Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

Transcriptie

1 Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Algemeen Verslag van de directie Besluitvorming Gezondheidsbevordering Wat zijn de ontwikkelingen? Wat hebben we in 2008 gedaan? Wat heeft het gekost? Jeugdgezondheidszorg Wat zijn de ontwikkelingen? Wat hebben we in 2008 gedaan? Wat heeft het gekost? Algemene Gezondheidszorg Wat zijn de ontwikkelingen? Wat hebben we in 2008 gedaan? Wat heeft het gekost? Geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen Wat zijn de ontwikkelingen? Wat hebben we in 2008 gedaan? Wat heeft het gekost? Financiën Algemeen Gemeentelijke bijdragen Bijzondere onderwerpen Weerstandsvermogen De risico s Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Verbonden partijen Rechtmatigheid Kwaliteit Kerwaarden Klanten Kwaliteitsbeleid Klachten Personeel Mobiliteit Formatie Arbo Ziekteverzuim...37 Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant - 2 -

3 10. Bijlagen Samenstelling Algemeen Bestuur per 31 december Balans per 31 december Activastaat Kasstroomoverzicht Algemene toelichting en waarderingsgrondslagen Resultatenrekening over Staat van reserves en voorzieningen Bijdrage 2008 per gemeente Verdeling kosten HSC 2008 per kostensoort...55 Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant - 3 -

4 1. Inleiding Voor u ligt de jaarrekening 2008 van de GGD Hart voor Brabant. Met deze jaarrekening leggen wij verantwoording af aan het Algemeen Bestuur van de GGD over de verschillen tussen begroting en werkelijkheid in prestaties en financiën. De exploitatie van de GGD sluit af met een tekort van Omdat de GGD gelden voor derden beheert, volgt hierop nog een correctie van Er blijft dan een negatief resultaat over van De accountant heeft een goedkeurende verklaring afgegeven bij de ontwerpjaarrekening. Het Algemeen Bestuur van de GGD is bevoegd om de jaarrekening 2008 vast te stellen. s-hertogenbosch, april 2009 Het Dagelijks Bestuur van de GGD Hart voor Brabant, Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant - 4 -

5 1.1 Algemeen De missie van de GGD is: De GGD bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid van iedereen, met speciale aandacht voor risicogroepen. We hebben daarbij extra aandacht voor de mensen die: - niet of beperkt hun verantwoordelijkheid voor de eigen gezondheid kunnen nemen; - de meeste gezondheidsrisico's lopen; - voor zorg en preventie moeilijk bereikbaar zijn; - acute gezondheidsrisico's lopen; - door hun gezondheid of activiteiten de gezondheid van anderen bedreigen. De GGD oefent twee kernfuncties uit: preventie en acute zorg. - Preventie richt zich op het behoud en het verbeteren van de gezondheid met als doel de totale levensverwachting en de gezonde levensverwachting (het aantal in goede gezondheid doorgebrachte jaren) te behouden en zelfs te laten stijgen. - Acute zorg: de taken in situaties dat de gezondheid van individuen of groepen van de bevolking plotseling wordt bedreigd. Het gaat hierbij om het optreden tegen de bedreigingen zelf, maar ook de voorbereiding op dit optreden. De GGD Hart voor Brabant is een gemeenschappelijke regeling van 29 gemeenten in de regio s Midden-Brabant, s-hertogenbosch en Brabant-Noordoost. Leeswijzer Hieronder volgen eerst de grote lijnen uit de jaarrekening Daarna vindt u eerst per programma een verslag van de ontwikkelingen, de prestaties en de financiën, met een verklaring voor de eventuele verschillen tussen begroting en realisatie. Dan volgen nog enkele bijzondere (wettelijk verplichte) onderwerpen, een kwaliteitsverslag en enkele gegevens over het personeel. Tot slot zijn er de bijlagen. 1.2 Verslag van de directie De jeugd bleef een belangrijk thema voor de GGD, ook in Het belangrijkste moment was het besluit van de vier organisaties voor jeugdgezondheidszorg om in de komende jaren vergaand te gaan samenwerken. Dat deden ze door een juli een convenant vast te stellen waaraan het Algemeen Bestuur zijn brede instemming gaf en daarvoor ook een (nieuwe) Stuurgroep jeugdgezondheidszorg instelde. In 2008 brachten we voor het eerst een jaarverslag voor elke gemeente uit. We hebben deze verslagen samen met de gemeenten geëvalueerd en ook naar het interne proces gekeken. De verslagen over 2008 zullen daardoor nog beter bruikbaar en leesbaar zijn. Daarnaast was er over 2007 weer een populair jaarverslag. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant - 5 -

6 De programma s Gezondheidsbevordering Dit programma heeft drie programmalijnen, waarvan de prestaties in grote lijnen overeenkwamen met de begroting. De oorzaak van afwijkingen lag vaak in het inspelen op de (veranderde) vragen van gemeenten. Belangrijkste afwijkingen: - Hart voor Brabant in Zicht: meer onderzoek Q-koorts, jeugdmonitor, Gezonde en veilige school, minder gezondheidsinformatie, zorgbalans, onderzoek; - Van Harte Gezond: meer alcoholvoorlichting en bevolkingsonderzoek, minder overgewichtprojecten; - Geestkracht: meer opvoedingsondersteuning, relationele en seksuele vorming. Het resultaat is positief, vooral doordat we meer projecten uitvoerden in opdracht van gemeenten en anderen. Voor meer details en een toelichting: zie hoofdstuk 2. Jeugdgezondheidszorg Het nieuwe convenant jeugdgezondheidszorg werkten we in het najaar uit in een projectplan, dat zal lopen tot Belangrijke punten daarin waren: - een integrale aansturing (per regio) van de jeugdgezondheidszorg voor alle 0-19 jarigen; - de plannen om het elektronisch kinddossier in te voeren; - het voornemen om later te gaan kijken naar de verdere (bestuurlijke) aansturing. In 2008 zijn de taakvelden logopedie en psychologie stevig veranderd, met de nodige personele gevolgen. Bij de gezondheidsonderzoeken waren de prestaties in lijn met de begroting, behalve bij de 5/6 jarigen; deze achterstand halen we in 2009 in. De opkomstpercentages waren goed. Gemeenten kozen niet of minder voor lokale accenten en plustaken, zoals bij spraak-/taaladvies en gedrag en opvoeding. Het resultaat is negatief, onder andere door de inzet tijdelijk personeel. Voor meer details en een toelichting: zie hoofdstuk 3. Algemene gezondheidszorg Binnen dit programma was er, onder andere door de Q-koorts, weer veel samenwerking met regionale en landelijke organisaties. Onze deskundigheid blijft nodig omdat wij goed bekend zijn met de lokale situatie. De belangrijkste afwijkingen in de prestaties waren: - infectieziektebestrijding: meer meldingen (Q-koorts) en outbreakmanagement (vooral dus de Q-koorts), minder onderzoek en surveillance; - soa-bestrijding: meer spreekuren, HIV-testen partnerwaarschuwingen; - tuberculosebestrijding: meer aangiftes, minder screeningen; - medische milieukunde: meer voorlichtingen - technische hygiënezorg (THZ): minder scholen en peuterspeelzalen, meer kindercentra; - forensische geneeskunde: meer lijkschouwen. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant - 6 -

7 Het resultaat was negatief. Voor meer details en een toelichting: zie hoofdstuk 4. Financieel De exploitatie van de GGD sluit af met een tekort van Omdat de GGD ook gelden van derden beheert, is er nog een correctie van Er resteert dan een negatief resultaat van Dit is inclusief de inzet van reserves van Besluitvorming Bij de vaststelling van de jaarrekening 2008 leggen wij de volgende beslispunten voor aan het Algemeen Bestuur: 1. de resultaatbestemming; 2. de inwonersbijdrage; 3. de jaarrekening 2008 en de toelichting daarop. De besluitvorming over de jaarrekening 2008 ziet er zo uit: Wanneer wat door uiterlijk 1 mei 2009 concept jaarrekening 2008 naar colleges en griffiers directiesecretariaat uiterlijk 8 juni 2009 ontvangst schriftelijke opmerkingen gemeenten -- uiterlijk 18 juni 2009 jaarrekening 2008 naar leden Algemeen Bestuur directiesecretariaat GGD 2 juli 2009 vaststelling jaarrekening 2008 Algemeen Bestuur uiterlijk 10 juli 2009 jaarrekening 2008 naar Gedeputeerde Staten directiesecretariaat GGD 13 juli 2008 info genomen besluiten naar B&W gemeenten directiesecretariaat GGD Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant - 7 -

8 2. Gezondheidsbevordering 2.1 Wat zijn de ontwikkelingen? In 2008 voerden we een nieuw registratiesysteem in, dat snel overzichten geeft van de uren en de prestaties. Bij de prestaties zijn op onderdelen afwijkingen te zien tussen begroting en realisatie, vooral omdat de registratie in het nieuwe registratiepakket nog in de opstartfase bevond en er een gewenningsperiode was. In 2009 zullen we dit verbeteren. Bij de producten zijn er regelmatig afwijkingen omdat de beheersbegroting uitgaat van de opdrachten van de gemeenten uit de lokale accenten en van de plustaken. Hierdoor sluiten de producten beter aan bij de wensen van de gemeenten. Verder konden we niet op alle onderdelen de prestaties leveren door factoren buiten de GGD. Ondanks onze inspanningen is er dan niet tijdig een heldere opdracht van een gemeente of verleenden scholen geen medewerking. Hierdoor konden we sommige activiteiten niet uitvoeren. Tijdens zo n proces overleggen we wel uitgebreid met de gemeente. Zij kan dan besluiten om een gekozen activiteit niet uit te voeren of te vervangen door andere activiteiten. In een enkel project is het niet (volledig) uitvoeren van een project veroorzaakt door de onszelf (bijv. door ziekte). Deze activiteiten voeren we in 2009 nog uit. 2.2 Wat hebben we in 2008 gedaan? Hart voor Brabant in Zicht De totale inzet is conform de begroting. Hieronder staan de afwijkingen per projectsoort. Projectsoort Verrichtingen Uren Begroot Realisatie Begroot Realisatie Gezondheidsmonitor HvB en Regionale VTV Ondersteuning lokaal gezondheidsbeleid Thematisch onderzoek op verzoek Sociale kaart Publieksinformatie en documentatie Gezonde en Veilige School Totaal Gezondheidsmonitor GGD Hart voor Brabant en de regionale VTV We voerden het werk grotendeels volgens planning uit, met de volgende afwijkingen: Het werk voor de Brabantse Jeugdmonitor 0 t/m 11 jaar is gestart, maar de afronding vindt in 2009 plaats. Dit geldt ook voor de Regionale Volksgezondheidtoekomstverkenning Het haalbaarheidsonderzoek zorgbalans hebben we opgeschort, o.a. door het werk door de Q-koorts. We verstrekten minder gezondheidsinformatie dan begroot, omdat gemeenten minder onderzoeksvragen aan ons voorlegden. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant - 8 -

