Zienswijzen op Ontwerpbesluiten HOOGSPANNINGSSTATION RILLAND

Transcriptie

1 Inspraakbundel Zienswijzen op Ontwerpbesluiten HOOGSPANNINGSSTATION RILLAND Inspraakpunt Bureau Energieprojecten Postbus AE VOORSCHOTEN

2 INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF 1 KENNISGEVING.. 2 MONDELINGE, SCHRIFTELIJKE EN DIGITALE ZIENSWIJZEN: OPZOEKTABEL REGISTRATIENUMMER VERSUS ZIENSWIJZENUMMER.. 4 ALFABETISCH OVERZICHT ORGANISATIES.. 5 ZIENSWIJZENUMMERS 0001 TOT EN MET Augustus 2015

3 INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF 1 KENNISGEVING.. 2 MONDELINGE, SCHRIFTELIJKE EN DIGITALE ZIENSWIJZEN: OPZOEKTABEL REGISTRATIENUMMER VERSUS ZIENSWIJZENUMMER.. 4 ALFABETISCH OVERZICHT ORGANISATIES.. 5 ZIENSWIJZENUMMERS 0001 TOT EN MET Augustus 2015

4 WOORD VOORAF Algemeen Van vrijdag 5 juni 2015 tot en met donderdag 16 juli 2015 lagen de ontwerpbesluiten ter inzage voor HOOGSPANNINGSSTATION RILLAND. Een ieder kon naar aanleiding van deze ontwerpbesluiten een zienswijze inbrengen. Het project De beheerder van het landelijke hoogspanningsnet, TenneT TSO BV, wil een schakelbaar hoogspanningsstation bouwen bij Rilland, met bijbehorende verbindingen en voorzieningen. Dit station is nodig om een robuuste koppeling met België mogelijk te maken, met een grotere leveringszekerheid en beschikbaarheid bij calamiteiten en/of onderhoud. Hiermee wordt invulling gegeven aan de Europese doelstelling de elektriciteitsmarkten verder te integreren. Ook vergroot en versterkt station Rilland het effectief gebruik van de capaciteit op de drie verbindingen die bij het station samenkomen (naar Geertruidenberg, Borssele en Zandvliet) en lost het station een onderhoudsknelpunt op in het tracédeel naar Geertruidenberg. Om dit project mogelijk te maken moeten bestemmingsplannen worden aangepast. Dat gebeurt door middel van een (rijks)inpassingsplan, dat wordt vastgesteld door de ministers van Economische Zaken en van Infrastructuur en Milieu. Daarnaast is een tiental overige besluiten nodig. Deze besluiten worden gelijktijdig met dezelfde procedure (rijkscoördinatieregeling) voorbereid, onder coördinatie van de Minister van Economische Zaken. Het gaat om de volgende overige besluiten: een Omgevingsvergunning van de gemeente Reimerswaal voor aanleg van het station en verbindingen, ontheffingen Flora- en faunawet (aanlegfase en beheerfase), een watervergunning en een vergunning Wet beheer Rijkswaterstaatswerken van Rijkswaterstaat, een watervergunning en een Keurontheffing wegensysteem van waterschap Scheldestromen, een ontheffing Wegenverordening van de provincie Zeeland en twee Spoorwegwetvergunningen van ProRail. Informatieavond Er is één inloopavond georganiseerd, waar medewerkers van de verschillende betrokken overheden aanwezig waren om vragen te beantwoorden. De inloopavond vond plaats op 18 juni 2015 van 19:00 uur tot 20:30 uur in Dorpshuis Rilland Luctor et Emergo, Hoofdweg 45, 4411 AP Rilland. Men kon hier formeel een zienswijze geven op de ontwerpbesluiten. Zienswijzen Op de ontwerpbesluiten zijn binnen de inspraaktermijn in totaal 11 zienswijzen binnengekomen waarvan 11 uniek. De zienswijzen zijn integraal opgenomen in deze bundel. U kunt deze inspraakbundel downloaden van Registratie en verwerking De ontvangen zienswijzen zijn geregistreerd. Aan de insprekers is een ontvangstbevestiging gezonden met daarin een registratienummer. Met de opzoektabel op pagina 4 kan bij het ontvangen registratienummer het bijbehorende zienswijzenummer worden opgezocht. Verdere procedure Bij de besluiten wordt aangegeven of en hoe met de zienswijzen rekening is gehouden. Het moment waarop de terinzagelegging van de besluiten plaatsvindt wordt te zijner tijd aangekondigd in onder andere lokale huis-aan-huis bladen en op Een belanghebbende die op het ontwerp van een besluit een zienswijze heeft ingebracht, kan later tegen dat besluit beroep instellen bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. 1

5 STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Nr juni 2015 Kennisgeving Hoogspanningsstation Rilland, Ministerie van Economische Zaken Van vrijdag 5 juni tot en met donderdag 16 juli 2015 liggen de ontwerpbesluiten ter inzage voor het hoogspanningsstation Rilland. Iedereen kan reageren op de ontwerpbesluiten met een zienswijze. De beheerder van het landelijke hoogspanningsnet, TenneT TSO BV, wil een schakelbaar hoogspanningsstation bouwen bij Rilland, met bijbehorende verbindingen en voorzieningen. Dit station is nodig om een robuuste koppeling met België mogelijk te maken, met een grotere leveringszekerheid en beschikbaarheid bij calamiteiten en/of onderhoud. Hiermee wordt invulling gegeven aan de Europese doelstelling de elektriciteitsmarkten verder te integreren. Ook vergroot en versterkt station Rilland het effectief gebruik van de capaciteit op de drie verbindingen die bij het station samenkomen (naar Geertruidenberg, Borssele en Zandvliet) en lost het station een onderhoudsknelpunt op in het tracédeel naar Geertruidenberg. Om dit project mogelijk te maken moeten bestemmingsplannen worden aangepast. Dat gebeurt door middel van een (rijks)inpassingsplan, dat wordt vastgesteld door de ministers van Economische Zaken en van Infrastructuur en Milieu. Daarnaast is een tiental overige besluiten nodig. Deze besluiten worden gelijktijdig met dezelfde procedure (rijkscoördinatieregeling) voorbereid, onder coördinatie van de Minister van Economische Zaken. Het gaat om de volgende overige besluiten: een Omgevingsvergunning van de gemeente Reimerswaal voor aanleg van het station en verbindingen, ontheffingen Flora- en faunawet (aanlegfase en beheerfase), een watervergunning en een vergunning Wet beheer Rijkswaterstaatswerken van Rijkswaterstaat, een watervergunning en een Keurontheffing wegensysteem van waterschap Scheldestromen, een ontheffing Wegenverordening van de provincie Zeeland en twee Spoorwegwetvergunningen van ProRail. U kunt nu reageren op het ontwerpinpassingsplan, alle ontwerpbesluiten en de onderliggende stukken. Waar kunt u de stukken inzien? U kunt van vrijdag 5 juni tot en met donderdag 16 juli 2015 het ontwerpinpassingsplan, de overige ontwerpbesluiten en de onderliggende stukken inzien op en (op papier) tijdens de reguliere openingstijden op de volgende locatie: gemeentehuis Reimerswaal, Oude Plein 1, 4416 AK Kruiningen, (T) Informatiemarkt De ministers van Economische Zaken en van Infrastructuur en Milieu organiseren een inloopavond over hoogspanningsstation Rilland. U bent van harte welkom om daar vragen te stellen en informatie te krijgen over dit project en de procedure. Voor andere hoogspanningsprojecten in Zeeland zullen aparte informatieavonden gehouden worden. De inloopavond voor hoogspanningsstation Rilland wordt gehouden op: donderdag 18 juni 2015: Dorpshuis Rilland Luctor et Emergo, Hoofdweg 45, 4411 AP Rilland. U hoeft zich niet van tevoren aan te melden. 1 Staatscourant 2015 nr juni 2015

