BASISBEGINSELEN VOOR BELEGGERS DE VERSCHILLENDE BELEGGINGSVORMEN

Transcriptie

1 Beleggersgids

2 INHOUD 2 BASISBEGINSELEN VOOR BELEGGERS 5 DE VERSCHILLENDE BELEGGINGSVORMEN 6 Obligaties 16 Aandelen 24 Beleggingsfondsen 36 Afgeleide producten 42 Gestructureerde producten

3 Beleggersgids Luc Rodesch Verantwoordelijke Private Banking Geachte cliënt, De op 1 november 2007 in werking getreden nieuwe Europese richtlijn (MIFID) voorziet in de invoering van een gemeenschappelijk paspoort. Daarbij werd de regelgeving inzake beleggingsdiensten strenger gemaakt en geharmoniseerd. Deze richtlijn draagt bij aan de bescherming van beleggers, aangezien zij de transparantie verbetert van de informatie over financiële instrumenten en de beursverrichtingen die beleggers eventueel doen. Bij Banque de Luxembourg hechten wij veel belang aan een duidelijke voorlichting van onze cliënten. Om u te helpen uw weg te vinden in de complexe wereld van de financiële markten, hebben wij deze beleggersgids samengesteld. In deze gids vindt u een aantal basisbeginselen die u kunnen helpen bij uw beslissingen, zodat u uw financiële doelstellingen voor de lange termijn kunt realiseren. Voorts geven wij een overzicht van de voornaamste financiële instrumenten en de daarbij horende risico s. Veel leesplezier! BANQUE DE LUXEMBOURG 3

4 Basisbeginselen voor beleggers Ken uw beleggingsprofiel en bepaal uw beleggingshorizon Elke beleggingsvorm heeft een bepaald risico (volatiliteit) en een verwacht rendement. Hoe hoger het verwachte rendement, hoe groter het risico. Het is wenselijk te weten wat voor belegger u precies bent. Het is met andere woorden belangrijk uw beleggersprofiel te kennen, om te kunnen bepalen welke beleggingsinstrumenten het best overeenkomen met uw risicobereidheid en uw rendementsdoelstellingen op lange termijn. Van bij het begin dient u ervoor te zorgen dat uw beleggingshorizon verenigbaar is met het soort beleggingen waarvoor u kiest. Geld dat u slechts tijdelijk belegt, bijvoorbeeld in afwachting van de aankoop van een woning, moet niet worden belegd in volatiele producten. U kunt dan immers gedwongen worden uw beleggingen te verkopen op een ongunstig marktmoment, omdat u liquide middelen nodig hebt. Spreid uw beleggingen Aangezien de waarde van beleggingen schommelt, is het niet aanbevolen uw hele vermogen in een beperkt aantal posities te beleggen. U kunt de volatiliteit van uw portefeuille (los van de volatiliteit van uw individuele beleggingen) verminderen door uw beleggingen te spreiden. Een portefeuille die uitsluitend uit aandelen bestaat, kan als gespreid worden beschouwd wanneer deze ten minste 20 verschillende aandelen bevat, op voorwaarde dat deze aandelen een redelijk aantal economische sectoren bestrijken. Indien de totale waarde van uw portefeuille te laag is om het spreidingsbeginsel in acht te kunnen nemen, genieten beleggingsfondsen de voorkeur. Spreid uw beleggingen in de tijd Gezien de aanzienlijke schommelingen van de financiële markten is het niet evident het juiste moment te vinden om op de beurs te kopen of te verkopen. Daarom verdient het de voorkeur uw beleggingen niet allemaal op hetzelfde moment te verrichten. Zoek het juiste aantal beleggingen Wanneer u kleine bedragen belegt in een groot aantal effecten, lopen de transactiekosten op. Het wordt aanbevolen bedragen van vergelijkbare omvang te beleggen in een bepaald aantal effecten, waarbij EUR per effect als een minimum kan worden gezien. Zo worden uw risico s vrij goed gespreid. Houd contanten beschikbaar Wanneer uw portefeuille voor 100% belegd is, is er maar weinig marge voor onvoorziene behoeften. Het verdient dan ook aanbeveling steeds enige speelruimte te behouden, zodat u beleggingskansen kunt grijpen zonder eerst noodgedwongen een andere belegging te moeten verkopen. 4 BANQUE DE LUXEMBOURG 5

5 De verschillende beleggingsvormen En tant qu investisseur, vous avez le choix entre différentes formes de placement plus ou moins risquées. Elles peuvent être classées en 5 catégories principales : // les obligations, // les actions, // les fonds d investissement, // les produits dérivés, // les produits structurés. 6 BANQUE DE LUXEMBOURG 7

6 OBLIGATIES Waarom beleggen in obligaties? Obligaties hebben het voordeel dat de inleg op de vervaldatum wordt gerecupereerd en dat gedurende de looptijd regelmatig inkomsten binnenkomen in de vorm van couponbetalingen. Voorts stijgt de koers van kwaliteitsobligaties (met een hogere rating dan BBB) in een context van lage rentes, wat aanzienlijke kapitaalwinsten kan opleveren. Obligaties houden twee soorten risico s in, die verband houden met de solvabiliteit van de emittent (beoordeeld aan de hand van een rating zie blz. 10) en de renteontwikkelingen op de markt (zie blz. 8). OBLIGATIES 8 BANQUE DE LUXEMBOURG 9