9 Het onderzoek voor de Q-koorts kostte veel, niet begrote, uren. Ook het werk voor de Brabantse Jeugdmonitor 12 t/m 18 jaar kostte meer uren dan begroot, deels door de samenwerking binnen de provincie. Deze samenwerking levert in 2009 efficiencywinst op. Ondersteuning lokaal gezondheidsbeleid Deze uren zetten we in in overleg met de gemeenten. Het blijft belangrijk dat gemeenten tijdig hun vraag formuleren: we kunnen namelijk niet alles uitvoeren in het najaar. Deze uren zijn hierdoor niet allemaal geleverd. Onderwerpen die een meer inzet vroegen dan begroot: - deze website biedt landelijke en regionale beleidsinformatie over volksgezondheid. Het kompas krijgt jaarlijks een aantal actualisaties. In 2008 kwamen er meerdere nieuwe thema s bij. - Meer inzet rond de beleidsontwikkelingen bij de jeugdgezondheidszorg. - Inventarisatie voor de Inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ): als toezichthouder op de publieke gezondheidszorg benaderde de IGZ ons met vragen; dit hadden we niet begroot. - Meer interne ondersteuning aan andere afdelingen, bijvoorbeeld voor de projecten Gezonde en veilige school en Ondersteunend onderzoek bij Q-koorts. Thematisch onderzoek op verzoek Hier deden we minder dan begroot doordat er minder vragen van gemeenten waren. De pilot OGGZ-monitor vroeg meer tijd dan begroot. Publieksinformatie en documentatie en sociale kaart In 2008 investeerden we in het digitaliseren van de publieksinformatie, door alle informatie via websites aan te bieden en lesmateriaal te digitaliseren: we bieden nu het materiaal voor scholen alleen nog digitaal aan. Hierdoor verschoof de inzet naar publieksinformatie. We investeerden ook in het landelijk convenant Sociale kaart met de bibliotheken en de MEEorganisaties. Verder maakten we op verzoek van de gemeente Tilburg twee websites: en Het aantal pageviews/sessies op was veel hoger dan verwacht. Verder verstrekten we meer folders dan begroot. Gezonde en veilige school (GVS) Dit is een traject dat de scholen ondersteunt bij hun aandacht voor gezondheid en veiligheid; we zorgen voor de projectleiding en de verdere ontwikkeling van dit project. Het aantal deelnemende scholen steeg tot boven de 100. Een aantal gemeenten betrok scholen bij hun gezondheidsbeleid via de GVS-methode. De inzet was mede hierdoor hoger dan begroot. Bij de interventies was de inzet volgens planning. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant - 9 -

10 Van Harte Gezond De inzet in dit programma is conform de begroting. De belangrijkste afwijkingen zitten bij de projectsoorten Roken, Overgewicht, Alcohol en het Bevolkingsonderzoek. Projectsoort Verrichtingen Uren Begroot Realisatie Begroot Realisatie Roken Overgewicht Diabetes Valpreventie Preventieve jeugdtandzorg Sociaal economische gezondheidsverschillen Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker Bevolkingsonderzoek borstkanker Alcohol Totaal Roken De totale inzet is conform begroting. Het accent lag bij de landelijke campagne Rookvrije horeca. Verder zijn er na de zomer veel aanmeldingen geweest voor de cursus Pak je Kans. Hierdoor voerden we meer cursussen uit. Overgewicht Bij een klein aantal projecten kozen gemeenten voor het omzetten van activiteiten naar een ander thema of kwamen lokale activiteiten onvoldoende van de grond. Als dit het geval was, overlegden we met de gemeente. Diabetes Het accent van de uitvoering lag in het voorjaar, met een publiekscampagne diabetes. De uitvoering vond plaats volgens planning. Sociaal economische gezondheidsverschillen De uitvoering was grotendeels conform planning. Bij de medische opvang asielzoekers waren er minder activiteiten dan begroot, door de ontmanteling van de Stichting MOA en de langdurige landelijke onderhandelingen over de nieuwe situatie. Hierdoor hebben we vacatures niet ingevuld, waardoor we het werk niet volledig konden uitvoeren. Bevolkingsonderzoeken Er waren extra werkzaamheden door de overdracht van het werk naar de Stichting Bevolkingsonderzoek Zuid (per 1 januari 2009). Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

11 Alcohol Door de vraag van scholen hebben we meer ingezet dan begroot voor de campagne Alcohol en opvoeding en de Nationale ouderavond alcohol. In het regionale project voor Brabant- Noord hebben we ook meer uren ingezet dan begroot. Voor de andere projectsoorten was de uitvoering conform de planning. Geestkracht Projectsoort Verrichtingen Uren Begroot Realisatie Begroot Realisatie Depressie Preventie eenzaamheid ouderen Opvoedingsondersteuning Relationele en seksuele vorming Vangnet en advies Ondersteuning en regiefunctie OGGZ Huiselijk Geweld Psychosociale hulp bij incidenten Totaal Preventie eenzaamheid ouderen De activiteiten (vooral lokale accenten) verliepen grotendeels volgens planning. Waar we projecten niet volgens planning konden uitvoeren, overlegden we met de gemeente. Opvoedingsondersteuning Gemeenten kozen meer voor deze interventies. Relationele en seksuele vorming De uitvoering is conform begroting. Wel voerden we meer activiteiten uit in het onderwijs (deskundigheidsbevordering, voorlichtingen) en verder steeg de ondersteuning bij het project Preventie machtsmisbruik. Voor de andere projectsoorten was de uitvoering conform de planning. 2.3 Wat heeft het gekost? Het resultaat van het programma Gezondheidsbevordering is positief. Gemeenten en anderen hebben in 2008 meer projecten opgedragen dan begroot. Hierdoor is er een afwijking in de inkomsten en uitgaven. De kosten bleven relatief beperkt doordat we kozen voor een andere inzet van de disciplines. Hieronder staat een vergelijking tussen de beheersbegroting en de realisatiecijfers. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

12 Hart voor Brabant in Zicht Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Inkomsten Inkomsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat De oorzaken van de grootste verschillen: - het projectleiderschap voor het project Gezonde en veilige school, dat ook is geïntensiveerd; - een toename van de interne dienstverlening. Van Harte Gezond Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Inkomsten Inkomsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat De kosten zijn gestegen door extra kosten bij voorlichting alcoholprojecten en projectkosten (Wijkgericht werken), maar hier staan ook extra opbrengsten tegenover. Geestkracht Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Inkomsten Inkomsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat De kosten zijn iets gestegen, vooral door extra inzet in het project machtsmisbruik en de vervanging bij het Sense-project (seksuele hulpverlening). Hier staan wel extra opbrengsten tegenover. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

13 3. Jeugdgezondheidszorg 3.1 Wat zijn de ontwikkelingen? Vanaf januari 2008 veranderden de taakvelden logopedie en psychologie flink, met de nodige personele gevolgen. Voor logopedie hebben we het nieuwe snel gevonden, voor psychologie had dat meer voeten in de aarde. Dat is ook te zien in de verantwoording. Tegelijk lopen er vele intensieve discussies over het jeugdbeleid: de Centra voor jeugd en gezin die de gemeenten inrichten, het systeem Zorg voor Jeugd dat ze in Noord-Brabant invoerden en het besluit om te komen tot een echte integrale jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar. Vanaf februari 2008 voerden we het elektronisch kinddossier (EKD) in en leidden we de medewerkers daarvoor op. De invoering kostte veel energie en tijd, ook door technische (verbindings-)problemen in de opstartfase. 3.2 Wat hebben we in 2008 gedaan? Gezondheidsonderzoeken De achterstand van ruim 800 PGO s (preventieve gezondheidsonderzoeken) voor 5/6 jarigen door de invoering van het EKD bleef constant. Dit productieverlies werken we in de loop van 2009 weg. De onderzoeken in het voortgezet onderwijs en de screeningen van 10/11 jarigen zijn wel in lijn met de verwachting. We zijn tevreden over de opkomst.. Er waren veel minder onderzoeken op verzoek/controles dan begroot; we streven ook naar minder controles. Gemeentes hebben geen PGO s voor 8/9 jarigen meer gekozen. Basispakket uniform Begroting 2008 Realisatie 2008 PGO jaarcohort 5/6 jaar (opkomst 90 %) Onderzoeken PGO klas 2 voortgezet onderwijs (opkomst 85 %) Onderzoeken PGO jaarcohort 13/14 REC-scholen Onderzoeken PGO speciaal onderwijs 1 e medische keuring Onderzoeken PGO onderzoeken op verzoek/controles Onderzoeken Screening jaarcohort 10/11 jaar (opkomst 95 %) Onderzoeken Kortdurende begeleiding op indicatie Onderzoeken Plustaken Begroting 2008 Realisatie 2008 Extra PGO jaarcohort 8/ Onderzoeken PGO groep 10/11 jaar Onderzoeken Spraak-/taaladvies De nieuwe werkwijze is, na een moeizame startfase, qua prestaties toch goed op niveau. Het aantal gescreende kinderen is op orde en het percentage aansluitende onderzoeken is met 45,5 % in lijn met de verwachting. We leverden de lokale accenten zoals Logopedisch onderzoek op indicatie groep 1 t/m 8, en Spraak-/taaladvies voor schakelklassen conform de contracten (in s-hertogenbosch en Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