6 Van uur tot uur is de zaal open en heeft u de mogelijkheid om de informatiemarkt te bezoeken en vragen te stellen aan de aanwezige medewerkers van de overheid en TenneT TSO BV. Er is geen plenair deel met presentaties of toelichtingen. U kunt vrij in- en uitlopen en op ieder moment met de diverse medewerkers spreken. Ook kunt u tijdens de inloopavond uw zienswijze mondeling geven. Er is een notulist aanwezig om uw zienswijze op te schrijven. U kunt uw mening geven In uw zienswijze kunt u ingaan op alle onderdelen van het ontwerpinpassingsplan, de overige ontwerpbesluiten en de onderliggende stukken. U kunt hierbij denken aan: Staan er naar uw mening onjuistheden in de ontwerpbesluiten of het ontwerpinpassingsplan? Zijn er zaken en/of belangen over het hoofd gezien? Wordt u geraakt in uw belang? Zo ja, kunt u dat toelichten? We stellen het op prijs als u aangeeft op welke delen van het ontwerpinpassingsplan, de ontwerpbesluiten of de onderliggende stukken u reageert en u uw zienswijze onderbouwt met argumenten. Het is goed om te weten dat alleen een belanghebbende die op het ontwerp van een besluit een zienswijze heeft ingebracht, later tegen dat besluit beroep kan instellen bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Hoe kunt u reageren? U kunt van vrijdag 5 juni tot en met donderdag 16 juli 2015 reageren. Wij ontvangen uw zienswijzen bij voorkeur digitaal. Dat kan via onder hoogspanningsverbindingen Station Rilland. U kunt niet reageren via . Per post reageren kan ook: Bureau Energieprojecten, Inspraakpunt Station Rilland, Postbus 248, 2250 AE Voorschoten. Uw brief kan alleen als zienswijze in behandeling genomen worden als u ondertekent met uw naam en adres. Dit geldt ook voor eventuele medeondertekenaars. Wilt u uw zienswijze mondeling geven? Dat kan tijdens de inloopavond of via Bureau Energieprojecten op werkdagen van 9.00 uur tot uur, T (070) Wat gebeurt hierna? Bureau Energieprojecten bundelt alle zienswijzen en reacties. Zo snel mogelijk na afloop van de inspraaktermijn kunt u deze downloaden via De zienswijzen en reacties worden betrokken bij de definitieve besluiten. In een Nota van Antwoord wordt opgenomen of en op welke wijze de zienswijzen en reacties in de definitieve besluiten zijn verwerkt. De besluiten zullen ter inzage worden gelegd. Hierop staat beroep open. Dit wordt te zijner tijd aangekondigd in onder andere de Staatscourant, huis-aan-huisbladen en op Meer informatie Uitgebreide informatie vindt u op Heeft u na het bezoeken van de website nog vragen? Dan kunt u bellen met Bureau Energieprojecten, T (070) Staatscourant 2015 nr juni 2015

7 Opzoektabel mondelinge, schriftelijke en digitale zienswijzen In onderstaande tabel kunt u met het registratienummer het nummer van de zienswijze opzoeken. De zienswijzen vindt u vanaf pagina 6. Zienswijzen op ontwerpbesluiten HOOGSPANNINGSSTATION RILLAND Registratienummer Zienswijzenummer 2K-OB K-OB K-OB K-OB K-OB K-OB K-OB K-OB K-OB K-OB K-OB

8 Alfabetisch overzicht organisaties / zienswijzen Zienswijzen op ontwerpbesluiten HOOGSPANNINGSSTATION RILLAND 2K-OB K-OB K-OB K-OB K-OB K-OB-0007 DELTA Infra B.V., MIDDELBURG namens DELTA Infra B.V. (namens Evides N.V. water); DELTA KabelComfort Netten B.V. (glasvezel en coax); DELTA Netwerkbedrijf B.V. (elektriciteit & gas); DOW Benelux B.V. (propyleen); ZEBRA Gasnetwerk B.V. (hoge druk gas); Zeeland Refinery N.V./Total Opslag en Pijpleidingen Nederland N.V. (crude oil). Eneco ROTTERDAM namens Windpark Romerswaal B.V., ROTTERDAM; Juridisch Advies Land- en Tuinbouw namens 7 particulieren Landbouw Vereniging "Reijgersbergh", RILLAND namens 1 particulier LSNed Leidingenstraat Nederland, ROOSENDAAL ZLTO afdeling Oost Zuid-Beveland, KRUININGEN

9 Zienswijzen 0001 tot en met 0011

10 Verzonden: Maandag 22 juni :23 Onderwerp: Zienswijzeformulier Hoogspanningsstation Rilland: ontwerpbesluiten Aanspreekvorm: Aanspreektitel: Achternaam: Voorvoegsel(s): Voorletters: Straat: Wouwbaan Huisnummer: 135 Postcode: 4703 TA Woonplaats: ROOSENDAAL Telefoonnummer: adres: Als: Organisatie Organisatie: LSNed Leidingenstraat Nederland Zijn er zaken en/of belangen over het hoofd gezien? LSNed (Leidingenstraat Nederland) is de beheerder van de buisleidingenstraat. Om de plannen van de nieuwe / aangepaste hoogspanningsverbinding te kunnen beoordelen is inzicht nodig in de mogelijke effecten van de wijzigingen op de buisleidingen. De gegevens die wij wensen te beoordelen betreffen: 1. Rapportage op basis van o.a. de NEN3654 waaruit het effect van het hoogspanningsstation en met name van de nieuwe bovengrondse hoogspanningtracés op de buisleidingen is beoordeeld en waaruit blijkt dat het effect (inductieve beïnvloeding) binnen de kaders van de NEN3654 blijft en/of oplosbaar is volgens de kaders van de NEN3654 en NEN-EN Een hiervoor te gebruiken model van de buisleidingen in de buisleidingenstraat wordt, in opdracht van LSNed, beheerd door Petersburg Consultants in Doorwerth. Voor berekeningen dient van dit gevalideerde en door de leidingbeheerders geaccepteerde model gebruik gemaakt te worden. (Voor de berekeningen zijn de gebruikelijke technische gegevens zoals mastconfiguratie, klokgetallen, kortsluitstromen, normaal bedrijf, ontwerp belastingen, langdurig gemiddelde stromen, etc. nodig) 2. Een rapportage waaruit blijkt dat de potentiaaltrechter van een aardingsinstallatie (van o.a. een hoogspanningsmast) toelaatbaar is wat betreft hoogte van de spanning en het type van de buisbekleding (op basis van o.a. Cigré WG 36.02). 3. Tekeningen in autocad of DGN met verloop van de nieuwe bovengrondse verbindingen en plaats van de nieuwe hoogspanningsmasten. In de onderzoeken is geen rekening gehouden met de capaciteit van de buisleidingenstraat. Er is niet getoetst aan de gebieden waar nog geen buisleidingen liggen en waar nog wel buizen kunnen komen te liggen. Daar komt bij dat er nu wordt getoetst aan bestaande leidingen terwijl de normen voor nieuwe leidingen strenger zijn (en dus een lagere faalkans mogen hebben). Aanbeveling is om deze toets nog wel te doen. In het onderzoek wordt nu getoetst aan een 6" aardgasleiding in de nog vrije ruimte, terwijl naar onze mening in deze vrije ruimte ook een grotere buis zou kunnen komen te liggen, bijvoorbeeld 48".

