BIJLAGE 1 3/4. (c)2001 Roemers, Martin
|
|
- Pepijn Lambrechts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BIJLAGE 1 1/4
2 BIJLAGE 1 2/4
3 BIJLAGE 1 3/4 (c)2001 Roemers, Martin
4 BIJLAGE 1 4/4
5 BIJLAGE 2 4 KOFFIEMERKEN/10 LOGO S 5 De vier grootste koffi ebedrijven in de wereld zijn Sara Lee, Kraft, Nestlé en Procter & Gamble. Deze vier verkopen echter veel meer dan koffi e. Welk bekend (koffi e)merk behoort tot welk koffi ebedrijf?
6 BIJLAGE 3 6
7 BIJLAGE 4 6 FICHES VOOR EEN ROLLENSPEL 7 1. Nestor Osorio, de voorzitter van de Internationale Koffieorganisatie (ICO) (meer info: De 54-jarige Colombiaan Nestor Osorio werd op 1 maart 2002 directeur van de Internationale Koffieorganisatie (ICO). Van 1978 tot 1994 was Osorio al het hoofd van de delegatie van zijn land in de ICO. Daarnaast was hij een tijdlang directeur van het Europese bureau van de Colombiaanse Koffiefederatie (toen de tweede koffieproducent in de wereld) en ambassadeur van Colombia bij de Wereldhandelsorgan isatie. De Franse krant ʻLibération had een interview met deze koffiekenner met heel wat diplomatieke ervaring. Of is het omgekeerd? Hoe verklaar je de koffieoverschotten in de wereld? Tot het einde van de jaren tachtig golden afspraken tussen de koffieproducerende en - consumerende landen. Maar toen begon het vrijhandelsdenken het debat te domineren en is het systeem van markt- en prijsregulering gecrasht. De jongens van de vrije markt hielden er rekening mee dat een productieverhoging de prijzen zou drukken. Maar ze geloofden dat de markt na een tijdje de lage prijzen zou corrigeren en zo de ondergang van miljoenen boeren zou voorkomen. Maar in de praktijk is het omgekeerde gebeurd. Leidde de liberalisering tot anarchie? Zeker. Globaal gezien groeide de productie van koffie in de jaren negentig met 20 %, terwijl de consumptie met slechts 10 % vooruit ging. Het inkomen van de koffieproducerende landen viel in het laatste decennium terug van 12,5 miljard dollar tot 5,5 miljard dollar. In 50 landen zagen boerenfamilies hun inkomen uit de koffieoogst dramatisch verlagen. Maar de koffie-industrie heeft nooit grotere winsten gemaakt De enigen die er echt voordeel uit gehaald hebben, zijn de multinationals. Vijf multinationale ondernemingen controleren de helft van alle koffieverwerking en handel in de wereld. Ze hebben een echte oligopoliepositie. Hun winst bedraagt meer dan 60 miljard dollar, dubbel zoveel als tien jaar geleden. Ze zijn zo machtig dat ze de meeste toegevoegde waarde van hun koffieactiviteiten binnen de eigen onderneming kunnen houden. Wat zijn de gevolgen voor de koffieproducerende landen? Ethiopië, Uganda, Ruanda en de Centraal-Amerikaanse landen halen bijna al hun inkomsten uit de export van koffie. Dat ze daar momenteel zo weinig geld aan verdienen, betekent dat ze een pak minder kunnen besteden aan de invoer van noodzakelijke afgewerkte producten. In Colombia en sommige landen van Centraal- Amerika wagen de slachtoffers van de ingezakte koffieprijzen, en dan vooral de armsten, zich op de drugsmarkt. Ze gaan coca kweken. Wat kunnen de koffieproducenten daar aan doen? Ze zijn ervan overtuigd dat een betere koffiekwaliteit een uitweg uit de crisis kan zijn. Ze roepen de industrie dan ook op globale kwaliteitsnormen voor koffie te aanvaarden. Maar de oligopolisten zijn niet geïnteresseerd in kwaliteit. Ze kopen liever bonen van slechte kwaliteit, zo goedkoop mogelijk. En die mengen ze dan met andere bonen. Waarom organiseren de koffieproducerende landen zich niet zoals de olieproducenten (in de OPEC)? Ze hebben het geprobeerd, maar het is niet gelukt. Koffie vereist goede afspraken tussen producenten en consumenten. De spelregels voor een regulering van de markt moeten internationaal vastgelegd worden. Er moet aandacht zijn voor verbetering van de kwaliteit, geld voor wie wil diversifiëren of omschakelen, een fonds om het milieu meer te beschermen. Alleen zo kan je de koffieoverschotten wegwerken zonder nog meer armoede te creëren. Koffie moet op de internationale politieke agenda geplaatst worden. Dit zou de hoogdravende speeches over duurzame ontwikkeling een stuk geloofwaardiger maken. (Bron: Libération)
8 BIJLAGE 4 6 FICHES VOOR EEN ROLLENSPEL 8 2. De directie van een groot koffiebedrijf (voorbeeld: Je bent als directie natuurlijk verantwoordelijk voor de financiële resultaten die het bedrijf haalt en moet verantwoording afleggen bij de aandeelhouders. Je bent je bewust van de problemen in de koffiesector, maar vindt niet dat het jouw verantwoordelijkheid is, aangezien jij niet verantwoordelijk bent voor het overaanbod aan koffie. Het welzijn van de koffieboeren is nochtans belangrijk, omdat de kwaliteit van de bonen achteruit gaat als het voor de boeren niet meer de moeite loont om hun struiken te onderhouden. Je bent geen voorstander van prijsondersteunende maatregelen. De markt moet zelf een evenwicht vinden tussen vraag en aanbod. Er zullen dus onvermijdelijk een deel producenten moeten verdwijnen. Je doet al zeer veel moeite om de consumptie in het Noorden op te krikken. Wat niet evident is gezien de toenemende concurrentie van allerlei drankjes. Je investeert in een aantal projecten in koffieproducerende landen, met als doel boeren en hun families te helpen hun productiemethodes te verbeteren en zo de kwaliteit van de koffie te verbeteren. Daar pak je graag mee uit. De huidige situatie vraagt een structurele aanpak. Met initiatieven om zowel de koffieproductie als de stagnerende koffieconsumptie aan te pakken, zodat er opnieuw een evenwichtige marktsituatie komt. Je doet niet mee met het eerlijke handelskeurmerk (Max Havelaar). Je beschouwt dat als het subsidiëren van een beperkte groep koffieboeren, wat geen goede structurele oplossing is.