14 Tilburg). Het Standaard eerste onderzoek betrof een kleine achterstand uit Enkele andere producten zijn niet ingekocht door gemeenten. Basispakket uniform Begroting 2008 Realisatie 2008 Vragenlijst spraak-/taalscreening 5 jarigen Vragenlijsten Aansluitend standaard eerste onderzoek Onderzoeken Basispakket lokale accenten Begroting 2008 Realisatie 2008 Groepsvoorlichting Uren Peuterpraatlijn 50 0 Uren Deskundigheidsbevordering intermediairs 50 0 Uren Spraak-/taaladvies voor schakelklassen Klassen Groepsobservatie 40 0 Uren Plustaken Begroting 2008 Realisatie 2008 Standaard eerste onderzoek alle 5-jarigen Leerlingen Logopedisch onderzoek indicatie groep 1 t/m Leerlingen Consultatieve logopedie 0-4 jaar Onderzoeken Onderzoek logopedie 0 tot 4 jaar 50 5 Onderzoeken Advies en begeleiding logopedie Onderzoeken Gedrag en opvoeding De veranderingen na de herijking zijn erg moeilijk gevallen. De interne consultatie en adviesgesprekken kwamen moeizaam op gang. We zullen nagaan of onze inschattingen wel reëel zijn. De activiteiten crisiszorg, Gezonde en veilige school en beleidsadvisering staan voortaan in uren. De pedagogische spreekuren (ook in uren), lopen goed in de pas. De gemeenten kozen weinig lokale accenten en geen plustaken. Basispakket uniform Begroting 2008 Realisatie 2008 Interne consultatie Jeugdigen Adviesgesprek Jeugdigen Crisiszorg en bemoeizorg Uren Gezonde en veilige school uren Basispakket lokale accenten Begroting 2008 Realisatie 2008 Voorlichting opvoedingsondersteuning 40 0 Bijeenkomsten Pedagogische spreekuren Uren Netwerken en samenwerkingsverbanden Uren Coördinatie Triple P 10 0 Gemeenten Training voor jongeren 20 0 Aantal Beleidsadvisering 5 45 Gemeenten/uren Plustaken Begroting 2008 Realisatie 2008 Kind in beeld Onderzoeken Risicokind in beeld 40 0 Onderzoeken Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

15 Gezonde en veilige school Voor deze activiteiten begroten we een aantal scholen en maken we daarmee afspraken, maar deze registratie geeft geen inzicht in de prestaties. De zorgteams, crisisinterventie en voorlichting kunnen we beter in uren weergeven. We zijn tevreden over de prestaties. Hoofdluis registreren we niet meer apart, maar onder voorlichting. De inzet in de Permanente commissies leerlingenzorg zien we afnemen, maar de uren voor de Commissie van indicatiestelling zijn gestegen. De opvoedingsspreekuren lopen erg goed. De voorlichtingsbijeenkomsten begrootten we in aantallen, maar registreerden we in uren. De spreekuren Preventie ziekteverzuim voortgezet onderwijs zijn goed gevuld, maar de gemeenten zetten ze niet voort. De poetsinstructies zijn veel minder gekozen. Bij de plustaken is er een sterke daling bij de adviezen leerplicht en leerlingenvervoer. Het aantal contractscholen voor de extern vertrouwenspersonen is vrij constant. Basispakket uniform Begroting 2008 Realisatie 2008 Schoolcontactpersoon basis- en speciaal onderwijs Scholen Advisering schoolgezondheidsbeleid BAO Scholen Zorgteams voortgezet onderwijs Scholen/uren Crisisinterventie Scholen/uren Hoofdluisbestrijding Scholen Rijksvaccinaties Vaccinaties Spreekuren voortgezet onderwijs Scholen/uren Advisering schoolgezondheidsbeleid VO 17 0 Scholen Permanente commissie leerlingenzorg Commissies/uren Basispakket lokale accenten Begroting 2008 Realisatie 2008 Zorgteams basisonderwijs Scholen/uren Commissie voor indicatiestelling Uren Spreekuren en/of opvoedingssteunpunten Spreekuren Voorlichtingsbijeenkomsten Aantal Cursussen 2 0 Aantal Preventie ziekteverzuim voortgezet onderwijs Scholen/uren Poetsinstructies Aantal Begeleiding aanpak overgewicht 0 0 Kinderen Plustaken Begroting 2008 Realisatie 2008 Adviezen leerplicht/leerlingenvervoer 63 8 Adviezen Extern vertrouwenspersoon (abonnement) Leerlingen/uren Netwerken preventieve jeugdzorg Deze netwerken (o.a. buurtnetwerken) worden goed bemenst. De afgesproken netwerken kostten gemiddeld 13 ½ uur. Basispakket lokale accenten Begroting 2008 Realisatie 2008 Netwerken preventieve jeugdzorg 45 netwerken 608 u. Netwerken/uren Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

16 3.3 Wat heeft het gekost? Algemeen Het totale negatieve resultaat voor 2008 is na onttrekking uit de reserves. Het negatieve resultaat voor onttrekking uit de reserves bedraagt Gezondheidsonderzoeken Het negatief resultaat is Oorzaken zijn extra inhuur van personeel voor scholing (opleiding jeugdartsen) en een groot aantal zwangerschappen, onvolledige dekking opleidingsplan door VWS en extra kosten dossierbeheer. De oorzaak van de grote stijging van de kosten en de opbrengsten ligt vooral in de invoering van het EKD. Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Opbrengsten Opbrengsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat Spraak-/taaladvies Het negatief resultaat is Oorzaken zijn extra inhuur van personeel door bij de invoering van de nieuwe werkwijze, door zwangerschappen en ziekte. Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Opbrengsten Opbrengsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat Gedrag en opvoeding Het negatief resultaat is 1.491, door de afbouw van de overbezetting na de herijking. Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Opbrengsten Opbrengsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat Gezonde en veilige school Het negatief resultaat is De belangrijkste oorzaak is extra inhuur van personeel voor de invoering van het speerpunt Gezonde en veilige school. Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Opbrengsten Opbrengsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

17 Netwerken preventieve jeugdzorg Het voordelig resultaat is 941. Oorzaak is de grotere keuze voor (buurt)netwerken. Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Opbrengsten Opbrengsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat 941 Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

18 4. Algemene Gezondheidszorg 4.1 Wat zijn de ontwikkelingen? Het netwerk rond de infectieziektebestrijding verstevigt zich, regionaal, met bijvoorbeeld de medische microbiologen van de ziekenhuizen, én landelijk, met organisaties als het RIVM. De buitengewone situatie van de Q-koorts in ons werkgebied hoe vervelend op zich ook - draagt daar zeker toe bij. De onderlinge verantwoordelijkheden worden daardoor duidelijker. Voor ons komt dat vooral bij een toekomstige outbreak van pas. Enkele voorbeelden van samenwerking met andere organisaties: - De dreiging van (grootschalige uitbraak van) infectieziekten blijft aanwezig. Ook de contacten met de landen uit Oost-Europa kunnen leiden tot meer infectieziekten. De bestrijding is daarom versterkt door centrale aansturing: het Landelijk Centrum Infectieziektebestrijding bundelt kennis en ervaring en ondersteunt de regio s. Het RIVM krijgt een nadrukkelijker rol en de samenwerking is dus intensiever. Toch blijft de deskundigheid van een plaatselijke GGD nodig omdat die goed bekend is met de lokale situatie, de risicogroepen en het netwerk van zorgverleners. - In het afgelopen jaar registreerden we 711 aangiften Q-koorts; voor 119 zieken (17 %) was een ziekenhuisopname nodig, meestal zelfs op de intensive care. Omdat de bron bij het vee zit maar de dieren zelf slechts beperkt ziek zijn, was de motivatie voor veterinaire maatregelen niet groot. Het kostte daarom veel tijd en energie om bij de ministeries voldoende aandacht te krijgen voor dit regionale probleem. Verder is het van essentieel belang dat wordt bijgehouden of de (landelijke) afspraken ook echt worden nagekomen. Omdat niet alle partijen zich even verantwoordelijk hiervoor voelen, zien wij dit als onze taak. - In 2006 is, met aanvullende financiering vanuit het rijk, het Soa-expertisecentrum voor Brabant en Zeeland gestart, met een centraal callcenter en met spreekuren in s- Hertogenbosch en Tilburg. Vanaf 1 september 2008 kunnen jongeren voor vragen over hun seksuele gezondheid bij een GGD-spreekuur terecht; de landelijke naam is: Sense. Als voorbereiding volgden artsen en verpleegkundigen een speciale opleiding. - In de Stichting GGD plus werken de GGD'en van Brabant en Zeeland samen op het gebied van onder andere infectieziekten, reizigerszorg en medische milieukunde; dit leidt tot efficiency en kwaliteit (o.a. door specialisatie van medewerkers). - Vanaf 1 oktober 2008 kunnen reizigers een afspraak maken bij het nieuwe Klantadviescentrum reizigerzorg (een samenwerking tussen de GGD en in Brabant en Zeeland). Via dit centrum (in Tilburg) zij telefonisch een afspraak maken bij één van deze GGD en. Ze kiezen dan zelf de plaats en de tijd. - Door de provinciale samenwerking bij de medische milieukunde kunnen wij het toenemende aantal vragen en klachten én de stijgende vraag van gemeenten om ondersteuning blijven behandelen. De medische milieukunde werkt daarbij met regioconsulenten die het contact met de gemeenten onderhouden. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