11 In het onderzoek Externe veiligheid wordt op p. 11 gesteld dat toetsing van de bijdrage aan het risico met CAROLA niet te verwezenlijken is. Dit is buitenom CAROLA en/of met hulp wel het geval; dat wordt immers bij windturbines ook gedaan. De in paragraaf berekende faalkansen hoeven niet overeen te komen met de werkelijkheid. Er zijn buisleidingen met (veel) lagere faalkansen. Naar onze mening dient in paragraaf de onderlinge beïnvloeding van buisleidingen en hoogspanningsmasten (NEN 3654) te worden benoemd. Paragraaf 3.5.2: TenneT heeft volgens onze informatie wel aan faalkansen gerekend voor Wintrack masten. Is de berekende faalkans hiermee in lijn? Reactie

12 Verzonden: Dinsdag 30 juni :17 Onderwerp: Zienswijzeformulier Hoogspanningsstation Rilland: ontwerpbesluiten Aanspreekvorm: Aanspreektitel: Achternaam: Voorvoegsel(s): Voorletters: Straat: Huisnummer: Postcode: Woonplaats: Telefoonnummer: adres: Als: Particulier Staan er naar uw mening onjuistheden in de ontwerpbesluiten of het ontwerp-inpassingsplan? Nut en noodzaak zijn voor mij niet aangetoond. Ook wordt niet bewezen dat er geen alternatieve tracé mogelijk is Zijn er zaken en/of belangen over het hoofd gezien? De waarde van het Zeeuwse landschap Wordt u geraakt in uw belang? Zo ja, kunt u dat toelichten? Mijn Zeeuwse landschap wordt verpest door de plaatsing van hoge wintrackmasten en een hoogspanningsstation nabij Rilland. De afvoer van de energie vanaf het windmolenpark in de Noordzee kan ook direct naar België worden plaatsvinden. Hiervoor hoeft het smalste deel van Zeeland niet voorgoed worden verpest. Mijneigen directe belang is bovendien dat de draden precies boven mijn land komen te hangen waardoor alle verdere gebruiksmogelijkheden voor de toekomst hiervan worden beperkt. Reactie

13 Verzonden: Zondag 5 juli :18 Onderwerp: Zienswijzeformulier Hoogspanningsstation Rilland: ontwerpbesluiten Aanspreekvorm: Aanspreektitel: Achternaam: Voorvoegsel(s): Voorletters: Straat: Huisnummer: Postcode: Woonplaats: Telefoonnummer: adres: Als: Particulier Wordt u geraakt in uw belang? Zo ja, kunt u dat toelichten? Hoogspannings verbinding loopt nabij onze woning. Reactie

14 Schakel / verdeel station rilland Borssele 3 Juli 2015 Het schakelstation/ verdeelstation maakt onderdeel uit van de gehele hoogspannings verbinding ZW380Kv. Daarmee is het schakelstation in essentie omgeven met randzaken zoals een geplande bovengrondse 380Kv hoogspanningsverbinding, welke op basis van proportionaliteit impact heeft voor de komende drie generaties. De belangen van dit plan zijn verschoven naar windmolenparken voor de kust, waar nu een bovengrondse Hoogspannings verbinding nodig is met 4 circuits van 380Kv. Het schakel verdeel station heeft als doel om de stroom naar België af te voeren, en een deel richting Tilburg. In deze zienswijze wil ik de vraag onder de aandacht brengen, dat er met de huidige van de stand der Techniek en eenheid binnen Europa alternatieven voor handen. - Een rechtstreekse kust aanlanding kiezen naar Zeebrugge? Dit is directer, korter en efficiënter. - Door de stand der techniek is ondergrondse aanleg geen probleem maar juist uitdaging. - Verbinding vanaf zee rechtstreeks door de Westerschelde aansluiten op station Rilland. Dit is korter en bespaart ons Zeeuwse landschap. Waarom dient de stroom afvoer via een bovengrondse toeristische omweg te lopen via Borssele naar Rilland? Met deze varianten kan de proportie van de hoogspannings verbinding terug gebracht worden. Ook kan decentralisatie en innovatie een redelijke beoordeling en afweging van belangen geven op korte termijn. Dit kan een verandering proces in gang kan zetten op de momenteel moeilijk te voorspellen en onzekere energie markt op de langere termijn. De basis waarmee een veranderings proces in kan treden heeft directe invloed op de traditionele stroom markt en de keuze van middelen. Hoogachtend.

15 Verzonden: Woensdag 8 juli :38 Onderwerp: Zienswijzeformulier Hoogspanningsstation Rilland: ontwerpbesluiten Aanspreekvorm: Aanspreektitel: Achternaam: Voorvoegsel(s): Voorletters: Straat: Huisnummer: Postcode: Woonplaats: Telefoonnummer: adres: Als: Particulier Zijn er zaken en/of belangen over het hoofd gezien? Naar mijn idee biedt de huidige techniek en de eenheid in Europa meerdere alternatieven dan nu aangedragen worden voor de gehele hoogspanningsverbinding ZW380Kv. Te denken valt dan aan: ondergrondse aanleg of ondergronds door de Westerschelde, in plaats van de windtrackmasten, windmolens gelijk verbinden naar Zeebrugge, zodat het ZW traject niet noodzakelijk is, waaronder ook niet dit stations. Daarnaast is mij niet duidelijk wat het nut en de noodzaak is. Dit wordt telkens niet aangetoond. Daarnaast is het op dit moment onduidelijk en moeilijk te voorspellen welke veranderingen in de toekomst zijn voor de energiemarkt. Er is onvoldoende aandacht geschonken aan andere mogelijkheden. Dit traject is gestart en het lijkt dat of het nodig is of niet, zonder dat andere opties onderzocht worden, maar doorgedrukt gaan worden. Wordt u geraakt in uw belang? Zo ja, kunt u dat toelichten? Het Zeeuws landschap wordt aangetast. Smalste stuk Zuid-Beveland gaat vol staan met station en lelijke masten. Gezondheidsrisico's zoals Alzheimer en Leukemie, waaraan we blootgesteld worden door de hoogspanning. Waardevermindering onroerend goed. Aantrekkelijkheid gebied neemt af. Wie wil hier nu tussen wonen? Reactie

