de ingediende projecten getoetst op ontvankelijkheid (vormelijke toetsing) en kwaliteit (inhoudelijke toetsing). Criteria voor de vormelijke toetsing: - volledigheid van de projectfiche, met gevraagde bijlagen - tijdige indiening - ligging in het Leadergebied - uitvoeringsperiode - maatschappelijk effect (= niet puur commercieel) - conformiteit met Europese, Federale en Vlaamse wetgeving - een sluitend financieel plan met inbreng van eigen financiering (minimum 10%) - indicatorenlijst om de resultaten te meten Wat de inhoudelijke toetsing betreft, zijn volgende criteria bepalend: - conformiteit met de doelstellingen van de lokale ontwikkelingsstrategie - geïntegreerd: nastreven van meerdere doelstellingen - effectiviteit, impact en meerwaarde van het project - continuïteit naar de toekomst en economische levensvatbaarheid - duurzaam: milieu- en sociale aspecten - partnerschappen / samenwerkingsverbanden - overdraagbaarheid van methodieken en resultaten (communicatieluik is essentieel) - innovatief en experimenteel karakter - aandacht voor gelijke kansen - complementair met beleid van andere niveaus - geschiktheid promotor - noodzaak Leadersubsidies Deze criteria worden afzonderlijk beoordeeld en afgewogen in een globale beoordeling. Het draaiboek beschrijft gedetailleerd de projectindiening en aan welke criteria een project moet voldoen, hoe er geëvalueerd wordt en welke indicatoren hiervoor gebruikt worden Monitoring en evaluatie De uitvoering van de ontwikkelingsstrategie zal op twee manieren worden geëvalueerd: - Intern door de PG via tussentijdse evaluaties en op het einde van de periode - Externe audit, zoals voorzien door Europa De projecten zullen worden beoordeeld op basis van de doelstellingen, de verwachte effecten en de voorgestelde resultaten in de projectfiche. Op basis van o.a. tussentijdse rapportage door de promotor zal het Leadersecretariaat de plaatselijke groep op regelmatige 21

24 basis informeren over de voortgang van de projecten. Waar nodig zal de Plaatselijke Groep promotoren wijzen op hun verantwoordelijkheid. De werking van de Plaatselijke Groep zal jaarlijks worden geëvalueerd door de groep zelf Communicatie Leader Vlaamse Ardennen heeft maar kans op slagen als voldoende en doelgericht geprikkeld wordt om via projecten mee te helpen aan de realisatie van de lokale ontwikkelings-strategie. Een goede communicatie is dan ook van het grootste belang en moet gericht zijn op: - brede bekendmaking van Leader - het verzamelen van goede projectideeën - participatie van de bevolking bij Leader - een versterking van streekgevoel en streekidentiteit - het betrekken van de lokale beleidsverantwoordelijken bij het proces van duurzame plattelandsontwikkeling - het samenwerken met andere Leadergebieden Wat is reeds gebeurd? In de voorbereiding van de lokale ontwikkelingsstrategie zijn onder ruime belangstelling van lokale besturen en diverse middenveldorganisaties twee infomomenten georganiseerd (11 oktober en 6 december 2007). Er is toelichting gegeven over de betekenis en mogelijkheden van Leader, de afbakening van het gebied, de selectiecriteria voor projecten, de werking en samenstelling van de plaatselijke groep, de financiële aspecten Op die manier wordt het draagvlak voor plattelandsontwikkeling en voor Leader groter. De leden van de toekomstige plaatselijke groep zoals aangegeven in 2.1 zijn een eerste maal samengekomen op 18 december 2007 om kennis te maken en om de in te dienen ontwikkelingsstrategie te bespreken en goed te keuren. Er waren 23 van de 27 leden aanwezig. 22

25 De communicatiestrategie voor de komende jaren is gericht naar 3 verschillende doelgroepen. TABEL 5: COMMUNICATIESTRATEGIE Brede bevolking Mogelijke promotoren Beleidsverantwoordelijken Startdag Leader X X Gemeentelijke infoavonden X X X Artikels in tijdschriften, kranten, nieuwsbrieven, gemeentelijke infobladen Ontwikkelen eigen website (b.v. Reportage regionale TV X X Agendapunt op vergaderingen van verschillende streekfora Jaarlijks overleg met schepencolleges X X X X X X X Het budget voorzien voor communicatie zal vooral in de beginfase groter zijn en jaarlijks gemiddeld 10 % uitmaken van de PG middelen Financieel plan Afhankelijk van de beschikbaar gestelde Europese, Vlaamse en Provinciale budgetten voor cofinanciering, kan het exacte bedrag variëren tussen een maximum- en een minimumscenario. TABEL 6: VERDELING TOTAAL BUDGET LEADER VLAAMSE ARDENNEN EN JAARLIJKS Totaal voor 6 jaar ( ) Bedrag (euro) maximum minimum Voorbereiding strategie Uitvoering lokale ontwikkelingsstrategie (= projecten) Werking plaatselijke groep (= technische bijstand) = max. 20% van totaal Samenwerking ander plattelandsgebieden Totaal Gemiddeld jaarlijks beschikbaar budget Bedrag (euro) maximum minimum Uitvoering lokale ontwikkelingsstrategie (= projecten) Werking plaatselijke groep Totaal