19 4.2 Wat hebben we in 2008 gedaan? Infectieziektebestrijding (IZB) De aangiftecijfers zijn hoger door een groot aantal meldingen van Q-koorts (711). Ook het aantal publieksvragen is daardoor hoger. Het outbreakmanagement (vooral dus de Q-koorts) kostte veel meer tijd dan begroot; dit ging met veel extra inspanning en soms ook ten koste van ander werk. Daarom voerden we ook niet alle geplande prestaties volledig uit. Ook in de toekomst blijft dit soort werk extra inzet vragen. De dichte bevolking van mens en dier in onze regio zal de kans op besmetting zeker niet verminderen. We moeten ons hierop voorbereiden en de capaciteit daarop aanpassen en zochten daarvoor samenwerking met de wetenschappelijke werkplaats in Nijmegen. Basispakket Begroting 2008 Realisatie 2008 Meldingen Meldingen Adviezen bij publieksvragen Adviezen Surveillance Uren Beleidsadviezen Uren Regiefunctie en netwerk Uren Outbreakmanagement Uren Onderzoek Uren Preventie projecten Uren Prestatie-indicatoren Meldingen binnen de wettelijk termijnen % Soa-bestrijding De behoefte aan een spreekuurconsult blijft stijgen. We deden consulten, waarvan er voor subsidie in aanmerking komen (45 % meer dan in 2007). Het aantal Soagevallen was in stuks en dat is percentage 12,4% van het aantal gevallen (in 2007: 11,7% ). Basispakket Begroting 2008 realisatie 2008 SOA-spreekuur Cliënten HIV-testen testen Partnerwaarschuwingen waarschuwingen Collectieve preventie SOA/HIV uren Tuberculosebestrijding (TBC) Het aantal aangiftes was hoger door vier grote contactonderzoeken in Tilburg en Waalwijk. Er waren evenveel tuberculosepatiënten als in 2007, het aantal (niet zieke) besmette mensen was 135 (58 % meer dan in 2007). Door de contactonderzoeken deden we ook meer screeningen door mantouxtesten. De vaccinatieverplichting voor bepaalde groepen mensen geldt niet meer; dit leidt tot minder BCG-vaccinaties. Wel gebruiken we sinds kort de gemeentelijke basisadministratie om de Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

20 mensen beter op te sporen die wel in aanmerking komen voor deze vaccinaties. Hierdoor haalden we toch bijna het begrote aantal. De begrote algemene screeningen risicogroepen (onderzoek dat niet plaats vindt op basis van een besmettelijke persoon) hebben we niet gehaald. Dat komt door de genoemde grote contactonderzoeken, die altijd een hogere prioriteit krijgen omdat hier wel sprake is van een bron of besmettelijk persoon. Het aantal screeningen van gedetineerden in ons werkgebied daalde door de daling van het aantal gedetineerden. Dit in tegenstelling tot heel Zuid-Nederland waar wel veel screeningen plaatsvonden (we maken ook de foto s voor Limburg). Het aantal asielzoekers nam verder af en daarmee ook de gevallen van tuberculose. Er waren minder screeningen omdat de eerste screeningen plaatsvinden bij de eerste opvang in Ter Apel. Basispakket Begroting 2008 Resultaat 2008 Aangiftes nieuwe patiënten met tuberculose Aangiftes Aangiftes recente besmettingen met tuberculose Aangiftes Preventies door BCG-vaccinaties Vaccinaties Screening door röntgenfoto s Screeningen Screening door mantouxtesten Screeningen Screening van risicogroepen Screeningen Plustaken Begroting Resultaat Screeningen gedetineerden (eigen werkgebied) Screeningen Screeningen gedetineerden (Zuid Nederland) Screeningen Screening personeel gedetineerden (Zuid Nederland) Screeningen Centrale opvang asielzoekers Begroting Resultaat Screening asielzoekers (eigen werkgebied) Screeningen Screeningen asielzoekers (buiten werkgebied) Screeningen Screening asielzoekers (vervolgscreening) Screeningen Reizigerszorg Het aantal bezoekers komt overeen met de verwachting. De drukte verschuift van de zomer naar het voorjaar, vooral doordat veel mensen in mei op vakantie gingen. Door de langdurige bescherming van het vaccin krijgen meer klanten een telefonisch consult (25 % meer dan in 2007). We verkochten meer producten omdat we ze aanboden via seizoensacties. Het aantal klanten Hepatitis B is lager omdat we minder contracten hebben gesloten. De klanten maken meer afspraken via internet en de consulten buiten kantoortijd stijgen (t.o.v. 2007: 21 %). Deze spreekuren zijn uitgebreid omdat de klant dit wenst. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

21 Plustaken Begroting 2008 Resultaat 2008 Immunisaties Aantal Bezoekers spreekuur bezoekers Reizigers klanten Klanten Gezondheidsbeschermende producten Producten Hepatitis B beroepsgebonden groepen Klanten Medische milieukunde (MMK) Er kwamen iets meer publieksvragen binnen, vooral over casussen: bodemsanering/- verontreiniging, eikenprocessierups en hoogspanningsmasten. De adviezen betroffen de volgende gemeenten: - Tilburg (asbest in gebouwen); - Uden (hoogspanningslijnen bij een nieuwbouwwijk); - s Hertogenbosch (miniwatermachine en hoogspanningslijnen bij een nieuwbouwwijk); - Oss (geurbeleid); - en advies intensieve veehouderij. We verzorgden meer algemene voorlichtingen over zendmasten, intensieve veehouderijen, bodemsanering, binnenmilieu en het werk van het Bureau GMV. Voor het landelijk project binnenmilieu bezochten we 18 scholen. Basispakket Begroting 2008 Resultaat 2008 Adviezen bij publieksvragen en klachten Adviezen Adviezen bij lokaal gemeentelijk beleid 10 6 Adviezen Collectieve voorlichting Voorlichtingen Signalering en ongevraagde advisering 5 1 Adviezen Plustaken Milieugezondheidskundig onderzoek 1 0 Aantal Quick scan milieurisico 3 0 Quick scans Milieuprojecten 1 2 Projecten Binnenklimaatmetingen scholen 8 4 Adviezen Technische hygiënezorg (THZ) Gemeenten kiezen niet elk jaar voor controles van scholen en peuterspeelzalen, anders dan bij de kinderopvang. Bij de kindercentra zijn meer inspecties geweest dan begroot: zowel regulier als nader onderzoek en onderzoek na melding. Basispakket Begroting 2008 Resultaat 2008 Advies en ondersteuning van burgers Uren Beleidsadvisering aan de gemeenten Uren Begeleiding van (t.a.v. hygiëne) risicovolle Uren evenementen en risicovolle instellingen. Plustaken Controle scholen 35 8 Scholen Controle peuterspeelzalen Stuks Controle kindercentra Stuks Diensten voor derden Uren Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

22 Forensische geneeskunde (FG) Het aantal lijkschouwen is hoger dan begroot. We hebben daarvoor nog geen verklaring. Het aantal verrichtingen voor derden steeg door het extra werk voor de penitentiaire inrichting in Tilburg en een toename in de verzoeken tot uitstel van begraven. Basispakket Begroting 2008 Resultaat 2008 Lijkschouwen Lijkschouwingen Plustaken Diensten voor derden Diensten 4.3 Wat heeft het gekost? Het negatieve resultaat van de afdeling AGZ is na onttrekking uit de reserves. Het negatieve resultaat voor onttrekking uit de reserves bedraagt De producten uit het basispakket (IZB, SOA, TBC en MMK) hadden een negatief resultaat van ; bij de plustaken (Reizigerszorg, THZ en FG) was het resultaat van negatief. Er was begroot om te onttrekken uit de reserves ( voor TBC en voor THZ/IZB). In werkelijkheid onttrekken we minder, namelijk , een voordeel van Infectieziektebestrijding Het negatieve resultaat is De reden is de extra personele inzet voor uitbraak van de Q-koorts. Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Opbrengsten Opbrengsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat Soa-bestrijding Het negatieve resultaat is Het negatieve resultaat komt vooral door het inhuren van een interim teamleider. Er waren extra opbrengsten van projecten Hepatitis B (betaald door GGD Nederland) en het later invullen van de vaste formatie. Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Opbrengsten Opbrengsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

23 Tuberculosebestrijding Het resultaat is nihil. Bij de begroting raamden we een onttrekking van , omdat GGD Nederland het contract voor de penitentiaire inrichtingen heeft overgenomen. In werkelijkheid was de onttrekking circa lager, vooral omdat de TBC-bussen al waren afgeschreven en door extra incidentele opbrengsten. Momenteel bezuinigen we verder door het regionaliseren van de TBC-afdelingen met de GGD West-Brabant en de GGD Zeeland (maar zonder de GGD Brabant-Zuidoost), conform de visie van VWS/RIVM. Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Opbrengsten Opbrengsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat 0 Reizigerszorg Het negatieve resultaat is De omzetdaling ontstond in het laatste kwartaal van 2008 (kredietcrisis vanaf oktober) ten opzichte van de beheersbegroting Er was wel een lichte toename in de omzet 2008 in vergelijking met de omzet van Ook stegen de kosten door het maken van het marketingplan en opzetten van het Klantenadviescentrum. Dit is een investering om de omzet te behouden of te vergroten en de prijs marktconform te maken. Door de samenwerking vanuit GGD plus en GGD Nederland kwamen er contracten met de zorgverzekeraars om klantenbinding te realiseren en te behouden. Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Opbrengsten Opbrengsten Gemeentelijke bijdrage 0 Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat Medische milieukunde Het negatieve resultaat is Het bureau GMV (GGD plus ) voert dit product uit. De jaarresultaten van het bureau GMV zijn nog niet definitief vastgesteld door het bestuur GGD plus. De eindafrekening wordt verwerkt in jaarrekening Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Opbrengsten Opbrengsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

24 Technische hygiënezorg Het positief resultaat is De personele kosten vielen lager uit door het later invullen van vacatures. Dit is opgevangen door een hogere productiviteit (minder ziekteverzuim en opleidingen). Ook waren er meer controles bij de kinderopvang. Het was niet nodig om de begrote uit de reserves te onttrekken. Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Opbrengsten Opbrengsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat Forensische geneeskunde Het positieve resultaat is De personele kosten stegen door fiscale maatregelen en door meer diensten, maar er is toch een positief resultaat omdat de opleidingen nog zijn gestart en we het automatiseringspakket niet aanschaften. In 2008 was een lagere omzet begroot, omdat de politie minder diensten zou afnemen. In werkelijkheid steeg de omzet nog iets. Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Opbrengsten Opbrengsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