9 BIJLAGE 4 6 FICHES VOOR EEN ROLLENSPEL 9 3. Oxfam-Wereldwinkels (meer info: en Betaal een leefbaar loon aan alle koffieboeren. Wat een leefbaar loon is, verschilt van land tot land. De lage koffieprijzen zijn een complex geheel met verschillende oorzaken. Grote bedrijven hebben zeker een verantwoordelijkheid. Hun enorme winsten vallen niet te ontkennen. Als zij een hogere prijs voor de koffie zouden betalen, zouden zij de boeren middelen kunnen geven om hun productie te diversifiëren naar andere teelten en meer kwaliteitsvolle en duurzame productietechnieken. Door voortdurend te stellen dat ze er niets aan kunnen veranderen, ontloopt de industrie haar ethische verantwoordelijkheid. Trouwens: de bedrijven zouden het maar minimaal voelen als ze de boeren méér zouden betalen, aangezien het stukje voor de producent zo klein is in de ganse keten. Meer koffiebranders zouden moeten participeren in eerlijke handel en het keurmerk. Eerlijke handel wil consumenten in staat stellen om de koffieboer een rechtvaardige prijs voor zijn koffie te betalen. De meerprijs die de koffieboer krijgt wordt betaald door de consument en is onderdeel van een ethische transactie. Doe mee aan het koffiefonds. Het is hoog tijd dat de koffiemultinationals minstens een deel van hun winsten delen met de koffieproducenten. Alle koffiebedrijven moeten samen een koffiefonds oprichten en sponsoren. Het fonds dient om de kwaliteit van de koffie te verbeteren en helpt boeren die willen overstappen naar biologische koffieteelt of andere teelten. Zo kan gewerkt worden aan het stoppen van de overproductie.
10 BIJLAGE 4 6 FICHES VOOR EEN ROLLENSPEL KCU, de koffiecoöperatie van John uit Tanzania Uit een interview met John Kanjagaile (van de video): Het systeem van ʻeerlijke koffie is er. De bedrijven moeten gewoon de stap doen om de juiste prijs te betalen voor hun koffie. Zij kunnen die voor mijn part doorrekenen naar de consumenten. De prijs van een pakje koffie is in Europa de voorbije jaren amper gedaald terwijl de grondstoffenprijs voor koffie een forse duik heeft gemaakt. Als het waar is wat ze zeggen, en de grondstoffen zo weinig doorwegen, kan een verhoging van de aankoopprijs van koffie voor de multinationals toch niet zoveel uitmaken. Het heeft veel met onwetendheid te maken. Weten ze bij koffiebranders wel wat het betekent koffieboer te zijn: keihard te moeten werken en onderbetaald te worden? Misschien moeten ze maar eens komen kijken, en zullen dan hun ogen open gaan. Dan zullen ze inzien dat we met een eerlijke prijs onze kinderen naar school zouden kunnen sturen, medicijnen en kleren zouden kunnen kopen. Er is natuurlijk ook het winstbejag. Sommige bedrijven kan het geen fluit schelen of hun koffietelers eerlijk betaald worden. Zolang de winstcijfers maar oké zijn. Ik wil die bedrijven een handje helpen: ze kunnen hun eerlijke handel toch ook als reclameargument gebruiken!? Ik ben ervan overtuigd dat de consument wel meer wil betalen voor een eerlijk kopje koffie. Eens hij weet waar eerlijke koffie voor staat, zal hij ook geneigd zijn ervoor te kiezen.
11 11 5. Een Belgische consumentenorganisatie Je volgt de koffiecrisis op de voet om te zien of dit geen nefaste invloed heeft op de kwaliteit van de koffie. Als koffieboeren te weinig geld voor hun koffie krijgen, dreigt de kwaliteit achteruit te gaan omdat het voor de boeren niet meer de moeite loont hun struiken te onderhouden. Met de huidige wereldmarktprijs lijkt het jou onlogisch dat de consumentenprijzen in België nauwelijks gedaald zijn. Dit zou moeten kunnen, gezien de winstcijfers van de grote koffiebranders.