16 Verzonden: Dinsdag 14 juli :32 Onderwerp: Zienswijzeformulier Hoogspanningsstation Rilland: ontwerpbesluiten Aanspreekvorm: Aanspreektitel: Achternaam: Voorvoegsel(s): Voorletters: Straat: Huisnummer: Postcode: Woonplaats: Telefoonnummer: adres: Als: Organisatie Organisatie: Mede namens: Staan er naar uw mening onjuistheden in de ontwerpbesluiten of het ontwerp-inpassingsplan? Zie bijlage. Zijn er zaken en/of belangen over het hoofd gezien? Zie bijlage. Wordt u geraakt in uw belang? Zo ja, kunt u dat toelichten? Zie bijlage. Reactie

17 ' L' AANGETEKENDE BRIEF Bureau Energieprojecten lnspraakpunt Station Rilland Postbus AE VOORSCHOTEN Goes, 13 juli 2015 Onderwerp: Zienswijze ontwerp-inpassingsplan Hoogspanningsstation Rilland Geachte heer/mevrouw, Ondergetekenden, wonende te, alsmede en de beiden statutair gevestigd te Rilland en kantoorhoudend aan de te alsmede, wonende,, wensen hun zienswijze naar voren te brengen ten aanzien van het momenteel ter visie liggende ontwerp-inpassingsplan Hoogspanningsstation Rilland en de daarmee samenhangende besluiten. Allereerst wordt opgemerkt dat de realisering van het beoogde hoogspanningsstation naar het oordeel van ondergetekenden niet los kan worden gezien van de beoogde gehele nieuwe 380 kv verbinding. Het hoogspanningsstation maakt daar onlosmakelijk deel van uit. De gevolgen van het gefaseerd aanleggen van de 380 kv lijn Borselefîilburg, zijn voor het bedrijf en de bedrijfsvoering niet te overzien. Het voornemen bestaat om het gehele traject in drie stukken te knippen. Ten eerste de bouw van het Hoogspanningsstation Rilland met toebehoren, vervolgens na een onbekend aantal jaren het gedeelte van het 380 kv tracé Rilland/Borsele en daarna het laatste traject Rillandfîilburg. Op dit moment wordt door Tennet voorzien dat hiervoor 60 ha van het bedrijf gedurende een nog onbepaalde tijd aan de landbouw wordt onttrokken, waarvan 20 ha structureel. De overige 40 ha is gedurende een onbekende periode in gebruik voor o.a. bouwwerkzaamheden van het schakelstation, ten behoeve van het maken van verbindingen met het schakelstation, zowel ondergronds als bovengronds, voor de aanleg van wegen, werkterreinen, (ver)graven van sloten, bijbehorende "jukken" (opstijgpunten) en de aanleg van een bos. Ook ontstaan er overhoeken die niet meer geschikt zijn voor grootschalige akkerbouwactiviteiten. Kortom, een vijfde van het ruim 300 ha grote akkerbouw- en fruitteeltbedrijf wordt voor onbepaalde tijd aan de bedrijfsvoering onttrokken. Dit heeft enorme gevolgen voor het bouwplan, de afspraken met "partners", waaronder het kweekbedrijf en het zaadveredelingsbedrijf, de leveranciers en afnemers, de geconditioneerde opslagruimtes, machines/materieel, personeel etc.

18 Daarnaast heeft de plaatsing van het station, de leidingen en de masten een grote invloed op de huidige agrarische bedrijfsvoering in de vorm van storingen op GPS en computers. Ook worden beregeningsmogelijkheden en inspecties per drone etc. dermate beperkt/belemmerd, dat in combinatie met het ruimtebeslag gevreesd moet worden voor beëindiging van de bedrijfsvoering. Een en ander geldt temeer nu het hoogspanningsstation is geprojecteerd op gronden van het landbouwbedrijf, welke gereserveerd zijn voor waterbassins ten behoeve van beregening van de landerijen en als zodanig in het vigerende bestemmingsplan zijn bestemd als "spaarbekken". Realisering van het spaarbekken is noodzakelijk op het moment dat de huidige zoetwateraanvoer vanuit het spuikanaal door omstandigheden niet meer beschikbaar is. Er wordt al jaren onderzoek verricht naar de waterkwaliteit van het Volkerak-Zoommeer. Wijziging van zoet naar zout is een voor de hand liggende optie en alsdan zal de zoetwatervoorziening ten behoeve van onze percelen alleen zeker gesteld kunnen worden door de realisering van het geplande spaarbekken. Opgemerkt wordt dat een en ander wel terloops wordt vernoemd in de toelichting doch blijkbaar in het kader van de watertoets niet is meegewogen, terwijl evident is dat een en ander de waterhuishouding zal beïnvloeden. Ook is het onduidelijk op welke wijze de waterhuishouding in het gebied, met name ten behoeve van beregening van de percelen, tijdens de bouw wordt gegarandeerd. Ondergetekenden pleiten er dan ook voor het huidige open landschap te behouden en het huidige 380 kv tracé, ten noorden van de A58 te handhaven en het schakelstation te integreren in de aldaar reeds deels bebouwde omgeving. Hoogachtend, 2

19 Landbouw Vereniging "Reijgersbergh" Opgericht 20 januari 1886 Rilland-Bath Valckenisseweg RJ Rilland. Bureau Energieprojecten Inspraakpunt Station Rilland Postbus AE Voorschoten DNTVAM"E ' 14 JUL 1015 Rilland, 12 Juli I Zienswijze: Op het ontwerpinpassingsplan en alle ontwerpbesluiten en onderliggende stukken inzake een te bouwen schakelbaar hoogspanningsstation bij Rilland door TenneT TSO BV. Geachte heer mevrouw, De Landbouw Vereniging Reijgersbergh heeft kennis genomen van de plannen tot de bouw van een schakelbaar hoogspanningsstation bij Rilland. De "Landbouw Vereniging Reijgersbergh" vertegenwoordigd onder andere de grondgebruikers in de Reigersbergsche polder en Eerste Bathpolder. De Reijgersbersche polder en Eerste Bathpolder vormen samen een gebied van meer dan 1000 hectare waar de landbouw beschikt over een zoetwatervoorziening die de landbouw in deze polders voorziet van zoet oppervlakte water afkomstig uit het Spuikanaal. Dit gebeurt door het niveau van het water in de sloten in de zomer op te zetten met gemiddeld 70 cm en op sommige plaatsen tot zelfs meer dan 1 meter bovenop het winterpeil. De aanvoersloten voor het zoet water voeren precies langs en dwars door de bouwlocatie van het Hoogspanningsstation Rilland. Het zoetwater-plan in dit gebied is gerealiseerd in 1994 door het doen van zeer grote investeringen in de polders. Men moet hierbij aan miljoenen denken. Daarnaast betalen de betrokken landbouwers al meer dan twintig jaar via een retributieverordening voor de beschikbaarheid van dit zoete water. Voor tijdens en na de bouwwerkzaamheden van het hoogspanningsstation zal de zoetwateraanvoer geborgd moeten zijn De noodzakelijke verhoging van de waterstand van meer dan 1 meter gaat voor problemen zorgen. Men zal dus voldoende maatregelen moeten nemen, zodat de zoetwatervoorziening in het gehele gebied geborgd is en er gedurende de gehele bouwperiode een ongestoorde aanvoer zal zijn van voldoende en kwalitatief goed zoetwater. Graafwerkzaamheden, bronneringen en het verleggen van waterlopen geeft kans op zowel kwaliteitsproblemen als kwantiteitsproblemen Wij willen nog eens benadrukken dat er stevige afspraken gemaakt zijn met het Waterschap en Rijkswaterstaat over de kwaliteit en de beschikbaarheid van de zoetwatervoorziening in dit gebied. Hoogachtend, namens het bestuur van de Landbouw Vereniging Reijgersbergh.