25 5. Geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen 5.1 Wat zijn de ontwikkelingen? De GHOR (Brabant-Noord) had voor 2008 een drietal speerpunten aangegeven: 1. het invoeren van een multidisciplinair regionaal crisisplan (de opvolger van gemeentelijke rampenplannen). De landelijke werkgroep was echter nog niet zover dat zij de regio s de informatie en ondersteuning kunnen aanbieden. 2. het onderzoeken van de mogelijkheden om aan te sluiten op het digitale ritformulier van de ambulancedienst. Dit onderzoek hebben we afgerond en we vertalen het in 2009 operationeel. De kosten staan ook in de begroting het afnemen van opleidingen van de GHOR-academie. De GHOR heeft voor drie functies opleidingen afgenomen. Deze opleidingen waren hoog en kwaliteit. In 2008 heeft de GHOR haar medewerking verleend aan de oefening Taskforce Management Overstromingen en het Rampen Doorlichtings Arrangement. 5.2 Wat hebben we in 2008 gedaan? De GHOR zorgt, samen met de geneeskundige keten en in afstemming met de brandweer, politie en gemeenten, voor drie processen: - de spoedeisende medische hulpverlening (SMH); - de preventieve openbare gezondheidszorg (POG); - de psychosociale hulpverlening bij ongevallen en rampen (PSHOR). Onder het motto Veiligheid met zorg geregeld, zorgt de GHOR ervoor dat bij een calamiteit iedereen binnen de geneeskundige sector erop voorbereid is om slachtoffers goed te helpen. De GHOR voert de volgende activiteiten uit in de schakels van de veiligheidsketen: - proactie en preventie: aan de voorkant probeert de GHOR veiligheidsinbreuken te voorkomen en de mogelijke gevolgen ervan te beperken. Hiertoe ontwikkelt zij samen met anderen een proactie- en preventiebeleid en zo nodig ook beleid voor de drie GHORprocessen. - preparatie: de GHOR bereidt zich voor op de hulpverlening bij de veiligheidsinbreuken die zich toch voordoen door de repressieve inzet van mensen, middelen en procedures. - repressie: de GHOR zorgt bij een incident voor een naadloze opschaling naar grootschalige zorg door coördinatie en levering van aanvullende voorzieningen; - nazorg: ook draagt de GHOR bij aan de fase van herstel na een incident. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

26 Inzetten per gemeente sleutelfunctionarissen en traumaheli Subregio Brabant-Noord Subregio Brabant-Noord s-hertogenbosch Uden Bernheze Veghel Oss Cuijk Vught Sint-Oedenrode 27 8 Boxtel Sint Anthonis Heusden Landerd Schijndel Boxmeer Sint-Michielsgestel Grave 16 7 Haaren Mill en Sint Hubert Maasdonk 8 19 Boekel 9 12 Lith 2 11 Totaal Brabant-Noord Totaal Brabant-Noord Buiten Brabant-Noord: Gemert-Bakel 1 0 Helmond 1 0 Maasdriel 1 Geldermalsen 1 Laarbeek 1 Gennep 9 3 Totaal: Wat heeft het gekost? Het positieve resultaat van de GHOR Brabant-Noord is Dit resultaat gaat naar de Veiligheidsregio Brabant-Noord, omdat de GHOR Brabant-Noord een onderdeel is van die Veiligheidsregio. Het bestuur van de Veiligheidsregio zal de jaarrekening 2008 vaststellen en komen met een resultaatbestemming, inclusief de GHOR. Begroting Bedrag Realisatie Bedrag Kosten Kosten Opbrengsten Opbrengsten Gemeentelijke bijdrage Gemeentelijke bijdrage Resultaat 0 Resultaat Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

27 6. Financiën 6.1 Algemeen Voor 2008 autoriseerde het Algemeen Bestuur de uitgaven in de begroting per programma. Daarom analyseren we op dit niveau de verschillen tussen raming en werkelijkheid. Daarbij geldt de door het Dagelijks Bestuur vastgestelde beheersbegroting als maatstaf. Deze is actueler dan de begroting, omdat daarin de afspraken met de gemeenten staan, maar gaat uit van dezelfde inwonersbijdrage en van het principe van een sluitende begroting. Daarnaast lossen we verschillen tussen begroting en jaarrekening zelf op, binnen de marges van de notitie Reserves en voorzieningen: tekorten lossen we zelf op, overschotten reserveren we voor eventuele toekomstige risico s. Good governance blijft een belangrijk uitgangspunt: we laten helder zien wat de financiële resultaten zijn en hoe die gedekt of ingezet worden. Als dit is overeengekomen, betalen we geld terug aan de gemeenten. De exploitatie van de GGD sluit af met een tekort van Omdat de GGD ook optreedt als beheerder van gelden voor derden moet er nog een correctie plaatsvinden met de resultaten van de volgende onderdelen: Samenwerkingsverband Medische opvang asielzoekers (MOA) GHOR Brabant-Noord Totaal Voor de GGD resteert uiteindelijk een negatief resultaat van Dit is inclusief de inzet van reserves van (oorspronkelijk geraamde onttrekking ). Het bedrijfsresultaat voor onttrekking van de reserves bedraagt in Bij de beheersbegroting 2008 was nog uitgegaan van De grootste oorzaken van de lagere onttrekking uit de reserves zijn: 1. vertraging invoering elektronisch kinddossier ( ) 2. lagere tekorten huisvesting ( ) 3. minder snellere afbouw contracten tbc ( ) 4. snellere afbouw formatie logopedie/psychologie ( ) Resultaten programma s: Gezondheidsbevordering Jeugdgezondheidszorg Algemene Gezondheidszorg Bestuurskosten Ondersteuning Subtotaal Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

28 Correctie gelden voor derden GHOR BN MOA Totaal tekort Voor een gedetailleerde analyse verwijzen we naar de drie programma s. Op hoofdlijnen zijn de oorzaken van de afwijkingen: - Gezondheidsbevordering: overschot door een hogere omzet. - Jeugdgezondheidszorg: de inzet van duurder tijdelijk personeel vanwege extra werkdruk (invoering nieuwe producten) en het hoge aantal zwangerschappen. - Algemene gezondheidszorg: vooral het product Reizigerszorg: de aanloopkosten voor een klantenadviescentrum en het uitvoeren van het marketingplan zijn ineens genomen. In het 4 e kwartaal 2008 is er een daling van de omzet. - Ondersteuning: bij de ondersteunende afdelingen (inclusief bestuurskosten) is het resultaat van negatief, vooral toe te schrijven aan: een overschrijding op huisvestingskosten en facilitaire zaken van , door extra verbouwingskosten en hogere onderhouds- en huurkosten; een negatief treasuryresultaat van In juli 2008 heeft het Algemeen Bestuur ingestemd met een actieplan. 6.2 Gemeentelijke bijdragen Conform het besluit van het Algemeen Bestuur van 28 juni 2007 bedraagt de gemeentelijke inwonersbijdrage in 2008: Regio Midden-Brabant 13,40 Regio s-hertogenbosch 14,34 Regio Brabant-Noordoost 13,52 Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

29 7. Bijzondere onderwerpen 7.1 Weerstandsvermogen In de notitie Reserves en voorzieningen staat wat de functies van de diverse vermogensbestanddelen zijn en welk deel ervan bestemd is voor de opvang van exploitatiesaldi en onvoorziene tegenvallers. Voor die laatste is er de algemene reserve, in ondergrens en bovengrens genormeerd. De accountant heeft in november 2007 het Algemeen Bestuur geadviseerd over het weerstandsvermogen. Hij adviseerde een vermogen van 11 miljoen, bestaande uit: - een buffervermogen van 3,1 miljoen; - afrekenrisico s door derden (COA, MOA, Ministerie van Justitie) van 3 miljoen; - reserves ter dekking van de belegging huisvesting van 4,8 miljoen. Deze norm omvat dan het plafond voor een algemene reserve inclusief risico s die nog via bestemmingsreserves afgedekt werden. Dit alles moet het besluit over de jaarlijkse resultaatbestemming vereenvoudigen. In juni 2008 nam het Algemeen Bestuur dit advies en deze norm over en besloot hij om het plafond van 3,1 miljoen buffervermogen alsnog te verhogen naar 5,1 miljoen, dit naar aanleiding van de ontstane treasuryproblemen. 7.2 De risico s Dienstverlening medische opvang asielzoekers (MOA) Het aantal asielzoekers is teruggelopen en het COA heeft het contract daarom opgezegd, wat gevolgen heeft voor de diensten van de GGD voor de Stichting MOA. Dit kan flinke gevolgen hebben voor de GGD: er is niet meteen te bezuinigen op de indirecte kosten. Er is nu een contract voor een afgeslankte opvang; daardoor zijn er minder desintegratiekosten. De GGD zal via een (nieuwe) Stichting Publieke Gezondheidszorg Asielzoekers Zuidoost de regie voeren voor Zuid-Nederland. Sanering Reserve aanvaardbare kosten (RAK) In het traject van de ontvlechting van de RAV en de sanering van de negatieve RAK loopt de GGD het risico dat de Commissie sanering niet de hele RAK saneert. Het voorstel dat is ingediend bij de Commissie sanering is 2,6 miljoen. Daarvan is als voorschot al 1,7 miljoen ontvangen. Het blijft een risico of het gehele bedrag wordt vergoed. We verwachten dat deze zaak in de loop van 2009 is afgewikkeld. Aanvullende dienstverlening Ongeveer de helft van de omzet van de GGD komt uit plustaken (aanvullende diensten). Hierover loopt de GGD het gebruikelijke ondernemersrisico. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

30 Beveiliging ICT De risico s van ICT-voorzieningen nemen toe, vanwege het toenemende belang voor de reguliere bedrijfsvoering en door het steeds opener karakter van ICT en de bedreigingen die dat oplevert. Ook stellen de overheid en ketenpartners hogere eisen. Een adequate beveiliging kost geld. Momenteel brengen we in beeld wat dit alles precies inhoudt. Europese subsidie De GGD heeft deelgenomen aan een ESF-project. Totale (geraamde) kosten: 2,6 miljoen, waarvan subsidiabel circa 1,3 miljoen. De uiteindelijke subsidie is vastgesteld op Het agentschap heeft in 2007 een bedrag van beschikbaar gesteld. Van het restant is nog ongeveer (voor indirecte kosten) zeer discutabel, waardoor er nog een risico is van ongeveer Het agentschap heeft een bezwaarschrift afgewezen, zodat nu de zaak voor de rechter komt. Het financiële risico is dat de kosten al genomen in zijn in voorgaande jaren, maar dat door de late afwikkeling van de subsidieverstrekker er risico kan ontstaan aan de batenkant. Huisvesting Locatie Oss De GGD streeft er naar dat de locatie Oss wordt afgestoten medio 2009 aan het Veiligheidshuis en de Jeugdzorg. Hierover zijn onderhandelingen gevoerd met de gemeente Oss, Veiligheidshuis en Jeugdzorg, maar formeel is de overdracht nog niet geregeld (wel mondeling zijn er afspraken hierover gemaakt). Als de GGD er niet uit komt met de diverse partijen zal aan het bestuur worden voorgelegd om eventueel een voorziening te treffen met betrekking tot de locatie Oss, omdat het huurcontract pas over 10 jaar afloopt. Locatie Tilburg De locatie Tilburg wordt momenteel gehuurd van de gemeente Tilburg. Momenteel is er nog geen nieuw huurcontract gesloten tussen de GGD en de gemeente Tilburg in verband met aanpassingen aan het gebouw en het afstoten van de RAV-garages. Medio 2009 zal het nieuwe huurcontract afgesloten worden. In het nieuwe huurcontract is de stijging meegenomen van de gepleegde verbouwingsinvesteringen in en rond het pand. De huurstijging is wel opgenomen in de begroting 2009 van de GGD. Stichting GGD plus In verband met het uittreden van de GGD Brabant Zuidoost per 1 juli 2008 voor het product regionalisering TBC (BackOffice TBC, management, TBC-artsen en software), zijn er frictiekosten ontstaan, maar deze zullen worden afgewikkeld in Verder zal de Stichting GGD plus in 2009 in afgeslankte vorm verder gaan. Over de ontstane frictiekosten moeten door het GGD plus bestuur in 2009 nog definitieve besluiten worden genomen. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