12 BIJLAGE 4 6 FICHES VOOR EEN ROLLENSPEL Een groep kritische consumenten Jullie volgen de koffiecrisis op de voet om te zien of dit geen nefaste invloed heeft op de kwaliteit van koffie. Als koffieboeren te weinig krijgen voor hun koffie, dreigt de kwaliteit achteruit te gaan omdat het voor de boeren niet meer de moeite loont hun struiken te onderhouden. De winstmarges van de koffiebranders staan in schril contrast met de desastreuze situatie voor de koffieboeren. Dit is niet ethisch. De boeren moeten een prijs krijgen die hen in staat stelt te overleven. Bedrijven moeten hieraan meewerken.
13 BIJLAGE 5 BRIEF VAN JOHN KANJAGAILE 13 Moshi, juni 2003 Dear all, Mijn naam is John Kanjagaile. Ik woon in Kagera, een streek in het noordwesten van Tanzania, geklemd tussen Rwanda, Uganda en het Victoriameer. Het is een echte koffiestreek, al kweken de boeren ook bananen, maniok, bonen en maïs voor eigen gebruik of voor de lokale markt. Maar koffie is het enige gewas waar ze wat geld mee kunnen verdienen. Koffie telen is hard labeur voor een boerenfamilie: de koffiestruiken onderhouden, de bessen plukken, het vruchtvlees verwijderen, de bonen wassen en drogen en ze uiteindelijk getransporteerd krijgen. De koffieplant werd in de negentiende eeuw in Kagera geïntroduceerd door de Duitse koloniale overheid. Met de komst van de Engelsen na de Eerste Wereldoorlog veranderde er niet veel. De boeren die op hun velden wroetten, verkochten hun oogst aan Aziatische handelaars in Kagera. Wat er daarna met hun koffiebonen gebeurde, wisten ze niet. Bovendien werden ze vaak bedrogen door handelaars die te weinig betaalden of sjoemelden met weegschalen. In de jaren 50 kwam daar verandering in. Overal in de streek startten boeren met het verzamelen van de koffie in de dorpen. De Kagera Co-operative Union werd opgericht en overkoepelt vandaag 124 coöperaties met meer dan boerenleden. KCU slaagde erin een stuk van de handel zelf in handen te nemen. Dankzij de goede prijzen, die door de overheid werden gesubsidieerd, stroomde er veel geld naar de streek. Dat werd vooral geïnvesteerd in scholen. Ook ik heb kunnen studeren dankzij een beurs van de coöperatie. Maar toen kwam de vrije markt. Eerst vielen de overheidssubsidies weg, later werd het Internationaal Koffieakkoord opgeblazen en begonnen de prijzen te zakken. Toen kwamen we in de problemen. De voorbije jaren waren door de koffiecrisis niet makkelijk. Soms lieten boeren de bonen gewoon aan de struiken hangen. Het plukken was duurder dan de prijs die we ervoor kregen. Ik hoor je al denken: stop met koffie en begin iets anders. Maar dat is niet zo simpel. Er zijn nauwelijks alternatieven. Ofwel zijn de bodem en het klimaat niet geschikt, ofwel is er geen markt voor andere producten. Wij blijven afhankelijk van koffie. Gelukkig leerden we in 1990 de eerlijke handel kennen. We werden bezocht door mensen die met ons in zee wilden gaan omdat onze coöperatie opkomt voor de kleine boeren. Ik herinner me nog levendig de eerste container die we eerst per boot over het Victoriameer en dan per trein naar de haven van Tanga probeerden te krijgen. Alles liep mis. Maar de fairtradeorganisaties in Europa hadden geduld met ons en we leerden snel. Nu exporteren we jaarlijks 500 containers. Zelf ben ik de exportverantwoordelijke van KCU. Mijn opdracht is kopers vinden, zowel in de eerlijke handel als daarbuiten. Want rechtstreeks uitvoeren, ook al is het aan de huidige rampzalige voorwaarden van de wereldmarkt, is beter dan via tussenhandelaars verkopen. Daarom werk ik in Moshi, waar de koffieveiling van mijn land gelegen is. Iedereen die Tanzaniaanse koffie wil kopen,
14 BIJLAGE 5 BRIEF VAN JOHN KANJAGAILE 14 moet naar die stad komen. In vogelvlucht ligt Moshi zo n 600 km van Kagera, maar over de weg heb ik twee dagen nodig om er te geraken. Ik mis mijn familie wel, maar de leden van KCU rekenen op mij. Momenteel is onze verkoop aan eerlijke handelsorganisaties in Europa goed voor 5 procent van onze omzet. De overige 95 % verkopen we aan tal van handelaars, in opdracht van grote multinationale koffiebedrijven. De fairtrademarkt is dus niet erg groot. Maar de voordelen helpen ons te overleven. In eerste instantie is er natuurlijk de vaste minimumprijs. Het verschil zie je het scherpst als je vergelijkt wat de koffieboer in Kagera zelf in handen krijgt voor een zak koffie. Wij verbouwen vooral robustakoffie. In 2002 kreeg een boer gemiddeld 28 dollar per zak, maar van de eerlijke handel kreeg hij gemiddeld 115 dollar. Dat zegt genoeg, niet? Maar eerlijke handel doet meer. Dankzij onze ervaring met eerlijke handel kunnen we nu ongeveer 20% van onze koffie in Moshi rechtstreeks aan klanten verkopen. Dat levert altijd een betere prijs op in vergelijking met de tussenhandelaars. Soms pusht de betere prijs van de eerlijke handel zelfs de gewone opkopers in Moshi om