20 Afdeling Oost-Zuid Beveland Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie Datum 10 Juli 2015 ÜNJVA Contact u 1 t. JUL l!jl5 Bureau Energieprojecten Inspraakpunt Station Rilland Postbus AE Voorschoten Onderwerp: Zienswijze: Op het ontwerpinpassingsplan en alle ontwerpbesluiten en onderliggende stukken inzake een te bouwen schakelbaar hoogspanningsstation bij Rilland door TenneT TSO BV. Geachte heer/mevrouw, We hebben kennis genomen van de plannen tot de bouw van een schakelbaar hoogspanningsstation bij Rilland. Onze bezorgdheid gaat vooral over de gevolgen die deze werkzaamheden met zich mee zullen brengen. In de Reijgersbersche polder en de Eerste Bathpolder beschikt de landbouw over een zoetwatervoorziening die de landbouw in deze polders voorziet van zoet water. Dit gebeurt door het niveau van het water in de sloten in het voorjaar en in de zomer op te zetten met gemiddeld 70 cm en op sommige plaatsen tot zelfs meer dan 1 meter bovenop het winterpeil. Het traject van de zoetwater-aanvoersloten voert precies langs en dwars door de bouwlocatie van het Hoogspanningsstation Rilland. De landbouw betaald al meer dan twintig jaar via een retributieverordening voor de beschikbaarheid van zoet water. Vóór tijdens en ná de bouwwerkzaamheden zal de zoetwateraanvoer geborgd moeten zijn, als ware het dat er geen werkzaamheden plaats vinden. Een verhoging van de waterstand met meer dan 1 meter, die voor onze aanvoer van zoet water noodzakelijk is in de zomerperiode gaat gegarandeerd voor problemen zorgen, men zal dus voldoende maatregelen moeten nemen, zodat de zoetwatervoorziening in het gehele gebied geborgd is en blijft. Gedurende de gehele bouwperiode moet er een ongestoorde aanvoer van voldoende en kwalitatief goed zoetwater plaatsvinden. Graafwerkzaamheden, bronneringen en bijvoorbeeld het verleggen van waterlopen geven kans op zowel kwantiteitsproblemen als kwaliteitsproblemen. De grondgebruikers in het hier bovengenoemde zoetwatergebied betalen al sinds 1994 een heffing voor het beschikbaar hebben van zoetwater. Wij willen nog eens benadrukken dat er stevige afspraken gemaakt zijn met het Waterschap en Rijkswaterstaat over de kwaliteit en de beschikbaarheid van de zoetwatervoorziening. Hoogachtend, namens Postadres: ZLTO afd. Oost Zuid-Bevela d.

21 Verzonden: Dinsdag 14 juli :01 Onderwerp: Zienswijzeformulier Hoogspanningsstation Rilland: ontwerpbesluiten Aanspreekvorm: Aanspreektitel: Achternaam: Voorvoegsel(s): Voorletters: Straat: Postbus Huisnummer: Postcode: 3001 BA Woonplaats: ROTTERDAM Telefoonnummer: adres: Als: Organisatie Organisatie: Windpark Romerswaal B.V. Staan er naar uw mening onjuistheden in de ontwerpbesluiten of het ontwerp-inpassingsplan? Zie bijlage. Zijn er zaken en/of belangen over het hoofd gezien? Zie bijlage. Wordt u geraakt in uw belang? Zo ja, kunt u dat toelichten? Zie bijlage. Reactie

22 Postbus 19020, 3001 BA Rotterdam Bureau Energieprojecten, Inspraakpunt Station Rilland Postbus AA Wateringen Rotterdam, Beste heer/mevrouw, Namens Windpark Romerswaal B.V. dienen wij hierbij een zienswijze in op bovengenoemde besluiten. Windpark Romerswaal B.V. is eigenaar van de windturbines die staan op de volgende locaties: WTG X-coördinaat Y-coördinaat Afstand tot tracé NVT ,2 m ,2 m NVT NVT NVT NVT NVT: Niet van toepassing op Rilland-Zandvliet tracé. Mogelijk wel van toepassing op ZW380 tracé, echter niet binnen scope van dit deel. Hierna zullen wij ingaan op de verschillende ter inzage liggende besluiten en de bijlagen daarbij. 1. Handboek Risicozonering Windturbines: het aan deze besluiten ten grondslag liggende onderzoek dat is uitgevoerd door Kema is gebaseerd op het Handboek Risicozonering Windturbines december Dit handboek is echter niet meer actueel. De door Kema uitgevoerde berekeningen dienen opnieuw te worden uitgevoerd op basis van het Handboek Risicozonering Windturbines september Deze zienswijze is gebaseerd op de berekeningen in de ter inzage liggende documenten op basis van het verouderde handboek uit Windpark Romerswaal B.V. behoudt zich daarom het recht voor om na ontvangst van de nieuwe berekeningen haar zienswijze aan te passen of aan te vullen. 2. Ontwerp-inpassingsplan: - Par (positionering van het hoogspanningsstation): er staat rekening gehouden met een zo groot mogelijke afstand tot de aanwezige woningen, de veiligheidscontour van de windturbines en dat de in- en uitgaande verbindingen langs bestaande obstakels (windturbines, 150 kv-station, ondergrondse kabels en leidingen) kunnen worden gevoerd. Er blijkt echter op geen enkele wijze hoe rekening is gehouden met de aanwezigheid van de windturbines. Wij verzoeken u derhalve aan te geven op welke wijze rekening is gehouden met de aanwezigheid van de windturbines van Windpark Romerswaal B.V. TenneT heeft in een gesprek met vertegenwoordigers van Windpark Romerswaal B.V. aangegeven dat bij de beoordeling of een hoogspanningsleiding of station binnen een bepaalde afstand van een windturbine kan zijn gelegen, bepalend is of de faalkans van leiding of station als gevolg van de aanwezigheid van de windturbine met meer dan 10% toeneemt. Als dat niet het geval is acht TenneT de afstand tussen leiding/station en windturbine acceptabel. Kennelijk is TenneT van mening dat in casu de faalkans zoals hiervoor bedoeld met niet meer dan 10% toeneemt. Windpark Romerswaal B.V. - Postbus 19020, 3001 BA Rotterdam