31 7.3 Onderhoud kapitaalgoederen De GGD huurt al zijn gebouwen, behalve het RAV-gebouw in s-hertogenbosch en is dus alleen verantwoordelijk voor het klein onderhoud. Verder heeft de GGD dienstauto's die in eigen beheer worden onderhouden en vervangen. Ook de ICT-voorzieningen zijn ons eigendom en worden planmatig vervangen en onderhouden. 7.4 Financiering Op basis van de Wet financiering decentrale overheden heeft de jaarrekening een financieringsparagraaf en is er een treasurystatuut. Centraal aspect in de wet en het treasurybeleid is het beheersen van risico's op het gebied van treasury 1. De doelstellingen van de treasuryfunctie zijn: - het beheersen van financiële risico's, liquiditeitsrisico's en kredietrisico's; - het continue verzorgen van voldoende liquiditeit voor de organisatie; - het minimaliseren van de rentelasten binnen het vastgelegd risicoprofiel; - het maximaliseren van de renteopbrengsten binnen het vastgelegd risicoprofiel. Met het eigen vermogen van de GGD kunnen we alle activa financieren. Dit heeft als voordeel dat we geen rente hoeven te betalen en de intern doorberekende rente ten goede komt aan de GGD zelf. Verder is er hierdoor een goede solvabiliteit. De nieuwbouw van het RAV-gebouw is gefinancierd met vreemd vermogen; de voorlopige financiering is per 1 maart 2005 omgezet in een lening van 15 jaar. De inkomsten van de (korte) beleggingen van liquiditeitsoverschotten komen ten goede aan de exploitatie. De belegging van de opbrengst ( ) van het vroegere GGD-gebouw aan de Sint Teunislaan in 's-hertogenbosch levert jaarlijks een bijdrage ( ) aan de huisvestingslasten van het nieuwe gebouw. Een minimale waarde voor de ingelegde som ( ) aan het eind van de looptijd (15 jaar) is gegarandeerd. Op dit moment is de marktwaarde en daarmee hoger dan de boekwaarde De overige hieraan verbonden onttrekkingen ( jaarlijks gedurende 20 jaar) uit een bestemmingsreserve ( ) verantwoorden we bruto, vanwege verslagtechnische regelgeving. 1 Treasury is het sturen en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële kapitaal- en geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico's. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

32 7.5 Verbonden partijen Hét Service Centrum Hét Service Centrum (HSC) is een samenwerkingsverband tussen de GGD Hart voor Brabant, de GGD West Brabant en de RAV Brabant Midden-West-Noord, met als doel het samen uitvoeren van ondersteunende diensten, zoals financiën, informatisering en automatisering, personeelszaken, control en kwaliteit. De GGD Hart voor Brabant treedt op als penvoerder en heeft voor HSC een aparte administratie ingericht. De aansturing van HSC gebeurt door de directeuren van de deelnemende organisaties. De samenwerking is vastgelegd in een Overeenkomst kosten voor gemene rekening, met daarin de verdeling van kosten en risico s tussen de deelnemende partijen, waarmee ook het risico van btw-heffing is afgedekt. Voor 2008 komt 43,6 % van de totale kosten voor rekening van de GGD Hart voor Brabant (zie bijlagen hoofdstuk 10) Centrum P&D (publieksinformatie en documentatie) Het Centrum P&D is een samenwerking met de GGD West-Brabant. Ook hiervoor is er een soortgelijke overeenkomst, die de kosten en risico s over de beide deelnemers verdeelt. De GGD Hart voor Brabant treedt op als penvoerder van deze samenwerking en zorgt voor de begroting en verantwoording, en legt die voor aan de directeuren van de GGD en. Voor 2008 komt 10/17e deel (op basis van aantal inwoners) voor rekening van de GGD Hart voor Brabant Stichting GGD plus De GGD en in Brabant en Zeeland hebben deze stichting in 2006 opgericht, met als doel de gezamenlijke belangenbehartiging: 1. Het coördineren en verzorgen van gezamenlijke activiteiten van de GGD en. 2. Het beheren en gebruiken van de door de GGD en beschikbaar gestelde fondsen en het uitvoeren van activiteiten. 3. Het bewaken van voortgang en kwaliteit van deze activiteiten. 4. Het ondersteunen van de GGD en bij de uitvoering van specifieke taken. 5. Het verrichten van alle overige activiteiten, die het doel kunnen bevorderen. Per activiteit spreken de GGD en steeds een verdeelsleutel af voor de verdeling van de kosten over de deelnemers. Alle leveringen aan de GGD en en vanuit de GGD en zijn vrijgesteld van btw-heffing, zolang er geen sprake is van leveringen aan derden. De GGD West-Brabant is penvoerder. Het bestuur van de Stichting bestaat uit de directeuren van de deelnemende GGD en Bureau GMV (Gezondheid, milieu en veiligheid) De GGD en in Brabant en Zeeland werken sinds 2004 samen in dit bureau om zo slagvaardig en efficiënt te kunnen opereren. Centraal staan de gezondheid en aandacht voor de beleving Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

33 door de inwoners van gezondheid, milieu en veiligheid. De GGD en zijn zelf verantwoordelijk voor de producten van het Bureau GMV. De kosten worden verdeeld op basis van het aantal inwoners. De GGD West-Brabant is penvoerder. De directeuren van de deelnemende GGD en sturen het bureau aan. 7.6 Rechtmatigheid Vanaf 2004 moet de accountant een verklaring verstrekken over de getrouwheid en de rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Deze verandering heeft ook gevolgen voor de manier waarop wij moeten omgaan met weten regelgeving, inclusief de door het bestuur vastgestelde verordeningen en besluiten. Deze rechtmatigheidcontrole leidt tot een strakkere toetsing van het handhavingsbeleid en een aanpassing van de beheersorganisatie zodat de accountant het naleven van wet- en regelgeving achteraf ook kan controleren. Deze afweging van de rechtmatigheid biedt kansen om een en ander doelmatiger en wellicht ook doeltreffender in te richten. De feitelijke stand van zaken komt jaarlijks beknopt terug in de verklaring van de accountant en in het verslag van zijn bevindingen. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

34 8. Kwaliteit 8.1 Kernwaarden De kernwaarden van een organisatie geven aan wat de drijfveren en richtlijnen zijn voor haar gedrag. Met onze kernwaarden kunnen we communiceren wat men van ons mag verwachten. De GGD heeft als kernwaarden: betrouwbaar, klantgericht, alert. Betrouwbaar - De GGD is dé deskundige partner van de gemeenten in de publieke gezondheid en voert zijn taken uit op een verantwoorde manier. - De GGD zet effectieve interventies in, spreekt resultaten af, rapporteert daarover en komt zijn afspraken na. - De GGD laat zich niet leiden door de belangen van private organisaties en werkt goed samen met ketenpartners omdat alleen dan resultaten te boeken zijn. - De GGD is voor klant laagdrempelig en een vertrouwd adres. Alert De GGD springt snel en adequaat in op acute problemen, initieert en innoveert, volgt de ontwikkeling in de maatschappij en is gespitst op (signalen van) veranderingen. Klantgericht De GGD staat dicht bij de gemeente, sluit aan op haar vragen en die van andere klanten en geeft gevraagd en ongevraagd advies. 8.2 Klanten Binnen de GGD onderscheiden we twee groepen van klanten: de gemeenten en de inwoners. - De gemeenten: de grootste en belangrijkste klanten zijn de 29 gemeenten. Zij bepalen het productenpakket (binnen de wettelijke kaders) en betalen daarvoor een bijdrage. De gemeenten zijn als opdrachtgever en financier betrokken bij het beleid en het bestuur van de GGD. Daarnaast zijn zij direct belanghebbenden als klanten/afnemers van de verschillende soorten zorgproducten. Een belangrijke taak is om gemeenten te adviseren om goed gezondheidsbeleid te voeren. De GGD heeft via relatiebeheer structureel contact met alle afzonderlijke gemeenten. - De inwoners: de andere klantengroep bestaat uit de inwoners van de gemeenten, te verdelen in doelgroepen, als afnemer van producten of als groep met een hoger gezondheidsrisico. De GGD onderhoudt periodiek contact met zijn klanten door klantonderzoeken en via Zorgbelang Brabant, de belangenbehartiger van patiënten en consumenten. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