7 Werking van obligaties Invloed van de rente op de obligatiekoersen Er bestaat een technisch verband tussen de rente en de koers van obligaties. Wanneer de rente stijgt, dalen de desbetreffende obligaties in waarde. Het wordt dan immers interessanter nieuw uitgegeven obligaties van een soortgelijke kwaliteit te kopen, aangezien deze een hogere rente bieden. Een daling van de rente doet de waarde van oude obligaties dan weer stijgen, aangezien zij meer opbrengen dan nieuwe obligaties. Alvorens in obligaties te beleggen, moet u zich dan ook een mening vormen over de verdere evolutie van de rentevoeten. Obligaties Een obligatie is een lening die een bedrijf of een land aangaat voor de financiering van zijn investeringen. De leningnemer is dus verplicht het geleende bedrag op een bepaalde datum terug te betalen. Tot die datum krijgt de leninggever intresten, de zogenoemde coupon, waarvan het percentage vooraf is vastgelegd. Op de vervaldatum krijgt hij normaal gezien het volledige uitgeleende bedrag terug. Obligaties kunnen tijdens de looptijd echter ook worden verkocht, zoals aandelen. Obligaties zijn geschikt voor beleggers die regelmatige inkomsten wensen zonder aan hun vermogen te raken. Coupon De coupon is het percentage dat de leninggever en de leningnemer overeenkomen en stemt overeen met de rente die moet worden betaald. Coupons worden doorgaans op welbepaalde tijdstippen gedurende de looptijd van obligaties betaald. Rendement op de vervaldatum (actuarieel rendement) Het rendement op de vervaldatum is de som van de toekomstige coupons tot op de vervaldatum en de geactualiseerde waarde van de betrokken obligatie op de dag van de berekening. Normaal gezien wordt 100% van de waarde waartegen obligaties zijn uitgegeven terugbetaald. Het rendement op de vervaldatum is in dat geval het effectieve rendement van een belegging in obligaties. 10 BANQUE DE LUXEMBOURG 11

8 Banque de Luxembourg heeft gekozen voor de ratingschaal van Standard & Poor s, waarin een onderscheid wordt gemaakt tussen betere ratings (gaande van AAA tot BBB, de zogenoemde «investment grade» ratings) en minder goede ratings (gaande van BB tot C, de zogenoemde «speculative grade» ratings, wat betekent dat er een aanzienlijke kans op wanbetaling door de leningnemer bestaat). AAA AA A BBB BB-B De hoogste rating: de leningnemer heeft een bijzonder groot vermogen om de inleg met intresten terug te betalen. De leningnemer heeft nog altijd een zeer groot vermogen om de inleg met intresten terug te betalen, dat maar iets minder groot is dan dat van emittenten met een AAA-rating. De leningnemer heeft een groot vermogen om de inleg met intresten terug te betalen, maar is in zekere mate gevoelig voor ongunstige effecten van veranderingen in de omstandigheden en de economische situatie. De leningnemer is nog altijd in staat de inleg met intresten terug te betalen, maar ongunstige economische omstandigheden kunnen een grotere invloed hebben op zijn vermogen om zijn schuldendienst te betalen. De emittent kan zijn verplichtingen nog altijd nakomen, maar is kwetsbaarder voor ongunstige economische en financiële omstandigheden. Looptijd De looptijd is de levensduur van een effect (obligatie, optie enz.). De looptijd van obligaties wordt berekend op basis van de terugbetalingsdatum. Duration De duration van een obligatie is de periode waarna de rendabiliteit niet wordt beïnvloed door renteschommelingen. Het betreft dus een geactualiseerde gemiddelde looptijd van alle geldstromen (intrest en kapitaal). Kredietbeoordelaars Kredietbeoordelaars kennen emittenten een rating toe. Deze rating (of kredietbeoordeling) is een maat voor het wanbetalingsrisico van door een particulier bedrijf of een openbare instantie uitgegeven obligaties of schuldbewijzen. De voorbereidende financiële analyse en de ratingtoewijzing zijn het werk van gespecialiseerde onafhankelijke bedrijven (ratingbureaus of kredietbeoordelaars), waarvan Moody s, Standard & Poor s en Fitch IBCA de meest bekende zijn. CCC-C De terugbetaling op de vervaldatum is twijfelachtig tot zeer twijfelachtig. 12 BANQUE DE LUXEMBOURG 13

9 De verschillende soorten obligaties De voornaamste risico s van obligaties Obligaties met een vaste rente De emittent van een obligatie met een vaste rente verbindt zich ertoe de houder gedurende de volledige looptijd een identiek inkomen uit te keren en het kapitaal op de vervaldatum terug te betalen. De houder is er dus van verzekerd dat zijn inleg wordt terugbetaald volgens de in het contract vastgestelde voorwaarden. Het voornaamste risico is dat de emittent failliet gaat of zijn betalingen staakt, waardoor de oorspronkelijk overeengekomen betalingsvoorwaarden zouden worden gewijzigd. Obligaties met een variabele rente Anders dan bij klassieke obligaties met een vaste rente varieert de coupon van deze obligaties naargelang de marktomstandigheden. Nulcouponobligaties Nulcouponobligaties geven tijdens de looptijd geen recht op een coupon. Zij worden evenwel uitgegeven tegen een lagere prijs dan die waartegen ze worden terugbetaald en de potentiële meerwaarde is de vergoeding van de houder. Wanbetalingsrisico Hoe hoger de rating, hoe lager het risico wordt geacht. Een lage rating betekent dat de obligatiehouder niet zeker kan zijn dat zijn inleg op de vervaldatum wordt terugbetaald, omdat de emittent kwetsbaar is voor ongunstige economische en financiële omstandigheden. Renterisico Dit risico vloeit voort uit de onzekere evolutie van de rentevoeten en kan leiden tot een minderwaarde indien de houder van een obligatie met een vaste rente deze moet verkopen wanneer de marktrente hoger is dan de nominale rente van zijn obligatie. Liquiditeitsrisico Dit risico hangt af van het bestaan van een secundaire markt waarop obligaties na de uitgifte kunnen worden gekocht of verkocht. Indien de verhandelde volumes te laag zijn (een weinig liquide of illiquide markt), kan de houder verlies lijden, omdat hij zijn belegging niet onder optimale omstandigheden kan verkopen. 14 BANQUE DE LUXEMBOURG 15