23 Windpark Romerswaal B.V. is van mening dat dit oordeel haar onvoldoende houvast biedt. Het sluit immers niet uit dat op grond van gewijzigde inzichten of gewijzigd beleid van TenneT, TenneT op enig moment van oordeel zal zijn dat de afstand tussen windturbine en leiding/station te klein is. Windpark Romerswaal B.V. is voorts van mening dat het onderhavige ontwerp-inpassingsplan de toekomstige opschaling van de windturbines (dat wil zeggen: het vervangen van de bestaande turbines door grotere, hogere turbines met langere rotorbladen en een groter nominaal opgesteld vermogen) onmogelijk maken, aangezien de faalkans in dat geval dermate kan toenemen dat de risico s onacceptabel zijn. - Ook staat er in het ontwerp-inpassingsplan: Voorts is er ruimte om in de verdere toekomst 380 kv/150 kv-transformatoren te kunnen realiseren zodat het station in de toekomst ook de regionale en de plaatselijke elektriciteitsvoorziening kan versterken. Ook dit vergroot het risicofactor voor Windpark Romerswaal B.V. met betrekking tot een toekomstig opschaling van de windturbines. Wij verzoeken u daarom om te bepalen dat deze eventuele transformatoren op een afstand van ten minste [.] meter van de windturbines en overige onderdelen van het windpark zullen worden gerealiseerd. - In hoofdstuk 5.11 van het ontwerp-inpassingsplan wordt gesproken over risicovolle activiteiten. Onze windturbines worden niet genoemd in dit hoofdstuk, terwijl het exploiteren van windturbines in relatie tot hoogspanningskabels en wel als een risicovolle activiteit gezien moet worden. Wij verzoeken u daarom om in dit kader aan te geven op welke wijze rekening is gehouden met onze windturbines of, als dat niet het geval is waarom er geen rekening mee is gehouden. - Art. 4.5 (Werkzaamheden): het is de bedoeling dat TenneT in geval van calamiteiten gebruik gaat maken van de toegangswegen die ook voor de windturbines van Eneco worden gebruikt. Wij verzoeken u hiervoor een alternatieve route te kiezen omdat de bestaande toegangsweg van het windpark met het oog op de veiligheid hiervoor niet geschikt is. Ten eerste is deze weg afgesloten met een hek en derhalve niet vrij toegankelijk. Dat maakt deze weg ongeschikt voor het gebruik bij calamiteiten. De vertraging die hierdoor ontstaat kan tot gevaarlijke situaties leiden. Verder is het gebruik van deze toegangsweg in de winter niet veilig. De weg loopt nl. direct langs WTG 26 en komt derhalve binnen het bereik van de zone waarbinnen ijsplaten van de turbines en turbinebladen kunnen afvallen. Dit is onacceptabel. Mocht u toch van mening zijn dat het verantwoord is dat de bestaande toegangsweg tot de windturbines door TenneT wordt gebruikt, verzoeken wij u te bepalen dat deze weg na de bouw van het station van TenneT een nieuwe toplaag krijgt zodat de tijdens de bouw ontstane beschadigingen hersteld worden. 3. Ontwerp-watervergunning: Voor wat betreft de ontwerp-watervergunning verwijzen wij naar onze zienswijze bij het ontwerpinpassingsplan. Deze is hierop onverkort van toepassing. 4. Omgevingsvergunning: Voor zover nodig verzoeken wij u te bepalen dat indien u het gebruik van de bestaande toegangsweg tot de windturbines verantwoord is (zie onze zienswijze op het ontwerp-inpassingsplan) de toegangsweg weg na de bouw van het station van TenneT een nieuwe toplaag krijgt zodat de tijdens de bouw ontstane beschadigingen hersteld worden. Namens, Windpark Romerswaal B.V. Windpark Romerswaal B.V. - Postbus 19020, 3001 BA Rotterdam

24 Verzonden: Donderdag 16 juli :32 Onderwerp: Zienswijzeformulier Hoogspanningsstation Rilland: ontwerpbesluiten Aanspreekvorm: Aanspreektitel: Achternaam: Voorvoegsel(s): Voorletters: Straat: Postbus Huisnummer: 0 Postcode: 4330 KA Woonplaats: MIDDELBURG Telefoonnummer: adres: Als: Organisatie Organisatie: DELTA Infra B.V. Mede namens: DELTA Infra B.V. (namens Evides N.V. water); DELTA KabelComfort Netten B.V. (glasvezel en coax); DELTA Netwerkbedrijf B.V. (elektriciteit & gas); DOW Benelux B.V. (propyleen); ZEBRA Gasnetwerk B.V. (hoge druk gas); Zeeland Refinery N.V./Total Opslag en Pijpleidingen Nederland N.V. (crude oil) Wordt u geraakt in uw belang? Zo ja, kunt u dat toelichten? Middels publicatie Nr , jaargang 2015 uit de Staatscourant wordt een ieder op de hoogte gebracht van het feit dat vanaf vrijdag 5 juni tot en met donderdag 16 juli 2015 de ontwerpbesluiten ter inzage liggen voor het hoogspanningsstation Rilland. Iedereen kan reageren op de ontwerpbesluiten met een zienswijze tot en met 16 juli Graag maken wij van deze gelegenheid gebruik en brengen bij deze de volgende zienswijze in. DELTA Infra B.V. voert namens onderstaande partijen het omgevingsbeheer uit en reageert hiermee tevens mede namens deze partijen. - DELTA Infra B.V. (namens Evides N.V. water); - DELTA KabelComfort Netten B.V. (glasvezel en coax); - DELTA Netwerkbedrijf B.V. (elektriciteit & gas); - DOW Benelux B.V. (propyleen); - ZEBRA Gasnetwerk B.V. (hoge druk gas); - Zeeland Refinery N.V./Total Opslag en Pijpleidingen Nederland N.V. (crude oil). Gelet op de omvang van het aanstaande project waarbij er een hoogspaningstracé Zuid-West West 380 kv van TenneT (hierna ZWW380) is beoogd, hebben wij TenneT verzocht de plannen nader toe te lichten. TenneT heeft hierop de plannen op 2 juli 2015 in aanwezigheid van de voornoemde buisleidingeigenaren toegelicht mede in verband met een vergunningaanvraag werkwegen in de gemeente Kapelle. Vanwege het feit dat bepaalde onderzoeken waarmee de invloed van de