35 8.3 Kwaliteitsbeleid Kwaliteit betekent voor de GGD: het leveren van goede en verantwoorde diensten, die zo goed mogelijk voldoen aan de verwachtingen van de klanten, de wet- en regelgeving en professionele standaarden. Het kwaliteitssysteem zorgt ervoor dat de GGD de zorg levert die we aan klanten beloven. We gebruiken daarvoor twee normen. Voor onderdelen met een HKZ 2 -certificeringschema volgen we deze normen, die ook voldoen ook aan de ISO-normen. Voor onderdelen zonder HKZ-schema volgen we deze ISO 9001:2000 norm. Elke GGD-afdeling heeft een werkplan met kwaliteitsdoelstellingen. Om die te bereiken, ondernemen we verschillende activiteiten. Ook startten we verschillende verbeteracties, vooral gericht op procesverbetering en klantgerichtheid. Binnen de afdelingen doen we structureel kwaliteitsmetingen. De resultaten leveren een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van het kwaliteitssysteem en vormen de input voor het bijstellen van het beleid, de werkplannen en het kwaliteitsmanagementsysteem. 8.4 Klachten In 2008 ontvingen we 45 klachten. De verdeling naar afdelingen en onderwerpen: AGZ GB JGZ Ondersteuning Financiële zaken 2 2 Medische zaken 1 1 Bejegening, behandeling 2 2 Omvang of aard van de dienstverlening Anders Totaal: Totaal De GGD registreert en bewaakt binnengekomen klachten centraal. Iedere afdeling gaat bij een klacht na wat de oorzaak is, of de klacht terecht is en welke acties hieruit volgen. Vervolgens neemt de afdeling contact op met de klager. Het zorgvuldig afhandelen van de klacht leidt in de meeste gevallen tot begrip van de klant. Meestal is het voldoende om de werkwijze of de omstandigheden toe te lichten of excuses aan te bieden. 2 HKZ: Stichting harmonisatie kwaliteitsbeoordeling in de zorgsector. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

36 In deze tabel staan de klachten per gemeente: gemeente klachten Bernheze 2 Boxtel 1 Cuijk 1 Dongen 1 Grave 2 s-hertogenbosch 4 Hilvarenbeek 1 Heusden 1 Lith 1 Loon op Zand 4 Mill en Sint Hubert 2 Oisterwijk 2 Sint Anthonis 2 Sint-Michielsgestel 1 Tilburg 9 Uden 1 Veghel 1 Vught 2 Overige (buiten het werkgebied) of onbekend 7 Totaal 45 Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

37 9. Personeel De managers geven leiding vanuit het principe van integraal management en krijgen daarbij ondersteuning van personeelsadviseurs. 9.1 Mobiliteit Aantal (medewerkers) In dienst gekomen (instroom) 26 Uitdienst getreden (uitstroom) 28 Intern andere functie (doorstroom) 8 Bestand totaal per Het verloop is 7,2 %, 0,5 % meer dan in Formatie Afdeling Toegestaan (fte s) Werkelijk Verschil JGZ 83,62 80,09-3,53 AGZ 73,03 69,71-3,32 GB 47,54 51,97 +4,43 MO/HSC 57,65 49,01-8,64 DS (+ directie/controller) 9,11 8,22-0,89 Voormalig personeel 1,22 +1,22 GHOR 8,60 8,67 +0,07 Totaal 279,55 268,89-10, Arbo Het management is verantwoordelijk voor het arbo- en ziekteverzuimbeleid. Samen met de Arbodienst registreren we het ziekteverzuim en voeren we de wettelijk voorgeschreven acties uit. Met de Arbodienst hebben we ook afspraken gemaakt over de traumaopvang van medewerkers die in hun beroep een ernstige gebeurtenis hebben meegemaakt. Daarnaast zijn er vertrouwenspersonen waar medewerkers een beroep op kunnen doen. 9.4 Ziekteverzuim Kort verzuim (0 t/m 7 dagen) 0,96 % Middenlang verzuim (8 t/m 43 dagen) 0,72 % Lang verzuim (44 t/m 365 dagen) 2,21 % Langdurig (366 dagen en langer) 0,84 % Totaal 4,73 % Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

38 10. Bijlagen 10.1 Samenstelling Algemeen Bestuur per 31 december 2008 Gemeente Haaren Bernheze Boekel Boxmeer Boxtel Cuijk Dongen Gilze en Rijen Goirle Grave Haaren Heusden Hilvarenbeek Landerd Lith Loon op Zand Maasdonk Mill en Sint Hubert Oisterwijk Oss s-hertogenbosch Schijndel Sint Anthonis Sint-Michielsgestel Sint-Oedenrode Tilburg Uden Veghel Vught Waalwijk Naam F.H.G.M. Ronnes, voorzitter A.J.M. Donkers H.M.W. van Boxtel-Arts M.C.G. Klaassen A.G.T. van Aert J.J.P. Janssen P.C.A.R. Panis H. Can-Engin M.C.A. de Groot-Haen H.P.M. Opsteegh C.M.C.A. Blom M.G.M. van der Poel C.W.F.M. van Mol P.L.M. Raaijmakers H.A.J. Tuerlings W.J.J. Ligtenberg E.J.M. de Jonge A.M. Ermers L.J.M. van den Bosch H. Hoeksema J. Eugster-van Bergeijk P.G.M.J. Roozendaal R.M. Aben-Bellemakers B.A.G. Leenen J. Hendriks-van Kemenade H.A.M. Backx M.C. Bakermans R. van Rinsum J. Teulings U. Santi Samenstelling Dagelijks Bestuur op 31 december 2008 De heer F. Ronnes Mevrouw J. Eugster-van Bergeijk De heer H. Backx De heer U. Santi De heer M. Bakermans De heer H. Hoeksema De heer T. Ermers De heer S. Huisman, adviseur Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

39 In 2008 verlieten mevrouw van den Broek-van de Ven (gemeente Veghel) en de heer Van Dongen (gemeente Waalwijk) zowel het Algemeen als het Dagelijks Bestuur. Zij werden opgevolgd door respectievelijk de heren van Rinsum en Bakermans (nieuw lid Dagelijks Bestuur) en de heer Santi. Directie in 2008 P. van der Velpen, directievoorzitter J. Wassenaar, directeur Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

40 10.2 Balans per 31 december 2008 Balans per 31 december 2008 ACTIVA 31 december december 2007 Vaste activa Materiele vaste activa Grond Gebouwen Inventarissen Automatiseringsapparatuur Vervoermiddelen Medische Instrumenten Overige materiele vaste activa Financiele vaste activa Beleggingen liquide middelen Deelnemingen Vlottende activa Voorraden Voorraad vaccins Voorraad medische artikelen 0 0 Overige voorraden Vorderingen Debiteuren Overlopende activa Liquide middelen Deposito's Banken Kas Kruisposten Totaal Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

41 Balans per 31 december 2008 PASSIVA 31 december december 2007 Eigen Vermogen Reserves Algemene reserves Bestemmingsreserves Voorzieningen voorzieningen Vreemd Vermogen langlopende schulden langlopende schulden Kortlopende schulden Crediteuren Belastingen en premies soc. Lasten Overlopende passiva Nog te bestemmen resultaat Totaal Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

42 Toelichting op de balans Materiële vaste activa 31-dec dec-2008 Gronden en Terreinen Gebouwen Inventarissen Automatiseringsapparatuur Vervoermiddelen Medische Instrumenten Overige materiele vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa was in het verslagjaar als volgt: Boekwaarde per 31 december Bij: investeringen in Af: afschrijvingen Af: desinvesteringen in het boekjaar (tegen boekwaarde) Vrijval afschrijvingen Boekwaarde per 31 december Financiële vaste activa 31-dec dec-2007 Beleggingen liquide middelen Deelneming Voorraden 31-dec dec-2007 Voorraad vaccins Overige voorraden Vorderingen en overlopende activa 31-dec dec-2007 Debiteuren Vorderingen op openbare lichamen voorziening dub deb Overlopende activa 31-dec dec-2007 Rekening courant intern Rekening courant extern Overige vorderingen Voorschotten vooruitbetaalde kosten Tussenrekeningen Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

43 Liquide middelen 31-dec dec-2007 Banken Kruisposten Kas De GGD Hart voor Brabant is in 2004 een kredietovereenkomst aangegaan met ABN AMRO voor een lening van ,= voor de financiering van een nieuw pand voor de RAV aan de Gruttostraat in Den Bosch. Deze lening heeft een looptijd van 15 jaar. Deze lening is geconsolidieerd per 01/03/2005. Specificatie op administratie GGD HvB aanwezig. Zekerheden voor deze krediet verstrekking zijn op grond van artikel 18 van de algemene voorwaarden van ABN AMRO alle zaken, waarde papieren en effecten die ABN AMRO voor haar uit hoofde van of voor de kredietnemer onder zich heeft of krijgt en alle bestaande en toekomstige vorderingen van de kredietnemer op ABN AMRO uit welken hoofde ook ABN AMRO tot pand voor al hetgeen zijn uit welken hoofde ook van de kredietnemer te vorderen heeft of zal hebben. Eigen vermogen Stand Resultaatbestemming Overige Stand 31-dec-2007 reserves derden mutaties 31-dec-2008 Algemene reserves Bestemmingsreserves Totaal eigen vermogen Diverse bestemmingsreserves zijn in 2008 gerangschikt onder de algemene reserves. Hieronder is aangegeven wat momenteel onder de bestemmingsreserves valt. Eigen vermogen Saldo begin Resultaatbestemming Overige Saldo Dienstjaar reserves derden * Mutaties Eind boekjaar Weerstandsvermogen Res. Aanvaardbare kosten Subtotaal algemene res Reserve Derden Reserve Huisvesting Subtotaal bestemm.res totaal * resultaatbestemming 2007 is Het bedrag is ontvangen van de Veiligheidsregio BN In 2007 is het verlies van de GHOR BN , maar er was onttrokken uit de reserves (over 2006) en geeft een totaal negatief resultaat van De reserve aanvaardbare kosten zijn de reserves als gevolg van de resultaten van de RAV. Deze negatieve reserve zal als gevolg van de ontvlechting van de RAV uit de GGD door het COTG worden vergoed. De Reserves Derden zijn reserves met een afrekenrisico. Deze bedragen zijn ontstaan als gevolg van resultaten bij de TBC-projecten (PI en COA) en het project medische opvang asielzoekers. De reserve huisvesting betreft de gerealiseerde boekwinst van het verkochte pand in 's-hertogenbosch en dient ter dekking van de hogere huisvestingskosten van het nieuw pand. De overige reserves vormen het weerstandsvermogen. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