een hogere prijs te betalen. Tot slot wil ik het nog hebben over de projecten die KCU heeft kunnen realiseren met de fairtradepremie van 5$/zak. Die premie gaat naar de organisatie. Hij wordt betaald bovenop de eerlijke prijs, die naar de producent gaat. De omschakeling naar biokoffie is zo n project. Dankzij het opzetten van vormingsprogramma s om organische mest te gebruiken en de biobonen apart te bewaren, slaagde KCU erin de eerste Tanzaniaanse exporteur van biokoffie te worden. Met de premie betalen we onder andere de kosten voor de certificering van de biokoffie. Ook het onderwijsfonds van KCU werd de laatste jaren enkel met de fairtradepremie gespijsd. Dit fonds was lange tijd nodig om de secundaire scholen van KCU te kunnen openhouden. Gelukkig springt de overheid nu bij. En dan is er nog Tanica, één van de twee bedrijven in Afrika die oploskoffie maken. Tanica ligt in Kagera en was in handen van de Tanzaniaanse overheid. Maar die is volop aan het privatiseren. Dankzij de fairtradepremie konden we aandelen kopen. We bezitten momenteel 35 % van de aandelen. We hopen minstens 51% te verwerven. Dat is belangrijk omdat we vermoeden dat Nestlé maar al te graag deze fabriek zou kopen. Hoe meer aandelen we verwerven, hoe moeilijker voor Nestlé om er de handen op te leggen. Eerlijke handel is voor ons een handelsrelatie die kleine boeren een eerlijke prijs geeft. In ruil krijgen de consumenten koffie van topkwaliteit. Want onze beste koffie reserveren wij voor de eerlijke handel. Maar eerlijke handel is meer. Het is ook een partnerrelatie tussen Noord en Zuid. Dankzij eerlijke handel is er een band tussen producenten en consumenten, een brug tussen Kagera en België. Regards John
15 BIJLAGE 6 KAART VAN TANZANIA 15
De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd.
De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd. Afrikaanse boeren en boerinnen met uitsterven bedreigd? Je zal maar boer of boerin wezen in Afrika. Je hebt je veld ingezaaid, misschien wat extra meststoffen
Nadere informatieChocomelk. van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! www.oww.be. Handel, uit respect.
Chocomelk van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! > Handel, uit respect. We slaan de brug tussen boeren uit Noord & Zuid! www.oww.be > Kiezen Kiezen voor nóg meer duurzaamheid Oxfam
Nadere informatieParadoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit
DAAR PLUKKEN DE BOEREN DE VRUCHTEN VAN HET SUCCES VAN GRUPO HUALTACO Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de
Nadere informatieExamenopgaven VMBO-BB 2004
Examenopgaven VMBO-BB 2004 tijdvak 2 dinsdag 22 juni 11.30 13.00 uur ECONOMIE CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit
Nadere informatieKoffie. www.oww.be. Handel, uit respect. foto: Eric De Mildt
Koffie foto: Eric De Mildt > Handel, uit respect. www.oww.be De klacht van Multatuli Bij het begin van het vorige millennium was koffie zeer populair in de Arabische wereld. Hij werd er gedronken als een
Nadere informatieAntwoordenvel Handel en Wandel, primair onderwijs
ntwoordenvel Handel en Wandel, primair onderwijs Vraag 1: Zoek op de kaart van Nijmegen op welke straten er nog meer een naam hebben met een kolonie erin. Vraag 2a: Gezegde of spreekwoord met peper Vraag
Nadere informatieFAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade
Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Veel boeren en arbeiders in arme landen (ook wel ontwikkelingslanden ) hebben
Nadere informatieLeiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners.
EC 01. EEN KAMER HUREN IN LEIDEN. Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. Vermoedelijk blijft het aanbod van kamers achter bij de vraag, waardoor er gemakkelijk prijsopdrijving
Nadere informatieWatwaaromwiehoe. voorstelling. Handel, uit respect. oww.be
Watwaaromwiehoe voorstelling > Handel, uit respect. oww.be 200 winkels van eerlijke handel Heb JIJ er s morgens al eens bij stilgestaan wie er achter die lekkere kop koffie zit? Of waar je vers gestreken
Nadere informatie4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten?
4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? Deze zomer was ik op familiebezoek in Honduras. Geheel onverwacht liep ik er twee oude bekenden tegen het lijf. Ze stonden pardoes voor mijn neus. Ik
Nadere informatieDouwe Egberts poetst haar imago op Het is duidelijk: Douwe Egberts laat onze koffiecampagne. reactie van douwe egberts
koffie gazet oktober 2002 verantw. uitgever: Marc Bontemps, Ververijstraat 17 B-9000 Gent 09-218 88 99 www.oww.be Enige jaargang Uniek nummer 12 pagina s prijs: gratis voor wereldwinkeliers(ters) 2 reactie
Nadere informatieNetje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!
Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring
Nadere informatieAfrikaanse boeren en boerinnen met uitsterven bedreigd?