25 hoogspanningsverbinding op de ondergrondse infrastructuur aangetoond wordt nog niet gereed zijn, brengen wij eerst het volgende onder uw aandacht. Elektromagnetische compatibiliteit (EMC)-Beïnvloeding Wanneer een hoogspanningsverbinding in de nabijheid van ondergrondse infrastructuur is gelegen, kunnen de elektromagnetische velden invloed uitoefenen op de ondergrondse infrastructuur. Deze mogelijke invloed is door een hierin gespecialiseerd bureau berekend. Gelet op de hierin (voorlopige) vermelde conclusies maken voornoemde partijen zich zorgen over de invloed van de hoogspanningsverbinding op haar ondergrondse infrastructuur, de integriteit van haar ondergrondse infrastructuur (corrosie, veiligheid) en daarmee de haalbaarheid van het project ZWW380. Indien de resultaten van de beïnvloedingsberekening aantonen dat de voornoemde ondergrondse infrastructuren niet kunnen voldoen aan de eisen uit de NEN-EN en NEN 3654 ( Wederzijdse beïnvloeding van buisleidingen en hoogspanningssystemen ) dan mag het ZWW380 net niet in bedrijf worden gesteld. Noodzakelijke maatregelen zullen berekend en uitgevoerd moeten worden alvorens de ZWW380 in bedrijf genomen kan worden. De (nieuwe) additionele maatregelen dienen periodiek getoetst te worden waarbij de kosten voor deze onderzoeken door TenneT worden vergoed. Het vaststellen van de monitoring locaties gebeurd in overleg met voornoemde partijen van de ondergrondse infrastructuur. Derhalve verzoeken wij u bij de vaststelling van het plan aan te tonen dat de hoogspanningsverbinding pas in bedrijf genomen c.q. onder spanning gezet wordt nadat onomstreden en onomstotelijk aangetoond is dat de EMC-beïnvloeding van de hoogspanningsverbinding op de ondergrondse infrastructuur, conform de huidige normen NEN-EN & NEN 3654, geen negatieve invloed heeft in wat voor vorm dan ook op de ondergrondse infrastructuur van voornoemde partijen voor zowel de periode van inbedrijfstelling als daarna. Advies voor werkzaamheden in de nabijheid van ondergrondse infrastructuur Gelet op de veiligheid van de omgeving en personen alsmede de veiligheid en leveringszekerheid van de ondergrondse infrastructuur verzoeken wij u dan wel initiatiefnemer de volgende voorwaarden in acht te nemen bij de uitvoering van de werkzaamheden: a. Ten aanzien van de externe veiligheid mag de aanwezigheid van de hoogspanningsverbinding niet leiden tot een verhoging van de faalkans van de ondergrondse infrastructuur. b. Ten behoeve van de heiwerkzaamheden dient aangetoond te worden dat de ondergrondse infrastructuur buiten de invloedsfeer van de heiwerken zijn gelegen. c. In de werkplannen van de heiwerken dient aangetoond te worden dat de masten bij omvallen niet bovenop de ondergrondse infrastructuur kunnen vallen of dat de ondergrondse infrastructuur beschadigd kan raken door bijvoorbeeld trillingen of zettingen. d. Transporten, afgravingen, ophogingen of andere grondwerkzaamheden dienen zodanig uitgevoerd te worden dat er geen onacceptabele zettingen op de ondergrondse infrastructuur naar het oordeel van de leidingbeheerder plaatsvinden. e. De ondergrondse infrastructuur wordt voorafgaand aan de werkzaamheden door de leidingbeheerder gelokaliseerd en gemarkeerd. f. Minimaal 5 meter aan weerszijden van zowel de binnenste- en buitenste kabel of leiding van de ondergrondse infrastructuur wordt een hekwerk geplaatst. Binnen deze beschermingszone vinden geen werkzaamheden plaats. g. Indien er werkzaamheden onverhoopt plaats dienen te vinden binnen de beschermingszone, dan dient aangetoond te worden dat de werkzaamheden noodzakelijk

26 zijn en geen invloed hebben op de ondergrondse infrastructuur. De werkzaamheden kunnen vervolgens na expliciete goedkeuring van de eigenaar van de ondergrondse infrastructuur plaatsvinden waarbij een monitoringsplan geëist kan worden. h. Voor een aantal leidingen zijn de algemene VELIN-voorwaarden van toepassing. Bijgaand treft u een exemplaar aan. De meest actuele versie dient voorafgaand aan het werk via de volgende website gedownload te worden: i. Voor werkzaamheden in de nabijheid van Evides waterleidingen zijn de algemene voorwaarden voor werkzaamheden in de nabijheid van waterleidingen van toepassing. Deze voorwaarden treft u eveneens aan in de bijlage. j. Wanneer voor de ondergrondse infrastructuur verschillende eisen worden gesteld, geldt altijd dat aan de zwaarste eis moet worden voldaan. k. TenneT en/of haar opdrachtnemers dienen de werkzaamheden uit te voeren conform deze voorwaarden. l. Ter coördinering van de werkzaamheden in de nabijheid van de ondergrondse infrastructuur wordt een onafhankelijke toezichthouder Kabels & Leidingen aangesteld. Contactgegevens van de toezichthouder worden met alle betrokkenen gecommuniceerd. m. Aangezien de werkwegen en werkterreinen op een aantal locaties boven ondergrondse infrastructuur zijn beoogd dient er afstemming plaats te vinden met de eigenaren van de ondergrondse infrastructuur, waarbij in een werkplan onder andere de toegankelijkheid van de ondergrondse infrastructuur tijdens de werkzaamheden wordt besproken. n. Voorafgaand aan de werkzaamheden wordt ter plaatse van de kabels en leidingen, afhankelijk van de gestelde eisen, een nulmeting op de zetting van de kabel of leiding uitgevoerd. Deze nulmeting dient onderdeel te zijn van het monitoringsplan. In dit plan wordt beschreven wat de verwachting is met betrekking tot zettingen en zakkingen waarop, op basis van deze aannames, wordt een plan opgesteld waarin de meetfrequentie, maximale afwijkingen en maatregelen worden opgenomen. Wij vertrouwen er op u hiermee, namens voornoemde partijen, onze zienswijze onder uw aandacht te hebben gebracht. Mocht u naar aanleiding van dit schrijven vragen of opmerkingen hebben, aarzel dan niet om contact op te nemen met de afzender. Reactie

27 Bureau Energieprojecten Inspraakpunt Station Rilland Postbus AA Wateringen Rilland, 13 juli 2015 Zienswijze Station Rilland Om de doelstelling van het energieakkoord te halen, is besloten om windparken voor de Nederlandse kust te ontwikkelen. Zo staan er voor de kust van Walcheren 4 windparken gepland. Echter direct verbonden met deze plannen is de aanlanding naar het schakelstation Borssele en de stroomafvoer via een bovengrondse 380kV hoogspanningsverbinding door de Hals van Zuid-Beveland naar Noord-Brabant. Een doorsnijding die veel impact heeft voor het Zeeuwse landschap en onzekerheid geeft bij bewoners voor de gezondheid. De beheerder van het landelijke hoogspanningsnet: TenneT, heeft aangegeven dat er in Zeeland een nieuwe hoogspanningsverbinding moet worden aangelegd. In verband hiermee wil TenneT een schakelstation van ongeveer 3 hectare letterlijk inklemmen tussen de A58 en de woningen aan de Zuid hof, lokaal bekend als "De Vijfhuizen", alwaar thans 9 gezinnen met een aantal kinderen woont De onzalige plannen voor een 380kV waren reeds gepresenteerd in 2008 voor de Zeeuwse energiecentrales, waarbij nut en noodzaak diverse keren is bijgesteld. In eerste instantie was het plan gebaseerd op een tweede kerncentrale en nu dus op de windparken buitengaats. Impact Opwaardering van capaciteit naar 4 stuks 380Kv circuits. Bovengrondse hoogspanningsverbinding doorsnijdt geheel midden Zeeland d.m.v. 65 meter hoge masten waaraan tevens risico's zitten voor de volksgezondheid. Ik zie een bovengrondse verbinding als een onomkeerbare vernietiging van landschap, natuur en cultuur, en een ernstige aantasting van de kwaliteit van mijn leefomgeving. Gezondheidsrisico's van een bovengrondse verbinding. De geplande nieuwe 380kv verbinding geeft grote gezondheidsrisico's. Vooral de combinatie van elektromagnetische velden en fijnstof baart mij grote zorgen. In de voorlichting van TenneTwordt zeer bagatelliserend gesproken over te verwaarlozen en niet bewezen gezondheidsrisico's. Ik vind dat heel kwalijk, omdat inmiddels uit talloze onderzoeken van zeer gerenommeerde onderzoeksinstanties eenduidig blijkt dat de belangrijkste bewezen gezondheidsrisico's in elk geval hartfalen, astma en longkanker zijn (zie de publicatie "Fijnstof en hoogspanningskabels"). Ook is er een significant statistisch verband tussen magnetische straling en leukemie bij jonge 1