44 Voorzieningen Stand Stand 31-dec-2007 Dotatie Onttrekking 31-dec-2008 Onderhoudsvoorziening In 2009 is nieuwe software door het HSC (Het Service Centrum) aangeschaft met als doel een goede onderbouwing van de onderhoudsplanning. Dit programma zal dan worden gebruikt bij alle gebouwen van de GGD, ook om de hoogte van de onderhoudsvoorziening te bepalen. Langlopende schulden 31-dec dec-2007 Saldo leningen primo boekjaar Aangegane leningen Vervroegde aflossing in Aflossingen 2008 / Saldo leningen ultimo boekjaar Overige kortlopende schulden en overlopende passiva 31-dec dec-2007 Schulden aan kredietinstellingen - Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen totaal Overlopende passiva 31-dec dec-2007 Rekening courant intern Rekening courant extern Overige schulden Overlopende passiva Tussenrekeningen Rekening courant extern is de rekening courant met de COA (Centraal Opvang Asielzoekers). Hier worden de subsidieontvangsten van de COA en de doorbetalingen aan de MOA verantwoord. De MOA is ondergebracht bij de penvoerder GGD Hart voor Brabant en wordt dus hier verantwoord in de jaarrekening. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Huurcontracten Periode bedrag Locatie Oss, Raadhuislaan tot en met Locatie 's-hertogenbsoch, Othenseweg tot en met Locatie Tilburg, Ringbaan West tot en met Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

45 10.3 Activastaat Omschrijving boekwaarde investeringen desinvesteringen afschrijvingen extra afschrijvingen vrijval afschrijvingen boekwaarde lopend jaar 2008 correcties Grond Gebouwen Verbouwingen Bedrijfsinstallaties Bedrijfsauto Bedrijfsinventaris Medische inventaris Kantoorinventaris Telefonie Automatisering Infrastructuur Projectinvesteringen Totaal Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

46 10.4 Kasstroomoverzicht Kasstroomoverzicht Kasstroom uit operationele activiteiten Exploitatieresultaat Aanpassingen voor: - afschrijvingen mutaties bestemmingsreserves mutaties voorzieningen Veranderingen in vlottende middelen: - voorraden vorderingen Overlopende activa nog in tarieven te verrekenen kortlopende schulden (exclusief schulden aan kredietinstellingen) Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Investeringen in deelnemingen e/o samenwerkingsverbanden Mutatie leningen u/g Overige investeringen en desinvesteringen in financiële vaste activa Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen Aflossing leningen Overige mutaties eigen vermogen (-) Totaal Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen (inclusief kortlopende schulden aan kredietinstellingen) Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

47 10.5 Algemene toelichting en waarderingsgrondslagen Grondslagen van de waardering van activa en passiva en van de bepaling van het resultaat Algemeen De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders wordt vermeld, zijn de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Stelselwijziging De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn niet gewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschaffings-, vervaardigings- of goedgekeurde kosten verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. De jaarlijkse afschrijvingen worden berekend op basis van een vast percentage van die kosten conform deels de desbetreffende beleidsregels, deel berekend over de geschatte economische levensduur. De afschrijvingstermijnen van de materiële vaste activa zijn: Terreinen 0 jaar Gebouwen 50 jaar Verbouwingen 10 jaar Installaties 10 jaar Inventaris 10 jaar Automatisering 3 jaar Dienstauto s 5 jaar Medische inventaris 10 jaar NB: afwijkende afschrijvingstermijnen MRU-bus (7 jaar en 6 jaar afschrijvingstermijn) in verband met duur van het project. Voorraden De aanwezige voorraden zijn gewaardeerd tegen vaste verrekenprijs (injectiestoffen) en verkrijgingprijs (overige voorraad). Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

48 Vorderingen De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Deze voorzieningen zijn dynamisch bepaald voor vorderingen voortvloeiend uit diensten van de ambulancedienst, vervoeren van patiënten en voor vordering voortvloeiend uit diensten van het product reizigerszorg. De overige voorzieningen zijn statisch bepaald. Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Reserves Reserves zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Er heeft een herschikking plaats gevonden van de reserves en dit heeft geleid tot de huidige indelingen weerstandsvermogenreserves, reserves derden en reserves huisvesting. Van de reserves derden en reserves huisvesting is een onderbouwing aanwezig. Voorzieningen De onderhoudsvoorziening (groot onderhoud) wordt gedoteerd op basis van het langetermijn onderhoudsplan. De werkelijke onderhoudskosten worden ten laste van deze voorziening gebracht. Overige voorzieningen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde en zijn geoormerkte gelden van derden en worden ook conform behandeld. Langlopende schulden De langlopende schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Baten en lasten De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben, uitgaande van historische kosten. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn, baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn. Baten en lasten uit voorgaande jaren (waaronder nagekomen budgetaanpassingen) die in dit boekjaar zijn geconstateerd, zijn aan dit boekjaar toegerekend. De rechten en verplichtingen uit hoofde van meerjarige financiële contracten zoals huurcontracten e.d. worden niet in de balans geactiveerd en gepassiveerd. De lasten die hieruit voortvloeien worden onder de bedrijfslasten verantwoord. Afrekening met de gemeente vindt plaats op basis van de begroting. Overschotten worden toegevoegd aan de reserves, met inachtneming van de bandbreedte zoals vermeld staat in de notitie Reserves en Voorzieningen. Tekorten worden uit de reserves genomen. Als buitengewone baten en lasten worden baten en lasten opgenomen, die niet uit de gewone bedrijfsuitoefening voortvloeien. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

49 Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen, kortlopende schulden aan kredietinstellingen en effecten die onder de vlottende activa worden gerubriceerd. Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

50 10.6 Resultatenrekening over 2008 Resultatenrekening over 2008 Realisatie Realisatie Bedrijfsopbrengsten: Gemeentelijke bijdragen Rijksbijdrage Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten: Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Incidentele baten - - Incidentele lasten * Incidenteel resultaat RESULTAAT Dotaties/onttrekkingen Dotaties - - Onttrekkingen Resultaat na dotaties/onttrekkingen * boekverlies afwaardering locatie Oss Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

51 Toelichting op de resultatenrekening Realisatie Realistatie Gemeentelijke bijdragen Rijksbijdragen/subsidies Gemeentelijke bijdragen derden - - Rijksbijdragen/ provincie gelden Overige bedrijfsopbrengsten: Dienstverlening op contract basis Dienstverlening op verrichtingen basis Personeelskosten Lonen en salarissen Sociale lasten Andere personeelskosten Personeel niet in loondienst Afschrijvingen vaste activa Overige bedrijfskosten Bedrijfskosten Algemene kosten Administratiekosten Onderhoud en energiekosten Huur en leasing Overige resultaat overhead Financiële baten en lasten Rentebaten Waardetoename financiële vaste activa en effecten Waardevermindering financiële vaste activa en effecten (-) Overige opbrengsten financiële vaste activa en effecten Rentelasten (-) Mutaties voorzieningen Buitengewone baten - - Buitengewone lasten Dotaties onttrekkingen: toegestane dotaties - toegestane ontrekkingen Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

52 Programma Realisatie Begroting Realisatie Gezondheidsbevordering Kosten GB Dekking GB Gemeentelijke bijdrage GB Resultaat GB Jeugdgezondheidszorg Kosten JGZ Dekking JGZ Gemeentelijke bijdrage JGZ Resultaat JGZ Algemene Gezondheidszorg Kosten AGZ Dekking AGZ Gemeentelijke bijdrage AGZ Resultaat AGZ GHOR Kosten GHOR Dekking GHOR Gemeentelijke bijdrage GHOR 0 Resultaat GHOR Overige kosten niet programma gereluteerd Resultaat Onttrekking en Dotatie reserves Resultaat Door onttrekkingen uit de reserves wordt het resultaat van de afdelingen nog als volgt verhoogd: Resultaat voor Onttrekking reserves Onttrekkingen & Dotaties Resultaat na Onttrekking reserves Gezondheidsbevordering Jeugdgezondheidszorg Algemene Gezondheidszorg GHOR Samenwerkingsverband MOA Overige kosten niet programma gereluteerd Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

53 10.7 Staat van reserves en voorzieningen reserve/voorziening Saldo aan het begin van het dienstjaar Mutaties a.d.v. resultaat bestemming Overige vermeerderingen Verminderingen (zoals beschikking over en bijdragen uit reserves/voorzieningen) Saldo aan het einde van het dienstjaar Algemene reserves Reserves weerstandvermogen Reserve aanvaardbare kosten Subtotaal algemene reserves Bestemmingsreserves Reserve Derden Reserve Huisvesting Subtotaal bestemmingsreserves Voorzieningen Onderhoudsvoorziening Subtotaal bestemmingsreserves Totaal reserves/voorzieningen Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

54 10.8 Bijdrage 2008 per gemeente Regio totaal waarvan waarvan inwoners- waarvan lokale bestuurs- autonome bijdrage uniform deel accenten kosten kosten Midden-Brabant 13,40 11,14 1,46 0,80 0,00 regio 's-hertogenbosch 14,34 11,14 1,46 0,80 0,94 Brabant-Noordoost 13,52 11,14 1,46 0,80 0,12 Gemeente inwoners totaal waarvan waarvan waarvan autonome 2007 inw.bijdrage uniform deel lok. accenten bestuurskost. kosten Regio Midden-Brabant Dongen Gilze en Rijen Goirle Heusden (Drunen) Hilvarenbeek Loon op Zand Oisterwijk Tilburg Waalwijk Subtotaal Regio 's-hertogenbosch Boxtel Haaren Heusden (Vlijmen) Schijndel 's-hertogenbosch Sint-Michielsgestel Vught Subtotaal Regio Brabant-Noordoost Bernheze Boekel Boxmeer Cuijk Grave Landerd Lith Maasdonk Mill en Sint Hubert Oss Sint Anthonis Sint-Oedenrode Uden Veghel Subtotaal Totaal Gemeentelijke bijdrage: Basispakket - uniform incl. autonome kosten Basispakket - lokale accenten Bestuurskosten Totaal inwonersbijdrage Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant

55 10.9 Verdeling kosten HSC 2008 per kostensoort Kostenverdeelstaat Het Service Center Doorbelastingen Realisatie Begroting Verschil Secundaire dienstverlening Totale doorbelastingen Bedrijfslasten: Salariskosten Personeel derden Overige personeelskosten Kapitaalslasten Overige bedrijfskosten Algemene kosten Interne dienstverlening Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Te verdelen kosten GGD Hart voor Brabant 43,6% GGD West Brabant 30,3% RAV Midden West Noord 26,1% RESULTAAT Jaarrekening 2008 GGD Hart voor Brabant