Afrikaanse boeren en boerinnen met uitsterven bedreigd? Je zal maar boer of boerin wezen in Afrika. Je hebt je veld ingezaaid, misschien wat extra meststoffen kunnen kopen. Je bewerkt met veel zorg je
Nadere informatieMeld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson
Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter
Nadere informatieStichting Max Havelaar Brochure 2011. De wereld van Fair Trade in één onafhankelijk keurmerk
Stichting Max Havelaar Brochure 2011 De wereld van Fair Trade in één onafhankelijk keurmerk INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave Pagina 2 Voorwoord Pagina 3 Geschiedenis van Stichting Max Havelaar Pagina 4 Assortiment
Nadere informatieEUROPEES PARLEMENT. Zittingsdocument GEZAMENLIJKE ONTWERPRESOLUTIE. ingediend overeenkomstig artikel 37, lid 4 van het Reglement door
EUROPEES PARLEMENT 1999 Zittingsdocument 2004 9 april 2003 B5-0226/2003 } B5-0227/2003 } B5-0228/2003 } B5-0229/2003 } B5-0230/2003 } B5-0231/2003 } RC1 GEZAMEIJKE ONTWERPRESOLUTIE ingediend overeenkomstig
Nadere informatieKenneth Wyffels 2L2 19 JAARTAAK SEI 2011-2012
Kenneth Wyffels 2L2 19 JAARTAAK SEI 2011-2012 April- 30/04/ 12 Artikel 1. Jean-Luc Dehaene van de CD&V kan bijna 3 miljoen euro opstrijken. Door een aantal jaar geleden een pakket aandelenopties te kopen
Nadere informatieFair Trade in Openbare Aanbestedingen
Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil met
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieLes 1: Kinderarbeid. Bedelende jongen
Les 1: Kinderarbeid Les 1: Kinderarbeid Het fenomeen kinderarbeid Kinderarbeid bestaat al net zolang als de mensheid bestaat. In de prehistorie gingen kinderen vaak mee op jacht of hielpen ze bij het verzamelen
Nadere informatieKoffie. www.oww.be. Handel, uit respect. foto: Eric De Mildt
Koffie foto: Eric De Mildt Handel, uit respect. www.oww.be Struik tussen Kreeft en Steenbok De klacht van Multatuli Bij het begin van het vorige millennium was koffie zeer populair in de Arabische wereld.
Nadere informatieFactsheet. Ooit gedacht dat je met een potje pindakaas de wereld kunt veranderen? Of met een banaan? Het kan. Dankzij fairtrade.
Elke dag π± Factsheet Initiatief fairbezig.nl Fairbezig.nl is een initiatief van Fair Trade Original, de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels en Stichting Max Havelaar met steun van de Nationale Postcode
Nadere informatieOikoVisie INVESTEREN IN FAIRRUKKELIJKE KOFFIE. Oikocredit behoudt focus op kleinschalige boeren
OikoVisie INVESTEREN IN FAIRRUKKELIJKE KOFFIE Oikocredit behoudt focus op kleinschalige boeren Fair(rukkelijk)e koffie uit Rwanda Koffie. De een houdt van een straffe bak, de ander lust hem liever mild.
Nadere informatieLes 1 Van koffieboon tot pakje koffie
Les 1 Van koffieboon tot pakje koffie VAKKEN PAV, Humane Wetenschappen, Aardrijkskunde DOELSTELLINGEN EN EINDTERMEN Gemeenschappelijke stam De leerlingen brengen belangrijke elementen van communicatief
Nadere informatieWatwaaromwiehoe. Handel, uit respect. VOORSTELLINGSFOLDER
Watwaaromwiehoe > Handel, uit respect. VOORSTELLINGSFOLDER Heb JIJ er s morgens al eens bij stilgestaan wie er achter die lekkere kop koffie zit? Of waar je vers gestreken katoenen T-shirt eigenlijk vandaan
Nadere informatieOntwikkelingssamenwerking vmbo-kgt34
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 24 August 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/73827 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieHET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN
HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF
Nadere informatieGreat coffee just enjoy it
Great coffee just enjoy it Ik zoek lekkere koffie, met keuze uit verschillende koffievariaties, die snel en gemakkelijk bereid wordt. Al uw wensen in één koffiemachine. Dat is de kracht van NESCAFÉ Alegria.
Nadere informatieSTRAFFE KOFFIE METHODIEKENMAP BIJ DE VIDEO STRAFFE KOFFIE. 3 methodieken om jongeren of volwassenen te laten kennismaken
METHODIEKENMAP BIJ DE VIDEO STRAFFE KOFFIE met het verhaal van eerlijke handel 3 methodieken om jongeren of volwassenen te laten kennismaken STRAFFE KOFFIE INHOUD 2 S T R A F F E K O F F I E m e t h o
Nadere informatieMijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016
Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Hasmik Matevosyan, mode-onderzoekster Mode-industrie zonder verspilling Hasmik Matevosyan (1987) studeerde
Nadere informatie!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?
Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt
Nadere informatieDe kritische consument
De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatie.6. Foto s. Deze foto s vindt u op de bijgevoegde CD-rom. Bij publicatie graag vermelden: Tim Dirven voor Oxfam Fairtrade
Foto s Deze foto s vindt u op de bijgevoegde CD-rom. Bij publicatie graag vermelden: Tim Dirven voor Oxfam Fairtrade Foto 1. Bichera Ntamwinsa (23) heeft goede hoop voor de toekomst: Sinds de coöperatie
Nadere informatieDe Kracht van Cacao. Werkblaadjes voor de leerling. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek
De Kracht van Cacao Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek Werkblaadjes voor de leerling 1 www.oxfamwereldwinkels.be Wat zie je op deze foto s? Wat zou het verband hiertussen
Nadere informatieEen nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering
Een nieuwe bank Lesvoorbereiding Crisis graad 2 Voorzie speelgoed - geld, echte kleine muntstukken of print het blad met de centen. Op elk blad staan 100 centen in rijen van 10. Zo kan je gemakkelijk het
Nadere informatieSamenvatting Economie H1, paragraaf 1 t/m 7, de Samenleving
Samenvatting Economie H1, paragraaf 1 t/m 7, de Samenleving Samenvatting door Jiske 1820 woorden 26 juni 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO 1.1 Hoe belangrijk is de wereld voor Nederland?