10 Obligaties of aandelen? Obligaties zijn geenszins een vervangingsmiddel voor aandelen en vormen een afzonderlijke beleggingscategorie. Door hun lagere volatiliteit en hun geringe correlatie met de aandelenmarkt bieden zij in een portefeuille aanzienlijk tegengewicht in slechte beurstijden. Risico van vervroegde terugbetaling De emittent van een obligatie kan een clausule in het contract opnemen die hem de mogelijkheid biedt het effect onder bepaalde voorwaarden (koers en datum) vervroegd terug te betalen. Emittenten maken doorgaans gebruik van deze mogelijkheid wanneer de rente onder de rente van de obligatie daalt, waardoor het verwachte rendement van de houder vermindert. $ 10,000 $ 1,000 $ 100 $ 10 $ 1 Evolutie van aandelen, obligaties en de geldmarkt in de Verenigde Staten in de periode * $ Aandelen Obligaties * Herbelegde dividenden. Zonder transactiekosten. Geldmarkt Bron: 2015 Morningstar Overige risico s Bepaalde soorten obligaties (achtergestelde obligaties, obligaties met een variabele rente, converteerbare obligaties enz.) kunnen ook nog andere soorten risico s inhouden. Deze risico s dienen per geval te worden beoordeeld voordat een beleggingsbeslissing wordt genomen. 16 BANQUE DE LUXEMBOURG 17

11 AANDELEN Waarom beleggen in aandelen? Beleggingen in aandelen zijn aantrekkelijk, omdat beleggers zo mee de vruchten kunnen plukken van de groei van een bedrijf. Als aandeelhouder stelt u kapitaal ter beschikking van het bedrijf, dat daarmee zijn activiteiten financiert. Indien het bedrijf failliet gaat, verliest u het belegde kapitaal. Hoewel aandelen volatieler zijn dan obligaties (zie blz. 14), bieden aandelen betere winstvooruitzichten op langere termijn. Indien de activiteiten van het bedrijf zich in gunstige zin ontwikkelen, ontvangt u namelijk een dividend en stijgt de koers van het aandeel. AANDELEN 18 BANQUE DE LUXEMBOURG 19

12 Werking van aandelen Dividenden: soorten en definitie Aandelen Aandelen zijn eigendomstitels die een deel va het kapitaal van een vennootschap vertegenwoordigen en de aandeelhouder de mogelijkheid bieden in de winst te delen en tijdens de algemene vergadering te stemmen. Aandelen van beursgenoteerde vennootschappen kunnen vrij op de beurs worden verkocht. Beleggingen in aandelen kunnen dus leiden tot winst of verlies. Daarom moeten dergelijke beleggingen nauw worden opgevolgd of moet worden belegd voor de lange termijn, zodat eventuele dalingen door de tijd worden uitgewist. Aandelen aan toonder De meeste aandelen die op de beurs worden verhandeld zijn aan toonder. De identiteit van de houders is niet bekend. Aandelen op naam Wanneer het systeem op naam wordt toegepast, worden de namen van de aandeelhouders in de registers van de vennootschap opgenomen. In dat geval worden de effecten door de vennootschap zelf dan wel door een financiële tussenpersoon (bank enz.) in bewaring gehouden, wat een absolute voorwaarde is opdat de aandelen kunnen worden verhandeld. Dividend Een dividend is het deel van de nettowinst dat jaarlijks aan de aandeelhouders wordt uitgekeerd, afhankelijk van de resultaten van het bedrijf. Een dividend wordt doorgaans in contanten betaald, maar soms ook in nieuwe aandelen. Dividend in aandelen Beursgenoteerde bedrijven kunnen de mogelijkheid bieden om voor een dividend in aandelen te kiezen. Indien een aandeelhouder voor dit soort aandelen kiest, verhoogt het bedrijf zijn kapitaal en krijgt de aandeelhouder nieuwe aandelen tegen relatief aantrekkelijke voorwaarden. K/W (koers-winstverhouding) De K/W is de verhouding tussen de koers van een aandeel en de winst per aandeel. Het cijfer geeft aan hoeveel maal de jaarwinst per aandeel in de koers past en geeft een indicatie van de duurte van het aandeel. Nieuwe aandelen Er zijn verschillende redenen waarom een vennootschap nieuwe aandelen uitgeeft: een kapitaalverhoging of toewijzing van gratis aandelen, de uitkering van een dividend in aandelen dan wel de uitoefening van aandelenwarrants of opties. 20 BANQUE DE LUXEMBOURG 21