26 Er wordt als uitgangspunt gekozen voor een gelijke verdeling van het totale budget over de 5 maatregelen. Dit betekent elke maatregel 20% van het totale budget dat voor de zes jaar beschikbaar is (tabel 4) TABEL 7: VERDELING VAN HET BUDGET PER MAATREGEL VOOR publiek (EU+Vlaams+Prov) privaat Maatregel bedrag (euro) % bedrag (euro) % maximum minimum (max. 65%) maximum minimum (min. 35%) 1 Bevorderen van toeristische activiteiten 2 Basisvoorzieningen voor de economie en bevolking 3 Dorpskernvernieuwing en ontwikkeling 4 Instandhouding en opwaardering van het landelijke erfgoed (*) (*) (*) (*) Intermediaire dienstverlening (*) Totaal (*) De cofinancieringpercentages liggen vast per actie maar de promotoren zijn vrij om een lagere cofinanciering te vragen. Voor kleinschalige infrastructuur en verbouwingswerken kan maximum 25 % cofinanciering verkregen worden met een maximum van per project. TABEL 8: BEGROTING VOOR HET BUDGET TECHNISCHE BIJSTAND (= WERKING PG) VOOR Werking plaatselijke groep (Technische bijstand) = max. 20% van het budget Bedrag (euro) Maximumscenario Minimumscenario Totaal beschikbaar (= 20 %) Loonkosten coördinator: voltijds /3 ondersteuning provinciale coördinator Loon ½ administratieve kracht ? Werking- en overheadmiddelen secretariaat (verplaatsingen, studiedagen, telefoon, PC) ? Aandeel vorming (min.10% van technische bijstand) Communicatie (10% van technische bijstand) ? Totaal ? Conclusie: In het maximumscenario sluit het beschikbare budget ( voor zes jaar) perfect aan bij de begroting van de gewenste werkingsmiddelen en bij de richtlijnen voor te benutten vormings- en communicatiebudgetten. In het minimumscenario zal moeten bespaard worden op de loon- en werkingskosten en eventueel op de communicatiemiddelen. 24

27 Om een ongeveer gelijke spreiding in de tijd van de bestede projectmiddelen te bereiken, wordt er een opsplitsing gemaakt van het budget in 2 gelijke delen, nl. maximum de helft van het totale budget wordt toegekend in de periode Het resterende budget is dan beschikbaar voor toewijzing aan projecten tussen 2011 en Financieel beheer Gezien de vzw RLVA administratief beheerder is van het programma, ligt de financiële verantwoordelijkheid binnen deze organisatie. Vzw RLVA zal een aparte financiële rekening openen en een aparte boekhouding voeren m.b.t. Leader Vlaamse Ardennen. Op die manier zullen zowel de plaatselijke groep als de subsidiërende overheden te allen tijde toezicht kunnen houden op de inkomsten en uitgaven m.b.t. het beheer van het Leaderprogramma. De boekhouding van Leader zal een afzonderlijk onderdeel uitmaken van de boekhouding van vzw RLVA en daardoor aan de controle van de accountant van de vereniging onderworpen worden. 25

28 26

29 Hoofdstuk 3: Ontwikkelingsprogramma 3.1 Beschrijving en analyse van het Leadergebied De beschrijving in het eerste deel van dit hoofdstuk is een momentopname en heeft verre van de bedoeling om volledig te zijn. Dit laatste was ook niet mogelijk binnen het voorziene tijdsbestek. Daarom zijn aan het einde van dit deel een aantal open vragen opgenomen in Een aantal cijfergegevens zijn niet beschikbaar op deelgemeenteniveau en zijn dus cijfers van de 18 gemeenten waarbinnen het Leadergebied Vlaamse Ardennen is afgebakend. Waar het de 18 gemeenten betreft, is dit in de tabellen opgenomen onder de noemer totaal 18 gemeenten/leadergebied VA Ruimtelijke situering Het Leadergebied Vlaamse Ardennen wordt omringd door enkele grote stedelijke netwerken in Vlaanderen (Gent Kortrijk Aalst Brussel). In termen van de ruimtelijkeeconomische hoofdstructuur, zitten de Vlaamse Ardennen als openruimtegeheel tussen de Vlaamse ruit (Antwerpen-Leuven-Brussel-Gent) en het economisch kerngebied rond de E17 (Gent-Kortrijk). In het zuiden grenst het gebied aan de Waalse provincie Henegouwen. FIGUUR 6: SITUERING LEADERGEBIED TOV AANGRENZENDE REGIO S EN BUURLANDEN Bron: eigen opmaak De twee rivieren de Schelde en de Dender doorsnijden het gebied van zuidwest naar noordoost (is ook de stroomrichting). Ze zijn beide belangrijk op economisch, ecologisch en toeristisch vlak. 27