Nadere informatiePLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA
PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA 0 Lesschema 1 WAT IS PLANTAGELANDBOUW? 1.1 Bestudeer de afbeeldingen en satellietbeelden van plantages 1.2 Input, proces en output 2 WAAR DOET MEN AAN PLANTAGELANDBOUW?
Nadere informatie(VIDEO) Review ZEEF Wat is ZEEF en wat kan je hiermee?
Inhoud Inleiding Voor Wie is ZEEF? Wat kan ik op ZEEF vinden? Hoe werkt ZEEF voor een bezoeker? Hoe werkt ZEEF voor een expert? Voordelen ZEEF Nadelen ZEEF Conclusie ZEEF Eigen ervaringen met ZEEF Bronnen
Nadere informatieFair Trade in Openbare Aanbestedingen. Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011
Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil met
Nadere informatieMedley 5: Liefde is over medley
Medley 5: Liefde is over medley Waarom krijg ik geen gehoor John Lamers Waarom krijg ik geen gehoor Als ik je bel Jij bent maar in gesprek Ik kreeg de kous op mijn kop Daarom bel ik op Ik wil je spreken
Nadere informatieHET ZWARTE GOUD. Concentratie in de koffieketen is nefast voor de producent én de consument 2 KOFFIE 3
KOFFIE VERKEERD 1 HET ZWARTE GOUD Ik sta op, nog niet wakker. Ik strompel door het huis als een stakker. Maar ondanks alles vind ik mijn doel, op het gevoel. Ja ik ben een gebruiker, het pure spul, dus
Nadere informatieVraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2
Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker
Nadere informatieVoorbeeld van mensen die een tweedehands wagen wensen aan te kopen die ouder is dan 2 jaar met een lening bij ING.
Voorbeeld van mensen die een tweedehands wagen wensen aan te kopen die ouder is dan 2 jaar met een lening bij ING. Bij deze data moeten we het 1 en ander uitleggen. Jouw geld dat je hebt ontvangen, maakt
Nadere informatieIk ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels.
De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. Hi! I am de steenkool. De cole of de stone. I am black, zwart. And I kan fire geven. Jongens, dat is wat die Europese
Nadere informatieBlack Gold. Xxxxx. Regie: Xx Jaar:
Black Gold XXXXX Opdrachtblad Opdrachtenblad Regie: Xx Jaar: 2007 Regie: Nick Francis en Marc Francis Duur: xx Jaar: 2006 Duur: 78 minuten Website: www.blackgoldmovie.com Xxxxx Xxxx 01 XXXXX Leerdoelen
Nadere informatiedroooo droooo oooom speurtocht je stad je toekomst 12 april - 3 juli oba is Paleis voor Volksvlijt
droooo oooom je stad speurtocht droooo oooom je toekomst 12 april - 3 juli oba is Paleis voor Volksvlijt Een speurtocht door de tentoonstelling Volksvlijt2056 voor jong (en oud) Ooit, heel lang geleden,
Nadere informatieJe kan 11014,83. per jaar besparen
Je kan 11014,83 per jaar besparen Ilona Mien Oerlemans Appelscha Bespaarrapport, December 2014 Hoe werkt misternetto? A B Dit ben jij, de klant die door dit bespaar rapport overstapt van energieleverancier
Nadere informatieSom eens op welke kosten jullie allemaal zullen maken.
De prijs De prijs van het product dat je verkoopt is een erg belangrijk marketinginstrument. De prijs geeft immers de waarde van iets weer. Als je op restaurant gaat en je bestelt een menu van 50,00 EUR,
Nadere informatieStichting Kinderpostzegels
Stichting Kinderpostzegels gemaakt door Eva Prince 10/10/15 voorwoord Ik doe mijn werkstuk over Kinderpostzegels. Want ik vind dat kinderpostzegels verkopen leuk is. Ik vind dat Stichting Kinderpostzegels
Nadere informatieVoorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.
Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik
Nadere informatieOntwikkeling. De impact van Fairtrade. in eigen handen
Ontwikkeling De impact van Fairtrade in eigen handen Wat is impact? Onder impact verstaan we duidelijke en duurzame veranderingen die het resultaat zijn van de wisselwerking tussen Fairtrade enerzijds
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieIk ben minister van landbouw in Kenia Ik ben de koe van de familie Osomo uit Kenia
Ik ben minister van landbouw in Kenia Steeds meer bedrijven uit Europa en Azië willen in ons land hun bedrijf zetten. Hier is immers veel grond, er zijn minder regels dan in hun land en de lonen van onze
Nadere informatieSAMEN DELEN. een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie
SAMEN DELEN een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie INHOUD LESBRIEF 1. Introductie 2. De SAMEN DELEN Lesinhoud 3. De SAMEN DELEN Quizzz 4. Het SAMEN DELEN Diploma 5. De SAMEN DELEN Activiteiten
Nadere informatieTrade van de Week. Meeliften. op het succes. van BESI
Trade van de Week Meeliften op het succes van BESI Wanneer we de in Nederland genoteerde aandelen bekijken sinds de start van 2009, dan komen we toch wel tot de conclusie dat BE Semiconductor N.V. (BESI)
Nadere informatieCOMMERCIËLE RESULTATEN 1 e HALFJAAR 2015
PERSBERICHT 07/07/2015 COMMERCIËLE RESULTATEN 1 e HALFJAAR 2015 Renault wint terrein in Europa en consolideert zijn positie In het eerste halfjaar was er een lichte stijging van het aantal inschrijvingen
Nadere informatieBen ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten?
Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten? Zit je met een vraag over school? Of wil je weten wat je rechten
Nadere informatieLes 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?
Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het
Nadere informatieEEN LEVEN LANG LEREN
EEN LEVEN LANG LEREN Martin van der Dong, 48 allround operator mengvoeder Agrifirm, Meppel Waarom ben je een EVC-traject gaan volgen? Wat was je motivatie? Mijn werkgever Agrifirm besloot om voor alle
Nadere informatieIK BEN TROTS OP MIJN SNOR!
IK BEN TROTS OP MIJN SNOR! Op een ochtend was ik heerlijk op mijn gemak aan het werk op mijn kantoor... Ja, mijn kantoor. Jullie weten toch waar dat is, of niet? Wat? Dat weten jullie niet? Echt niet?
Nadere informatieGebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO Gebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO Gebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO Gebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO
De grote exportlanden (Ecuador, Costa Rica en Colombia) hebben je een contract aangeboden om nieuwe plantages te bouwen in hun landen. Je kan nu meer bananen telen en verkopen. Je winst stijgt enorm en
Nadere informatiefoto s sina willmann haar mannetje
foto s sina willmann Sina Willmann staat haar mannetje De wereld van quadraces staat bij het brede publiek voornamelijk bekend als een echte mannenwereld. Er zijn echter ook dames die hun mannetje weten
Nadere informatieVerenigde Staten: Je bent goed bezig. Kies nog duidelijker partij voor ofwel de Verenigde Staten, ofwel Bangladesh en Ethiopië!
Het klimaat: onder ons gezegd en gezwegen Weer > 3 e graad > lesmateriaal > moderatorkaart Verenigde Staten: Vergeet niet: je bent er vooral voor de mensen van de Verenigde Staten! Zorg er vooral voor
Nadere informatieHoe voorkom je diefstal op reis.
Hoe voorkom je diefstal op reis. Diefstal op reis, dit is iets wat we liever niet willen overkomen wanneer we in het buitenland zitten. Toch gebeurt het. Ik kan me nog goed herinneren dat ik een jaar geleden
Nadere informatieMax Havelaar: 25 jaar ontwikkeling. Persontmoeting 28 augustus 2014 Lily Deforce Directeur
Max Havelaar: 25 jaar ontwikkeling Persontmoeting 28 augustus 2014 Lily Deforce Directeur Agenda 25 jaar Fairtrade: van de boer in het Zuiden tot op ons bord - Evolutie van 1989 tot 2014 - Trade not aid
Nadere informatieInterview Rob van Brakel
Interview Rob van Brakel Atributes Consequences Values Hallo Rob van Brakel, mag ik jou een aantal vragen mogen stellen? Prima. Hoe oud ben je? 21 jaar Wat is je woonsituatie op het moment? Op het moment
Nadere informatieJuridische medewerker
28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...
Nadere informatieChange the world shopping
Change the world shopping V.U./E.R.: Erik Devogelaere, Hoogstraat 35 E, 3360 Bierbeek, België - Belgique Op een plezierige manier de wereld veranderen Kies voor eerlijke kwaliteitsproducten Het hoeft
Nadere informatieDodenherdenking. Beuningen, 4 mei 2015
Dodenherdenking Beuningen, 4 mei 2015 Voor het eerst in mijn leven bezocht ik twee weken geleden Auschwitz en Birkenau. Twee plekken in het zuiden van Polen waar de inktzwarte geschiedenis van Europa je
Nadere informatieInternationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie
Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie Stand: juli 2016 Onze visie Eenvoudig, verantwoordelijk, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar liggen traditionele handelswaarden ten grondslag aan het succes
Nadere informatieSmoothiegoodness De introductie
Smoothiegoodness De introductie Hoera!! Hier begint jouw groene smoothieavontuur. Dit betekent een geweldige stap vooruit in je gezondheid en energieniveau, fantastisch dat je eraan gaat beginnen. Misschien
Nadere informatieFair Trade in Openbare Aanbestedingen
Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Infosessie Duurzame voeding en catering, 26/01/2012 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil
Nadere informatieFOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.
PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een
Nadere informatieMAAK ASSE WEER LEEFBAAR VOOR IEDEREEN STEM RAPHAËL RAPHAËL VAN CAPPELLEN LIJSTTREKKER PVDA ASSE. asse.pvda.be
MAAK ASSE WEER LEEFBAAR VOOR IEDEREEN SCHUD ZE WAKKER! STEM RAPHAËL RAPHAËL VAN CAPPELLEN LIJSTTREKKER PVDA ASSE asse.pvda.be 300 IDEEËN VOOR EEN GEMEENTE OP MENSENMAAT Beeld je een gemeente in waar armoede
Nadere informatieInternationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan?
Internationale handel H7 1 Waar komt het vandaan? Economie voor het vmbo (tot 8,35 m.) Internationale handel Importeren = invoeren (betalen) Exporteren = uitvoeren (verdienen) Waarom importeren: Meer keuze
Nadere informatieDe Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!