13 De verschillende soorten aandelen Groeiaandelen ( growth ) Groeiaandelen zijn aandelen van bedrijven met sterke groeivooruitzichten waarvan de koers normaal gezien snel zal stijgen door het grote vermogen van het bedrijf om zijn omzet en winst te doen groeien. Deze sterke groeivooruitzichten rechtvaardigen doorgaans een hogere koers-winstverhouding dan het marktgemiddelde (zie K/W op blz. 19). Deze aandelen krijgen het op dalende markten gewoonlijk zwaarder te verduren en worden dan ook als agressiever beschouwd. Waardeaandelen ( value ) Dit zijn aandelen van bedrijven die met een korting kunnen noteren ten opzichte van hun industriële waarde (waarde van al hun activa). Zij worden doorgaans minder zwaar getroffen door een dalende tendens op de markten. Rendementsaandelen Dit zijn aandelen met een hoger dan gemiddeld dividendrendement. Kernposities Dit zijn hoogwaardige aandelen die geschikt zijn voor een goede huisvader die veiligheid vooropstelt. Het betreft doorgaans aandelen van bedrijven die actief zijn op volwassen markten en gestaag groeien, zij het in een trager tempo dan de zogenoemde groeibedrijven. Cyclische aandelen Dit zijn aandelen van bedrijven waarvan de evolutie van de winst in ruime mate afhangt van de economische cycli. Dit betekent dat hun omzet en vaak ook hun winst flink toenemen in perioden van economische groei, maar onder druk komen te staan in geval van een economische vertraging of een recessie. Het betreft met name de sectoren luxegoederen, kapitaalgoederen, bouw en openbare werken. Defensieve aandelen Deze aandelen zijn weinig gevoelig voor de economische conjunctuur. Voorbeelden zijn de farmaceutische en de voedingsindustrie. Kleine en grote kapitalisaties De term kleine kapitalisaties ( smallcaps ) verwijst naar beursgenoteerde kleine en middelgrote ondernemingen. Grote kapitalisaties ( blue chips ) zijn grote bedrijven waarvan het beurskapitaal kan oplopen tot meerdere tientallen miljarden euro in Europa en meerdere honderden miljarden dollar in de Verenigde Staten en Japan. 22 BANQUE DE LUXEMBOURG 23

14 De voornaamste risico s van aandelen Bedrijfsrisico In tegenstelling tot obligatiebeleggers lenen aandelenbeleggers geen geld aan de vennootschap, maar worden zij (mede-)eigenaars. Hun belegging is dan ook afhankelijk van de resultaten van het bedrijf (winst en verlies). Indien het bedrijf failliet gaat, kunnen zij hun belegging helemaal kwijtraken. Marktrisico Aandelenkoersen schommelen en deze schommelingen kunnen niet worden voorspeld. Er dient een onderscheid te worden gemaakt tussen het (algemene) marktrisico en het (specifieke) bedrijfsrisico. Beide kunnen zich samen voordoen en de waarde van het belegde kapitaal verminderen. Liquiditeitsrisico Dit risico hangt af van het bestaan en de efficiëntie van een markt waarop de aandelen kunnen worden verhandeld (de beurs). Indien de verhandelde volumes te laag zijn (een weinig liquide of illiquide markt), kan de houder verlies lijden, omdat hij zijn belegging niet onder optimale omstandigheden kan verkopen. Overige risico s Aandelen kunnen ook andere risico s inhouden, zoals een wisselkoersrisico en een renterisico (gezien de traditionele correlatie tussen de evolutie van de rente en de aandelenmarkten). Dividendrisico Aangezien het dividend afhangt van de winst en het uitkeringsbeleid van het bedrijf, kan het worden verminderd of zelfs ingetrokken indien de winst te klein wordt geacht. 24 BANQUE DE LUXEMBOURG 25

15 BELEGGINGSFONDSEN Het nut van beleggingsfondsen Beleggingsfondsen zijn een collectieve belegging. Zij vergaren het spaargeld van een groot aantal beleggers en beleggen dat wereldwijd in effecten (aandelen, obligaties en geldmarktinstrumenten). Deze fondsen worden beheerd door beroepsmensen en bieden beleggers de mogelijkheid in effecten te beleggen zonder dat zij daarvoor een aanzienlijk kapitaal nodig hebben. Door de spreiding van de beleggingen zijn zij minder volatiel dan een directe belegging in een bepaald financieel instrument. Door de omvang van de verzamelde bedragen heeft de beheerder toegang tot een brede waaier van effecten die buiten het bereik van particuliere beleggers vallen. Voorts worden de risico s beter gespreid door het grote aantal beleggingen, aangezien het maar zelden gebeurt dat alle effecten tegelijkertijd dalen. In bepaalde gevallen wordt niet rechtstreeks in aandelen of obligaties belegd, maar in andere beleggingsfondsen (SICAV s, GBF s enz.) teneinde de beleggingen te spreiden of te beleggen in afgelegen of complexe markten. In dat geval spreken we van dakfondsen. BELEGGINGSFONDSEN 26 BANQUE DE LUXEMBOURG 27