30 FIGUUR 7: KAART MET BELANGRIJKSTE VERKEERSINFRASTRUCTUREN, WATERLOPEN, NEDERZETTINGEN Bron: eigen opmaak 28

31 Economische structuur In dit deel wordt er een korte beschrijving gegeven van algemene indicatoren die een beeld geven van de economische activiteit en de arbeidsmarktgegevens. Om reden van de wisselwerking Leader, plattelandsontwikkeling en landbouw wordt er een aparte bijdrage over landbouwgegevens opgenomen. a) Economische activiteit en arbeidsmarkt 1. Activiteitsgraad, werkgelegenheidsgraad en werkloosheidsgraad De activiteitsgraad is de procentuele verhouding tussen het aantal beroepsactieven (werkenden plus werkzoekenden) en het aantal inwoners tussen 20 en 64 jaar. De werkgelegenheidsgraad is de verhouding tussen het aantal lokale beschikbare arbeidsplaatsen en het aantal inwoners tussen 20 en 64 jaar. De werkloosheidsgraad is de procentuele verhouding tussen het aantal niet-werkende werkzoekenden en het totaal tegen werkloosheid verzekerden. Het afgebakende Leadergebied heeft een hoge activiteitsgraad. De werkgelegenheidsgraad binnen het afgebakende gebied is laag. In Oudenaarde zijn de lokale arbeidsplaatsen voornamelijk te situeren binnen de deelgemeenten die niet zijn opgenomen binnen het Leadergebied. Er is algemeen een lage werkloosheidsgraad in het gebied. De stedelijke kern van Geraardsbergen (die niet opgenomen is in het Leadergebied) heeft heel wat werklozen, waardoor het cijfer hoog uitvalt. De combinatie van een hoge activiteitsgraad, lage werkgelegenheidsgraad en lage werkloosheidsgraad wijst op een grote pendelbeweging van werknemers naar buiten de regio. 29

32 TABEL 9: ACTIVITEITSGRAAD, WERKGELEGENHEIDSGRAAD EN WERKLOOSHEIDSGRAAD Activiteitsgraad 01/2005 Werkgelegenheidsgraad 01/2005 Werkloosheidsgraad Gemiddelde van 2005 Werkloosheidsgraad 09/2007 Brakel 78,40 34,90 6,10% 5,29% Erpe-Mere 79,00 43,20 6,11% 5,20% Gavere 80,40 45,40 5,34% 4,93% Geraardsbergen 77,70 42,90 8,54% 7,04% Herzele 78,90 28,70 6,26% 5,45% Horebeke 80,30 34,10 4,31% 3,37% Kluisbergen 77,90 62,50 6,34% 5,06% Kruishoutem 80,70 71,70 4,86% 3,19% Lierde 79,40 25,40 5,39% 5,10% Maarkedal 80,80 38,50 6,03% 4,34% Ninove 77,90 50,90 7,57% 6,42% Oosterzele 79,60 36,00 4,98% 5,61% Oudenaarde 79,20 100,60 6,30% 4,99% Sint-Lievens-Houtem 78,50 42,70 6,99% 5,55% Wortegem-Petegem 79,10 56,50 4,54% 3,94% Zingem 79,20 41,10 5,33% 3,67% Zottegem 78,00 49,20 5,62% 4,98% Zwalm 79,30 33,10 5,40% 4,40% Arr. Aalst 78,20 49,70 7,71% 6,25% Arr. Oudenaarde 78,50 62,10 7,44% 5,99% Oost-Vlaanderen 77,20 63,30 8,32% 6,43% Vlaanderen 75,70 67,40 8,52% 6,43% Bron: activiteitsgraad en werkgelegenheidsgraad bij FOD Financiën Directie Statistiek; werkloosheidsgraad bij VDAB Noot: deze cijfers zijn niet beschikbaar op deelgemeenteniveau; de meest recentste cijfers worden aangehaald vnl. voor de werkloosheid is dit belangrijk gezien de sterke daling het laatste jaar. Een aantal andere vaststellingen uit de recentste werkloosheidscijfers zijn de volgende: - de regio heeft ongeveer 4 % meer laaggeschoolden dan gemiddeld in Vlaanderen - de jeugdwerkloosheid situeert zich op het zelfde niveau van Vlaanderen - de populatie oudere werkzoekenden is iets groter dan gemiddeld in Vlaanderen - er zijn weinig niet-werkende werkzoekenden die behoren tot de etnisch niet EUburgers - er is een overwicht aan arbeiders (ongeveer 57%) binnen de groep van nietwerkende werkzoekenden - de daling van de werkloosheid zet zich ook in deze regio door, maar minder dan algemeen in Vlaanderen. Oorzaak hiervan is wellicht dat de restgroep steeds moeilijker de weg vindt naar de arbeidsmarkt. 30