De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even
Nadere informatieInvesteren in zelfredzaamheid. Rabobank Foundation
Investeren in zelfredzaamheid Rabobank Foundation Hoe help je mensen om zelfred zaam te worden? Dat is een vraagstuk waar Rabobank Foundation zich al ruim 40 jaar mee bezig houdt. Zelfredzaamheid bete
Nadere informatieMet NLP de kredietcrisis te lijf Duurzaam winst behalen door compassie
Steven Smit Voor de mens in organisaties Met NLP de kredietcrisis te lijf Duurzaam winst behalen door compassie Door Steven Smit 2008 Steven Smit BV voor de mens in organisaties Chopinstraat 148 1817 GD
Nadere informatieHELP HET FiKSEN. FiKS. Fairtrade in Koffie & Schone Lucht
HELP HET EN Elke dag lekkere koffie? Vandaag nog vanzelfsprekend, straks niet meer. Oogstverliezen doen zich nu al voor op een nieuwe, ongekende schaal. Klimaatverandering is voor kleine boeren een donkere
Nadere informatiePrinsjesdag 2015: 10 wijzigingen voor je portemonnee
Prinsjesdag 2015: 10 wijzigingen voor je portemonnee Prinsjesdag 2015: wijzigingen voor je portemonnee Op Prinsjesdag presenteert het kabinet in de Miljoenennota zijn financiële toekomstplannen voor 2016.
Nadere informatietientallen miljoenen euro s per jaar. Ook een vrijwilliger heeft zo een economische waarde.
Mt.5:16 De Week van gebed voor de eenheid van alle kerken. Ieder jaar is dit gebed in dezelfde week in januari. Het zal puur toeval zijn, maar ieder jaar valt ook de actie Kerkbalans in deze periode. Met
Nadere informatieElke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij
Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.
Nadere informatieWatwaaromwiehoe. voorstelling. Handel, uit respect. oww.be
Watwaaromwiehoe voorstelling > Handel, uit respect. oww.be Heb jij er s morgens al eens bij stilgestaan wie er achter die lekkere kop koffie zit? Of waar je vers gestreken katoenen T-shirt eigenlijk vandaan
Nadere informatieDagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?
Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je
Nadere informatieOp de foto is een bord te zien van een doner kebab tent bij het station van hoofddorp. Op dit bord hebben ze geprobeerd te communiceren met de
Op de foto is een bord te zien van een doner kebab tent bij het station van hoofddorp. Op dit bord hebben ze geprobeerd te communiceren met de mensen, maar naar mijn mening komt dit niet goed over bij
Nadere informatieSTAP 1: FairClimateFund investeert in de implementatie van klimaatprojecten in onderontwikkelde gebieden.
₂ O C R E V O K J I EERL DE UITDAGING Klimaatverandering is een van de grootste uitdagingen van dit moment. Gelukkig kunnen we hier iets aan doen, maar dan moeten we wel NU in actie komen! Jouw bedrijf
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieRECHT OP ANDERS ZIJN DOELSTELLING
RECHT OP ANDERS ZIJN DOELSTELLING Kinderen leren wat discriminatie inhoudt Discrimineren gebeurt overal ter wereld Iedereen heeft het recht om gelijk behandeld te worden MATERIAAL Spelregels Pionnen (zie
Nadere informatieDe economische neergang van de afgelopen jaren komt omdat we niet genoeg exporteren. We zakken langzaam maar zeker naar een Judeska economie.
De economische neergang van de afgelopen jaren komt omdat we niet genoeg exporteren. We zakken langzaam maar zeker naar een Judeska economie. 1 Kijk hier maar eens naar. 2 Mijn stelling van vandaag is:
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m , 1.8
Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m 1.4 + 1.7, 1.8 Samenvatting door K. 958 woorden 9 november 2013 6,5 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting aardrijkskunde paragraaf
Nadere informatieGODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen
GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling
Nadere informatieVerhaal van verandering
Belgische Ashoka Fellow Ashoka : Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Ingrid : Ik ben opgegroeid in Antwerpen, een belangrijke stad in Vlaanderen, België. Ik heb een oudere
Nadere informatieFAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade
Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Met Fairtrade krijgen boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden een eerlijke
Nadere informatieMakers van biodiesel en bioethanol
De Standaard Makers van biodiesel en bioethanol verzuipen donderdag 12 maart 2009 Auteur: BRUSSEL - Verscheidene biodiesel- en bioethanolbedrijven dreigen over de kop te gaan. Hun installaties draaien
Nadere informatieDe Grote Overheid Inkooptest
Regelaar, zakelijk of schatkistbewaarder? Welke type ambtenaar ben jij als het gaat om het geven van opdrachten aan derden? De kordaat optredende regelaar met een instelling dat snelle en acceptabele resultaten
Nadere informatieNee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. GROEP 7-8
Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. GROEP 7-8 Hé. Hallo! Wat ontzettend leuk dat je naar mij kijkt. Ja, je ziet het goed. Ik ben een pet. Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet.
Nadere informatieWerkboekje. Natuur en milieu educatie. Groep 7. Naam: Fruit in de mix. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna
Werkboekje Natuur en milieu educatie Naam: Groep 7 Fruit in de mix Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Werkblad 1 Waar komt ons fruit vandaan? Vul 1. Teken het klassikale woordenweb die
Nadere informatieKinderen zonder papieren
VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.
Nadere informatieDe gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen
Nadere informatie