16 Werking van beleggingsfondsen Betrokken partijen SICAV s SICAV s (société d investissement à capital variable) zijn beleggingsvennootschappen met een veranderlijk kapitaal naar Luxemburgs of Frans recht en hebben uitsluitend ten doel een beleggingsportefeuille te beheren. Door in een SICAV te beleggen, wordt de belegger aandeelhouder en krijgt hij stemrecht. Gemeenschappelijke beleggingsfondsen Gemeenschappelijke beleggingsfondsen of GBF s werken op een vergelijkbare manier als SICAV s, maar hebben geen rechtspersoonlijkheid. Beleggers zijn dan ook geen aandeelhouders, maar slechts houders van deelnemingsrechten. GBF s moeten verplicht door een beheermaatschappij worden beheerd. Compartimenten Een compartiment is een beleggingsportefeuille die bestaat uit effecten (aandelen, obligaties enz.). SICAV s kunnen uit meerdere compartimenten bestaan. In dat geval spreken we van een SICAV met meerdere compartimenten. Fondsbeheerder Een natuurlijke of rechtspersoon die het vermogen van het fonds beheert overeenkomstig het vastgestelde beleggingsbeleid en daartoe effecten koopt en verkoopt (aandelen, obligaties enz.). Bewaarder De bewaarder is verantwoordelijk voor de bewaarhouding van het vermogen van het fonds en moet zich ervan vergewissen dat de verkoop, de uitgifte, de terugkoop en de schrapping van aandelen of deelnemingsrechten van het fonds overeenkomstig de reglementaire bepalingen gebeuren. Fondsdistributeurs Fondsdistributeurs zijn instellingen (doorgaans banken of andere beroepsmensen uit de financiële sector) die gemachtigd zijn om deelnemingsrechten van fondsen aan het publiek aan te bieden. 28 BANQUE DE LUXEMBOURG 29

17 De verschillende soorten fondsen De verschillende soorten deelnemingsrechten // Accumulerende deelnemingsrechten (kapitalisatierechten) Fondsen waarvan de inkomsten of dividenden automatisch worden herbelegd, waardoor het belegde kapitaal evenredig aangroeit. De belegger ontvangt deze inkomsten pas op het moment van de verkoop van zijn deelnemingsrechten, in de vorm van een meerwaarde. // Dividenduitkerende deelnemingsrechten (dividendrechten) Fondsen waarvan de inkomsten en dividenden volgens een overeengekomen regelmaat aan de belegger worden uitgekeerd. Aandelen-, obligatie-, geldmarkten sectorale fondsen Fondsen die beleggen in respectievelijk aandelen, obligaties en geldmarktinstrumenten van verschillende regio s dan wel in een bepaalde bedrijfstak, overeenkomstig de voor de fondsen vastgestelde beleggingsstrategie. Profielfondsen Beleggingsportefeuilles met een bepaald risicoprofiel. De spreiding over aandelen, obligaties en liquide middelen hangt af van het profiel, dat is vastgesteld met inachtneming van de behoeften, de risicobereidheid en de beleggingshorizon van de beleggers. Profielfondsen bevinden zich tussen traditionele fondsen en het beheer onder mandaat in. Indexfondsen Fondsen die de prestaties van een referentie-index zo dicht mogelijk proberen te benaderen. Hedgefondsen Fondsen die zogenoemde alternatieve beleggingsstrategieën toepassen om een absoluut rendement te genereren, met andere woorden een rendement dat losstaat van de evolutie van de markt als geheel. Deze beleggingsfondsen zijn niet toegankelijk voor het brede publiek en zijn bijzonder flexibel. 30 BANQUE DE LUXEMBOURG 31

18 Beheerstrategieën en -technieken Assetallocatie De verdeling van het vermogen over de verschillende activaklassen, met andere woorden over verschillende soorten financiële instrumenten (aandelen, obligaties, geldmarktinstrumenten enz.) in verschillende regio s en economische sectoren (zie blz. 30, activaklassen). Hoe dynamischer het profiel, hoe meer wordt belegd in aandelen. Top-downstrategie Beheerstijl waarbij de asset- en de sectorallocatie vooral op basis van macro-economische analyses worden bepaald. Bottom-upstrategie Beheerstrategie waarbij de nadruk ligt op de effectenselectie, veeleer dan op macro-economische analyses. Activaklassen De financiële term activaklassen verwijst naar de verschillende soorten effecten waarin kan worden belegd. Het betreft aandelen, obligaties en geldmarktinstrumenten die ergens in de wereld worden verhandeld. Voorbeelden zijn Europese aandelen en staatsobligaties. Multibeheer In het kader van deze techniek wordt wereldwijd naar de meest ervaren en best presterende beheerders gezocht. Beleggers krijgen toegang tot al deze beheerders via één enkel beleggingsinstrument (bijv. een beleggingsfonds). De verschillende beheerders vullen elkaar aan qua beheerstijl, wat de spreiding vergroot en het risicobeheer verbetert. Deze benadering is ook geschikt voor fondspromotoren die willen beleggen in een activaklasse waarover zij geen gespecialiseerde kennis hebben, zoals grondstoffen, opkomende landen enz. 32 BANQUE DE LUXEMBOURG 33