28 kinderen aangetoond (British Medical Journal). Ik vind het dan ook ongehoord dat het kabinet blijkbaar de volksgezondheid lijkt te willen opofferen aan een -vermeende - financiële besparing door middel van een bovengronds tracé. Als oplossing stel ik voor: onder water door de Westerschelde Ik vind het onbegrijpelijk dat de mogelijkheid van een verbinding via de Westerschelde richting Bath en vandaar, onder de beide kanalen, afwatering van West Brabant en Schelde-Rijn verbinding, door naar de Kreekrak polder niet is onderzocht. Deze locatie is vrijwel onbewoond en al in gebruik als waterzuivering, opwekking van windenergie en toekomstige locatie van een zonne-energie park, kortom: in gebruik voor duurzaamheiddoeleinden. Onbegrijpelijk, omdat daarmee grote, onomkeerbare schade aan landschap, milieu en volksgezondheid in Zeeland wordt voorkomen. Onbegrijpelijk, omdat TenneT nota bene zelf werkt aan, onder andere, de ontwikkeling van de onderzeese BritNedkabel. Onderzeese aanleg verdient daarom volgens mij verreweg de voorkeur. Er zijn legio onderzeese elektra kabels aangelegd zodat deze technologie ruim voorhanden zou moeten zijn. Het kabinet, dat innovatie hoog in het vaandel heeft, dient dit volgens mij nader te onderzoeken. Anders dreigt - door achterhaalde standpunten uit het verleden - een zware aantasting van het landschap in de toekomst. Een onderzeese verbinding heeft ook bedrijfseconomische voordelen, denk aan akkerbouw en fruitteelt, waar het gebruik van drones en GPS-aangestuurde systemen steeds vaker worden toegepast. Systemen die onmogelijk kunnen ~orden toegepast nabij hoogspanningsmasten. Hierbij mogen de belangen van energiebedrijven niet de overhand hebben. De stroom die opgewekt wordt door de 4 windparken op zee voor de kust van Walcheren is volt gelijkstroom en zou, in de huidige plannen, omgezet worden in volt wisselstroom in een "converter station" te Borssele. Daarna verder via de gewraakte nieuwe masten en schakelstation Rilland. Nu blijkt dat het "converter station" te Borssele nog niet is gebouwd. Waarom dan niet de volt gelijkstroom van de windparken doortrekken naast de vaargeul aan de noordzijde van de Westerschelde tot Bath. Daarna is het lastig aanleggen omdat de vaargeul wel erg dicht langs de dijk loopt. Derhalve met de gelijkstroom van Bath verder ondergronds en onder de twee kanalen, Spuikanaal en Schelde-Rijn kanaal, door naar een locatie in de Kreekrak polder. Daar kan dan het "converter station" komen. Er blijft dan dus in ieder geval maar 1 "converter station". Niet in Borssele maar in de Kreekrakpolder. Daarbij kan dan ook het hoogspannings station komen. De verbinding met de bestaande 380kv leiding tussen het Schelde-Rijn kanaal en het Spuikanaal is dan eenvoudig gemaakt. Een andere mogelijkheid die ik zou willen opperen is het afvoeren van de gelijkstroom van de 4 windparken voor de kust van Walcheren naar de windparken die voor de kust van België staan gepland. Dan wordt de opgewekte stroom rechtstreeks afgevoerd naar waar het uiteindelijk voor het grootste deel naar toe moet: België. 2

29 Ik vertrouw erop dat u goede nota neemt van mijn zienswijze en uw goedkeuring aan de aanleg van een hoogspannings station in de Kreekrak polder aan een voor iedereen bevredigende wijze zult willen verwezenlijken. Dit betekent: niet over land; maar door de Westerschelde. Zodra onomkeerbaar aan deze voorwaarden is voldaan, zal ik mijn zienswijze tegen de aanleg van het hoogspanningsstation te Rilland aanpassen. Ten slotte, ik ben zeker niet tegen de opwekking van groene stroom. 3

30 11 1j\!1 ~1 I r,, 1 1 lnrcl en tu111t 01J v A-\'VI~'- / \ L 1. _ Bureau Energieprojecten1 lnspraakpunt Station Rilland, Postbus 23, 2290 AA Wateringen Krulsbessestraat DB Kra bbendijke 1 +31(0) (0) info@landbouwjurlst.nl Post met ontvangstbevestiging Betreft: Zienswijzen Kenmerk: Datum: 13 juli 2015 Geachte heer, mevrouw, Bijgaand zend ik u namens onderstaande clienten een zevental zienswijzen naar aanleiding van de ter inzagelegging van het ontwerp..inpassingsplan van het 380 kv hoogspanningskoppelstation te Rilland. Het betreft: KvK-nr.: Bank: Nl85 ABNA BTW-nr.: Nl

31 11 PIUl{.>CH 1dnd en tuinbouw A [)\Il [ 7. Gaarne ontvang ik uw bevestiging van de goede ontvangst. Hoogachtend, Juridische zaken Land- en Tuinbouw.

32 ' t 1 ~ 11 1' 1. tfo1 rf1 [I l ftbt IJ'/J "'ï_ 1\/1 L,. Bureau Energieprojecten, lnspraakpunt Station Rilland, Postbus 23, 2290 AA Wateringen Krulsbessestraat DB Krabbendijke +31(0) (0) lnfo@landbouwjurist.nl Post met ontvangstbevestiging Betreft: nvtennet~inez Kenmerk: Datum 13 juli 2015 Betreft: Zienswijze Hoogspanningsstation Rilland Geachte mevrouw, heer, Tot mij wendde zich, wonende te aan de inzake de voorgenomen aanleg van een hoogspannings-koppelstation in het buitengebied van Rilland. Namens cliënt zend ik u onderstaand diens zienswijze. In het ontwerp--inpassingsplan en op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland is onder meer te lezen dat Station Rilland nodig is om een robuuste koppeling met België mogelijk te maken, met een grotere leveringszekerheid en beschikbaarheid bij calamiteiten en/of onderhoud. Tevens zou hiermee invulling worden gegeven aan de Europese doelstelling de elektriciteitsmarkten verder te integreren. Ook is het station bedoeld om het effectief gebruik van de capaciteit op de drie verbindingen die bij het station samenkomen {naar Geertruidenberg, Borssele en Zandvliet) te vergroten en te versterken en om een onderhoudsknelpunt op te lossen in het tracédeel naar Geertruidenberg. Volgens Het Ministerie van Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu en TenneT (hierna ook: "TenneT I EZ") is de huidige capaciteit van de 380 KV verbinding tussen Borssele en Tilburg en Geertruidenberg onvoldoende om nieuwe productie van elektriciteit te kunnen vervoeren. Client is het als bewoner van de gelegen in de directe omgeving van de geplande locatie van het station, niet eens met de locatiekeuze. Daarnaast is cliênt van mening dat de locatiekeuze in het ontwerp--inpassingsplan onvoldoende is gemotiveerd. Tijdens gesprekken tussen bewoner van de (hierna ook: "buurtbewoners") met vertegenwoordigers van Tenne T I EZ werden de buurtbewoners onder andere meegedeeld KvK-or.: Bank: NL85 ABNA BTW nr.: Nl