19 Het meten van de prestaties en de risico s van fondsen Overige fondsgerelateerde terminologie Prestatie De prestatie van een belegging is het totale rendement ervan ten opzichte van het belegde kapitaal. We spreken van een meerprestatie of outperformance indien een fonds beter presteert dan zijn referentie-index. Volatiliteit De volatiliteit is een maatstaf voor de omvang van de schommelingen van de koers van een effect of markt. Hoe hoger de volatiliteit, hoe groter het risico van het effect of de markt. Sharpe-ratio (prestatie/volatiliteit) Deze ratio geeft het rendement van een portefeuille weer ten opzichte van het totale risico. Hoe groter de ratio, hoe beter de portefeuille presteert in het licht van het risico. Netto-inventariswaarde (NIW) De aankoop- of verkoopprijs van een deelnemingsrecht van een SICAV of GBF. Deze waarde wordt berekend door het totale nettovermogen van het fonds te delen door het aantal uitgegeven deelnemingsrechten. Afhankelijk van het fonds wordt de NIW dagelijks, wekelijks of maandelijks berekend. Nettovermogen De waarde van de activa van het fonds (effecten, contanten enz.) minus de passiva (te betalen kosten, zoals de Luxemburgse taxe d abonnement enz.). Instap- en uitstapvergoeding Kosten die worden betaald bij de aankoop of de verkoop van deelnemingsrechten van een compartiment en verschillen naargelang het fonds en de promotor. Deze vergoedingen worden doorgaans uitgedrukt als een percentage van de netto-inventariswaarde. Arbitrage De overstap van het ene compartiment naar een ander. 34 BANQUE DE LUXEMBOURG 35

20 De voornaamste risico s van beleggingsfondsen Marktrisico De NIW Van beleggingsfondsen kan variëren, wat een risico op verlies inhoudt. Deze schommelingen hangen af van de instrumenten waarin het fonds belegt (aandelen, obligaties enz.), alsook van de marktontwikkelingen. Hoe agressiever de beleggingen, hoe groter het risico. Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen het (algemene) marktrisico en het (specifieke) bedrijfsrisico. In geval van aandelenfondsen is dit laatste risico echter kleiner dan wanneer rechtstreeks zou worden belegd in aandelen van specifieke bedrijven: door in meerdere bedrijven te beleggen, spreidt het fonds immers het risico over verschillende effecten. Renterisico Beleggingsfondsen die beleggen in geldmarktinstrumenten of obligaties zijn afhankelijk van de gevoeligheid van deze instrumenten voor renteschommelingen. Voor obligatiefondsen is het renterisico gelijk aan dat van een obligatie waarvan de looptijd overeenstemt met de gemiddelde looptijd van de door het fonds aangehouden obligaties. Overige risico s Beleggingsfondsen kunnen ook andere risico s inhouden, zoals bijvoorbeeld een wisselkoersrisico. Transparantierisico Indien beleggers te weinig informatie hebben over de beheerstrategie van een fonds, is het mogelijk dat de assetallocatie van het fonds agressiever is dan gedacht, wat het marktrisico opdrijft. 36 BANQUE DE LUXEMBOURG 37

21 AFGELEIDE PRODUCTEN Het nut van afgeleide producten Afgeleide producten zijn financiële instrumenten waarmee beleggers kunnen speculeren op de koersevolutie van een onderliggend actief (munt, aandeel, obligatie, edelmetaal enz.), zowel in stijgende als in dalende zin. Afgeleide producten zijn aantrekkelijk omwille van hun hefboomeffect, maar dat is meteen ook hun belangrijkste risicofactor. Wanneer een belegger bijvoorbeeld een optie koopt, hangt de potentiële winst immers af van de evolutie van het onderliggende actief, terwijl het verlies nooit meer bedraagt dan de betaalde premie. Wanneer een belegger echter een afgeleid product verkoopt, is de verkoper indien de koper zijn recht uitoefent verplicht de in het contract bepaalde hoeveelheid onderliggende activa te leveren of te betalen, tegen de vastgestelde uitoefenprijs. Er staat dan ook geen grens op het potentiële verlies van de verkoper, terwijl zijn potentiële winst beperkt blijft tot de ontvangen premie. Voor deze producten hoeven geen grote contante bedragen te worden belegd, ook niet wanneer de onderliggende activa een aanzienlijke omvang hebben. Gezien de grote volatiliteit van deze instrumenten, zijn zij enkel geschikt voor ervaren beleggers. AFGELEIDE PRODUCTEN 38 BANQUE DE LUXEMBOURG 39

22 Werking van afgeleide producten Aandelenwarrants Een aandelenwarrant biedt de houder de mogelijkheid om tegen een vooraf bepaalde prijs en gedurende een bepaalde periode in te tekenen op een of meerdere aandelen, al is dit geen verplichting. Een aandelenwarrant wordt gekenmerkt door zijn uitoefenprijs, pariteit (m.a.w. het aantal aandelen waarop de aandelenwarrant recht geeft) en looptijd. Genoteerde waarderechten (contingent value rights) Genoteerde waarderechten geven houders het recht de onderliggende effecten tegen vooraf bepaalde voorwaarden en op een bepaalde datum te verkopen. Futures Futurecontracten zijn termijncontracten die op georganiseerde markten worden verhandeld. Futures houden de aankoop of de verkoop in van een bepaalde hoeveelheid van een bepaald product tegen een bepaalde prijs op een vooraf vastgestelde datum in de toekomst. Beleggers moeten hun recht op de vervaldatum uitoefenen. De onderliggende activa kunnen goederen, munten, rentevoeten, obligaties of beursindexen zijn. Futures zijn uitsluitend geschikt voor ervaren beleggers. Warrants Warrants zijn effecten die sterk lijken op opties. Zij geven houders het recht om verschillende activa (munten, indexen, rentevoeten, aandelen enz.) vóór een bepaalde datum te kopen of te verkopen tegen een bepaalde uitoefenprijs. Warrants worden uitgegeven door een financiële instelling, die zorgt voor de verspreiding en de beursnotering ervan. Er bestaan twee soorten warrants: call warrants, die het recht geven om het actief te kopen (en dus in te zetten op een stijging), en put warrants, die het recht geven om het te verkopen (en dus in te zetten op een daling). In tegenstelling tot opties laten warrants geen shorting toe. Warrants zijn uitsluitend geschikt voor ervaren beleggers. 40 BANQUE DE LUXEMBOURG 41

23 Opties Optie om out of the money te kopen (Call out of the money) De uitoefenprijs is hoger dan de huidige koers van het onderliggende actief. Optie om out of the money te verkopen (Put out of the money) Optie om at the money te kopen (Call at the money) De uitoefenprijs ligt dicht bij de huidige koers. Optie om at the money te verkopen (Put at the money) Optie om in the money te kopen (Call in the money) De uitoefenprijs is lager dan de huidige koers. Optie om in the money te verkopen (Put in the money) Een optie vertegenwoordigt een recht om een onderliggend actief (munt, aandeel, obligatie, index enz.) te kopen (call) of the verkopen (put) tegen een vooraf overeengekomen prijs ( strike of uitoefenprijs ) op een moment in de toekomst. Opties hebben een waarde, de zogenoemde premie, die een functie is van de intrinsieke waarde van de betrokken optie en de tijd. Beleggers zijn niet verplicht hun recht op de vervaldatum uit te oefenen. Opties zijn uitsluitend geschikt voor ervaren beleggers. De uitoefenprijs is lager dan de huidige koers. De uitoefenprijs ligt dicht bij de huidige koers. De uitoefenprijs is hoger dan de huidige koers van het onderliggende actief. De verschillende soorten afgeleide producten en de daarbij horende risico s Gezien de bijzonder complexe aard en het zeer grote risico van dit soort instrumenten, vragen wij beleggers contact op te nemen met hun relatiebeheerder voor bijkomende informatie. Beleggers kunnen slechts in deze producten beleggen na ondertekening van de verklaring van risicoaanvaarding. 42 BANQUE DE LUXEMBOURG 43

24 GESTRUCTUREERDE PRODUCTEN Het nut van gestructureerde producten Gestructureerde producten zijn financiële instrumenten waarmee beleggers profijt kunnen trekken van de evolutie van onderliggende activa (aandelen, indexen, rentevoeten en grondstoffen), terwijl het risico dat zij bereid zijn te nemen wordt geoptimaliseerd met behulp van afgeleide producten (opties, futures enz.). Gestructureerde producten kunnen betrekking hebben op verschillende onderliggende activa (beursindexen, aandelen, rentevoeten enz.). Afhankelijk van de omvang en de structuur van het beheerde vermogen kunnen zij een ideaal beleggingsinstrument zijn, aangezien zij een veelheid aan posities mogelijk maken en de risico s kunnen worden gevarieerd. De brede waaier van mogelijkheden draagt bij aan een actief en performant beheer. Gezien de enorme diversiteit en in sommige gevallen ook de complexiteit van deze producten moeten beleggers evenwel alle onderdelen ervan analyseren. 44 BANQUE DE LUXEMBOURG 45

25 GESTRUCTUREERDE PRODUCTEN Werking van gestructureerde producten Een gestructureerd product is een belegging waarmee beleggers profijt kunnen trekken van de evolutie van traditionele financiële instrumenten, terwijl het risico dat zij bereid zijn te nemen wordt geoptimaliseerd met behulp van afgeleide producten. Elk gestructureerd product heeft een specifiek risicoprofiel, dat voortvloeit uit de risico s die eigen zijn aan de verschillende onderdelen ervan (een belegging of een of meerdere opties). Gestructureerde producten worden al dan niet op de beurs verhandeld. Gestructureerde producten, zoals producten met kapitaalgarantie, worden in vermogensbeheer gebruikt om de terugbetaling van het kapitaal op de vervaldatum te waarborgen, vermeerderd met een eventuele deelname in de winst. De verschillende soorten gestructureerde producten Producten met kapitaalgarantie Producten met kapitaalgarantie hebben twee voordelen: de gegarandeerde terugbetaling van het kapitaal op de vervaldatum (afhankelijk van de kwaliteit van de emittent) en een eventuele deelname in de stijging van een effectenkorf of beursindex. Indien de effectenkorf of index tijdens de looptijd daalt, krijgt de belegger alleen zijn inleg terug. In geval van een stijging krijgt hij zijn kapitaal terug, vermeerderd met een vooraf bepaald percentage van de prestatie van de effectenkorf of index. Deze producten bestaan doorgaans uit een nulcouponobligatie (zie blz. 12), zodat het kapitaal zeker kan worden terugbetaald, en een calloptie (zie blz. 40) op de effectenkorf of index. Converteerbare obligaties Converteerbare obligaties zijn klassieke obligaties met een nominale waarde, een rentepercentage, een looptijd en een terugbetalingsprijs. Het verschil is dat zij volgens de in het uitgiftecontract vastgestelde voorwaarden kunnen worden omgezet ( geconverteerd ), als de houder dat wenst, in nieuwe aandelen van het bedrijf dat de obligaties heeft uitgegeven. Het grote voordeel is dat een stijging van de koers van het aandeel gewoonlijk leidt tot een evenredige stijging van de waarde van de converteerbare obligaties. Wanneer het aandeel daalt, stabiliseert de koers van de converteerbare obligaties zich daarentegen op een bodem die afhangt van de actuele rente op de obligatiemarkt. Houders van converteerbare obligaties zijn dus beter beschermd wanneer het onderliggende aandeel daalt. 46 BANQUE DE LUXEMBOURG 47

26 Reverse convertibles Reverse convertibles zijn schuldinstrumenten met een hogere coupon dan klassieke obligaties, maar de terugbetaling van het kapitaal hangt af van de koers van een onderliggend effect ten opzichte van een vooraf vastgestelde prijs, namelijk de uitoefenprijs. Indien de koers van het onderliggende effect op de vervaldatum van een reverse convertible minder bedraagt dan de uitoefenprijs, wordt de belegger overeenkomstig de uitoefenprijs terugbetaald in contanten dan wel met een vast aantal onderliggende effecten. Wanneer de koers van het onderliggende effect echter meer bedraagt dan de uitoefenprijs, krijgt de belegger zijn volledige kapitaal terug. De belegger ontvangt in ieder geval de hoge coupon. Er bestaan ook defensievere versies van deze obligaties met vooraf vastgestelde grenzen. Discount certificates Een discount certificate is een certificaat waarmee de belegger een onderliggend effect kan verwerven met een onmiddellijke korting ten opzichte van de prijs die hij bij een directe aankoop van het onderliggende effect op de markt zou betalen. De prestatie van het onderliggende effect is evenwel begrensd op de vervaldatum (de cap). Indien de slotkoers van het onderliggende effect op de vervaldatum minder bedraagt dan de cap, wordt de belegger in contanten of effecten terugbetaald op basis van die slotkoers. Dit levert de belegger winst op indien de slotkoers hoger is dan de aankoopprijs van het discount certificate en verlies in het tegengestelde geval. Indien de slotkoers van de onderliggende waarde op de vervaldatum echter meer bedraagt dan de cap, wordt de belegger in contanten terugbetaald op basis van de cap. Op discount certificates wordt geen vaste coupon uitgekeerd. De voornaamste risico s van gestructureerde producten Gezien de bijzonder complexe aard en het zeer grote risico van dit soort instrumenten, vragen wij beleggers contact op te nemen met hun relatiebeheerder voor bijkomende informatie. Beleggers kunnen slechts in deze producten beleggen na ondertekening van de verklaring van risicoaanvaarding. 48 BANQUE DE LUXEMBOURG 49

27 Classificatie van de categorieën financiële activa op basis van: // risico, // nagestreefd rendement, // vereiste kennis, // beleggingshorizon. 50

28 PRESTATIE ZEER HOOG RISICO HOOG RISICO Instrumenten met een hoge aandelenweging of obligaties van lage kwaliteit, afgeleide producten en vergelijkbare effecten ZEER LAAG RISICO Zichtrekeningen en geldmarktproducten Termijndeposito's Geldmarktfondsen Gestructureerde producten met onderliggende geldmarktinstrumenten LAAG RISICO Obligaties van de hoogste kwaliteit en vergelijkbare effecten Obligaties met een rating van ten minste A Gestructureerde producten van Banque de Luxembourg met kapitaalgarantie (> 90%) Obligatiefondsen Gemengde fondsen die maximaal 25% van hun vermogen in aandelen beleggen MATIG RISICO Obligaties van goede kwaliteit (investment grade) en vergelijkbare effecten Obligaties met een rating van ten minste BBB Gemengde fondsen die maximaal 50% van hun vermogen in aandelen beleggen Instrumenten met een hoge aandelenweging of obligaties van mindere kwaliteit en vergelijkbare effecten Aandelen in industrielanden Aandelenfondsen Aandelendakfondsen en fondsen van hedgefondsen Obligaties met een rating van ten minste BB Converteerbare obligaties Op hoogrentende obligaties toegespitste fondsen Gestructureerde producten zonder kapitaalgarantie: reverse convertibles enz. Aandelen in ontwikkelings - en groeilanden Aandelenfondsen die in dergelijke aandelen beleggen Afgeleide producten (opties, warrants enz.) Obligaties met een rating van minder dan B Gestructureerde producten met een hefboom Hedgefondsen Private-equityfondsen VEREISTE BELEGGINGSHORIZON Kort (minstens 2 jaar) Gemiddeld (minstens 4 jaar) Lang (minstens 10 jaar) VEREISTE KENNIS Zeer beperkt Beperkt Gemiddeld Groot Zeer groot RISICO

29 Deze brochure heeft in de eerste plaats ten doel u informatie te verschaffen over en u bewust te maken van de aard, de kenmerken en de risico s van de voornaamste financiële instrumenten waarin u eventueel wilt beleggen. De informatie is slechts indicatief en niet volledig. Zij mag geenszins worden gezien als beleggingsadvies van Banque de Luxembourg. Banque de Luxembourg biedt de meeste producten aan die in dit document aan bod komen. Aarzel niet om advies te vragen aan uw beheerder indien u nadere inlichtingen wenst of in een van de instrumenten wilt beleggen. BL/2015NL Design: ATTOMA Banque de Luxembourg, bijkantoor in België Administratieve zetel Terhulpsesteenweg, 120 B Brussel Tel.: +32(0) banquedeluxembourg@bdlux.be